Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar 2014-2015"

Transcriptie

1 Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar Samenwerkingsverband van de vier pedagogische begeleidingsdiensten (vzw SNPB) en het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs (Vocvo) Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

2 Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar Deel 1 van de prioriteitenlijst omvat voorstellen van nieuw te ontwikkelen opleidingsprofielen, uitbreidingsmodules en geletterdheidsmodules voor de Basiseducatie en het Secundair Volwassenenonderwijs. Deel 2 bevat bestaande opleidingsprofielen voor de Basiseducatie en het Secundair Volwassenenonderwijs die we wensen te herwerken/actualiseren. Deze voorstellen worden voor opportuniteitstoets voorgelegd aan de overheid. De lijst kwam tot stand op basis van de bevraging van alle consortia/centra. De opleidingsprofielen, uitbreidingsmodules en geletterdheidsmodules die nog in ontwikkeling zijn na een eerdere opportuniteitstoets werden in deze lijst niet meer opgenomen. De bestaande goedgekeurde opleidingsprofielen die de stuurgroep plant te herwerken naar aanleiding van erkende beroepskwalificaties en desgevallend signalen van de centra die wijzen op een dringende nood aan actualisering, werden niet opgenomen in de prioriteitenlijst, evenmin als mogelijke nieuwe opleidingsprofielen die beantwoorden aan beroepskwalificatienoden op niveau 2, 3 en/of 4 van de Vlaamse kwalificatiestructuur en waarvoor inmiddels erkende beroepskwalificaties door de Vlaamse regering zijn goedgekeurd of in goedkeuringsfase zitten. Hiervoor zal de werkgroep modularisering waarin, naast de stuurgroep volwassenenonderwijs, ook AKOV, DBSO, VDAB en Syntra Vlaanderen zijn vertegenwoordigd - een aparte planning opmaken en desgevallend een macrodoelmatigheidstoets uitvoeren. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

3 DEEL 1 NIEUW TE ONTWIKKELEN OPLEIDINGSPROFIELEN Secundair volwassenenonderwijs Studiegebied Te ontwikkelen OP Verantwoording Bijzondere educatieve noden Dove culturele ervaringsdeskundige (Deaf Role Model) Is het OP relevant omwille van maatschappelijke tendensen? De combinatie van recente (internationale en Vlaamse) wetenschappelijke bevindingen en onze huidige Vlaamse hulpverlenings- en onderwijssituatie maken deze (voor vlaanderen) nieuw te ontwikkelen opleiding zeer relevant. Onderzoek toont aan dat Vlaamse ouders van dove en slechthorende kinderen enerzijds te weinig en niet neutraal geïnformeerd worden over een bepaalde visie op doof-zijn (de cultureel-linguïstische visie) en er anderzijds ook veel te weinig mogelijkheden zijn om deze visie, indien men ervan kennis genomen heeft, te exploreren, laat staan toe te passen (Hardonk, 2011; Matthijs et al.; 2013; Matthijs et al., in voorbereiding). Nochtans wordt (inter)nationaal door heel wat onderzoekers erkend dat het toepassen van deze visie in de opvoeding en het onderwijs heel wat ontwikkelingsvoordelen kan bieden voor dove kinderen en hun families (o.a. Kushalnagar et al., 2010; McTurk, Ludwig & Meadow-Orlans; Loots, Devisé, & Jacquet, ). Een sterk ontwikkelde bilinguaal-biculturele identiteit (Vlaamse Gebarentaal en Nederlands, Dovencultuur en horende cultuur), wordt ook in verband gebracht met een succesvollere schoolcarrière, betere sociale relaties, persoonlijke aanpassing en zich meer aanvaard voelen in het gezin (Spencer, Tomblin, & Gantz, 2012). Hierbij wordt opgemerkt dat de meest efficiënte manier om deze voordelen waar te maken, het werken met Dove rolmodellen is. Dove volwassenen beschikken over unieke eigenschappen en ervaringen die door een horende hulpverlener nooit op gelijkwaardige wijze kunnen worden doorgegeven aan dove en slechthorende kinderen en hun familie. Het bewust worden van deze eigenschappen, en het leren modelleren ervan, is echter een proces dat een specifieke opleiding vereist. In een aantal buitenlanden, zoals de Verenigde Staten en Engeland, bestaat een dergelijke opleiding reeds, in Vlaanderen nog niet. De domeinen Cultuur, Onderwijs en Welzijn, Volksgezondheid en Gezin van de Vlaamse Overheid, worden zich ook meer bewust van de nood van Dove rolmodellen, wat zich weerspiegelt in de steun/subsidiëring van een aantal projecten of initiatieven hierrond. Deze opleiding sluit nauw aan bij de educatieve noden van een specifieke cursistengroep, met name dove (jong)volwassenen. Heel wat dove volwassenen die graag met kinderen (doof en horend) werken, ervaren momenteel regelmatig moeilijkheden bij het vinden van werk of zelfs het toegelaten worden tot opleidingen als kleuterjuf, kinderverzorgster en dergelijke meer. Deze opleiding zou ertoe leiden dat dove (jong)volwassenen zich kunnen profileren als een meerwaarde voor de ontwikkeling van kinderen. Want naast bovenvermelde ontwikkelingsvoordelen voor dove kinderen, zijn er ook reeds onderzoeken die ontwikkelingsvoordelen aan het licht brengen voor horende kinderen die worden opgevoed in de dichte nabijheid van dove kinderen en hun rolmodellen (zie referentielijst aan einde document). Het bestaan van deze opleiding met certificaat zou onderwijsinstellingen en werkgevers van deze meerwaarde kunnen overtuigen. Ook de sectoren binnen de huidige dienstverlening aan dove en slechthorende kinderen (thuisbegeleidingsdiensten, revalidatiecentra, gespecialiseerde kinderopvang, Gon-begeleiding...) zijn vragende partij voor deze opleiding. Hetgeen hen momenteel vaak tegenhoudt om Dove rolmodellen aan te trekken is (naast hun grote afwezigheid) ook het feit dat niemand hiervoor opgeleid is, terwijl het soms om zeer delicate opdrachten gaat. Zij vinden het bijgevolg en terecht onverantwoord om dove personen die enkel geïnteresseerd zijn om rolmodel te zijn, zonder opleiding aan families toe te vertrouwen die net vernomen hebben dat hun kind doof is. Doof zijn is niet voldoende om een doof rolmodel te zijn, en daar biedt deze opleiding Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

