Jaarplan 2017 Uitwerking actieprogramma Nuchter Verstand

Transcriptie

1 Jaarplan 2017 Uitwerking actieprogramma Nuchter Verstand

2 INHOUD INHOUD Samenvatting Regio aanpak Nuchter Verstand Regionale thema s Jaarkalender 2017/ overzicht activiteiten Integrale aanpak Samenwerking binnen Nuchter Verstand Beoogde resultaten / activiteiten Aanpak drugsproblematiek IkPas Samenwerking preventie en handhaving versterken lokaal en regionaal Vroegsignalering alcohol en drugs Onderzoek en Evaluatie Communicatie Financiën

3 1. Samenvatting 1.1. Regio aanpak Nuchter Verstand In 2008 is gemeente De Ronde Venen gestart met een integrale aanpak van het alcohol- en drugsprobleem onder jongeren. In 2010 heeft deze gemeente haar wens uitgesproken om te gaan samenwerken met de omliggende in het district Utrecht-West. In 2011 heeft dit geleid tot een actieprogramma, waarbij de uitvoering in 2012 van start is gegaan. Halverwege 2014 hebben de vijf uit district Lekstroom besloten zich aan te sluiten bij Nuchter Verstand. Hiervoor is op 4 december 2014 een gezamenlijk convenant ondertekend. Het project Nuchter Verstand is een meerjarenplan tot 2019 en richt zich op de doelgroep jaar. De aanpak richt zich met name op de omgeving van de jongeren. De streven er naar dat de beschikbaarheid van alcohol en drugs (verder) wordt beperkt en dat het gebruik van alcohol door jongeren zo lang mogelijk wordt uitgesteld. In november 2011 zijn alle colleges van Utrecht-West akkoord gegaan met het actieprogramma Nuchter Verstand. In het najaar van 2014 zijn alle colleges van Lekstroom akkoord gegaan met aansluiting op Nuchter Verstand Regionale thema s 2017 Op de volgende thema s wordt in 2017 regionaal samengewerkt waarbij er natuurlijk ruimte blijft voor lokale verschillen in de aanpak: Aanpak preventie drugsgebruik IkPas, 30 dagen zonder alcohol Samenwerking handhaving en preventie versterken zowel regionaal als lokaal Vroegsignalering alcohol en drugs Daarnaast zal in 2017 ingezet worden op: Onderzoek en evaluatie Communicatie Aanpak preventie drugsgebruik In 2017 zal een vervolg gegeven worden aan de start die in 2016 al is gemaakt met het maken van lokale plannen van aanpak drugspreventie in iedere gemeente. IkPas In maart 2017 zal de campagne IkPas uitgevoerd worden, gericht op ouders / opvoeders. Volwassenen worden uitgedaagd om 30 dagen geen alcohol te drinken. Doel hiervan is om ouders bewuster om te laten gaan met alcohol en ouders het goede voorbeeld te laten geven aan hun kinderen. Handhaving en preventie In 2017 zal gewerkt worden aan het verbeteren van de samenwerking handhaving en preventie op regionaal niveau en op lokaal niveau. 1 Twee gemeentes hebben daarbij gekozen voor voortzetting van hun al bestaande alcoholmatigingsproject onder de naam Helder Houten en IJsselstein Fris. De verder aanpak loopt wel mee binnen de projectopzet van Nuchter Verstand. 1

4 Vroegsignalering alcohol en drugs In 2017 zal een plan van aanpak gemaakt worden en uitgevoerd naar aanleiding van de aanbevelingen uit het onderzoek vroegsignalering alcohol en drugs, uitgevoerd door GGDrU in Onderzoek en Evaluatie In 2013 is een plan opgesteld voor een proces- en effectevaluatie voor de gehele looptijd van dit project. In 2017 zal hieraan bijgedragen worden door - Evaluatie IkPas - Procesevaluatie samenwerking Nuchter Verstand - Monitoring: het aantal persberichten over Nuchter Verstand, het aantal themabijeenkomsten, debatavonden. - Evaluatie preventie en handhavingsplan Communicatie Communicatie is een van de belangrijkste voorwaarden voor een effectieve aanpak. Communicatie kan ingezet worden om draagvlak te creëren maar ook om bij te dragen aan de kracht van interventies. In 2017 zal ingezet worden op het uitvoeren van communicatie activiteiten rondom alle bovengenoemde thema s: Aanpak preventie drugsgebruik, IkPas, versterking samenwerking handhaving en preventie, vroegsignalering alcohol en drugs en onderzoek en evaluatie. Ook gaan we actief meeliften op de landelijke NIX18 campagne. De website van Nuchter Verstand zal geactualiseerd worden en opnieuw ingericht. 2

