Factsheet: NL15_01 Oost Boezem

Transcriptie

1 Factsheet: NL15_01 Oost Boezem De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Oost Boezem Code: NL15_01 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M7b Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: 's-gravenhage, Delft, Lansingerland, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Rotterdam, Schiedam Nee Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 1 van 110

2 Karakterschets: Het waterlichaam betreft boezemwater. De Oostboezem bestaat overwegend uit brede en diepe kanalen waarover beroepsscheepvaart en recreatievaart plaatsvindt. Daarnaast zijn er in de stedelijke gebieden Den Haag, Delft en Rotterdam ook singels en grachten aanwezig. Het oppervlaktewater heeft een belangrijke aan- en afvoerfunctie waardoor de stroomrichting varieert. Het grondgebruik van het afwateringsgebied bestaat uit stedelijk gebied, melkveehouderij en glastuinbouw. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina van 110

3 . Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw waterkwaliteit diffuse bronnen Run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Stedelijke ontwikkeling voorkomen wateroverlast diffuse bronnen Infrastructuur Transport Lozing van zware metalen, PAK's en minerale oliën via bermsloten en de afwatering van wegen en bruggen. diffuse bronnen Atmosferische depostitie Transport waterkwaliteit wateronttrekkinge n/wateroverdracht Koelwater Energie (geen hydropower) onnatuurlijke stroming in boezemwater in Den Haag regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem voor landbouw & transportactiviteiten Landbouw uitspoeling nutriënten regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging Fysieke wijziging watersysteem - anders / overig Dammen, dijken, kribben en stuwen - anders / overig Hydrologische verandering watersysteem - anders / overig Anders Anders Anders verwijderen deel verontreinigingen die in oppervlaktewater terecht kunnen komen, maar deels ook blootleggen van onderliggende (verontreinigde) waterbodem voldoende doorspoeling in watergangen; belemmering vismigratie; vast of sterk gereguleerd waterpeil tegengaan droogte; verversing watersysteem, waardoor watersysteem stikstofgelimiteerd blijft. overige belastingen overige belastingen Historische verontreiniging (nu gestopt) Andere antropogene belastingen Anders Anders waterkwaliteit Onnatuurlijk peilbeheer en tegengaan verzilting; begroeiing waterplanten beperkt toelaatbaar; landbouw, stedelijk gebied, voorkomen wateroverlast, waterkwaliteit Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 3 van 110

4 matig matig De PAK's benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)pyrileen, benzo(k)fluorantheen, benzo(a)antraceen en fluorantheen, het zware metaal zink, het bestrijdingsmiddel imidacloprid en ammonium voldoen niet aan de waterkwaliteitsnormen. De score voor de biologische kwaliteitselementen waterplanten, macrofauna en vis en de ondersteunende parameters nutriënten en zuurgraad is matig. Maatregelen zijn gericht om de drukken op deze kwaliteitselementen te verminderen. In eerste instantie wordt de toestand voor waterplanten verbeterd door realisatie van meer natte ecologische zones door aanleg van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en het toepassen van ecologisch onderhoud. Hierdoor neemt ook het aantal geschikte habitats voor macrofauna en vis toe. Verder zet Delfland in op reductie van nutriënten in samenwerking met de gemeenten, de glastuinbouw en de melkveehouderij en volgt Delfland het landelijk beleid op het gebied van nutriënten, zware metalen en PAKs. 3. Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Macrofauna (EKR) 0,41 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) 0,60 Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zgm) (mg P/l) 0,30 Stikstof totaal (zgm) (mg N/l) 1,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT NVT NVT NVT Zoutgehalte (zgm) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zgm) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zgm) (%) Doorzicht (zgm) (m) 0,65 Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 4 van 110

5 Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) ammonium * benzo(a)antraceen imidacloprid zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M7b) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 (zgm): zomergemiddelde Motivering ecologische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Chemische toestand Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) benzo(a)pyreen benzo(b)fluorantheen benzo(ghi)peryleen benzo(k)fluorantheen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) fluorantheen Motivering chemische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 5 van 110

6 ontoereikend ontoereikend matig matig matig matig slecht slecht matig matig matig matig Eindoordeel Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 6 van 110

7 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg natuurvriendelijke oever verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m Provincie Omvang:, km Voortgang: km Motivering: Gefaseerd:, Brief PZH aan Delfland d.d betreffende 'Inrichtingsopgave Kaderrichtlijn Water in de Oostboezem; kenmerk PZH: PZH , DOS ; DMS-code Delfland: Omrekenfactor: Uitgaande van nvo 4,5 m breed (Technische Achtergrond rapportage KRW-Delfland). De initiatiefnemer is de provincie Zuid-Holland. Delfland wil niet worden afgerekend op aantal km gerealiseerde NVO, maar op aantal hectare gerealiseerde NVO. Delfland stelt het behalen van 1 hectare NVO resultaatsverplichtend. Aanleg vispaaiplaats aanleg speciale leefgebieden voor vis Provincie Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 1,9 Gefaseerd: 0,1 Baggeren verwijderen eutrofe bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Omvang: ha Brief PZH aan Delfland d.d betreffende 'Inrichtingsopgave Kaderrichtlijn Water in de Oostboezem; kenmerk PZH: PZH , DOS ; DMS-code Delfland: en de provincie Zuid-Holland Omvang: m3 De omrekenfactor is hectare*100 (geschat). Delfland wil afgerekend worden op het aantal hectares en niet op het aantal m3. Onderzoek mogelijkheden ecologisch onderhoud uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Dit betreft onderzoek E1. Omvang: 1 stuks Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 7 van 110

8 Onderzoek naar verbetering riolering uitvoeren onderzoek Gemeente Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Omvang: 1 stuks Verkennen van de mogelijkheden voor de aanleg van 'groene' daken door Rotterdam en Hoek van Holland. Onderzoek naar verminderen uitstoot of effect van schadelijke stoffen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: Dit betreft de onderzoeken S3 en S6. Onderzoek vispasseerbaarheid gemaal uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek naar vismigratieknelpunten Omvang: Omvang: stuks 1 stuks Verbetering van de riolering overige immissiemaatregelen Gemeente Omvang: 1 stuks Voortgang: stuks Motivering: Gefaseerd: 1 Gefaseerde opgave gemeente Delft. Voor Delft zie: Gemeente Delft, 011. Gemeentelijk Riolerings Plan Delft ; Uitwerking van de gemeentelijke watertaken op het gebied van afvalwater, hemelwater en grondwater. Versie 17 juni 011. Betreft het verbeteren van de riolering in een aantal gemeenten, waaronder Delft. Vispasseerbaar maken gemaal vispasseerbaar maken kunstwerken Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Betreft het vispasseerbaar maken van gemaal Schoute. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Er zijn geen overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Omvang: 1 stuks Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 8 van 110

9 Maatregelen gepland voor de periode Baggercyclus ecologisch maaibeheer aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Omvang: 1 stuks In de huidige baggercyclus is weinig aandacht voor de invloed die baggeren kan hebben op de chemische waterkwaliteit. In de komende planperiode wordt rekening gehouden met chemie bij het opstellen van een nieuwe baggercyclus. Dit heeft positieve gevolgen op het doorzicht van de watergang en leidt mogelijk tot een afname van de nalevering van nutriënten uit de waterbodem. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat de maatregel uitvoert. Communicatie Delfland-gemeenten verbeteren geven van voorlichting Omvang: 1 stuks Verbetering van de communicatie tussen Delfland en de gemeenten op het gebied van monitoring van rioolstelsels, oppervlaktewater en grondwater. Het gevolg is betere afstemming van maatregelen en handelen in situaties die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. De maatregel kan een positief effect hebben op de chemsiche en ecologische waterkwaliteit. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert (Nagenoeg) Emissieloze kas 07 verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0) en de gewasbeschermingsmidddelen (BR03). De Glastuinbouwsector heeft aangegeven in 07 nagenoeg geen nutriënten meer te emitteren naar de riolering en het oppervlaktewater. Delfland is als kennisdrager, waterkwaliteitsbeheerder en zuiveraar van afvalwater betrokken bij het proces om samen met de glastuinbouwsector mogelijke maatregelen te inventariseren en stimuleren. De Glastuinbouwsector is zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen. Aansluiten niet gerioleerde panden (1A uit NAD) opheffen ongezuiverde lozingen **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1A uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. De maatregel heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. Het effect is voornamelijk lokaal. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uit gaat voeren. Afkoppelen verhard oppervlak (1D uit NAD) Omvang: **) ha Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 9 van 110

10 zuiveren + afkoppelen verhard oppervlak **) in totaal 5 ha voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. De maatregel leidt tot een reductie van zuurstofverstorende stoffen en loost vaker licht vervuild regenwater. Of hierdoor jaarlijks minder nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen is afhankelijk van de situatie. Een aantal gemeenten koppelt de komende jaren verhard oppervlak af. Dit doen de meeste gemeenten autonoom bij herstructureringen. Waar en wanneer deze herstructureringen plaatsvinden is momenteel nog niet helder. Voorlopig wordt daarom 5 hectare aan afgekoppeld oppervlak opgevoerd. Dit getal is gebaseerd op 5 hectare die in uitvoering gaat + 0 hectare in de overige 4 gemeenten. De 5 hectare staat dus in feite voor 5 gemeenten. Baggercyclus ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In de huidige baggercyclus is weinig aandacht voor de invloed die baggeren kan hebben op de chemische waterkwaliteit. In de komende planperiode wordt rekening gehouden met chemie bij het opstellen van een nieuwe baggercyclus. Dit heeft positieve gevolgen op het doorzicht van de watergang en leidt mogelijk tot een afname van de nalevering van nutriënten uit de waterbodem. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het baggeren van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leidt tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Gemeenten streeft samen met Delfland naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). Negen gemeenten zijn verantwoordelijk om circa 00 km aan secundaire wateren te baggeren. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 10 van 110

11 **) in totaal 900 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). Ook is een watersysteem op diepte robuuster dan een ondiep watersysteem, omdat waterkwaliteitsverstoringen binnen het watersysteem beter opgevangen kunnen worden. Hierdoor draagt de huidige baggercyclus bij aan het in stand houden en verbeteren van de waterkwaliteit. Delfland streeft samen met gemeenten naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). is verantwoordelijk om circa 900 km aan primaire en secundaire wateren te baggeren. Beheer rioolstelsels (5A t/m D uit NAD) overige immissiemaatregelen **) in totaal 5 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 5A t/m 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door het beheer van rioolstelsels te optimaliseren is de verwachting dat de bergingscapaciteit van het rioolstelsel beter benut wordt. Hierdoor vinden er minder riooloverstortingen plaats. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. De gemeentelijke wateren lozen op KRW-waterlichamen. De maatregel draagt dus bij aan verbetering van de chemische toestand van het waterlichaam. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 8 stuks voor meerdere waterlichamen. In samenwerking met Hoogheemraadschap door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Bladvalbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 11 van 110

12 **) in totaal 5 km voor meerdere waterlichamen. Door bladvalbeheer komt er minder blad in het oppervlaktewaterwater terecht. De gemeenten streven naar een optimaler bladvalbeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het bladvalbeheer in de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de nutriëntenemissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameter nutriënten. Het aantal kilometers is gebaseerd op de wateren van gemeenten waar actief bladvalbeheer wordt gevoerd. Bovenwettelijke maatregelen DAW verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Onder het DAW Gras worden kansrijke bovenwettelijke maatregelen nader uitgewerkt en uitgevoerd zoals erfafspoeling, kringlooplandbouw en mest- en spuitvrije zones (IM07 en IM08). De landbouwsector is uitvoerder van de maatregelen. Delfland speelt een actieve rol in het proces als inhoudelijk deskundige en belanghebbende. Bronneringsbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het bronneringsbeleid heeft tot doel om de oppervlaktewaterbelasting met onder andere nutriënten en zware metalen uit bronneringen te beperken / verminderen. Momenteel wordt een werkinstructie voor de omgang met bronneringen getest in relatie tot lozingen op oppervlaktewater en de invloed op de waterkwaliteit. Indien deze werkinstructie werkbaar is, bepaalt Delfland in de komende uitvoeringsperiode of de instructie omgezet kan worden naar beleid of dat hiervoor nog aanpassingen nodig zijn. Toepassing van de werkinstructie kan leiden tot een afname van de belasting van nutriënten en zware metalen uit bronneringen. Communicatie Delfland - gemeenten verbeteren geven van voorlichting Verbetering van de communicatie tussen Delfland en de gemeenten op het gebied van monitoring van rioolstelsels, oppervlaktewater en grondwater. Het gevolg is betere afstemming van maatregelen en handelen in situaties die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. De maatregel kan een positief effect hebben op de chemsiche en ecologische waterkwaliteit. Ecologisch toetsingskader ruimtelijke ordening aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 1 van 110

13 Verkennen en invoeren ecologie bij ruimtelijke plannen. Door ecologische randvoorwaarden in deze plannen op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Educatie scholen geven van voorlichting **) in totaal 6 stuks voor meerdere waterlichamen. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Gemeenten geven in samenwerking met het hoogheemraadschap voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Emissiereductie schoon water stelsels (1D, 5A, 5B uit NAD) overige immissiemaatregelen **) in totaal 4 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D, 5A en 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Schoonwaterstelsels emitteren vaker naar het oppervlaktewater met een kleinere vracht dan vuilwaterstelsels. Door de emissies uit het schoonwaterstelsel te reduceren neemt de jaarlijkse vracht af. Het betreft met name nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Emissiereductie leidt daarom tot een verbetering van de waterkwaliteit in de KRW-waterlichaam. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten waar deze maatregel wordt uitgevoerd. Glastuinbouw op riolering (5B uit NAD) verminderen emissie nutrienten landbouw Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 13 van 110

14 Maatregel 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Betreft de controle en handhaving van de aansluitingen op de glastuinbouw. De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe de gemeente aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe Delfland aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Inlaatregime omleiden/scheiden waterstromen Deze maatregel is een optimalisatie van de inzet van (boezem)gemalen en stuwen om de waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder kunnen maatregelen vallen zoals: - Extra doorspoelen met water uit Brielse Meer - Praktische uitwerking van maatregelen Sturen met Water => Aansturen boezemgemalen op basis van waterkwaliteitsmetingen - Aanpassen BOS (beheerondersteunend systeem) voor boezem en poldergemalen - Vasthouden water in haarvaten Deze maatregel kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Inzet duurzame middelen overige bronmaatregelen Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 14 van 110

15 Gebruik duurzame middelen (geen chemische bestrijdingsmiddelen, alternatieve vislood bij hengelsport, etc.). Door deze maatregel neemt de emissie van nutriënten, zware metalen, microverontreinigingen en overige stoffen naar het oppervlaktewater af. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 6 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en wordt het doorzicht verbeterd. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler kroosbeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het kroosbeheer in de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Het aantal kilometers is gebaseerd op 5% van de wateren van gemeenten waar de gemeenten verantwoordelijk voor het beheer zijn volgens de legger. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 1 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en het doorzicht verbeterd. Het aantal kilometers is gebaseerd op 1% van de wateren waar Delfland verantwoordelijk voor is volgens de legger. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Het huidige gemeentelijke kroosbeleid wordt kroos door Delfland alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. De gemeente doet dit naar behoefte. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 15 van 110

