BESPREEKPUNTEN EXPERTMEETING HERZIENING UAV MEI 2010

Transcriptie

1 BESPREEKPUNTEN EXPERTMEETING HERZIENING UAV MEI INLEIDING Het Ministerie van VROM heeft het Instituut voor Bouwrecht opdracht verleend om een lichte herziening van de UAV 1989 tezamen met een Werkgroep Herziening UAV 1989 vorm te gaan geven. In het najaar 2009 is deze werkgroep 1 bestaande uit vertegenwoordigers van de centrale en lagere overheid en het uitvoerend bouwbedrijf onder leiding van prof. mr. M.A.M.C. van den Berg (UvT) begonnen aan de werkzaamheden die dienen te leiden tot de lichte herziening van de UAV De werkgroep heeft zowel direct als via de website van het Instituut voor Bouwrecht een groot aantal personen en organisaties benaderd om hun opvattingen over hoe een lichte herziening van de UAV er uit zou moeten komen te zien, kenbaar te maken. De werkgroep heeft een groot deel van het omvangrijke commentaar dat binnengekomen is, becommentarieerd en is op onderdelen tot standpuntbepalingen toegekomen. In deze expertmeeting worden verschillende dringende vraagpunten aan de expertmeeting voorgelegd en op onderdelen zal worden meegedeeld welk standpunt de werkgroep innam. In deze notitie zijn de vraagpunten geformuleerd: soms in de vorm van een stelling en soms in de vorm van een vraag. Verschillende vraagpunten zijn voorzien van een korte toelichting. De werkgroep verneemt graag de opvatting van de deelnemers aan de expertmeeting inzake de standpunten door de werkgroep bereikt. Na deze meeting zal de werkgroep dit commentaar nader bestuderen en al dan niet over nemen. In een tweede bijeenkomst later dit jaar zal wederom een beroep op u gedaan worden. Dan is het de bedoeling dat er een concept versie UAV 2010 gereed ligt. In die bijeenkomst zal toelichting worden gegeven waarom bepaalde keuzen door de werkgroep zijn gemaakt. Op een aantal punten bereikte de werkgroep overeenstemming en acht zij die overeenstemming conform het binnengekomen commentaar dan wel conform het algemene beeld dat uit literatuur en omgeving van de leden van de werkgroepen naar voren is gekomen. Van die punten wordt mededeling gedaan. Tenzij er zeer grote bezwaren zijn onder de deelnemers van de expertmeeting worden deze punten niet ter discussie gesteld. Zij gaan dan ook niet vergezeld van vraagpunten. De opdracht inzake de herziening van de UAV 1998 luidt uitdrukkelijk dat dit een lichte herziening dient te zijn. Tijdens de discussie wordt u dan ook beleefd maar wel: uitdrukkelijk verzocht dat uitgangspunt voor ogen te houden. 1 De werkgroep bestaat uit: mr. R. Schnepper (Gemeentewerken Rotterdam en de lagere overheid vertegenwoordigend), ir. M. van Hezik (STABU en de hogere overheid vertegenwoordigend), mr. D.E. van Werven (Bouwend Nederland en een deel van het uitvoerend bouwbedrijf vertegenwoordigend), mr. M. van Deurzen (UNETO-VNI, de installateurs vertegenwoordigend) en prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis (Instituut voor Bouwrecht, rapporteur). Mr. H. Strang (IBR) verleent secretariële ondersteuning.

