2.2. EUROPESE UNIE Toename melkaanvoer halveert. Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 16/15

Transcriptie

1 2.2. EUROPESE UNIE Toename melkaanvoer halveert Melkaanvoer per lidstaat (kalenderjaren) (1.000 ton) % 16/15 België ,8 Denemarken ,0 Duitsland ,6 Griekenland ,1 Spanje ,4 Frankrijk ,5 Ierland ,0 Italië ,2 Luxemburg ,7 Nederland ,5 Oostenrijk ,3 Portugal ,4 Finland ,2 Zweden ,4 Verenigd Koninkrijk ,3 10 nieuwe lidstaten van de uitbreiding van 2004 Tsjechië ,7 Estland ,7 Cyprus ,6 Letland ,7 Litouwen ,7 Hongarije ,0 Malta ,4 Polen ,3 Slovenië ,8 Slovakije ,9 3 nieuwe lidstaten van de uitbreiding van 2007 Bulgarije ,0 Roemenië ,0 Kroatië , ,4 EU ,4 EU ,0 Nieuwe lidstaten ,8 Bron: ZMB BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR

2 De melkleveringen in de namen in 2016 slechts in geringe mate toe( +0,4%). Houden we rekening met het effect van het schrikkeljaar dan kan er van een stabiele melkaanvoer gesproken worden. In het eerste kwartaal 2016 werden nog aanzienlijke stijgingen genoteerd tegenover het eerste kwartaal 2015, toen nog afgeremd werd in een aantal lidstaten om de quotumoverschrijding te beperken. Vanaf juni daalden de melkleveringen in heel wat lidstaten onder het niveau van het jaar voordien. In het vierde kwartaal werd er een min 3,8% gerealiseerd waardoor de melkaanvoer onder het niveau van 2014 dook. De EU reageerde hiermee veel later dan andere zuivelexporterende landen op de lage marktprijzen. De grootste procentuele stijgers zijn NL, LUX,IRL en I. Nederland realiseerde een toename met maar liefst 1 miljard liter en nam daarmee 40% van alle groei in de EU voor zijn rekening. Andere belangrijke stijgers in absolute termen zijn Italië (+360 mio l), Tsjechië (300 ), Ierland (270 ) en Polen (250). In de lidstaten van Centraal- en Oost-Europa (EU-10 : + 2,8%) werd een stijging van melkleveringen genoteerd tegenover een stabiele situatie in de oude lidstaten van de EU van de 28 lidstaten kenden een daling van de melkleveringen. Deze dalingen waren het grootst in P, UK, Slovakije en Kroatië. In absolute termen waren het vooral UK (- 650 mio l ) en FR (- 630 mio l ) die de grootste absolute dalingen voor hun rekening namen. De melkaanvoer in het eerste kwartaal van 2017 in de EU -28 is 1,2 % lager dan in Deze daling vloeit nog voort uit de daling in het vierde kwartaal van Hierdoor werd in de EU ongeveer 900 mio liter minder melk geleverd. Als gevolg van minder goede weersomstandigheden daalt de melkaanvoer verder in april Waar aanvankelijk verwacht werd dat de melkleveringen in 2017 op jaarbasis licht zouden stijgen is nog niet duidelijk of dit effectief gerealiseerd wordt. De mogelijke gevolgen van een minder goed voorjaar op de ruwvoedervoorziening en van de Nederlandse fosfaatreductieregeling blijven voor onzekerheid zorgen. Verschuivingen melkleveringen Op het kaartje hierna wordt de evolutie van de melkleveringen binnen de EU in de periode weergegeven. Met het wegvallen van de quota zijn de verschillen in ontwikkelingen nog wat groter geworden. Over de betrokken periode is er in de is er een toename met ruim 13 %. Dit gemiddelde verbergt evenwel grote individuele verschillen. Koploper blijft Letland met 62 % groei. Daarna volgen Lux, NL, IRL, Lux, Cyprus, Polen en. België! Ons land behoort duidelijk tot de groeilanden. Duitsland kent een groei die overeenstemt met het EU-gemiddelde. Een aantal landen vertonen een toename die lager is dan het gemiddelde, zoals FR, UK en Italië. Relatief weinig lidstaten gaan erop achteruit. Het betreft vooral Midden en Oost-Europese landen zoals Bulgarije en Roemenië, Slovakije en Hongarije. Van de EU-15 gingen Griekenland, Zweden een Portugal erop achteruit. In absolute cijfers is er in de gehele EU een toename op 11 jaar tijd met ongeveer 18 mia kg melk, waarvan 10 mia in 2014 en Drie lidstaten realiseren 50% van de groei in volume, nl. D (20%), NL (20%) en Polen (13%). 18 BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR 2016