4 Studiegebied Te ontwikkelen OP Verantwoording een antwoord voor. Door het certificaat krijgen deze diensten de garantie dat de Dove rolmodellen met certificaat een opleiding met specifieke aandacht hiervoor genoten. Bij de ontwikkeling van het curriculum zullen deze diensten trouwens betrokken worden, zodat hun bekommernissen in kaart worden gebracht en hier een passend antwoord op geboden kan worden in het curriculum en de uiteindelijke evaluatie van de studenten. Ook voor de dovengemeenschap zelf zou deze opleiding positieve gevolgen hebben. De steeds meer medicaliserende maatschappij vormt immers een bedreiging voor de overdracht van Dovencultuur en haar taal, de Vlaamse Gebarentaal (VGT). Deze opleiding zou enerzijds de meerwaarde van Dovencultuur en VGT voor de ontwikkeling van dove en zelfs horende kinderen in de verf zetten. Hierdoor wordt de hele dovengemeenschap gesterkt en gestimuleerd in hun fierheid op hun taal en cultuur, niet alleen intern, maar ook naar de buitenwereld (horende wereld) toe. Anderzijds zou de opleiding ook als effect hebben dat Dovencultuur en VGT ook effectief veel meer overgedragen wordt en dus levend blijft. Door deze opleiding binnen de structuur van het Vlaamse Volwassenonderwijs in te richten maken dove (jong)volwassenen kennis met deze onderwijsstructuur en een onderwijsinstelling. Hierdoor ervaren zij de mogelijkheden van permanent leren. Bestaat er een referentiekader/nieuw, recente wijzigingen? Het referentiekader van waaruit gewerkt zal worden is dat van the Deaf role model. Voornamelijk in de Verenigde Staten en Engeland werden projecten opgezet waarbij Dove rolmodellen in vroegbegeleiding, kinderopvang en onderwijs werden ingezet en waarbij wetenschappelijke opvolging de vele voordelen voor de kinderen en hun (in meer dan 90% van de gevallen horende) families en nabije omgeving aantoonde. In onderstaande artikels wordt hier dieper op ingegaan. Met prof. Alys Young, dra. Katherine Rogers en dr. Hilary Sutherland hebben we persoonlijk contact (na ontmoetingen tijdens inspirerende lezingen) en werd reeds een bezoekweek gepland in juli om volledig op de hoogte te zijn over hun Deaf Role Model project ter voorbereiding van de ontwikkeling van deze opleiding in Vlaanderen. Volgende bronnen beschrijven het Deaf Role Model concept meer diepgaand: Rogers, K. & Young, A. (2008). Independent Evaluation of the National Deaf Children s Society s Deaf Role Model Project, Final Report. National Deaf Children s Society Rogers, K. & Young, A. (2011). Being a Deaf Role Model: Deaf people s experiences of working with Families and Deaf young people. Deafness and education international, 13, 2-16 Sutherland, H., Griggs, M. & Young, A. (2003) Deaf Adults and Family Intervention Projects. In: C. Gallaway & A Young eds. Deafness and Education in the UK; Research Perspectives. London, England: Whurr Publishers; pp Bestaat er een draagvlak bij de centra? CVO VORMINGSLEERGANG VOOR SOCIAAL EN PEDAGOGISCH WERK GENT dient de aanvraag in maar het draagvlak kan nog verder verruimd worden na aftoetsing bij de centra die nu reeds de onderwijsbevoegdheid hebben voor de opleiding Vlaamse Gebarentaal en de HBO opleiding Tolk voor Doven, optie Tolk Vlaamse Gebarentaal. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

5 Studiegebied Te ontwikkelen OP Verantwoording Werd er rekening gehouden met bestaand modulair aanbod? Dit werd nagegaan, er is geen overlap met het bestaande aanbod. Andere aanbieders? Er bestaan geen gelijkaardige opleidingen in Vlaanderen. Wat is de relatie met andere opleidingsniveaus binnen onderwijs? Deze opleiding kan op zich staan, waardoor gecertificeerden bijvoorbeeld in aanmerking kunnen komen voor het inrichten van bestaande specifieke oudercursussen voor ouders van dove kinderen die meer willen leren over de meerwaarde die Vlaamse Gebarentaal en Dovencultuur kan bieden voor de ontwikkeling van hun kinderen. Daarnaast kan deze opleiding ook een specialisatie zijn voor dove (jong)volwassenen die in het bezit zijn van een diploma op niveau secundair of hoger onderwijs waarbij ze in de uitoefening van hun job als rolmodel fungeren voor kinderen, zoals bijvoorbeeld kleuterjuf/leerkracht, kinderverzorgster, pedagoog/psycholoog. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

