Meer fruit en groenten eten op school is lekker én gezond Eenmeting EU-Schoolfruitprogramma onder basisschoolkinderen en hun ouders

Transcriptie

1 Meer fruit en groenten eten op school is lekker én gezond EU-Schoolfruitprogramma onder basisschoolkinderen en hun ouders PT Juni 2011, Laura Willemsens Productschap Tuinbouw, Markt & Innovatie

2

3 Meer fruit en groenten eten op school is lekker én gezond Uitgevoerd door het Productschap Tuinbouw in samenwerking met Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten, GroentenFruitBureau, Voedingscentrum en Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Auteur Laura Willemsens Functie Senior projectleider marktmonitoring Telefoon Productschap Tuinbouw, Postbus 280, 2700 AG Zoetermeer Telefoon internet Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder toestemming van de uitgever of auteur. 1

4 2 Productschap Tuinbouw

5 Inhoudsopgave Inhoud Samenvatting 5 1 Inleiding Aanleiding Doelstelling onderzoek Doelgroep Onderzoeksmethode en steekproef De vragenlijst en veldwerkperiode Rapportage 10 2 Resultaten onderzoek onder kinderen Gezonde levensstijl Fruit en groenten op school Eten en drinken in kleine pauze Eten en drinken tijdens overblijven Fruit en groenten mee naar school Schoolfruitprogramma Programma algemeen Schoolfruit Groenten schoolfruitprogramma Leerzaam? Vervolg fruitdagen Opmerkingen Fruitconsumptie Beoordeling fruit Eigen consumptie Voedingsregels Groenteconsumptie Beoordeling groenten Eigen consumptie Voedingsregels Thuis 35 3 Resultaten onderzoek onder ouders 37 Productschap Tuinbouw 3

6 3.1 Gezonde levensstijl Groenten en fruit op school Eten en drinken tijdens kleine pauze Eten en drinken tijdens overblijven Fruit en groenten mee naar school Schoolfruitprogramma Programma algemeen Leerzaam? Vervolg fruitdagen Opmerkingen Fruitconsumptie Consumptie van het kind Voedingsregels Thuis Groenteconsumptie Consumptie van het kind Voedingsregels Thuis 54 4 Achtergrondkenmerken Achtergrondkenmerken kinderen Achtergrondkenmerken ouders 59 5 Bijlage I: Eisen evaluatie 62 EU-Schoolfruitprogramma 62 Main parameters 62 Other parameters 62 4 Productschap Tuinbouw

7 Samenvatting EU-Schoolfruitprogramma Het EU-Schoolfruitprogramma wordt heel goed gewaardeerd door kinderen en ouders. Als aan de leerlingen gevraagd wordt hoe leuk zij het vinden om met de eigen klasgenoten schoolfruit te eten, geven zij hiervoor een gemiddeld rapportcijfer van 8,3. Ouders geven hiervoor een rapportcijfer 7,8. Het EU-Schoolfruitprogramma is bedoeld als laagdrempelige stimulans om te bevorderen dat schoolgaande kinderen samen fruit én groenten eten in de klas. Vrijwel alle kinderen doen mee aan het eten van groenten en fruit, als dit twee of drie keer per week gratis wordt uitgereikt in de klas. Daarnaast hebben de kinderen geleerd waarom ze voldoende groenten en fruit moeten eten, de aanbevolen hoeveelheid per dag en dat groenten en fruit ook echt lekker is. Volgens de ouders werkt het gezamenlijk fruit en groenten eten stimulerend en worden de kinderen zich bewust dat het gezond maar ook lekker is. Dit werkt ook door in het eten ervan thuis. Schoolfruit is volgens de ouders ook goed voor het kind en thuis is er niet altijd voldoende tijd voor. Dit blijkt uit de eenmeting van de effectstudie naar het Schoolfruitprogramma van het Productschap Tuinbouw onder kinderen en ouders. Schoolfruit stimuleert ook consumptie thuis Bijna alle kinderen zeggen door het schoolfruitprogramma te worden gestimuleerd om thuis of op school meer groenten en fruit te eten. Zo n 60% van de kinderen zegt zeker gestimuleerd te zijn om thuis vaker groenten en fruit te eten en een derde om het vaker mee naar school te nemen. Ook de helft van de ouders wordt door schoolfruit aangezet om meer groenten en fruit aan hun kind te geven, vooral thuis. Bovendien is een kleiner deel van de ouders zich meer bewust van het eten van groenten en fruit. Het stimuleringseffect is bij de kinderen wel groter dan bij de ouders. Uit de eenmeting valt nog niet op te maken dat deze stimulans al daadwerkelijk effect heeft op de consumptie. De consumptie van groenten en fruit bij de kinderen ligt vrijwel gelijk aan de nulmeting. Het stimulerend effect is een korte termijn effect en bij voortzetting van schoolfruit zal naar verwachting wel een effect te zien zijn op de consumptie. Doorgaan met schoolfruit Omdat het schoolfruit zo goed aanslaat, wil driekwart van de kinderen graag dat de school verder gaat met schoolfruit. Het maakt hen niet zoveel uit of dat middels een fruitabonnement gebeurt of dat zij het schoolfruit zelf meenemen. Ook ouders zijn positief over het voortzetten van de schoolfruitdagen op school. Bij ruim een kwart doet de school dat momenteel ook. Ouders willen bij voorkeur schoolfruit zelf meegeven, omdat het naar verwachting goedkoper is, je zelf kunt bepalen welk fruit je kind eet en toezicht hebt op de kwaliteit van groenten en fruit. Appel favoriet Van het fruit dat werd uitgedeeld, vinden de kinderen de appel, de banaan en de peer het lekkerst. De appel en de banaan werden ook bij de nulmeting als meest favoriete fruit genoemd door de kinderen. Van de uitgedeelde groenten vinden de kinderen de wortel, de tomaat en komkommer het lekkerst. De meeste leerlingen vonden de schoolfruitperiode een leerzame periode en vonden ze het interessant om de meester of de juf over groenten en fruit te horen vertellen. Productschap Tuinbouw 5

