Voorgesteld besluit Vaststelling Gemeentelijk Rioleringsplan Urk , inclusief de bijbehorende middelen.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Datum raadsvergadering : 5 november 2015 Agendanummer : 10 Datum : 22 september 2015 Onderwerp Gemeentelijk Rioleringsplan Urk Aan de leden van de raad, Voorgesteld besluit Vaststelling Gemeentelijk Rioleringsplan Urk , inclusief de bijbehorende middelen. Inleiding De wet milieubeheer(wm) verplicht gemeenten tot periodieke vaststelling van een rioleringsplan(grp). Een rioleringsplan beschrijft de toestand van de riolering van de gemeente, welke wettelijke eisen op de riolering van toepassing zijn en welke maatregelen en middelen nodig zijn om aan deze wettelijke eisen te voldoen. De beleidsperiode van het huidige GRP loopt 31 december 2015 af. Vanaf 1 januari 2016 is er de verplichting om een nieuw GRP te hebben vastgesteld. Bijgaand wordt uw raad het Gemeentelijk Rioleringsplan Urk ter vaststelling aangeboden. Na een periode van veel onzekerheid over het Urker rioolstelsel is in 2010 het GRP vastgesteld voor de periode tot en met De insteek van het huidige GRP was inzicht te verschaffen in de onderhoudstoestand van het rioolstelsel en een gedegen basis neer te leggen voor de toekomst. Onderstaand overzicht geeft een indicatie van de maatregelen die de afgelopen jaren zijn uitgevoerd.

2 Het nieuwe GRP borduurt voort op de bij het GRP ingeslagen weg. Op onderdelen wordt in het nieuwe GRP bijgestuurd als gevolg van voortschrijdend inzicht en ervaringen van de afgelopen jaren. De belangrijkste aspecten voor het nieuwe GRP zijn: 1. Samen met de regio opgepakt; 2. GRP is het beleidsmatig kader; 3. Geïntegreerd plan inclusief oppervlaktewater; 4. Bewustwording cq gebruik van het riool; 5. Handhaven service niveau naar de burgers; 6. Andere kijk op vervanging van het riool; 7. Geplande maatregelen; 8. Betaalbaarheid op de korte en lange termijn. Beoogd resultaat / effect Vaststellen van een actueel GRP, waarin het beleid voor afval-, hemel- en grond- en oppervlaktewater is beschreven. Argumenten Conform artikel 4.22 van de Wet milieubeheer moet de gemeente beschikken over een actueel vastgesteld GRP. In dit GRP zijn een aantal belangrijke keuzes gemaakt, die in de inleiding zijn verwoord. Deze keuzes worden hierna toegelicht. 1 Samen met de regio opgepakt In het kader van het elkaar kunnen ondersteunen binnen de regio, zijn de GRP s van de Flevolandse gemeenten zo veel mogelijk op elkaar afgestemd. In een gezamenlijk proces met het Waterschap Zuiderzeeland en de zes Flevolandse gemeenten heeft dit geleid tot gelijke formulering van doelen en uitgangspunten en vergelijkbare berekeningen. In dit proces zijn ook Rijkswaterstaat en Provincie Flevoland betrokken. Zij hebben aangegeven, dat zij gezien het proces graag op de hoogte worden gehouden, maar geen actieve (toetsende) rol voor zichzelf zien. 2 GRP is het beleidsmatig kader Als uitgangspunt voor dit GRP geldt dat het vooral de kaders moet bevatten voor de aanleg en het in stand houden van de riolering. Dit document wordt door de gemeenteraad vastgesteld. Het operationeel beheer wordt beschreven in het beheerplan en wordt door het college vastgesteld. 3 Geïntegreerd plan inclusief oppervlakte water Het riool is in het verleden ontstaan vanuit het oogpunt van de volksgezondheid, om de leefomstandigheden van de mensen te verbeteren. Het riool was puur geënt op het afvalwater. Het afvalwater staat echter niet op zich, maar heeft nauwe relaties met regenen grondwater. Dit is inmiddels in de wetgeving verankerd en heeft geresulteerd in een zorgplicht voor afval-, regen- en grondwater. Het beheer van het oppervlaktewater is op Urk overgedragen aan het waterschap. Daarbij komt dat het oppervlaktewater een nauwe relatie heeft met de drie zorgplichten. Het is dan ook een logisch vervolg om het oppervlaktewaterbeleid te integreren in dit GRP. Er is voor gekozen om het Stedelijk Waterplan Urk ( ) niet meer te actualiseren in een afzonderlijk plan, maar dit integraal onderdeel te laten zijn van dit GRP. Hiermee ontstaat één beleidsdocument voor afval-, regen-, grond- en oppervlaktewater.

3 4 Bewustwording cq gebruik van het riool Burgers zijn zich dikwijls nauwelijks bewust van de effecten van verkeerd gebruik van het riool. Zoals bijvoorbeeld het doorspoelen van vet of schoonmaakdoekjes via het toilet. Het effect hiervan is een slecht functionerend riool. De insteek is om hier meer aandacht aan te besteden, zodat mensen zich bewust zijn van het effect van verkeerde lozingen. 5 Handhaven service niveau naar de burgers De gemeente Urk heeft een hoog serviceniveau op het gebied van riolering. Zo worden onder andere kapotte huisaansluitleidingen op kosten van de gemeente vervangen in zettingsgevoelig gebied. Gelet op de zettingsgevoelige ondergrond van Urk gaat het hier om een behoorlijk bedrag. In het GRP wordt het service niveau gehandhaafd. 6 Andere kijk op vervanging van het riool In de jaren 80 is het besef ontstaan dat het riool op termijn vervangen moet worden. Destijds is gekozen voor een cyclische benadering. De praktijk leert ons dat het riool vaak met kleine ingrepen veel langer mee gaat. De cyclische benadering betekent een hoge rioolheffing, aangezien er vanuit wordt gegaan dat na de periode van ca. 60 jaar het riool vervangen moet worden. Voor de planperiode van dit GRP wordt de koers bijgesteld naar het riool zo lang mogelijk te laten functioneren tegen aanvaardbare risico s. Het gaat er niet meer om dat het riool in goede staat verkeert, maar dat het riool het afvalwater kan afvoeren. Net als het vorige GRP wordt veel energie gestoken in het in beeld brengen van de toestand van de riolering. Nieuw is dat daarbij wordt uitgegaan van sturing op kwaliteit tegen aanvaarbare risico s. Een riool wordt niet vanzelfsprekend vervangen als het 60 jaar oud is, zoals tot nog toe werd aangenomen. Op basis van gedetailleerde inspecties en door het uitvoeren van reparaties en de inzet van moderne renovatietechnieken, kan een riool dikwijls veel langer meegaan. Bovendien wordt bij riolen in een woonstraat meer veroudering geaccepteerd dan bij riolen onder hoofdwegen of met een groot achterliggend gebied. Er wordt als het ware strakker aan de wind gezeild waardoor jaarlijks minder budget nodig is voor rioolvervanging. De rioolheffing hoeft hierdoor minder te stijgen dan eerder werd berekend. De keerzijde van dit nieuwe beleid is dat men iets vaker dan voorheen te maken kan krijgen met een gat in de weg of een reparatie van het riool. 7 Geplande maatregelen In 2012 is samen met het waterschap een alternatief pakket aan maatregelen vastgesteld om de vervuiling vanuit het riool naar het oppervlaktewater te verminderen. Zo is de overstort bij De Akkers die tot veel overlast leidde bij de Heerenkamp en Geer verwijderd. In dezelfde lijn worden de komende jaren de resterende projecten uitgevoerd. De afgelopen jaren lag de focus gelegen op de woonwijken. In dit GRP wordt naast de woonwijken ook gezocht naar optimalisatie van het Industrieterrein Zwolsehoek. De gepande maatregelen zijn weergegeven op bijgevoegde kaart.

4 8. Betaalbaarheid op de korte en lange termjin Bij het opstellen van het vorige GRP kwamen we uit een situatie waarbij slecht zicht was op de onderhoudstoestand van het Urkerrioolstelsel. Dit heeft mede bepaald dat ten aanzien van de financiering van de riolering een behoudende koers is gevaren. Nu de situatie van de riolering scherper in beeld is en er betere renovatie technieken zijn, is het mogelijk om strakker aan de wind te varen, zowel qua techniek als qua financiën. Het vorige GRP ging uit van een stijging van het tarief naar ruim 600 euro per jaar. In dit GRP is de betaalbaarheid van de rioleringszorg als uitgangspunt gehanteerd. Niet alleen voor nu, maar ook in de toekomst. Door diverse keuzes stijgt de rioolheffing op termijn naar ca. 480,--. Onder het kopje middelen worden de keuzes toegelicht Evaluatie Bij het actualiseren van het GRP wordt ook de afgelopen periode geëvalueerd. In het GRP zit een evaluatie van de afgelopen periode. Het nieuwe GRP heeft een looptijd van zes jaar. In 2021 vindt de evaluatie van dit GRP plaats.