6 DEEL 2 TE HERWERWERKEN/ACTUALISEREN OPLEIDINGSPROFIELEN Secundair volwassenenonderwijs Studiegebied Te herwerken OP Verantwoording Algemene vorming Bijzondere educatieve noden Tweede graad ASO Wetenschappen Economie Humane Wetenschappen ASO2 Derde graad ASO Economie - Moderne Talen Economie - Wiskunde Humane Wetenschappen ASO3 Moderne Talen - Wetenschappen Moderne Talen Wiskunde Wetenschappen - Wiskunde Opfris Derde Graad ASO Opfris Derde Graad TSO Opfris Tweede Graad ASO Opfris Tweede Graad TSO Ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting N.a.v. de geactualiseerde eindtermen Nederlands 2 de en 3 de graad ASO (BVR 16/10/2009), moderne vreemde talen 2 de en 3 de graad ASO (13/02/2009), natuurwetenschappen 2 de graad ASO (BVR 2/03/2012) en natuurwetenschappen 3 de graad ASO (in voege vanaf 1/9/2014) en n.a.v. de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (die niet langer per graad zijn ingedeeld) (BVR 13/02/2009), dienen de OP s ASO2 en ASO3 te worden aangepast (modules m.b.t. de basisvorming). De stuurgroep zal onderzoeken in welke mate ook de basiscompetenties van de opleidingen opfris tweede en derde graad ASO dienen te worden bijgestuurd n.a.v. de gewijzigde eindtermen (zie hierboven). Deze aanvraag werd reeds vorig jaar ingediend maar kreeg een negatief advies waarbij er verwezen werd naar de komende beroepskwalificatiestructuur. We zijn ondertussen een jaar verder en de centra dringen aan op een urgente evaluatie en herstructurering van deze opleidingsprofielen (zowel voortraject in BE als beroepsopleiding in het SVWO) om de duurzaamheid van deze opleiding in het landschap van het volwassenenonderwijs te garanderen. Voor de HBO opleidingen kunnen er (in afwachting van omvorming) ook aanpassingen/wijzigingen, los van de beroepskwalificatiestructuur, worden aangevraagd. Dit zou ook mogelijk moeten zijn voor opleidingen van het SVWO. Deze aanvraag tot evaluatie en herstructurering werd besproken met alle betrokken partners binnen de stuurgroep van deze opleiding. De noodzaak van een dringende herwerking blijkt uit volgende elementen. - De volledige opleiding tot ervaringsdeskundige is momenteel opgesplitst in een voortraject binnen basiseducatie en de beroepsopleiding binnen het secundair volwassenenonderwijs. We beschouwen enkele elementen van deze samenwerkingsstructuur als inefficiënt. Zeker het gebrek aan continuïteit van procesbegeleiding tussen het voortraject en de huidige beroepsopleiding is een minpunt, zowel voor de cursisten als voor het personeel. Dit model belet ook een voldoende stabiele teamwerking. Wij ervaren wel een duidelijke meerwaarde van de samenwerking tussen CBE en CVO maar zouden willen pleiten voor een andere samenwerkingsvorm, verticaler en beter geïntegreerd, waarbij iedereens competenties beter tot hun recht komen. Concreet zouden we de huidige module Onderzoek naar kansarmoede- Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

7 Studiegebied Te herwerken OP Verantwoording ervaringen in het voortraject willen integreren in de beroepsopleiding, en ondersteunende modules ivm. taal, leren leren en ICT verder laten inrichten door basiseducatie. - Enkele aspecten van de opleiding zijn onvoldoende te vatten in het aantal uren per module in het huidige opleidingsprofiel. Vooral in een aantal modules Methodische Training en Beroepspraktijk is onvoldoende rekening gehouden met de intensieve persoonlijke begeleiding. Een uitbreiding van het aantal uren begeleiding die kan aangewend worden voor deze modules is o.i. noodzakelijk. - Een aantal modules evolueerde doorheen de eerste uitvoering van het huidige opleidingsprofiel in de voorbije vier schooljaren qua prioriteiten in inhoud en doelstellingen. We zouden van de gewenste herziening willen gebruik maken om correcties aan te brengen op de basiscompetenties, leerdoelen en methodische wenken in enkele modules. - Tenslotte zouden we van een herziening willen gebruik maken om sommige basiscompetenties helderder en eenvoudiger te formuleren conform de aanbevelingen in de doorlichtingsrapporten van de inspectie. We willen een helder schema maken waarin de groei naar de vereiste competenties doorheen de verschillende modules verduidelijkt wordt als houvast voor cursisten, lesgevers en stagementoren. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

8 Basiseducatie Leergebied Te herwerken OP Verantwoording Maatschappijoriëntatie Voortraject beroepsopleiding Ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting Deze aanvraag werd reeds vorig jaar ingediend maar kreeg een negatief advies waarbij er verwezen werd naar de komende beroepskwalificatiestructuur. We zijn ondertussen een jaar verder en de centra dringen aan op een urgente evaluatie en herstructurering van deze opleidingsprofielen (zowel voortraject in BE als beroepsopleiding in het SVWO) om de duurzaamheid van deze opleiding in het landschap van het volwassenenonderwijs te garanderen. Voor de HBO opleidingen kunnen er (in afwachting van omvorming) ook aanpassingen/wijzigingen, los van de beroepskwalificatiestructuur, worden aangevraagd. Dit zou ook mogelijk moeten zijn voor opleidingen van het SVWO. Deze aanvraag tot evaluatie en herstructurering werd besproken met alle betrokken partners binnen de stuurgroep van deze opleiding. De noodzaak van een dringende herwerking blijkt uit volgende elementen. De volledige opleiding tot ervaringsdeskundige is momenteel opgesplitst in een voortraject binnen basiseducatie en de beroepsopleiding binnen het secundair volwassenenonderwijs. We beschouwen enkele elementen van deze samenwerkingsstructuur als inefficiënt. Zeker het gebrek aan continuïteit van procesbegeleiding tussen het voortraject en de huidige beroepsopleiding is een minpunt, zowel voor de cursisten als voor het personeel. Dit model belet ook een voldoende stabiele teamwerking. Wij ervaren wel een duidelijke meerwaarde van de samenwerking tussen CBE en CVO maar zouden willen pleiten voor een andere samenwerkingsvorm, verticaler en beter geïntegreerd, waarbij iedereens competenties beter tot hun recht komen. Concreet zouden we de huidige module Onderzoek naar kansarmoede-ervaringen in het voortraject willen integreren in de beroepsopleiding, en ondersteunende modules i.v.m. taal, leren leren en ICT verder laten inrichten door basiseducatie. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

