Elobase Detailhandel Beheer en verzorging van de goederenstroom en voorraad

Transcriptie

1 Elobase Detailhandel Beheer en verzorging van de goederenstroom en voorraad Infoboek voor de BPV van kerntaak 2 Ondernemer en Manager 1

2 Infoboek kerntaak 2 Beheer en verzorging van de goederenstroom en voorraad Wat ga je doen? Het coördineren van ontvangen, controleren en opslaan van goederen en deze presenteren in de winkel. Het bewaken van de verzorging van de winkel en de opslagruimte. Je neemt voor de BPV over deze kerntaak eerst dit infoboek door en daarna het theorieboek. Je kunt je via het theorieboek je na dit boek of gelijktijdig voorbereiden voor het theorie-examen. Heb je de opleiding Verkoopspecialist of Eerste Verkoper al afgerond, dan heb je, behoudens de onderwerpen kwaliteits- en milieuzorg alles wat in dit boek staat al afgehandeld. Dit als voorbereiding op: Het BPV-examenonderdeel 1 Goederenontvangst en opslag (werkproces 2.1, 2.2) Ontvangt goederen Goederen verplaatsen Slaat goederen op Verzorgt de winkel en/of de opslagruimte Dervingsonderzoek Milieuonderzoek Het BPV-examen Artikelpresentaties (2.3, 2.6) (BPV examen 2 bij OD) (dit is bij MAN een onderdeel van BPV examen 1) Vult vaste artikelpresentatie aan Bouwt tijdelijke presentaties op Promotie Promotiemateriaal Het BPV-examen 2 Bestellen (MAN) en BPV-examen 3 Voorraad en inkoopplannen (OD) (2.4, 2.5) (voorraadhoogte is bij MAN een onderdeel van BPV examen 1) Het BPV-examen 3 Leidinggeven en begeleiden (MAN) en BPV-examen 4 Leidinggeven en begeleiden goederenstroom (OD) (2.1 t/m 2.6) 2

3 Aan bod komen achtereenvolgens: Pag. Goederen ontvangen en controleren 9 Goederen verplaatsen 18 Ompakken en prijzen 22 Goederen opslaan 30 Schoon houden, zorg voor kwaliteit en milieu 37 Zorg voor kwaliteit 42 Kwaliteitszorgsystemen 44 Milieu, een ondernemersverantwoordelijkheid 48 Milieu en Detailhandel / Milieuzorgsysteem 51 Voorraadbeheer 56 Derving 61 Werken met artikelpresentaties 63 Presentatie en winkelinterieur 69 Displays 82 Winkelexterieur 86 Opbouw en decoratie 91 Promotie 99 Prijs- of tekstkaarten maken 105 Artikelpresentaties bedenken en beheren 112 Assortiment samenstellen 157 Winstgevendheid 168 Bij een assortimentsbeleid hoort ook een prijsbeleid 172 Kwalificatie, werkprocessen en competenties Opleiding Opleiding Ondernemer detailhandel Manager Handel Werkproces 2.1 Beheert en verzorgt goederenontvangst 2.3 Beheert goederenontvangst en opslag 2.2 Beheert en verzorgt goederenopslag 2.3 Beheert artikelpresentaties 2.4 Beheert artikelpresentaties 2.4 Bewaakt de voorraad en bestelt 2.5 Bewaakt de voorraad en bestelt 2.5 Maakt inkoopplannen voor het assortiment 2.6 Beheert en verzorgt winkel en/of opslagruimte 2.6 Beheert verzorging van verkoopruimte en opslagruimte Beroepscompetenties B Aansturen C Begeleiden (OD) K Vakdeskundigheid toepassen M Analyseren Q Plannen en organiseren R Op de behoeften en verwachtingen richten (OD) S Kwaliteit leveren X Ondernemend en commercieel handelen Y Bedrijfsmatig handelen 3

4 Trefwoorden (aangegeven in afwijkend lettertype, ook opzoekbaar in de digitale Elobase) Goederen ontvangen en controleren blz (BPV-examen 1) Achterdeurprocedure Afwijking AVC-vrachtbrief Bevoegdheid Beschadigd / Breuklijst CMR-vrachtbrief / CMR/AVC-vrachtbrief Collo/Colli Controleren Derving Distributiecentrum Factuur Geleidedocumenten Groothandel Kwaliteit / Kwantiteit Manco / Mancolijst Pakbon Prijslijst Retourbon Steekproef/ Steekproefsgewijs Symbool Teveellijst Transport / Transportformulier Verpakking Vervoerder Vrachtbrief Goederen verplaatsen blz (BPV-examen 1) Arbo-wet Blessure Dolly Goederen / Goederen verplaatsen Heftruck Hulpmiddel Laadkar / Laadklep Lichamelijke klachten Lossen / Magazijn / Ontvangstruimte Motorpallettruck / Pallettruck Plateauwagen Pompwagen Rekken / Stapelen Rolcontainer / Steekwagen Roll-in Tilinstructie Tillen/ Tiltechniek Transporteren Veiligheid / Veilig verplaatsen Werkhouding Ompakken en prijzen blz (BPV-examen 1) Barcode/ Streepjescode Beugelen Consumentenverpakking Hygiëne Kartonvermaler KCA/ Klein chemisch afval Kimball-kaartje Kiemplantlogo Kringlooplogo/ Kringlooppapier Ompakken/ Uitpakken Omprijzen Prijzen/ Prijsaanduiding Prijsetiket / Prijstang Recycling Ridderspoor Streepjescode/ Barcode Tray/ Tray-packen Verpakkingen 4

5 Trefwoorden Goederen opslaan blz (BPV-examen 1) Aanbieding MKB-winkels Aanvullen Omzetsnelheid ABC-opslagstrategie Opslaan / Opslagmethode Automatisch bevoorradingssysteem Opslagstrategie Bewaren Pallet / Palletstelling Buitenopslag Reclameren / Retourgoederen Diepvriesproduct Routering Distributiecentrum Seizoenartikel Emballagegoederen Slowmover Fastmover Stelling / Stelling met ophangruimte FIFO Temperatuur Gewicht van de artikelen Vakstelling Gemengd locatiesysteem Vast locatiesysteem Grootte van de artikelen Vlonder HACCP Vocht / Vochtigheidsgraad Koel- en vriescel Voorraad LIFO Vrij locatiesysteem Trefwoorden Schoon houden, zorg voor kwaliteit en milieu blz (BPV-examen 1) Afstoffen Micro-organisme Alkalisch/ Alkalische stof Milieu/ Milieuvriendelijk Arbowaaier Moppen Basisch Oplosmiddel Biologisch afbreekbaar PH-neutraal Chloor PH-waarde Derving Reinigen/ Reinigingsmiddel Desinfecteren/ Desinfecteermiddel Salmonellabacterie Dosering Schoonmaakmethode Duurzaam Schoonmaakmiddel Dweilen Schoonmaakplan Fosfaat Schoonmaken/ Gevarensymbool Schoonmaakwerkzaamheden HACCP Schrobben Hulpmiddelen Stofwissen Hygiëne/ Hygiënisch schoonmaken Stofzuigen Keuringsdienst Warenwet Lichaamshouding Wettelijke bepalingen Mengen Trefwoorden Kwaliteitszorgsysteem ANSI Audit / Auditor Beoordelingskosten DIN Faalkosten Integrale kwaliteitszorg ISO Trefwoorden Milieuzorgsysteem Bestemmingsheffing Broeikaseffect Cfk / Chloorfluorkoolwaterstof Convenant Verpakking Handvest van de Aarde Hcfk Hinderwet Kooldioxide / Koolwaterstof Milieuaudit Kwaliteitsbeheersing / Kwaliteitsborging Kwaliteitshandboek Kwaliteitskosten Kwaliteitszorg / Kwaliteitszorgsysteem NEN / NEN-EN / NEN-ISO NNI / Normalisatie-instituut Preventiekosten Milieubeleidsverklaring Milieuheffing Milieuprogramma Milieuzorgsysteem Recycling Regulerende heffing Ultraviolette straling Wet milieubeheer 5

