in de oncologische zorg IKR-regiovisie Radiotherapeutische voorzieningen

Transcriptie

1 in de oncologische zorg IKR-regiovisie Radiotherapeutische voorzieningen

2 Inleiding Radiotherapie neemt een zeer belangrijke plaats in binnen de oncologie, zowel bij de curatieve zorg als bij de palliatieve zorg. Vanaf 1998 werd duidelijk dat er bij ongewijzigd beleid een groot probleem zou gaan ontstaan: de capaciteitsuitbreiding hield geen gelijke tred met de toename van het aantal kankerpatiënten en de toename van indicaties voor radiotherapie, resulterend in lange wachtlijsten voor radiotherapie. Een aan patiënten met kanker niet uit te leggen situatie. In 2000 werd dit groeiende probleem door de minister van VWS onderkend, resulterend in een verzoek aan partijen om een plan van aanpak op te stellen. Deze aanpak werd beschreven in het rapport Radiotherapie - het tekort: ook uw zorg, waarop vervolgens de minister van VWS in het Planningsbesluit radiotherapie besloot tot een inhaalslag radiotherapie. Voor de IKR-regio betekende dit groen licht voor uitbreiding van het aantal versnellers van 12 naar 17 in De afzonderlijke uitbreidingsplannen van de twee radiotherapeutische centra binnen de IKR-regio vormden in 2002 de inzet van een regionaal overleg waarbij besloten werd te komen tot een regiovisie radiotherapie IKR. Doel van deze gezamenlijke aanpak is het bereiken van een optimale verhouding tussen concentratie en spreiding van voorzieningen in relatie tot de kwaliteit. Tevens wil het IKR met de regiovisie de regionale samenwerking bevorderen, waardoor bij onvoorziene capaciteitsproblemen de continuïteit van de voorziening radiotherapie regionaal beter gewaarborgd kan worden. Tot slot vormt de regiovisie het kader waarop individuele instellingen hun plannen en ambities kunnen afstemmen en waaraan het IKR deze plannen ten behoeve van een af te geven goedkeurende verklaring kan toetsen.

3 Onderliggende documenten Deze regiovisie is gebaseerd op de volgende documenten: - Rapport Radiotherapie, onze zorg, een actualisatie van de ontwikkelingen in de radiotherapie voor de periode (NVRO, 2000) - Rapport Radiotherapie - het tekort: ook uw zorg (Twynstra Gudde, 2000) - Planningsbesluit Radiotherapie 2000 (VWS, 2000) - Verslag regionaal overleg IKR d.d. 8 maart Rapport Capaciteit radiotherapeutische zorg IKR-regio tot 2015 (Twynstra Gudde, 2003) Planningsbesluit radiotherapie 2000 en de IKR-regio In het rapport Radiotherapie - het tekort: ook uw zorg van Twynstra Gudde dat mede ten grondslag lag aan het Planningsbesluit radiotherapie van het Ministerie van VWS in 2000, wordt voor de IKR-regio uitgegaan van totaal 17 versnellers in Uitgaande van de versnellercapaciteit anno 2000 van twee versnellers in het Zeeuws Radio-Therapeutisch Instituut (ZRTI) te Vlissingen, twee in Erasmus MC-centrumlocatie en acht in Erasmus MC-Daniel den Hoed, betekent dit regionaal een uitbreiding met vijf versnellers tot Het ZRTI is in 2003 gestart met de bouw van twee extra bunkers. Daarmee is de maximale fysieke ruimte voor bunkers op deze locatie bereikt. De planning gaat uit van een derde versneller die operationeel is medio Het ZRTI streeft naar uitbreiding met een vierde versneller in Er is dan geen wisselbunker meer beschikbaar. Het Erasmus MC wil de radiotherapeutische voorzieningen, c.q. de versnellers concentreren in de nieuwbouw. Daarbij is er een maximum aan fysieke ruimte voor 12 bunkers, waarvan twee wisselbunkers. Erasmus MC gaat uit van 10 operationele versnellers ten tijde van de ingebruikname van de nieuwbouw (2010) met de mogelijkheid tot verdere uitbreiding naar 12 versnellers, afhankelijk van de dan bestaande regionale behoefte, door de huidige twee versnellers op de centrumlocatie operationeel te houden. Op grond van de aanvankelijke plannen (2002) van de beide radiotherapeutische locaties binnen de IKR-regio werd geconcludeerd dat: - na realisatie van de plannen kwantitatief aan de in het Planningsbesluit voorziene uitbreiding in de IKR-regio kan worden voldaan; - de voorziene uitbreiding binnen Erasmus MC echter pas op de langere termijn (ná 2010) gerealiseerd kan worden. Daarbij ontstaat er een tijdelijke daling van de capaciteit als gevolg van het niet direct vervangen van afgeschreven versnellers gedurende de nieuwbouw: de gap in , zoals beschreven in het rapport Capaciteit radiotherapeutische zorg IKRregio tot 2015 ; het (eventueel versneld) in gebruik nemen van de vierde versneller in het ZRTI lost dit probleem niet op; - met de realisatie van de plannen van beide centra de maximale capaciteit (20 bunkers en 18 versnellers) op beide locaties is bereikt; het bouwen van meer bunkers is op deze locaties fysiek niet mogelijk. Aan de hand van het in opdracht van het IKR door Twynstra Gudde uitgevoerde onderzoek naar de capaciteit van de radiotherapeutische zorg in de IKR-regio tot 2015 zijn vervolgens nog de volgende conclusies getrokken: - De huidige efficiencymaatregelen binnen de twee locaties bieden geen voldoende oplossing voor het dichten van de gap ; - Met het samenbrengen van de versnellers in Rotterdam op één locatie bin-

