HeRALDIeK OF WAPeNKUNDe Wapen van Friesland
|
|
- Nienke van den Pol
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HeRALDIEK OF WAPENKUNDE Wapen van Friesland
2 Naam : Klas: Datum:
3 Ridders Duizend jaar geleden leefden er ridders. Ridders waren soldaten op een paard. Zij verdedigden het gebied van hun kasteelheer of koning. Alleen jongens van rijke ouders konden ridder worden. De jongens gingen bij een kasteelheer in de leer. Eerst als page, dat is een soort bediende. Later als schildknaap. Dan moest de jongen niet alleen klusjes doen voor zijn heer, maar ook mee gaan tijdens gevechten. De jongens oefenden in paardrijden en vechten met een stok. Ze leerden met pijl en boog schieten, zwemmen en worstelen. Wanneer een jongen 21 jaar werd, kon hij de ridderslag krijgen. Een ridder beloofde dan trouw te zijn aan zijn heer en kreeg opdrachten. Wapens zijn ontstaan in de middeleeuwen. De periode van de middeleeuwen is van 500 na Christus tot ongeveer Omdat de ridders met een harnas en gesloten helmen ten strijde trokken waren ze onherkenbaar. Daarom hadden ze behoefte aan herkenningstekens. Vraag 1: Hoe oud moest een schildknaap zijn om de ridderslag te krijgen? Antwoord: Vraag 2: Bij welke orde kan men tegenwoordig tot ridder worden geslagen? Antwoord: Opdracht 1: Bij welke sporten wordt nu nog geschoten? Zoek een afbeelding en vertel wat over de inhoud. Antwoord: Harnas Tijdens gevechten droegen ridders een harnas. De eerste harnassen werden gemaakt van kleine metalen ringetjes. Dat noemt men een maliënkolder. Omdat dit niet veilig genoeg was, werden de harnassen later van metalen platen gemaakt. Vaak werd een harnas gemaakt door een smid, die de losse delen op maat van de drager maakte. Omdat een harnas erg zwaar was droeg de ridder het meestal alleen als hij op zijn paard reed. Het paard kreeg er dan natuurlijk het extra gewicht van het harnas bij. Een goed gemaakt harnas woog ongeveer 40 kilogram. 3
4 Maliënkolder Vraag 1: Waar is een maliënkolder van gemaakt? Antwoord: Vraag 2: Hoeveel kilogram weegt een harnas ongeveer? Antwoord: Opdracht 1: Weeg één of twee emmertjes zand om te ervaren hoe zwaar 40 kilo is. Helm en schild Het hoofd en gezicht van de ridder was beschermd met een helm. Ook droeg hij bij een gevecht altijd een schild. Daarmee beschermde hij zich tegen aanvallen met een steekwapen. Met een harnas en zo n helm op waren ze niet te herkennen en dat was lastig. Want daardoor wisten ze niet of ze een vriend of vijand tegenover zich hadden. Daarom verfden ridders herkenningstekens op hun schild, ook wel blazoen genaamd. Elke ridder had zijn eigen teken. Sommigen schilderden op hun schild een slang of een leeuw en weer anderen gebruikten een kruis of een sabel als teken. Het woord schilderen is afkomstig van het woord schild. Helm met wapenteken Schild met wapenteken 4
5 Zo n versierd schild noem je een wapen. Tijdens het vechten kon het schild wel eens onder de modder komen. Dan kon je het wapenteken niet goed meer zien. Daarom lieten de ridders het wapenteken ook op hun helm schilderen. Zo'n helm met het wapenteken heet dan de wapenhelm. Het teken kwam ook te staan op het wapenkleed dat het paard droeg. Zo was de ridder heel goed te herkennen. Vraag 1: Hoe wordt een versierd schild genoemd? Antwoord: Vraag 2: Waarom lieten ridders het wapenteken ook op hun helm schilderen? Antwoord: Opdracht 1: Maak deze gezegdes af. A: Iemand harnas B: open vizier C: Iets schild De familiewapens Toen de tijd van de ridders voorbij was, bleven de wapentekens bestaan. Ze werden opgetekend in wapenboeken. Dat had voordelen, want de tekenaar kon er van alles bij tekenen. De wapenschilden op papier werden uitgebreid met helmen, kronen en andere versieringen. Dat is goed te zien aan het wapen van het Koninkrijk der Nederlanden. Dat werd voor het eerst gebruikt in 1815 door Koning Willem I. De leeuw op het schild ziet er veel ingewikkelder uit dan de leeuwen op de schilden van de ridders. Vroeger hadden veel families een familiewapen. Soms is dat nog terug te vinden, maar niet alle wapens werden vastgelegd of geregistreerd. Wapen van het Koninkrijk der Nederlanden 5
6 Onder het wapen staat 'Je maintiendrai' (zeg: zje men-tjen-dree). Dat betekent: 'Ik zal handhaven'. Vroeger kon je met een wapenschild laten zien wie je was. Maar het kon ook met een vlag. Vanaf de 17e eeuw kozen steeds meer landen hun eigen vlag. In onze tijd worden er nog steeds een soort wapentekens bedacht: logo's. Een logo is een beeld dat gebruikt wordt voor een merk. Aan het logo kun je een bedrijf of een product herkennen. Dat is handig, want je hebt verschillende merken die allemaal hetzelfde product maken. Bijvoorbeeld sportschoenen of mobiele telefoons. Aan het logo kun je direct zien van welk merk de schoen of de telefoon is. Ook auto's, sportclubs en verenigingen kun je herkennen aan het logo. 6