6 Trefwoorden Voorraadbeheer blz (BPV-examen OD 3) Automatische bevoorrading Maximumvoorraad Barcodescanning Minimumvoorraad Bestellen/ Bestelmoment Niet-criminele derving Criminele derving Optimale voorraad Derving Presentatieplan Diefstal Promotie Herbevoorrading Risico Just in time leveringen Servicegraad Kernassortiment Technische voorraad Koopgedrag Veiligheidsvoorraad Levertijd Voorraadkosten Winkelformule Trefwoorden Werken met artikelpresentaties blz (BPV-examen OD 2) Aanvulvoorschriften Afprijzen Afschrijvingslijst Afwijkingen Beschadigd artikel Blisterverpakking Derving Facing FIFO Horizontale presentatie Presentatie/ Permanente presentatie Schappenplan Spiegelen Tijdelijke presentatie Verticale presentatie Trefwoorden Presentatie en winkelinterieur blz (BPV-examen OD 2) Artikelverwantschap Attentiewaarde Bediening Circulatiewinkel Class display Combinatieplaatsing Complementair artikel Consumptieverwantschap Contraplaatsing Dienstruimte Laterale presentatie Lay-out Leeftijdsverwantschap Maatverwantschap Mass display Modebranche Nabuurplaatsing Plaatsingsverbanden Presentatie/ Presentatiehoogte Productieverwantschap Promotiemateriaal Routing Rug-aan-rug plaatsing Ruimteverdeling Semi-zelfbediening Trefwoorden Displays blz (BPV-examen OD 2) Class display Display/ Eilanddisplay Kassadisplay Kop- of einddisplay Mass display Schapdisplay/ Schapverlenger Display Facing Familygrouping Foodbranche Frontale presentatie Gedwongen looproute Gescheiden plaatsing Horizontale presentatie Kassaruimte Kleur/ Kleurverwantschap Koopverwantschap Serviceruimte Stijlverwantschap Substitutieartikel Themaverwantschap Toonbankwinkel Verkoopruimte Verkoopsysteem Verticale presentatie Verwantschap Vormgeving Winkelformule Winkelinterieur Zelfbediening Toonbank/ Toonbankdisplay Verkoopbevordering Vitrine Vloerdisplay Voordeelaanbieding Wanddisplay 6

7 Trefwoorden Winkelexterieur blz (BPV-examen OD 2) Artikeldrager Artikelpresentatie Asymmetrische indeling Attentiewaarde/ Aandacht trekken Blikvanger Branchespecifiek opbouwmateriaal Buitenpresentatie Compositie/ Compositielijn Consument lokken Decoratie Dynamische presentatie Etalage/ Eilandetalage Etaleerdriehoek Frontetalage Gesloten etalage Halfgesloten etalage/ Hoeketalage Trefwoorden Promotie blz (BPV-examen OD 2) AIDA Artikelgroep Artikelpresentatie Besluit Prijsaanduiding Blisterverpakking Display Externe promotie Interne promotie Promotie/ Promotiemateriaal Promotiemateriaal aanbrengen Promotiemix Ingang Lijnvoering Opbouwmateriaal Open etalage Portieketalage Prijskaart/ Promotiemateriaal Psychologische drempel Servicevoorziening Sociale functie Statische presentatie Stopkracht/ Zuigkracht Symmetrische indeling Tekstkaart Verkoop bevorderen Winkelexterieur/ Winkelgevel Prijsdistributie Prijskaart/ Prijs- en tekstkaart Prijzenwet Psychologische prijs Servicedistributie Spiegelen Tekstkaart Toonbank Verkoopbevordering Voordeelaanbieding 7

8 Trefwoorden Artikelpresentaties, (BPV-examen OD 2 en 4, MAN 3) samenvatting van wat de manager en ondernemer moet weten blz. Above the line activiteiten Accentverlichting Actiereclame Activiteiten kalender AIDA Airconditioner Armaturen Below-line-activiteiten Basisverlichting Bedrijfsvloeroppervlakte Budget Bvo Circulatiewinkel Classdisplay Collectieve reclame Combinatieplaatsing Commercieel Complementair artikel Concurrerend artikel Consumptieverwantschap Convenience goods Coöperatieve reclame Coupons Display Displayarchief Displayplanning Doorstroomsnelheid Effect Eilanddisplay Einddisplay Emotional appeal Etalageplan Externe pr Externe promotie Facelift Facing Familygrouping Follow-upartikel Free publicity Gescheiden plaatsing Horizontale collectieve reclame Huisstijl Imago Instore promotions Interne pr Interne promotie Kassa- of toonbankdisplay Koopgedrag Koopverwantschap Kopdisplay Langetermijndoelstelling Lay-out Logo Luchtvochtigheid Magneetartikelen Massdisplay Moetartikelen Objectverlichting Operationeel Operationele ruimte Persoonlijke verkoop Plaatsingsverbanden Planbord Premiums Prijsactie Presentatiemix Prijsdistribuant Productieverwantschap Promotie Promotieactiviteiten Promotiemix Promotieplan POS-materiaal Public Relations Publiciteit Reclame Relatie Routing Ruimteplan Salespromotion Sampling Schapdisplay Schappositie Servicedistribuant Serviceruimte Shop-in-the-shop Shopping goods Spaaracties Specialty goods Stopkracht Substitutieartikel Temperatuur Themareclame Toonbankwinkel Ventilatie Verkoopplan Verlichting/Verlichtingsplan Verwantschap Vloerbedekking Vvo Warmtetransport Winkelexterieur Winkelinterieur Winkelformule Winkelklimaat 8