8 Koeken iets minder favoriet door schoolfruit Als we kijken naar het meenemen van consumpties naar school, zien we na de schoolfruitperiode een positief effect. Koeken zijn een minder favoriet pauzehapje geworden, dat aandeel is duidelijk afgenomen van 65% in de nulmeting naar 55% in de eenmenting. Het blijkt dat na de schoolfruitperiode iets meer kinderen groenten en fruit mee naar school nemen en dit ook vaker gebeurt. De helft van de kinderen zegt wel eens fruit mee naar school te nemen voor in de pauze en een vijfde neemt soms groenten mee. Meisjes nemen iets vaker schoolfruit mee dan jongens. Het meenemen van fruit naar school lijkt een positief effect te hebben op de totale fruitconsumptie van kinderen; kinderen die fruit mee naar school nemen, eten meer porties fruit per dag dan kinderen die geen fruit mee naar school nemen. Dit blijkt overeen te komen met het onderzoek onder ouders waaruit blijkt dat kinderen van ouders die hun kind fruit meegeven naar school gemiddeld 1,5 stuks fruit eten tegenover 1 stuk fruit bij kinderen van ouders die dat nooit doen. Fruit- en groenteconsumptie vrijwel gelijk aan nulmeting Net als bij de nulmeting zijn de kinderen van mening dat zij voldoende fruit eten, toch eet slechts 45% van de kinderen elke dag fruit. Dat was ook bij de nulmeting het geval. Van de kinderen denkt een op de vijf kinderen dat het niet nodig om in ieder geval dagelijks twee stuks fruit te eten. Ouders zijn beter op de hoogte van de richtlijn; ruim 70% van de ouders denkt dat een kind twee stuks fruit moet eten. Bijna allemaal zijn ze ook bekend met de richtlijn die voor hen zelf geldt (2 keer fruit en 2 ons groenten), toch is het maar tweederde die zegt aan de richtlijn te voldoen. Net als bij fruit denken de kinderen ook dat zij voldoende groenten eten, 40% van de kinderen eet echter dagelijks groenten en 22% doet dat 6 dagen per week. Gemiddeld eten ze 1,8 opscheplepel groenten per dag, waarmee ze niet op de richtlijn van 150 gram groenten per dag komen. Er lijkt wel een klein effect op het eten van groenten te zijn: 40% geeft aan dagelijks groenten te eten, bij de nulmeting was dit nog maar 34%. Tenslotte hebben kinderen een behoorlijk bewustzijn ten aanzien van de positieve effecten van het eten van groenten en fruit op de eigen gezondheid. Bijna 70% van de kinderen noemt het eten van fruit als een van de dingen die je moet doen om gezond te leven en ruim de helft noemt het eten van groenten. Volgens de kinderen is het verder belangrijk om te sporten of om goed te bewegen, dit wordt eveneens door ruim de helft van de kinderen genoemd. Ten opzicht van de eerder uitgevoerde nulmeting zijn er op dit gebied geen veranderingen geconstateerd. EU-Schoolfruit Binnen het EU-Schoolfruitprogramma krijgen scholen voor elke deelnemende leerling een periode twee tot drie keer in de week gratis fruit of groenten. Het EU-Schoofruitprogramma wordt uitgevoerd door het Productschap Tuinbouw en Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten. Bij de uitvoering zijn ook betrokken het GroentenFruit Bureau, het Voedingscentrum en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Om inzicht te krijgen op het effect van het EU-Schoolfruitprogramma, heeft het Productschap Tuinbouw in april 2011 een eenmeting uitgevoerd onder kinderen en ouders. Het doel van de eenmeting is inzicht verkrijgen in de kennis, houding en het gedrag van kinderen die een periode schoolfruit hebben gekregen en hun ouders ten aanzien van groenten en fruit. Tevens is gevraagd naar de waardering van schoolfruit en het effect ervan. De nulmeting vond plaats voorafgaand aan de start van het EU-Schoolfruitprogramma, dat op de ondervraagde scholen heeft plaatsgevonden in de periode januari maart In totaal hebben 416 kinderen en 311 ouders deelgenomen aan de eenmeting. 6 Productschap Tuinbouw

9 SCHEMA KENNIS - HOUDING - GEDRAG VAN DE CONSUMPTIE FRUIT EN GROENTEN DOOR KINDEREN Fruitconsumptie Kennis 60% van de kinderen weet dat 2 stuks fruit de dagelijkse behoefte is aan fruitconsumptie Groenteconsumptie Kennis 66% van de kinderen denkt dat het nodig is om elke dag groenten te eten. Bijna een vijfde (18%) van de kinderen denkt dat het niet nodig is om elke dag fruit te eten Tweederde (68%) weet dat je veel verschillende soorten fruit moet eten Houding Ruim de helft van de kinderen vindt fruit lekker: 64% vindt het echt lekker en 34% zegt sommige soorten wel en sommige soorten niet lekker te vinden. Houding Bijna de helft van de kinderen vindt groenten echt lekker: 38% zegt volmondig ja en 60% zegt sommige soorten groenten wel en sommige soorten niet lekker te vinden. De meeste kinderen (93%) denken genoeg of zelfs veel fruit te eten. De helft (50%) van de kinderen zegt genoeg groenten te eten en 43% eet (heel) veel groenten. Een meerderheid (65%) van de kinderen die nu nog niet elke dag fruit eet, zou dit wel graag willen. Van de kinderen die nu nog niet iedere dag groenten eten, zou 34% dit wel iedere dag willen. Gedrag 45% van de kinderen eet dagelijks fruit. Gedrag 40% eet dagelijks groenten. Op de dagen dat kinderen fruit eten, eet 30% 1 portie per dag, 18% eet 1,5 portie en bijna helft (46%) eet 2 porties per dag of meer. Gemiddeld eet een kind 1,3 porties fruit per dag 89% van de kinderen geeft aan elke dag warm te eten. Kinderen eten bij de warme maaltijd gemiddeld 1,8 opscheplepels groenten. Een kwart eet bij de warme maaltijd meestal ook salade en bijna de helft doet dit soms. Bijna de helft (48%) eet veel verschillende soorten fruit Van de kinderen heeft 79% een vast fruit moment, vooral s middags na school (39%) of in de pauze op school (33%) Iets meer dan de helft (57%) van de kinderen eet ook groenten op andere momenten dan tijdens de warme maaltijd, zoals bij het middageten, voor het avondeten, na schooltijd of in de pauze op school. 49% van de kinderen eet op school wel eens fruit 17% van de kinderen eet op school soms groenten Productschap Tuinbouw 7

10 8 Productschap Tuinbouw

11 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Het EU-Schoolfruitprogramma is bedoeld als laagdrempelige stimulans om te bevorderen dat schoolgaande kinderen samen fruit én groenten eten in de klas. Binnen het EU-Schoolfruitprogramma krijgen basisscholen voor elke deelnemende leerling een gratis periode fruit of groenten. Na deze periode bepalen ouders en de school of zij doorgaan met het gezamenlijk eten van fruit en groenten in de klas. Alle basisscholen kunnen meedoen; voorwaarde is wel dat de hele school meedoet. In het voorjaar van 2010 is het EU-Schoolfruitprogramma in Nederland op 800 basisscholen van start gegaan. Het EU-Schoolfruitprogramma is in het schooljaar 2010/2011 verruimd ten aanzien van het aantal leveranties. Basisscholen die dit schooljaar meedoen aan het EU-Schoolfruitprogramma, krijgen twee of drie keer per week fruit en groenten geleverd voor alle leerlingen. Aanvullend ontvangen de scholen lesmateriaal zodat in elke groep een les over fruit en groenten gegeven kan worden. Op deze manier wordt het eten van fruit en groenten de gewoonste zaak van de wereld. De insteek is dat de leerlingen ook na afloop van het programma gezond blijven eten. In totaal doen ruim 1400 scholen mee aan het EU-schoolfruitprogramma in het schooljaar 2010/2011. Het EU-Schoofruitprogramma wordt uitgevoerd door het Productschap Tuinbouw en Steunpunt Smaaklessen & SchoolGruiten. Bij de uitvoering zijn ook betrokken het GroentenFruit Bureau, het Voedingscentrum en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. De sector investeert in het EU-Schoolfruitprogramma via het PT, maar ook met EU geld en sponsors. In het schooljaar 2010/2011 zijn de volgende sponsors en leveranciers voor het EU- Schoolfruitprogramma: The Greenery, Freshweb.nl/Schoolfruit.nu, Fruitschool, Willem&Drees en Van Kekem Fruit. Het Productschap Tuinbouw wil het EU-Schoolfruitprogramma evalueren om inzicht te krijgen op het effect van de campagne. Dit is tevens een eis van de EU voor de uitvoering van het programma. Daarom heeft de Stichting Marktonderzoek Tuinbouw zowel een nulmeting als een eenmeting onder kinderen en ouders uitgevoerd in dit schooljaar (november 2010 en april 2011). De nulmeting is uitgevoerd voorafgaand aan de schoolfruitperiode van januari 2011, de effectmeting is erna uitgevoerd. De resultaten van de eenmeting vormen de basis van dit rapport. In dit rapport zijn de resultaten van deze eenmeting daar waar mogelijk steeds naast de resultaten van de nulmeting gezet, om effecten van het Schoolfruitprogramma te kunnen zien. Hiernaast is voor de nulmeting ook reeds een afzonderlijk rapport geschreven. 1.2 Doelstelling onderzoek Het doel van de nulmeting is inzicht verkrijgen in de kennis, houding en het gedrag van kinderen die starten met schoolfruit en hun ouders ten aanzien van groenten en fruit. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor het meten van het effect van het Schoolfruitprogramma. Productschap Tuinbouw 9

12 1.3 Doelgroep In de eenmeting zijn 2 doelgroepen betrokken in het onderzoek. Kinderen die net hebben meegedaan aan het EU-Schoolfruitprogramma. Voor het onderzoek zijn uitsluitend de leerlingen uit de bovenbouw (groepen 6, 7 en 8) benaderd. Kinderen uit deze groepen zijn in staat om een goede inschatting van hun consumptie te maken en zijn oud genoeg om een vragenlijst goed in te vullen. Ouders van kinderen die net hebben meegedaan aan het EU-Schoolfruitprogramma. Voor het onderzoek zijn ouders van leerlingen uit alle groepen benaderd, verdeeld over de onderbouw (groep 1 en 2), de middenbouw (groep 3,4 en 5) en de bovenbouw (groep 6, 7 en 8). 1.4 Onderzoeksmethode en steekproef Onder beide doelgroepen is online onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd door de Stichting Marktonderzoek Tuinbouw in samenwerking met Right Marktonderzoek te Zwolle. Allereerst is contact gelegd met de scholen die ook hebben deelgenomen met de nulmeting (=de scholen die zijn gestart met het Schoolfruitprogramma). De te benaderen scholen zijn door de Stichting Marktonderzoek Tuinbouw geselecteerd. Aan de deelnemende scholen zijn uitnodigingskaartjes toegestuurd voor de kinderen de ouders van kinderen. Het verzoek aan de scholen was deze kaartjes uit te delen, zodat alle genodigden dit individueel konden invullen. Op ieder kaartje stond een persoonlijke code en wachtwoord, waarmee men online op de vragenlijst kon inloggen. Sommige scholen hebben het de kinderen op school laten invullen, zodat er meer controle was op de respons. Andere kinderen kregen het kaartje mee naar huis, waarna iedereen individueel heeft besloten wel of niet mee te doen aan het onderzoek. Als incentive zijn 50 speelgoed cadeaubonnen (à 7,50) verloot onder de kinderen die deel hebben genomen aan het onderzoek, verspreid over de scholen. In totaal hebben 16 scholen meegedaan aan het onderzoek, waarvan twee scholen met twee locaties. In hoofdstuk 4 is te zien welke scholen dit zijn en is ook aangegeven hoeveel leerlingen en ouders er per klas hebben deelgenomen. Het aantal kinderen dat in totaal heeft deelgenomen is 416. Het aantal ouders dat de vragenlijst heeft ingevuld is 311. Deze respons ligt voor beide doelgroepen, ondanks de inspanningen, lager dan bij de nulmeting. De respons is echter wel nog steeds voldoende om betrouwbare uitspraken te kunnen doen. 1.5 De vragenlijst en veldwerkperiode Voor het onderzoek zijn twee verschillende vragenlijsten opgesteld, één voor de kinderen en één voor de ouders. Als basis voor de vragenlijsten is gebruikgemaakt van de reeds bestaande vragenlijsten die in het kader van de evaluatie van SchoolGruiten zijn gebruikt in Bij het opstellen van de vragenlijsten is rekening gehouden met de eisen die vanuit het EU-Schoolfruitprogramma zijn gesteld aan de evaluatie. Deze eisen staan weergegeven in de bijlage. De vragenlijsten van de nulmeting en van de eenmeting zijn in de basis zoveel mogelijk gelijkgehouden. In de vragenlijsten van de eenmeting zijn enkele vragen uit de nulmeting vervangen door vragen over het Schoolfruitprogramma. 1.6 Rapportage In de volgende hoofdstukken worden de resultaten van het onderzoek weergegeven. De resultaten van het onderzoek onder de kinderen staat in hoofdstuk twee en het onderzoek onder de ouders in hoofdstuk drie. 10 Productschap Tuinbouw

13 De meeste vragen in het onderzoek zijn aan alle respondenten gesteld. Daar waar dit niet het geval is, is de basis genoemd. Ook zijn enkele vragen niet door iedereen (goed) beantwoord, waardoor het totaal aantal in de tabel iets kan afwijken van het totaal aantal ondervraagden. Bij verschillende vragen konden de kinderen / ouders meer dan één antwoord geven. Bij deze vragen komt het totaalpercentage in de tabel boven 100% uit. Startschot EU-Schoolfruitprogramma op de Openbare Basisschool Houtwijkschool in Den Haag, januari Productschap Tuinbouw 11

14 12 Productschap Tuinbouw

15 2 Resultaten onderzoek onder kinderen 2.1 Gezonde levensstijl Aan de kinderen is allereerst gevraagd wat je volgens hen moet doen om gezond te leven. Het betrof een open vraag, waarbij iedereen zijn / haar eigen antwoord kon formuleren. Voor een overzichtelijke weergave zijn deze antwoorden teruggebracht tot categorieën met overeenkomstige antwoorden. Onderstaande tabel toont deze categorieën. Tabel 2.1 Wat moet je volgens jou doen om gezond te leven? (n=638) (n=414) fruit eten 73% 69% groenten eten 53% 52% goed / gezond eten 39% 42% niet teveel snoepen 14% 13% vitamines eten (incl. vitaminepil) 6% 5% niet te vet eten 6% 9% (bruin)brood eten 2% 1% gevarieerd eten 1% 5% goed / gezond drinken 11% 9% melk drinken 3% 1% water drinken 3% 3% sporten / goed bewegen 59% 57% goed slapen 11% 8% buiten spelen 9% 11% niet roken 4% 2% Anders 14% 15% Totaal 308% 304% Evenals in de nulmeting noemen de kinderen in de eenmeting vooral aspecten die met het eetpatroon te maken hebben. Het meest geven kinderen aan dat fruit eten bijdraagt aan een gezond leven (69% noemt dit). Ook de helft van de kinderen zegt dat groenten eten belangrijk is. Goed / gezond eten in het algemeen wordt door 42% genoemd. Hiernaast worden de volgende aspecten met betrekking tot het eetpatroon genoemd: niet teveel snoepen, vitamines eten, niet te vet eten, brood eten en gevarieerd eten. Ook het drinkgedrag achten de kinderen belangrijk, zij het duidelijk in mindere mate. Negen procent noemt goed / gezond drinken in het algemeen, hiernaast wordt het drinken van water en/of melk genoemd. Voldoende beweging wordt na fruit eten door een meerderheid van de kinderen genoemd als belangrijkste factor voor een gezond leven. In mindere mate, maar wel noemenswaardig, worden goed slapen, buiten spelen en niet roken genoemd. Onder anders is een diversiteit aan antwoorden geschaard, die allen minder frequent genoemd zijn. Productschap Tuinbouw 13