16 In huidige kroosbeleid van Delfland wordt kroos alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Maaibeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. In de Legger van Delfland is vastgelegd wanneer welke wateren gemaaid moeten worden. Waterplanten nemen stoffen op uit de bodem die bij afsterving in het oppervlaktewater vrijkomen. Door maaien en afvoeren komen deze stoffen niet in het oppervlaktewater vrij en nemen de emissies dus af. Het betreft met name nutriënten en zware metalen. Ook wordt door deze maatregel de vegetatie afwisselender waardoor meer habitats ontstaan voor vissen en macrofauna. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler maaibeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het maaien van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Jaarlijks wordt circa 00 km watergangen gemaaid door 7 gemeenten. Monitoring effect chemie en ecologie uitvoeren onderzoek In deze periode kiest Delfland ervoor om niet alleen fysieke maatregelen te nemen, maar meer te richten op het ecologisch geoptimaliseerd onderhoud van watergangen. Het effect van de maatregelen lijkt positief, maar Delfland wil in beeld brengen wat het effect is van de fysieke maatregelen en het geoptimaliseerd onderhoud op de ecologie en chemie. Monitoring effect vismigratie uitvoeren onderzoek Delfland blijft maatregelen nemen om knelpunten voor vismigratie op te heffen. Het effect van deze vismaatregelen monitort Delfland. Indien uit monitoring van de vismigratie blijkt dat een bepaald type maatregel veel of weinig effect heeft, kan op basis van monitoringsresultaten het maatregelenpakket aangepast worden. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 16 van 110

17 **) in totaal 4 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Peilbeheer omleiden/scheiden waterstromen Aanpassen peilbeheer om waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder valt het vasthouden van water in haarvaten (maatregel IN01), het scheiden van schone en vuile waterstromen (IN0) en het aanpassen van het streefpeil. Dit kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Realisatie natte ecologische zones verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO kleiner dan 3 m Omvang: **) km Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 17 van 110

18 **) in totaal 71 km voor meerdere waterlichamen. Onder realisatie natte ecologische zones verstaat Delfland het uitvoeren van ecologisch geoptimaliseerd maaibeheer en de aanleg en onderhoud van natuurvriendelijke oevers en speciale leefgebieden voor vis. Deze maatregelen zijn allen gericht op het vergroten van het waterplantenareaal. Delfland zet deze maatregelen flexibel in. De inzet hangt af van de aanwezigheid van begroeibaar areaal, de waterhuishoudkundige mogelijkheden en de ruimtelijke kansen voor aanleg. Met deze maatregelen wil Delfland in de tweede planperiode 3 hectare aan waterplanten ontwikkelen, effectief verspreid over de vijf lijnvormige oppervlaktewaterlichamen en achterliggende wateren op hetzelfde peilniveau. Uitgaande van een gemiddelde breedte van 4,5 meter komt dit neer op 71 kilometer. Deze maatregel wordt in samenwerking met de inliggende gemeenten en terrreinbeheerders uitgevoerd. Vaarbeheer overige beheersmaatregelen Varen is alleen toegestaan in daarvoor aangewezen watergangen. Door de overige wateren af te sluiten voor vaartuigen neemt de verstoring in deze wateren af. Het doorzicht neemt in de afgesloten wateren toe toe waardoor waterplanten zich beter kunnen ontwikkelen. Verminderen rioolvreemd water (1D uit NAD) herstellen lekke riolen **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Het rioolstelsel heeft hierdoor meer bergingscapaciteit waardoor er minder riooloverstortingen plaats zullen vinden. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat rioolvreemd water gaat verminderen. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Gemeenten geven via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Visbeleid aanpassen Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 18 van 110

19 aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het visstandbeheerplan geeft invulling aan wensen vanuit het hoogheemraadschap, de gemeenten, de visverenigingen en beroepsvisserij. Door deze wensen te inventariseren en deze te verwerken in het visbeleid ontstaan locaties waar welke visstand wordt nagestreefd en hoe deze te bereiken is. Deze maatregel heeft een duidelijke relatie met het afleiden van doelen voor overige wateren, maar heeft zeker ook effect op de visstand in de KRW-waterlichamen. Vispasseerbaar maken kunstwerken vispasseerbaar maken kunstwerken **) in totaal 19 stuks voor meerdere waterlichamen. Uit een eerste inventarisatie is gebleken welke kunstwerken vispasseerbaar gemaakt kunnen worden in de komende nieuwbouw en renovatiecyclus. Van deze kunstwerken moet nog nader worden bezien of het (financieel) haalbaar en zinvol is om ze vispasseer te maken. Daarom kan Delfland nog niet aangeven welke kunstwerken in welke lijnvormige KRW-waterlichamen en/of hun afwaterend gebied worden aangepast. Deze maatregel draagt in beperkte mate bij aan de verbetering van de algemene biologische parameter vis in het beheergebied van Delfland. De maatregel draagt daarnaast specifiek bij aan het verbeteren van de migratiemogelijkheden voor (bedreigde) trekvissoorten zoals aal. Aangenomen wordt dat in de komende uitvoeringsperiode 19 kunstwerken aangepast kunnen worden. Waterkwaliteitsspoor (1D uit NAD) aanpakken overstorten gemengde stelsels Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Hieronder valt ook het optimaliseren van het functioneren van het rioolstelsel waardoor vrachten op oppervlaktewater verminderen. De vrachten betreffen nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. Deze maatregel leidt tot een afname van deze emissies uit de afvalwaterketen naar het oppervlaktewater. Delfland werkt hierbij samen met de gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. In samenwerking met gemeenten door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Ecologisch toetsingskader uitwerken aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 19 van 110

20 **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verkennen en invoeren ecologie in Keur, Legger en Watertoets. Door ecologische randvoorwaarden in deze beleidsstukken op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Educatie scholen geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Delfland geeft in samenwerking met de gemeenten voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Normering afstemmen op gebiedskenmerken uitvoeren onderzoek **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Voor ecologie hanteert Delfland KRW conform wel een waterlichaamtype gedifferentieerd normsysteem. Voor ecologie ondersteunende stoffen (nutriënten) niet. Een veenweidesloot wordt chemisch op dezelfde manier beoordeeld als een scheepvaartkanaal. Bekeken en beoordeeld wordt of het inhoudelijk en procesmatig haalbaar en wenselijk is binnen Delfland tot normdifferentiatie over te gaan, of dat dit eerder tot verwarring leidt dan praktische winst. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting ism met gemeenten **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Delfland geeft via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Er zijn geen maatregelen gepland in de periode Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 0 van 110

21 In de Oostboezem richten de maatregelen zich met name op de realisatie van natte ecologische zones om de ecologische randvoorwaarden te verbeteren voor de ontwikkeling van waterplanten. De overige maatregelen richten zich voornamelijk op het terugdringen van de belasting met nutriënten en bestrijdingsmiddelen in het afwateringsgebied. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Natuurlijke omstandigheden Technisch onhaalbaar fosfor totaal, stikstof totaal benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)peryleen, benzo(k)fluorantheen, fluorantheen, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden De concentraties stikstof en fosfor zijn niet per waterlichaam van het ecologisch streefbeeld afgeleid. De GEP-waarden voor stikstof en fosfor zijn de laagst bereikbare concentraties. Bij deze waarden zijn stikstof en fosfor niet de sturende factoren voor de ecologie. Technisch onhaalbaar Vanuit landelijk en Europees beleid wordt waarschijnlijk geen aanvullend beleid geformuleerd om de emissies van PAK s afkomstig van de scheepvaart en het verkeer te verminderen. De belasting van PAK s op het oppervlaktewater zal dus waarschijnlijk niet veranderen. De verwachting is dat door brongerichte maatregelen de uitspoeling van zware metalen uit het landelijk gebied zal afnemen. Binnen Delfland heeft deze afname een zeer beperkte invloed op de aangetroffen concentraties zink, waardoor de beoordeling waarschijnlijk niet zal veranderen. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 1 van 110

22 Naam waterlichaam: Oost Boezem Code waterlichaam: NL15_01 aangemaakt: om 8:4 u. pagina van 110

23 Factsheet: NL15_0 West Boezem De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: West Boezem Code: NL15_0 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M3 Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: 's-gravenhage, Delft, Maassluis, Midden-Delfland, Rijswijk, Rotterdam, Vlaardingen, Westland Nee Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 3 van 110

24 Karakterschets: Het waterlichaam betreft boezemwater. De Westboezem bestaat uit smalle en ondiepe kanalen ingericht op aan- en afvoer van oppervlaktewater en bestaat uit brede en ondiepe kanalen waarover recreatievaart plaatsvindt. Het gebied kenmerkt zich door kleine stedelijke kernen met een groot areaal buitengebied. Daarnaast bestaat het Westland uit een fijnmazig netwerk van kleine boezemkanaaltjes. Het oppervlaktewater heeft een belangrijke aan- en afvoerfunctie waardoor de stroomrichting varieert. Het grondgebruik van het afwateringsgebied bestaat uit stedelijk gebied, melkveehouderij en glastuinbouw. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 4 van 110

25 . Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw waterkwaliteit diffuse bronnen Run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Stedelijke ontwikkeling voorkomen wateroverlast diffuse bronnen Infrastructuur Transport Lozing van zware metalen, PAK's en minerale oliën via bermsloten en de afwatering van wegen en bruggen. diffuse bronnen Atmosferische depostitie Transport waterkwaliteit regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem voor landbouw & transportactiviteiten Landbouw uitspoeling nutriënten regulering waterbeweging regulering waterbeweging Fysieke wijziging watersysteem - anders / overig Hydrologische verandering watersysteem - anders / overig Anders Anders verwijderen deel verontreinigingen die in oppervlaktewater terecht kunnen komen, maar deels ook blootleggen van onderliggende (verontreinigende) waterbodem tegengaan droogte verversing watersysteem, waardoor watersysteem stikstofgelimiteerd blijft. overige belastingen Zwerfvuil of illegale stortplaatsen Stedelijke ontwikkeling oevervegetatie; beleving overige belastingen Zwerfvuil of illegale stortplaatsen Transport uitloging koper en PAK's via antifouling en bilgewater recreatievaart; golfvorming door vaarbewegingen waardoor doorzicht en groeipotenties voor waterplanten afnemen. overige belastingen overige belastingen Historische verontreiniging (nu gestopt) Andere antropogene belastingen Anders Anders waterkwaliteit Onnatuurlijk peilbeheer en tegengaan verzilting geen natuurlijke groei waterplanten mogelijk in deel Westboezem landbouw, stedelijk gebied, voorkomen wateroverlast, waterkwaliteit Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 5 van 110

26 matig matig matig matig matig matig De PAK's benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)pyrileen, benzo(k)fluorantheen en fluorantheen, het zware metaal zink, de bestrijdingsmiddelen carbendazum en imidacloprid en ammonium voldoen niet aan de waterkwaliteitsnormen. De score voor de biologische kwaliteitselementen waterplanten, macrofauna en vis en de ondersteunende parameters nutriënten, zuurgraad en doorzicht is ontoereikend. De score voor het biologische kwaliteitselement algen is matig. Maatregelen zijn gericht om de drukken op deze kwaliteitselementen te verminderen. In eerste instantie wordt de toestand voor waterplanten verbeterd door realisatie van meer natte ecologische zones door aanleg van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en het toepassen van ecologisch onderhoud. Hierdoor neemt ook het aantal geschikte habitats voor macrofauna en vis toe. Verder zet Delfland in op reductie van nutriënten en bestrijdingsmiddelen in samenwerking met de glastuinbouwsector en de gemeenten, reductie van de invloed van de recreatievaart en volgt Delfland het landelijk beleid op het gebied van nutriënten, bestrijdingsmiddelen, zware metalen en PAKs. 3. Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) 0,3 Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zgm) (mg P/l) 0,30 Stikstof totaal (zgm) (mg N/l) 1,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT NVT NVT NVT Zoutgehalte (zgm) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zgm) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zgm) (%) Doorzicht (zgm) (m) 0,65 Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 6 van 110

27 Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) ammonium * carbendazim imidacloprid zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 (zgm): zomergemiddelde Motivering ecologische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Chemische toestand Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) benzo(a)pyreen A benzo(b)fluorantheen benzo(ghi)peryleen benzo(k)fluorantheen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) fluorantheen Motivering chemische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 7 van 110

28 slecht slecht slecht ontoereikend ontoereikend ontoereikend slecht slecht ontoereikend matig matig matig matig Eindoordeel Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 8 van 110

29 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg natuurvriendelijke oever verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 4,44 Omvang: 4,44 km Omrekenfactor uitgaand van een nvo van 4,5 m breed (conform Technische Achtergrond rapportage KRW-Delfland). Delfland wil niet worden afgerekend op aantal km gerealiseerde NVO, maar op aantal hectare gerealiseerde NVO. Delfland stelt het behalen van 11 hectare NVO resultaatsverplichtend. Aanleg vispaaiplaats aanleg speciale leefgebieden voor vis Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 6,13 Gefaseerd: 0,37 Omvang: 6,5 ha Baggeren verwijderen eutrofe bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Omvang: m3 De omrekenfactor is hectare*100 (geschat). Delfland wil afgerekend worden op het aantal hectares en niet op het aantal m3. Nalevering bestrijdingsmiddelen vanuit de waterbodem uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Dit betreft onderzoek S9n. Onderzoek effectieve waterhuishouding uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Omvang: Omvang: 1 stuks 1 stuks Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 9 van 110

30 Dit betreft onderzoek S4ab. Onderzoek mogelijkheden ecologisch onderhoud uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: Omvang: 3 stuks Gefaseerd: 1 E4 is gefaseerd; bestuurlijk besluit d.d.6 mei 015 (zaaknummer 40986). Hieronder vallen onderzoeken E1, E4 en E10n E10n. Onderzoek E4 is gefaseerd, de overige zijn afgerond. Onderzoek naar verbetering riolering uitvoeren onderzoek Gemeente Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Omvang: 1 stuks Verkennen van de mogelijkheden voor de aanleg van 'groene' daken door Rotterdam en Hoek van Holland. Onderzoek naar verminderen uitstoot of effect van schadelijke stoffen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Dit betreft de onderzoeken S3 en S6. Onderzoek vispasseerbaarheid gemaal uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek naar vismigratieknelpunten Omvang: Omvang: 1 stuks 1 stuks Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 30 van 110