9 Maatschappijoriëntatie - MO Communicatie - MO Samen leven - MO Levenslang en levensbreed leren - MO Werk Opmerking vooraf Het betreft hier geen aanpassing van deze opleidingen in de strikte zin van het woord. De opleidingen zijn immers pas recent geïmplementeerd. Wel gaat het om het toevoegen van de ontbrekende eindtermen uit de Matrix MO die bij de actualisering van de opleidingsprofielen MO niet meegenomen werden. Vermits de ontbrekende eindtermen in een aparte module zullen verkaveld worden is de impact op de andere modules van de opleidingen verwaarloosbaar. Duiding bij het voorstel tot aanpassing Aanleiding Mensen in armoede en mensen die het slachtoffer zijn van allerlei vormen van sociale uitsluiting hebben ambities. Zij willen erbij horen, een plaats hebben in de samenleving, ze willen zich ontplooien, het zelf beter hebben en een betere toekomst voor hun kinderen realiseren. Maar de maatschappelijke kloven op eigen kracht overbruggen is zeer moeilijk omdat armoede en sociale uitsluiting hardnekkige, structurele problemen zijn. Wie geboren wordt in een arm gezin, of wie al vanaf jonge leeftijd geconfronteerd wordt met sociale uitsluiting, riskeert generatie-arm te worden. Door allerlei uitsluitingsmechanismen dreigen ook groepen niet-generatie-armen in deze vicieuze cirkels te belanden: zieken, allochtonen, mensen die het slachtoffer zijn van de economische recessie, jongeren uit ontwrichte gezinnen, Om op een goede manier aan armoedebestrijding te doen is het noodzakelijk dat de samenleving de structurele elementen in armoede, die de basis vormen van armoede, aanpakt. Dit is onontbeerlijk om de armoedecirkel te doorbreken. De grote kloof tussen mensen die leven in armoede enerzijds en de maatschappij en zijn vertegenwoordigers anderzijds heeft zware gevolgen voor mensen. Mensen in armoede blijven in hun contacten met maatschappelijke vertegenwoordigers onbegrepen. Zij kunnen niet voldoen aan de gestelde verwachtingen omdat ze niet aangesproken worden op hun krachten en omdat ze bepaalde vaardigheden en kennis missen. Daardoor krijgen mensen in armoede niet de kansen die ze verdienen, ze krijgen niet de kans hun basisrechten uit te oefenen en doen ze geen beroep op maatschappelijke dienstverlening. Dit noemen we de missing link. Mensen in armoede en sociale uitsluiting zijn zich zelf vaak weinig bewust van deze missing link Doelstellingen Door inzicht te verwerven in kansarmoede, de missing link en verwachtingen van de samenleving t.a.v. kansarmen kunnen mensen in armoede en sociale uitsluiting zowel eigen ervaringen als die van anderen beter begrijpen. Zo kunnen ze zelf sterker worden. In een module basiseducatie waarin de focus ligt op herkennen, onderzoeken van oorzaken en gevolgen van armoede en sociale uitsluiting leren cursisten hun ervaring omzetten in een kracht. Dat komt henzelf ten goede, hun partner en hun kinderen, hun omgeving en de samenleving; ook al ervaren mensen in armoede dat stappen vooruit zetten in het leven bijzonder moeilijk is en dat een tegenslag op het ene levensdomein effecten heeft op andere terreinen. Door een module Armoede en sociale uitsluiting als keuzemodule toe te voegen aan vier opleidingen basiseducatie in het leergebied MO willen de centra voor basiseducatie kunnen inzetten op het inzicht verwerven in armoede en sociale uitsluiting. Dit is dus allerminst een soort praatgroep of zelfhulpgroep. Deze module komt tegemoet aan een maatschappelijke opleidingsvraag. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

10 Referentiekader Bij de actualisering van de eindtermen maatschappijoriëntatie in het voorjaar 2010 werden ook eindtermen geformuleerd in verband met armoede en sociale uitsluiting. Deze eindtermen moesten ook dienen voor de nog te evalueren opleiding voortraject EDAS. De nieuwe matrix MO, het referentiekader voor het leergebied maatschappijoriëntatie basiseducatie, dekt voor 100% het geheel van de oude MO-doelen. Eindtermen 38 tot en met 45 werden echter nog niet verkaveld omdat het voortraject EDAS actualiseren toen nog niet aan de orde was. Draagvlak Het tot nog toe ontbreken van de bovenstaande doelstellingen in de geactualiseerde opleidingenstructuur van het leergebied MO wordt als een gebrek ervaren in de sector basiseducatie Concreet voorstel tot aanpassing De bedoeling is om de acht ontbrekende eindtermen (eindtermen 38 tot en met 45) uit de Matrix MO samen te voegen tot 1 keuzemodule Armoede en sociale uitsluiting. Deze keuzemodule kan toegevoegd worden aan vier opleidingen maatschappijoriëntatie in de basiseducatie: COMMUNICATIE, SAMEN LEVEN, LEVENSLANG EN LEVENSBREED LEREN en WERK. In de opleiding COMMUNICATIE betekent deze module een meerwaarde omdat mensen in armoede en sociale uitsluiting vaak onbegrepen blijven. Zij kunnen inzicht verwerven in hoe ervaringen met armoede en sociale uitsluiting communicatiepatronen kunnen beïnvloeden en leren zien hoe communicatieproblemen kunnen ontstaan. Deze cursisten kunnen alvast van hun kant beter leren communiceren en hun boodschap duidelijk overbrengen. De module wordt daarnaast als keuzemodule toegevoegd aan de drie opleidingen maatschappijoriëntatie die opgebouwd zijn vanuit de drie perspectieven: LEVENSLANG EN LEVENSBREED LEREN (educatief perspectief), SAMEN LEVEN (maatschappelijk perspectief) en WERK (professioneel perspectief). In het realiseren van hun ambities, in elk van de drie perspectieven, ervaren mensen in armoede en sociale uitsluiting drempels. In deze opleidingen is deze keuzemodule dan ook een toegevoegde waarde. Het meer inzicht verwerven in de eigen ervaringen maakt het mogelijk om die ervaringen als kracht te gaan inzetten en zo drempels te overwinnen en stappen vooruit te zetten in het leven. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

11 Relatie met het voortraject ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting en gevolgen voor andere opleidingen of opleidingsniveaus In deze keuzemodule, die 60 lestijden zou omvatten, willen de centra voor basiseducatie het thema armoede en sociale uitsluiting op die manier en in die mate behandelen zodat cursisten nadien verder aan de slag kunnen met hun ervaringen. Het spreekt voor zich dat er niet zo diep ingegaan wordt op ervaringen met armoede en sociale uitsluiting in vergelijking met het voortraject ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting. Er wordt ook minder tijd voor uitgetrokken omdat een andere finaliteit beoogd wordt. De keuzemodule in deze opleidingen beperkt tot het inzetten van (enkele) eigen ervaringen om zelf stappen vooruit te zetten. Dit staat in feite los van het voortraject of de beroepsopleiding ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting in die zin dat het zeker geen alternatief is en een enigszins een andere doelgroep beoogt: deze cursisten hebben niet per se de ambitie om ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting te worden. Er zijn strikt genomen geen gevolgen voor andere opleidingen of opleidingsniveaus. Wel hopen we via dit specifiek aanbod meer mensen in armoede te bereiken en hen positieve leerervaringen te laten opdoen en hen handvatten tot leren aan te reiken. Op die manier hopen we dat zij doorstromen naar andere opleidingen of opleidingsniveaus. Prioriteitenlijst te ontwikkelen opleidingsprofielen in van 11

Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie

Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie Raad Levenslang en Levensbreed Leren 24 februari 2015 RLLL-RLLL-ADV-1415-003 Advies over de keuzemodule 'armoede en sociale uitsluiting' in enkele opleidingsprofielen basiseducatie Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016 Raad Levenslang en Levensbreed Leren 19 april 2016 RLLL-RLLL-ADV-1516-006 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016 Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl10 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Cultuur AO BE 027 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 9 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl3 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding AO BE 20 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15

Nadere informatie

Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie

Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 4 november 2008 RLLL/MDR /ADV/003 Advies over voorstellen van opleidingsprofielen en van referentiekader voor het leergebied wiskunde voor de basiseducatie VLAAMSE

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Cultuur 027 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud...

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl5 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding Mobiliteit (MO 3) AO BE 22 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 9 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs

Nadere informatie

Dit document legt de procedure en de criteria vast om te komen tot dit advies.

Dit document legt de procedure en de criteria vast om te komen tot dit advies. Raad levenslang en levensbreed leren RHE / 20 september 2011 RLLL-RLLL-BSL-001 RLLL-RLLL-ADV-002Bijl29 Procedure en criteria voor de beoordeling van opleidingsprofielen in het volwassenenonderwijs 1 Situering

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Samen leven 025 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud... 3

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl11 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding Rechten AO BE 028 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming

Nadere informatie

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs (OP Bibliotheekmedewerker informatiebemiddelaar )

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs (OP Bibliotheekmedewerker informatiebemiddelaar ) Raad Levenslang en Levensbreed Leren 14 maart 2017 RLLL-RLLL-ADV-1617-006 Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs (OP Bibliotheekmedewerker informatiebemiddelaar ) Vlaamse Onderwijsraad

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE

Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE RLLL/EXT/ADV/004bijl2 Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE Modulaire opleiding Informatie en communicatietechnologie (ICT) AO BE 001 (Ontwerp) communicatietechnologie, opleiding

Nadere informatie

Netwerkdag volwassenenonderwijs: VOL-OP Levenslang Leren. Inzetbaar op de arbeidsmarkt door Levenslang Leren TITEL. subtitel. 14 juni 2011 - Antwerpen

Netwerkdag volwassenenonderwijs: VOL-OP Levenslang Leren. Inzetbaar op de arbeidsmarkt door Levenslang Leren TITEL. subtitel. 14 juni 2011 - Antwerpen Netwerkdag volwassenenonderwijs: VOL-OP Levenslang Leren Inzetbaar op de arbeidsmarkt door Levenslang Leren TITEL 14 juni 2011 - Antwerpen subtitel Het programma 09.30 10.00u 10.00 10.10u 10.10 10.45u

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-DOC-061bijl6 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding AO BE 023 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 10 U1U UOpleidingU U2U UEindtermen U3U UModulesU Inhoud

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl14 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding Werk AO BE 032 (Ontwerp) Versie {1.0} (ontwerp) Pagina 1 van 14 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming

Nadere informatie

Advies over de tweede fase van de modularisering basiseducatie

Advies over de tweede fase van de modularisering basiseducatie ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 24 juni 2008 RLLL/MDR/ADV/009 Advies over de tweede fase van de modularisering basiseducatie VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be

Nadere informatie

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij

Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij Raad Levenslang en Levensbreed Leren 13 maart 2018 RLLL-RLLL-ADV-1718-004 Advies over een voorstel van opleidingsprofiel volwassenenonderwijs Studiegebied Slagerij Vlaamse Onderwijsraad Koning Albert II-laan

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wetenschappen AO AV 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Mobiliteit 022 Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs: Basiseducatie Mobiliteit Versie 1.0 - BVR Pagina 1 van 14 Inhoud

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Huishouding 023 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 15 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1: Opleiding...

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Moderne Talen AO AV 006 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 28 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

ACTIVITEITENVERSLAG ELDERS VERWORVEN

ACTIVITEITENVERSLAG ELDERS VERWORVEN ACTIVITEITENVERSLAG ELDERS VERWORVEN COMPETENTIES VOLWASSENENONDERWIJS SCHOOLJAAR 2016-2017 1 SAMENWERKENDE ORGANISATIES de Pedagogische Begeleidingsdienst van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO3 AO AV 008 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules...