5 2.3. Jaarkalender 2017 Activiteit Wanneer Wie Opstellen/uitvoeren plan van aanpak preventie drugsgebruik (fasering verschilt per gemeente) Gehele jaar 2017 Gemeente en GGDrU ism relevante lokale partijen Voorbereiding / uitvoer / evaluatie IkPas Zie plan IkPas 2017 Voorbereiding IkPas 2018 Versterking samenwerking handhaving / preventie Regionaal en lokaal -werkgroep Stad Utrecht Nuchter Verstand: prioriteiten handhaving DHW 2017 Januari april 2017 Vanaf juni 2017 Start maart 2017 Werkgroep IkPas / GGDRU, Jellinek, alle Rob Goes, Alide de Leeuw, Truus van der Lei Vroegsignalering alcohol en drugs -werkgroep vroegsignalering: plan van aanpak Onderzoek en evaluatie -Evaluatie IkPas -procesevaluatie samenwerking Nuchter Verstand -Monitoring: het aantal persberichten over Nuchter Verstand, het aantal themabijeenkomsten, debatavonden -Evaluatie Preventie en handhavingsplan April december 2017 April 2017 November 2017 Doorlopend 2017 GGDrU ism GGDrU GGDrU Gemeente ism GGDrU Gemeente Communicatie Aanpak preventie drugsgebruik, IkPas, Handhavingscommunicatie, Vroegsignalering alcohol en drugs, Onderzoek en evaluatie, NIX18, website Nuchter Verstand Doorlopend in 2017 GGDrU en 3

6 2.5. Integrale aanpak Een integrale aanpak van alcohol- en drugsgebruik speelt in op de verschillende factoren die dat gebruik beïnvloeden: maatschappelijke norm, persoonlijke motivatie, beschikbaarheid van alcohol en drugs en toezicht. Om deze aanpak concreet te maken, kan een gemeente vijf pijlers inzetten. Welke pijlers worden ingezet, wanneer dat gebeurt en in welke verhouding, is afhankelijk van de lokale situatie (wat gebeurt er al, wat zijn de mogelijkheden), doelstellingen en doelgroepen. Iedere gemeente heeft in 2014 een preventie en handhavingsplan opgesteld met daarin doelstellingen, activiteiten en te behalen resultaten waarin de vijf pijlers verwerkt zijn. Dit jaarplan is dan ook aanvullend op de preventie- en handhavingsplannen van de en beschrijft activiteiten die ingezet worden vanuit de gekozen regionale thema s voor Samenwerking binnen Nuchter Verstand De projectopzet van Nuchter Verstand is gebaseerd op intensieve samenwerking tussen partijen, onder andere GGDrU, Jellinek en de 10 regio. De gezamenlijke hebben ervoor gekozen om geen bestuurlijke projectgroep in het leven te roepen. Dat betekent dat informatie over het project of besluitvorming op onderdelen plaatsvindt via interne gemeentelijke besluitvormingstrajecten. Punt van aandacht is verder dat de pijlers van Nuchter Verstand betrekking hebben op diverse bestuurders: wethouders gezondheidsbeleid, wethouders jeugd en burgemeesters (voor het onderdeel Veiligheid & handhaving). Werkafspraken voor het project worden nu gemaakt via de Ambtelijke projectgroep, waarin de 10 participeren, tezamen met de GGDrU en Jellinek. Een voorwaarde voor succesvolle implementatie van het actieplan 2017 is daarom dat intern tot een goede afstemming komen op zowel preventie als handhaving, dat regelmatig bestuurlijke aandacht verworven wordt en dat de betrokken ambtenaren voldoende uren beschikbaar hebben om de lokale implementatie op te kunnen pakken. 4