31 Verbetering van de riolering overige immissiemaatregelen Gemeente Omvang: 1 stuks Voortgang: stuks Motivering: Gefaseerd: 1 Gefaseerde opgave gemeente Delft en Maassluis. Voor Delft zie: Gemeente Delft, 011. Gemeentelijk Riolerings Plan Delft ; Uitwerking van de gemeentelijke watertaken op het gebied van afvalwater, hemelwater en grondwater. Versie 17 juni 011. Voor Maassluis zie: Bekkum, B. van, M.L.B.D. Veldhoen, 014. Gemeentelijk Rioleringsplan ; Gemeente Maassluis. Projectnr , revisie D4, 8 oktober 014, Anteagroup in opdracht van gemeente Maassluis. Betreft het verbeteren van de riolering in een aantal gemeenten, waaronder Delft en Maassluis. Vispasseerbaar maken gemaal vispasseerbaar maken kunstwerken Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 5 Omvang: 5 stuks Betreft de vispassages Aalkeetbinnenpolder, Woudse Polder, Foppenpolder en Aalkeetpolders en Akkerdijksepolder. Gemaal Akkerdijksepolder, dat getalsmatig in het maatregelenpakket voor de Westboezem is opgenomen, ligt in de Oostboezem. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Onderzoek Effectiviteit Natuurvriendelijke Oevers Omvang: 1 stuks uitvoeren onderzoek Dit betreft onderzoek E9n. Onderzoek screeningmethode bestrijdingsmiddelen via Omvang: 1 stuks passive sampling uitvoeren onderzoek Dit betreft onderzoek S8n. Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 31 van 110

32 Maatregelen gepland voor de periode (Natuur)terreinbeheer overige beheersmaatregelen Omvang: 1 stuks Het ecologisch beheer van aangrenzende (natuur)terreinen en het beheer van de watergangen worden op elkaar afgestemd. Dit komt de ecologische toestand van de KRW-waterlichamen ten e. De afstemming over de inrichtingsmaatregelen zal het aantal doelsoorten voor waterplanten vergroten en een beter habitat creëren voor vissen en macrofauna. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat het ecologisch beheer wil afstemmen met de terreinbeheerders. Ecologische gradiënt Vlaardingervaart begrepen uitvoeren onderzoek Omvang: 1 stuks De Vlaardingervaart kent een chemische en ecologische gradiënt, het noordelijk deel is diep en troebel, het zuidelijk deel ondieper en helderder. Er zijn geen obstakels in de watergang, dus vrije uitwisseling is mogelijk. Op dit moment is onvoldoende bekend waarom de gradiënt in de Vlaardingervaart bestaat. Met dit onderzoek proberen we te achterhalen welke factoren de gradiënt veroorzaken. Het onderzoek geeft ons meer inzicht in welke parameters het meest bepalend zijn voor het doorzicht van een watergang en daarmee voor het vestigingsklimaat van waterplanten. Glastuinbouw op riolering (5B uit NAD) Omvang: 1 stuks verminderen emissie nutrienten landbouw Maatregel 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Betreft de controle en handhaving van de aansluitingen op de glastuinbouw. De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat maatregelen neemt om de glastuinbouw op de riolering te houden. Inzet duurzame middelen overige bronmaatregelen Omvang: 1 stuks Gebruik duurzame middelen (geen chemische bestrijdingsmiddelen, alternatieve vislood bij hengelsport, etc.). Door deze maatregel neemt de emissie van nutriënten, zware metalen, microverontreinigingen en overige stoffen naar het oppervlaktewater af. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat duurzame middelen inzet. (Nagenoeg) Emissieloze kas 07 verminderen emissie nutrienten landbouw Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 3 van 110

33 De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0) en de gewasbeschermingsmidddelen (BR03). De Glastuinbouwsector heeft aangegeven in 07 nagenoeg geen nutriënten meer te emitteren naar de riolering en het oppervlaktewater. Delfland is als kennisdrager, waterkwaliteitsbeheerder en zuiveraar van afvalwater betrokken bij het proces om samen met de glastuinbouwsector mogelijke maatregelen te inventariseren en stimuleren. De Glastuinbouwsector is zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen. (Natuur)terreinbeheer overige beheersmaatregelen Het ecologisch beheer van aangrenzende (natuur)terreinen en het beheer van de watergangen worden op elkaar afgestemd. Dit komt de ecologische toestand van de KRW-waterlichamen ten e. De afstemming over de inrichtingsmaatregelen zal het aantal doelsoorten voor waterplanten vergroten en een beter habitat creëren voor vissen en macrofauna. Aansluiten niet gerioleerde panden (1A uit NAD) opheffen ongezuiverde lozingen **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1A uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. De maatregel heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. Het effect is voornamelijk lokaal. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uit gaat voeren. Afkoppelen verhard oppervlak (1D uit NAD) zuiveren + afkoppelen verhard oppervlak Omvang: **) ha **) in totaal 5 ha voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. De maatregel leidt tot een reductie van zuurstofverstorende stoffen en loost vaker licht vervuild regenwater. Of hierdoor jaarlijks minder nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen is afhankelijk van de situatie. Een aantal gemeenten koppelt de komende jaren verhard oppervlak af. Dit doen de meeste gemeenten autonoom bij herstructureringen. Waar en wanneer deze herstructureringen plaatsvinden is momenteel nog niet helder. Voorlopig wordt daarom 5 hectare aan afgekoppeld oppervlak opgevoerd. Dit getal is gebaseerd op 5 hectare die in uitvoering gaat + 0 hectare in de overige 4 gemeenten. De 5 hectare staat dus in feite voor 5 gemeenten. Baggercyclus ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 33 van 110

34 In de huidige baggercyclus is weinig aandacht voor de invloed die baggeren kan hebben op de chemische waterkwaliteit. In de komende planperiode wordt rekening gehouden met chemie bij het opstellen van een nieuwe baggercyclus. Dit heeft positieve gevolgen op het doorzicht van de watergang en leidt mogelijk tot een afname van de nalevering van nutriënten uit de waterbodem. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het baggeren van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leidt tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Gemeenten streeft samen met Delfland naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). Negen gemeenten zijn verantwoordelijk om circa 00 km aan secundaire wateren te baggeren. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 900 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). Ook is een watersysteem op diepte robuuster dan een ondiep watersysteem, omdat waterkwaliteitsverstoringen binnen het watersysteem beter opgevangen kunnen worden. Hierdoor draagt de huidige baggercyclus bij aan het in stand houden en verbeteren van de waterkwaliteit. Delfland streeft samen met gemeenten naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). is verantwoordelijk om circa 900 km aan primaire en secundaire wateren te baggeren. Beheer rioolstelsels (5A t/m D uit NAD) overige immissiemaatregelen Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 34 van 110

35 **) in totaal 5 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 5A t/m 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door het beheer van rioolstelsels te optimaliseren is de verwachting dat de bergingscapaciteit van het rioolstelsel beter benut wordt. Hierdoor vinden er minder riooloverstortingen plaats. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. De gemeentelijke wateren lozen op KRW-waterlichamen. De maatregel draagt dus bij aan verbetering van de chemische toestand van het waterlichaam. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 8 stuks voor meerdere waterlichamen. In samenwerking met Hoogheemraadschap door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Bladvalbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 5 km voor meerdere waterlichamen. Door bladvalbeheer komt er minder blad in het oppervlaktewaterwater terecht. De gemeenten streven naar een optimaler bladvalbeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het bladvalbeheer in de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de nutriëntenemissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameter nutriënten. Het aantal kilometers is gebaseerd op de wateren van gemeenten waar actief bladvalbeheer wordt gevoerd. Bovenwettelijke maatregelen DAW verminderen emissie nutrienten landbouw Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 35 van 110

36 De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Onder het DAW Gras worden kansrijke bovenwettelijke maatregelen nader uitgewerkt en uitgevoerd zoals erfafspoeling, kringlooplandbouw en mest- en spuitvrije zones (IM07 en IM08). De landbouwsector is uitvoerder van de maatregelen. Delfland speelt een actieve rol in het proces als inhoudelijk deskundige en belanghebbende. Bronneringsbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het bronneringsbeleid heeft tot doel om de oppervlaktewaterbelasting met onder andere nutriënten en zware metalen uit bronneringen te beperken / verminderen. Momenteel wordt een werkinstructie voor de omgang met bronneringen getest in relatie tot lozingen op oppervlaktewater en de invloed op de waterkwaliteit. Indien deze werkinstructie werkbaar is, bepaalt Delfland in de komende uitvoeringsperiode of de instructie omgezet kan worden naar beleid of dat hiervoor nog aanpassingen nodig zijn. Toepassing van de werkinstructie kan leiden tot een afname van de belasting van nutriënten en zware metalen uit bronneringen. Communicatie Delfland - gemeenten verbeteren geven van voorlichting Verbetering van de communicatie tussen Delfland en de gemeenten op het gebied van monitoring van rioolstelsels, oppervlaktewater en grondwater. Het gevolg is betere afstemming van maatregelen en handelen in situaties die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. De maatregel kan een positief effect hebben op de chemsiche en ecologische waterkwaliteit. Educatie scholen geven van voorlichting **) in totaal 6 stuks voor meerdere waterlichamen. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Gemeenten geven in samenwerking met het hoogheemraadschap voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Glastuinbouw op riolering (5B uit NAD) Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 36 van 110

37 verminderen emissie nutrienten landbouw Maatregel 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Betreft de controle en handhaving van de aansluitingen op de glastuinbouw. De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe de gemeente aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe Delfland aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Inlaatregime omleiden/scheiden waterstromen Deze maatregel is een optimalisatie van de inzet van (boezem)gemalen en stuwen om de waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder kunnen maatregelen vallen zoals: - Extra doorspoelen met water uit Brielse Meer - Praktische uitwerking van maatregelen Sturen met Water => Aansturen boezemgemalen op basis van waterkwaliteitsmetingen - Aanpassen BOS (beheerondersteunend systeem) voor boezem en poldergemalen - Vasthouden water in haarvaten Deze maatregel kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Inzet duurzame middelen overige bronmaatregelen Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 37 van 110

38 Gebruik duurzame middelen (geen chemische bestrijdingsmiddelen, alternatieve vislood bij hengelsport, etc.). Door deze maatregel neemt de emissie van nutriënten, zware metalen, microverontreinigingen en overige stoffen naar het oppervlaktewater af. Kringlooplandbouw verminderen emissie nutrienten landbouw X De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0). Gemeente is actief betrokken bij het project Kringloopboeren waarbij een aantal agrariërs de kringloop van hun bedrijf zoveel mogelijk willen sluiten. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Kringlooplandbouw verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0). Delfland is actief betrokken bij het project Kringloopboeren waarbij een aantal agrariërs de kringloop van hun bedrijf zoveel mogelijk willen sluiten. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 6 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en wordt het doorzicht verbeterd. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler kroosbeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het kroosbeheer in de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Het aantal kilometers is gebaseerd op 5% van de wateren van gemeenten waar de gemeenten verantwoordelijk voor het beheer zijn volgens de legger. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 38 van 110

39 **) in totaal 1 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en het doorzicht verbeterd. Het aantal kilometers is gebaseerd op 1% van de wateren waar Delfland verantwoordelijk voor is volgens de legger. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Het huidige gemeentelijke kroosbeleid wordt kroos door Delfland alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. De gemeente doet dit naar behoefte. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In huidige kroosbeleid van Delfland wordt kroos alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Maaibeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. In de Legger van Delfland is vastgelegd wanneer welke wateren gemaaid moeten worden. Waterplanten nemen stoffen op uit de bodem die bij afsterving in het oppervlaktewater vrijkomen. Door maaien en afvoeren komen deze stoffen niet in het oppervlaktewater vrij en nemen de emissies dus af. Het betreft met name nutriënten en zware metalen. Ook wordt door deze maatregel de vegetatie afwisselender waardoor meer habitats ontstaan voor vissen en macrofauna. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler maaibeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het maaien van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Jaarlijks wordt circa 00 km watergangen gemaaid door 7 gemeenten. Monitoring effect chemie en ecologie Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 39 van 110

40 uitvoeren onderzoek In deze periode kiest Delfland ervoor om niet alleen fysieke maatregelen te nemen, maar meer te richten op het ecologisch geoptimaliseerd onderhoud van watergangen. Het effect van de maatregelen lijkt positief, maar Delfland wil in beeld brengen wat het effect is van de fysieke maatregelen en het geoptimaliseerd onderhoud op de ecologie en chemie. Monitoring effect vismigratie uitvoeren onderzoek Delfland blijft maatregelen nemen om knelpunten voor vismigratie op te heffen. Het effect van deze vismaatregelen monitort Delfland. Indien uit monitoring van de vismigratie blijkt dat een bepaald type maatregel veel of weinig effect heeft, kan op basis van monitoringsresultaten het maatregelenpakket aangepast worden. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen **) in totaal 4 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Peilbeheer omleiden/scheiden waterstromen Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 40 van 110

41 Aanpassen peilbeheer om waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder valt het vasthouden van water in haarvaten (maatregel IN01), het scheiden van schone en vuile waterstromen (IN0) en het aanpassen van het streefpeil. Dit kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Realisatie natte ecologische zones verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO kleiner dan 3 m Omvang: **) km **) in totaal 71 km voor meerdere waterlichamen. Onder realisatie natte ecologische zones verstaat Delfland het uitvoeren van ecologisch geoptimaliseerd maaibeheer en de aanleg en onderhoud van natuurvriendelijke oevers en speciale leefgebieden voor vis. Deze maatregelen zijn allen gericht op het vergroten van het waterplantenareaal. Delfland zet deze maatregelen flexibel in. De inzet hangt af van de aanwezigheid van begroeibaar areaal, de waterhuishoudkundige mogelijkheden en de ruimtelijke kansen voor aanleg. Met deze maatregelen wil Delfland in de tweede planperiode 3 hectare aan waterplanten ontwikkelen, effectief verspreid over de vijf lijnvormige oppervlaktewaterlichamen en achterliggende wateren op hetzelfde peilniveau. Uitgaande van een gemiddelde breedte van 4,5 meter komt dit neer op 71 kilometer. Deze maatregel wordt in samenwerking met de inliggende gemeenten en terrreinbeheerders uitgevoerd. Vaarbeheer overige beheersmaatregelen Varen is alleen toegestaan in daarvoor aangewezen watergangen. Door de overige wateren af te sluiten voor vaartuigen neemt de verstoring in deze wateren af. Het doorzicht neemt in de afgesloten wateren toe toe waardoor waterplanten zich beter kunnen ontwikkelen. Verminderen emissies dierlijke faeces overige immissiemaatregelen Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 41 van 110