3 Melkleveringen in EU : 2016 t.o.v (in %) BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR

4 Aantal melkkoeien in de EU, december-telling ( koeien) (1) % 16/15 % 16/83 België ,2-46,1 Bulgarije ,1 Tsjechië ,5 Denemarken ,9-43,7 Duitsland ,6-50,2 Estland ,5 Griekenland ,8-49,8 Spanje ,8-55,9 Frankrijk ,8-48,9 Ierland ,4-20,5 Italië ,1-33,1 Kroatië ,3 Cyprus ,7 Letland ,9 Litouwen ,0 Luxemburg ,1-24,6 Hongarije ,6 Malta ,0 Nederland ,5-29,0 Oostenrijk ,2-45,7 Polen ,3 Portugal ,6-32,7 Roemenië ,5 Slovenië ,4 Slovakije ,3 Finland ,5-57,7 Zweden ,3-50,8 Verenigd Koningrijk ,1-42, ,2 EU ,1 EU ,0-44,2 Nieuwe lidstaten ,6 (1) Voorlopig Bron: ZMP, Europese Commissie vanaf 1997 Het aantal melkkoeien in de daalde met 0,2% in 2016 nadat er in voor het eerst sedert een aantal decennia een toename werd gerealiseerd. Opvallend is dat het aantal melkkoeien in 2016 stabiel blijft in de EU-15, terwijl in de EU-10 een daling wordt genoteerd. Ten opzichte van 1983 zijn er in de EU-15, 44 % of 14,5 miljoen melkkoeien minder. Vooral in IRL en Nl nam het aantal koeien in 2016 sterk toe. Ook Cyprus, Luxemburg en Polen zagen het aantal melkkoeien toenemen. 20 BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR 2016

5 Afvloei aantal melkveebedrijven blijft stabiel in EU-27 Productie van het gemiddeld melkveebedrijf in de EU-lidstaten Aantal melkveebedrijven (1.000) Gemiddelde productie ( ton) evolutie evolutie België 8,7 8,4-3,4% ,8% Denemarken 3,6 3,4-5,6% ,5% Duitsland 76,2 72,6-4,7% ,9% Griekenland 3,5 3,4-2,9% ,2% Spanje 18,4 17,7-3,8% ,8% Frankrijk 69,3 66,7-3,8% ,4% Ierland 19,1 18,4-3,7% ,3% Italië 31,6 30,5-3,5% ,9% Luxemburg 0,7 0,7 0,0% ,1% Nederland 17,9 17,6-1,7% ,7% Oostenrijk 34,5 33,3-3,5% ,9% Portugal 6,4 6,1-4,7% ,3% Finland 9,4 9,0-4,3% ,0% Zweden 5,0 4,9-2,0% ,1% Verenigd koninkrijk 13,8 13,5-2,2% ,7% EU ,1 306,2-3,7% ,4% Tsjechië 1,9 1,8-5,3% ,9% Estland 0,7 0,6-14,3% ,5% Cyprus 0,2 0,2 0,0% ,0% Letland 9,9 9,6-3,0% ,8% Litouwen 34,7 33,5-3,5% ,3% Hongarije 2,4 2,6 8,3% ,5% Malta 0,1 0,1 0,0% ,3% Polen 134,7 130,3-3,3% ,2% Slovakije 0,5 0,5 0,0% ,0% Slovenië 6,4 6,2-3,1% ,1% EU ,5 185,4-3,2% ,8% Bulgarije 8,2 6,9-15,9% ,8% Roemenië 80,8 70,2-13,1% ,5% Kroatië 11,9 11,2-5,9% ,4% EU ,4 273,7-6,4% ,3% 610,5 579,9-5,0% ,4% Bron: IDF, ZMB Het aantal bedrijven met melkproductie in de EU is in 2015 met 5% gedaald. Deze evolutie wordt sterk vertekend door de enorme verschuivingen in Bulgarije en Roemenië. Zo bedraagt de afvloei van melkveebedrijven in de EU-15 3,7% en in de EU-10 3,2%. De daling van het aantal melkveebedrijven in de EU-15 is dus iets groter dan in de EU-10. Wat de ranking van de gemiddelde leveringsgrootte betreft klimt België terug van de 7 e naar de 6 e plaats binnen de EU-15. Daarmee doet ons land het iets beter dan het gemiddelde van de EU-15. BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR

6 Groei bij boter, kaas, magere melkpoeder en yoghurt De geringe toename van de melkaanvoer leidt niet tot grote verschuivingen in de EUzuivelproductie. De productie van condens gaat er fors op achteruit, wat ruimte biedt voor toename bij boter, kaas, magere melkpoeder en gefermenteerde zuivelproducten. Deze laatste knopen sedert 2015 weer aan met groei. Consumptiemelk kan de terugval beperken tot 0,3%. Dat is vooral te danken aan een forse stijging van de uitvoer naar derde landen, nl. + 22% of mio liter. Met een uitvoer van 740 mio liter is er een verdubbeling op 3 jaar tijd gerealiseerd. Niettemin is dit amper goed voor 2,5 % van de productie. Het intern verbruik van kaas groeit in 2016 met 2,1 %. Dit is een zeer goed resultaat. In 2015 werd een toename van 1,4 % genoteerd. In 2014 was er een vrij spectaculaire stijging met bijna 3 % maar in 2013 was slechts een stijging met 1%. In 2011 en 2012 kon slechts een groeivoet van 0,6 % gerealiseerd worden. Het verbruik per hoofd in de stijgt van 18,7 kg naar 19.0 kg. Sedert 2013 is er aldus een toename van 0,9 kg per hoofd. De uitvoer van kaas naar derde landen stijgt met ruim 11% naar ton. Daarmee is het verlies door het Russisch embargo meer dan weggewerkt en wordt een nieuw record gevestigd. Het uitvoeroverschot voor kaas stijgt fors van ton in 2015 naar ton in Kaas neemt in 2016 ongeveer 44% van het uitvoersaldo van melk van de EU voor zijn rekening. De EU voert in 2016 netto ongeveer 16.6 mia liter melkequivalenten uit. Voor 2017 wordt een toename van de productie met 0,7% voorspeld. De uitvoer zou verder met 6% stijgen. Voor het intern verbruik wordt uitgegaan van een stabilisatie. De laatste jaren zit de productie van boter terug in de lift. Dat is in 2016 niet anders. Dit heeft vooral te maken met het intern verbruik dat voor het zesde opeenvolgende jaar gestegen is, in 2016 met 1,8%. In 2016 kon ook de uitvoer opnieuw aanzienlijk stijgen. Hierdoor kon de productie met ruim 2% toenemen. In 2017 zou de productie wat terugvallen. De productie van magere melkpoeder stijgt verder ( + 2,2%) zij het trager dan in 2015 (+6,5%) en dan de enorme boost in Op 10 jaar tijd is de productie met meer dan de helft toegenomen. Na een spectaculaire stijging in 2014 (+ 60% ) en groei in 2015 moet de uitvoer een stapje terugzetten ( -17%) in Bij het intern verbruik kon een verdere toename gerealiseerd worden bij het kalvervoeder ( +11%), terwijl ook de menselijke voeding verder stijgt (+2%). Opvallend is de belangrijke stijging van de voorraden, voor een groot deel in overheidsinterventie. Voor 2017 wordt een lagere productie verwacht. Als gevolg van een verdere groei in export en in intern verbruik zou er een kleine voorraadafbouw plaatsvinden. Bij volle melkpoeder daalt de productie lichtjes, terwijl de uitvoer terugloopt en het intern verbruik verder toeneemt. Voor 2017 wordt een stabiele productie verwacht met toenemende export en teruglopend intern verbruik. Het intern verbruik en de productie van yohurt en gefermenteerde melkproducten zijn in 2016 opnieuw gestegen. Uitvoer en verbruik nemen met ruim 3% toe. 22 BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR 2016