5 Kosten, baten, dekking Het riool op Urk vertegenwoordigt een vervangingswaarde van ca. 115 miljoen euro. Het is dan ook van belang dit zowel technisch als financieel goed te beheren. De jaarlijkse kosten voor de riolering bedragen ca. 1,875 miljoen euro. Deze kosten worden bekostigd vanuit de rioolheffing. Ten aanzien van het financieel beheer zijn in dit GRP de volgende keuzes gehanteerd. Van kapitaliseren naar direct afschrijven Een belangrijk deel van de huidige rioolheffing wordt bepaald door de kapitaalslasten. Dit zijn de lasten (rente en afschrijving) voor komende jaren ten gevolge van investeringen uit de afgelopen jaren. De huidige kapitaalslasten bedragen in 2015 circa ,--. Dit betekent dat in de rioolheffing 2015 hiervoor een bedrag van bijna 85,-- per aansluiting is opgenomen. Bij ongewijzigd doorzetten van dit beleid in combinatie van de te verwachten vervangingsgolf betekent dit, dat deze kosten post fors toenemen. Als gevolg van de onderstaande ontwikkelingen is het mogelijk om vanaf 2016 over te gaan naar een systeem waarbij de jaarlijkse investering zoveel mogelijk direct wordt afgeboekt: De overstap van cyclisch beheer naar kwaliteit / risico gestuurd beheer zorgt ervoor dat het riool langer meegaat. Hierdoor wordt er de komende jaren fors minder geïnvesteerd in vervanging van de riolering; Doordat ook de afgelopen jaren uitsluitend datgene is vervangen wat daadwerkelijk nodig was, zit er nu in de voorziening ca. 3,3 miljoen euro; De rentetarieven zijn historisch laag, waardoor het door de te berekenen omslagrente is verlaagd naar 4%. Vandaar dat vanaf 2016 nieuwe investeringen zo veel mogelijk in het jaar van investering direct worden afgeboekt. Hiertoe wordt in de eerste plaats het saldo van de huidige voorziening volledig gestort in de spaarvoorziening riolering. Vervolgens wordt jaarlijks het verschil tussen de exploitatielasten en de opbrengst uit de rioolheffing gestort in de spaarvoorziening riolering. Het saldo van deze voorziening (tot een min. van ,-) wordt vervolgens ingezet voor het afboeken van investeringen in het jaar van investering. De te activeren investeringslasten nemen hierdoor flink af, evenals de te betalen rente. Het deel dat niet ten laste van de spaarvoorziening gebracht kan worden, wordt vervolgens geactiveerd. Aanpassing omslagrente Als gevolg van de lage rentelasten op de kapitaalmarkt wordt de omslagrente voor nieuwe en bestaande investeringen verlaagd naar 4%. BTW compensatie fonds Voor rioolinvesteringen kan de gemeente aanspraak maken op het BTW compensatiefonds. De BTW uit rioolinvesteringen wordt ten gunste gebracht van de algemene middelen. Tariefsontwikkeling rioolheffing Bij de tariefsontwikkeling van de rioolheffing kan gekozen worden uit twee sporen. Spoor 1 is het toewerken naar een vlak tarief. Hierbij stijgt de rioolheffing de komende jaren wat forser en vlakt dan vanaf een bepaald moment af. Spoor 2 is het tarief met een kleiner percentage ieder jaar laten stijgen. Onderstaand overzicht laat het principe zien.

6 Om de lasten voor de langere termijn betaalbaar te houden is gekozen voor spoor 1 (het rode spoor) waarbij vanaf 2030 een vlak tarief ontstaat. Dit resulteert in de navolgende tarieven voor de komende 6 jaar. Voor de jaren 2016 en 2017 geldt dat de stijging uit het oude GRP de komende twee jaar wordt voorgezet vanwege de forse investeringen die de komende twee jaar gepland zijn. De tarieven voor woningen zijn weergegeven, de tarieven voor de bedrijven worden met hetzelfde percentage verhoogd. Afgelopen jaren is de rioolheffing afgestemd op het verloop van de investeringen. In het nieuwe GRP wordt voorgesteld om te werken met vaste tarieven en uitsluitend bij dramatische afwijkingen de rioolheffing opnieuw te berekenen.

7 Grondslag heffing De huidige rioolheffing is verschillend vormgegeven voor woningen en niet-woningen. De woningen worden gebaseerd op het aantal personen en voor de niet woningen wordt een vast tarief gehanteerd in combinatie met een toeslag gebaseerd op het drinkwaterverbruik. De huidige rioolheffing is in 2011 vastgesteld in de gemeenteraad en bevalt in de praktijk. Vandaar dat er voor de rioolheffing geen veranderingen worden doorgevoerd. Resumerend ziet het financiële plaatje voor de rioleringszorg er als volgt uit: Financiën Wijziging Rentevoet van 5 % naar 4% Indien mogelijk investering direct afboeken Afbouwen kapitaalslast voor toekomstige generaties Inzetten van de spaarvoorziening (min. spaarvoorziening ,-) Hierdoor na 50 jaar minimale kapitaalslasten Heffing Tarief ontwikkeling periode GRP : 2016 en ,2% stijging 2018 t/m ,5% stijging 2030 en verder 0% stijging (uitsluitend evt. inflatie correctie) Huidige heffingsmethodiek wordt gehandhaafd Bijlagen - Gemeentelijk rioleringsplan Urk , versie september 2015 Burgemeester en Wethouders van Urk, P.C. van Maaren, burgemeester M. Bogerd, secretaris

8 Raadsbesluit Dossiernummer: De raad van de gemeente Urk, op voorstel van het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Urk d.d. 22 september 2015 gezien het advies van commissie II d.d. 14 oktober 2015 besluit: Vast te stellen het Gemeentelijk Rioleringsplan Urk , inclusief de bijbehorende middelen. Urk, 5 november 2015, de raad van de gemeente Urk, de griffier, de voorzitter,