Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar X Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2001 Nr. 4 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal s-gravenhage, 29 september 2000 Inleiding De Koninklijke landmacht bereidt de vervanging voor van alle operationeel en technisch verouderde vuurmonden van het type M114 en alle paraat ingedeelde vuurmonden van het type M109. Op 6 mei 1999 (Kamerstuk X, nr. 33) heb ik u geïnformeerd over de behoefte aan nieuwe gemechaniseerde vuurmonden. Naast de vuurmonden maakt ook de verwerving van gereedschappen, reservedelen, onderwijsleermiddelen en munitie deel uit van het project. Inmiddels is het onderzoek naar geschikte alternatieven voltooid. Met deze brief informeer ik u over de resultaten van de gecombineerde voorstudie- en studiefase. De behoefte Artillerie-eenheden leveren met hun vuurkracht een belangrijke bijdrage aan de gevechtskracht van de Koninklijke landmacht. Ze bestrijden doelen die buiten bereik van de overige wapensystemen liggen. Niet alleen bij de bondgenootschappelijke verdediging, maar ook bij vredeafdwingende operaties zijn artillerie-eenheden onmisbaar. Zo hebben Nederlandse artillerie-eenheden nog onlangs een belangrijke rol gespeeld bij de operaties in voormalig Joegoslavië. De huidige vuurmonden van het type M109 en M114 voldoen op operationeel en technisch gebied niet meer aan de eisen die het moderne gevechtsveld stelt. Met name de lage vuursnelheid, de korte dracht (maximaal 18 km) en de geringe bescherming vormen grote tekortkomingen. De nieuwe vuurmond moet in staat zijn binnen zeer korte tijd en over grote afstand (tot 38 km) verschillende doelen te bestrijden. De bepantsering van de vuurmond moet bescherming bieden tegen handvuurwapens en scherven van vijandelijke artillerie- en mortierprojectielen. Daarnaast KST48192 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2000 Tweede Kamer, vergaderjaar , X, nr. 4 1

2 moet de bovenzijde van de vuurmond bestand zijn tegen de pantserdoorborende werking van subprojectielen van het type «Improved Conventional Munition» (ICM). Voor de bescherming tegen NBC-strijdmiddelen dient de vuurmond te zijn uitgerust met een filter- en overdruksysteem. Onderdelen van het systeem moeten zodanig geautomatiseerd werken dat het met maximaal drie personen kan worden bediend. Tot slot zijn ook eisen gesteld op het gebied van mobiliteit, zelfstandig optreden en groeipotentieel. In mijn brief van 6 mei 1999 heb ik al uiteengezet dat de nieuwe vuurmonden zullen worden ingedeeld bij de drie parate afdelingen op brigadeniveau. Bij de drie resterende reserveafdelingen blijven de beste M109 s ingedeeld. Alle vuurmonden van het type M114 zijn inmiddels al uitgefaseerd. Thans beschikt elke afdeling over vierentwintig vuurmonden. Met name de hogere vuursnelheid van de nieuwe vuurmond zou een vermindering van het aantal binnen een afdeling in te delen systemen kunnen rechtvaardigen. Omdat anderzijds, door de grotere dracht, zich meer doelen zullen aandienen, is nader onderzoek verricht naar het aantal benodigde vuurmonden per afdeling. Uit een simulatiestudie van TNO blijkt dat een aantal van ten minste achttien stuks binnen een afdeling wenselijk is. Ook andere landen hanteren dit aantal bij vergelijkbare eenheden. Binnen een parate afdeling zullen twaalf vuurmonden paraat worden gesteld. De overige zes vuurmonden vormen de reservecomponent van de afdeling. Rekening houdend met een algemene reserve van drie stuks bedraagt de totale behoefte thans 57 vuurmonden. Omdat de schietbuis van de nieuwe vuurmond hetzelfde kaliber zal hebben als die van de M109 en M114 kan ten dele worden gebruikgemaakt van bestaande munitievoorraden. Voor de bestrijding van specifieke doelen op grote afstand is nieuwe munitie nodig. Ten behoeve van de inzet van een versterkte brigade in een vredeafdwingende operatie bedraagt de initiële behoefte ongeveer 7500 projectielen van het type ICM. Resultaten van de marktverkenning In de gecombineerde voorstudie- en studiefase is niet alleen een marktverkenning uitgevoerd naar nieuwe systemen, maar zijn ook de mogelijkheden onderzocht om de huidige M109 te verbeteren. Op verzoek