Mw. Broekhuizen (PvdA) stelt voor om namens de commissie een kaartje aan mw. Van Kleef te sturen om haar beterschap te wensen.

Transcriptie

1 Verslag van de vergadering van de Statencommissie Economie en Mobiliteit, gehouden op woensdag 25 februari 2009 van uur tot uur in de Statenzaal van het Provinciehuis te Groningen. Aanwezige leden: dhr. IJ.J. Rijzebol (voorzitter, CDA), mw. S.M. Beckerman (SP), mw. L. Broekhuizen (PvdA), dhr. W. Haasken (VVD), mw. A.A.H. Hazekamp (PvdD), dhr. J. Meesters (VVD), dhr. J. Oosterhaven (burgercommissielid, PvhN), dhr. W. van der Ploeg (GroenLinks), dhr. R.D. Rijploeg (PvdA), mw. L. van der Tuin-Kuipers (CDA), mw. J. Siersema-Venema (GroenLinks), mw. G. van der Sluis (ChristenUnie), dhr. H. Staghouwer (ChristenUnie), dhr. L.A.M. Stoop (burgercommissielid PvdD), mw. L. Veenstra (SP). Afwezig: dhr. D. Bultje (PvdA), dhr. E. de Graaf (burgercommissielid GroenLinks), mw. A.G. van Kleef-Schrör (CDA), dhr. T. Schroor (burgercommissielid D66), dhr. T.J. Zanen (PvhN), dhr. P.G. de Vey Mestdagh (D66). Voorts aanwezig: dhr. H. Bleker (gedeputeerde), dhr. J.C. Gerritsen (gedeputeerde), dhr. D.A. Hollenga (gedeputeerde), dhr. J.M.C.A. Berkhout (griffier), mw. J. Bordewijk (secretaris), dhr. W. Maat (inspreker), dhr. Th. Poggemeier (Verslagbureau Groningen; verslag dhr. E.J.R. ter Veldhuis). 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering en heet iedereen van harte welkom. Dhr. Bultje (PvdA) heeft zich afgemeld. Hij is vader geworden van een prachtige dochter. De voorzitter feliciteert dhr. Bultje vanaf deze plaats. Er is bericht van verhindering van mw. Van Kleef (CDA). Dhr. Rijzebol zal haar wederom in de woordvoering vervangen. Er is bericht van verhindering van dhr. Schroor (D66). Mw. Broekhuizen (PvdA) stelt voor om namens de commissie een kaartje aan mw. Van Kleef te sturen om haar beterschap te wensen. Mw. Veenstra (SP) verklaart dat mw. Van Kleef ook deel uitmaakt van de commissie Welzijn, Cultuur en Sociaal Beleid. Daar is het initiatief opgepakt. Mw. Veenstra heeft daarover afgelopen maandag met haar secretaris mw. Meeske. Namens de Staten heeft mw. Van Kleef inmiddels een bos bloemen ontvangen. De voorzitter gaat er, gezien de berichten, vanuit dat mw. Van Kleef de volgende vergadering weer aanwezig zal zijn. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) verklaart dat hij hier al een paar keer als vervanger is opgetreden. Hij is echter nog steeds geen lid. 1

2 De voorzitter geeft aan dat hij dit niet meer op papier heeft staan, want de aanwezigheid van dhr. Van der Ploeg in de commissie is inmiddels gewoon geworden. De voorzitter heeft een ontvangen van dhr. Bon. Dhr. Bon heeft een geheel nieuwe, zeer geavanceerde presentatie over het Beter Bruggenplan laten maken met zijn club. Dhr. Bon nodigt de commissie uit om daar een keer te komen en dat eens te bezien. De voorzitter stelt voor dat de secretaris samen met dhr. Bon een moment gaat vinden om die presentatie een keer te bekijken. 2. Regeling van werkzaamheden - voorstellen vreemd aan de orde van de dag Er zijn geen voorstellen vreemd aan de orde van de dag. - vaststellen van de agenda Agendapunt 12 zal i.v.m. de inspreker als eerste bespreekpunt worden behandeld. 3. Gelegenheid tot spreken voor niet-statenleden (m.b.t. geagendeerde onderwerpen) De voorzitter geeft aan dat dhr. Maat wenst in te spreken over de zuidelijke ring en de tunnelvariant. 