AD(H)D. -impulsief: direct doen zonder na te denken, ONGEREMD, zonder aan de gevolgen te denken of wat de anderen ervan vinden.

Transcriptie

1 AD(H)D ADHD = Attention: aandacht Deficit: tekort Hyperkinetic: overbeweeglijk Disorder: stoornis ADHD zit aan de binnenkant: je kan het niet aan je uiterlijk zien. Dit kan een nadeel zijn: anderen zien niet dat sommige dingen moeilijk voor je zijn (stil zitten, mooi schrijven, werk plannen). Ze weten dus ook niet dat je soms hulp nodig hebt. Dit kan een voordeel zijn: Ze gaan niet anders tegen jou doen. Bij ADHD kunnen er verschillende problemen zijn: -aandacht en concentratie: vlug afgeleid zijn door wat om je heen gebeurt: vb iemand die beweegt of iets dat valt Zo kan je ook afgeleid zijn door je eigen gedachten. Omdat er problemen zijn met aandacht en concentratie heeft men ook meer tijd nodig om iets af te maken (zowel bij het leren als bij het doen). -overbeweeglijk: zelden rustig zijn. Zelfs als men stil zit beweegt er nog iets: vb wiebelen met de voet, vingers bewegen, ergens aan prutsen. Maar soms kan men wel rustig en aandachtig zijn in de ene les (vb wiskunde) maar niet in de andere lessen of op de speelplaats. -impulsief: direct doen zonder na te denken, ONGEREMD, zonder aan de gevolgen te denken of wat de anderen ervan vinden. -onhandig: de spieren zijn wel in orde maar de samenwerking hapert. Wanneer dit zo is bij de grote spieren zal men niet zo goed kunnen sporten, men zal regelmatig struikelen, vallen. Bij de kleine spieren heeft men soms problemen met schrijven, knutselen, tekenen, men laat vlug iets vallen -moeilijk iets aanleren: meer herhaling nodig vooraleer de hersenen het door hebben (het onthouden). Zo zal een peuter met ADHD vb toch 4 keer tegen een hete kachel lopen vooraleer hij weet dat hij voorzichtig moet zijn, terwijl een ander kind dit al na 1x weet. -informatieverwerking in de hersenen: de zintuigen zijn in orde, maar de verwerking in de hersenen is niet ok. Zo kan je het vb moeilijk hebben met wat L en R is. 1

2 Afstand of diepte schatten is soms moeilijk. Een rood licht zien tussen andere lichten of in een druk klaslokaal niet horen wat de leerkracht zegt. Zo zijn er ook kinderen die niet goed hun evenwicht kunnen houden of die niet goed voelen Coördinatie of samenwerking tussen de spieren en de zintuigen is nodig bij het fietsen, auto rijden We moeten dan verschillende dingen tegelijk kunnen doen. Daarom is het ook nodig dat we alles goed op een rijtje kunnen zetten: eerst dit, dan dat Dat moeten we voor veel dingen kunnen: vraagstukken oplossen, grote getallen optellen Om goed te kunnen onthouden moeten we in stappen werken en niet zo maar van de hak op de tak springen. Als je mama vraagt om naar de bakker te gaan zal dat wel lukken maar als je daarbij ook nog eens een krant moet halen, een brief posten en appels kopen moet je eerst nadenken om het te onthouden (plannen). -Emoties: omdat kinderen met ADHD impulsief zijn, zijn ze soms ook vlug boos, agressief, verdrietig. Dit komt ook omdat ze voelen dat niet alles zo gemakkelijk is. Ze voelen stress, ze zijn gespannen. Dikwijls hebben ze dan ook hoofdpijn of buikpijn van de spanning. -omgaan met anderen: omdat er van kinderen met ADHD veel dingen geëist worden die ze niet zo maar vanzelf kunnen: Zit stil, wees ordelijker, is het omgaan met anderen ook moeilijker. Ze kunnen ruw zijn en ze denken niet aan wat de anderen voelen. -gedrag: omdat ze te weinig vooruit denken, gebeuren er wel een domme dingen (vb oversteken zonder te kijken). Omdat er niet in stapjes nagedacht wordt, gebeurt alles impulsief en denken andere mensen dat kinderen met ADHD geen goed geweten hebben. Vb Een ander kind denkt: 1 Trees pest mij, ik geef haar seffens een klap 2 als ik haar een klap geef gaat ze huilen 3 als ze huilt, komt haar moeder 4 dan krijg ik op mijn kop van haar moeder 5 dus kan ik Trees beter geen klap geven Kinderen die niet in stapjes denken geven Trees een klap. Meestal hebben kinderen die niet in stapjes denken wel spijt van wat ze gedaan hebben als ze de gevolgen beseffen. Ze zijn boos op zichzelf of voelen zich schuldig, maar doen de volgende maal net hetzelfde. 2

