Betrokkenheid als kompas. Begeleiding van spel Annerieke Boland, Hogeschool ipabo

Transcriptie

1 Betrokkenheid als kompas Begeleiding van spel Annerieke Boland, Hogeschool ipabo LANDELIJKE IKC-DAG, 29 SEPTEMBER 2017

2 Van baby tot volwassene

3 Jonge kind en educatie?

4 Jonge kind en educatie?

5 Verschoolsing Jonge kind en educatie?

6 Jonge kind en educatie?

7

8 Pre-cool (Leseman & Veen, 2016) Begeleiding van spel, verrijking van fantasiespel > positief effect op ontwikkeling van aandacht, woordenschat en rekenvaardigheid. i.t.t. gerichte taal- en rekenactiviteiten.

9 Tijd voor spel? Voorschool: Groepen 1-2: 25% = Spel 11% = Spel Spel = Exploreren (zand, water) Fantasiespel Bouwen Puzzel / bordspel Overig vrij spel (ook spel buiten) NIET: buiten fietsen / rennen / klimmen of ontwikkelingsmateriaal met nadrukkelijk taal- / rekendoel (Henrichs & Leseman, 2016)

10 Tijd voor spelbegeleiding? Kinderopvang: professionals 1,7% van de tijd betrokken bij doen-alsofspel Singer & De Haan (2013) Groepen 1-2: Professionals 5% van de tijd betrokken bij doen-alsofspel Leseman, Rollenberg & Rispens (2001)

11

12

13

14

15

16 Spelformat van een activiteit Spel is verbonden met de sociaalculturele wereld waarin kinderen opgroeien. Drie kenmerken>> (Van Oers, 2011) 16

17 1. Hoge betrokkenheid

18 2. Regels in het spel 1. Sociale regels 2. Technische regels 3. Conceptuele regels 4. Strategische regels (Van Oers, 2013, 2014)

19 3. Vrijheidsgraden

20 3. Vrijheidsgraden Initiatief nemen Intrinsieke motivatie Experimenteren Expressie Eigen bedoelingen Creëren Plannen maken Verbeelden Problemen oplossen Betekenisverlening Sociale interactie Verbinding 20

21 Spelen = leren Hoge betrokkenheid Regels in het spel Vrijheidsgraden 21

22 Begeleiden van spel Betrokkenheid verhogen Aandacht versterken voor bepaalde regels in het spel Omgang met vrijheid ondersteunen: zelfsturing, ondernemingszin

23 Hoe? Met materialen en inrichting Door met kinderen te plannen en reflecteren: vooruitkijken en terugkijken. Input: spelideeën aanreiken die aansluiten bij spel van kinderen Meespelen

24 Vooruitkijken speelwerken - terugkijken

25 Vooruitkijken Plannen maken in de (kleine) groep Beeld laten vormen, mentale representatie Plan in woorden laten vertellen Visuele ondersteuning met beeld, b.v. picto s, tekening Ondersteunen van structuur in het plan, stappen 25

26 Terugblikken Reflecteren op ervaringen in de (kleine) groep Ervaringen laten verwoorden en delen Aandacht voor gevoelens en persoonlijke betekenis Verband: plan handelingen- resultaat Wat heb je ontdekt? Evt. vastleggen en vooruitblikken 26

27 Meespelen: de drie V s Verkennen Verbinden Verrijken (Dorian De Haan, 2013)

28 Verkennen Rust nemen, nabijheid Kijken en luisteren Empathie, inleven (o.a. Singer, 2013; De Haan, 2013; Kaleidoscoop)

29 Verbinden Togetherness Kindinitiatief volgen Spiegelen Verwoorden Observeren Andere kinderen betrekken

30

31 Professional Neemt er tijd en rust voor Gaat mee in betekenissen van het kind Spiegelt gedrag van het kind Koppelt taal aan spelervaring

32 Verrijken Verdiepen Taaldenken stimuleren Probleem inbrengen Iets nieuws inbrengen

33 Onderzoek: taal-in-spel Marnix Academie, Hogeschool ipabo, De Activiteit, Kohnstamminstituut In de papierfabriek: ik heb vijf pagina s nodig voor mijn boek

34 Probleem benadrukken: mijn handen zijn zo plakkerig

35 Ondersteuning bij problemen Problemen laten gebeuren Geen hulp opdringen Luisteren, empathisch zijn Kind zelf laten verwoorden Oplossingen van het kind accepteren 35

36 Professionalisering Ik ben de kinderen veel beter gaan leren kennen. Ik sta er versteld van wat ze allemaal kunnen De band met de kinderen is versterkt Er is een meisje in mijn groep dat anders nogal teruggetrokken is, maar gisteren Er is veel meer rust in de groep Ik heb het plezier weer teruggekregen Als ik het niet weet, vraag ik het gewoon aan de kinderen. Ze helpen elkaar. 36

37 ANNERIEKE BOLAND: