pwc VėrtroiíiüeZiĵfc Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld T.a.v. het bestuur Groene Zoom SJ RODEN Betreft: jaarrekening 2015

Transcriptie

1 A. pwc VėrtroiíiüeZiĵfc Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld T.a.v. het bestuur Groene Zoom SJ RODEN 26 mei 2016 Referentie: MB/ /JW/adb Betreft: jaarrekening 2015 Geacht bestuur, Hierbij ontvangt u een gestempeld exemplaar van de jaarstukken 2015 en onze getekende controleverklaring d.d. 26 mei Tevens zenden wij een gestempeld exemplaar van de jaarstukken inclusief getekende controleverklaring en één afschrift van de controleverklaring aan uw administratiekantoor ter vermenigvuldiging en indiening bij DUO. Toestemming gebruik en openbaarmaking controleverklaring en daaraan verbonden voorwaarden Wij bevestigen u akkoord te gaan met het opnemen van dit afschrift van de verklaring bij exemplaren van de jaarrekening 2015, die overeenkomen met het bijgevoegde gestempelde exemplaar. Wij bevestigen u ermee akkoord te gaan dat het afschrift van onze controleverklaring, zoals opgenomen in de 'Overige gegevens' van bijgaande - door ons gestempelde - stukken, wordt openbaar gemaakt. Openbaarmaking van de controleverklaring is slechts toegestaan tezamen met de jaarrekening. Indien u de jaarrekening en een afschrift van de verklaring opneemt op het internet, dient u te waarborgen dat deze goed zijn afgescheiden van andere informatie op de internetsite. Afscheiding kan bijvoorbeeld plaatsvinden door de jaarrekening in niet-bewerkbare vorm als een afzonderlijk bestand op te nemen of door een waarschuwing op te nemen indien de lezer de jaarrekening verlaat ('U verlaat de beveiligde, door de accountant gecontroleerde jaarrekening'). PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Newtonlaan 205,3584 BH Utrecht, Postbus 85096, 3508 AB Utrecht T: , F: , PwC is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Advisory N V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Compliance Services B V (KvK ) PncewaterhouseCoopers Pensions Actuarial í Insurance Services B V (KvK ) PricewaterhouseCoopers B V (KvK ) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing Op www pwc rl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden d e ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam

2 Jk pwc Ondertekening en goedkeuring van de jaarrekening en meerjarenbegroting Een exemplaar van de jaarrekening dient te worden ondertekend door de leden van het Bestuur en is bestemd voor uw archief. Deze jaarrekening dient te worden vastgesteld in een bestuursvergadering en goedgekeurd in de raadsvergadering van de gemeente Noordenveld. Deze vaststelling en goedkeuring dient te worden genotuleerd. Dit geldt eveneens, voor zover dit niet reeds is geschied, voor de goedkeuring van de opgenomen meerjarenbegroting 2016 t / m 2018 door de gemeenteraad van de gemeente Noordenveld (zie paragraaf'de verplichte continuïteitsparagraaf in uw jaarverslag'). Wij verzoeken u ons een afschrift van deze notulen te verstrekken. Indien de jaarrekening 2015 en/of de meerjarenbegroting 2016 t / m 2018 niet ongewijzigd wordt vastgesteld en/of goedgekeurd, vervalt onze toestemming tot openbaarmaking. Wij verzoeken u dan contact met ons op te nemen als van één van bovenstaande wijzigingen sprake is. In overleg zullen we dan actie ondernemen. Gebeurtenissen na balansdatum Overigens wijzen wij erop dat, indien tot de bestuursvergadering omstandigheden (gebeurtenissen na balansdatum) blijken die aanpassing van de jaarrekening noodzakelijk maken, een dergelijke aanpassing nog vóór de bestuursvergadering moet worden gemaakt op grond van het bepaalde in artikel 2:362 lid 6 en artikel 2:392 lid 1 letter g BW. Uiteraard vervalt in die situatie onze bovengenoemde toestemming. Jaarrekening controle 2015 Tijdens onze controlewerkzaamheden zijn geen ongecorrigeerde materiële verschillen of overtredingen van wet- en regelgeving geconstateerd. Wel hebben wij tijdens onze controle enkele zaken geconstateerd die uw bijzondere aandacht verdienen. Hierover hebben wij u tijdens de eindbespreking mondeling geïnformeerd. Nationale aanbestedingswetgeving Sinds 1 april 2013 is voor alle aanbestedingen door (semi)publieke instellingen in Nederland de Nederlandse Aanbestedingswet 2012 van kracht. Omdat deze wet deel uitmaakt van het financiële rechtmatigheidskader, leidt een overtreding tot een onrechtmatige besteding van publieke middelen tot en met 2015 zijn daarmee als overgangsjaren aangemerkt. Op grond van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2015 hebben wij de AO/IB rondom aanbestedingen onder de Europese drempels beoordeeld en geen controle uitgevoerd op een juiste naleving. Voor aanbestedingen boven de Europese drempels hebben wij wel controlewerkzaamheden uitgevoerd. Hierbij hebben we geen bevindingen. De verplichte continuïteitsparagraaf in uw jaarverslag Op grond van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2015 hebben wij getoetst of de in bijlage 3 van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs ('RJO') genoemde gegevenselementen in het jaarverslag 2015 van het Bestuur zijn opgenomen. Wij hebben vastgesteld dat de in bijlage 3 van de RJO genoemde gegevens set (Ai en A2) in het jaarverslag 2015 zijn opgenomen. In het kader van onze opdracht heeft geen beoordeling of controle van deze toekomstgerichte informatie plaatsgevonden. Wel hebben wij de totstandkoming van deze gegevens beoordeeld. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld, 26 mei 2016, MBfeo38oo38fJWfadb Pagina 2 van 5

3 pwc De overige rapportages van de Continuiteitsparagraaf (Bi t / m B3) zijn eveneens in uw bestuursverslag 2015 opgenomen, zij het beknopt. In uw inleiding bij de toekomstgerichte informatie beschrijft u naar onze mening (zij het nietlimitatief) terecht een aantal wezenlijke beperkingen - inclusief het inherente risico - van toekomstgerichte informatie. Immers, uw meerjarenperspectief is gebaseerd op de huidige inzichten en het risico dat de realisatie daarvan in de toekomst zal afwijken is groot, mede omdat de praktijk weerbarstig is (onder andere door wijzigingen in de Rijksbijdragen, beleids- en wetswijzigingen, incidenten, inflatie, uitkomsten van CAO-onderhandelingen, etc). Tot slot merken wij op, dat de goedkeuring van de meerjarenbegroting 2016 t / m 2018 door de gemeenteraad van de gemeente Noordenveld separaat moet worden genotuleerd (zie paragraaf 'Ondertekening en goedkeuring van de jaarrekening en meerjarenbegroting'). WNT Wij hebben vastgesteld dat uw WNT-verantwoording in overeenstemming met wet- en regelgeving is en juist is opgenomen in de jaarrekening Onafhankelijkheid We hebben onze naleving van de in- en externe onafhankelijkheidsregels over onze dienstverlening in 2015 bewaakt en bevestigen dat we aan deze onafhankelijkheidsverplichtingen hebben voldaan. IT-omgeving Artikel 2:393, Md 4 het Nederlands Burgerlijk Wetboek vereist dat we een reflectie geven op de betrouwbaarheid en continuïteit van uw geautomatiseerde gegevensverwerking. In dit geval betreft het de geautomatiseerde financiële gegevensverwerking over 2015 bij uw administratiekantoor. Uit onze controle bij uw administratiekantoor blijkt dat er geen zaken zijn die aan u moeten worden gemeld in dit opzicht. v a n Fraude De verantwoordelijkheid voor de jaarrekening berust bij het Bestuur. Uit dien hoofde is het Bestuur verantwoordelijk voor het beschermen van het vermogen van de stichting, het voeren van een afdoende financiële administratie en het in stand houden van een geschikt systeem van interne beheersing (waaronder procedures voor het waarborgen van de betrouwbaarheid en continuïteit van geautomatiseerde systemen en het voorkomen en opsporen van fraude, overige onregelmatigheden en fouten en niet-naleving van wet- of regelgeving). Wij hebben onze controle zodanig ingericht dat wij er redelijk, maar niet absoluut, zeker van kunnen zijn dat materiële afwijkingen in de jaarrekening (waaronder materiële afwijkingen als gevolg van fouten of fraude) aan het licht zullen komen. Onze controle bestond niet uit een uitvoerige controle van transacties zoals noodzakelijk zou zijn om fouten of fraude die niet hebben geleid tot materiële afwijkingen in de jaarrekening te kunnen opsporen. Het dient te worden onderkend dat het controleproces inherente beperkingen kent. Als gevolg van de aard van fraude, met name wanneer daarbij sprake is van verhulling door samenzwering en vervalsing van documenten, is het mogelijk dat bij een controle die is opgezet en uitgevoerd in overeenstemming met algemeen aanvaarde controlestandaarden materiële fraude niet wordt ontdekt. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld, 26 mei 2016, MBļe ĮJWļadb Pagina 3 van 5

4 pwc Wij kunnen daarom niet garanderen dat eventuele fouten of gevallen van fraude ontdekt worden. Gegeven de inherente beperkingen van het controleproces en het interne beheersingssysteem kan en mag er niet op vertrouwd worden dat ons onderzoek alle fouten of gevallen van fraude aan het licht zal brengen. Tijdens onze controle van de jaarrekening 2015 zijn ons geen aanwijzingen van fraude gebleken noch heeft het Bestuur en de gemeenteraad van de gemeente Noordenveld gevallen van fraude aan ons gemeld. Tot het geven van een nadere toelichting zijn wij gaarne bereid. Hoogachtend, PricėwaterhouseCoopers Accountants N.V. Bauman RA partner Bijlagen Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld, 26 mei 2016, MEļ ĮJWĮadb Pagina 4 van 5

5 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld en de gemeenteraad van de gemeente Noordenveld Verklaring over de jaarrekening 2015 Ons oordeel Naar ons oordeel:» geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld zonder zelfstandige rechtspersoonlijkheid van gemeente Roden op 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs;» voldoen de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2015, in alle van materieel belang zijnde aspecten, aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat de bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf Referentiekader van het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ Wat wij hebben gecontroleerd Wij hebben de jaarrekening 2015 van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld te Roden ('de entiteit') gecontroleerd. De jaarrekening bestaat uit: «de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2015;» de geconsolideerde en enkelvoudige staat van baten en lasten over 2015; «de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. Het stelsel voor financiële verslaggeving dat is gebruikt voor het opmaken van de jaarrekening is de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2015 vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie 'Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening'. Ref.: PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Newtonlaan 205,3584 BH Utrecht, Postbus 85096, 3508 AB Utrecht T: , F: , 'PwC' is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N V (KvK ). PficewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Advisory N V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Compliance Services B V (KvK ), PricewaterhouseCoopers Pensions. Actuarial 4 Insurance Services B V (KvK ) PricewaterhouseCoopers B V (KvK ) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing Op www pwc nl treft u meer informatie over deze vennootschappen waaronder deze a gemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam

6 pwc Wij zijn onafhankelijk van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor:» het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, alsmede het opstellen van het jaarverslag;» de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, en voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de entiteit in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de entiteit te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de entiteit haar bedrijfsactiviteiten kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Onze verantwoordelijkheid voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel, als bedoeld in artikel 171, lid 4 van de Wet op het primair onderwijs. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle fouten en fraude ontdekken. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij ons rapport. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld- Ref.: e Pagina 2 van 5

7 pwc Verklaring betreffende overige door wet- en regelgeving gestelde vereisten Verklaring betreffende bestiiursverslag en de overige gegevens Wij vermelden op basis van de wettelijke verplichtingen onder de Regeling jaarverslaggeving onderwijs (betreffende onze verantwoordelijkheid om te rapporteren over het jaarverslag en de overige gegevens):» dat wij geen tekortkomingen hebben geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en paragraaf Jaarverslag van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2015 is opgesteld, en of de door de Regeling jaarverslaggeving onderwijs vereiste overige gegevens zijn toegevoegd; «dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Utrecht, 26 mei 2016 Pricewa erhousecoopers Accountants N.V. M^H^ľtì^uman RA Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld- Ref.: Pagina 3 van 5