42 **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Door actieve handhaving op hondenpoepbeleid langs watergangen neemt de kans op de afspoeling van dierlijke faeces richting het oppervlaktewater af. De emissie van nutriënten en zuurstofverstorende stoffen neemt af. Gemeentelijke wateren lozen op KRW-waterlichamen. De maatregel leidt dus tot een emissiereductie van de KRW-waterlichamen en draagt bij aan het bereiken van de doelen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Verminderen rioolvreemd water (1D uit NAD) herstellen lekke riolen **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Het rioolstelsel heeft hierdoor meer bergingscapaciteit waardoor er minder riooloverstortingen plaats zullen vinden. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat rioolvreemd water gaat verminderen. Visbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het visstandbeheerplan geeft invulling aan wensen vanuit het hoogheemraadschap, de gemeenten, de visverenigingen en beroepsvisserij. Door deze wensen te inventariseren en deze te verwerken in het visbeleid ontstaan locaties waar welke visstand wordt nagestreefd en hoe deze te bereiken is. Deze maatregel heeft een duidelijke relatie met het afleiden van doelen voor overige wateren, maar heeft zeker ook effect op de visstand in de KRW-waterlichamen. Vispasseerbaar maken kunstwerken vispasseerbaar maken kunstwerken **) in totaal 19 stuks voor meerdere waterlichamen. Uit een eerste inventarisatie is gebleken welke kunstwerken vispasseerbaar gemaakt kunnen worden in de komende nieuwbouw en renovatiecyclus. Van deze kunstwerken moet nog nader worden bezien of het (financieel) haalbaar en zinvol is om ze vispasseer te maken. Daarom kan Delfland nog niet aangeven welke kunstwerken in welke lijnvormige KRW-waterlichamen en/of hun afwaterend gebied worden aangepast. Deze maatregel draagt in beperkte mate bij aan de verbetering van de algemene biologische parameter vis in het beheergebied van Delfland. De maatregel draagt daarnaast specifiek bij aan het verbeteren van de migratiemogelijkheden voor (bedreigde) trekvissoorten zoals aal. Aangenomen wordt dat in de komende uitvoeringsperiode 19 kunstwerken aangepast kunnen worden. Waterkwaliteitsspoor (1D uit NAD) aanpakken overstorten gemengde stelsels Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 4 van 110

43 **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Hieronder valt ook het optimaliseren van het functioneren van het rioolstelsel waardoor vrachten op oppervlaktewater verminderen. De vrachten betreffen nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. Deze maatregel leidt tot een afnamen van deze emissies uit de afvalwaterketen naar het oppervlaktewater. De gemeenten werken hierbij samen met Delfland. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat maatregelen in dit kader uitvoert. Waterkwaliteitsspoor (1D uit NAD) aanpakken overstorten gemengde stelsels Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Hieronder valt ook het optimaliseren van het functioneren van het rioolstelsel waardoor vrachten op oppervlaktewater verminderen. De vrachten betreffen nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. Deze maatregel leidt tot een afname van deze emissies uit de afvalwaterketen naar het oppervlaktewater. Delfland werkt hierbij samen met de gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. In samenwerking met gemeenten door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Ecologisch toetsingskader uitwerken aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verkennen en invoeren ecologie in Keur, Legger en Watertoets. Door ecologische randvoorwaarden in deze beleidsstukken op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Educatie scholen geven van voorlichting Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 43 van 110

44 **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Delfland geeft in samenwerking met de gemeenten voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Normering afstemmen op gebiedskenmerken uitvoeren onderzoek **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Voor ecologie hanteert Delfland KRW conform wel een waterlichaamtype gedifferentieerd normsysteem. Voor ecologie ondersteunende stoffen (nutriënten) niet. Een veenweidesloot wordt chemisch op dezelfde manier beoordeeld als een scheepvaartkanaal. Bekeken en beoordeeld wordt of het inhoudelijk en procesmatig haalbaar en wenselijk is binnen Delfland tot normdifferentiatie over te gaan, of dat dit eerder tot verwarring leidt dan praktische winst. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting ism met gemeenten **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Delfland geeft via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Er zijn geen maatregelen gepland in de periode In de Westboezem richten de maatregelen zich met name op de realisatie van natte ecologische zones om de ecologische randvoorwaarden te verbeteren voor de ontwikkeling van waterplanten. De overige maatregelen richten zich voornamelijk op het terugdringen van de belasting met nutriënten en bestrijdingsmiddelen op het oppervlaktewaterlichaam en het afwateringsgebied. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 44 van 110

45 Natuurlijke omstandigheden Technisch onhaalbaar Doorzicht, fosfor totaal, Macrofauna-kwaliteit, Overige waterflora, stikstof totaal, Vis-kwaliteit benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)peryleen, benzo(k)fluorantheen, fluorantheen, Overige relevante verontreinigende stoffen, Overige waterflora Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden De verwachting is dat in 01 de ecologische omstandigheden (o.a. doorzicht) nog niet op orde zijn, waardoor de waterplanten en daaraan verbonden macrofauna en visgemeenschap zich onvoldoende hebben ontwikkeld. Uit onderzoek is gebleken dat het een aantal jaar kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie, bijvoorbeeld omdat het tijd kost voor bepaalde soorten om nieuw habitat te koloniseren. Om deze redenen worden effecten van getroffen maatregelen pas later zichtbaar. Geforceerd ingrijpen in de biologie zelf is voor zover al uitvoerbaar kostbaar en roept vaak veel maatschappelijke weerstand op. Daardoor wordt het doel vooralsnog niet bereikt. De concentraties stikstof en fosfor zijn niet per waterlichaam van het ecologisch streefbeeld afgeleid. De GEP-waarden voor stikstof en fosfor zijn de laagst bereikbare concentraties, Bij deze waarden zijn stikstof en fosfor niet de sturende factoren voor de ecologie. Technisch onhaalbaar Het weren van de pleziervaart buiten de officiële vaarroutes stuit op verzet vanuit de recreatievaartsector. Uitvoering van maatregelen met een aanzienlijke impact op de omgeving moet worden voorbereid: samenwerking en overleg met de direct betrokken partijen en e voorlichting van andere belanghebbenden over de wijze van uitvoering en consequenties zijn nodig voor maatschappelijk begrip en draagvlak. Het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid kost zoveel tijd dat betreffende maatregelen niet in de komende planperiode kunnen worden uitgevoerd en dus kan het doel nog niet worden gerealiseerd. Het controleren van varen buiten officiële vaarroutes en op de vaarsnelheid op de officiële vaarroutes vraagt om extra personele inzet. Waar de uitvoeringscapaciteit niet toereikend is om alle benodigde maatregelen te treffen wordt op basis van kosteneffectiviteit, draagvlak en andere relevante overwegingen een prioriteitsvolgorde van maatregelen bepaald. Dat betekent voor dit waterlichaam dat de doelen nog niet worden gerealiseerd. Er zijn onvoldoende concrete ruimtelijke ontwikkelingen om de aanleg van waterplantzones te realiseren. De verwachting is dat door brongerichte maatregelen de uitspoeling van zware metalen uit het landelijk gebied zal afnemen. Binnen Delfland heeft deze afname een zeer beperkte invloed op de aangetroffen concentraties zink, waardoor de beoordeling waarschijnlijk niet zal veranderen. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 45 van 110

46 Naam waterlichaam: West Boezem Code waterlichaam: NL15_0 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 46 van 110

47 Factsheet: NL15_04 Zuidpolder Delfgauw De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Zuidpolder Delfgauw Code: NL15_04 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M3 Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland Delft, Pijnacker-Nootdorp Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 47 van 110

48 Karakterschets: Het waterlichaam betreft een primaire polderwatergang waar het overgrote deel van het overtollige water door wordt afgevoerd. Het kanaal is smal en ondiep en een variërende ondergrond. Het oppervlaktewater heeft een belangrijke aan- en afvoerfunctie waardoor de stromingsrichting varieert. Het waterlichaam watert af op waterlichaam de Oostboezem. Het grondgebruik van het afwateringsgebied bestaat uit stedelijk gebied, glastuinbouw en een klein gedeelte melkveehouderij. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was. Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 48 van 110

49 . Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw waterkwaliteit diffuse bronnen Run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Stedelijke ontwikkeling voorkomen wateroverlast diffuse bronnen Atmosferische depostitie Transport waterkwaliteit wateronttrekkinge n/wateroverdracht Landbouwactiviteiten Landbouw vast of sterk gereguleerd waterpeil regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem voor landbouw & transportactiviteiten Fysieke wijziging watersysteem voor landbouwactiviteiten Hydrologische verandering watersysteem - anders / overig Fysieke wijziging watersysteem - anders / overig Dammen, dijken, kribben en stuwen - anders / overig Landbouw uitspoeling nutriënten Landbouw Anders Anders Anders ontwikkelingsgebieden waterplanten beperkt tegengaan droogte verversing watersysteem, waardoor watersysteem stikstofgelimiteerd blijft. verwijderen deel verontreinigingen die in oppervlaktewater terecht kunnen komen, maar deels ook blootleggen van onderliggende (verontreinigende) waterbodem voldoende doorspoeling in watergangen; belemmering vismigratie; vast of sterk gereguleerd waterpeil overige belastingen overige belastingen Historische verontreiniging (nu gestopt) Andere antropogene belastingen Anders Anders waterkwaliteit Onnatuurlijk peilbeheer en tegengaan verzilting; begroeiing waterplanten beperkt toelaatbaar; landbouw, stedelijk gebied, voorkomen wateroverlast, waterkwaliteit Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 49 van 110

50 matig matig matig matig matig De PAK's benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)pyrileen, benzo(k)fluorantheen en fluorantheen, het zware metaal zink, het bestrijdingsmiddel imidacloprid en ammonium voldoen niet aan de waterkwaliteitsnormen. De score voor de biologische kwaliteitselementen waterplanten, vis en de ondersteunende parameters fosfor en doorzicht is ontoereikend. De score voor het biologische kwaliteitselementen macrofauna en algen en de ondersteunende parameters stikstof en zuurgraad is matig. Maatregelen zijn gericht om de drukken op deze kwaliteitselementen te verminderen. In eerste instantie wordt de toestand voor waterplanten verbeterd door realisatie van meer natte ecologische zones door aanleg van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en het toepassen van ecologisch onderhoud. Hierdoor neemt ook het aantal geschikte habitats voor macrofauna en vis toe. Verder zet Delfland in op reductie van nutriënten en bestrijdingsmiddelen in samenwerking met de glastuinbouwsector en de gemeentenen volgt Delfland het landelijk beleid op het gebied van nutriënten, bestrijdingsmiddelen, zware metalen en PAKs. 3. Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) 0,3 Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zgm) (mg P/l) 0,30 Stikstof totaal (zgm) (mg N/l) 1,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT NVT NVT NVT Zoutgehalte (zgm) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zgm) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zgm) (%) * Doorzicht (zgm) (m) 0,65 Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 50 van 110

51 Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) ammonium * imidacloprid zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 (zgm): zomergemiddelde Motivering ecologische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Chemische toestand Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) benzo(a)pyreen A benzo(b)fluorantheen benzo(ghi)peryleen benzo(k)fluorantheen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) fluorantheen A Motivering chemische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 51 van 110

52 slecht slecht slecht ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend matig matig matig matig Eindoordeel Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 5 van 110

53 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg natuurvriendelijke oever verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd:,33 Omvang:,33 km Uitgaande van NVO's van 6 meter breed (technische achtergrond rapportage KRW-Delfland). Delfland wil niet worden afgerekend op aantal km gerealiseerde NVO, maar op aantal hectare gerealiseerde NVO. Delfland stelt het behalen van 1,4 hectare NVO resultaatsverplichtend. Aanleg vispaaiplaats aanleg speciale leefgebieden voor vis Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 1,8 Omvang: 1,8 ha Baggeren verwijderen eutrofe bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: 800 Omvang: 800 m3 De omrekenfactor is hectare*100 (geschat). Delfland wil afgerekend worden op het aantal hectares en niet op het aantal m3. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Er zijn geen overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 53 van 110

54 Maatregelen gepland voor de periode (Nagenoeg) Emissieloze kas 07 verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0) en de gewasbeschermingsmidddelen (BR03). De Glastuinbouwsector heeft aangegeven in 07 nagenoeg geen nutriënten meer te emitteren naar de riolering en het oppervlaktewater. Delfland is als kennisdrager, waterkwaliteitsbeheerder en zuiveraar van afvalwater betrokken bij het proces om samen met de glastuinbouwsector mogelijke maatregelen te inventariseren en stimuleren. De Glastuinbouwsector is zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen. (Natuur)terreinbeheer overige beheersmaatregelen Het ecologisch beheer van aangrenzende (natuur)terreinen en het beheer van de watergangen worden op elkaar afgestemd. Dit komt de ecologische toestand van de KRW-waterlichamen ten e. De afstemming over de inrichtingsmaatregelen zal het aantal doelsoorten voor waterplanten vergroten en een beter habitat creëren voor vissen en macrofauna. Afkoppelen verhard oppervlak (1D uit NAD) zuiveren + afkoppelen verhard oppervlak Omvang: **) ha **) in totaal 5 ha voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. De maatregel leidt tot een reductie van zuurstofverstorende stoffen en loost vaker licht vervuild regenwater. Of hierdoor jaarlijks minder nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen is afhankelijk van de situatie. Een aantal gemeenten koppelt de komende jaren verhard oppervlak af. Dit doen de meeste gemeenten autonoom bij herstructureringen. Waar en wanneer deze herstructureringen plaatsvinden is momenteel nog niet helder. Voorlopig wordt daarom 5 hectare aan afgekoppeld oppervlak opgevoerd. Dit getal is gebaseerd op 5 hectare die in uitvoering gaat + 0 hectare in de overige 4 gemeenten. De 5 hectare staat dus in feite voor 5 gemeenten. Baggercyclus ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 54 van 110

55 In de huidige baggercyclus is weinig aandacht voor de invloed die baggeren kan hebben op de chemische waterkwaliteit. In de komende planperiode wordt rekening gehouden met chemie bij het opstellen van een nieuwe baggercyclus. Dit heeft positieve gevolgen op het doorzicht van de watergang en leidt mogelijk tot een afname van de nalevering van nutriënten uit de waterbodem. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het baggeren van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leidt tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Gemeenten streeft samen met Delfland naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). Negen gemeenten zijn verantwoordelijk om circa 00 km aan secundaire wateren te baggeren. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 900 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). Ook is een watersysteem op diepte robuuster dan een ondiep watersysteem, omdat waterkwaliteitsverstoringen binnen het watersysteem beter opgevangen kunnen worden. Hierdoor draagt de huidige baggercyclus bij aan het in stand houden en verbeteren van de waterkwaliteit. Delfland streeft samen met gemeenten naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). is verantwoordelijk om circa 900 km aan primaire en secundaire wateren te baggeren. Beheer rioolstelsels (5A t/m D uit NAD) overige immissiemaatregelen Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 55 van 110

56 **) in totaal 5 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 5A t/m 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door het beheer van rioolstelsels te optimaliseren is de verwachting dat de bergingscapaciteit van het rioolstelsel beter benut wordt. Hierdoor vinden er minder riooloverstortingen plaats. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. De gemeentelijke wateren lozen op KRW-waterlichamen. De maatregel draagt dus bij aan verbetering van de chemische toestand van het waterlichaam. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 8 stuks voor meerdere waterlichamen. In samenwerking met Hoogheemraadschap door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Bovenwettelijke maatregelen DAW verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Onder het DAW Gras worden kansrijke bovenwettelijke maatregelen nader uitgewerkt en uitgevoerd zoals erfafspoeling, kringlooplandbouw en mest- en spuitvrije zones (IM07 en IM08). De landbouwsector is uitvoerder van de maatregelen. Delfland speelt een actieve rol in het proces als inhoudelijk deskundige en belanghebbende. Bronneringsbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 56 van 110