7 Productie en aanwending van zuivelproducten in de EU-15 en (1.000 ton) 1995 EU EU (1) 2016 (2) %16/ (2) BOTER Productie (a) , Invoer ,5 15 Uitvoer ,1 190 Voorraad wijziging ,4 +80 Aanwending , menselijke voeding , gesubsidieerd verbruik KAAS Productie , Invoer ,4 70 Uitvoer ,4 850 Extra - smeltkaas , Verbruik , CONDENS Productie ,5 - Invoer ,0 - Uitvoer ,2 - Voorraadverandering ,0 - Aanwending ,2 - NIET-MAGERE MELKPOEDER Productie ,5 830 Invoer ,0 3 Uitvoer ,0 420 Voorraadverandering ,0-20 Aanwending ,0 433 MAGERE MELKPOEDER Productie , Invoer ,3 5 Uitvoer ,1 800 Voorraadverandering ,2-15 Aanwending , menselijke voeding , kalvervoeder ,7 155 CONSUMPTIEMELK Productie (b) ,3 - Invoer ,0 - Uitvoer ,0 - Verbruik ,7 - GEFERMENTEERDE PRODUCTEN Productie (b) ,1 - Invoer ,0 - Uitvoer ,7 - Verbruik ,1 - (1) Voorlopig/Raming (2) Schatting (a) Inclusief butteroil, omgerekend naar boter (b) Inclusief karnemelk : niet beschikbaar Bron: AMI/ZMB BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR

8 Zelfvoorzieningsgraad daalt lichtjes Sedert 2014 is de zelfvoorzieningsgraad van de EU, als gevolg van de toegenomen melkaanvoer, duidelijk gestegen. In 2016 is er een kleine daling. Het interne verbruik is namelijk sneller gestegen ( + 1 mia kg ) dan de melkleveringen (+0,6 mia kg ). De uitvoer daalt met 1 mia kg melkequivalent, terwijl de invoer nagenoeg stabiel blijft. Er is een sterke toename van de voorraadopbouw. Kijken we terug op de laatste 9 jaar, De melkaanvoer nam toe met 19,4 mia kg. Daarvan is 11,7 mia kg extra verbruikt in de EU. Tevens is ook 4,3 mia kg meer uitgevoerd. Verder is de invoer met 2,0 mia kg melkequivalenten gedaald. Op 8 jaar tijd is de zelfvoorzieningsgraad toegenomen van 109 naar 114 %. Melkbalans EU in miljoen ton 2007 EU EU EU (2) Melkleveringen 133,1 135,7 140,0 148,4 151,9 152,5 Invoer (1) 3,0 1,4 1,0 1,0 0,9 1,0 Uitvoer (1) 13,3 14,9 16,9 17,9 18,6 17,6 Voorraadwijziging (1) +0,7-2,0-0,8 0,7 1,4 2,1 Verbruik (1) 122,1 124,2 125,0 130,8 132,8 133,8 Verbruik per hoofd 246,5 248,9 250,1 258,2 261,4 262,3 Zelfvoorzieningsgraad (%) 109,2 109,3 111,8 114,6 114,6 114,0 (1) In melkequivalenten (2) Voorlopig / prognose Bron : AMI Voorraden melkpoeder nemen toe Nadat de interventievoorraden van magere melkpoeder en boter in 2007 volledig afgebouwd waren, ontstonden eind 2009 nieuwe stocks. In 2012 waren de openbare voorraden terug leeg. Sedert juli 2015 werd opnieuw magere melkpoeder aangeboden ter interventie. Vooral in het voorjaar 2016 werd heel wat poeder in interventie genomen. Aan het eind van 2016 bedroeg de openbare voorraad aan magere melkpoeder ton. Sedert eind 2016 probeert de EU- Commissie de voorraad geleidelijk af te bouwen, evenwel tot eind mei 2017 zonder succes. Met een oplopende koers van het magere melkpoeder in de lente 2017 neemt de kans toe dat er een geleidelijke afbouw van de voorraad komt in Overzicht van de publieke voorraad magere melkpoeder (1.000 ton) Stocks per 1 januari 180,0 62,8 259,7 0,0 0,0 29,1 Opgekocht 0,0 5,3 0,0 0,0 29,8 335,6 Verkocht 180,0 60,4 64,9 0,0 0,7 13,7 Stocks op 31 december 0,0 7,6 194,8 0,0 29,1 351,0 Bron: Office de l'elevage/europese Commissie 24 BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR 2016