7 3. Beoogde resultaten / activiteiten 3.1. Aanpak drugsproblematiek In 2017 zal een vervolg worden gegeven aan de start die in 2016 is gemaakt met het schrijven van plannen van aanpak preventie drugsgebruik. Het stadium waarin de plannen al zijn ontwikkeld verschillen per gemeente. Er zijn gemeentes die het plan van aanpak al klaar hebben en bezig zijn dit te implementeren. Er zijn gemeentes waar de sleutelfigurenbijeenkomst heeft plaatsgevonden om de resultaten uit het drugsonderzoek 2015 te bespreken en te duiden maar moet er nog een plan van aanpak geschreven worden. Ook zijn er gemeentes die nog moeten starten met het bespreken van de resultaten uit het onderzoek met sleutelfiguren en moet nog een bijeenkomst gepland worden. Activiteit Wanneer Wie Bijeenkomst met lokale sleutelfiguren organiseren: De Ronde Venen Planning is dit voorjaar Gemeente / GGDRU / Jellinek ism sleutelfiguren Montfoort Stichtse Vecht Lokaal plan van aanpak schrijven: Nieuwegein Vianen IJsselstein Houten Woerden Start maken uitvoer lokaal plan van aanpak Oudewater Lopik Voorjaar 2017 Wacht met schrijven pva op uitkomsten 2 e rioolwateronderzoek Bezig met schrijven pva Start is gemaakt in sept 2016 Bezig met schrijven pva Bezig met schrijven pva Medewerker Jellinek is gedetacheerd in deze twee om pva uit te voeren Gemeente ondersteund door GGDrU. Jellinek ism lokale organisaties 5

8 3.2. IkPas Ouders zijn een belangrijke doelgroep binnen Nuchter Verstand. Zij zijn tenslotte degene die met hun kinderen moeten praten over het gebruik en regels stellen; toezicht houden, en het bespreken van het gebruik is een van de meest effectieve strategieën om alcoholgebruik bij adolescenten te voorkomen 2. Maar nog belangrijker is dat ouders een voorbeeldfunctie hebben. In verscheidene wetenschappelijke studies is aangetoond dat het drinkgedrag van ouders gerelateerd is aan het drinkgedrag van hun kinderen, zowel de algemene drinkpatronen als alcoholisme 3. Alcohol is enorm verweven in het dagelijks leven. Een biertje na het sporten, een glaasje wijn bij het eten of een slaapmutsje. Voor velen is het drinken van alcohol een gewoonte. In maart 2017 zal de campagne IkPas voor de vierde keer georganiseerd worden. IkPas richt zich op volwassenen en met name de ouders en opvoeders. Met deze campagne worden deelnemers uitgedaagd 30 dagen geen alcohol te drinken. Ze worden uitgedaagd om de dagelijkse gewoonten te doorbreken en zich meer bewust te worden van hun alcohol gebruik en de voorbeeldfunctie die ze hebben voor jongeren. Resultaten 2017: Om er voor te zorgen dat ouders zich bewust zijn van de risico s en gevolgen van alcohol en drugsgebruik en achter de sociale norm: geen alcohol en drugs onder de 18 jaar gaan staan, willen we de volgende resultaten in 2016 behalen: - Minimaal 1000 deelnemers IkPas in de regio Utrecht. Zij drinken 30 dagen geen alcohol. Hierdoor worden zij zich bewust van de voorbeeldfunctie die ze hebben naar hun kinderen. - Iedereen die meewerkt aan het organiseren van IkPas 2017 gaat met zoveel mogelijk mensen het gesprek aan over het tijdelijk stoppen met het drinken van alcohol om op die manier bij te dragen aan een stuk bewustwording. Activiteit Wanneer Wie Voorbereiding IkPas 2017 Voorbereiding IkPas 2018 Al gestart in oktober 2016 en loopt door tot maart 2017 Vanaf juni 2017 GGDrU, Jellinek, ism 10. Werkgroep IkPas Uitvoer IkPas Maart 2017 GGDrU, Jellinek, ism 10. Evaluatie IkPas April 2017 GGDrU, Jellinek, ism 10. Voor IkPas 2017 is een plan van aanpak opgesteld. 2 Mares, S. (februari 2014). Kind volgt voorbeeld van ouder in alcoholgebruik, promotieonderzoek, Radboud Universiteit Nijmegen ( 3 Engels, R., Kleinjan, M., Otten, R. (2013) De rol van ouders bij alcoholgebruik van adolescenten; stand van zaken. Nijmegen; Radboud Universiteit (pag.5) 6