9 Trefwoorden Assortiment samenstellen Afmeting assortiment Analyseren Artikelgroep Artikelvariëteit Assortiment Assortimentsbreedte Assortimentsdiepte Assortimentsgroepen Assortimentslengte Brutowinst Commerciële kaart Complementaire artikel Conformeren Consistentie assortiment Consumptieverwantschap Convenience goods Doelgroep Dominantiematrix Fabrikantenmerk Fragmentatie Groeifase Identiteit Imago Individualisering Introductiefase Individualisering Kengetal Kernassortiment Klantenbinding Keurmerk Koopverwantschap assortiment Kwalitatieve criteria Kwantitatieve criteria Levenscyclus Maatschappelijke trend Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijke verantwoordelijkheid Neergangsfase Marktpositie Merk Merkartikel Merkenwet Merkloos artikel Omzetsnelheid Profileren Productieverwantschap Randassortiment Referentiekader Rijpheidsfase Shopping goods Specialty goods Substitutieartikel Trading down Trading up Trend Unsought goods USP Verzadigingsfase Winkelformule Winkeliersmerk Winstmatrix Trefwoorden Bij een assortimentsbeleid hoort ook een prijsbeleid Absolute prijsniveau Prijscategorisatie Actief prijsbeleid Prijsdifferentiatie Adviesprijs Prijsdistributie Bodemprijs Prijselasticiteit Concurrentiegerichte prijsstellingsmethode Prijsherkenning Differentiële opslagmethode Prijskorting Eindprijs-min-methode Prijsstelling Kostengerichte prijsstellingsmethode Prijzenwet Kostprijs Psychologische prijs Loss-leader-pricing Psychologische prijsstelling Mededingingswet Relatieve prijsniveau Me-too-pricing Servicedistributie Minimumprijs Toegevoegde waarde artikel Maximumprijs Uniforme opslagmethode Opslagpercentage Variabele opslagmethode Passief prijsbeleid Vaste opslagmethode Price-lining Vraaggerichte prijsstellingsmethode Prijsaanduidingsbeschikking goederen Winkelformule Prijsbeleid 9

10 Goederen ontvangen en controleren Heb je de opleiding Verkoopspecialist of Eerste Verkoper al afgerond, dan heb je, het meeste wat in dit boek staat al afgehandeld. Nadat je de onderdelen over de goederenstroom in dit boek hebt doorgenomen, neem je ook de onderdelen hierover in het Theorieboek door. Inleiding: Laat de goederen maar komen Als een zending binnen is, controleer je of laat je alle artikelen controleren die in de zending horen te zitten ook geleverd zijn. Voor de dingen die niet kloppen onderneem je actie. Uiteindelijk zorg je ervoor dat de artikelen naar de winkel gaan. Wat teveel is voor het winkelvak gaat naar het magazijn. Vanwege de komst van een grote zending, wordt gezamenlijk het magazijn flink opgeruimd! Bij sommige bedrijven worden de artikelen in plastic bakken aangeleverd De nieuwe artikelen staan voor het schap in de winkel. De meeste van deze artikelen zijn bekend. Ze worden regelmatig aangevuld. Er zijn nu ook nieuwe artikelen bij. Je zorgt ervoor dat ook deze nieuwe artikelen een prijs krijgen op het schap De aanbiedingen moeten natuurlijk goed opvallen! Tijdens het etaleren is het net of je zelf ook te koop staat! De speciale aanbieding krijgt van jou een tijdelijk display in het looppad. Je zorgt ervoor dat de actiekaarten boven het display gehangen worden. Ook werd bij de zending een poster meegeleverd, die je in het portiek hangt. Actieartikelen worden bijvoorbeeld in de etalage gepresenteerd. Werken in de etalage, zo langs de straat, iedereen ziet je. Het hoort er allemaal bij. 10

11 Met de hand of met de scanner. Ieder bedrijf heeft zo zijn eigen manier van voorraadopname. Hier mag wel even opgeruimd en opgefrist worden! Een weekje later loop je al deze artikelen nog eens na. De voorraad ervan moet nodig worden opgenomen. Er is flink van verkocht. Helaas zijn ook enkele artikelen beschadigd. Uit de voorraadopname blijkt dat er ook een paar artikelen gestolen zijn. Je weet hoe je daarmee om moet gaan. Nu je zo met deze artikelen bezig bent, zie je dat het display best even mag worden schoongemaakt. En ja, zo gezegd, zo gedaan. Wanneer de winkel wordt gesloten loop je alles nog eens na. Je dooft onnodige verlichting en draait de verwarming naar beneden. Deze werkdag zit erop. De goederenstroom In een winkel worden regelmatig goederen binnengebracht. Deze goederen moeten worden gelost en gecontroleerd. Voordat artikelen in de winkel staan, hebben zij al een lange weg afgelegd. Tijdens deze weg kan er veel met de artikelen gebeuren. De artikelen kunnen vies worden of beschadigd raken. Je moet de goederen bij aankomst daarom altijd controleren. Zo voorkom je dat de winkel moet opdraaien voor de kosten. Bij het controleren van goederen krijg je te maken met: de punten waarop je moet (laten) controleren; de vrachtbrief; de pakbon. Waarom controleren? Het is belangrijk dat je goederen bij binnenkomst controleert, om te kijken of de levering in orde is. Het komt regelmatig voor dat artikelen tijdens het transport of tijdens het lossen beschadigd raken. Of het verkeerde artikel is ingepakt of gewoon niet meegeleverd. Als deze fouten niet op tijd worden ontdekt, moet je als winkel voor deze goederen betalen. De winkel lijdt daardoor verlies. We noemen dat derving. Derving is het mislopen van inkomsten door het verlies van geld of goederen. Oorzaken van derving kunnen zijn: Er zijn minder goederen afgeleverd dan er besteld waren. De verkeerde goederen zijn afgeleverd. De kwaliteit van de goederen is niet goed. De goederen zijn tijdens het vervoer beschadigd. De goederen raken tijdens het lossen beschadigd. Een onbekend persoon neemt goederen uit het magazijn mee zonder dat iemand dit merkt. 11

12 Goederen waar niemand op let, lokken diefstal uit. Derving is verlies dat onbekend is in de administratie. Wanneer verlies (derving) wel bekend is in de administratie, kun je er iets aan doen. Daarom noemen we het dan geen derving meer. Als je goed controleert of laat dat doen, kun je derving voorkomen. Daarnaast is het belangrijk dat het zorgvuldig gebeurd. Zo voorkom je dat jouw bedrijf de oorzaak is van beschadigingen. Om goederen in het magazijn te ontvangen, moet je ordelijk en nauwkeurig werken. Niet iedereen die toevallig in de buurt is, mag goederen in ontvangst nemen. Alleen bepaalde mensen in de zaak hebben die bevoegdheden. Dit is om fraude te voorkomen. Soms zijn vrachtauto's met een crypta, een soort tijdslot,uitgerust. Dan kun je zien of de vrachtwagen onderweg wel of niet is opengemaakt. Ook tijdens vervoer kan er van alles misgaan. Daarom hebben sommige vrachtauto s een zegel, zodat duidelijk is dat er tijdens de rit niets veranderd is aan de voorraad. 12