4. Vaststelling verslag Economie en Mobiliteit van 14 januari 2009 Dhr. Oosterhaven (PvhN) vraagt wat de commissie met het verslag moet als de gedeputeerde Bleker volgens het verslag nadrukkelijk bij het verslag antwoord zou geven op het drietal vragen die dhr. Oosterhaven over de N331 heeft gesteld, terwijl dit niet is gebeurd. Volgens dhr. Oosterhaven kan men zo niet functioneren. De voorzitter merkt op dat het een toezegging is. Als aan de toezegging dat het aan het verslag zou worden toegevoegd, niet is voldaan, dan zal er een formele toezegging van gemaakt worden en komt het op de lijst van toezeggingen te staan. Dhr. Bleker (gedeputeerde) neemt aan dat het de N361 in plaats van de N331 betreft. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) kan zich indenken wat de gevoelens van dhr. Oosterhaven zijn, want hij heeft ook een heleboel vragen gesteld. De meeste daarvan zijn beantwoord. Dat soort kwesties horen echter ten principale in het presidium thuis. De voorzitter verklaart dat de commissie gaat over de vaststelling van het verslag en de vaststelling van de toezeggingenlijst. Wat het presidium doet aan toewijzingen waar wat behandeld zal worden, is een andere zaak. Dhr. Oosterhaven (PvhN) geeft aan dat het verslag beschikbaar was voor de Staten voordat het desbetreffende agendapunt daar werd afgehandeld. Dhr. Oosterhaven vraagt zich hierdoor af wat hij hier doet. Hij wil hiermee aangeven dat het voor hem een heel ernstig punt is. De voorzitter stelt dat het punt is gemaakt. Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. 5. Toezeggingenlijst (zie het verslag van 14 januari 2009) Toezegging 1. Broeikasgassen. De voorzitter stelt dat ten aanzien van de onduidelijkheid die er de vorige keer heerste over wat nu eigenlijk van het College wordt gevraagd, is geconstateerd dat de toezegging voor een deel is ingelost, namelijk het deel dat bij bespreekpunt 10 staat. Tevens is geconstateerd dat een rapport van de CLM inmiddels in het College is besproken. Dat betekent dat er een brief naar de commissie zal wor- 2

3 den gestuurd. Het andere deel kan blijven staan, omdat het per brief zal worden meegedeeld. Dan kan de toezegging na ontvangst van de brief geschrapt worden. Toezegging 6. Cijferboekje basisgegevens verkeer en vervoer. Dhr. Bleker (gedeputeerde) verklaart dat hier als deadline mei kan worden opgeschreven. De voorzitter stelt dat toezegging 7 gaat over het vervoer per schip over de vaarwegen gaat. Dhr. Bleker (gedeputeerde) verklaart dat hiervoor als deadline eveneens mei kan worden gehanteerd. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) stelt ten aanzien van toezegging 6 dat de toezegging is gedaan dat jaarlijks dat cijferboekje komt en er een brief bij geleverd zal worden, waarin de beleidsconclusies zouden worden opgenomen. De voorzitter stelt dat het per jaar kan, maar dit zegt nog niets over het tijdstip in het jaar. De toezeggingenlijst wordt vastgesteld. 6. Mededelingen - vanuit het college van Gedeputeerde Staten Dhr. Hollenga (gedeputeerde) geeft aan dat deze commissie en de commissie Omgeving en Milieu een uitnodiging hebben gekregen voor een excursie naar Friesland. Voor deze commissie is met name de presentatie over grootschalige veehouderij aan de orde. In dezelfde bijeenkomst zal ook gesproken worden over de presentatie van de bouwblokbenadering wat een toezegging is in de commissie Omgeving en Milieu. De bijeenkomst vindt plaats op 15 april om uur. De voorzitter stelt dat de uitnodiging op deze wijze zal worden verwerkt. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) stelt dat er regelmatig iets te doen is over de Rijksdiensten. De provincie is druk bezig samen met de stad Groningen in het kader van de gefuseerde organisatie van de Voedsel- en Warenautoriteit. De provincie laat samen met Drenthe, Friesland en Limburg onderzoek doen. In Limburg constateert men dat alles heel huiselijk blijft hangen in Eindhoven. Voor de noordelijke provincies is dat Zwolle. Regelmatig zijn er ontwikkelingen op dossiers te zien gevangenissen, doebanen, Voedsel- en Warenautoriteit, andere rijksdiensten Er zijn overigens ook positieve ontwikkelingen als regioprovincies op basis daarvan mogelijk een gesprek hebben met de minister van BZK. De actie die in gang wordt gezet, moet binnen een maand worden afgerond. De provincie heeft zich aangemeld voor Het Glazen Huis. Mw. Broekhuizen hield hier een krachtig pleidooi voor. De provincie heeft het aangeboden met deze aanbiedings-request-cheque. Er is een digitaal bidbook beschikbaar en aangeboden. Dit is op het internet te zien op Het ziet er buitengewoon wervend uit. Op 11 maart wordt bekend welke kandidaten geselecteerd worden en bezocht worden. Op de 25 ste gaat het naar een apotheose. Het College heeft een tweede tranche in voorbereiding waar het gaat om projecten in het kader van de versnellingsagenda. Op het punt van onderhoudsprojecten zijn zaken naar voren getrokken. Wellicht komt dit aan de orde in de discussie die straks zal plaatsvinden. - vanuit Groningen Seaports Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) merkt op dat het Chinese bedrijf Wan Tai 5 hectare in betaalde optie heeft genomen. Dit is een belangrijke ontwikkeling. Het is bedoeld voor opslag en handel. Het bedrijf heeft een hoofdkantoor in Hoofddorp. De goederen zullen verhandeld worden via Delfzijl. Het gaat nog niet om productiefaciliteiten. Daarover zal nadere besluitvorming volgen op het moment dat het verkoopvolume van het bedrijf gaat stijgen. Het is nog niet de stap waar naar wordt uitgezien, namelijk de vestiging van het bedrijf. Het is wel een stap in de goede richting. 3

4 7. Rondvraag Mw. Van der Tuin (CDA) merkt op dat gedeputeerde Bleker onlangs een gesprek heeft gehad met een aantal gemeenten in het Westerkwartier Zuidhorn, Leek en Grootegast betreffende Fanerweg, met name over het veiligheidsaspect en betere verbinding noord-zuid. Mw. Van der Tuin is erg benieuwd naar de uitkomsten van dit gesprek. Dhr. Haasken (VVD) heeft in de krant moeten lezen dat de gemeente Groningen in beroep gaat tegen de besluitvorming over de N361. Hij vraagt het College om een reactie. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) stelt dat binnen de fractie van de ChristenUnie een discussie is gevoerd over duurzaamheid en energiebeheer. Provinciale verlichting is daarbij aan de orde geweest. In het Collegeprogramma zijn daarover enkele afspraken gemaakt. De fractie van de ChristenUnie zou graag de stand van zaken willen weten. Er zijn enkele vragen geformuleerd. Het is even zoeken waar die vragen neergelegd kunnen worden. Het is misschien verstandig om te kijken of deze commissie of de andere commissie (deze vraag moet in het presidium worden beantwoord) het de volgende keer op de agenda kan zetten. De ChristenUnie wil hier graag een discussie over. De voorzitter vraagt of gedoeld wordt op grootschalige duurzaamheid of kleinschalige duurzaamheid. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) antwoordt dat het de ChristenUnie te doen is om grootschalige duurzaamheid op een kleinschalig niveau. De voorzitter stelt voor dat het in één van beide commissies wordt behandeld. Hij begrijpt van dhr. Staghouwer dat hij dat bij voorkeur in deze commissie doet. Hij adviseert om dat op die manier in het presidium neer te leggen. Dhr. Rijploeg (PvdA) stelt dat er in de Staten een bewogen discussie is geweest over een voorstel van cowmunity en cowfortable. Er zou onderzoek naar gedaan worden. Dhr. Rijploeg informeert hoe het daarmee staat. Kan de commissie de resultaten van het onderzoek tegemoet zien? Zo ja, wanneer? Dhr. Rijploeg heeft enkele keren geleden een toezegging van dhr. Bleker gekregen dat hij de veiligheid van bussen aan de voorkant in het bijzonder de lage vloer op de landelijke agenda zou zetten. Hoe is dit op de agenda van het Rijk