16 De verdeling van de antwoorden van beide metingen ligt in het algemeen gelijk. 2.2 Fruit en groenten op school Om inzicht te krijgen in de consumptie van fruit en groenten op school, zijn hier verschillende vragen over voorgelegd. Aan de leerlingen is genoemd dat het gaat over hun consumptie in de afgelopen maand (dus gedurende de schoolfruitperiode) Eten en drinken in kleine pauze Onderstaande tabel laat zien wat de kinderen eten en drinken in de kleine pauze op school. Tabel 2.2 Wat eet of drink je meestal in de kleine pauze op school? Eten kleine pauze (n=672) (n=416) ik eet niets in de kleine pauze 4% 6% Drinken kleine pauze (n=672) (n=416) ik drink niets in de kleine pauze 5% 7% koeken 65% 55% limonade 51% 49% fruit 40% 45% vruchtensap 37% 34% groenten 11% 14% melk 18% 16% boterhammen 7% 7% water 9% 14% snoepjes 4% 3% ik drink iets anders 5% 3% candybars 3% 3% totaal 125% 123% zakje chips 1% 2% ik eet iets anders 9% 7% Totaal 144% 142% Een koek (zoals liga of ontbijtkoek) is nog steeds het meest favoriete tussendoortje voor de kleine pauze. Echter, het aantal leerlingen dat dit tussendoortje noemt, ligt wel 10% lager dan in de nulmeting. De consumptie van fruit en ook van groenten lijkt licht toegenomen. In de nulmeting gaf nog respectievelijk 40% en 11% aan dit mee te nemen, nu ligt dit met 45% en 14% iets hoger. Deze verschillen voor fruit en groenten zijn echter niet significant. Limonade is het meest gedronken drankje in de ochtendpauze. Het gaat om diverse zoete drankjes, zoals Wicky, Dubbelfris en Taxi. Een derde neemt vooral vruchtensap mee. Melk wordt door 16% genoemd en 14% noemt water. Water wordt significant meer genoemd dan in de nulmeting. 14 Productschap Tuinbouw

17 2.2.2 Eten en drinken tijdens overblijven De onderstaande tabel laat zien wat er door de kinderen wordt gegeten en gedronken tijdens het overblijven tussen de middag. De basis van de gegevens wordt alleen gevormd door de kinderen die overblijven. Tabel 2.3 Wat eet of drink je meestal tijdens het overblijven tussen de middag? (basis= blijft over) Eten overblijven (n=408) (n=225) Drinken overblijven (n=408) (n=225) boterhammen 93% 92% melk 43% 48% fruit 24% 26% limonade 37% 31% groenten 16% 12% vruchtensap 34% 29% snoepjes 10% 8% water 8% 14% koeken 7% 11% ik drink iets anders 4% 3% candybars 2% 4% Totaal 126% 125% zakje chips 0% 1% ik eet iets anders 6% 4% Totaal 159% 157% De meeste kinderen eten boterhammen bij het overblijven op school. Een kwart zegt (ook) fruit te eten, 12% eet groenten. Het aantal overblijfleerlingen dat groenten eet tijdens het overblijven ligt hiermee iets lager dan bij de nulmeting. Daarentegen lijkt er juist iets meer koek te worden gegeten tijdens het overblijven. Beide verschillen zijn echter niet significant. Melk wordt het meest gedronken tijdens het overblijven. Hierna wordt limonade en vruchtensap het meest gedronken. Deze twee sappen worden wel iets minder genoemd dan in de nulmeting, het betreft echter geen significant verschil. Juist meer dan in de nulmeting wordt water genoemd (14% tegenover 8%). In totaal zegt 49% van de kinderen fruit mee naar school te krijgen, voor in de kleine pauze dan wel voor tijdens het overblijven. Voor groenten is dit 17%. Dit komt overeen met de verhoudingen in de nulmeting (47% en 17%). Productschap Tuinbouw 15

18 Wat eet je meestal op school in de kleine pauze of bij het overblijven? koeken 11% 55% fruit 26% 45% groenten boterhammen 7% 14% 12% 92% Eten in de kleine pauze (n=416) Eten tijdens overblijven (n=225) snoepjes / candybars 6% 12% anders 7% 4% eet niets 6% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 16 Productschap Tuinbouw

19 2.2.3 Fruit en groenten mee naar school Aan de kinderen is ook nog eens concreet gevraagd hoe vaak zij fruit of groenten mee naar school nemen. In onderstaande tabel is de frequentie van het meenemen van groenten en fruit apart weergegeven. Tabel 2.4 Hoe vaak neem jij fruit of groenten mee naar school? Fruit Groenten nulmeting eenmeting nulmeting eenmeting ik neem nooit fruit / groenten mee naar school 33% 31% 70% 64% 1 dag per week 17% 14% 14% 16% 2 dagen per week 17% 18% 9% 11% 3 dagen per week 11% 10% 3% 4% 4 dagen per week 6% 11% 1% 2% elke schooldag 16% 17% 3% 4% Totaal 100% 100% 100% 100% Uit deze vraagstelling blijkt dat ruim tweederde van de kinderen minstens één keer per week fruit mee naar school neemt, voor groenten is dat ruim een derde. Het percentage leerlingen dat zegt groente mee te nemen ligt hiermee iets hoger dan bij de nulmeting (36% tegenover 30%). Evenals in de nulmeting blijkt dat wanneer concreet wordt gevraagd hoe vaak men fruit of groente meeneemt naar school, dat meer leerlingen aangeven dit mee naar school te nemen dan wat blijkt uit de voorgaande paragraaf, waarbij gevraagd wordt wat men op school eet. Het merendeel van de kinderen die fruit of groenten meeneemt, doet dit niet iedere schooldag. Nadere analyse laat zien dat kinderen die geen fruit mee naar school nemen, ook minder porties fruit per dag eten. Tegelijkertijd geldt ook dat 37% van de kinderen die wel iedere dag fruit eet, geen fruit meeneemt naar school (in de nulmeting was dit een kwart). Meisjes nemen vaker fruit en/of groenten mee naar school dan jongens. Van de meisjes zegt 75% en 42% wel fruit en respectievelijk groenten mee te nemen naar school, bij de jongens zegt 61% en 29% dit. Productschap Tuinbouw 17

