Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden

Transcriptie

1 L i t u r g i e m e t p r e e k Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Doopjubilea, 2 april 2017 Organist: Gerben Bergstra voorgangers: Roelof Akse en Tjitske Hiemstra thema: Wie in mij gelooft zal leven * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen Zingt voor de Heer een nieuw gezang... NL 655: 1, 2, 3 2. Hij gaat u voor in wolk en vuur, gunt aan uw leven rust en duur en geeft het zin en samenhang. Zing dan de Heer een nieuw gezang! 3. Een lied van uw verwondering dat nóg uw naam niet onderging, maar weer opnieuw geboren is uit water en uit duisternis. * In Memoriam br. Hantje (Hans)de Vries en zr. Tineke Huijing-Zijlstra * Zingen Als alles duister is... * Gebed * Zingen Woon in mijn dromen tekst Sytze de Vries

2 2. Wees Gij mijn wijsheid, mijn waarheid, mijn woord. Met U wil ik gaan, wijs mij uw lichtend spoor, als vader, als moeder, met mij kind aan huis. Woon gij in mijn wezen, en wees ook mijn thuis. 3. Wees mijn bescherming, de bron van mijn kracht, mijn enige wapen, mijn weerwoord bij nacht, mijn schuilplaats en haven, mijn veilige wal. Gij, die voor mij strijdt en mij thuisbrengen zal. 4. Ik vraag geen schatten en roem gaat voorbij, een leven lang weet ik uw erfdeel voor mij. In U is toch alles wat waarde bevat? Wees Gij dan mijn rijkdom, mijn hemelse schat. * Bijbellezing Johannes 11: 1-6, * Zingen Zijt Gij het, Heer 610: 3, 4, 5 4. Kom dan en spreek uw woord en breek zo onze graven open. Wil ons met de geesteskracht van uw adem dopen. 5. Wek ons voorgoed! Zet met uw gloed ons recht op onze voeten. Vol van leven zullen wij t morgenlicht begroeten. De Waterlelie * Overdenking met Johannes 11: Gemeente van Christus, Vrijdagavond kwamen acht doopjubilarissen bij elkaar, die 10 jaar geleden, dus nog maar pas, of 25, 50 en 60 jaar geleden hun belijdenis hebben geschreven en gedoopt zijn op hun geloof. 2 Ik heb de witte water-lelie lief, daar die zoo blank is en zoo stil haar kroon uitplooit in t licht. Rijzend uit donker-koelen vijvergrond, heeft zij het licht gevonden en ontsloot toen blij het gouden hart. Nu rust zij peinzend op het watervlak en wenscht niet meer... Frederik van Eeden