9 3.3. Samenwerking preventie - handhaving Regionale samenwerking handhaving 13 in de provincie Utrecht hebben een convenant ondertekend om samen te werken op handhaving. Vertrekpunt is de handhaving vanuit de Drank- en Horecawet. Er is een digitaal makelaarspunt ingericht voor de 13 waar diensten van BOA s kunnen worden uitgewisseld. Daarnaast is afgesproken om bijeenkomsten te organiseren voor kennisoverdracht. De coördinatie van het makelaarspunt ligt bij Utrecht Stad. De coördinatie van de kennisoverdracht bijeenkomsten rouleert. De coördinatie van de eerste bijeenkomst ligt bij gemeente Nieuwegein en bij gemeente Activiteit Wanneer Wie Werkgroep preventie en handhaving: Prioriteiten e bijeenkomst 28 maart 2017 Rob Goes, Alide de Leeuw, Bert Waning, Truus van der Lei 7

10 3.4 Vroegsignalering alcohol en drugs In 2017 zal een plan van aanpak gemaakt worden en uitgevoerd naar aanleiding van de aanbevelingen uit het onderzoek vroegsignalering alcohol en drugs, uitgevoerd door GGDrU in De aanbevelingen uit dit onderzoek zijn: - het protocol van het IVO voor signalering, screening en kortdurende interventie risicovol alcoholgebruik bij jongeren meer bekendheid geven bij signaleerders. - het proces van doorverwijzing na vroegsignalering efficienter maken zodat signaleerders direct doorverwijzen naar de juiste instelling - signaleerders beter informeren over het aanbod van kortdurende interventies. Advies is om netwerkbijeenkomsten te organiseren voor beroepskrachten. Verschillende signaleerders kunnen hiervoor worden uitgenodigd waaronder jongerenwerkers, zorgcoordinatoren, jeugdverpleegkundigen, boa s, wijkagenten, wijkcoordinatoren, medewerkers sportverenigingen, docenten, huisartsen, medewerkers Jellinek en GGZ. - website Nuchter Verstand benutten om informatie te geven aan signaleerders. - onderzoek vroegsignalering verder uitbreiden door het uitvragen van signalering door medewerkers op scholen. - aanbod kortdurende interventies in elke gemeente in kaart brengen. Activiteit Wanneer Wie Plan van aanpak maken vroegsignalering op basis van bovenstaande aanbevelingen Voorjaar 2017 Werkgroep bestaande uit aantal projectleden Nuchter Verstand 8

