De huishouding van het gast- en te

Transcriptie

1 De huishouding van het gast- en te Onder de losse in het archief van het voormalige gast- en proveniershuis aan de Voorstraat te Noordwijk-Binnen bevindt zich een eigenhandig schreven memorie van den in 1806 fungeerenden houder-gasthuismeester, waaruit men in haar primitieven vorm de huishouding dezer stichting aan het einde van haren bloei kan kennen. luidt aldus: H. c en Als me(n) niuw Regent word en den inventaris word overgegeven, dan geeft me(n) ider een kneelkoek van 2 dus me(n) laat 56 bakke; die over zijn, neemt me(n) mede ider zijn porsie; dat valt altoos de Eerste week in savons me(n) me(n) brengt

2 70 mede 1 tee, 1 clompie; de oude en geeft me(n) een kopje tee daarvan met een clompie. Ider keer dat me(n) opt eet geeft me(n) twe zestalve de in de Slagt niet. 3 of 4 keere ider persoon 1 potje met twe loot witte 3 keere alebesse, ider een pont met twe loot 3 keere int Jaar ider persoon een half ; daar bij of zoete Appele. 4 keere gebakke Schol, Schol, geen moot schol of Slaa savons. 8 a 10 eens inde week, Comkommers de Slaa, 1 fles elke Avond olie bij de Sla, niet meer. Sondags altoos Soep, 24 vlees als het huys vol is, anders 22 of 23; daarin derdalf pont rijst, en savons altoos rijstebrij. Maandag 14 2 en boter daar over; Swinters geen gehakt maar kout vlees, warm. Savons Slaa. Dinsdag kalfsvlees, warm, 38 of pont is voor twe keere. Donderdags kout daarvan, dus eens sweeks 40 4 Savons karemelk. Woensdag Wittebroodsop met brood en kaas, ider krijgt kaas en twe brood; en boter over de Sop. Donderdag kout kalfsvlees dat dinsdag is over bleeve, met groente, na de teyd verrijst. Zoutevis of versche; om de 14 daage koeke,

3 71 daar voor 4 blom en 6 ; de week van geen een keer meer vis of haaring. Zaterdag vis of haaring of ies dat schikt me(n) zo als het voor de slagt is om vlees te winne. Met Juny word drie maal Sla gegeten in de week. Swinters maar twe keere in de week, met november beginne. de Sla krijgt ider maar Een en de andere Avonde rook vlees, garnt of haaring na de teyd is. Swinters met November word er warme over de Sla gegeten in plaas van olie. Als er Souys word gegeten vis, moet daar maar 8 in de Souys worde gedaan. Een keere Suuring Souys, nooyt twederley Souys, daar de Heere en daames zeer op gezet maar is te Altoos word er 3 gl. bier gedronke, bij Extra 6 gl., en koppermaandag, dan een half vat. Ider persoon alleen woonende krijgt in 17 ton turf, in Juny 7 16 St. boter geld, November 1 zeep en 19 Twee persoonne saame woonende: 24 ton turf, 2 Seep, boter geld, 19 De huur moeder is 130 gl., nieuwe Jaar, ider keer 5 gl. De haar huur is: ider 60

4 52 1 gl. 1 gl. Nieuwejaar; November krijgt ider meijd en el Linde van 15 of St. tel. Dit geeft de de jongste (gasthuismeester) geeft niet als twe zestalve met nieuwe jaar en aan de Niewejaar geeft aan de oude Lug ider een Zestalf en de mans twe. De regent voor de tuin houde 3 aan die het meeste werk doet een fransje 1 2. De Slagt begint de Eerste maandag in November: 3 en 4 varkens. 3 helpers, piet (?) om te zouten. Drie daage regenten boven het volk in de keuken. Het vuur word de Eerste Zondag in November in de Oude Zaal maar in de niewe Donderdags daaraan; als er koeke worde gegeten moet er vuur in de nieuwe Zaal aanlegge. Saterdags voor paasc voor het laast in de Zaal, maar in de oude tot maandagavond van paaschen. Alle week toegestaan 4 takkebosse om waswater te de rest daarvan in de keuken. Als er Zoutevis word gegeten, 24 ider keer. Driemaal swinters koek op de daarin 3 anderhalf pont krente, half blom en half bokkende meel. Geen daarin. Eybokken sla altoos 5 niet meer; ze luste wel 10 Uyje word opgedaan swinters pont 12 of 14 aggele appele, met de als of achtendeei.

5 73 er veel in de tuyn is, minder, 44 of 46 agge Aardaple, 4 of 6 aggel knolle, wortele etc. na goedvinde. Koppermaandag pannekoeke, 24 meel, 21 krente, 8 loot kaneel. Ider 6 koeke, meijde 8 of 10, moeder 12 of 14, na dat me(n) goed vind, en (als) er over zijn de Heer 12 koeken. Dito op goede Vrijdag en paasen ider een paasbrood van 7 stuyv. en 6 Eyjere, de regenten ider een van 18 st.; dit regenten zelf den bakker. Als er een in de Oude Zaal, de on oude luy af; krijge daar voor niets als een half pint jenever en koffy, 4 loot koffie en smouse het begraave ider twee zestalve; 2 meijde, moeder en werkster krijge een draagplaas, diender 2 zestalve, bode 2 zestalve, en dan de meijde voor het goed wasse 1-10 st. De draagers een fles jenever en 2 koeken, die moeder rondsnijt, ider koek van 8 st. en 4 loot koffie en en goed word van regenten nagezien en het weggeslooten, is voor het huys. De meijde geen nagt uyt, of de moeder, zonder parmissie van ook niemand Loseere Jan Gerard was tijdens de republiek Lodewijk schout tijdens de Elders hnllctjes geheeten. van kookte suiker.

6 74 zonder order van de deur moet te tien geslooten De moeder mag geen soep of ies anders aan buyten het huys zonder permissie van Regenten, dat veel gebeurt zonder dat me(n) het weet. Het vuur moet swinters in Oude en niewe Zaal te 9 savons onder gereekent en Lantaarens uyt zijn. Op sen maalteyd van sen provenier neemt me(n) 90 baars, 2 ankers wijn; idsr provenier 1 en fles, de oude luy 1 fles, en werkster 1 fles, moeder gl. bier, 3 pinten room, 20 potte 20 kerzsn, 10 alsbesss; al ds proveniers smiddags tee van t Huys, met idsr twe koekjes die Spegt bakt, van een oortje het stuk; de ouds ook; Savons sstsn ze koudt vlees met Sla; dis dag in ds ouds en in ds Zaal, savons gaan met enigs in ds niews Zaal. Idsr bakker levert sen maant brood en ider sen maant. vlees, idsr op zijn toer, ds Schippers idsr jaar, de Grutters ider jaar. De alle week 4 st. voor etc. etc. week voor oude luy en wastsrs en Vrijdags saamsn alle week 19 loot koffie; dat sr toe, anders, a!s me(n) daar niet na ziet, is het meer. Als de Slagt is, het vet van ds hoofkaas is voor ds en de moeder bezorgt 9 gl. voor het afgekookte, en ds luy betaale het ons, Willem heit 20

7 75 en Jan Turehout heeft 10 pont, die dat afrekening betaale. Als er kaarse moete vraagt moeder een briefje, en daar zette wij 10 op; dat moet de kaarsemaker dan afrekening vertoone, elk briefje van onze hand. J. KLOOS. 12 Oct