13 Wat controleren? Het is belangrijk om goederen te controleren. Maar waar moet je nu precies op letten? Bij inkomende artikelen moet je altijd op de volgende punten controleren: de juistheid, de kwantiteit en de kwaliteit. Zijn het de juiste goederen? Soms komt het voor dat de leverancier per ongeluk de verkeerde goederen levert. Of van een mindere kwaliteit. Controleer daarom of de geleverde goederen kloppen met de bestelling. Ook kan het gebeuren dat bepaalde goederen helemaal niet worden geleverd. Daarom is het belangrijk dat je controleert op juistheid. Als de geleverde artikelen al vooraf geprijsd zijn, moet je ook controleren of die prijs juist is. Je kunt voor de controle een prijslijst gebruiken. Is het de juiste hoeveelheid goederen? Controleer dus altijd of je de juiste kwantiteit (hoeveelheid) hebt ontvangen. Zijn de goederen in goede staat? Je kunt goederen alleen verkopen als ze in een goede staat verkeren. Het gaat hier om de kwaliteit van de artikelen. Controleer altijd of de geleverde goederen niet beschadigd of bedorven zijn, compleet zijn en of ze goed functioneren. Steekproefcontrole Een steekproef is een controle waarbij je enkele van een groot aantal producten controleert. Als de producten uit de steekproef goed zijn, kun je aannemen dat dit ook geldt voor de rest van de producten. Vrachtbrief Geleidedocumenten zijn de papieren die horen bij de geleverde goederen. Het zijn de vrachtbrief en de pakbon. Als goederen worden geleverd, zit er altijd een vrachtbrief bij. Een vrachtbrief is een document waarop staat: hoeveel verpakkingseenheden (colli) er geleverd moeten worden; wie de leverancier is; wat de leveringscondities zijn. Verpakkingseenheden worden ook wel colli genoemd. Colli is het meervoud van collo. Voorbeelden van verpakkingseenheden zijn kratten, dozen en kisten. Krat, doos en kist. Met de vrachtbrief kun je de ingekomen goederen controleren. Klopt er iets niet met de goederen bij de controle met de vrachtbrief? Dan is er sprake van een afwijking. Afwijkingen moet je altijd melden aan je leidinggevende. Wanneer een colli bijvoorbeeld niet geleverd is of er is een colli beschadigd, dan maakt de leidinggevende hiervan een aantekening op de vrachtbrief. Zo voorkom je dat de winkel moet betalen voor beschadigde of niet-geleverde colli. Als alle bestelde goederen geleverd zijn en ze hebben een goede kwaliteit, kan de leidinggevende een handtekening zetten. De magazijnchef of de administratie krijgt het origineel van de vrachtbrief. De chauffeur neemt een kopie mee als bewijs dat hij de goederen heeft afgeleverd. Hij neemt ook een kopie mee voor de leverancier. Iedere betrokkene kan zo controleren of een bestelling correct is afgeleverd. 13

14 Pakbon Na controle van de colli met de vrachtbrief, worden de goederen zelf gecontroleerd. Dit controleren gebeurt aan de hand van de pakbon. Een pakbon is een papier waarop staat vermeld hoeveel er van elk artikel is afgeleverd. Op een pakbon staat onder andere: welke artikelen er precies zijn geleverd (ieder artikelnummer is een ander artikel); hoeveel er van elk artikel is geleverd; een omschrijving van de artikelen. Met deze gegevens kun je de afgeleverde goederen controleren. Zijn er afwijkingen met de pakbon, dan moet je die doorgeven aan je leidinggevende. Deze noteert de afwijkingen op een manco-/breuk-/teveellijst. De manco-/breuk-/teveellijst bestaat uit de volgende drie lijsten: de mancolijst: een lijst voor het noteren van ontbrekende artikelen; de breuklijst: een lijst voor het noteren van beschadigde artikelen; de teveellijst: een lijst voor het noteren van te veel ontvangen goederen. Pakbon De manco-/breuk-/teveellijst wordt naar de leverancier opgestuurd, zodat hij gemaakte fouten kan herstellen. Dit is om twee redenen belangrijk: de winkelier wil niet betalen voor iets wat hij niet gekregen heeft hij wil niet dat klanten misgrijpen in de winkel. Andere documenten Beschadigde, onvolledige of incomplete artikelen, worden teruggestuurd met een aparte retourbon. Dat is een bon waarop staat wát er teruggestuurd wordt en waarom. Wanneer alles in orde is bij ontvangst van de bestelde goederen, kan de factuur betaald worden. Dat is de rekening van de leverancier aan de winkel voor betaling van de geleverde goederen. 14

15 Hoe controleren? Om te zorgen dat de winkel goed gevuld blijft, bestelt de winkelier regelmatig producten bij de groothandel of bij het distributiecentrum van de eigen keten. Deze pakt het bestelde materiaal in. Vervolgens worden de goederen gebracht door een vervoerder. Dat kan een ingehuurd transportbedrijf zijn. Grote winkelbedrijven hebben vaak eigen vrachtwagens die alle filialen afrijden. Als er goederen binnenkomen, is het belangrijk dat iemand de artikelen in ontvangst neemt en controleert of de bestelling in orde is. Stap 1: Controleren met de vrachtbrief De vrachtwagen of het busje rijdt voor en de chauffeur stapt uit. Meestal overhandigt hij een vrachtbrief of een ander transportformulier. Het kan ook zijn dat je al een vrachtbrief of pakbon g d hebt gekregen van het distributiecentrum. Als je goederen in ontvangst neemt, moet je een aantal dingen controleren: Komt het van een bekende leverancier? Niet alle koeriers mogen zomaar het magazijn in, en zeker niet zonder begeleiding. Is deze levering inderdaad voor deze winkel bestemd: klopt het adres? Klopt het aantal colli of karren met wat er op de vrachtbrief staat? Tel ze bij het uitladen. Is de zending niet bekend en ook niet aangekondigd: is dit daadwerkelijk besteld bij deze leverancier? Zijn de uitgeladen karren, kratten of transporteenheden allemaal bestemd voor dit filiaal? Vaak beleverd een transporteur namelijk een aantal filialen na elkaar. Ziet alles er zo op het oog goed uit, is er niets beschadigd? Is alles heel, of is er iets beschadigd tijdens het vervoer? Dat controleer je zo: Is de verpakking in goede staat? Zitten er deuken of beschadigingen in de doos of verpakking? Is de verpakking nat of doorweekt of beschimmeld? Als er geen verpakking is, zien de producten er dan onbeschadigd uit? Zijn de artikelen bevroren of goed gekoeld zoals het hoort, bijvoorbeeld bij ijs? Staat er breekbaar op de doos, en hoor je het geluid van rinkelend glas? Je controleert alles waar de chauffeur bij is. Het moet wel snel gebeuren, want de chauffeur moet ook weer door. Zoek hierin een balans tussen snel werken en toch goed controleren. Eventueel kun je steekproefsgewijs controleren op kwaliteit. De hoeveelheden moet je altijd precies checken. 15

16 Als iets niet in orde is, noteert de leidinggevende dit op de vrachtbrief. Dat geldt als bewijs dat het niet jullie schuld is dat iets niet in orde is. Als er iets goed mis is, zal de leidinggevende of de chauffeur direct contact opnemen met de leverancier, nog voordat hij de verpakking openmaakt. Op dat moment kun je nog aantonen dat je niet zelf verantwoordelijk bent voor de beschadigingen. Zijn de dozen vervoerd met deze kant omhoog? Tekenen van de vrachtbrief Als een levering of pakketje binnenkomt waar een vrachtbrief of ontvangstbewijs bij zit, moet daarvoor getekend worden. Op het doordrukformulier wordt genoteerd : zijn handtekening; zijn naam in blokletters; de datum; vaak de levertijd. Is de vrachtbrief of het ontvangstbewijs getekend, dan betekent dit: de levering is in goede staat ontvangen. Als de levering niet akkoord is, moet dat erbij zetten op de vrachtbrief. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig te controleren voordat wordt getekend. Is de vrachtbrief getekend, dan heeft jouw bedrijf de verantwoording overgenomen en kan de chauffeur weer vertrekken en de losplaats zo snel mogelijk worden vrijgemaakt. Stap 2: Controleren met pakbon Na het ontvangen van de goederen, moet alles naar de juiste plek. In sommige bedrijven moeten ontvangen goederen eerst in de administratie worden verwerkt: ze moeten worden ingeboekt. Pas dan kunnen ze worden uitgepakt, in de winkel gezet of opgeslagen. Pak de pakbon erbij. Hierop staan de gegevens van de leverancier, ordernummer, klantnummer en datum. Soms staan er heel veel gegevens op over de artikelen, zoals aantal, artikelnummer, omschrijving, kleur, merk, typenummer of afmeting. Bij het controleren van de pakbon let je vooral op twee gegevens: de juiste aantallen; de juiste artikelnummers. Of de artikelen ook op kwaliteit worden geontroleerd, hangt af van de tijd en de ruimte die daarvoor is. Ook van eerdere ervaringen met deze leverancier. Elke winkel doet dit op zijn eigen manier. Ontbreekt er iets, is iets beschadigd of bedorven? Tel dan om hoeveel artikelen het gaat: zoveel wel goed geleverd, zoveel beschadigd of ontbrekend. Dit wordt op de mancolijst gezet en er wordt contact opgenomen met de leverancier. 16

17 Derving voorkomen Bij de ontvangst van goederen kan dus veel misgaan. Er kunnen artikelen stukvallen, beschadigd raken of er wordt minder geleverd dan op de pakbon staat. Als een leverancier steeds te weinig artikelen aanlevert, kun je overgaan op 100% controle. Om derving door diefstal te voorkomen, maken sommige winkels ook gebruik van de achterdeurprocedure, een veiligheidsprocedure bij het ontvangen van de vracht bij de achterdeur: Zorg dat de achterdeur altijd gesloten is. De chauffeur dient zich te melden. Open de magazijndeur alleen nadat gecontroleerd is of de omgeving veilig is. Tijdens het lossen van de vracht zijn er altijd minstens twee medewerkers aanwezig. De chauffeur wordt begeleid bij zijn vertrek. Na het lossen van de goederen sluit je direct de magazijndeur. Gedurende de tijd van het lossen van de vracht worden er geen geldhandelingen verricht zoals geldtellen met een open kassalade of een open kluis. 17

18 Goederen verplaatsen In een winkel worden regelmatig goederen aangeleverd. Meestal door bestel- en vrachtwagens. Deze goederen moeten worden gelost en getransporteerd. Ze moeten vanuit de wagen naar het magazijn of de winkel. Een lichte doos kun je zonder hulpmiddel verplaatsen. Let wel op je houding. Voor het verplaatsen van meerdere dozen kun je beter een rolcontainer gebruiken. Lossen Vaak zullen goederen door de winkel verplaatst moeten worden. Bij het lossen gaan ze eerst uit de vrachtwagen naar de ontvangstruimte. Van de ontvangstruimte gaan ze naar de winkel. Soms gaan ze eest nog naar een magazijn, voordat ze de winkel ingaan. Je kunt veel goederen zelf met de hand (laten) verplaatsen. Als dat niet kan, wordt een hulpmiddel gebruikt. Dat kan nodig zijn als: een artikel te zwaar is om te tillen; het artikel een onhandige vorm heeft; het artikel te groot is om met de hand op te pakken. Werkhouding In de Arbo-wet staan regels waaraan een bedrijf zich moet houden om blessures (wonden) bij het personeel te voorkomen. De werkgever moet ervoor zorgen dat er geen gevaarlijk werk gebeurd. Maar jij bent zelf ook verantwoordelijk voor een gezonde werkhouding. Je kunt zelf veel doen om blessures te voorkomen. Bij het verplaatsen van goederen wordt fysieke (lichamelijke) kracht gebruikt. Het is belangrijk dat goed gelet wordt op de werkhouding. Zo voorkom je lichamelijke klachten. Door goed te tillen en door de hulpmiddelen goed te gebruiken: werk je snel, werk je veilig en bescherm je je gezondheid. Hier kan beter een hulpmiddel gebruikt worden. 18

19 Tillen Let bij het verplaatsen met de hand op het gewicht van de goederen. Een artikel is te zwaar als het: meer weegt dan 18 kilogram voor een volwassen man; meer weegt dan 12 kilogram voor een volwassen vrouw. Goederen die niet veel wegen, kunnen gewoon met de hand verplaatsen worden. Ook wat zwaardere goederen zijn nog wel met de hand te verplaatsen. Als je artikelen met de hand tilt, is het erg belangrijk dat je een goede tiltechniek hebt. De juiste houding bij het tillen spaart je rug. Bij tillen gaan jij en je medewerkers als volgt te werk: ga recht voor het artikel staan; zet je voeten iets uit elkaar; zak door je knieën; houd je rug recht; pak het artikel met twee handen vast; houd je armen dicht tegen het lichaam; kom met een rechte rug overeind, door de knieën te strekken. Pas ook op dat je tijdens het tillen geen draaiende beweging maakt. 19

20 Welk hulpmiddel gebruik je waarvoor? Als een artikel te groot of te zwaar is, gebruik je een hulpmiddel om het te verplaatsen. De meest gebruikte hulpmiddelen zijn de laadklep, laadkar, steekwagen, rolcontainer en pallettruck. Laadklep De meeste vrachtauto s hebben een laadklep. Hiermee kun je heel eenvoudig pallets met grote en zware goederen lossen. Een laadkar - ook wel een plateauwagen genoemd - is een kleine kar met zwenkwielen, waarop je handig kleine artikelen kunt plaatsen en vervoeren. Zwenkwielen zijn wielen die alle kanten op kunnen draaien. Laadkar Steekwagen Rolcont ainer Een steekwagen is ideaal voor op elkaar gestapelde dozen of kratten. Een steekwagen heeft twee wielen en een klein plateau aan de voorkant. Je kunt er ook prima een groot apparaat mee vervoeren, bijvoorbeeld een wasmachine. Een rolcontainer is een hoge wagen op kleine wielen, met wanden van hekwerk. Een speciale rolcontainer is de roll-in, waarvan je de voorkant kunt omklappen. Deze wordt vaak gebruikt bij melkpakken. Motorpallettruck Dolly 20

21 Pallets (houten vlonders) vervoer je met een pallettruck. Voor grotere afstanden wordt de motorpallettruck. gebruikt Voor korte afstanden de handpallettruck (ook wel pompwagen genoemd). Handpallettruck Rek Een dolly is een vierkant rolplateau met vier zwenkwielen, zonder handvaten of rem. Het wordt gebruikt voor het vervoer van een krat, of van meerdere kratten tegelijk. Rekken, zoals een kledingrek, waarin bijvoorbeeld kleding aan haakjes wordt opgehangen. Ze zijn meestal verrijdbaar, waardoor de kleding hangend kan worden vervoerd. Veilig werken met hulpmiddelen Het gebruik van hulpmiddelen betekent niet automatisch dat het verplaatsen van goederen goed gaat. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Gebruik de meest verstandige manier om goederen te verplaatsen. Welke manier dat is, moet je zelf bepalen aan de hand van: de grootte van de artikelen; de zwaarte van de artikelen; de hoeveelheid artikelen. Ga dus niet hard rondrennen met een rolcontainer. Gebruik de hulpmiddelen alleen waarvoor ze bedoeld zijn. Belaad ze niet te zwaar. Let ook op hoe je de goederen stapelt. Stapel ze stevig op het vervoermiddel en plaats geen breekbare artikelen onder in de kooikar. Let ook bij het gebruik van hulpmiddelen op een goede lichaamshouding: Probeer altijd met een rechte rug te werken; Als je moet bukken, kun je het beste door je knieën gaan; Gebruik je een hulpmiddel, dan is duwen beter dan trekken; Probeer hele zware dingen niet te verplaatsen door te duwen of te trekken. Gebruik dan een steekwagen of een ander hulpmiddel. Bescherming Als het gaat om veiligheid, houd je ook rekening met je kleding. Draag bijvoorbeeld goed schoeisel waarop je niet snel uitglijdt op gladde vloeren. Ook wijde kleding kan soms onveilig zijn omdat je dan sneller blijft haken. Je kunt dit oplossen door bijvoorbeeld even een schort aan te trekken. Volg de instructies op voor het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. 21