57 Het bronneringsbeleid heeft tot doel om de oppervlaktewaterbelasting met onder andere nutriënten en zware metalen uit bronneringen te beperken / verminderen. Momenteel wordt een werkinstructie voor de omgang met bronneringen getest in relatie tot lozingen op oppervlaktewater en de invloed op de waterkwaliteit. Indien deze werkinstructie werkbaar is, bepaalt Delfland in de komende uitvoeringsperiode of de instructie omgezet kan worden naar beleid of dat hiervoor nog aanpassingen nodig zijn. Toepassing van de werkinstructie kan leiden tot een afname van de belasting van nutriënten en zware metalen uit bronneringen. Communicatie Delfland - gemeenten verbeteren geven van voorlichting Verbetering van de communicatie tussen Delfland en de gemeenten op het gebied van monitoring van rioolstelsels, oppervlaktewater en grondwater. Het gevolg is betere afstemming van maatregelen en handelen in situaties die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. De maatregel kan een positief effect hebben op de chemsiche en ecologische waterkwaliteit. Ecologisch toetsingskader ruimtelijke ordening aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Verkennen en invoeren ecologie bij ruimtelijke plannen. Door ecologische randvoorwaarden in deze plannen op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Emissiereductie schoon water stelsels (1D, 5A, 5B uit NAD) overige immissiemaatregelen **) in totaal 4 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D, 5A en 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Schoonwaterstelsels emitteren vaker naar het oppervlaktewater met een kleinere vracht dan vuilwaterstelsels. Door de emissies uit het schoonwaterstelsel te reduceren neemt de jaarlijkse vracht af. Het betreft met name nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Emissiereductie leidt daarom tot een verbetering van de waterkwaliteit in de KRW-waterlichaam. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten waar deze maatregel wordt uitgevoerd. Glastuinbouw op riolering (5B uit NAD) Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 57 van 110

58 verminderen emissie nutrienten landbouw Maatregel 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Betreft de controle en handhaving van de aansluitingen op de glastuinbouw. De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe Delfland aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Inlaatregime omleiden/scheiden waterstromen Deze maatregel is een optimalisatie van de inzet van (boezem)gemalen en stuwen om de waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder kunnen maatregelen vallen zoals: - Extra doorspoelen met water uit Brielse Meer - Praktische uitwerking van maatregelen Sturen met Water => Aansturen boezemgemalen op basis van waterkwaliteitsmetingen - Aanpassen BOS (beheerondersteunend systeem) voor boezem en poldergemalen - Vasthouden water in haarvaten Deze maatregel kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Inzet duurzame middelen overige bronmaatregelen Gebruik duurzame middelen (geen chemische bestrijdingsmiddelen, alternatieve vislood bij hengelsport, etc.). Door deze maatregel neemt de emissie van nutriënten, zware metalen, microverontreinigingen en overige stoffen naar het oppervlaktewater af. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 58 van 110

59 **) in totaal 1 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en het doorzicht verbeterd. Het aantal kilometers is gebaseerd op 1% van de wateren waar Delfland verantwoordelijk voor is volgens de legger. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In huidige kroosbeleid van Delfland wordt kroos alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Maaibeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. In de Legger van Delfland is vastgelegd wanneer welke wateren gemaaid moeten worden. Waterplanten nemen stoffen op uit de bodem die bij afsterving in het oppervlaktewater vrijkomen. Door maaien en afvoeren komen deze stoffen niet in het oppervlaktewater vrij en nemen de emissies dus af. Het betreft met name nutriënten en zware metalen. Ook wordt door deze maatregel de vegetatie afwisselender waardoor meer habitats ontstaan voor vissen en macrofauna. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler maaibeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het maaien van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Jaarlijks wordt circa 00 km watergangen gemaaid door 7 gemeenten. Monitoring effect chemie en ecologie uitvoeren onderzoek In deze periode kiest Delfland ervoor om niet alleen fysieke maatregelen te nemen, maar meer te richten op het ecologisch geoptimaliseerd onderhoud van watergangen. Het effect van de maatregelen lijkt positief, maar Delfland wil in beeld brengen wat het effect is van de fysieke maatregelen en het geoptimaliseerd onderhoud op de ecologie en chemie. Monitoring effect vismigratie uitvoeren onderzoek Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 59 van 110

60 Delfland blijft maatregelen nemen om knelpunten voor vismigratie op te heffen. Het effect van deze vismaatregelen monitort Delfland. Indien uit monitoring van de vismigratie blijkt dat een bepaald type maatregel veel of weinig effect heeft, kan op basis van monitoringsresultaten het maatregelenpakket aangepast worden. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen **) in totaal 4 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Peilbeheer omleiden/scheiden waterstromen Aanpassen peilbeheer om waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder valt het vasthouden van water in haarvaten (maatregel IN01), het scheiden van schone en vuile waterstromen (IN0) en het aanpassen van het streefpeil. Dit kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Realisatie natte ecologische zones verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO kleiner dan 3 m Omvang: **) km Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 60 van 110

61 **) in totaal 71 km voor meerdere waterlichamen. Onder realisatie natte ecologische zones verstaat Delfland het uitvoeren van ecologisch geoptimaliseerd maaibeheer en de aanleg en onderhoud van natuurvriendelijke oevers en speciale leefgebieden voor vis. Deze maatregelen zijn allen gericht op het vergroten van het waterplantenareaal. Delfland zet deze maatregelen flexibel in. De inzet hangt af van de aanwezigheid van begroeibaar areaal, de waterhuishoudkundige mogelijkheden en de ruimtelijke kansen voor aanleg. Met deze maatregelen wil Delfland in de tweede planperiode 3 hectare aan waterplanten ontwikkelen, effectief verspreid over de vijf lijnvormige oppervlaktewaterlichamen en achterliggende wateren op hetzelfde peilniveau. Uitgaande van een gemiddelde breedte van 4,5 meter komt dit neer op 71 kilometer. Deze maatregel wordt in samenwerking met de inliggende gemeenten en terrreinbeheerders uitgevoerd. Verminderen emissies dierlijke faeces overige immissiemaatregelen **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Door actieve handhaving op hondenpoepbeleid langs watergangen neemt de kans op de afspoeling van dierlijke faeces richting het oppervlaktewater af. De emissie van nutriënten en zuurstofverstorende stoffen neemt af. Gemeentelijke wateren lozen op KRW-waterlichamen. De maatregel leidt dus tot een emissiereductie van de KRW-waterlichamen en draagt bij aan het bereiken van de doelen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Verminderen rioolvreemd water (1D uit NAD) herstellen lekke riolen **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Het rioolstelsel heeft hierdoor meer bergingscapaciteit waardoor er minder riooloverstortingen plaats zullen vinden. Dit heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat rioolvreemd water gaat verminderen. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 61 van 110

62 **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Gemeenten geven via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Visbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het visstandbeheerplan geeft invulling aan wensen vanuit het hoogheemraadschap, de gemeenten, de visverenigingen en beroepsvisserij. Door deze wensen te inventariseren en deze te verwerken in het visbeleid ontstaan locaties waar welke visstand wordt nagestreefd en hoe deze te bereiken is. Deze maatregel heeft een duidelijke relatie met het afleiden van doelen voor overige wateren, maar heeft zeker ook effect op de visstand in de KRW-waterlichamen. Vispasseerbaar maken kunstwerken vispasseerbaar maken kunstwerken **) in totaal 19 stuks voor meerdere waterlichamen. Uit een eerste inventarisatie is gebleken welke kunstwerken vispasseerbaar gemaakt kunnen worden in de komende nieuwbouw en renovatiecyclus. Van deze kunstwerken moet nog nader worden bezien of het (financieel) haalbaar en zinvol is om ze vispasseer te maken. Daarom kan Delfland nog niet aangeven welke kunstwerken in welke lijnvormige KRW-waterlichamen en/of hun afwaterend gebied worden aangepast. Deze maatregel draagt in beperkte mate bij aan de verbetering van de algemene biologische parameter vis in het beheergebied van Delfland. De maatregel draagt daarnaast specifiek bij aan het verbeteren van de migratiemogelijkheden voor (bedreigde) trekvissoorten zoals aal. Aangenomen wordt dat in de komende uitvoeringsperiode 19 kunstwerken aangepast kunnen worden. Waterkwaliteitsspoor (1D uit NAD) aanpakken overstorten gemengde stelsels **) in totaal stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Hieronder valt ook het optimaliseren van het functioneren van het rioolstelsel waardoor vrachten op oppervlaktewater verminderen. De vrachten betreffen nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. Deze maatregel leidt tot een afnamen van deze emissies uit de afvalwaterketen naar het oppervlaktewater. De gemeenten werken hierbij samen met Delfland. Het aantal exemplaren staat voor het aantal gemeenten dat maatregelen in dit kader uitvoert. Waterkwaliteitsspoor (1D uit NAD) Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 6 van 110

63 aanpakken overstorten gemengde stelsels Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Hieronder valt ook het optimaliseren van het functioneren van het rioolstelsel waardoor vrachten op oppervlaktewater verminderen. De vrachten betreffen nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. Deze maatregel leidt tot een afname van deze emissies uit de afvalwaterketen naar het oppervlaktewater. Delfland werkt hierbij samen met de gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. In samenwerking met gemeenten door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Ecologisch toetsingskader uitwerken aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verkennen en invoeren ecologie in Keur, Legger en Watertoets. Door ecologische randvoorwaarden in deze beleidsstukken op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Educatie scholen geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Delfland geeft in samenwerking met de gemeenten voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Normering afstemmen op gebiedskenmerken uitvoeren onderzoek Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 63 van 110

64 **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Voor ecologie hanteert Delfland KRW conform wel een waterlichaamtype gedifferentieerd normsysteem. Voor ecologie ondersteunende stoffen (nutriënten) niet. Een veenweidesloot wordt chemisch op dezelfde manier beoordeeld als een scheepvaartkanaal. Bekeken en beoordeeld wordt of het inhoudelijk en procesmatig haalbaar en wenselijk is binnen Delfland tot normdifferentiatie over te gaan, of dat dit eerder tot verwarring leidt dan praktische winst. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting ism met gemeenten **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Delfland geeft via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Er zijn geen maatregelen gepland in de periode In de Zuidpolder van Delfgauw richten de maatregelen zich met name op het verbeteren van de ecologische randvoorwaarden voor de ontwikkeling van waterplanten. De overige maatregelen richten zich voornamelijk op het terugdringen van de belasting met nutriënten en bestrijdingsmiddelen op het oppervlaktewaterlichaam en het afwateringsgebied. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Natuurlijke omstandigheden Technisch onhaalbaar Doorzicht, fosfor totaal, Overige waterflora, stikstof totaal, Vis-kwaliteit benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)peryleen, benzo(k)fluorantheen, fluorantheen, Overige relevante verontreinigende stoffen Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 64 van 110

65 Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden De verwachting is dat in 01 de ecologische omstandigheden (uitgezonderd doorzicht) op orde zijn, maar de waterplanten en daaraan verbonden visgemeenschap hebben meer tijd nodig om zich te ontwikkelen. Uit onderzoek is gebleken dat het een aantal jaar kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie, bijvoorbeeld omdat het tijd kost voor bepaalde soorten om nieuw habitat te koloniseren. Om deze redenen worden effecten van getroffen maatregelen pas later zichtbaar. Geforceerd ingrijpen in de biologie zelf is voor zover al uitvoerbaar kostbaar en roept vaak veel maatschappelijke weerstand op. Daardoor wordt het doel vooralsnog niet bereikt. De concentraties stikstof en fosfor zijn niet per waterlichaam van het ecologisch streefbeeld afgeleid. De GEP-waarden voor stikstof en fosfor zijn de laagst bereikbare concentraties. Bij deze waarden zijn stikstof en fosfor niet de sturende factoren voor de ecologie. Technisch onhaalbaar Vanuit landelijk en Europees beleid wordt waarschijnlijk geen aanvullend beleid geformuleerd om de emissies van PAK s afkomstig van de scheepvaart en het verkeer te verminderen. De belasting van PAK s op het oppervlaktewater zal dus waarschijnlijk niet veranderen. Endosulfan is een insecticide dat al sinds 005 verboden in Nederland, maar zeer persistent, Verwachting is dat de norm in 01, ondanks dit verbod ook in 01 overschreden wordt. De verwachting is dat door brongerichte maatregelen de uitspoeling van zware metalen uit het landelijk gebied zal afnemen. Binnen Delfland heeft deze afname een zeer beperkte invloed op de aangetroffen concentraties zink, waardoor de beoordeling waarschijnlijk niet zal veranderen. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Zuidpolder Delfgauw Code waterlichaam: NL15_04 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 65 van 110

66 Factsheet: NL15_05 Polder Berkel De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Polder Berkel Code: NL15_05 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M3 Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Rotterdam Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 66 van 110

67 Karakterschets: Het waterlichaam betreft een binnenboezem, water vanuit de Polder van Berkel wordt via het waterlichaam afgevoerd naar waterlichaam de Oostboezem. Het waterlichaam bestaat uit meerdere smalle en ondiepe kanalen en ligt geheel ingeklemd tussen dijken. Het gebied kenmerkt zicht door enkele kleine kernen en stedelijke nieuwbouw. Daarnaast zijn er nog restanten glastuinbouw en melkveehouderij die gedeeltelijk worden omgevormd tot natuurgebied. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was.. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw waterkwaliteit diffuse bronnen Run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Stedelijke ontwikkeling voorkomen wateroverlast diffuse bronnen Atmosferische depostitie Transport waterkwaliteit wateronttrekkinge n/wateroverdracht Landbouwactiviteiten Landbouw vast of sterk gereguleerd waterpeil regulering waterbeweging Fysieke wijziging watersysteem voor landbouwactiviteiten Landbouw landbouw en stedelijk gebied regulering waterbeweging regulering waterbeweging regulering waterbeweging Dammen, dijken, kribben en stuwen - anders / overig Fysieke wijziging watersysteem - anders / overig Hydrologische verandering watersysteem - anders / overig Anders Anders Anders voorkomen wateroverlast, voorkomen afkalving; belemmering vismigratie; vast of sterk gereguleerd peil waterhuishouding voorkomen wateroverlast en droogte overige belastingen overige belastingen Historische verontreiniging (nu gestopt) Andere antropogene belastingen Anders Anders nutriëntenhuishouding onnatuurlijk peilbeheer; voorkomen wateroverlast; landbouw, stedelijk gebied, voorkomen wateroverlast, waterkwaliteit Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 67 van 110