van de Koninklijke landmacht heeft TNO dit onderzoek verricht. De algemene conclusie is dat met een gevechtswaardeverbetering van de huidige vuurmond M109 slechts ten dele aan de gestelde eisen kan worden voldaan. Zo zijn de mogelijkheden om de bepantsering en de NBC-bescherming te verbeteren, beperkt. De verhoging van de vuurkracht en de automatisering van het systeem worden als technisch zeer risicovol gezien. Omdat de resterende levensduur van een gevechtswaardeverbeterde M109 op maximaal tien jaar wordt geschat, is dit alternatief niet verder in beschouwing genomen. Aan leveranciers van vuurmonden is nadere informatie gevraagd over hun producten. Daarop is gereageerd door het Britse bedrijf BAE-SYSTEMS met de «AS90 BRAVEHEART», de Zuid-Afrikaanse firma DENEL met de «G6 52», het Duitse bedrijf KRAUSS-MAFFEI WEGMANN met de «PzH2000» en het Amerikaanse bedrijf UNITED DEFENCE met de «M109A6 PALADIN INTERNATIONAL HOWITZER (M109A6 IH)». Zowel de «G6 52» als de «M109A6 IH» voldoet niet aan een aantal essentiële eisen, waaronder vuurkracht, mobiliteit en bescherming. Daarnaast Tweede Kamer, vergaderjaar , X, nr. 4 2

3 zijn beide systemen nog niet volledig ontwikkeld en kunnen ze niet van de plank worden gekocht. Bovendien zou Nederland voor beide vuurmonden «launching customer» worden. De «PzH2000» voldoet aan alle gestelde eisen. Deze vuurmond is inmiddels ingevoerd in het Duitse leger. De Duitse overheid heeft zich bereid verklaard alle beproevingsinformatie beschikbaar te stellen. De nog in ontwikkeling zijnde «AS90 BRAVEHEART» voldoet gedeeltelijk aan de gestelde eisen. Op het gebied van vuurkracht en mobiliteit voldoet de vuurmond. De bepantsering is echter niet voldoende. Ter verbetering heeft de leverancier een voorstel aangeboden waarbij «Explosive Reactive Armour (ERA)» op de vuurmond wordt aangebracht. Ook op het gebied van automatisering voldoet de AS90 niet aan de gestelde eisen. De leverancier heeft hiervoor geen voorstellen ter verbetering aangedragen. Uit de marktverkenning is gebleken dat er verschillende soorten langedrachtmunitie van de plank te koop zijn, waarvan er overigens slechts één, de M864, aan de gestelde eisen voldoet. Personeel Bij de reorganisatie van de Koninklijke landmacht in het kader van de herschikking van de gevechtskracht is al aangenomen dat voor een 24-uurs optreden met de nieuwe vuurmond een bemanning van maximaal zes personen (twee maal drie) nodig is. Uitsluitend de «PzH2000» voldoet hieraan. Bij de overige vuurmonden is een bemanning van minimaal acht personen vereist. Dit zou leiden tot een extra personeelsbehoefte van in totaal 72 (vredes)functies. De wijze waarop de 45 tot 50 kg zware projectielen naar het magazijn en van daaruit naar de schietbuis worden gebracht, is van invloed op de arbeidsomstandigheden. Bij de «PzH2000» zijn al deze handelingen geautomatiseerd. Bij de overige vuurmonden moet de bemanning te veel tillen. Internationale samenwerking Geen van de in beschouwing genomen alternatieven biedt mogelijkheden tot samenwerking bij de verwerving. Italië is van plan nog dit jaar de «PzH2000» te kopen. Finland zal ook nog dit jaar de keuze maken tussen drie alternatieven, de «PzH2000» de «AS90 BRAVEHEART» en de Slowaakse vuurmond ZUZANA. De ondertekening van een contract is eveneens nog dit jaar voorzien. In Zweden bestaat ook behoefte aan een nieuwe vuurmond, echter pas na Voor de instandhouding worden bij de «PzH2000» goede samenwerkingsmogelijkheden met Duitsland en Italië onderkend. In Duitsland wordt gewerkt aan de oprichting van een logistiek samenwerkingsverband waaraan toekomstige gebruikers kunnen deelnemen. De samenwerking moet onder meer leiden tot een verlaging van de levensduurkosten. Daarnaast ziet de Duitse overheid, bij een keuze voor de «PzH2000», mogelijkheden tot het combineren van rij- en onderhoudsopleidingen. Ten aanzien van de «AS90 BRAVEHEART» heeft de Britse overheid zich bereid verklaard de mogelijkheden tot samenwerking te onderzoeken. Concrete afspraken zijn evenwel nog niet gemaakt. In de volgende fase zullen de mogelijkheden tot samenwerking op het gebied van logistiek en opleidingen worden uitgewerkt. Tweede Kamer, vergaderjaar , X, nr. 4 3