22 Ompakken en prijzen Bij het ontvangen en opslaan van goederen krijg je te maken met het ompakken, de verschillende verpakkingen en het prijzen van de artikelen. Artikelen worden meestal geleverd in omverpakkingen. Voordat je de artikelen in de winkel kunt (laten) zetten, moet je ze eerst uit de omverpakking halen. Aftershave wordt bijvoorbeeld geleverd in een doos met 24 flesjes. Deze flesjes moeten los in het schap komen. Deze flesjes moeten omgepakt worden. De flesjes zijn omgepakt. Ompakken is het uit de grootverpakking halen van artikelen en die artikelen klaar maken voor presentatie. Er zijn verschillende methodes om artikelen om te pakken: tray-packen beugelen groepsgewijs ompakken per stuk ompakken. Tray-packen Een tray is een stuk karton waar artikelen op staan. Bij het tray-packen snijd je een deel van de doos af. Daarna zet je de rest van de doos in het schap. Tray-packen Beugelen Beugelen is het hangen van kledingstukken op een hangertje. Daarna kan de kleding in het rek worden gepresenteerd. 22

23 Groepsgewijs of per stuk ompakken Artikelen kunnen ook groepsgewijs of per stuk omgepakt. Zo wordt koffie vaak groepsgewijs omgepakt. Pakken koffie worden geleverd op een kartonnen onderplaat waar plasticfolie omheen zit. Als de folie eraf is gehaald, kun je de onderplaat zo in het schap zetten. Je kunt er ook voor kiezen om een product als koffie per stuk om te pakken. Je zet de losse pakken dan een voor een in het schap. Hoe ompakken? Het ompakken moet zorgvuldig gebeuren. Soms staan hiervoor aanwijzingen op de doos. Als artikelen beschadigen tijdens het ompakken, kunnen ze niet meer worden verkocht. Dit gaat ten koste van de inkomsten van de winkel. Doe het ompakken voorzichtig. Zo voorkom je schade. Bij het ompakken van artikelen moet je zorgvuldig, efficiënt, hygiënisch en veilig werken. Zorgvuldig werken Bij zorgvuldig ompakken: controleer je na het ompakken of er nog een artikel in de doos zit; let je erop dat je tijdens het ompakken artikelen niet beschadigt. Efficiënt werken Zorg er bij het ompakken van artikelen dat zo min mogelijk handelingen verricht hoeven te worden. We noemen dit efficiënt werken. Houd hierbij rekening met het volgende: pak de dozen één voor één uit; houd rekening met de manier waarop de artikelen gepresenteerd gaan worden; pak artikelen als het kan - om op de plaats waar ze gepresenteerd gaan worden. Hygiënisch werken Zeker met levensmiddelen moet je goed op hygiëne letten. Als je hygiënisch werkt, wordt voorkomen dat etenswaren bederven en mensen ziek worden. Plaats etenswaren daarom nooit op de grond. Het brood neemt de geur aan van het wasmiddel. 23

24 Zet ze ook niet naast sterk geurende producten als wasmiddelen. Ze kunnen die geur gaan aannemen. Maak de schappen en de vloeren waar levensmiddelen worden gepresenteerd, zeer regelmatig schoon. Veilig werken Bij het ompakken werk je vaak met hulpmiddelen als messen of scharen. Doe dit zo veilig mogelijk: snijd altijd van je af; laat nooit messen of scharen rondslingeren; stop een schaar of uitgeschoven stanleymesje nooit in je zak. Snijd altijd van je af. Dat is het veiligst. Let ook op wanneer je met apparatuur werkt. Veilig werken betekent dat je voortdurend let op wat een gevaarlijke situatie zou kunnen zijn. Bijvoorbeeld wanneer je een kartonvermaler gebruikt. Dat ruimte lekker op, als je de verpakkingen wegwerkt in een kartonvermaler. Maar er mag dus alleen karton in! Met de verkeerde materialen erin gaat een kartonvermaler meteen stuk! Verpakkingen Als artikelen bij een winkel worden afgeleverd, zitten zij in een omverpakking. Naast omverpakkingen kom je in de winkel ook nog andere verpakkingen tegen. De consumentenverpakking is de verpakking die om het artikel zit op het moment dat de consument het aanschaft. In de winkel kun je de volgende soorten verpakkingen tegenkomen: artikelverpakkingen promotieverpakkingen eigen verpakkingen (broodzakken, draagtassen). 24

25 Artikelen zitten niet voor niets in een verpakking. De verpakking heeft altijd een functie. Een verpakking kan vier functies hebben: het geven van bescherming; het makkelijker maken van vervoer; verhogen van de aantrekkelijkheid; het geven van informatie. Hier is de functie duidelijk informatief. Veel verpakkingen zijn gemaakt van materialen die schadelijk zijn voor het milieu. Veelgebruikte verpakkingsmaterialen zijn: papier en karton laminaatverpakking kunststof glas blik. Papier en karton Papier en karton worden gemaakt van hout. Hiervoor moet heel wat bos worden gekapt. We gebruiken wel steeds meer kringlooppapier. Kringlooppapier is gemaakt van eerder gebruikt papier. Dit is minder schadelijk voor het milieu. Laminaatverpakking Een laminaatverpakking is papier of karton met een kunststof- of aluminiumlaagje. Een voorbeeld hiervan is een melkpak. Een melkpak kan niet bij het oud papier. Kunststof Kunststoffen worden veel gebruikt als verpakkingsmateriaal. Een bekende kunststof is plastic. Kunststoffen kunnen goed worden hergebruikt en derhalve gescheiden ingezameld. Glas Veel verpakkingen zijn van glas. Op glazen flessen zit vaak statiegeld. Deze flessen worden hergebruikt. Ook het glas in de glasbak wordt hergebruikt; het wordt verwerkt tot nieuw glas. In totaal wordt 70% van het glas in Nederland hergebruikt. Het wassen van gebruikte flessen is echter niet zo goed voor het milieu. Glas maken is ook schadelijk voor het milieu. 25