20 2.3 Schoolfruitprogramma Programma algemeen Van de kinderen die hebben deelgenomen aan de eenmeting, heeft het merendeel (96%) meegedaan aan het eten van schoolfruit in de periode januari-maart In totaal zegt driekwart van de leerlingen het altijd te hebben gegeten als het werd uitgedeeld, 21% heeft wel meegedaan, maar niet altijd als het werd uitgedeeld. Van de leerlingen die niet hebben meegedaan, geeft een derde aan dat zij fruit / groenten niet lekker vinden (n=5). Andere redenen zijn dat zij liever zelf fruit mee nemen (n=3), dat zij cito-toetsen hadden (n=3) of men weet het niet meer goed (n=3). Aan de leerlingen is gevraagd hoe leuk zij het vonden om samen met klasgenoten het schoolfruit te eten. Onderstaande figuur toont het resultaat, waarbij de basis wordt gevormd door de leerlingen die hebben meegedaan aan het eten van het schoolfruit (n=401). Hoe leuk vind jij het eten van schoolfruit samen met je klasgenoten? 40% 33% 26% 20% 18% 11% 0% 2% 1% 1% 1% 4% 3% 1. helemaal niet leuk heel erg leuk Het merendeel van de leerlingen vindt het leuk om samen met klasgenootjes fruit / groenten te eten. Een derde geeft zelfs een 10 als rapportcijfer hiervoor. Het gemiddelde rapportcijfer komt dan ook uit op een 8,3, wat een hoge tevredenheid betekent. In totaal geeft 9% een onvoldoende voor de mate waarin zij het leuk vinden om met klasgenoten fruit / groenten te eten. Dit zijn zowel kinderen die fruit wel en niet lekker vinden. 18 Productschap Tuinbouw

21 2.3.2 Schoolfruit Aan de leerlingen die hebben meegedaan met het schoolfruit, is gevraagd welke soorten van het schoolfruit zij erg lekker vinden. In onderstaande tabel is het resultaat weergegeven. Bij de analyse moet er rekening mee worden gehouden dat het het antwoord van het kind betreft, zonder dat er zicht is op welk schoolfruit daadwerkelijk is uitgedeeld op de school. Het kan dus zijn dat een kind een vrucht noemt, dat niet is uitgedeeld als schoolfruit, maar dat dit enkel wordt genoemd omdat het kind het fruit lekker vindt. Tegelijkertijd geldt dat een laag percentage voor een specifieke fruitsoort niet hoeft te betekenen dat weinig kinderen het fruit lekker vinden, maar dat het wellicht niet is uitgedeeld en daarom niet genoemd. Tabel 2.5 Welke soorten fruit van het schoolfruit vind je erg lekker? n % Appel % Banaan % Peer % Kiwi % Mandarijn % Sinaasappel % Aardbei 77 19% Druif 43 11% Pruimen 25 6% Meloen 18 4% Perzik 12 3% Ananas 10 2% Mango 9 2% Kers 6 1% Overig 23 6% noemt alleen 1 of meerdere groenten i.p.v. fruit 1 0% noemt naast fruit 1 of meerdere groenten 81 20% geen antwoord / vond niets van het schoolfruit lekker 4 1% Totaal % De appel wordt door 9 op de 10 leerlingen genoemd als fruit dat zij (van het schoolfruit) erg lekker vinden. Ook de banaan wordt veelvuldig genoemd, ruim driekwart van de kinderen noemt deze vrucht. Deze twee soorten fruit werden ook in de nulmeting als top 2 genoemd, als antwoord op de vraag welke fruit ze het liefst eten. De peer, de kiwi en de mandarijn vormen samen hiermee de top 5. Wat in een vergelijking met de eerste meting opvalt, is dat de peer en de kiwi nu duidelijk meer worden genoemd. Toen in de eerste meting werd gevraagd welk soort fruit men het liefst eet, noemde respectievelijk 40% en 37% de peer en de kiwi. Nu in de nieuwe meting wordt gevraagd welk fruit van het schoolfruit men erg lekker vindt, noemt respectievelijk 59% en 49% dit. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat kinderen deze vruchten tijdens de schoolfruitperiode hebben leren proeven en erachter zijn gekomen dat zij dit lekker vinden. Uit de vergelijking met de nulmeting is anderzijds te zien dat de aardbei, de druif en de meloen in de eenmeting duidelijk minder worden genoemd. Een logische verklaring hiervoor zou zijn dat deze fruitsoorten niet (in grote mate) op school zijn uitgedeeld. Wat verder opvalt, is dat maar liefst een vijfde deel van de leerlingen groente noemt als fruit. Het percentage ligt hiermee duidelijk hoger dan in de nulmeting, toen het nog minder dan 10% was. Zowel komkommer, tomaat als wortel worden hierbij veelvuldig genoemd. Productschap Tuinbouw 19

22 Aan de leerlingen is tevens gevraagd of er ook fruitsoorten van het schoolfruit waren, die ze niet lekker vinden. Tabel 2.6 Zijn er ook fruitsoorten van het schoolfruit die je niet lekker vindt? n % Mandarijn 29 7% Banaan 27 7% Peer 27 7% Kiwi 26 6% Appel 20 5% Kaki 16 4% Lychee 13 3% Sinaasappel 11 3% Pruimen 3 1% Ananas 3 1% Perzik 2 0% Overig 8 2% noemt alleen groente 41 10% ik vind al het schoolfruit lekker % geen antwoord /ik vind het niet lekker / niets 15 4% Totaal % De helft van de leerlingen geeft aan dat zij al het schoolfruit lekker vinden. Kinderen die wel een of meerdere fruitsoorten noemen, geven verschillende antwoorden. Wat opvalt is dat de tropische bijzondere vruchten de kaki en de lychee meermalen worden genoemd als niet lekker. Nadere analyse laat zien dat alleen leerlingen van de school St. Johan de Doper dit noemen. Alleen naar deze school gekeken, vindt 76% van de leerlingen dit fruit niet lekker. 20 Productschap Tuinbouw

23 2.4 Groenten schoolfruitprogramma Ook is aan de leerlingen gevraagd welke groenten van het schoolfruitprogramma zij wel en niet lekker vonden. Gezien de soorten groente die worden genoemd, is het aannemelijk dat sommige leerlingen ook groenten noemen die zij thuis eten en niet alleen groenten die op school zijn uitgedeeld. Tabel 2.7 Welke soorten groenten van het schoolfruitprogramma vind je erg lekker? n % Wortel % Tomaat % Komkommer % Paprika 72 18% Sla 71 18% Bloemkool 34 8% Spinazie 25 6% Broccoli 18 4% Andijvie 16 4% Bietjes 14 3% Boerenkool 12 3% Rode kool 11 3% Prei 10 2% Bonen (algemeen) 9 2% Radijs 9 2% (Dop)erwten 8 2% Sperziebonen 8 2% Witlof 8 2% Zuurkool 7 2% Overig 40 10% noemt fruit (naast groente) 37 9% noemt alleen fruit 23 6% we hebben geen schoolgroenten gehad 16 4% geen antwoord / niets 29 7% Totaal % De wortel is de meeste favoriete groente van het schoolfruitprogramma. Bijna de helft van de leerlingen noemt dit als groente die lekker is. Hierna worden de tomaat en komkommer het meest genoemd. De wortel en de tomaat worden meer genoemd dan in de nulmeting toen werd gevraagd welke soorten groenten men het liefst eet. In de nulmeting noemde respectievelijk 32% en 25% dit, en nu 45% en 38%. Komkommer wordt daarentegen iets minder genoemd (van 44% naar 38%). Evenals in de nulmeting verwart een klein deel van de leerlingen groenten met fruit. Ook geeft een aantal leerlingen aan dat zij geen groenten hebben gehad; deze leerlingen zijn vooral afkomstig van de Oranjeschool. Productschap Tuinbouw 21