7 Opdracht 4: Welke Logo s zijn dit?
8 Antwoorden logo s
9 Opdracht 1: Ontwerp nu zelf een logo voor je school 9
10 Delen van een familiewapen De kleuren van een familiewapen In een embleem of logo, mogen alle kleuren en tekens gebruikt worden. Bij de middeleeuwse wapens was dat allemaal heel erg streng geregeld. Alles werd ook geheimzinnig gehouden. Zo kregen alle kleuren die op een schild gebruikt mochten worden andere namen dan de namen die wij nu gebruiken. De kleuren geel en wit worden metalen genoemd. Kleuren mochten elkaar nooit raken. Groen mocht dus nooit tegen rood aan komen of zwart tegen blauw. Ze moesten altijd gescheiden worden door een metaal, dus geel of wit. Ook twee metalen mochten elkaar nooit raken, maar moesten altijd gescheiden zijn door een kleur. 10
11 Andere namen voor de kleuren rood = keel blauw = azuur groen = sinopel zwart = sabel geel = goud wit = zilver Wat betekenen de kleuren: * Rood = moedig, dapper * Blauw = koninklijk, eerlijk * Groen = mild, hoopgevend * Zwart = gevaar * Geel = wijsheid, rijkdom * Wit = trouw, sterk Voorbeelden van vlakverdeling Een schild kan op verschillende manieren worden verdeeld. Een aantal veel voorkomende vlakverdelingen zijn in de figuren hieronder weergegeven. 1 Doorgesneden 2 Gedeeld 3 Doorgesneden half gedeeld 4 Gedeeld en rechts doorgesneden 5 Gevierendeeld 6 Gevierendeeld met hartschild 7 Rechts geschuind 8 links geschuind 11
12 Kronentafel (uit familiewapens in Noord-Nederland) Nederlandse Koningskroon Prins, 2 e periode Stadhouders (J.W.Friso) en Provincie Drente Prins, 1 e periode Stadhouders (Orange) o. a. Provincie Friesland en Groningen Baron Ridder Ridder/Jonkheer Heraut Heer Edele/ Grietman Eigenerfde/ Welgeborene Huisman/ Vrije-boer 12
13 Betekenis van een paar symbolen in de heraldiek Symbool Betekenis o.a. bij familie: Bijenkorf Vlijt Uding, De Jong Haan Waakzaamheid Broersma, Glinstra De Haan Ring Eeuwigheidsymbool De Vries, Jaasma Roos Jeugd, schoonheid, lieftalligheid, liefde, onschuld, Atsma, Hut vreugde Ster Geluk, heil, ook Maria-symbool Haitsma, Vulsma, Rosema Uil Wereldlijke wijsheid Glas Van der Meulen Zwaan Waardigheid, deftigheid, trouw Voorbeelden van familiewapens Familiewapen Kuperus (Marssum) Schild: Gedeeld: I, de Friese halve adelaar komende uit de deellijn, van zwart op goud. II, doorsneden, A: in zilver een gouden roos, B: in blauw een roos van goud. Het schild gedekt door een eigenerfdenkroon van goud, met in de hoofband vijf rode ruitvormige stenen en op de hoofdband drie bladeren en twee parels. Familiewapen Bakker Schild: In azuur een brood van goud, gekerfd van zilver met een blokzoom van sabel en zilver. 13
14 Familiewapen Wijbrans In zilver een golvende dwarsbalk van azuur,vergezeld boven van een pompeblad van keel en beneden van een vogel van sabel. Familiewapen Rinkes Schild: gedeeld: I:. in goud een halve adelaar van sabel (zwart), komende uit de deellijn (de zgn. Friese adelaar); II:. doorsneden: a. in blauw een zilveren hamer, steel omlaag, overtopt door een zilveren tak, steel links; b. in zilver twee groene klaverbladen, boven elkaar. Familiewapen Bergsma Schild gedeeld I: Schild, gedeeld II:
15 Vraag 1: Vraag 2: Wat betekent blazoenering? Voor wie was deze kroon? Opdracht 1: Beschrijf het schild van het wapen van Bergsma Wapenspreuken Een spreuk is een soort uitdrukking of zegswijze met een diepere betekenis. Een wapenspreuk is een spreuk die ergens op een wapenschild of blazoen is verwerkt. Soms wordt een wapenspreuk ook wel devies, legende, leus, lijfspreuk, motto of wapenkreet genoemd. Zo n spreuk bestaat meestal uit een korte kernachtige zin. Vaak is de tekst in het Latijns, maar het kan ook in de eigen taal zijn. Wapenspreuken van provincies Luctor et emergo Ik worstel en kom boven Zeeland Vigilate Deo confidentes Waakt, vertrouwende op God Zuid-Holland Wapenspreuken van steden Heldhaftig - Vastberaden - Barmhartig Amsterdam Sterker door strijd Rotterdam Libertatis primitiæ Eerstelingen der vrijheid Den Briel 15
16 Vraag 1: Van welke stad is het wapen met de spreuk Multis Periculis Supersum? Antwoord: Vraag 2: Wat betekent deze spreuk? Antwoord: Opdracht 1: Bedenk een wapenspreuk voor het wapen van Fryslân Zo maar wat spreuken - Eendracht maakt macht - Wat gij niet wilt dat u geschiedt doe dat ook een ander niet - Pluk de dag - Vrede en recht - Sterker door strijd 16
17 Opdracht 2: Ontwerp je eigen familiewapen Naam: Geb. datum: Geb. plaats: Beschr. Wapen:
18 Naam: Geb. datum: Geb. plaats: Beschr. Wapen:
19 Naam: Geb. datum: Geb. plaats: Beschr. Wapen:
20 20
Ridders. Antwoord: 21 jaar
Ridders Duizend jaar geleden leefden er ridders. Ridders waren soldaten op een paard. Zij verdedigden het gebied van hun kasteelheer of koning. Alleen jongens van rijke ouders konden ridder worden. De