3 Hoe kun je dit feestelijk herdenken combineren met de Bijbeltekst van vanmorgen over de dood van Lazarus en de woorden van Jezus Ik ben de Opstanding en het Leven. Wie in mij gelooft zal leven? En toen zag ik ineens die witte waterlelie voor me, die uit de diepe, donkere modder van de vijver boven het watervlak uitkomt en daar zich helemaal opent, ze toont blij haar gouden hart. En ik dacht: Dat is het beeld, dat de belijdenis en doop van de jubilarissen verbindt met opstanding en leven van Lazarus. Frederik van Eeden was naast schrijver ook psychiater en zag de waterlelie liggend op het watervlak, als een symbool voor een andere, meer geestelijke werkelijkheid! Waterlelie als beeld van de ziel, die zich wil ontplooien, zoals een bloem dat doet naar het licht. Ik wil eerst wat vertellen van de verhalen van vrijdag en dit dan via een schilderij van Rembrandt en één van Vincent van Gogh verbinden met de lange Bijbellezing van vandaag. Vrijdagavond begon onze voorzitster Gatske met het gedicht van de waterlelie en ik vroeg of mensen zich erin herkenden, dat je geloof met je doop en belijdenis zich voluit opent en ontsluit en later weleens weer in die donker-koelen vijvergrond ondergaat. Met name de eerste verteller herkende deze bloeiperiodes, met weer ondergaan in de blubber en dan weer nieuwe bloei. De belijdenis en tekst zat al in zijn verhuisdoos. Een ander herinnerde zich vooral de dooptekst Hoor, Israël, de Heer is God. Na zijn doop op zijn 18 e was de deur van het atheïstische ouderlijk huis dicht, maar de deuren van zijn nieuwe broeders en zusters gingen voor hem open. Zijn oma was hem voorgegaan als heel gelovige vrouw. En we merkten vaker in het gesprek, wat een belangrijke rol pakes en beppes hebben. Voor hem blijft de tekst Hoor Israël, de Heer is God, Ik zal er zijn als een waterlelie die altijd bloeit. Een ander, die zo geraakt was met Pasen door het lied U zij de glorie en eigenlijk wel meteen gedoopt wilde worden, kreeg na een jaar oriëntatiekring de tekst mee Heech te priizjen is ús God al den dei: Hy draacht ús, de God dy t ús rêdt. Hja hie in Fryske brief skreaun oan God as belidenis en sei dêryn: Jo drage my en ik draach Jo yn my en ik denk weer aan de waterlelie op het watervlak. Belijdenis doen samen met je man, met wie je pas bent getrouwd: Wat mij en mijn huis betreft, wij zullen de Here dienen Jozua 25:15 en nu viert zij dit doopjubileum alleen, met in je hart de tekst en gedachtenis aan je man. Je kunt ook op catechisatie in Rotterdam en toch belijdenis doen in de vermaning van thuis, waar de geliefde dominee Laurense je doopt met de tekst uit Fil. 3: 10 Om Hem te kennen en de kracht zijner opstanding. Hij heeft jullie ook getrouwd en die kracht om steeds weer op te staan en te bloeien als een waterlelie heb je nu extra nodig. Je bent 18 jaar en schrijft een belijdenis vol zekerheden over God, Jezus en de Geest; 40 jaar later is je belijdenis anders geworden. Destijds hoorde je alleen de eerste woorden van je dooptekst: Luister goed... en vrijdag ontdekte je ineens het vervolg Ik ben altijd bij jullie tot aan de einden der wereld Matt. 28:20. Hoe troostrijk is nu dat tweede deel als cadeau voor de tijd die komt. Met wereldcongressen ga je tot de einden der wereld en je ervaart ze als een waterlelie op een steeltje. Van huis uit niet kerks, in Stiens gedoopt met de tekst: Ten dage dat ik riep, hebt Gij mij geantwoord. In al de ups en downs van je leven ervaar je Gods naam Ik zal er zijn, Ik ben er als een altijd bloeiende lelie. Veertig jaar geleden, gedoopt en ook getrouwd door ds. Keuning. Je was geraakt door de preek en de afbeelding van de vrouw bij de bron, die in de diepte van de put zichzelf, met naast zich het gezicht van Jezus zag. Zo zie je in het samen gemeente-zijn de waterlelie bloeien, met name bij het afscheid nemen van een geliefde broeder of zuster. Zo bent u allen even kort betrokken bij de getuigende verhalen rond doop en belijdenis van toen en wat steeds een rode draad in hun leven is gebleven... En dan kom ik nu bij het raadselachtige verhaal over Lazarus, die uit de dood is opgewekt. De naam Lazarus betekent God helpt. Het dorp Bethanië betekent: Huis van de ziekte, van ellende. Als je die beide namen tot je door laat dringen, dan weet je hoe het verhaal over een zekere Lazarus uit Bethanië zal aflopen: God helpt in het huis van ellende. 3