24 Onderstaande tabel laat zien welke groenten de leerlingen noemen op de vraag of er groentensoorten waren van het schoolfruitprogramma die zij niet lekker vinden. Tabel 2.8 Zijn er ook groentensoorten van het schoolfruit die je niet lekker vindt? n % Wortel 33 8% Tomaat 25 6% Paprika 19 5% Komkommer 12 3% Spruitjes 10 2% Overig 35 9% noemt alleen fruit 22 5% geen antwoord / niets 42 10% ik vind alle schoolgroenten lekker % Totaal % Een kleine meerderheid van de leerlingen geeft aan alle groenten van het schoolfruit lekker te vinden. Leerlingen die wel groenten noemen, noemen het meest de wortel, tomaat, paprika, komkommer en spruitjes Leerzaam? Aan de leerlingen is gevraagd of zij gedurende de schoolfruitperiode iets geleerd hebben over het eten van groenten en fruit. Tabel 2.9 Heb je gedurende de schoolfruitperiode iets geleerd over het eten van groenten en fruit? n % ja, ik weet waarom het goed is om voldoende groenten en fruit te eten % ja, 2 keer fruit en 150 gram groenten per dag eten is goed voor kinderen % ja, dat het lekker is % ja, ik weet meer over de verschillende soorten fruit en groenten 78 19% ja, we hebben les gehad in groenten en fruit 32 8% ja, dat het gezond is (achteraf toegevoegd n.a.v. open antwoorden) 15 4% ja, anders 14 3% nee 51 12% Totaal % Het merendeel van de leerlingen geeft aan iets te hebben geleerd in de schoolfruitperiode over het eten van groenten en fruit. Tweevijfde geeft aan te hebben geleerd dat 2 keer fruit en 150 gram groenten per dag goed is voor kinderen. Van de leerlingen zegt 44% dat zij nu weten waaróm het goed is voldoende ervan te eten. Ook heeft een grote groep geleerd dat fruit en groenten lekker zijn (39%), 19% zegt nu meer te weten over de verschillende soorten fruit en groenten. 22 Productschap Tuinbouw

25 De volgende figuur toont de mate waarin de leerlingen het interessant vinden om van de meester of juf te horen over groenten en fruit. Hoe interessant vind je het om van je meester of juf te horen over groenten en fruit? 20% 43% 19% 9% 9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% heel interessant best wel interessant niet zo interessant helemaal niet interessant weet niet Het merendeel van de leerlingen vindt het interessant om van hun juf of meester te horen over groenten en fruit. Iets meer dan een kwart van de leerlingen vindt het niet zo of helemaal niet interessant. Naarmate de kinderen het interessanter vinden, geven ze ook een hoger rapportcijfer voor de mate waarin ze het leuk vinden om samen met klasgenoten schoolfruit te eten. Aan de leerlingen is gevraagd of zij door het schoolfruitprogramma gestimuleerd zijn om nu vaker fruit of groenten mee te nemen naar school of thuis meer groenten en fruit te eten. Ben je door het schoolfruitprogramma gestimuleerd om nu vaker fruit of groenten mee te nemen naar school of thuis meer groenten en fruit te eten? nee 6% 24% meenemen naar school ja, een beetje 32% 42% thuis eten ja, zeker 34% 62% 0% 20% 40% 60% 80% 100% De leerlingen hebben zeker de intentie om meer fruit / groenten te gaan consumeren. Dit geldt vooral voor het thuis eten van groenten of fruit. Slechts 6% zegt niet gestimuleerd te zijn om dit meer te doen. Een kwart is niet gestimuleerd om vaker groenten of fruit mee naar school te nemen, maar een derde is dit zeker wel. Productschap Tuinbouw 23

26 2.4.2 Vervolg fruitdagen De scholen die hebben deelgenomen aan het schoolfruitprogramma kunnen ervoor kiezen om door te gaan met fruitdagen op school. Op deze dagen nemen de kinderen zelf fruit of groenten mee naar school en worden er geen andere lekkere dingen gegeten zoals koeken, of de kinderen kunnen een fruitabonnement nemen waarbij ze fruit op school krijgen. Aan de kinderen is gevraagd of zij willen dat hun school verder gaat met fruitdagen en zo ja, in welke vorm. Zou je graag willen dat je school verder gaat met fruitdagen op school? 60% 49% 40% 20% 19% 7% 10% 14% 0% ja, zelf fruit of groenten ja, meenemen schoolfruitabonnement ja, maakt niet uit hoe nee weet niet Het merendeel van de kinderen is er voorstander van dat de school verder gaat met fruitdagen (76%). Het merendeel van deze leerlingen heeft geen voorkeur voor een fruitabonnement of het zelf meenemen van fruit / groenten. Bij de overige leerlingen die willen dat de school ermee doorgaat, gaat de voorkeur uit naar het zelf meenemen. Een tiende deel van de leerlingen wil niet dat de school verdergaat met fruitdagen. Kinderen die fruit niet lekker vinden, willen minder vaak dan de andere kinderen dat de school ermee verder gaat. Ook blijkt uit analyse dat kinderen die niet willen dat het schoolfruitprogramma wordt voortgezet, het minder leuk vinden om samen met klasgenoten schoolfruit te eten (6,1 tegenover 8,3 gemiddeld). Aan de leerlingen die willen dat de school er wel mee doorgaat, is gevraagd aan hoeveel dagen per week de voorkeur uitgaat. Tabel 2.10 Als je school verder wil gaan met schoolfruit, naar hoeveel dagen in de week schoolfruit gaat jouw voorkeur uit? (basis=wil graag dat school verder gaat met fruitdagen) n % 1 dag per week 15 5% 2 dagen in de week 44 14% 3 dagen in de week 71 23% 4 dagen in de week 38 12% elke schooldag % weet niet 13 4% Totaal % 24 Productschap Tuinbouw

27 De leerlingen noemen het meest dat zij elke dag schoolfruit zouden willen op school (43%). Nog eens 35% zou het 3 of 4 dagen in de week willen. Ervan uitgaande dat de kinderen die niet willen dat de school doorgaat met fruitdagen kiezen voor 0 dagen in de week, zou een derde deel van alle kinderen graag willen dat elke schooldag een fruitdag is. Productschap Tuinbouw 25