4 Inschakeling Nederlandse industrie Alle potentiële leveranciers hebben zich bereid verklaard tot 100 procent compensatie. Ook directe betrokkenheid van de Nederlandse industrie, mits concurrerend, behoort tot de mogelijkheden. Voor de behoefte aan langedrachtmunitie is de Amerikaanse M864- granaat een van de alternatieven. De Nederlandse en Amerikaanse overheid onderhandelen thans over licentierechten die het mogelijk zouden maken deze granaat door de Nederlandse industrie te laten produceren. Financiële aspecten In de plannen van de Koninklijke landmacht is taakstellend f 900 miljoen gereserveerd voor de aanschaf van de nieuwe vuurmonden, een initieel pakket reservedelen, gereedschappen, documentatie, opleidingsleermiddelen en de initiële munitie. Van het projectbudget van f 900 miljoen is f 70 miljoen gereserveerd voor de verwerving van de initiële langedrachtmunitie. Uit de indicatieve prijsinformatie die tot dusver is ontvangen kan worden afgeleid dat de «M109 A6 IH» en de «G6 52» met dit budget kunnen worden verworven. De «AS90 BRAVEHEART» overschrijdt het budget in geringe mate, maar zal aanzienlijk duurder worden gezien de kosten die de noodzakelijke aanpassingen zullen vergen. De «PzH2000» overschrijdt het budget vooralsnog met ruim f 100 miljoen. Voortzetting van het project Defensie heeft het voornemen het project voort te zetten met de «PzH2000». Deze vuurmond voldoet aan alle eisen en is in Duitsland al bij artillerie-eenheden ingestroomd. Invoering van de «PzH2000» bij de Nederlandse eenheden zal de interoperabiliteit binnen het binationale legerkorps ten goede komen. Ook Italië zal naar verwachting nog dit jaar zo n 70 vuurmonden van het type «PzH2000» kopen. Om tot een juiste prijsstelling te komen, zal in de volgende fase de door Duitsland en Italië betaalde prijs worden vergeleken met de aan Nederland geoffreerde prijs. Tevens zal de Defensieaccountantsdienst onderzoek verrichten naar de prijsopbouw. Waarschijnlijk zullen deze activiteiten leiden tot een verlaging van de serieprijs. Daarnaast zal in de volgende fase de samenwerking met Duitsland op het gebied van opleidingen verder worden uitgewerkt. Het gezamenlijk gebruik van (dure) opleidingsleermiddelen zou de investering met enkele tientallen miljoenen kunnen verminderen. Voorts zal op overheidsniveau worden onderhandeld over de hoogte van de door Nederland te betalen royalty s. Tot slot zullen de mogelijkheden voor logistieke samenwerking van de PzH2000 worden uitgewerkt. Deze samenwerking zal de levensduurkosten van deze vuurmond in positieve zin beïnvloeden. Al deze maatregelen zijn erop gericht het project te realiseren binnen het taakstellend projectbudget van f 900 miljoen, hetgeen betekent dat in een later stadium zonodig de projectinhoud kwalitatief danwel kwantitatief zal moeten worden bijgesteld. De «AS90 BRAVEHEART» wordt niet verder in beschouwing genomen. In het algemeen is de invoering van een relatief gering aantal, uniek voor Nederland te ontwikkelen systemen, niet aanbevelenswaardig. Aan de ontwikkeling van de noodzakelijke verbeteringen kleven bovendien grote technische risico s. De kosten van die verbeteringen zullen naar verwachting het financiële voordeel van de «AS90» ten opzichte van de «PzH2000» teniet doen. Ook vormt de noodzakelijke bemanning van acht personen in organisatorisch opzicht een nadeel. Tweede Kamer, vergaderjaar , X, nr. 4 4

5 De Zuid-Afrikaanse «G6 52» en de Amerikaanse «M109A6 IH» voldoen geen van beide aan een aantal essentiële eisen en worden daarom evenmin verder in beschouwing genomen. Ik ben voornemens, desgewenst na overleg met u, de verwervingsvoorbereidingsfase van het project aan te vangen. Over de resultaten van deze fase zal ik u op de gebruikelijke wijze informeren. Uitgangspunt is dat de langedrachtmunitie en de nieuwe vuurmonden gelijktijdig bij de Koninklijke landmacht instromen. Met het oog hierop mag de verwervingsvoorbereidingsfase voor de munitie langer duren dan die voor de vuurmonden. De resultaten van beide deelprojecten zullen u dan ook afzonderlijk worden gemeld. De Staatssecretaris van Defensie, H. A. L. van Hoof Tweede Kamer, vergaderjaar , X, nr. 4 5