2 Deze notitie valt uiteen in twee delen: A. Herziening van bestaande bepalingen en B. Nieuw te regelen onderwerpen. BESPREEKPUNTEN A. Herziening bestaande bepalingen 1. Par : aansprakelijkheid opdrachtgever voor voorgeschreven leverancier gelijk trekken met die voor voorgeschreven onderaannemer. Toelichting De aansprakelijkheid voor de voorgeschreven leverancier die niet deugdelijk levert, komt voor rekening van de aannemer. Dit is anders in geval van de voorgeschreven onderaannemer, zie immers par. 6 lid 27 3 waar van een dergelijke beperking van de aansprakelijkheid van de opdrachtgever voor de voorgeschreven onderaannemer op dit punt geen regeling is getroffen. De werkgroep ziet voor dit onderscheid geen goede reden. De werkgroep heeft daarom besloten te komen tot een gelijktrekken van de aansprakelijkheid voor de voorgeschreven leverancier met die van de voorgeschreven onderaannemer. Daarmee wordt ook aangesloten bij de regeling terzake in de UAV-GC Geen vraagpunt. 2. Par. 6 lid 14 UAV 1989 is gewijd aan de waarschuwingsplicht. Het voorstel is om deze bepaling te vervangen door een aan de UAV aangepaste tekst van art. 7:754 BW, waarmee tegelijkertijd de precontractuele waarschuwingsplicht binnen de tekst van de UAV 1989 wordt gebracht. Zoals bekend heeft de Raad van Arbitrage in zijn uitspraak van 19 december 2002, nr , BR 2003, blz. 249 de precontractuele waarschuwingsplicht onder vigeur van de UAV 1989 uitdrukkelijk aanvaard. De tekst van art. 7:754 BW luidt als volgt: De aannemer is bij het aangaan of het uitvoeren van de overeenkomst verplicht de opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht voor zover hij deze kende of redelijkerwijze behoorde te kennen. Hetzelfde geldt in geval van gebreken en ongeschiktheid van zaken afkomstig van de opdrachtgever, daaronder begrepen de grond waarop de opdrachtgever een werk laat uitvoeren, alsmede fouten of gebreken in door de opdrachtgever verstrekte plannen, tekeningen, berekeningen, bestekken of uitvoeringsvoorschriften. Het voor de herziening bedoelde tekstvoorstel luidt als volgt: 2 5 De opdrachtgever is aansprakelijk voor de niet of niet tijdige levering: a van bouwstoffen die bij een voorgeschreven leverancier moeten worden betrokken; 3 6 lid 27: Indien door of namens de opdrachtgever het inschakelen van een bepaalde onderaannemer is of wordt voorgeschreven, is de aannemer voor wat het werk van die onderaannemer betreft jegens de opdrachtgever tot niet meer gehouden dan tot datgene, waartoe de aannemer die onderaannemer kan houden krachtens de voorwaarden van onderaanneming zoals deze door de opdrachtgever zijn aanvaard of goedgekeurd. Indien de voorgeschreven onderaannemer niet, niet tijdig of niet deugdelijk presteert en de aannemer het redelijkerwijs nodige heeft gedaan om nakoming en/of schadevergoeding te verkrijgen, zal de opdrachtgever de voor de aannemer meerdere uitvoeringskosten aan hem vergoeden, voor zover deze hem niet zijn vergoed door de aannemer. Daartegenover zal de aannemer, op eerste verzoek van de opdrachtgever, aan deze zijn vordering op de voorgeschreven onderaannemer cederen tot aan het door de opdrachtgever aan hem vergoede bedrag.

3 De aannemer is bij het aangaan of het uitvoeren van de overeenkomst verplicht de opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de constructies, werkwijzen, orders en aanwijzingen, bedoeld in par. 5, tweede lid, dan wel de de bouwstoffen of hulpmiddelen, bedoeld in par. 5, derde lid voor zover hij deze kende of redelijkerwijze behoorde te kennen. Hetzelfde geldt in geval van gebreken en ongeschiktheid van zaken afkomstig van de opdrachtgever, daaronder begrepen de grond waarop de opdrachtgever een werk laat uitvoeren, alsmede fouten of gebreken in door de opdrachtgever verstrekte plannen, tekeningen, berekeningen, bestekken of uitvoeringsvoorschriften. Het in dit lid bepaalde is van overeenkomstige toepassing op de in par. 5, vierde en vijfde lid, bedoelde gevallen. Vraagpunt: is de expertmeeting het eens met dit standpunt? 3. Par. 6 lid 26 luidt als volgt: De aannemer kan bepaalde onderdelen van het werk in onderaanneming laten uitvoeren, mits voor de keuze van deze onderdelen en van de daarvoor in te schakelen onderaannemers de schriftelijke goedkeuring van de directie is verkregen; de aannemer blijft niettemin jegens de opdrachtgever voor die onderdelen ten volle verantwoordelijk. De wet formuleert de mogelijkheid om onderaannemers in te schakelen ruimer dan de UAV Zie immers art. 7:751: De aannemer is bevoegd het werk onder zijn leiding door anderen te doen uitvoeren, en ten aanzien van onderdelen ook de leiding aan anderen over te laten, zulks onverminderd zijn aansprakelijkheid voor de deugdelijke nakoming van de overeenkomst. Vraagpunt: is de expertmeeting het eens met het voorstel de UAV 1989 op dit punt gelijk te trekken met de wettelijke bepaling? Een eventueel tussenstandpunt zou zijn de opdrachtgever te verplichten tot het voorzien van zijn weigering van een afdoende verantwoording. 4. De tekst van par. 6:27 spreekt van meerdere uitvoeringskosten. De UAV-GC 2005 bepalen in par. 6 lid 5: De Opdrachtnemer is ten aanzien van de Werkzaamheden van een in de Vraagspecificatie voorgeschreven zelfstandige hulppersoon jegens de Opdrachtgever tot niet meer gehouden dan datgene waartoe de hulppersoon jegens de Opdrachtnemer gehouden is krachtens zijn contractvoorwaarden, zoals deze door de Opdrachtgever zijn geaccepteerd. Indien de hulppersoon niet, niet tijdig of niet deugdelijk presteert en de Opdrachtnemer het redelijkerwijs nodige heeft gedaan om nakoming en/of schadevergoeding van de hulppersoon te verkrijgen, heeft de Opdrachtnemer recht op kostenvergoeding en/of termijnsverlenging, met inachtneming van het bepaalde in 44 lid 1 sub a. Daartegenover cedeert de Opdrachtnemer aan de Opdrachtgever op diens verzoek zijn vordering op de voorgeschreven zelfstandige hulppersoon tot aan het door de Opdrachtgever aan hem vergoede bedrag. Vraagpunt: is deze formulering te prefereren boven de huidige formulering in par. 6 lid 27 UAV?