4 nen de nieuwbouw van het Erasmus MC is er in vergelijking met andere radiotherapeutische centra in het land sprake van een zeer grote concentratie van versnellers; - Na de uitbreiding van radiotherapeutische voorzieningen ( inhaalslag tot 2010) is verdere uitbreiding in onze regio binnen de huidige twee centra zeer beperkt mogelijk (maximale capaciteit van 18 versnellers ten opzichte van het voor onze regio geplande aantal van 17 in 2010). Verdere uitbreiding ná 2010 vergt derhalve zeer snel een nieuwe locatie. - Er bevinden zich in de IKR-regio ten minste twee grote algemene ziekenhuizen met topklinische ambities, waaronder het in eigen huis leveren van radiotherapeutische zorg; - Aangenomen mag worden dat de groei van de behoefte aan radiotherapie in onze regio hoger zal liggen dan het landelijk gemiddelde van 3,3% (Gezondheidsraad, 1993). De huidige productiegroei in beide locaties laat dit nu al zien en de deelregio Zeeland kent een relatief sterkere vergrijzing dan gemiddeld in Nederland; - Uitgaande van de huidige geografische adherentie (Zeeland en Bergen op Zoom) is een vierde versneller in het ZRTI op termijn noodzakelijk. Het moment waarop deze versneller efficiënt kan worden benut is afhankelijk van de productiegroei. Daarbij geldt dat geografische uitbreiding van de adherentie van het ZRTI naar het oosten voorbij Bergen op Zoom niet wenselijk is vanwege de toename van de reisafstand/reistijd voor patiënten. Er valt echter voor het ZRTI nog productie te winnen (Bergen op Zoom) en te behouden (Zeeuws-Vlaanderen) binnen het huidige adherentiegbied. Op grond van de huidige berekeningen wordt uitgegaan van een vierde versneller in 2007/2008. Regiovisie IKR Op grond van voorgaande conclusies komt het IKR tot de volgende regiovisie ten aanzien van de radiotherapeutische voorzieningen: 1. Het IKR verwacht dat ook na 2010 de behoefte aan radiotherapeutische voorzieningen verder zal toenemen. Deze verwachting is gebaseerd op een afnemende versnellerdichtheid (aantal inwoners per versneller) in de komende jaren als gevolg van de verwachte toename van de incidentie van kanker (o.a. als gevolg van de vergrijzing), een toename van radiotherapeutische indicaties en een toename van relatief gezien steeds zwaardere behandelingen (T3, T4). 2. Er dient een optimale verhouding te zijn tussen kwaliteit en bereikbaarheid van radiotherapeutische voorzieningen binnen de IKR-regio. Dit betekent enerzijds dat een radiotherapeutische locatie zal streven naar een omvang van minimaal de door de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie & Oncologie (NVRO) beschreven modelafdeling van vier versnellers. Anderzijds mag dit niet leiden tot onevenredig lange reisafstanden/reistijden voor patiënten. Naast een minimumomvang wordt binnen de NVRO gesproken over de noodzaak van het stellen van een maximumomvang. Hierop anticiperend is het niet realistisch binnen de IKR-regio te streven naar locaties van meer dan drie maal de modelafdeling (12 versnellers). Nieuwe locaties die (nog) niet de omvang hebben van een modelafdeling, worden opgezet als subcentrum (of dependance) van een centrum dat groter is dan de modelafdeling. Daarbij dienen nieuwe locaties voldoende groeipotentieel te hebben om de omvang van een modelafdeling te kunnen bereiken.