26 Blik Veel etenswaren zitten in blik. Blik bestaat voor een deel uit zware metalen. Zware metalen zijn schadelijk voor het milieu. Als blikjes op de vuilnisbelt terechtkomen, komen er zware metalen in de bodem en in het grondwater. Blik kan goed worden hergebruikt. In Nederland wordt ongeveer de helft van het blik hergebruikt. Veel verpakkingen kunnen worden hergebruikt. Hergebruik wordt ook wel recycling genoemd. Recycling heeft de volgende voordelen: de afvalberg wordt kleiner; het milieu wordt minder belast; het is goedkoper. Milieulogo s Klein chemisch afval Klein chemisch afval. Dit logo betekent dat het artikel na gebruik klein chemisch afval is. Klein chemisch afval is afval dat apart verwerkt moet worden. Dit kan beter niet tussen het gewone huisvuil terecht kan komen. Het logo staat op alle producten die na gebruik apart moeten worden ingeleverd, zoals verf en batterijen. In sommige winkels, bijvoorbeeld in supermarkten, staan speciale afvalbakken voor het klein chemisch afval. Klanten kunnen daar dan gebruikte batterijen in weggooien. Glasbaklogo Het glaslogo staat op glazen flessen en potten waar geen statiegeld op zit. Je moet dit glas in de glasbak gooien. Vaak moet je het glas op kleur sorteren voordat je het in de glasbak gooit. Er zijn glasbakken voor wit, groen en bruin glas. Kringlooplogo Glaslogo. Kringlooplogo. Dit kringlooplogo maakt duidelijk dat de verpakking na gebruik bij het oud papier kan. 26

27 Kiemplantlogo kiemplantlogo. Het kiemplantlogo op een verpakking betekent dat je deze verpakking (in de meeste gemeenten) bij het groente-, fruit- en tuinafval mag weggooien. Prijzen Een klant wil altijd weten hoeveel iets kost. Daarom is het belangrijk dat je alle artikelen goed prijst. Verwarring over de prijs van een artikel kan een grote ergernis zijn voor kassamedewerkers en klanten. Bij het prijzen van artikelen krijg je te maken met de volgende punten: de reden voor het prijzen; de manieren van prijzen; de aandachtspunten bij het prijzen. Dit kledingrek geeft duidelijk aan wat de bloezen kosten. De prijs is aangegeven op het artikel. Niet alle artikelen komen geprijsd de winkel binnen. Sommige artikelen kunnen na het ompakken meteen de winkel in. De prijs moet dan aangegeven op de verkoopplek. Andere artikelen worden geprijsd aangeleverd. In alle andere gevallen moet je de artikelen zelf prijzen. Waarom moeten artikelen eigenlijk geprijsd worden? Elke winkelier is wettelijk verplicht op of bij de artikelen duidelijk de prijs te vermelden. Daarnaast vinden klanten het prettig om de prijs van artikelen te weten. Duidelijke prijsaanduiding is klantvriendelijkheid. Ook voor jou is het belangrijk dat de prijs van een artikel duidelijk is. Als een klant vraagt wat de prijs van een artikel is, moet je dit weten. Het zou een chaos in de winkel worden als niemand weet wat de prijzen van de artikelen zijn. Er zijn dus drie redenen om artikelen te prijzen: 1. wettelijke verplichting; 2. klantvriendelijkheid; 3. functioneren verkoopmedewerker. 27

28 Prijsmethodes Er zijn verschillende manieren om artikelen te prijzen. Welke manier je gebruikt, hangt af van de winkel. Veel gebruikte manieren om te prijzen zijn: Prijsetiketten Veel winkels plakken prijsetiketten op de artikelen. Dit doe je met een prijstang. Een prijstang is een apparaat waarin een rol etiketten zit en een aantal cijfer- en letterrollen. Met de cijferrollen kun je de prijs instellen. Als je dan in de prijstang knijpt, komt de prijs op het etiket te staan. Prijsetiketten zijn moeilijk van artikelen te verwijderen. Voordeel hiervan is dat klanten de prijsetiketten niet kunnen verwisselen. Nadeel is dat de verpakking beschadigt bij het verwijderen. Dit is lastig in het geval van een cadeautje. Prijstangen Kimball-kaartjes Aan deze blouse hangt een kimball-kaartje. Kimball-kaartjes zijn prijskaartjes voor kleding. Voor het bevestigen van deze kaartjes gebruik je een ridderspoor. Een ridderspoor is een soort pistool waarmee je een nylon koordje door de stof schiet. Met de trekker schuif je het koordje door het etiket en de stof. Streepjescode Een veelgebruikte manier van prijzen is de streepjescode. De streepjescode wordt ook wel barcode genoemd. Een streepjescode is een combinatie van dikke en dunne zwarte strepen. Hiermee wordt een cijfercode aangegeven. De cijfers staan ook onder de streepjes. De cijfercode bevat allerlei informatie over het artikel. De kassa scant (leest) deze codes en kan dan de prijs van het artikel lezen. Klanten hebben weinig aan een streepjescode. Zij kunnen de code immers niet lezen. De prijs moet daarom altijd bij het schap of aan het artikel worden vermeld. 28

29 Streepjescodes worden door de fabrikant op het artikel aangebracht. De winkelier moet zorgen dat de code in de computer terechtkomt. De barcodelezer leest de streepjescode bij de kassa. Aandachtspunten bij het prijzen Prijzen is een belangrijk karwei. Je moet dit zorgvuldig doen. Verkeerde prijzen op artikelen leveren irritaties op. De juiste prijs moet op een artikel staan. De juiste prijs Een te lage prijs leidt tot verlies. De winkel ontvangt minder geld voor een artikel dan zou moeten. Een te hoge prijs leidt tot boosheid en verwarring bij klanten. Alle artikelen prijzen Bij het prijzen mogen geen artikelen vergeten worden. Het afrekenen bij de kassa gaat langer duren dan nodig. Ook bij gebruik van streepjescodes moet je controleren of deze wel op de artikelen staan. Zonder streepjescode kan het artikel bij de kassa niet worden afgerekend. Ook dit verhoogt de wachttijden bij de kassa. De plaats van de prijs mag de prijs nooit over belangrijke productinformatie plakken. Denk bijvoorbeeld aan de ingrediënten of de houdbaarheidsdatum. Plak ze altijd op dezelfde plaats. Tips voor het prijzen van artikelen: plak maximaal één etiket op een artikel; plak de prijs niet over belangrijke informatie; flessen prijs je op de hals; potten prijs je op het deksel; blikken prijs je op de bovenkant; kimball-kaartjes bevestig je bij voorkeur aan het etiket; dozen of pakjes prijs je of rechtsboven op de voorkant of op de bovenkant. Soms komt het voor dat je artikelen moet omprijzen. Omprijzen is het aanpassen van prijzen. Dit komt voor bij het begin of het eind van een aanbieding. Plak de nieuwe prijs liever niet op de oude. Als het echter niet anders kan, mag je het wel doen. 29