4 5. Par. 12 lid 2 sub a UAV: Aansprakelijkheid van de aannemer na de oplevering 1 Na de dag, waarop het werk overeenkomstig het bepaalde in 10, eerste of tweede lid, als opgeleverd wordt beschouwd, is de aannemer niet meer aansprakelijk voor tekortkomingen aan het werk. 2 Het in het eerste lid bepaalde lijdt uitzondering: a indien het geval, voorzien in art BW, zich voordoet; Toelichting Art oud BW heeft in het verleden tot veel jurisprudentie en verschil van mening onder de juristen aanleiding gegeven. Er is unanimiteit over de noodzaak dat de UAV los komt van dit artikel. De werkgroep is van mening dat het onderscheid dat aan het artikel ten grondslag ligt (kort samengevat: een verschil in aansprakelijkheid voor ernstige en niet-ernstige gebreken) gehandhaafd dient te worden. Weliswaar kent het BW dit niet, maar verschillende algemene voorwaarden gebruikt in het bouwrecht doen dat wel. Het is dan ook een ingeburgerd en geaccepteerd onderscheid. De werkgroep wil aanknoping zoeken bij de kwestie zoals geregeld in par. 28 lid 2 de UAV-GC 2005: De rechtsvordering uit hoofde van een gebrek waarvoor de Opdrachtnemer krachtens lid 1 aansprakelijk is, is niet ontvankelijk indien zij wordt ingesteld na verloop van: (a) vijf jaren na de in lid 1 bedoelde dag, of (b) tien jaren na de in lid 1 bedoelde dag, indien het Werk hetzij geheel of gedeeltelijk dreigt in te storten hetzij het Werk ongeschikt is geraakt of ongeschikt dreigt te geraken voor de bestemming waarvoor het blijkens de Overeenkomst bedoeld is en dit slechts kan worden verholpen of kan worden voorkomen door het treffen van buitengewone en zeer kostbare voorzieningen. Vraagpunt: Is de expertmeeting het hiermee eens? 6. De verborgen gebreken regeling van par. 12 lid 2 sub b jo. lid 3 UAV 1989: Deze bepaling luidt als volgt: b indien het werk of enig onderdeel daarvan door schuld van de aannemer, zijn leverancier, zijn onderaannemer of zijn personeel een verborgen gebrek bevat en de aannemer van zodanig verborgen gebrek binnen een redelijke termijn na de ontdekking mededeling is gedaan. 3 Een gebrek als bedoeld in het tweede lid onder b is slechts dan als een verborgen gebrek aan te merken, indien het, ondanks nauwlettend toezicht tijdens de uitvoering dan wel bij de opneming van het werk, bedoeld in 9, tweede lid, door de directie redelijkerwijs niet onderkend had kunnen worden.