9 De openbare voorraad boter is in 2007 volledig afgebouwd. Sedert de hervorming geldt de nieuwe opkoopregeling. Vanaf 1 maart kan aangekocht worden aan 90 % van de interventieprijs met een limiet van ton en met een opkoopperiode beperkt van 1 maart tot 31 augustus. Eens het plafond bereikt is kan de Commissie overgaan tot aankoop via tendering. In 2016 werd geen boter ingeleverd in interventie. Ook hier geldt vanaf 19 april 2016 de tijdelijke verdubbeling van de limiet, nl. van naar ton. In 2017 is tot aan de redactiedatum van dit rapport, nl. einde mei, geen boter in interventie aangeboden. Overzicht van de publieke voorraad boter (1.000 ton) Stocks per 1 januari 53,0 160,4 76,4 0,0 0,0 0,0 Opgekocht 44,0 36,4 0,0 0,0 0,0 0,0 Verkocht 33,4 75,6 74,8 0,0 0,0 0,0 Stocks op 31 december 63,6 121,2 1,5 0,0 0,0 0,0 Bron: Office de l'elevage/europese Commissie De private opslag kende de laatste jaren een vrij groot succes. In 2017 heeft de EU-Commissie gezien de schaarste op de botermarkt beslist om de mogelijkheid voor steun voor private opslag niet te activeren. BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR

10 Private opslag van boter (1.000 ton) EU België /05/ Bron: Europese Commissie Private opslag van magere melkpoeder (1.000 ton) EU België /05/ Bron: Europese Commissie 26 BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR 2016

11 Interventieaankopen door de EU (1.000 ton) Boter Magere melkpoeder ,0 602, ,0 54, ,0 0, ,0 0, ,0 337, ,0 199, ,0 0, ,0 11, ,0 59, ,1 0, ,6 126, ,9 33, ,0 101, ,4 95, ,0 0, ,7 0, ,5 150, ,3 110, ,4 20, ,4 5, ,5 0, ,4 0, ,0 0, ,9 273, ,0 0, ,0 0, ,0 0, ,0 0, ,0 0, ,0 29, ,0 335,6 Bron: Europese Commissie BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR

12 28 BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR 2016

13 Zuiveluitgaven Aandeel zuivel in EU-landbouwuitgaven (miljoen Ecu/Euro) Uitgaven zuivel Uitgaven landbouw Aandeel zuivel (%) , , , , , , , , , , , , , , , (1) , (1) , (1) , (2) , (2) , (2) , (2) , (2) , (2) , (2) , , (*) , (3) , (3) (*) ,0 (1) Voor EU-25 (2) Voor EU-27 (3) incl. enveloppe crisismaatregelen van 430 mio euro, ook bestemd voor andere sectoren (*) Voorlopig Bron: Europese Commissie BCZ - JAARVERSLAG 2017 WERKINGSJAAR