Nadere informatieHet ontstaan en de ontwikkeling van familiewapens. Lezing door Cees Heystek op de bijeenkomst van de HCC-regio Noordoost-Brabant
Het ontstaan en de ontwikkeling van familiewapens Lezing door Cees Heystek op de bijeenkomst van de HCC-regio Noordoost-Brabant Wat is een familiewapen? Een familiewapen is een embleem van een persoon
Nadere informatieSpreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff
Spreekbeurt en werkstuk over Ridders Door: Oscar Zuethoff Mei 2007 Inleiding Waarom houd ik een spreekbeurt over de ridders en de riddertijd? Toen ik klein was wilde ik altijd al een ridder zijn. Ik vind
Nadere informatieRHET LEVEN VAN EEN. idder
RHET LEVEN VAN EEN idder De edele ridder 4 De ridderslag 6 Leven in een kasteel 8 Trouwe rijdieren 10 Het wapenschild 12 Ridderlijkheid 14 Wapenrusting 16 Toernooien 18 Veldslagen 20 Register 22 Tekst
Nadere informatieeen zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:
Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat
Nadere informatieQuiz Kleed de Ridder. versie 2017
Quiz Kleed de Ridder versie 2017 Een ridder was een vechtersbaas. En daar was hij op gekleed. Wanneer je deze quiz gespeeld hebt, dan weet je waarom een ridder langer dan uur nodig had, om zich aan te
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: ridders en kastelen
Auditieve oefeningen bij het thema: ridders en kastelen Boek van de week: 1; Ridders 2; Burchten en kastelen 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe
Nadere informatieeen zee van tijd Werkblad 31 Ω De riddertijd Ω Les 1: De bouw van een kasteel Naam:
Werkblad 3 Ω De riddertijd Ω Les : De bouw van een kasteel een Burcht In het begin van de middeleeuwen woont een ridder in een burcht. Dat is een houten huis in de vorm van een toren. Als bescherming staat
Nadere informatieInleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd
Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland 2016 Lesbrief voor de groepen 7 van de basisscholen in Midden-Delfland Deze les is de voorbereiding voor de Kindermonumentendag op
Nadere informatieOorkondekistje. Geschonken aan A.Plate op zijn 70e verjaardag op 26 mei 1915 en vervaardigd door J.C.Altorf
Oorkondekistje Geschonken aan A.Plate op zijn 70e verjaardag op 26 mei 1915 en vervaardigd door J.C.Altorf Visser 3-3-2016 Uit de fotomap van de kleinzoon van J.C.Altorf kwamen de onderstaande foto s tevoorschijn
Nadere informatieKastelen. Dit werkboekje is van: www.lesidee.web-log.nl
Kastelen Dit werkboekje is van: Naam: Hoi! Super leuk dat je dit boekje hebt open gedaan. Wanneer je dit boekje helemaal hebt uitgewerkt weet je een heleboel over kastelen! Lees straks eerst de teksten
Nadere informatieVlag Bellingwedde. Wapen Bellingwolde. Wapen Wedde
Vlag Bellingwedde Wapen Bellingwolde Wapen Wedde met dank aan J. Boltendal, Wedde Vlag Bellingwedde De lengte van de gemeentevlag verhoudt zich tot de hoogte als 3 : 2. De vlag bestaat uit een broeking
Nadere informatieNaam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6
Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs
Nadere informatieDe middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6.
De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6. Inhoud 1.De pest 6. Het kasteel 2. Waarom middeleeuwen? 7.Straffen 3.Belegeringswapens 8.Karel de Grote 4. Kinderen
Nadere informatieLesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen
Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen 1 Naamsverklaring: Een gilde is een vereniging van mensen die hetzelfde beroep uitoefen(d)en, vb bakkers of wevers waren allemaal
Nadere informatieVoorwoord Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1. Wat zijn ridders?
Werkstuk door een scholier 2593 woorden 10 mei 2005 5.8 467 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Wij hebben voor het onderwerp ridders gekozen omdat we voor geschiedenis een werkstuk moesten schrijven
Nadere informatieGebedsdagboek. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in den hemel alzo ook op de aarde. Mattheüs 6:10
Gebedsdagboek Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in den hemel alzo ook op de aarde. Mattheüs 6:10 Biddend door het Onze Vader Gebedsdagboek Met toestemming vertaald Text Copyright 2013 Rosilind
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Kastelen De eerste kastelen De eerste kastelen werden tussen 800 en 1000 na Christus gebouwd. In die tijd maakten de Noormannen de kusten van Europa onveilig: ze plunderden dorpen en boerderijen. De mensen
Nadere informatieHistorisch Archief Westland. Historisch Archief Westland
( 4 0 ) D E W A P E N S O P D E V O O R G E V E L. D e t h a n s a a n we zi g e wa p e n s d a t e r e n a l l e v a n a f d e g e v e l r e s t a u r a t i e va n 1 9 3 4 e n vo r m e n s i n d s d i
Nadere informatieTorenroute Ga snel naar het kasteel! Klim dan naar boven Er is haast bij!