4 We zien hier het schilderij van Rembrandt (1642) In de verte zien we het dorp Bethanië. Jezus roept hier Lazarus uit de dood tot het leven. Het licht van het leven valt vooral op Lazarus, die al levend en wel omhoog komt en de omstanders aankijkt. De omstanders zijn vol verbazing en verwondering. Met deze ets pakt Rembrandt precies het moment dat cruciaal is. Hij laat zien, dat wat volstrekt onmogelijk leek, toch mogelijk is geworden. Een prachtige ets, maar wat kunnen wij met dit evangelieverhaal? Waarom Lazarus wel en wij niet? Wat wil dit vreemde verhaal over opstanding uit de dood ons zeggen bij dit jubileum? De waterlelie ontsluit haar gouden hart boven het wateroppervlak, bloeit en sterft af en het jaar erop komt zij opnieuw boven water en gaat ze bloeien, maar wij mensen leven maar één keer. Ons leven in liefde is eenmalig en die liefde maakt, dat we nooit wennen aan de dood. We verliezen immers onze lieve man of vrouw, ús leave heit of mem, onze vriend, vriendin, broer of zus en soms je allerliefste kind. En wij moeten zonder hen verder gaan met leven, stap voor stap leren we dat, hun liefde leeft in ons voort De evangelist Johannes vertelt het verhaal van vandaag vol mysterie als een voorteken voor Jezus eigen opstanding en het heeft veel paralellen, zoals de vrouwen bij het graf, huilen, steen wegnemen, in linnen doeken gewikkeld, derde dag. Jezus identificeert zich met Lazarus vol huiver en ontroering. Alsof hij in de spiegel kijkt voor zijn eigen nacht. Een verhaal vol dubbele bodems, kort voor Pasen Ik kom nu bij de andere schilder Vincent van Gogh, die aan zijn broer Theo schrijft, dat hij wel uren naar het werk van Rembrandt kan kijken, in het bijzonder naar de ets van de opwekking van Lazarus. Aan het eind van zijn korte leven in 1890 toen hij in de psychiatrische inrichting Saint Remy was opgenomen stuurde hij zijn broer een brief met een schetsje van dit schilderij. (laten zien) Wat het eerste opvalt is dat hij de gestalte van Jezus weglaat die bij Rembrandt zo volop aanwezig is. De aanwezigheid van Christus schildert hij verborgen aanwezig, verbeeld door de allesoverheersende zon, het licht der wereld, zonne der gerechtigheid. Het gele licht geeft kleur en leven aan het hele tafereel. En vanwege dat leven zijn beide zusters van Lazarus in het groen gekleed. Groen is de kleur van het leven, van de grote zomer. Martha neemt een zakdoek van het gezicht van Lazarus weg, terwijl Maria gespannen toekijkt. En als we goed kijken zien we dan niet in het gezicht van Lazarus het gezicht van Vincent van Gogh zelf? Het is een zelfportret. Misschien identificeerde hij zich zo vlak voor zijn eigen dood met Lazarus. En ja, ik kan het niet laten...ik denk nu ook aan de begin vorig jaar overleden David Bowie, wiens laatste CD het lied Lazarus bevatte. Kijk naar boven, ik ben in de hemel of zinspeelde hij toch ook op die opstanding van Lazarus (God helpt)? Dit verhaal van de opwekking van Lazarus verbeeldt door schilders als Rembrandt en Vincent van Gogh, verbindt ons hier en nu met een traditie van eeuwen die bezig is geweest met leven en dood. Het evangelie van Johannes zegt ons dat liefde sterker is dan de dood en dat wij tot leven zullen worden gewekt. Jezus zegt: Ik ben de opstanding en het leven. Wie in mij gelooft zal leven Het is een mysterie, zoals ook de prachtige waterlelies dat ten diepste zijn. En inclusief al mijn nuchterheid, laat ik vanmorgen graag ruimte voor het mysterie. Voor al hetgeen we niet weten rond leven en dood, rond het mysterie van levend geloof van onze jubilarissen, rond het mysterie van de waterlelie, die daar zo blank en zo stil haar kroon ontplooit in het licht en haar gouden hart laat zien. In verwondering voor het wonder van alle leven en alle geloofsleven, zeg ik vandaag Amen * Orgelspel * Open ruimte Met de viering van de doopjubilea voor hen die 10, 25, 40, 50, 60 en 75 jaar geleden doop en/of belijdenis deden 4

5 * Zingen (staande) Ik voel de winden Gods vandaag De tranen die ik heb geweend zijn door Gods wind gedroogd. Ik denk niet meer aan wat voorheen vergeefs ik heb gepoogd. Maar met vernieuwde levensmoed neem ik een vast besluit: Ik voel de winden Gods vandaag en zeil de haven uit. 3. O, laat mij nooit vergeten, Heer, hoe Gij uw liefde toont. Doe mij bedenken hoe Gij wreed met doornen werd gekroond. En, wijze Loods, als ik het waag en weer mijn zeilen hijs. Nu 'k voel de winden Gods vandaag, leidt Gij mij op mijn reis. * Voorbeden, stil gebed en we sjonge it Us Heit 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy t skuldich foar ús stiene. 4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan e kweade. 2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme. 5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen. * Collectes voor giro 555 en voor het Jongerenhuis Eindhoven * Slotlied Ga met God / Hear, wês mei ús NL 416 We beginnen met zingen zodra de kleinsten terug zijn in de kerk. 5

6 2. Hear, wês mei ús oant in oare kear, wol ús mei jo wjukken hoedzje, stypje as de stoarmen woedzje, Hear, wês mei ús oant in oare kear. 3. Ga met God en Hij zal met je zijn: in zijn liefde je bewaren, in de dood je leven sparen. Ga met God en Hij zal met je zijn. 4. Hear, wês mei ús oant in oare kear, as wy wurch en warleas binne, lit ús dan troch Jo oerwinne. Hear, wês mei ús oant in oare kear. * Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) Amen 6