68 matig matig matig matig De PAK's benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)pyrileen, benzo(k)fluorantheen en fluorantheen, het zware metaal zink, het bestrijdingsmiddel carbendazim en ammonium voldoen niet aan de waterkwaliteitsnormen. De score voor het kwaliteitselement macrofauna en de ondersteunende parameter doorzicht is ontoereikend. De score voor de kwaliteitselementen waterplanten en algen en de ondersteunende parameters nutriënten en zuurgraad is matig. Maatregelen zijn gericht om de drukken op deze kwaliteitselementen te verminderen. In eerste instantie wordt de toestand voor waterplanten verbeterd door realisatie van meer natte ecologische zones door aanleg van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en het toepassen van ecologisch onderhoud om meer waterplantzones te realiseren. Hierdoor neemt ook het aantal geschikte habitats voor macrofauna toe. Verder zet Delfland in op reductie van nutriënten en bestrijdingsmiddelen in samenwerking met de glastuinbouw, melkveehouderij en de gemeente en volgt het landelijk beleid op het gebied van nutriënten, bestrijdingsmiddelen, zware metalen en PAKs. 3. Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) 0,3 Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zgm) (mg P/l) 0,30 Stikstof totaal (zgm) (mg N/l) 1,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT NVT NVT NVT Zoutgehalte (zgm) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zgm) (-) 5,5-8,5 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zgm) (%) * Doorzicht (zgm) (m) 0,65 Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 68 van 110

69 Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) ammonium * carbendazim zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 (zgm): zomergemiddelde Motivering ecologische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Chemische toestand Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) benzo(a)pyreen benzo(b)fluorantheen benzo(ghi)peryleen benzo(k)fluorantheen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) fluorantheen Motivering chemische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 69 van 110

70 slecht slecht slecht ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend ontoereikend matig matig matig matig Eindoordeel Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 70 van 110

71 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg natuurvriendelijke oever verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 6,67 Omvang: 6,67 km Uitgaande van een nvo van 4,5 m breed (Technische achtergrond rapportage KRW-Delfland). Delfland wil niet worden afgerekend op aantal km gerealiseerde NVO, maar op aantal hectare gerealiseerde NVO. Delfland stelt het behalen van 3 hectare NVO resultaatsverplichtend. Baggeren verwijderen eutrofe bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Omvang: m3 De omrekenfactor is hectare*100 (geschat). Delfland wil afgerekend worden op het aantal hectares en niet op het aantal m3. Onderzoek mogelijkheden ecologisch onderhoud uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Dit betreft onderzoek E1. Onderzoek vispasseerbaarheid gemaal uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Onderzoek naar vismigratieknelpunten Verbetering van de riolering overige immissiemaatregelen Gemeente Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 1 Omvang: Omvang: Omvang: 1 stuks 1 stuks 1 stuks Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 71 van 110

72 Basisinspanning is klaar, riolering buitengebied is aangelegd. Vispasseerbaar maken gemaal vispasseerbaar maken kunstwerken Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: Vistrap Bergboezem en Vispassage Bovengemaal. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Omvang: stuks Onderzoek screeningmethode bestrijdingsmiddelen via Omvang: 1 stuks passive sampling uitvoeren onderzoek Dit betreft onderzoek S8n. Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 7 van 110

73 Maatregelen gepland voor de periode (Nagenoeg) Emissieloze kas 07 verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0) en de gewasbeschermingsmidddelen (BR03). De Glastuinbouwsector heeft aangegeven in 07 nagenoeg geen nutriënten meer te emitteren naar de riolering en het oppervlaktewater. Delfland is als kennisdrager, waterkwaliteitsbeheerder en zuiveraar van afvalwater betrokken bij het proces om samen met de glastuinbouwsector mogelijke maatregelen te inventariseren en stimuleren. De Glastuinbouwsector is zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen. Aansluiten niet gerioleerde panden (1A uit NAD) opheffen ongezuiverde lozingen **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Maatregel 1A uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. De maatregel heeft tot gevolg dat er minder zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen in het oppervlaktewater terecht komen. Het effect is voornamelijk lokaal. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uit gaat voeren. Baggercyclus ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In de huidige baggercyclus is weinig aandacht voor de invloed die baggeren kan hebben op de chemische waterkwaliteit. In de komende planperiode wordt rekening gehouden met chemie bij het opstellen van een nieuwe baggercyclus. Dit heeft positieve gevolgen op het doorzicht van de watergang en leidt mogelijk tot een afname van de nalevering van nutriënten uit de waterbodem. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 73 van 110

74 **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het baggeren van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leidt tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Gemeenten streeft samen met Delfland naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). Negen gemeenten zijn verantwoordelijk om circa 00 km aan secundaire wateren te baggeren. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 900 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). Ook is een watersysteem op diepte robuuster dan een ondiep watersysteem, omdat waterkwaliteitsverstoringen binnen het watersysteem beter opgevangen kunnen worden. Hierdoor draagt de huidige baggercyclus bij aan het in stand houden en verbeteren van de waterkwaliteit. Delfland streeft samen met gemeenten naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). is verantwoordelijk om circa 900 km aan primaire en secundaire wateren te baggeren. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 8 stuks voor meerdere waterlichamen. In samenwerking met Hoogheemraadschap door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Bovenwettelijke maatregelen DAW verminderen emissie nutrienten landbouw Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 74 van 110

75 De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Onder het DAW Gras worden kansrijke bovenwettelijke maatregelen nader uitgewerkt en uitgevoerd zoals erfafspoeling, kringlooplandbouw en mest- en spuitvrije zones (IM07 en IM08). De landbouwsector is uitvoerder van de maatregelen. Delfland speelt een actieve rol in het proces als inhoudelijk deskundige en belanghebbende. Bronneringsbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het bronneringsbeleid heeft tot doel om de oppervlaktewaterbelasting met onder andere nutriënten en zware metalen uit bronneringen te beperken / verminderen. Momenteel wordt een werkinstructie voor de omgang met bronneringen getest in relatie tot lozingen op oppervlaktewater en de invloed op de waterkwaliteit. Indien deze werkinstructie werkbaar is, bepaalt Delfland in de komende uitvoeringsperiode of de instructie omgezet kan worden naar beleid of dat hiervoor nog aanpassingen nodig zijn. Toepassing van de werkinstructie kan leiden tot een afname van de belasting van nutriënten en zware metalen uit bronneringen. Communicatie Delfland - gemeenten verbeteren geven van voorlichting Verbetering van de communicatie tussen Delfland en de gemeenten op het gebied van monitoring van rioolstelsels, oppervlaktewater en grondwater. Het gevolg is betere afstemming van maatregelen en handelen in situaties die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. De maatregel kan een positief effect hebben op de chemsiche en ecologische waterkwaliteit. Glastuinbouw op riolering (5B uit NAD) verminderen emissie nutrienten landbouw Maatregel 5B uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Betreft de controle en handhaving van de aansluitingen op de glastuinbouw. De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 75 van 110

76 Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe Delfland aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Inlaatregime omleiden/scheiden waterstromen Deze maatregel is een optimalisatie van de inzet van (boezem)gemalen en stuwen om de waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder kunnen maatregelen vallen zoals: - Extra doorspoelen met water uit Brielse Meer - Praktische uitwerking van maatregelen Sturen met Water => Aansturen boezemgemalen op basis van waterkwaliteitsmetingen - Aanpassen BOS (beheerondersteunend systeem) voor boezem en poldergemalen - Vasthouden water in haarvaten Deze maatregel kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Inzet duurzame middelen overige bronmaatregelen Gebruik duurzame middelen (geen chemische bestrijdingsmiddelen, alternatieve vislood bij hengelsport, etc.). Door deze maatregel neemt de emissie van nutriënten, zware metalen, microverontreinigingen en overige stoffen naar het oppervlaktewater af. Kringlooplandbouw verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0). Delfland is actief betrokken bij het project Kringloopboeren waarbij een aantal agrariërs de kringloop van hun bedrijf zoveel mogelijk willen sluiten. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 1 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en het doorzicht verbeterd. Het aantal kilometers is gebaseerd op 1% van de wateren waar Delfland verantwoordelijk voor is volgens de legger. Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 76 van 110

77 Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In huidige kroosbeleid van Delfland wordt kroos alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Maaibeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. In de Legger van Delfland is vastgelegd wanneer welke wateren gemaaid moeten worden. Waterplanten nemen stoffen op uit de bodem die bij afsterving in het oppervlaktewater vrijkomen. Door maaien en afvoeren komen deze stoffen niet in het oppervlaktewater vrij en nemen de emissies dus af. Het betreft met name nutriënten en zware metalen. Ook wordt door deze maatregel de vegetatie afwisselender waardoor meer habitats ontstaan voor vissen en macrofauna. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler maaibeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het maaien van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Jaarlijks wordt circa 00 km watergangen gemaaid door 7 gemeenten. Monitoring effect chemie en ecologie uitvoeren onderzoek In deze periode kiest Delfland ervoor om niet alleen fysieke maatregelen te nemen, maar meer te richten op het ecologisch geoptimaliseerd onderhoud van watergangen. Het effect van de maatregelen lijkt positief, maar Delfland wil in beeld brengen wat het effect is van de fysieke maatregelen en het geoptimaliseerd onderhoud op de ecologie en chemie. Monitoring effect vismigratie uitvoeren onderzoek Delfland blijft maatregelen nemen om knelpunten voor vismigratie op te heffen. Het effect van deze vismaatregelen monitort Delfland. Indien uit monitoring van de vismigratie blijkt dat een bepaald type maatregel veel of weinig effect heeft, kan op basis van monitoringsresultaten het maatregelenpakket aangepast worden. Monitoring riooloverstorten en rioolstelsels (5D uit NAD) overige immissiemaatregelen Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 77 van 110

78 Maatregel 5D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Door monitoring van riooloverstorten en in rioolstelsels kan meer water worden afgevoerd of geborgen in het bestaande rioolstelsel. Het aantal overstorten zal hierdoor afnemen. De emissies van zuurstofverstorende stoffen, nutriënten, zware metalen en microverontreinigingen naar het oppervlaktewater nemen af. De wateren lozen op de KRW-waterlichamen. De emissiereducties dragen dus bij aan een emissiereductie en waterkwaliteitsverbetering van de waterlichamen. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten. Realisatie natte ecologische zones verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO kleiner dan 3 m Omvang: **) km **) in totaal 71 km voor meerdere waterlichamen. Onder realisatie natte ecologische zones verstaat Delfland het uitvoeren van ecologisch geoptimaliseerd maaibeheer en de aanleg en onderhoud van natuurvriendelijke oevers en speciale leefgebieden voor vis. Deze maatregelen zijn allen gericht op het vergroten van het waterplantenareaal. Delfland zet deze maatregelen flexibel in. De inzet hangt af van de aanwezigheid van begroeibaar areaal, de waterhuishoudkundige mogelijkheden en de ruimtelijke kansen voor aanleg. Met deze maatregelen wil Delfland in de tweede planperiode 3 hectare aan waterplanten ontwikkelen, effectief verspreid over de vijf lijnvormige oppervlaktewaterlichamen en achterliggende wateren op hetzelfde peilniveau. Uitgaande van een gemiddelde breedte van 4,5 meter komt dit neer op 71 kilometer. Deze maatregel wordt in samenwerking met de inliggende gemeenten en terrreinbeheerders uitgevoerd. Visbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het visstandbeheerplan geeft invulling aan wensen vanuit het hoogheemraadschap, de gemeenten, de visverenigingen en beroepsvisserij. Door deze wensen te inventariseren en deze te verwerken in het visbeleid ontstaan locaties waar welke visstand wordt nagestreefd en hoe deze te bereiken is. Deze maatregel heeft een duidelijke relatie met het afleiden van doelen voor overige wateren, maar heeft zeker ook effect op de visstand in de KRW-waterlichamen. Vispasseerbaar maken kunstwerken vispasseerbaar maken kunstwerken Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 78 van 110

79 **) in totaal 19 stuks voor meerdere waterlichamen. Uit een eerste inventarisatie is gebleken welke kunstwerken vispasseerbaar gemaakt kunnen worden in de komende nieuwbouw en renovatiecyclus. Van deze kunstwerken moet nog nader worden bezien of het (financieel) haalbaar en zinvol is om ze vispasseer te maken. Daarom kan Delfland nog niet aangeven welke kunstwerken in welke lijnvormige KRW-waterlichamen en/of hun afwaterend gebied worden aangepast. Deze maatregel draagt in beperkte mate bij aan de verbetering van de algemene biologische parameter vis in het beheergebied van Delfland. De maatregel draagt daarnaast specifiek bij aan het verbeteren van de migratiemogelijkheden voor (bedreigde) trekvissoorten zoals aal. Aangenomen wordt dat in de komende uitvoeringsperiode 19 kunstwerken aangepast kunnen worden. Waterkwaliteitsspoor (1D uit NAD) aanpakken overstorten gemengde stelsels Maatregel 1D uit tabel van Uitvoeringsprogramma Afvalwaterketen Delfland. Hieronder valt ook het optimaliseren van het functioneren van het rioolstelsel waardoor vrachten op oppervlaktewater verminderen. De vrachten betreffen nutriënten, zuurstofverstorende stoffen, zware metalen en microverontreinigingen. Deze maatregel leidt tot een afname van deze emissies uit de afvalwaterketen naar het oppervlaktewater. Delfland werkt hierbij samen met de gemeenten. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. In samenwerking met gemeenten door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Ecologisch toetsingskader uitwerken aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verkennen en invoeren ecologie in Keur, Legger en Watertoets. Door ecologische randvoorwaarden in deze beleidsstukken op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Educatie scholen geven van voorlichting Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 79 van 110

80 **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Delfland geeft in samenwerking met de gemeenten voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Normering afstemmen op gebiedskenmerken uitvoeren onderzoek **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Voor ecologie hanteert Delfland KRW conform wel een waterlichaamtype gedifferentieerd normsysteem. Voor ecologie ondersteunende stoffen (nutriënten) niet. Een veenweidesloot wordt chemisch op dezelfde manier beoordeeld als een scheepvaartkanaal. Bekeken en beoordeeld wordt of het inhoudelijk en procesmatig haalbaar en wenselijk is binnen Delfland tot normdifferentiatie over te gaan, of dat dit eerder tot verwarring leidt dan praktische winst. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting ism met gemeenten **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Delfland geeft via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Er zijn geen maatregelen gepland in de periode In Polder Berkel richten de maatregelen zich met name op het verbeteren van de ecologische randvoorwaarden voor de ontwikkeling van waterplanten. De overige maatregelen richten zich voornamelijk op het terugdringen van de belasting met nutriënten en bestrijdingsmiddelen in het afwateringsgebied. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 80 van 110