Torenroute Ga snel naar het kasteel! De wachters roepen dat er hulp nodig is. Loop onder de poort door en ga rechtsaf door de deur naar binnen. Je bent nu in de Oostertoren. Wil je meteen weten wat er
Nadere informatieIiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal
Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige
Nadere informatie"Van goud beladen met een ketel van sabel."
KETHEL EN SPALAND Opheffing : 1941 Rotterdam, Schiedam Toevoegingen : 1855 Nieuwland, Korteland en 's Graveland "Van goud beladen met een ketel van sabel." DELFT Toevoegingen : 1921 Hof van Delft (ged,
Nadere informatieNaam: DE MIDDELEEUWEN Ridders en kastelen
Naam: DE MIDDELEEUWEN Ridders en kastelen De eerste ridders De eerste ridders waren vroeger gewoon soldaten te paard. Pas vanaf de 12de eeuw moesten deze soldaten zich aan strenge voorschriften en regels
Nadere informatieLang geleden... Lesbrief
Lesbrief Lang geleden... Deze lesbrief dient als voorbereiding op een bezoek aan de theatervoorstelling Lang geleden... een muzikale tijdreis voor kinderen vanaf 6 jaar. Door de lesbrief in de klas te
Nadere informatieMEDAILLON PG-1 MEDAILLON PG-2 MEDAILLON PG-3
MEDAILLON PG-1 AFMETINGEN : 33 x 20cm Ruitvormig wapenschild gevat in rolwerk Medaillon met inscriptie Monseur Melon ende Ioeffrauwe Eesabella van Longevil, sijn huysvrauwe A 1626 Wapenschild Melon van
Nadere informatieREGISTRATIE VAN FAMILIEWAPENS. Fryske Rie foar Heraldyk
REGISTRATIE VAN FAMILIEWAPENS Inhoudsopgave INLEIDING... 2 1. OUDE WAPENS... 3 2. NIEUWE WAPENS... 4 2.1. AANVRAAG REGISTRATIE... 4 2.2. KOSTEN... 4 2.3. REGISTRATIE... 4 2.4. KOPIE... 5 2.5. WAPENREGISTER...
Nadere informatieDe brief voor de koning
TONKE DRAGT De brief voor de koning leopold/amsterdam eerste deel De opdracht 1 De nachtwake in de kapel Tiuri lag geknield op de stenen vloer van de kapel en staarde naar de bleke vlam van de kaars die
Nadere informatieVoorleesverhaal. Het leven in een kasteel. Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs
Voorleesverhaal Het leven in een kasteel Voorleesverhaal voor groep 1 t/m 4 van het basisonderwijs Beste leerkracht, Kinderen vinden kastelen vaak heel spannend. En terecht, want een kasteel is meestal
Nadere informatieBij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.
Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel
Nadere informatieHoge Raad van Adel RMTK 1
Hoge Raad van Adel RMTK 1 Inhoudsopgave Ten geleide 3 Jaarverslag van de Raad 4 Aanstellingen 4 Adelszaken 4 Bijlage: Verleningen 2016 6 Titels 6 Hertogen 6 Markgraven 9 Graven 10 Baronnen 14 Persoonlijke
Nadere informatieLES 1. De verstandigste man op aarde. Sabbat
De verstandigste man op aarde Sabbat Doe Lees Koningen 3 en 4. Wie is de de meest wijze persoon die je kent? Hoe denk je dat die persoon zo wijs is geworden? Denk je dat jij ooit zo wijs zult worden? Beeld
Nadere informatie5,8. Werkstuk door een scholier 2065 woorden 7 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Inhoud
Werkstuk door een scholier 2065 woorden 7 juni 2007 5,8 232 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud 1. Voorwoord 2. Wat is een kasteel? 3. Wat zijn ridders? 4. Toernooien 5. Het leven in een kasteel 6.
Nadere informatieDe wapenschilden van Cuijk en Grave
De wapenschilden van Cuijk en Grave Het wapenschild van de familie van Cuyck Aernt Van Buchel reproduceerde in zijn Monumenta drie verschillende wapenschilden van de van Cuycks 1 : In goud twee dwarsbalken
Nadere informatieThema 12: Een beetje bang
Thema 12: Een beetje bang Woordcluster 1: Beven: beven is een heel klein beetje heen en weer bewegen. Het is bijna niet te zien, en je kunt het niet tegenhouden. Je beeft bijvoorbeeld van kou of angst.
Nadere informatieMaar hij ziet niemand. Ik zal het wel gedroomd hebben, denkt hij dan. Hij gaat weer liggen en slaapt verder.
Over dit boek Karel en Elegast is een oud verhaal. Het gaat over trouw aan de koning en over verraad. Het is één van de eerste verhalen die in de Nederlandse taal zijn opgeschreven. De Karel in dit verhaal
Nadere informatieBegrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers
ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.