5 De werkgroep stelt voor de regeling van par. 28 lid 1 UAV-GC over te nemen met dien verstande dat de tekst als volgt komt te luiden: 12 lid 1: Na de dag, waarop het werk overeenkomstig het bepaalde in par. 10, eerste of tweede lid, als opgeleverd wordt beschouwd, is de aannemer niet meer aansprakelijk voor tekortkomingen aan het werk. 12 lid 2: Het in eerste lid bepaalde lijdt uitzondering indien i) de tekortkomingen te wijten zijn aan zijn schuld, of krachtens wet, rechtshandeling of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komen, en bovendien ii) de opdrachtgever voorafgaande aan de oplevering of op de datum van oplevering die gebreken niet heeft opgemerkt noch met inachtneming van het feitelijk plaats gevonden hebbend toezicht die tekortkomingen redelijkerwijs had moeten ontdekken. Vraagpunt: Is de expertmeeting het hiermee eens? 7. Par : de regeling van de bouwstoffen Toelichting De regeling van de bouwstoffen in de UAV 1989 is uitgebreid en roept verschillende vragen op. Vraagpunten: a) voldoet de regeling van par UAV 1989 aan de behoeften van de praktijk op dit punt? b) kan het gebruik van certificering van bouwstoffen aanleiding zijn om de vereiste goedkeuring waarvan in de UAV 1989 wordt gesproken achterwege te laten? En betekent dit dan de bouwstoffen geacht worden te zijn goedgekeurd in de zin van par. 17 en 18? Of zou certificering aanleiding dienen te zijn tot een andere inhoudelijke regeling van de kwesties rond de (goedkeuring van) bouwstoffen? En wat betekent visuele inspectie in dit verband? c) Indien een regeling wordt opgenomen voor gecertificeerde bouwstoffen: wat is dan nog wenselijk in zake de regeling rond niet-gecertificeerde bouwstoffen? 8. Par. 23 en 25 Deze paragrafen regelen zeer praktische kwesties inzake loodsen en hulpmiddelen en gezonken materiaal. 4 De tekst van par. 28 lid 1 UAV-GC 2005: Na de feitelijke datum van oplevering is de Opdrachtnemer niet meer aansprakelijk voor gebreken in het Werk of in enig onderdeel daarvan, tenzij: (a) (b) (c) die gebreken te wijten zijn aan zijn schuld, of krachtens wet, rechtshandeling of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komen, en bovendien de Opdrachtgever voorafgaande aan de oplevering die gebreken niet heeft opgemerkt, en bovendien de Opdrachtgever die gebreken op het tijdstip van de feitelijke datum van oplevering redelijkerwijs niet had moeten ontdekken.

6 De werkgroep acht deze onderwerpen te gedetailleerd en ook niet altijd relevant en stelt voor deze bepalingen te schrappen. Vraagpunt: is de expertmeeting het er mee eens deze paragrafen te schrappen? 9. Par. 36 lid 5 in overeenstemming brengen met art. 7:755 BW dat van dwingend rechtelijke aard is. Par. 36 lid 5 luidt als volgt: Bestekswijzigingen zullen de aannemer schriftelijk worden opgedragen. De aannemer kan genoegen nemen met een overeenkomstige aantekening in het dagboek of het weekrapport, welke dan als schriftelijke opdracht zal worden aangemerkt. Het gemis van een schriftelijke opdracht of van een aantekening in het dagboek of weekrapport laat de aanspraken van de aannemer en van de opdrachtgever op verrekening van meer en minder werk onverlet. Art. 7:755 BW luidt als volgt: In geval van door de opdrachtgever gewenste toevoegingen of veranderingen in het overeengekomen werk kan de aannemer slechts dan een verhoging van de prijs vorderen, wanneer hij de opdrachtgever tijdig heeft gewezen op de noodzaak van een daaruit voortvloeiende prijsverhoging, tenzij de opdrachtgever die noodzaak uit zichzelf had moeten begrijpen. Van deze bepaling kan niet ten nadele van de opdrachtgever worden afgeweken, behoudens bij een standaardregeling als bedoeld in artikel 214 van Boek 6. Gezien het dwingendrechtelijke karakter van de wettelijke regeling geen vraagpunt. 10. Kortingsbedrag van par. 42 lid 2 UAV 1989: Deze bepaling luidt als volgt: Het bedrag der kortingen wordt in het bestek bepaald. Bij gebreke van zodanige bepaling bedraagt het f 75 per dag. De werkgroep stelt voor dit bedrag om te rekenen naar de waarde van vandaag en dat bedrag met een indexeringsclausule op te nemen. (de waarde van fl 75 in 1989 in 2010 in euro s is:..) 5 Vraagpunt: Is de expertmeeting het met dit voorstel eens? 11. Par. 47: aanzienlijke kostenverhoging De tekst van par. 47 lid 1 UAV 1989 luidt als volgt: Onder kostenverhogende omstandigheden worden in deze paragraaf verstaan omstandigheden die van dien aard zijn dat bij het tot stand komen van de overeenkomst geen rekening behoefde te worden gehouden met de kans dat zij zich zouden voordoen, die de aannemer niet kunnen worden toegerekend en die de kosten van het werk aanzienlijk verhogen. 5 Moet nog uitgezocht worden.