81 Natuurlijke omstandigheden Technisch onhaalbaar Doorzicht, fosfor totaal, Macrofauna-kwaliteit, Overige waterflora, stikstof totaal benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)peryleen, benzo(k)fluorantheen, fluorantheen, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden De verwachting is dat in 01 de ecologische omstandigheden (uitgezonderd doorzicht) op orde zijn, maar de waterplanten en daaraan verbonden macrofauna meer tijd nodig hebben om zich te ontwikkelen. Uit onderzoek is gebleken dat het een aantal jaar kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie, bijvoorbeeld omdat het tijd kost voor bepaalde soorten om nieuw habitat te koloniseren. Om deze redenen worden effecten van getroffen maatregelen pas later zichtbaar. Geforceerd ingrijpen in de biologie zelf is voor zover al uitvoerbaar kostbaar en roept vaak veel maatschappelijke weerstand op. Daardoor wordt het doel vooralsnog niet bereikt. De concentraties stikstof en fosfor zijn niet per waterlichaam van het ecologisch streefbeeld afgeleid. De GEP-waarden voor stikstof en fosfor zijn de laagst bereikbare concentraties. Bij deze waarden zijn stikstof en fosfor niet de sturende factoren voor de ecologie. Technisch onhaalbaar Vanuit landelijk en Europees beleid wordt waarschijnlijk geen aanvullend beleid geformuleerd om de emissies van PAK s afkomstig van de scheepvaart en het verkeer te verminderen. De belasting van PAK s op het oppervlaktewater zal dus waarschijnlijk niet veranderen. Endosulfan is een insecticide dat al sinds 005 verboden in Nederland, maar zeer persistent, Verwachting is dat de norm in 01, ondanks dit verbod ook in 01 overschreden wordt. De verwachting is dat door brongerichte maatregelen de uitspoeling van zware metalen uit het landelijk gebied zal afnemen. Binnen Delfland heeft deze afname een zeer beperkte invloed op de aangetroffen concentraties zink, waardoor de beoordeling waarschijnlijk niet zal veranderen. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Polder Berkel Code waterlichaam: NL15_05 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 81 van 110

82 Factsheet: NL15_06 Holierhoekse en Zouteveensepolder De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code: NL15_06 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M10 Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland Midden-Delfland Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 8 van 110

83 Karakterschets: Het waterlichaam betreft een primaire polderwatergang waar het overgrote deel van het overtollige water door wordt afgevoerd. Het kanaal is smal en ondiep en de ondergrond is veen. Het grondgebruik van het afwateringsgebied bestaat uit melkveehouderij en het gebied kan gekarakteriseerd worden als veenweidegebied. Het waterlichaam watert af op waterlichaam de Westboezem. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was.. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect diffuse bronnen Landbouwactiviteiten Landbouw waterkwaliteit diffuse bronnen Run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) Stedelijke ontwikkeling voorkomen wateroverlast stedelijk gebied diffuse bronnen Atmosferische depostitie Transport waterkwaliteit wateronttrekkinge n/wateroverdracht Landbouwactiviteiten Landbouw voorkomen wateroverlast, landbouw regulering waterbeweging Fysieke wijziging watersysteem voor hoogwaterbescherming Hoogwaterbescherming waterhuishouding regulering waterbeweging regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem voor landbouw & transportactiviteiten Fysieke wijziging watersysteem voor landbouwactiviteiten Landbouw Landbouw uitspoeling nutriënten landbouw en stedelijk gebied regulering waterbeweging regulering waterbeweging Hydrologische verandering watersysteem - anders / overig Dammen, dijken, kribben en stuwen - anders / overig Anders Anders voorkomen wateroverlast en droogte voorkomen wateroverlast; voorkomen afkalving; vast of sterk gereguleerd waterpeil; belemmering vismigratie overige belastingen overige belastingen Historische verontreiniging (nu gestopt) Andere antropogene belastingen Anders Anders waterkwaliteit voorkomen droogteschade landbouw; voorkomen instabiele dijken; verbeteren waterkwaliteit Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 83 van 110

84 matig ontoereikend matig De PAK's benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)pyrileen, benzo(k)fluorantheen en fluorantheen, het zware metaal zink, het bestrijdingsmiddel imidacloprid en ammonium voldoen niet aan de waterkwaliteitsnormen. De score voor het biologische kwaliteitselement waterplanten is ontoereikend en voor vis matig. De score voor de ondersteunende parameters stikstof en doorzicht is matig, voor fosfor ontoereikend en voor de zuurgraad slecht. Maatregelen zijn gericht om de drukken op deze kwaliteitselementen te verminderen. In eerste instantie wordt de toestand voor waterplanten verbeterd door realisatie van meer natte ecologische zones door aanleg van natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen en het toepassen van ecologisch onderhoud om meer waterplantzones te realiseren. Hierdoor neemt ook het aantal geschikte habitats voor vis toe. Verder zet Delfland in op reductie van nutriënten in samenwerking met de melkveehouderij en de gemeenten, en volgt het landelijk beleid op het gebied van nutriënten, bestrijdingsmiddelen, zware metalen en PAKs. 3. Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Ecologische toestand Biologie GEP Macrofauna (EKR) 0,60 Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,60 Fytoplankton (EKR) 0,35 Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zgm) (mg P/l) 0,30 Stikstof totaal (zgm) (mg N/l) 1,80 DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT NVT NVT NVT Zoutgehalte (zgm) (mg Cl/l) 300 Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 Zuurgraad (zgm) (-) 5,5-8,0 Zuurstofverzadiging(sgraad)(zgm) (%) * Doorzicht (zgm) (m) 0,65 Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 84 van 110

85 Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) ammonium * imidacloprid zink Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M10) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 (zgm): zomergemiddelde Motivering ecologische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Chemische toestand Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) benzo(a)pyreen A benzo(b)fluorantheen benzo(ghi)peryleen benzo(k)fluorantheen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) fluorantheen Motivering chemische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 85 van 110

86 slecht slecht slecht ontoereikend ontoereikend slecht ontoereikend ontoereikend slecht matig matig matig matig Eindoordeel Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 86 van 110

87 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg natuurvriendelijke oever verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 3m en kleiner dan 10 m Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 3,3 Omvang: 3,3 km Uitgaande van nvo's van 4,5 m breed (technische achtergrond rapportage KRW). Delfland wil niet worden afgerekend op aantal km gerealiseerde NVO, maar op aantal hectare gerealiseerde NVO. Delfland stelt het behalen van 1,5 hectare NVO resultaatsverplichtend. Baggeren verwijderen eutrofe bagger Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Omvang: m3 De omrekenfactor is hectare*100 (geschat). Delfland wil afgerekend worden op het aantal hectares en niet op het aantal m3. Onderzoek naar verminderen uitstoot of effect van schadelijke stoffen uitvoeren onderzoek Voortgang: stuks Motivering: Uitgevoerd: 5 Dit betreft de onderzoeken S1, Sa, Sb, S4 en S5. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Er zijn geen overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Omvang: 5 stuks Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 87 van 110

88 Maatregelen gepland voor de periode (Natuur)terreinbeheer overige beheersmaatregelen Het ecologisch beheer van aangrenzende (natuur)terreinen en het beheer van de watergangen worden op elkaar afgestemd. Dit komt de ecologische toestand van de KRW-waterlichamen ten e. De afstemming over de inrichtingsmaatregelen zal het aantal doelsoorten voor waterplanten vergroten en een beter habitat creëren voor vissen en macrofauna. Baggercyclus ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In de huidige baggercyclus is weinig aandacht voor de invloed die baggeren kan hebben op de chemische waterkwaliteit. In de komende planperiode wordt rekening gehouden met chemie bij het opstellen van een nieuwe baggercyclus. Dit heeft positieve gevolgen op het doorzicht van de watergang en leidt mogelijk tot een afname van de nalevering van nutriënten uit de waterbodem. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het baggeren van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leidt tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Gemeenten streeft samen met Delfland naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). Negen gemeenten zijn verantwoordelijk om circa 00 km aan secundaire wateren te baggeren. Baggeren onderhoud uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 88 van 110

89 **) in totaal 900 km voor meerdere waterlichamen. De wateren binnen Delfland worden elke 8 jaar gebaggerd. Deze baggercyclus is gericht op het op diepte houden van de watergangen in het beheergebied van Delfland. Door baggeren nemen (over het algemeen) de stofemissies vanuit de waterbodem naar het oppervlaktewater af. Deze maatregel draagt bij aan verbetering van de biologie ondersteunende parameters (met name nutriënten en doorzicht). Ook is een watersysteem op diepte robuuster dan een ondiep watersysteem, omdat waterkwaliteitsverstoringen binnen het watersysteem beter opgevangen kunnen worden. Hierdoor draagt de huidige baggercyclus bij aan het in stand houden en verbeteren van de waterkwaliteit. Delfland streeft samen met gemeenten naar een optimaler baggerbeheer. In de komende baggercyclus wordt in de periode circa 75% van alle watergangen gebaggerd (indien noodzakelijk). is verantwoordelijk om circa 900 km aan primaire en secundaire wateren te baggeren. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 8 stuks voor meerdere waterlichamen. In samenwerking met Hoogheemraadschap door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Bovenwettelijke maatregelen DAW verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen, microverontreinigingen (BR0) en gewasbeschermingsmiddelen (BR03). Onder het DAW Gras worden kansrijke bovenwettelijke maatregelen nader uitgewerkt en uitgevoerd zoals erfafspoeling, kringlooplandbouw en mest- en spuitvrije zones (IM07 en IM08). De landbouwsector is uitvoerder van de maatregelen. Delfland speelt een actieve rol in het proces als inhoudelijk deskundige en belanghebbende. Bronneringsbeleid aanpassen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 89 van 110

90 Het bronneringsbeleid heeft tot doel om de oppervlaktewaterbelasting met onder andere nutriënten en zware metalen uit bronneringen te beperken / verminderen. Momenteel wordt een werkinstructie voor de omgang met bronneringen getest in relatie tot lozingen op oppervlaktewater en de invloed op de waterkwaliteit. Indien deze werkinstructie werkbaar is, bepaalt Delfland in de komende uitvoeringsperiode of de instructie omgezet kan worden naar beleid of dat hiervoor nog aanpassingen nodig zijn. Toepassing van de werkinstructie kan leiden tot een afname van de belasting van nutriënten en zware metalen uit bronneringen. Communicatie Delfland - gemeenten verbeteren geven van voorlichting Verbetering van de communicatie tussen Delfland en de gemeenten op het gebied van monitoring van rioolstelsels, oppervlaktewater en grondwater. Het gevolg is betere afstemming van maatregelen en handelen in situaties die de waterkwaliteit negatief beïnvloeden. De maatregel kan een positief effect hebben op de chemsiche en ecologische waterkwaliteit. Educatie scholen geven van voorlichting **) in totaal 6 stuks voor meerdere waterlichamen. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Gemeenten geven in samenwerking met het hoogheemraadschap voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Hemelwaterbeleid opstellen aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Hemelwaterbeleid geeft invulling hoe Delfland aankijkt tegen regenwaterlozingen en de effecten op de waterkwaliteit. Er wordt in de komende planperiode onderzocht of en zo ja op welke manier de chemische en ecologische waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater in het hemelwaterbeleid een plaats kan krijgen. Inlaatregime omleiden/scheiden waterstromen Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 90 van 110

91 Deze maatregel is een optimalisatie van de inzet van (boezem)gemalen en stuwen om de waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder kunnen maatregelen vallen zoals: - Extra doorspoelen met water uit Brielse Meer - Praktische uitwerking van maatregelen Sturen met Water => Aansturen boezemgemalen op basis van waterkwaliteitsmetingen - Aanpassen BOS (beheerondersteunend systeem) voor boezem en poldergemalen - Vasthouden water in haarvaten Deze maatregel kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Inzet duurzame middelen overige bronmaatregelen Gebruik duurzame middelen (geen chemische bestrijdingsmiddelen, alternatieve vislood bij hengelsport, etc.). Door deze maatregel neemt de emissie van nutriënten, zware metalen, microverontreinigingen en overige stoffen naar het oppervlaktewater af. Kringlooplandbouw verminderen emissie nutrienten landbouw X De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0). Gemeente is actief betrokken bij het project Kringloopboeren waarbij een aantal agrariërs de kringloop van hun bedrijf zoveel mogelijk willen sluiten. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Kringlooplandbouw verminderen emissie nutrienten landbouw De maatregel vermindert de emissie van de ecologieondersteunende parameter nutriënten en de specifiek verontreinigende zware metalen en microverontreinigingen (BR0). Delfland is actief betrokken bij het project Kringloopboeren waarbij een aantal agrariërs de kringloop van hun bedrijf zoveel mogelijk willen sluiten. Kroosbeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 91 van 110

92 **) in totaal 1 km voor meerdere waterlichamen. Door actief kroosbeheer wordt er kroos uit het watersysteem verwijderd. Gemeenten en hoogheemraadschap kunnen dit proces optimaliseren. Door het verwijderen van kroos, worden nutriënten uit het watersysteem verwijderd en het doorzicht verbeterd. Het aantal kilometers is gebaseerd op 1% van de wateren waar Delfland verantwoordelijk voor is volgens de legger. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 3 stuks voor meerdere waterlichamen. Het huidige gemeentelijke kroosbeleid wordt kroos door Delfland alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. De gemeente doet dit naar behoefte. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Het aantal exemplaren komt overeen met het aantal gemeenten dat deze maatregel uitvoert. Kroosbeleid ecologisch optimaliseren aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving In huidige kroosbeleid van Delfland wordt kroos alleen verwijderd als het een directe bedreiging voor de waterkwaliteit is. In de komende planperiode wordt onderzocht op welke wijze het kroosbeleid ecologisch geoptimaliseerd kan worden. Dit kan positieve gevolgen hebben voor het doorzicht en de ontwikkelingsmogelijkheden voor waterplanten. Maaibeheer uitvoeren op waterkwaliteit gericht onderhouds-/maaibehee (water en natte oever) Omvang: **) km **) in totaal 00 km voor meerdere waterlichamen. In de Legger van Delfland is vastgelegd wanneer welke wateren gemaaid moeten worden. Waterplanten nemen stoffen op uit de bodem die bij afsterving in het oppervlaktewater vrijkomen. Door maaien en afvoeren komen deze stoffen niet in het oppervlaktewater vrij en nemen de emissies dus af. Het betreft met name nutriënten en zware metalen. Ook wordt door deze maatregel de vegetatie afwisselender waardoor meer habitats ontstaan voor vissen en macrofauna. De gemeenten streven samen met Delfland naar een optimaler maaibeheer. De gemeentelijke wateren lozen op de KRW-waterlichamen. Het maaien van de gemeentelijke wateren draagt dus bij aan een vermindering van de emissies naar de KRW-waterlichamen en leiden tot een waterkwaliteitsverbetering in de KRW-waterlichamen. Jaarlijks wordt circa 00 km watergangen gemaaid door 7 gemeenten. Monitoring effect chemie en ecologie Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 9 van 110