Nadere informatieQUIZ OVER TIJD EN RUIMTE gemaakt door kinderen van unit 2
Unit 2 kernconcepten kwartaal 4 In de eerste weken van het laatste kwartaal heeft het kernconcept Macht centraal gestaan met als insteek de gevolgen van macht binnen het thema de middeleeuwen. De kinderen
Nadere informatieDIT BEN IK. Thema: Verhalen
Het thema verhalen begint bij de kleuters heel dichtbij: ze kijken aan de hand van een foto naar zichzelf en naar het gezin waaruit ze komen. Wie staan er op de foto? Waar is deze foto gemaakt? En wat
Nadere informatieHandleiding bij het ontwerpen van een familiewapen
Handleiding bij het ontwerpen van een familiewapen Iedereen die geen wapen van zijn familie kan vinden mag in Nederland zonder probleem een nieuw aannemen. Soms zal dat nieuwe wapen alleen voor de aanvrager
Nadere informatieAlbum amicorum van Cornelis Valck, , medicus Koninklijke Bibliotheek,aanvraagnummer 131 H 32
Album amicorum van Cornelis Valck, - 1643, medicus Koninklijke Bibliotheek,aanvraagnummer 131 H 32 Wapens en inscripties uit Montpellier, Frontignan, Rome en Padua. 2 gouaches, 4 wapenschilderingen, 1
Nadere informatieKOPIEERBLADEN. THEMA 5: Ik wil ridder worden! Plantyn - TotemTaal - Thema 5: ik wil ridder worden!
KOPIEERBLADEN THEMA 5: Ik wil ridder worden! 97 97 Wat moet je doen om ridder te worden? Vind je dit goed? Moet er nog iets bij? Als je de opdrachten hier goed uitvoert, krijg je een ridderdiploma. Page
Nadere informatieKarel de Grote Koning van het Frankische Rijk
Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk
Nadere informatieALBUM AMICORUM VAN JOHANNES GODIN, UTRECHT 1653 Koninklijke Bibliotheek aanvraagnummer 135 J 2
ALBUM AMICORUM VAN JOHANNES GODIN, UTRECHT 1653 Koninklijke Bibliotheek aanvraagnummer 135 J 2 Wapenbeschrijvingen: Anton C. Zeven, Wassenaar, 2017 anton.zeven@hetnet.nl Bertlingh, Johannes 135 J 2 Blanche
Nadere informatieLezen : Jacobus 4. PvN 84 Gezang 160 Opwekking 733 Gezang 161 Opwekking 614 Opwekking 430 Opwekking 544 Gezang 165 Gezang 10
Welkom Lezen : Jacobus 4 PvN 84 Gezang 160 Opwekking 733 Gezang 161 Opwekking 614 Opwekking 430 Opwekking 544 Gezang 165 Gezang 10 Votum en groet Onze hulp is in de naam van de Heer, die hemel en aarde
Nadere informatieInleiding. In het kort. Wat heb je nodig?
Inleiding o Wow, wat zie jij er leuk uit! Nieuwe kleren? Dat staat je goed joh! Gaaf he, als je zo n compliment krijgt! Vind je het ook belangrijk om merkkleding en merkschoenen te dragen? Waarom? Omdat
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatieLES 13. Oorlogen, oorlogen en nog eens oorlogen. Lees. Lees "Oorlogen, oorlogen en nog eens. Schrijf de power text op een kaart of een
LES Oorlogen, oorlogen en nog eens oorlogen Heb je wel eens ruzie gehad? Misschien heb je geschreeuwd tegen je broer of zus. Of was je boos op iemand op school. Of misschien heb je twee mensen zien vechten.
Nadere informatieDE STANDENMAATSCHAPPIJ
DE STANDENMAATSCHAPPIJ 1)DE DRIE STANDEN Een bisschop schets de ideale samenleving De menselijke wet onderscheidt naast de geestelijk stand nog twee andere standen. De edelman en de onvrijen worden niet
Nadere informatie/SCf. Van: M.H. Koning 1 2 SEP Veenweg la 9728NH Groningen. Datum: 11 september Betreft: Misbruik van het Ommelander wapen
Van: M.H. Koning 1 2 SEP. 2017 Veenweg la 9728NH Groningen /SCf Datum: 11 september 2017 Betreft: Misbruik van het Ommelander wapen Geachte leden van Provinciale Staten van Groningen, Als geboren en getogen
Nadere informatieEr waren in de 17 eeuw veel muntvervalsers. De experts onder hen maakten de meer waarde- volle munten
Werkstuk door een scholier 1153 woorden 13 januari 2002 5,3 44 keer beoordeeld Vak Economie 1) Munten Een munt is een metalen betaalmiddel. De waarde van de munt wordt door degene op wiens gezag de munt
Nadere informatieNaam: IK WOON IN NEDERLAND
Naam: IK WOON IN NEDERLAND Nederland is een land in Europa. Het land ligt aan de Noordzee, naast Duitsland en België. Nederland is niet erg groot. Toch wonen er ruim 16 miljoen mensen, waardoor Nederland
Nadere informatieSamenvatting door O woorden 29 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. De Romeinen
Samenvatting door O. 1213 woorden 29 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Romeinen Haroon Inhoud Inleiding Het ontstaan van Rome Het Romeinse Rijk Het Romeinse Leven Wapens & Kleding Religie
Nadere informatieSpreuken, van Bastiaan Oostendorp - April 2016
Spreuken, van Bastiaan Oostendorp - April 2016 Laat stilte uw leidraad zijn, Laat de weg tot mythe worden, Laat de legende verteld worden als vrucht voor later. Goden geven gunsten, in ruil voor strijd
Nadere informatieAlbum amicorum/liedboek van Margaretha van Duvenvoorde gezegd van Wassenaer ( )
Album amicorum/liedboek van Margaretha van Duvenvoorde gezegd van Wassenaer (1593-1660) Koninklijke Bibliotheek aanvraagnummer 135 J 52: 4 gouaches, 21 wapenschilden verder 65 inscripties, waaronder 28
Nadere informatieIn deze les wordt stilgestaan bij de betekenis van een voor- en familienaam. Daarnaast maken de leerlingen ook hun eigen wapenschild.