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) 1.1.1.1 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Communicatie 020 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud 2 Opleiding... 3 2.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 2.2

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - 030 (Ontwerp) BVR Pagina 1 van 18 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud...

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Wiskunde AO AV 007 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wiskunde AO AV 010 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

Activiteiten ter verbetering van de. maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op. een grotere integratie van (vroeg)doven

Activiteiten ter verbetering van de. maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op. een grotere integratie van (vroeg)doven Activiteiten ter verbetering van de maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op een grotere integratie van (vroeg)doven in de horende maatschappij: actieplan. April 1998 Auteurs

Nadere informatie

Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar 2013-2014

Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar 2013-2014 Stuurgroep Volwassenenonderwijs Prioriteitenlijst van te ontwikkelen opleidingsprofielen voor het schooljaar 2013-2014 Samenwerkingsverband van de vier pedagogische begeleidingsdiensten (vzw SNPB) en het

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Samen leven 025 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 19 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Rechten en plichten 028 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 18 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader...

Nadere informatie

ADVIES. Raad Levenslang en Levensbreed Leren. 9 december 2008 RLLL/LSO-MDR /ADV/004. www.vlor.be

ADVIES. Raad Levenslang en Levensbreed Leren. 9 december 2008 RLLL/LSO-MDR /ADV/004. www.vlor.be ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 9 december 2008 RLLL/LSO-MDR /ADV/004 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen - Schoonheidsspecialist, - Schoonheidsspecialist-salonbeheerder, - Voetverzorger,

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 18 november 2014 RLLL-RLLL-ADV-1415-001 Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE

Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE RLLL/EXT/ADV/004bijl003 Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE Zwevende Module ICT (Ontwerp) Versie 1.0 Pagina 1 van 1 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15 Januari

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 28 april 2015 RLLL-RLLL-ADV-14-15-005 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl7 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding AO BE 024 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15 januari

Nadere informatie

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Relevante regelgeving. 1. Europese en Vlaamse doelstellingen inzake levenslang leren 1 2

Relevante regelgeving. 1. Europese en Vlaamse doelstellingen inzake levenslang leren 1 2 Relevante regelgeving 1. Europese en Vlaamse doelstellingen inzake levenslang leren 1 2 In 2001 werd in Vlaanderen het Pact van Vilvoorde ondertekend, dat vernieuwd werd in 2005. In navolging van het Europese

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

Basiseducatie LEERGEBIED Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Basiseducatie LEERGEBIED Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Modulaire opleiding Informatie- en communicatietechnologie AO BE 001 Versie 2.0 - BVR Pagina 1 van 12 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen AO AV 004 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO2 AO AV 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie

Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie 4 ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 21 maart 2006 RLLL/PCA/ADV/007 Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000

Nadere informatie

Tussen de Vlaamse Regering, vertegenwoordigd door de heer Frank Vandenbroucke, Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming,

Tussen de Vlaamse Regering, vertegenwoordigd door de heer Frank Vandenbroucke, Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming, SAMENWERKINGSOVEREENKOMST TUSSEN DE VLAAMSE REGERING, DE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENSTEN EN HET VLAAMS ONDERSTEUNINGSCENTRUM VOOR HET VOLWASSENENONDERWIJS Tussen de Vlaamse Regering, vertegenwoordigd

Nadere informatie

Advies over enkele voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs

Advies over enkele voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 20 december 2016 RLLL-RLLL-ADV-1617-004 Advies over enkele voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210

Nadere informatie

De Vlaamse kwalificatiestructuur

De Vlaamse kwalificatiestructuur De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties 3 februari 2008 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Hoe worden kwalificaties gemaakt? Drie aspecten: Beschrijven

Nadere informatie

Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei Brussel RVOL/PCA/ADV/006

Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei Brussel RVOL/PCA/ADV/006 Vlaamse Onderwijsraad Raad Volwassenenonderwijs Leuvenseplein 4 Dinsdag, 13 mei 2003 1000 Brussel RVOL/PCA/ADV/006 Advies over de modulaire opleidingsprofielen basiseducatie voor de opleidingen Nederlands

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules... 5 1.2 Plaats

Nadere informatie

De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken

De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken 1 De Onthaalouderacademie Wat is de Onthaalouderacademie? De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken De sector van de kinderopvang is in beweging. Er worden heel wat initiatieven genomen om de

Nadere informatie

Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso

Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 7 april 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-012 Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel

Nadere informatie

1 Inleiding. Kennis- en expertiseontwikkeling/actieplan 2014-2015 2 van 31

1 Inleiding. Kennis- en expertiseontwikkeling/actieplan 2014-2015 2 van 31 Actieplan Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs 2014-2015 1 Inleiding Dit is het actieplan 2014-2015 van het samenwerkingsverband van het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs

Nadere informatie

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders.

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders. DOEL Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders. INHOUD Kennismaking Speeddate Voorstelling Fevlado, het participatieproject en het onderwijsproject Workshop

Nadere informatie

Nieuwsflash nr. 26 12 november 2014 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs

Nieuwsflash nr. 26 12 november 2014 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Nieuwsflash nr. 26 12 november 2014 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Geachte collega Via deze Nieuwsflash informeren wij u graag over de laatste stand van zaken i.v.m. de activiteiten

Nadere informatie

De Vlaamse kwalificatiestructuur

De Vlaamse kwalificatiestructuur De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties niveau 1-5 11 mei 2009 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Onderwijskwalificaties Een onderwijskwalificatie is:

Nadere informatie

Visie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs

Visie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs Visie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs Visie van de stuurgroep volwassenenonderwijs m.b.t. werken aan geletterdheid in het volwassenenonderwijs

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de regelgeving betreffende de modulaire structuur van het secundair

Nadere informatie

2 Evaluatie door de stuurgroep onderwijs aan gedetineerden

2 Evaluatie door de stuurgroep onderwijs aan gedetineerden Evaluatie van het onderwijsaanbod in de gevangenissen in Vlaanderen en Brussel in functie van de Vlaamse leidraad voor het onderwijsaanbod in de gevangenissen Syntheserapport 22 maart 2017 1 Inleiding