28 2.4.3 Opmerkingen In de vragenlijst hebben de leerlingen de mogelijkheid gekregen om open opmerkingen te plaatsen over het schoolfruit. Veel kinderen geven hierbij aan dat ze het erg lekker vonden en/of dat ze vinden dat het programma moet worden voortgezet. Enkele opmerkingen die dit illustreren, zijn: fruit en groente kan best lekker zijn, ik eet hierdoor nog meer fruit en ik hoop dat de school hier mee door gaat en eigenlijk zou het door moeten gaan. Ook wordt verschillende malen aangegeven, dat het programma effect heeft gehad op de consumptie van het kind: ja...eerst luste ik geen kiwi en nu wel dus het schoolfuit is toch wel goed geweest voor mij en ik vond het een goede actie en mijn ouders ook. Ik krijg nu ook elke dag fruit mee. Alleen op woensdag krijg ik koek mee. Naast deze opmerkingen worden ook opmerkingen geplaatst over het aangeleverde fruit en de groenten zelf. Zo geeft 4% spontaan aan dat er wel eens bedorven producten tussen zaten. De leerlingen die dit aangeven, zijn afkomstig van verschillende scholen. Eveneens 4% zou graag wat meer variatie zien in de soorten ofwel geeft de voorkeur aan andere soorten dan aangeleverd. Nog eens 5% maakt een andere opmerking over de aangeleverde producten (bijvoorbeeld dat het juist onrijp was). 2.5 Fruitconsumptie Net als in de nulmeting zijn in de vragenlijst verschillende vragen gesteld over fruit. De kinderen konden aangeven wat zij vinden van fruit, wat hun eigen fruitconsumptie is en wat zij denken dat de voedingsregels omtrent fruit zijn. De onderwerpen worden hieronder in verschillende onderdelen behandeld Beoordeling fruit Allereerst is aan de kinderen gevraagd of zij fruit lekker vinden. Voor nagenoeg alle kinderen is dit het geval. Circa een derde zegt sommige soorten wel en sommige soorten niet lekker te vinden. Van de kinderen geeft 2% aan in het geheel geen fruit te lusten. Meisjes geven net als tijdens de nulmeting meer volmondig dan jongens aan fruit lekker te vinden (69% tegenover 58%). Uit de nulmeting bleek dat kinderen uit groep 6 meer dan de kinderen uit groep 7 en 8 aangeven nog niet alle soorten fruit lekker te vinden. Uit de nieuwe meting blijkt dit verschil niet meer Eigen consumptie Onderstaande figuur toont hoeveel fruit de kinderen denken te eten. Hoeveel fruit denk je dat je eet? nulmeting 15% 25% 51% 8% 2% eenmeting 18% 24% 51% 6% 1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% heel veel veel genoeg weinig heel weinig Het merendeel van de kinderen denkt genoeg fruit te eten (93%). Achttien procent is zelfs van mening dat zij heel veel fruit eten. Ten opzichte van de nulmeting is deze perceptie niet gewijzigd. De volgende tabel toont hoeveel dagen in de week de kinderen daadwerkelijk fruit zeggen te eten. 26 Productschap Tuinbouw

29 Tabel 2.11 Hoeveel dagen per week eet je fruit? (n=672) (n=416) (bijna) nooit 3% 2% 1 dag per week 3% 5% 2 dagen per week 7% 5% 3 dagen per week 8% 12% 4 dagen per week 11% 11% 5 dagen per week 13% 11% 6 dagen per week 9% 9% elke dag 45% 45% Totaal 100% 100% Evenals in de nulmeting zegt 45% van alle kinderen elke dag fruit te eten. Een kwart zegt dit slechts 3 dagen per week of minder te doen. Aan de kinderen die niet iedere dag fruit eten, is gevraagd of zij dit wel iedere dag zouden willen. Van hen zegt tweederde dit wel te willen, in de nulmeting was dit nog 78%. Uit nadere analyse blijkt net als in de nulmeting dat kinderen zich wel bewust lijken te zijn van of de hoeveelheid fruit die zij nuttigen voldoende is. Hoe minder dagen per week men fruit eet, hoe meer men van mening is dat de hoeveelheid fruit die ze eten niet veel is. Aan de kinderen is ook gevraagd of zij altijd hetzelfde fruit eten of vaak veel verschillende soorten. Onderstaande figuur toont het resultaat. 100% Eet je vaak verschillende soorten fruit of eet je altijd hetzelfde fruit? 80% 60% 45% 48% 50% 49% 40% 20% 0% 0% 0% 4% 3% ik eet nooit fruit veel verschillende soorten meestal hetzelfde, soms ook andere soorten altijd hetzelfde nulmeting eenmeting Productschap Tuinbouw 27

30 Circa de helft zegt veel verschillende soorten fruit te eten. Slechts een enkeling eet altijd hetzelfde. Meisjes geven iets meer dan jongens aan veel verschillende soorten te eten (52% tegenover 42%). 28 Productschap Tuinbouw

31 De tabel hieronder toont hoeveel porties men eet per dag, op dagen dat men fruit eet. Tabel 2.12 Op de dagen dat je fruit eet, hoeveel porties eet je dan meestal per dag? (n=669) (n=415) ½ portie per dag (bijvoorbeeld een halve appel) 4% 5% 1 portie per dag 32% 30% 1 ½ portie per dag 19% 18% 2 porties per dag 28% 30% 2 ½ portie per dag 5% 6% 3 of meer porties per dag 13% 10% Totaal 100% 100% Het aantal porties dat een kind per dag eet, is ten opzichte van de nulmeting niet gewijzigd. Van de kinderen eet 30% op dagen dat men fruit eet 1 portie. Bijna de helft (46%) zegt op zo n dag 2 porties of meer te eten. Om een goed beeld te krijgen van de echte dagconsumptie, is ook gekeken naar de combinatie van de hoeveelheid dagen in de week dat een kind zegt fruit te eten en het antwoord op deze vraag. Hier komt zowel bij de nul- als de eenmeting uit dat een kind gemiddeld 1,3 porties fruit per dag eet. De meisjes eten iets meer fruit dan de jongens (1,4 stuks tegenover 1,2). Er zijn verschillende momenten waarop fruit genuttigd kan worden. Aan de kinderen is gevraagd of zij een vast moment hebben, waarop ze fruit eten. Tabel 2.13 Heb je een vast moment waarop je altijd fruit eet? (n=672) (n=416) s middags na schooltijd 36% 39% in de pauze op school 29% 33% direct na het avondeten 14% 16% bij het sporten 13% 15% bij het ontbijt 10% 13% vlak voor het naar bed gaan 12% 11% anders 18% 20% ik heb geen vast moment waarop ik fruit eet 24% 21% Totaal 157% 169% s Middags na schooltijd blijkt (nog steeds) het meest favoriete fruitmoment, gevolgd door in de pauze op school. Een vijfde deel van de kinderen zegt geen vast moment te hebben waarop het fruit eet Voedingsregels Aan de kinderen is gevraagd hoeveel stuks fruit zij denken dat zij op een dag moeten eten om zich gezond en fit te voelen. Ook is gevraagd of zij denken dat het nodig is om elke dag fruit te eten en om veel verschillende soorten fruit te eten. Tabel 2.14 Hoeveel stuks fruit denk je dat nodig is om op één dag te eten om je gezond en fit te voelen? (n=672) (n=416) minder dan 1 stuk fruit / het hoeft niet elke dag 3% 3% Productschap Tuinbouw 29

32 1 stuk fruit 23% 22% 2 stuks fruit 56% 60% 3 stuks fruit 11% 9% meer dan 3 stuks fruit 7% 6% Totaal 100% 100% 30 Productschap Tuinbouw