LES 4 Les 4 : Familienaam Achtergrondinformatie leerkracht: In deze les wordt stilgestaan bij de betekenis van een voor- en familienaam. Daarnaast maken de leerlingen ook hun eigen wapenschild. Essentie
Nadere informatieOrde II Schrift, zegen en gebed
Orde II Schrift, zegen en gebed begroeting Vrede voor jou N en vrede voor jou N. Alles wat goed is en gelukkig maakt, het kome over jullie beiden. Vrede voor u allen, zoals wij hier bij elkaar gekomen
Nadere informatieOVER WAPENBORDEN EN WAPENS OP HET VROEGERE ORGEL IN DE CUNERAKERK
OVER WAPENBORDEN EN WAPENS OP HET VROEGERE ORGEL IN DE CUNERAKERK Dr. A.J. de Jong f Op de lezingavond van onze historische vereniging in september gaf de heer J.P.C. Hoogendijk een interessante lezing
Nadere informatieHandleiding Karel de Vijfde. Korte lesomschrijving. Lesactiviteiten. Deze les gaat over het canonvenster: Karel de Vijfde.
Korte lesomschrijving Deze les gaat over het canonvenster: Karel de Vijfde. Titel Het rijk waar de zon nooit onder gaat Vak Geschiedenis, Aardrijkskunde, Tekenen - ontwerpen Venster Karel de Vijfde Tijdvak
Nadere informatieMaria. door de ogen van schilders. Uitgave van stichting Kinderen bidden voor Kinderen
Maria door de ogen van schilders Uitgave van stichting Kinderen bidden voor Kinderen Inleiding Zo n n 2000 jaar geleden woonde Maria in het land Israël. Zij was een heilig meisje. God koos haar uit om
Nadere informatieHet opschrift. De omgeving van het monument. De vorm en samenstelling. Aan weerszijden van de 2 soldaten staan er opschriften.
Het opschrift Aan weerszijden van de 2 soldaten staan er opschriften. De omgeving van het monument 1. Kijk eens goed om je heen. Hoe is het monument geplaatst? Kruis aan. - We kunnen het al van ver zien.
Nadere informatieWerkblad ster - kwaliteitenreflectie
Werkblad ster - kwaliteitenreflectie Je ontdekt waar je goed en minder goed in bent. Zet je naam in het midden van de ster. a. In welke vakken ben jij een ster? Zet de vakken bij de punten van de ster.
Nadere informatieZe gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk!
Romeinse cijfers Vroeger werd er overal in Romeinse cijfers gerekend. Deze cijfers zijn bedacht door de Romeinen in de Romeinse tijd. Er is geen symbool voor het getal 0. Ze vonden namelijk dat niks maar
Nadere informatie1 De Stichting Toreco en haar Magisch Drenthe stellen zich aan u voor
1 De Stichting Toreco en haar Magisch Drenthe stellen zich aan u voor 2 De Stichting Toreco is een kataliserende organisatie met als hoofddoel het TOerisme en de REcreatie in de gemeente COevorden via
Nadere informatieWelkom! Kerkelijke inzegening van het huwelijk tussen Hans Bijl en Mirjam van der Weij
Welkom! Kerkelijke inzegening van het huwelijk tussen Hans Bijl en Mirjam van der Weij City Harmonic Wedding Day Votum en Groet (Sela) Votum Onze hulp en onze verwachting is van God, onze Heer. Hij die
Nadere informatieZichtversie Ridders, jonkvrouwen en goudstukken. Een aantal dingen zijn weggelaten (****) U ontvangt het complete scripts bij bestelling
Zichtversie Ridders, jonkvrouwen en goudstukken. Een aantal dingen zijn weggelaten (****) U ontvangt het complete scripts bij bestelling Maarten Stevens 2 3 Beste speler van Ridders, Jonkvrouwen en Goudstukken,
Nadere informatieChina. Chinese karakters. Vakgebied: Beeldende Vorming. Lesduur: 60 minuten
China Chinese karakters Vakgebied: Beeldende Vorming Lesduur: 60 minuten Pagina 1 Colofon Chinese karakters Les voor groep 7/8 60 minuten Tekenen China - Chinese karakters - Leerkracht - handreiking Inleiding
Nadere informatieHandleiding bij het ontwerpen van een familiewapen
Handleiding bij het ontwerpen van een familiewapen Henk t Jong MA Iedereen die geen wapen van zijn familie kan vinden mag in Nederland zonder probleem een nieuw aannemen. Soms zal dat nieuwe wapen alleen
Nadere informatie1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief
1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Kleuren Inleiding Hallo allemaal. Ik hou mijn spreekbeurt over kleuren omdat ik het een leuk en interessant onderwerp vind en ook omdat kinderen er niet zo snel op komen denk ik. Ik heb mijn spreekbeurt