Nadere informatie

Nieuwsflash nr. 19 4 juli 2012 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs

Nieuwsflash nr. 19 4 juli 2012 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Nieuwsflash nr. 19 4 juli 2012 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Geachte collega Via deze Nieuwsflash informeren wij u graag over de belangrijkste activiteiten van de verschillende

Nadere informatie

Een versterkte positie voor het hoger beroepsonderwijs in Vlaanderen

Een versterkte positie voor het hoger beroepsonderwijs in Vlaanderen Een versterkte positie voor het hoger beroepsonderwijs in Vlaanderen 24 april 2012 BRON: non-paper Vlaamse Overheid Aanleiding: Motie van aanbeveling over de hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen

Nadere informatie

Basiseducatie en het Strategisch Plan Geletterdheid. An Bistmans 29 november 2010

Basiseducatie en het Strategisch Plan Geletterdheid. An Bistmans 29 november 2010 Basiseducatie en het Strategisch Plan Geletterdheid An Bistmans 29 november 2010 BE- kernopdracht geletterdheid Duidelijke plaats in de samenleving en flexibiliteit Modularisering - certificering VKS1

Nadere informatie

Gedifferentieerde leertrajecten

Gedifferentieerde leertrajecten Studiedag: Het volwassenenonderwijs en levenslang leren: een krachtige synergie VERSLAG WORKSHOP PCA / 4 februari 2015 Gedifferentieerde leertrajecten Dit verslag is een beknopte weergave van de gevoerde

Nadere informatie

Rapport over de screening van ontwerpcertificaatsupplementen

Rapport over de screening van ontwerpcertificaatsupplementen EINDDOCUMENT Algemene Raad 23 april 2009 AR/VB/KST/END/001 Rapport over de screening van ontwerpcertificaatsupplementen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Rapport over de

Nadere informatie

BASISEDUCATIE LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE

BASISEDUCATIE LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE BASISEDUCATIE LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE Opleiding MO - Voortraject Ervaringsdeskundige in de armoede en sociale uitsluiting AO BE 016 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 22 oktober 2013 RLLL-RLLL-ADV-001 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6

Nadere informatie

Advies over bijkomende opleidingsprofielen voor de studiegebieden Bouw en Hout van het secundair volwassenenonderwijs

Advies over bijkomende opleidingsprofielen voor de studiegebieden Bouw en Hout van het secundair volwassenenonderwijs ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 18 december 2007 RLLL/MDR/ADV/003 Advies over bijkomende opleidingsprofielen voor de studiegebieden Bouw en Hout van het secundair volwassenenonderwijs VLAAMSE

Nadere informatie

JAARACTIEPLAN Sept 2015 Aug 2016 RTC Vlaams-Brabant VZW

JAARACTIEPLAN Sept 2015 Aug 2016 RTC Vlaams-Brabant VZW JAARACTIEPLAN Sept 2015 Aug 2016 RTC Vlaams-Brabant VZW Periode 1 september 2015-31 augustus 2016 Goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 17/06/2015 1 Inleiding RTC Vlaams-Brabant vzw wil, net als zijn

Nadere informatie

LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE

LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE Vlaamse Onderwijsraad Raad Levenslang en Levensbreed Leren Kunstlaan 6 bus 6 26 februari 2008 1210 Brussel RLLL/ET/ADV/005bijl3 Bijlage bij het Vlor-advies LEERGEBIED MAATSCHAPPIJ-ORIËNTATIE Opleiding

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappij oriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappij oriëntatie (MO) RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl9 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappij oriëntatie (MO) Opleiding AO BE 026 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 14 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Gezondheid 021 Versie 1.0 - BVR Pagina 1 van 22 Inhoud 1 Opleiding... 4 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 4

Nadere informatie

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/015

ADVIES. Raad Volwassenenonderwijs. 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/015 ADVIES Raad Volwassenenonderwijs 24 mei 2005 RVOL/MDR/ADV/015 Advies over modulaire opleidingen in het studiegebied Boekbinden van het secundair OSP, in uitvoering van artikel 15 van het decreet volwassenenonderwijs

Nadere informatie

Nieuwsflash curriculum VO februari 2016 Netoverschrijdende curriculumontwikkeling volwassenenonderwijs

Nieuwsflash curriculum VO februari 2016 Netoverschrijdende curriculumontwikkeling volwassenenonderwijs Nieuwsflash curriculum VO februari 2016 Netoverschrijdende curriculumontwikkeling volwassenenonderwijs Geachte collega Via deze Nieuwsflash informeren de pedagogische begeleidingsdiensten en Vocvo u graag

Nadere informatie

RECHT OP VLAAMSE GEBARENTAAL. Addendum memorandum

RECHT OP VLAAMSE GEBARENTAAL. Addendum memorandum RECHT OP VLAAMSE GEBARENTAAL Addendum memorandum 2014-2019 Prioritaire thema's en aanbevelingen van de adviescommissie Vlaamse Gebarentaal naar aanleiding van de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen

Nadere informatie

Nieuwsflash nr. 11 19 januari 2011 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs

Nieuwsflash nr. 11 19 januari 2011 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Nieuwsflash nr. 11 19 januari 2011 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Geachte collega Eerst en vooral wensen wij u van harte het allerbeste voor 2011. Verder informeren we u via

Nadere informatie

Begeleidende informatie bij het structuurschema onderwijs aan gedetineerden

Begeleidende informatie bij het structuurschema onderwijs aan gedetineerden Begeleidende informatie bij het structuurschema onderwijs aan gedetineerden Het volwassenenonderwijs in Vlaanderen De centra Het volwassenenonderwijs in Vlaanderen (en Brussel) wordt ingericht door centra

Nadere informatie

Adviestekst. tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs. 15 september 2009