8 Jfc pwc Bijlage bij onze controleverklaring van OPO Noordenveld over de jaarrekening 2015 In aanvulling op wat is vermeld in onze controleverklaring hebben wij in deze bijlage onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening nader uiteengezet en toegelicht wat een controle inhoudt. De verantwoordelijkheden jaarrekening van de accountant voor de controle van de Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze doelstelling is om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening vrij van materiële afwijkingen als gevolg van fouten of fraude is. Onze controle bestond onder andere uit: » het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de entiteit zijn bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen en het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld- Ref.: Pagina 4 van 5

9 pwc Wij bevestigen aan het bestuur dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met hen over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld- Ref.: Pagina 5 van 5

10 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld en de gemeenteraad van de gemeente Noordenveld Verklaring over de jaarrekening 2015 Ons oordeel Naar ons oordeel: «geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld zonder zelfstandige rechtspersoonlijkheid van gemeente Roden op 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs;» voldoen de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2015, in alle van materieel belang zijnde aspecten, aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat de bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf Referentiekader van het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ Wat wij hebben gecontroleerd Wij hebben de jaarrekening 2015 van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld te Roden ('de entiteit') gecontroleerd. De jaarrekening bestaat uit:» de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2015;» de geconsolideerde en enkelvoudige staat van baten en lasten over 2015;» de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. Het stelsel voor financiële verslaggeving dat is gebruikt voor het opmaken van de jaarrekening is de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en het onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2015 vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie 'Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening'. Ref.: PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Newtonlaan 205,3584 BH Utrecht, Postbus 85096, 3508 AB Utrecht T: , F: , PwC is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N V (KvK PricewaterhouseCoopers Advisory N V (KvK ) PncewaterhouseCoopers Compl ance Services B V (KvK ) PricewaterhouseCoopers Pensions Actuarial S Insurance Services B V (KvK ). PricewaterhouseCoopers B V (KvK ) en andere vennootschappen handelen en d ensten verlenen Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing Op www pwc n treft u meer informatie over deze vennootschappen waaronder deze a gemene (inkoop)voorwaarden dre ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam

11 pwc Wij zijn onafhankelijk van Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor:» het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs, alsmede het opstellen van het jaarverslag; i de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, en voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de entiteit in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemde verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de entiteit te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de entiteit haar bedrijfsactiviteiten kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Ome verantwoordelijkheid voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel, als bedoeld in artikel 171, lid 4 van de Wet op het primair onderwijs. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle fouten en fraude ontdekken. Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij ons rapport. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld - Ref Pagina 2 van 5

12 pwc Verklaring betreffende overige door wet- en regelgeving gestelde vereisten Verklaring betreffende bestuursverslag en de overige gegevens Wij vermelden op basis van de wettelijke verplichtingen onder de Regeling jaarverslaggeving onderwijs (betreffende onze verantwoordelijkheid om te rapporteren over het jaarverslag en de overige gegevens):» dat wij geen tekortkomingen hebben geconstateerd naar aanleiding van het onderzoek of het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en paragraaf Jaarverslag van het Onderwijsaccountantsprotocol OCW/EZ 2015 is opgesteld, en of de door de Regeling jaarverslaggeving onderwijs vereiste overige gegevens zijn toegevoegd;» dat het bestuursverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Utrecht, 26 mei 2016 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door M.H.A. Bauman RA Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld - Ref Pagina 3 van 5

13 pwc Bijlage bij onze controleverklaring van OPO Noordenveld over de jaarrekening 2015 In aanvulling op wat is vermeld in onze controleverklaring hebben wij in deze bijlage onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening nader uiteengezet en toegelicht wat een controle inhoudt. De verantwoordelijkheden jaarrekening van de accountant voor de controle van de Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze doelstelling is om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de jaarrekening vrij van materiële afwijkingen als gevolg van fouten of fraude is. Onze controle bestond onder andere uit:» »» het identificeren en inschatten van de risico's dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico's bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens op basis van de verkregen controle-informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de entiteit zijn bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen en het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld - Ref Pagina 4 van 5