Nadere informatieExtra: Waarom hebben mensen paarden
Extra: Waarom hebben mensen paarden In dit extra hoofdstuk leer je: Dat mensen paarden houden met een bepaald doel. Met welk doel mensen vroeger paarden hielden. Waarom mensen nu paarden hebben. Inleiding
Nadere informatieOpwekkingsdienst 16 augustus 2015 om in de Ark. Voorganger: Ds. Oberink M.m.v.: de opwekkingsband. Thema: Een geworteld leven
Opwekkingsdienst 16 augustus 2015 om 16.45 in de Ark - Zingen voor de dienst om 16.45: Opw. 559 Schijn met Uw licht (E) Schijn met uw licht in mijn hart, Heer, ) schijn met uw licht in mijn hart, ) dat
Nadere informatieFamiliewapens. en het nut van wapenregistratie. Christoph ten Houte de Lange. Inleiding
Christoph ten Houte de Lange Familiewapens en het nut van wapenregistratie Inleiding In de hiernavolgende bijdrage wil ik kort op een speciaal aspect van de wapenkunde ingaan namelijk op het belang wapens
Nadere informatieOrde II Schrift, zegen en gebed
Orde II Schrift, zegen en gebed begroeting Vrede voor jou N en vrede voor jou N. Alles wat goed is en gelukkig maakt, het kome over jullie beiden. Vrede voor u allen, zoals wij hier bij elkaar gekomen
Nadere informatie* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk
Grieken en Romeinen LES 2 DE ROMEINEN JE LEERT hoe het Romeinse leger werkt; dat wegen belangrijk zijn voor de Romeinen; hoe Romeinen wonen. 5000 jaar * = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen).
Nadere informatie4 oktober 10.00 uur AA Kramer
4 oktober 10.00 uur AA Kramer Orde van dienst: Welkom en mededelingen. Stil gebed Votum en zegengroet Psalm 108: 1 Wet + spreuken 3: 1-4 GK 22 Uw woord omvat mijn leven. Gebed Voor de kinderen: Waardevol.
Nadere informatieLancelot Das Königliche Spiel Mattel, 1990 SIEGERS Roland 2-5 spelers vanaf 10 jaar ± 60 minuten
Lancelot Das Königliche Spiel Mattel, 1990 SIEGERS Roland 2-5 spelers vanaf 10 jaar ± 60 minuten Lancelot : het koninklijke spel Het edele spel van de Ronde Tafel voor voortreffelijke ridders en voorname
Nadere informatieBSO WERELDPLEK 1 PRESENTEERT
BSO WERELDPLEK 1 PRESENTEERT 2 Welkom Tijdreizigers! STAP MAAR IN ONZE TIJDMACHINE Deze zomer staat er een heel bijzonder apparaat op de Wereldplek: een echte tijdmachine! Met een tijdmachine kan je reizen
Nadere informatie14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.
Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het
Nadere informatieHERAlDISCHE BESPREKING VAN DE KONINGIN ASTRID HERDENKINGSMUNT
23 HERAlDISCHE BESPREKING VAN DE KONINGIN ASTRID HERDENKINGSMUNT H. Dreesen Op 2 februari 995 werd door de Koninklijke Munt van België een herdenkingsmunt met een nominale waarde van 250 frank uitgegeven
Nadere informatieLiturgie. zondag 11 juni :30 uur Ds H D Bondt. 14:15 uur Ds R Prins
zondag 11 juni 2017 Liturgie 09:30 uur Ds H D Bondt 14:15 uur Ds R Prins 09:30 uur 11-jun Ds H D Bondt NLB 217 : 1-5 Ps 101 : 1, 2, 3 Exodus 34 : 4-9 NLB 195 : Matt 28 : 16-20 2 Kor 13 : 11-13 Opw 661
Nadere informatieOrde I Schrift, zegen en gebed
Orde I Schrift, zegen en gebed groet en inleidend woord Vrede voor jou N en vrede voor jou N. Alles wat goed is en gelukkig maakt, het kome over jullie beiden. Vrede voor u allen, zoals wij hier bij elkaar
Nadere informatieInformatie voor groep 5 t/m 8 van het basisonderwijs. Het leven in. een kasteel
Informatie voor groep 5 t/m 8 van het basisonderwijs Het leven in een kasteel Tja, wat is een kasteel eigenlijk? Als je een bezoek gaat brengen aan een kasteel is het fijn om te weten waarom er kastelen
Nadere informatie71 H 23 Joannes d Andeleu te Leuven Jean/Jan d /Johan d Andeleu van Brussel. Ik heb geen verdere gegevens van hem.
71 H 23 Joannes d Andeleu te Leuven Jean/Jan d /Johan d Andeleu van Brussel. Ik heb geen verdere gegevens van hem. Naam en blz Andeleu, Johannes 1 Arenberg,, Charles d 2 Bemdenus, Henricus 7 Bouricius,
Nadere informatieZegen, aanbidding. Kracht, overwinning. Ere zij de eeuwige God. Laat elke natie, elke creatie, buigen voor de eeuwige God.