93 uitvoeren onderzoek In deze periode kiest Delfland ervoor om niet alleen fysieke maatregelen te nemen, maar meer te richten op het ecologisch geoptimaliseerd onderhoud van watergangen. Het effect van de maatregelen lijkt positief, maar Delfland wil in beeld brengen wat het effect is van de fysieke maatregelen en het geoptimaliseerd onderhoud op de ecologie en chemie. Monitoring effect vismigratie uitvoeren onderzoek Delfland blijft maatregelen nemen om knelpunten voor vismigratie op te heffen. Het effect van deze vismaatregelen monitort Delfland. Indien uit monitoring van de vismigratie blijkt dat een bepaald type maatregel veel of weinig effect heeft, kan op basis van monitoringsresultaten het maatregelenpakket aangepast worden. Peilbeheer omleiden/scheiden waterstromen Aanpassen peilbeheer om waterkwaliteit te verbeteren. Hieronder valt het vasthouden van water in haarvaten (maatregel IN01), het scheiden van schone en vuile waterstromen (IN0) en het aanpassen van het streefpeil. Dit kan een positieve invloed hebben op de ecologieondersteunende parameters nutriënten en doorzicht. Het gevolg hiervan is dat waterplanten meer ontwikkelingsmogelijkheden krijgen en geschikte habitats vormen voor macrofauna en vis. Realisatie natte ecologische zones verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO kleiner dan 3 m Omvang: **) km **) in totaal 71 km voor meerdere waterlichamen. Onder realisatie natte ecologische zones verstaat Delfland het uitvoeren van ecologisch geoptimaliseerd maaibeheer en de aanleg en onderhoud van natuurvriendelijke oevers en speciale leefgebieden voor vis. Deze maatregelen zijn allen gericht op het vergroten van het waterplantenareaal. Delfland zet deze maatregelen flexibel in. De inzet hangt af van de aanwezigheid van begroeibaar areaal, de waterhuishoudkundige mogelijkheden en de ruimtelijke kansen voor aanleg. Met deze maatregelen wil Delfland in de tweede planperiode 3 hectare aan waterplanten ontwikkelen, effectief verspreid over de vijf lijnvormige oppervlaktewaterlichamen en achterliggende wateren op hetzelfde peilniveau. Uitgaande van een gemiddelde breedte van 4,5 meter komt dit neer op 71 kilometer. Deze maatregel wordt in samenwerking met de inliggende gemeenten en terrreinbeheerders uitgevoerd. Visbeleid aanpassen Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 93 van 110

94 aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving Het visstandbeheerplan geeft invulling aan wensen vanuit het hoogheemraadschap, de gemeenten, de visverenigingen en beroepsvisserij. Door deze wensen te inventariseren en deze te verwerken in het visbeleid ontstaan locaties waar welke visstand wordt nagestreefd en hoe deze te bereiken is. Deze maatregel heeft een duidelijke relatie met het afleiden van doelen voor overige wateren, maar heeft zeker ook effect op de visstand in de KRW-waterlichamen. Vispasseerbaar maken kunstwerken vispasseerbaar maken kunstwerken **) in totaal 19 stuks voor meerdere waterlichamen. Uit een eerste inventarisatie is gebleken welke kunstwerken vispasseerbaar gemaakt kunnen worden in de komende nieuwbouw en renovatiecyclus. Van deze kunstwerken moet nog nader worden bezien of het (financieel) haalbaar en zinvol is om ze vispasseer te maken. Daarom kan Delfland nog niet aangeven welke kunstwerken in welke lijnvormige KRW-waterlichamen en/of hun afwaterend gebied worden aangepast. Deze maatregel draagt in beperkte mate bij aan de verbetering van de algemene biologische parameter vis in het beheergebied van Delfland. De maatregel draagt daarnaast specifiek bij aan het verbeteren van de migratiemogelijkheden voor (bedreigde) trekvissoorten zoals aal. Aangenomen wordt dat in de komende uitvoeringsperiode 19 kunstwerken aangepast kunnen worden. Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. In samenwerking met gemeenten door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Ecologisch toetsingskader uitwerken aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verkennen en invoeren ecologie in Keur, Legger en Watertoets. Door ecologische randvoorwaarden in deze beleidsstukken op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Educatie scholen geven van voorlichting Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 94 van 110

95 **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Delfland geeft in samenwerking met de gemeenten voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Normering afstemmen op gebiedskenmerken uitvoeren onderzoek **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Voor ecologie hanteert Delfland KRW conform wel een waterlichaamtype gedifferentieerd normsysteem. Voor ecologie ondersteunende stoffen (nutriënten) niet. Een veenweidesloot wordt chemisch op dezelfde manier beoordeeld als een scheepvaartkanaal. Bekeken en beoordeeld wordt of het inhoudelijk en procesmatig haalbaar en wenselijk is binnen Delfland tot normdifferentiatie over te gaan, of dat dit eerder tot verwarring leidt dan praktische winst. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting ism met gemeenten **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Delfland geeft via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Er zijn geen maatregelen gepland in de periode In de Holierhoekse en Zouteveense polder richten de maatregelen zich met name op het verbeteren van de ecologische randvoorwaarden voor de ontwikkeling van waterplanten. De overige maatregelen richten zich voornamelijk op het terugdringen van de belasting met nutriënten op het oppervlaktewaterlichaam en het afwateringsgebied. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 95 van 110

96 Natuurlijke omstandigheden Technisch onhaalbaar Doorzicht, Overige waterflora benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(ghi)peryleen, benzo(k)fluorantheen, fluorantheen, Overige relevante verontreinigende stoffen Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden De verwachting is dat in 01 de ecologische omstandigheden (uitgezonderd doorzicht) op orde zijn, maar de waterplanten en daaraan verbonden macrofauna meer tijd nodig hebben om zich te ontwikkelen. Uit onderzoek is gebleken dat het een aantal jaar kan duren voordat het ecosysteem zich volledig heeft aangepast aan een nieuwe situatie, bijvoorbeeld omdat het tijd kost voor bepaalde soorten om nieuw habitat te koloniseren. Om deze redenen worden effecten van getroffen maatregelen pas later zichtbaar. Geforceerd ingrijpen in de biologie zelf is voor zover al uitvoerbaar kostbaar en roept vaak veel maatschappelijke weerstand op. Daardoor wordt het doel vooralsnog niet bereikt. De concentraties stikstof en fosfor zijn niet per waterlichaam van het ecologisch streefbeeld afgeleid. De GEP-waarden voor stikstof en fosfor zijn de laagst bereikbare concentraties. Bij deze waarden zijn stikstof en fosfor niet de sturende factoren voor de ecologie. Technisch onhaalbaar Vanuit landelijk en Europees beleid wordt waarschijnlijk geen aanvullend beleid geformuleerd om de emissies van PAK s afkomstig van de scheepvaart en het verkeer te verminderen. De belasting van PAK s op het oppervlaktewater zal dus waarschijnlijk niet veranderen. Endosulfan is een insecticide dat al sinds 005 verboden in Nederland, maar zeer persistent, Verwachting is dat de norm in 01, ondanks dit verbod ook in 01 overschreden wordt. De verwachting is dat door brongerichte maatregelen de uitspoeling van zware metalen uit het landelijk gebied zal afnemen. Binnen Delfland heeft deze afname een zeer beperkte invloed op de aangetroffen concentraties zink, waardoor de beoordeling waarschijnlijk niet zal veranderen. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Holierhoekse en Zouteveensepolder Code waterlichaam: NL15_06 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 96 van 110

97 Factsheet: NL15_07 Duinwater Solleveld De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Duinwater Solleveld Code: NL15_07 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M3 Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland 's-gravenhage, Westland Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 97 van 110

98 Karakterschets: Het waterlichaam betreft kunstmatige ondiepe kalkrijke plassen in de duinen. De plassen hebben een primaire functie drinkwaterbereiding. Daarnaast kennen de plassen ook een natuurfunctie. Oppervlaktewater wordt vanuit de Afgedamde Maas via lange pijpleidingen in de plassen gepompt om te laten infiltreren. Hiervan wordt drinkwater gemaakt. Indien het aanvoeren van water wordt gestopt zal het merendeel van de plassen droog komen te liggen en ontstaan vochtige duinvalleien. Beschermde gebieden: - Habitatrichtlijn gebied Solleveld & Kapittelduinen (NL_HAB_99) Status: Kunstmatig Het waterlichaam is door mensen gegraven op een plaats waar voorheen geen water was.. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (P) door gebruiksfuncties (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten (I) ervan. Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Categorie Belasting Functie Effect overige belastingen Andere antropogene belastingen Anders Op peil houden van infiltratieplassen; Zoetwaterbel in stand houden De score van het biologische kwaliteitselement macrofauna is matig en van de ondersteunende parameter zuurgraad slecht. Solleveld wordt gevoed door water vanuit de Afgedamde Maas en regenwater. Het water infiltreert in de bodem voor drinkwaterbereiding. Er komen in het afwateringsgebied geen antropogene bronnen voor. Aangezien de ondersteunende ecologische parameters en de meeste biologische kwaliteitselementen op orde zijn en er geen antropogene bronnen in het afwateringsgebied aanwezig zijn, worden in dit waterlichaam geen specifieke maatregelen genomen. 3. Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en indien de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet (I). De prognose 07 is een eerste ambtelijke inschatting. Deze prognose is geen onderdeel geweest van de ontwerp-plannen en daarom nu niet overal bestuurlijk vastgesteld. Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 98 van 110

99 Ecologische toestand Biologie GEP Macrofauna (EKR) 0,45 * Overige waterflora (EKR) 0,60 Vis (EKR) 0,46 * Fytoplankton (EKR) 0,60 * Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zgm) (mg P/l) 0,10 * Stikstof totaal (zgm) (mg N/l) 3,00 * DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT NVT NVT NVT Zoutgehalte (zgm) (mg Cl/l) 00 * Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 5,0 * Zuurgraad (zgm) (-) 6,5-8,5 * Zuurstofverzadiging(sgraad)(zgm) (%) * Doorzicht (zgm) (m) 0,90 * Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) - Geen Specifieke verontreinigende stoffen (normoverschrijding) Legenda: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / leeg = geen gegevens *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier M3) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. A: Er is sprake van achteruitgang van de toestand ten opzichte van 009 (zgm): zomergemiddelde Motivering ecologische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 99 van 110

100 matig matig matig matig slecht matig matig matig Chemische toestand Ubiquitaire stoffen - Geen Ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) Niet-ubiquitaire stoffen - Geen Niet-ubiquitaire stoffen (normoverschrijding) Motivering chemische toestand: Er is geen motivering beschikbaar. Eindoordeel Chemie Chemie totaal Ubiquitaire stoffen Niet-Ubiquitaire stoffen Ecologie Ecologie totaal Biologie totaal Fysische chemie * Specifieke verontreinigende stoffen Legenda: - Chemie: blauw = / rood = niet / - Ecologie: blauw = zeer / groen = geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht / *: deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Onder ubiquitaire stoffen wordt verstaan: stoffen waarvan de productie of het gebruik al is verboden, maar die vanwege persistentie nog lang in het milieu zullen voorkomen. Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 100 van 110

101 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015. overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode 0-07 Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen in SGBP 009 voor de periode t/m 015 Aanleg diepe(re) vluchtplaatsen aanleg speciale leefgebieden voor vis Dunea Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 1 Inschatting gemaakt. Maatregel is reeds uitgevoerd door Dunea. Aanleg natuurvriendelijke oever verbreden watergang/-systeem langzaam stromend of stilstaand: NVO groter dan 10 m Dunea Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 1 Inschatting gemaakt. Maatregel is reeds uitgevoerd door Dunea. Plaggen verruigde oevers aanpassen begroeiing langs water Dunea Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 1 Inschatting gemaakt. Maatregel is reeds uitgevoerd door Dunea. Omvang: Omvang: Omvang: 1 ha 1 km 1 km Slib verwijderen verwijderen eutrofe bagger Dunea Voortgang: m3 Motivering: Uitgevoerd: Omvang: m3 Inschatting gemaakt van de volumes. Maatregel is reeds uitgevoerd door Dunea. Overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Er zijn geen overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m 015 Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 101 van 110

102 Maatregelen gepland voor de periode Bewustwording burgers en belanghebbenden vergroten geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. In samenwerking met gemeenten door middel van een communicatiecampagne de bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid bij burgers en belanghebbenden voor een betere waterkwaliteit vergroten en ze te wijzen op het effect van hun menselijk handelen. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Ecologisch toetsingskader uitwerken aanpassen/introduceren (nieuwe) wetgeving **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verkennen en invoeren ecologie in Keur, Legger en Watertoets. Door ecologische randvoorwaarden in deze beleidsstukken op te nemen wordt de gewenste ecologische toestand ook op langere termijn geborgd. Hierdoor krijgen waterplanten en het bijbehorende ecosysteem betere ontwikkelings- en vestigingsmogelijkheden. Dit betekent dat de biologische kwaliteitselementen van de KRW door deze maatregel beter geborgd blijven. Educatie scholen geven van voorlichting **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via kinderen worden beïnvloed door op lagere en middelbare scholen lespakketten te verstrekken en onderzoeksprojecten te begeleiden met als thema water(kwaliteit). Delfland geeft in samenwerking met de gemeenten voorlichting over de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Normering afstemmen op gebiedskenmerken uitvoeren onderzoek **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Voor ecologie hanteert Delfland KRW conform wel een waterlichaamtype gedifferentieerd normsysteem. Voor ecologie ondersteunende stoffen (nutriënten) niet. Een veenweidesloot wordt chemisch op dezelfde manier beoordeeld als een scheepvaartkanaal. Bekeken en beoordeeld wordt of het inhoudelijk en procesmatig haalbaar en wenselijk is binnen Delfland tot normdifferentiatie over te gaan, of dat dit eerder tot verwarring leidt dan praktische winst. Via media persberichten waterkwaliteit plaatsen geven van voorlichting Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 10 van 110

103 ism met gemeenten **) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Alle ingelanden en burgers in het beheergebied van Delfland komen in contact met oppervlaktewater: in hun directe leefomgeving, via hun werk of door recreatieve activiteiten in en op het water. Het gedrag van burgers kan via media worden beïnvloed. Delfland geeft via de media voorlichting over de werkzaamheden met betrekking tot chemische en ecologische kwaliteit van het water. Door deze maatregel kan het menselijk handelen op of nabij watergangen worden veranderd, waardoor de verstoring van de chemische en ecologische waterkwaliteit afneemt. Maatregelen gepland voor de periode 0-07 Er zijn geen maatregelen gepland in de periode In Duinwater Solleveld worden geen specifieke maatregelen genomen om de chemische en ecologische waterkwaliteit te verbeteren. De ecologische en chemische randvoorwaarden zijn geschapen voor het bereiken van een e ecologische toestand. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 01 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 01 niet "" is, is fasering aan de orde. Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.4 KRW. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 01 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Duinwater Solleveld Code waterlichaam: NL15_07 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 103 van 110

104 Factsheet: NL15_08 Duinwater Meijendel De informatie die in deze factsheet wordt weergegeven is bijgewerkt tot en met 0 december 016. Deze factsheet dient gezien te worden als een tussentijdse versie ten behoeve van het opstellen van het Stroomgebiedbeheerplan 01 en de daaraan gerelateerde waterplannen. Hoewel waterbeheerders en Informatiehuis Water alles in het werk gesteld hebben om de meest actuele gegevens in deze factsheet te verwerken, kan niet worden uitgesloten dat de factsheet onjuiste of onvolledige informatie bevat. Omdat de inhoud van de factsheets bestuurlijk niet is gekeurd, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Duinwater Meijendel Code: NL15_08 Deelstroomgebied: Rijn West Type: M3 Waterbeheerder: Status: Kunstmatig Provincies: Gemeenten: Provincie Zuid-Holland 's-gravenhage, Wassenaar Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Duinwater Meijendel Code waterlichaam: NL15_08 aangemaakt: om 8:4 u. pagina 104 van 110