3 Ze kunnen niet goed tegen kritiek of opmerkingen. Ze worden dan vlug boos. Ook al gaat het maar om iets klein. Vaak wordt de schuld op anderen gestoken. ADHD gaat niet echt weg maar je kan vanalles doen om het leven ermee gemakkelijker te maken. Soms vermindert het een heel stuk rond de puberteit, maar dit komt omdat men er dan al heeft mee leren omgaan. Men leert zichzelf kennen en men weet beter wat men moet doen. STICORDI-maatregelen: Accepteren: De leerling te kennen geven dat je weet en begrijpt dat hij AD(H)D of aandachtsproblemen heeft en dat je daarmee rekening wilt houden. Aan de klasgenoten duidelijk maken dat extra faciliteiten noodzakelijk zijn (geen voorrecht). De leerling heeft een contract met duidelijke afspraken waar iedereen zich moet aan houden. AD(H)D-maatregelen in de klas bespreekbaar maken. Stimuleren: Structuur in tijd Geef duidelijk aan wanneer je een luisterhouding van de leerkracht verwacht (oogcontact, handen rustig op de tafel, ). Start de dag met een dagplanning en visualiseer deze aan het bord. In hogere klassen kan met een weekschema gewerkt worden. Geef duidelijk de begin- en eindtijd van een taak aan door een visueel (timetimer) of auditief signaal (lied, bel, ). De leerling wordt duidelijk begeleid bij het uitvoeren van taken. Plan samen welke stappen moeten worden gezet. Werk met kleine stapjes (geen samengestelde opdrachten). Tussentijdse controle bij het uitvoeren van taken (tijd bewaken). Voorzie activiteiten voor dode momenten. Structuur in ruimte De leerling zit op een goede plaats, best dicht bij jou niet bij een raam of deur. Zorg voor voldoende bewegingsruimte tussen de banken. Sobere aankleding en inrichting van de klas (minder prikkels). Breng zo min mogelijk veranderingen aan. In de klas een rusthoekje voorzien om de leerling tot rust te laten komen (item-out, denkstoel, paravent). Structuur in materiaal Alle boeken en schriften krijgen per vak dezelfde kleur. Leerstofonderdelen zichtbaar maken met kleuren of pictogrammen. Klasmateriaal duidelijk voorstellen a.d.h.v. pictogrammen. Transfer met thuis. Beperk de hoeveelheid prikkels. Alleen strikt nodige materialen op de bank. Structuur in werk-/spelsituaties 3

4 Leerkracht loopt niet voortdurend over en weer, rustig stemgebruik. Sta af en toe activiteit toe: even rondjes lopen, iets wegbrengen, Leer kernwoorden markeren. Vat de hoofdzaken samen. Werken met een beloningssysteem. Werken met een gedragskaart. Controleer of de leerling de opdracht begrepen heeft, vb. door de opdracht te laten herhalen. Structuur in denken aanbrengen m.b.v. de beertjes van Meichenbaum. Een agendablad aanbieden waarbij de leerling enkel moet aanvinken (tijdelijke maatregel moet zelf groeien naar zelfstandigheid). Bij hoekenwerk of keuzetaken de leerling helpen zijn/haar keuze te maken. Bij spelsituaties, hoekenwerk, keuzetaken, regels visualiseren (pictogrammen, afsprakenbord, ) Op het einde van de dag wordt de boekentas gemaakt samen met de leerkracht, een medeleerling of een stappenplan. Compenseren: Algemeen (voor alle vakken): De leerling mag de agenda overschrijven van een medeleerling. De leerkracht kijkt dagelijks de agenda na en vult eventueel aan. Hulpmiddelen die de zelfredzaamheid vergroten, worden toegestaan, vb. rekenmachine, laptop, computer, voorgedrukt blad, De leerling beschikt steeds over de nodige algoritmen, zichtbaar op de bank, vb. spellingskaart, onthoudkaartjes met moeilijke letters op de bank, De hulp van de ouders wordt ingeschakeld voor huiswerkbegeleiding. Te studeren leerstof wordt vooraf individueel met de leerkracht overlopen en eventueel aangeduid en gestructureerd met fluostift (geen overladen werkbladen). Laat de leerling een koptelefoon dragen bij taken en toetsen (prikkels uitschakelen). Laat de leerling gebruik maken van het klasmateriaal (passer, atlas, ) als deze weer iets vergeten is. De leerling erop wijzen dat een bepaalde vraag niet of onvolledig werd ingevuld en de kans geven om aan te vullen. Bij aan- en uitkleden werken met een stappenplan (transfer met thuis). Lezen: De leerling maakt gebruik van een leeslat, een leeskaart, leesvenster of afdekkaartje. Zelfs gebruik van vinger mag als hulpmiddel. Schrijven: De leerling moet niet aan bord komen voor spellingoefeningen, tenzij hij/zij het zelf wil. Bij een schrijfopdracht ligt enkel de nadruk op inhoud (geen spelling). Sommige huistaken laten maken met computer (schrijfondersteuning via tekstverwerker en spellingcontrole). De leerling krijgt de in te studeren woordpakketten gedoseerd aangeboden. De leerling krijgt extra tijd bij toetsen en dictees. De leerling krijgt een voorgedrukte toets. De leerling moet niet overschrijven van het bord, maar van een blad/schrift op de bank. Bepaalde toetsen worden mondeling afgelegd. Er worden geen punten afgetrokken voor spelling (uitz.: dictee). De leerling mag onduidelijke schriftelijke antwoorden mondeling verduidelijken. Op een toets en op het rapport vermelden dat er extra maatregelen toegepast werden. Dispenseren: indien nodig (tijdelijk) vrijstellen van: 4

5 De leerling krijgt kortere (geen gemakkelijkere) taken, toetsen. Huiswerk uitstellen of laten wegvallen op dagen van externe hulp. Notities kopiëren van leerlingen die foutloos schrijven. Socio-emotionele aspecten: Reageer op het gedrag en niet op de persoon. Regelmatig mogelijkheid bieden tot individuele gesprekken met klasleerkracht, blio of therapeut, indien de leerling dit zelf wenst. Regelmatige afstemming en evaluatie van de sticordi-maatregelen om faalervaringen zoveel mogelijk te voorkomen. Laat de leerling eenvoudige ontspanningstechnieken gebruiken (diep in- en uitademen, aan iets positiefs denken, tot tien tellen alvorens iets te zeggen, ). Schoolresultaten worden niet (confronterend) klassikaal meegedeeld. 5