Hartelijk welkom Zegen, aanbidding - Opwekking 454 Zegen, aanbidding. Kracht, overwinning. Ere zij de eeuwige God. Laat elke natie, elke creatie, buigen voor de eeuwige God. Opwekking 454 Elke tong in
Nadere informatiePLATTEGROND. Je neemt de trap tot halverwege, gaat linksaf en volgt de pijl
Lieve kinderen? In heel veel schilderijen en beelden van het Bonnefantenmuseum staan kinderen afgebeeld: kleine, grote, mooie, witte, eenzame en gezellige kinderen. Sterker nog, de naam van het museum
Nadere informatieLonden 2012! Meer dan 2000 jaar geleden. Gerwin De Decker. Grieken hun goden vereerden. De enige. bewoners waren priesters, die de
Gerwin De Decker Sportievelingen zullen zich tijdens de zomervakantie niet vervelen. Want de Olympische Spelen komen er weer aan! Van 27 juli tot en met 12 augustus 2012 zullen alle topatleten van de hele
Nadere informatie4 Heer, u hebt aan de mensen uw regels gegeven. Zo weet ik wat ik moet doen. 5 Ik wil leven volgens uw wetten, en dat volhouden, elke dag weer.
Psalmen Psalm 119 Heer, ik wil leven volgens uw wetten 1 Gelukkig zijn mensen die altijd het goede doen, die leven volgens de wet van de Heer. 2 Gelukkig zijn mensen die altijd denken aan de woorden van
Nadere informatieDE KONINKLIJKE STANDAARD
DE KONINKLIJKE STANDAARD Is het u ook opgevallen, dat sedert de abdicatie van Koningin Juliana op 30 april 1980 de onderscheidingsvlag op paleis Soestdijk is gewijzigd? Korte tijd heeft de bij K.B. van
Nadere informatieVoor de ouders of verzorgers
Voor de ouders of verzorgers Dit boekje is bedoeld voor kinderen tussen drie en zes jaar. Acht kunstwerken uit de collectie oude kunst van het Centraal Museum zijn geselecteerd voor dit boekje. Deze werken
Nadere informatieEfeziërs 1. Begin van de brief
Efeziërs 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Efeze 1 Dit is een brief van Paulus aan de christenen in de stad Efeze. Ik ben een apostel van Jezus Christus. Dat is Gods wil. Jullie horen
Nadere informatieOntwerpen voor een nieuw wapen gemeente Krimpenerwaard.
Ontwerpen voor een nieuw wapen gemeente Krimpenerwaard. Door Ralf Hartemink www.ngw.nl : Heraldry of the World Hierbij een korte schets van de geschiedenis van de wapens in het grondgebied van de toekomstige
Nadere informatieLaat uw Koninkrijk komen en Uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel
Laat uw Koninkrijk komen en Uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel Deze week gaan we ontdekken dat God Zijn schepping heel gaat maken en dat wij daarbij ingezet worden. 2 19 Gods Koninkrijk komt
Nadere informatieWapens op de gevel van de herberg Sinte Michiel, geschilderd door Pieter Brueghel de Jongere (1564-1638)
Eerder in een iets gewijzigde vorm verschenen in Heraldicum Disputationes 18 (2013): 26-29. Sleutelwoorden: schilderij, herberg, St Michel, wapen, Brueghel Wapens op de gevel van de herberg Sinte Michiel,
Nadere informatie14 februari 2016; Glazen Kerk jongerendienst; Immanuëlkerk; ds. Martijn van Leerdam; Gerard de Waardt. Zingen: Opwekking 542. Zingen voor de dienst
14 februari 2016; Glazen Kerk jongerendienst; Immanuëlkerk; ds. Martijn van Leerdam; Gerard de Waardt Zingen: Opwekking 542 Zingen voor de dienst 1 God van trouw, U verandert nooit, Eeuwige, U mijn vredevorst.
Nadere informatie2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan.
2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 1. Boeren gebruiken een tang om de nagels van hanen bij te knippen.
Nadere informatieKEUR EN ORDONNANTIE OP DE DRAAYPLANK IN DE VRIJE EN LAGE BOECKHORST.
Een curieuze keur. Mr. Nicolaas Cornelis de Stoppelaar had in 1772 de Hooge Heerlijkheden van de Hooge en de Vrije en Lage Boeckhorsten uit de hand gekocht van de Prinses van gravin de Hij was op zijn
Nadere informatieJuwelen koffer. Caritas West-Vlaanderen vzw Bosdreef 5 8820 Torhout 050 74 56 22 kb@caritaswest.be
Juwelen koffer Caritas West-Vlaanderen vzw Bosdreef 5 8820 Torhout 050 74 56 22 kb@caritaswest.be Juwelenkoffer Juwelen zijn van alle tijden en alle volkeren. Ze zijn hoofdzakelijk bedoeld om de mens te
Nadere informatieDe omgeving van het monument. De opschriften. De vorm en de samenstelling van het monument
3. Welke elementen kan je terugvinden op het monument? Kruis aan. De omgeving van het monument 1. Kijk goed naar het monument. Kruis aan wat juist is. Je kan het van ver zien. Je kan er rond. Er is een
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieOrde I Schrift, zegen en gebed
Orde I Schrift, zegen en gebed begroeting Vrede voor jou N en vrede voor jou N. Alles wat goed is en gelukkig maakt, het kome over jullie beiden. Vrede voor u allen, zoals wij hier bij elkaar gekomen zijn,
Nadere informatie