7 Toelichting De vraag wat met aanzienlijk bedoeld wordt, ligt nog al eens voor en op dit moment is er in de jurisprudentie niet echt een lijn te ontwaren die op voorhand enige rechtszekerheid geeft aan de gebruikers van de UAV De jurisprudentie van de burgerlijke rechter op art. 6:258 BW biedt evenmin veel houvast. De werkgroep stelt daarom voor te komen tot een vorm van concretisering van dit begrip naar analogie van het bepaalde in par. 36 lid 3 en par. 38. De gedachten gaan daarbij uit naar een percentage van 3 van de aanneemsom, waaraan toegevoegd zou moeten worden: tenzij dit tot onaanvaardbare gevolgen leidt. Vraagpunt: hoe kijkt de expertmeeting aan tegen een concretisering van het begrip aanzienlijk? B. Nieuw te regelen onderwerpen 1. Kwaliteitsborging Vraagpunt: gegeven het karakter van het UAV model, waarbij het ontwerp afkomstig is van de opdrachtgever in de relatie opdrachtgever-aannemer en er tijdens de uitvoering toezicht wordt uitgeoefend door de directie: wat zou de rol van kwaliteitsborging kunnen in het licht van dit directietoezicht. 2. Communicatie Vraagpunt: is de expertmeeting het er mee eens om aan par. 5 lid 1 een bepaling toe te voegen, dan wel het slot van die bepaling zodanig te wijzigen dat er niet alleen specifiek aandacht wordt gevraagd voorafgaand aan het werk om een bespreking inzake kabels en leidingen, maar meer in algemene zin om zo n bijeenkomst te beleggen indien het werk dan wel de omgeving waarin het werk dient plaats te vinden of de aard van de totale werkzaamheden waarvan die van de aannemer onderdeel uitmaken daartoe aanleiding geeft. Opmerking van uw secretaris: tijdens een voordracht twee weken geleden vernam ik dat het tegenwoordig vaak praktijk is om voorafgaand aan de werkzaamheden een min of meer informele bijeenkomst te beleggen tussen opdrachtgever en aannemer met als doel met elkaar de zaak door te spreken en op voorhand potentiële moeilijke punten door te nemen. Men was daar zeer enthousiast over. Misschien kan dit als toelichting worden opgenomen? In zijn recente afscheidscollege heeft prof. Van den Berg gepleit voor het ontwikkelen van een sectorbrede gedragscode die de actoren in het bouwproces tot interactieve communicatie aanzet. Vraagpunt: ziet de expertmeeting iets in dit instrument voor gedragsbeïnvloeding op dit punt. 3. Aard van de UAV 2010 Toelichting In het verleden is geopperd om van de UAV 1989 een standaardregeling in de zin van art. 6:214 te maken. Dit zou inhouden dat de UAV 1989 als een vorm van aanvullende recht zou werken. Wordt er niet van afgeweken dan geldt deze regeling. Denkbaar zou ook zijn de UAV 2010 tot beleidsregel te verheffen er toe leidend dat de (rijks)overheid gehouden is de regeling te gebruiken.

8 Het Ministerie van VROM, opdrachtgever voor de herziening, heeft evenwel duidelijk aangegeven zelf te willen bepalen wat de status/aard van de nieuwe UAV moet worden. De expertmeeting wordt gepolst of er een duidelijke voorkeur is voor: handhaven huidige status, standaardregeling of beleidsregel. Mocht er een uitgesproken eensgezinde mening zijn, dan kan dat aan het Ministerie worden gemeld. In zijn recente afscheidscollege heeft prof. Van den Berg ervoor gepleit het probleem van onevenwichtige afwijkingen van de UAV te bestrijden door het ontwikkelen van een sectorbrede gedragscode voor het verantwoord omgaan met aansprakelijkheden en risico s. Vraagpunt: ziet de expertmeeting iets in dit instrument voor gedragsbeïnvloeding op dit punt. 3. TOT SLOT Een aantal onderwerpen is uitdrukkelijk van technische aard, zoals de samenvoeging van de UAV 1989 met de UAV-TI 1992 (de werkgroep is daar voorstander van), par. 22 (de garantie, geen inhoudelijke verandering wordt beoogd wel een betere formulering) en nog enkele andere onderwerpen. Deze worden buiten de expertmeeting gehouden.