11 4. Onderzoek en Evaluatie Beleidsevaluatie geeft inzicht in de effecten van het beleid en is van belang voor een volgende beleidscyclus. Daarnaast is evaluatie nodig om tussentijds bij te sturen, om verantwoording af te leggen en om betrokken partijen op de hoogte te houden van de vorderingen. Evalueren geeft inzicht in het effect van interventies, het uitvoeringsproces en de context waarin het effect is behaald. Met die kennis kan de effectiviteit en efficiëntie van het beleid worden vergroot. - Evalueren gebeurt niet alleen aan het einde van een proces, maar ook tussentijds, zodat tijdig kan worden bijgestuurd. Aan het einde van de projectperiode kan het eindresultaat worden geëvalueerd. - Met een evaluatie kunnen gemeenteraad en college worden geïnformeerd over de voortgang en de resultaten. - Evaluatie is een middel om bestuurlijk draagvlak te versterken. De uitkomsten kunnen ook gebruikt worden om burgers en betrokken partijen te informeren. Om een goede evaluatie te kunnen uitvoeren is het belangrijk om bij het project continu rekening te houden met de evalueerbaarheid: - De doelstellingen moeten evalueerbaar (SMART) zijn; - Zowel het proces als afzonderlijke interventies dienen systematisch te worden gevolgd; - De evaluatie wordt zorgvuldig en tijdig gepland en georganiseerd. In 2013 is een plan opgesteld voor een proces- en effectevaluatie voor de gehele looptijd van dit project. De activiteiten die hieronder staan beschreven, maken onderdeel uit van de planning van dit evaluatieplan. In 2017 wordt bijgedragen aan het onderdeel Onderzoek en evaluatie door: Wat? Wanneer? Wie? Evaluatie IkPas -landelijk (effect) -regionaal (proces) April 2017 Procesevaluatie samenwerking Nuchter Verstand Evaluatie Preventie en Handhavingsplan 2017 Monitoring: het aantal persberichten over Nuchter Verstand, het aantal themabijeenkomsten, debatavonden. Wat gebeurt er nog via de sociale media, facebook, twitter en instragram? November 2017 Windesheim GGDrU ism Jellinek en GGDrU ism Jellinek en 2017 Communicatie adviseur / ambtenaar gemeente / GGD 9

12 5. Communicatie Tijdens de uitvoering is zowel interne communicatie (met andere sectoren, het college en de raadscommissies) als externe communicatie (met samenwerkingspartners en doelgroepen) nodig om iedereen betrokken te houden. Tevens kan communicatie bijdragen aan de kracht van ingezette interventies. Nadat het actieprogramma Nuchter Verstand in 2012 is vastgesteld is een communicatieplan opgesteld voor dit actieprogramma. Ieder jaar wordt hieraan een communicatieplanning gekoppeld. In 2017 zal ingezet worden op het uitvoeren van communicatie activiteiten rondom de thema s: Aanpak Drugs, IkPas, Vroegsignalering Preventie en Handhaving. Ook gaan we actief meeliften op de landelijke NIX18 campagne. De website van Nuchter Verstand zal doorontwikkeld worden Wat? Wanneer? Wie? Website Nuchter Verstand Voorstel Doorontwikkeling Doorlopend Maart 2017 GGDrU Communicatie activiteiten IkPas Jan april 2017 GGDRU ism communicatie Communicatie rondom andere activiteiten van Nuchter Verstand Doorlopend GGDrU 10

13 6. Financiën Regionaal budget In het convenant wat de tien met elkaar hebben ondertekend op 4 december 2014 is een gezamenlijk werkbudget van 5.000,- afgesproken, waarbij als verdeelsleutel wordt gebruikt het aantal jarigen per gemeente. De verdeelsleutel wordt 1x per 2 jaar geactualiseerd door de GGDrU; Het werkbudget wordt aangewend ten behoeve van uitvoering van gezamenlijke activiteiten in het kader van Nuchter Verstand. Per activiteit bepaalt de GGDrU of hiertoe (een deel van) het werkbudget moet worden aangewend en legt dit ambtelijk voor aan de tien. Over de inzet van werkbudget wordt in de projectgroepbijeenkomsten besloten bij gewone meerderheid van stemmen van de daarbij aanwezige. Afwezige kunnen voorafgaand aan de projectgroepbijeenkomst hun mening kenbaar maken bij de GGDrU. Deze wordt meengenomen in de besluitvorming. De GGDrU heeft geen stem; De GGDrU factureert de individuele op basis van de verdeelsleutel indien het uitgeven van het werkbudget is geaccordeerd door de ; De verdeelsleutel: Gemeente Kostenverdeling Jongerenaantal (10 19jaar) Montfoort 4% 1913 Oudewater 3% 1352 De Ronde Venen 13% 5856 Stichtse Vecht 17% 7711 Woerden 14% 6581 Vianen 5% 2460 Nieuwegein 15% 6825 IJsselstein 10% 4662 Houten 15% 6702 Lopik 4% 2108 Totaal 100% (Lekstroom:22757 Utrecht West: 23413) 11