5 3. Er is binnen de IKR-regio behoefte aan een derde locatie. Zowel op grond van de hiervoor genoemde optimale verhouding tussen kwaliteit en bereikbaarheid, alsook het oplossen van de gap vanaf 2007 als gevolg van de nieuwbouw van Erasmus MC (Twynstra Gudde, 2003), is op korte termijn een derde locatie in de IKR-regio nodig. Deze derde locatie dient minimaal twee versnellers operationeel te kunnen hebben in 2008 om zo een oplossing te bieden voor de gap. De nieuwe locatie kan het beste worden ondergebracht in een groot algemeen ziekenhuis ten zuiden van de Maas en ten noorden van de deelregio westelijk Noord-Brabant. Met een derde locatie wordt tevens voorzien in verdere uitbreidingsmogelijkheden ná De derde locatie moet het streven naar een vierde versneller in het ZRTI (modelomvang) niet frustreren door overlap in geografische adherentie, c.q. de productie realiseren door middel van substitutie van adherentie van het Erasmus MC. 4. Erasmus MC kan volstaan met de bouw van 12 bunkers en installatie van 10 versnellers in de nieuwbouw. Het Erasmus MC beschikt thans over de grootste concentratie versnellers in Nederland (2,5 maal de modelafdeling). Verdere groei is afhankelijk van de vraag naar radiotherapeutische voorzieningen na Erasmus MC gaat uit van 10 operationele versnellers ten tijde van de ingebruikname van de nieuwbouw (2010) met de mogelijkheid -afhankelijk van de dan bestaande regionale behoefte- tot verdere uitbreiding naar 12 versnellers door de huidige twee versnellers op de centrumlocatie operationeel te houden. Dit betekent dat Erasmus MC een belangrijk deel van de productie(groei) kan afstaan aan de derde locatie in de IKR-regio, die daarmee -na het opvangen van de gap - voldoende mogelijkheden heeft om door te groeien naar een modelafdeling van vier versnellers, zonder te interfereren met de plannen van het ZRTI. 5. Het ZRTI kan groeien naar een modelafdeling van vier versnellers op geleide van de behoefte aan radiotherapie binnen het huidige adherentiegebied. Het ZRTI dient op grond van het gestelde onder 2 gesteund te worden in haar streven door te groeien naar een modelafdeling van vier versnellers. Het moment van ingebruikname van de vierde versneller dient echter afhankelijk te zijn van de productie(groei) binnen het huidige adherentiegebied (Zeeland en Bergen op Zoom). Uitbreiding naar het oosten voorbij Bergen op Zoom leidt tot onacceptabele reisafstanden/reistijden voor patiënten en interfereert met het streven naar het opstarten van een derde locatie in de IKR-regio. 6. Alle centra houden zich aan de in IKR-verband ontwikkelde kwaliteitscriteria. Deze criteria worden opgesteld door het professioneel Netwerk Radiotherapeuten van het IKR en bekrachtigd door het IKR-bestuur. Zij dienen afgestemd te zijn (of ten minste niet strijdig) met de richtlijnen vanuit de NVRO. De radiotherapeuten van alle centra binnen de IKR-regio zijn actief vertegenwoordigd in het Netwerk Radiotherapeuten van het IKR.

6 Overzicht capaciteit versnellers IKR-regio op basis van regiovisie Erasmus ZRTI derde Totaal Opmerkingen MC locatie maximale capaciteit besluit operationeel houden twee ver- (o.b.v. bunkers) snellers oude centrumlocatie factor modelafdeling 3x 1x 1x afhankelijk van productie eerder of later de gap de gap afhankelijk van productie eerder of later groeipotentieel na besluit operationeel houden twee versnellers oude centrumlocatie

7 in de oncologische zorg Integraal Kankercentrum Rotterdam Rochussenstraat EJ Rotterdam Postadres Postbus AG Rotterdam telefoon: (010) fax: (010)