33 Tabel 2.15 Is het nodig om elke dag fruit te eten? (n=672) (n=416) ja 71% 70% nee 18% 20% weet ik niet 11% 10% Totaal 100% 100% Tabel 2.16 En is het nodig denk je om veel verschillende soorten fruit te eten? (n=672) (n=416) ja 65% 68% nee 21% 17% weet ik niet 14% 15% Totaal 100% 100% Driekwart van de leerlingen is van mening dat 2 stuks fruit of meer een goede hoeveelheid is op een dag. Van de kinderen is 3% van mening dat het niet iedere dag nodig is. Van hen eet dan ook niemand iedere dag fruit. Wanneer nog eens concreet wordt gevraagd of men denkt dat het nodig is om iedere dag fruit te eten, antwoorden meer kinderen dat dat niet hoeft (20%). Wat opvalt is, dat van de kinderen die zeggen dat het wel nodig is, toch 44% dit niet iedere dag doet. Andersom geldt dat 14% van de kinderen die het niet nodig achten, wel iedere dag fruit eet. Opvallend is, dat 15% van de leerlingen die eerder aangaven geleerd te hebben dat dagelijks 2 stuks fruit goed voor je is, nu zegt dat iedere dag fruit niet nodig is. Tweederde van de kinderen meent dat het nodig is om veel verschillende soorten fruit te eten. Volgens 17% is dit niet nodig. Van de kinderen die denken dat het wel nodig is, geeft overigens slechts 53% aan ook zelf daadwerkelijk veel verschillende soorten te eten. Productschap Tuinbouw 31

34 2.6 Groenteconsumptie Volgens dezelfde opzet als het onderdeel fruitconsumptie, zijn aan de kinderen ook vragen gesteld over groenten Beoordeling groenten Allereerst is aan de kinderen gevraagd of zij groenten lekker vinden. Voor een meerderheid van de kinderen is dit het geval. Van de kinderen zegt 38% volmondig ja en 60% zegt sommige soorten wel en sommige soorten niet te lusten. Van de kinderen geeft 2% aan helemaal geen groenten te lusten Eigen consumptie Aan de kinderen is gevraagd hoeveel groenten zij denken te eten. Het is goed om in het achterhoofd te houden dat kinderen wellicht meer groenten eten dan ze denken (bijvoorbeeld verwerkt in sauzen, soep of groente tussendoortjes). Hoeveel groenten denk je dat je eet? nulmeting 17% 27% 48% 6% 1% eenmeting 17% 26% 50% 5% 1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% heel veel veel genoeg weinig heel weinig Bijna alle kinderen zijn van mening dat zij voldoende groenten eten. Van de kinderen zegt 43% (heel) veel groenten te eten en nog eens 50% zegt genoeg te eten. Dit is vergelijkbaar met de nulmeting. De volgende tabel geeft weer hoeveel dagen per week de kinderen groenten eten. Tabel 2.17 Hoeveel dagen per week eet je groenten? (n=672) (n=416) (bijna) nooit 1% 1% 1 dag per week 1% - 2 dagen per week 2% 2% 3 dagen per week 5% 6% 4 dagen per week 12% 11% 5 dagen per week 21% 17% 6 dagen per week 23% 22% elke dag 34% 40% totaal 100% 100% 32 Productschap Tuinbouw

35 Van de leerlingen zegt 79% 5 tot 7 dagen in de week groenten te eten. Tweevijfde eet iedere dag groenten, wat iets hoger ligt dan in de nulmeting. Van de kinderen die niet iedere dag groenten eten, zou een derde dit wel willen. Productschap Tuinbouw 33

36 De tabel hieronder toont de hoeveelheid opscheplepels die de kinderen zeggen te eten, op de dagen dat ze groenten eten. Tabel 2.18 Op de dagen dat je groenten eet, hoeveel opscheplepels zijn dat dan meestal? (n=672) (n=416) minder dan 1 opscheplepel 1% 2% 1 opscheplepel 22% 19% 2 opscheplepels 49% 50% 3 opscheplepels 18% 17% meer dan 3 opscheplepels 10% 11% Totaal 100% 100% De helft van de kinderen zegt dat ze 2 opscheplepels groenten eten bij de warme maaltijd. Om een goed beeld te krijgen van de echte dagconsumptie, is net als bij fruit een combinatie gemaakt van de hoeveelheid dagen in de week dat men groenten eet en het aantal opscheplepels dat men op deze dagen zegt te eten. Hier komt uit dat een kind gemiddeld 1,8 opscheplepels groenten per dag eet. Dit komt nagenoeg overeen met de nulmeting, waar het gemiddelde op 1,7 uitkwam. Groenten kunnen ook op andere momenten worden genuttigd dan tijdens het warme eten. Aan de kinderen is gevraagd of zij (anders dan de warme maaltijd) een vast moment hebben waarop zij groenten eten. Tabel 2.19 Eet je ook wel eens groenten op andere momenten van de dag dan tijdens de warme maaltijd? (n=668) (n=416) ja, bij het middageten 18% 19% ja, s middags na schooltijd 16% 16% ja, vlak voor het avondeten 17% 13% ja, in de pauze op school 12% 12% ja, bij het ontbijt 5% 7% ja, vlak voor het naar bed gaan 6% 6% ja, bij het sporten 7% 5% ja, anders 9% 8% nee, ik eet alleen groenten bij de warme maaltijd 44% 43% Totaal 134% 130% Van de kinderen heeft iets meer dan de helft ook een ander moment voor het eten van groenten dan tijdens de warme maaltijd. Kinderen eten vooral groenten tussendoor bij het middageten, s middags na schooltijd, vlak vóór het avondeten of in de pauze op school. Dit wijkt niet af van wat de kinderen in de nulmeting hebben aangegeven. Tot slot is met betrekking tot de groenteconsumptie aan de kinderen is gevraagd of zij tijdens de warme maaltijd ook wel eens koude (salade) groenten eten. Tabel 2.20 Eet jij tijdens de warme maaltijd wel eens koude groenten? (n=672) (n=416) ja, ik eet meestal salade groenten, naast de warme groenten 24% 25% 34 Productschap Tuinbouw

37 soms wel, soms niet 52% 48% nee, ik eet bijna nooit salade groenten naast de warme groenten 24% 24% ik eet meestal alleen koude groenten bij het warme eten - 3% Totaal 100% 100% Een kwart van de kinderen zegt meestal koude groenten naast de warme groenten te eten. Nog eens 48% doet dit af en toe. Een kwart eet nooit salade groenten naast de warme groenten, 3% eet alleen koude groenten Voedingsregels Aan de kinderen is gevraagd of ze denken dat het nodig is om elke dag groenten te eten. Tabel 2.21 Denk je dat het nodig is om elke dag groenten te eten? (n=672) (n=416) ja 69% 66% nee 19% 21% weet ik niet 12% 12% Totaal 100% 100% Van de kinderen is twee derde van mening dat het nodig is om iedere dag groenten te eten. Volgens een vijfde van de kinderen is dit niet nodig. Van de kinderen die zeggen dat het wel nodig is, eet 49% toch niet iedere dag groenten. Andersom geldt dat 13% van de kinderen die het niet nodig achten, wel iedere dag groenten eet. Van de kinderen die eerder aangeven te hebben geleerd dat het goed is om iedere dag 150 groenten te eten, zegt 13% op deze vraag dat het niet nodig is om iedere dag groente te eten Thuis Bijna alle kinderen krijgen iedere dag een warme maaltijd (89%). Bij de kinderen die dit niet iedere dag krijgen, ligt de gemiddelde groenteconsumptie iets lager dan bij de kinderen die wel iedere dag warm eten (1,4 porties tegenover 1,9 porties per dag). Iets meer dan driekwart van de kinderen zegt wel eens te helpen met koken, 20% doet dit zelf zelfs vaak. De kinderen die vaak helpen hebben de hoogste gemiddelde groentenconsumptie per dag (2,1 porties tegenover 1,5 bij kinderen die nooit helpen). Productschap Tuinbouw 35