30 Goederen opslaan Het doel van een goede opslag is uiteraard dat je aan de wensen van klanten kunt voldoen door artikelen op tijd uit de voorraad te kunnen leveren. Elke winkel heeft een eigen manier van opslaan van haar goederen. Dat is logisch: een supermarkt gebruikt de opslagruimte heel anders dan een meubelwinkel. Elke winkel zal het opslaan zo slim mogelijk willen doen. Want goederen die op voorraad liggen, kosten geld. Verschillen in opslag Kleine opslagruimte In de afgelopen tijd was het de trend om opslagruimtes bij winkels zo klein mogelijk te maken of helemaal te laten verdwijnen. De huurprijzen voor winkelpanden per vierkante meter werden steeds hoger. Omdat een magazijnruimte niet direct geld oplevert, benutten winkelketens graag iedere vierkante meter als winkelvloer. Veel winkelketens hebben nu alleen nog een ruimte waar de leveringen worden ontvangen. Van daaruit gaan de goederen direct door naar de winkelvloer. Hooguit is er nog een klein winkelmagazijn voor verpakkingsmateriaal dat bewaard moet worden. Elektronicazaken, zoals MediaMarkt, hebben vaak nog wel een groot magazijn. De showmodellen staan in de winkel en de voorraad achter de schermen. Supermarkten hebben vaak nog een koelen vriesruimte als speciale extra opslagmogelijkheid. Hoe groter het magazijn, hoe meer er op voorraad ligt en hoe minder leveringen er nodig. Omdat het voordeliger is, kiezen winkelketens dus steeds vaker voor een kleiner magazijn. Ze leveren elke dag precies wat er nodig is. Dat moet dan wel direct verwerkt worden en in de winkel gezet! Distributiecentra Bij kleine winkelbedrijven levert de leverancier de goederen direct aan de winkel. Hoe meer er geleverd wordt, hoe meer personeel en ruimte de winkel nodig heeft om die goederen in ontvangst te nemen en op te slaan. Grotere winkelbedrijven maken meestal gebruik van een distributiecentrum. De leverancier levert aan het centrum en het distributiecentrum brengt het weer naar de winkel. 30

31 Kenmerken: Leverancier levert aan het distributiecentrum van de winkelketen. Het distributiecentrum neemt niet-bederfelijke en niet-modegevoelige artikelen in voorraad. Wanneer de winkel de artikelen bestelt, levert het distributiecentrum aan de winkel. Beperkt houdbare of modegevoelige artikelen levert het distributiecentrum direct na ontvangst aan de winkels. Moet er nog iets aan de artikelen worden aangepast aan het bedrijf, dan gebeurt dat ook in het DC. Voorbeelden daarvan zijn: ompakken, prijzen, stickeren en van veiligheidslabels (seals) voorzien. Wordt een winkelketen groter dan is het voordeliger om de goederenstroom via een distributiecentrum te sturen (minder transportkosten en efficiënter voor de winkels). Opslagmogelijkheden Wanneer goederen bij de winkel aankomen, staan ze tijdelijk in de goederenontvangstruimte. Daar worden de goederen gecontroleerd en kunnen ze verder naar de winkel, of naar het magazijn voor opslag. Welk opslagsysteem de juiste is, heeft te maken met de eigenschappen van het artikel. We kennen de volgende opslagsystemen: op de vloer op vlonders of pallets in stellingen in een koel- of vriescel in de buitenopslag. Vloer Opslag op de vloer komt niet zo veel voor. Het grote nadeel is namelijk dat dit veel ruimte inneemt. Je kunt niet hoog (laten) stapelen. Ook kan optrekkend vocht de goederen aantasten. Het voordeel van deze manier van opslaan is, dat het goedkoop is. Je hebt immers geen extra materialen nodig. Grote artikelen met een moeilijk stapelbare vorm worden meestal op de vloer opgeslagen. Denk aan tuinstoelen of parasols. Vlonders en pallets Vlonders en pallets lijken op elkaar. Allebei zijn ze van hout gemaakt. Vlonders gebruik je alleen om artikelen tijdelijk op te zetten. Op pallets kun je de artikelen bewaren én vervoeren. Men levert goederen vaak al aan op pallets. Als de opslag van goederen op pallets plaatsvindt, heeft dat gevolgen voor de indeling van het magazijn: je moet er dan met een pallettruck bij kunnen. Er zijn brede en smalle magazijngangen. Ze hebben elk hun eigen manier van gebruik: Stellingen Een stelling ziet eruit als een soort boekenkast met planken. Er zijn verschillende soorten stellingen. Er zijn open stellingen, maar ook stellingen met een achterwand en zijwanden. In stellingen worden de meeste goederen opgeslagen: van grote partijen zware goederen tot kleine artikelen als schroeven en lippenstiften. Het opslaan van goederen in stellingen heeft de volgende voordelen: je kunt er veel goederen in kwijt; artikelen die niet stapelbaar zijn, kun je toch boven elkaar opslaan; een stelling is flexibel in te richten. Stellingen kun je verhogen of verlagen, je kunt er tussenschotten in plaatsen en je kunt kleine bakken gebruiken. Zo zorg je voor precies de juiste opslag voor je artikel. De ruimte die je per artikel in je stelling reserveert, bepaal je aan de hand van de maximumvoorraad en of er nog voldoende ruimte is om het artikel te kunnen pakken (de grijpruimte). 31

32 Er zijn verschillende soorten stellingen: palletstellingen draagarmstelling en legbordstelling rekken. Palletstellingen zijn stellingen waar je goederen met pallet en al in kunt zetten. Bij draagarmstellingen liggen de planken op draagarmen, bij legbordstellingen op zijsteunen. In rekken, of stellingen met ophangruimte, kun je materiaal ophangen. Koel- en vriescel Afhankelijk van de artikelsoort, heb je een koel- of een vriescel nodig voor het opslaan. Denk bijvoorbeeld aan voedingsmiddelen als melk, vlees en kroketten. De Warenwet stelt eisen aan transport en opslag van voedingsmiddelen om de hygiëne te waarborgen. Deze eisen komen samen in het HACCP-systeem. Slagers, bakkers, supermarkten en horeca volgen een hygiënecode volgens dit HACCP-systeem. Daarom moet je regelmatig vast omschreven punten controleren. Daarna moet je deze registreren. Denk bij koel- en vriescellen, bijvoorbeeld aan temperatuur en vochtigheidsgraad. Dit doe je niet alleen in de winkel, maar ook in de opslagruimte. Op een lijst bij de producten wordt steeds het laatste controlemoment aangegeven. Dan is voor ieder de versheid zichtbaar. Groente en fruit kun je het best bewaren in de koelcel bij 2 C tot 5 C. Diepvriesproducten, zoals pizza s, sla je op in een vriescel bij -18 C of kouder. Meestal zijn de rekken in de koel- en vriescellen verstelbaar, zodat er diverse artikelen in gepresenteerd kunnen worden. Ook zijn ze van een materiaal en structuur die gemakkelijk en grondig te reinigen is. Buitenopslag Winkels als bouwmarkten en tuincentra gebruiken een deel van het terrein bij de winkel ook vaak als opslag. Dit noem je buitenopslag. Zo zijn hout- en bouwgoederen en tuinartikelen prima op te slaan in de buitenopslag. Ook goederen die volgens de wet niet binnen opgeslagen mogen worden, komen buiten te staan. Dit zijn bijvoorbeeld brandbare stoffen en giftige stoffen. Net als binnen, zijn er buiten veel systemen om goederen op te slaan: er zijn al dan niet overdekte stellingen, maar ook containers en boxen. Afsluitbare magazijnruimte Een kluis is vaak een soort kooi voor het opbergen van kostbaar kleingoed. Een in het magazijn apart afsluitbare magazijnruimte wordt vaak een kluis genoemd, ook al ziet deze er zo niet uit. Soms is deze met gaas afgezet. Eén persoon heeft de sleutel van dit magazijn. In deze ruimte worden kleine kostbare artikelen, bijvoorbeeld telefoons, opgeborgen. 32