14 pwc Wij bevestigen aan het bestuur dat wij de relevante ethische voorschriften over onafhankelijkheid hebben nageleefd. Wij communiceren ook met hen over alle relaties en andere zaken die redelijkerwijs onze onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden en over de daarmee verband houdende maatregelen om onze onafhankelijkheid te waarborgen. Openbaar Primair Onderwijs Noordenveld - Ref Pagina 5 van 5

15 Aanbieding Jaarstukken 2015 Dit formulier De vragen 2 tot en met 4 dienen door of namens het bevoegd gezag ingevuld en ondertekend te worden. De vragen 5 en 6 dienen door de accountant ingevuld en ondertekend te worden. Opsturen Het ingevulde formulier vóór 1 juli zenden aan: Dienst Uitvoering Onderwijs (DUOJOND/ODV Postbus 606,2700 ML Zoetermeer Meer informatie ICO/BVH (079) ICO/VO (079) ICO/PO (079) Gegevens bevoegd gezag 1.1 Naam I Gem Noordenveld 1.2 Nummer bevoegd gezag 1.3 Onderwijssoort PO Verplichte jaarstukken 2.1 Geef aan welke verplichte jaarstukken worden ingediend D Jaarverslag 2015 in enkelvoud (losbladig) n Controleverklaring inzake de jaarrekening 2015 enkelvoud (losbladig) D Voor sector HO: Financiële Specificatie Rijkssubsidies (FSR) en bijbehorende controleverklaring (losbladig) D Niet van toepassing 3.1 Geef aan of de verplichte jaar- Q XBRL rekeninggegevens ook digitaal zijn aangeleverd Verplichte jaarrekeninggegevens Ondertekening door of namens het bevoegd gezag Door ondertekening geeft u aan dat de ingezonden gegevens juist zijn en n overeenstemming met de gegevens, waarbij de accountant een controleverklaring heeft verstrekt 4.1 Naam 4.2 Telefoon en 4.3 Plaats 4.4 Datum en handtekening Telefoon " ê~ Dag Maand Jaar f 1 (K Ď S ~L O í b Handtekening

16 i van 2 Controleverklaring 5.1 Bevoegd gezag nummer 5.2 Geef aan welke strekking uw controleverklaring heeft In te vullen door de accountant I/?)1 Getrouwheid. O Goedkeurend D Met beperking ū Oordeelonthouding D Afkeurend D Benadrukking van (overige) aangelegenheden D Aangepaste tekstin de verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Rechtmotigheid O Goedkeurend ū Met beperking D Oordeelonthouding ū Afkeurend 5.3 Geef aan welke paragrafen in de D Materialiteit controleverklaring zijn opgenomen D De reikwijdte van de groepscontrqle O ū De kernpunten van onze controle Benoeming 5.İĮ Geef aan of een rapport van bevindingen ofwel een uitzonderingsrapportage is toegevoegd D Toegevoegd 5.5 In het aangeleverde rapport van bevindingen is meldinggemaakt van tekortkoming(en) inzake de volgende onderwerpen: D Naleving aanbestedingswet D Vermelding op basis van de WNT O SubsidiesOCWenEZmetenzonderverreke'idausule(mode G) O Continuïteitsparagraaf O Treasurybeleid ū Segmentatie D Verklaring omtrent gedrag ū Overig Ondertekening accountant 61 Naan 6 2 Plaats 63 Kantoor l o Handtekening 6.4 Datum en handtekening Maand laai z ķ CD f x o y PricewiiterhonseCnopeif" Accountants N.V. Uitsluitend voor identincariedoeleinden > Ik verzoeft u olie verplicht in te zenden joorstulťten somen met dit formulier volledig ingevuld en ondertekend doorhet bevoegd gezag en de occountoní in één envelop/zending op testuren noar DUO/Zoetermeer L J