Adviestekst. tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs. 15 september 2009 Adviestekst tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs 15 september 2009 Advies m.b.t. tolken Vlaamse Gebarentaal in het onderwijs aan dove en slechthorende middelbare scholieren naar aanleiding van de

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs en de basiseducatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs en de basiseducatie Raad Levenslang en Levensbreed Leren 11 maart 2014 RLLL-RLLL-ADV-004 Advies over de voorstellen van opleidingsprofiel voor het secundair volwassenenonderwijs en de basiseducatie Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding Maatschappijoriëntatie - Werk 032 BVR Pagina 1 van 29 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2012 1 Opleiding... 4

Nadere informatie

Prof. Mieke Van Herreweghe

Prof. Mieke Van Herreweghe Kansen en valkuilen in het onderwijs aan dove en slechthorende kinderen en jongeren in Vlaanderen Prof. Mieke Van Herreweghe Prof. Mieke Van Herreweghe, Vakgroep Taalkunde Situatie in Vlaanderen Orale

Nadere informatie

Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Advies ten gronde over certificaatsupplementen ADVIES Algemene Raad 27 november 2008 AR/KST/ADV/012 Advies ten gronde over certificaatsupplementen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Nadere informatie

nr. 74 van ANN BRUSSEEL datum: 24 oktober 2014 aan HILDE CREVITS

nr. 74 van ANN BRUSSEEL datum: 24 oktober 2014 aan HILDE CREVITS SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 74 van ANN BRUSSEEL datum: 24 oktober 2014 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Leerlingen met een handicap Speciale onderwijsleermiddelen

Nadere informatie

Op Stapel december Onderwijsorganisatie en -personeel Huis van het GO! Willebroekkaai Brussel

Op Stapel december Onderwijsorganisatie en -personeel Huis van het GO! Willebroekkaai Brussel Op Stapel 2016-16 20 december 2016 20-12-2016 Onderwijsorganisatie en -personeel Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel In de rubriek Op Stapel geven de collega s van de afdeling Onderwijsorganisatie

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen Secretariaatsmedewerker en Secretariaat-talen voor het secundair volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen Secretariaatsmedewerker en Secretariaat-talen voor het secundair volwassenenonderwijs ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 9 september 2008 RLLL/MDR /ADV/001 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen Secretariaatsmedewerker en Secretariaat-talen voor het secundair volwassenenonderwijs

Nadere informatie

VR DOC.0535/1BIS

VR DOC.0535/1BIS VR 2017 0206 DOC.0535/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen

Nadere informatie

Advies over de erkenning van een nieuw structuuronderdeel in het gewoon voltijds secundair onderwijs: Productontwerpen - tweede graad

Advies over de erkenning van een nieuw structuuronderdeel in het gewoon voltijds secundair onderwijs: Productontwerpen - tweede graad Raad Secundair Onderwijs 18 februari 2016 RSO-RSO-ADV-1516-009 Advies over de erkenning van een nieuw structuuronderdeel in het gewoon voltijds secundair onderwijs: Productontwerpen - tweede graad Vlaamse

Nadere informatie

VR DOC.0579/1

VR DOC.0579/1 VR 2019 2604 DOC.0579/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de puntenenveloppe voor de centra voor basiseducatie

Nadere informatie

Nieuwsflash nr. 21 16 februari 2013 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs

Nieuwsflash nr. 21 16 februari 2013 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Nieuwsflash nr. 21 16 februari 2013 Kennis- en expertiseontwikkeling in het volwassenenonderwijs Geachte collega Via deze Nieuwsflash informeren wij u graag over de laatste stand van zaken i.v.m. de activiteiten

Nadere informatie

Advies over de implementatie van ISCED 2011 in Vlaanderen

Advies over de implementatie van ISCED 2011 in Vlaanderen Algemene Raad PCA / 26 januari 2012 AR-AR-ADV-007 Advies over de implementatie van ISCED 2011 in Vlaanderen Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219 42 99 F +32 2 219 81 18 www.vlor.be

Nadere informatie

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs

Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs Raad Levenslang en Levensbreed Leren 17 november 2015 RLLL-RLLL-ADV-1516-002 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel

Nadere informatie

diploma secundair onderwijs

diploma secundair onderwijs Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch werk - Gent Aanvullende Algemene Vorming Een 2 de kans voor het behalen van een diploma secundair onderwijs Met je vleugels open vlieg je beter en lichter Die

Nadere informatie

Voorstel van resolutie. betreffende het verplicht aanbieden van cursussen eerste hulp bij ongevallen (EHBO) in het lager en secundair onderwijs

Voorstel van resolutie. betreffende het verplicht aanbieden van cursussen eerste hulp bij ongevallen (EHBO) in het lager en secundair onderwijs stuk ingediend op 1224 (2010-2011) Nr. 1 6 juli 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van de heer Jean-Jacques De Gucht, de dames Ann Brusseel, Marleen Vanderpoorten en Elisabeth Meuleman, de heren Boudewijn

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 STUDIEGEBIED NT2. Modulaire opleiding Socio-Culturele Integratie R1 AO NT 009

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 STUDIEGEBIED NT2. Modulaire opleiding Socio-Culturele Integratie R1 AO NT 009 STUDIEGEBIED NT2 Modulaire opleiding Socio-Culturele Integratie R1 AO NT 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 8 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap woensdag 24 mei 2006 1 Deel 1 Opleiding... 3 1.1

Nadere informatie

Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC)

Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC) ALGEMENE RAAD 25 november 2010 AR-AR-KST-ADV-005 Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding Maatschappijoriëntatie - Doorstroom 031 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 31 Inhoud 1 Opleiding... 4 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 4

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Techniek 024 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 18 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud...

Nadere informatie

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)

Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Actualiteit en geschiedenis AO BE 026 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 23 Inhoud 1 Opleiding... 4 1.1 Relatie opleiding

Nadere informatie

Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen

Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen Inspiratiedag Brede School - 29 april 2014 - BRONKS Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners in

Nadere informatie