belandt? De PvdA-fractie heeft tot haar verbazing plotseling uit de media vernomen dat de N33 naast aanpassing aan deze tijd ook nog zal worden verlegd. Hoe past dat in hetzelfde patroon? Het heeft de PvdA-fractie verbaasd dat hier zomaar de nodige middelen voor beschikbaar waren. Waar komen die vandaan? Dhr. Rijploeg zou graag zien dat er serieus gekeken zou worden naar de mogelijkheid om bij de tunnel die de Gasunie boort onder de Eems extra buizen daarbij in te leggen, waar je later indien gewenst gas, water, stroom, glasvezel doorheen kunt schuiven om toekomstige kosten te voorkomen. Hoe reëel is dit tegen een lage prijs nu? Dhr. Rijploeg kan zich bijna niet voorstellen dat er zo weinig contact is met de Duitsers aan de overkant dat het niet op enig moment interessant zou kunnen zijn om zo n investering te doen. Dhr. Bleker (gedeputeerde) gaat allereerst in op de vraag over de Fanerweg. De provincie heeft in overleg met de betrokken gemeentebesturen afgesproken dat er een studie komt waar het gaat om de langetermijnontwikkeling van het autoverkeer in het Westerkwartier, met name op het noord/zuidtraject. Deze studie zal in de loop van de tweede helft van dit jaar worden opgestart. De provincie is gelukkig vooraf door collega Dekker op de hoogte gesteld van het besluit van B&W om een juridische procedure te gaan voeren waar het gaat om het deel van het tracé N361, zoals vastgesteld door Provinciale Staten, waar het de Koningslaagte raakt. De provincie beschikt echter nog niet over bezwaarschriften of iets dergelijks. Men zal derhalve moeten afwachten waar het bezwaar zich op richt en wat de gronden zijn. Er werd gesproken over provinciale verlichting. Als de gedeputeerde het moet zien als verlichting bij provinciale wegen, dan zijn daar in het Collegeprogramma en in de Nota Managementcontract Wegen en Kanalen uitspraken over gedaan. Het lijkt dhr. Bleker goed dat de toezegging wordt gedaan dat over de voortgang aan het eind van het jaar wordt gerapporteerd. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) vraagt of dit eind 2009 betekent. 4

5 Dhr. Bleker (gedeputeerde) bevestigt dit. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) vraagt of de gedeputeerde dit niet heel erg laat vindt. Dhr. Bleker (gedeputeerde) merkt op dat het dan weer donker begint te worden. Men gaat nu een lichte periode tegemoet. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) kan zich voorstellen dat er voor die periode al maatregelen zijn genomen. Dhr. Bleker (gedeputeerde) is bereid om het eerder toe te zeggen. Hij moet echter bekennen dat hij dat nu niet op korte termijn kan opleveren. Hij stelt voor om het rond de zomer te doen. Rond de zomer krijgt de commissie een voortgangsbericht over de stand van zaken. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) stelt dat zijn informatie is dat er op dit vlak wel het een en ander gebeurt door de provincie. De ChristenUnie wil echter graag concrete maatregelen en erover discussiëren. Dhr. Staghouwer kan zich voorstellen dat die discussie niet tot eind 2009 uitgesteld wordt. Dhr. Bleker (gedeputeerde) verklaart dat het College voor de zomer een voortgangsbericht zal geven. Waar het gaat om de verlichting van provinciale wegen kan daar dan de discussie over plaatsvinden. De gedeputeerde stelt voor om de vraag met betrekking tot de tunnel en andere leidingen bij het verslag te beantwoorden 1. De N33 en de situatie ter hoogte van de N366 bij Veendam. In de stuurgroep N33 heeft men gisteren het ontwerp voor de weg en voor alle kruisingen in beginsel bepaald. Dat betreft Assen-Zuid, Rolde, Gieten, Bareveld, Veendam, N366, Menterwolde, A7. De afspraak is gemaakt dat gemeenten wensen kunnen formuleren over de inrichting van zo n kruispunt en de aansluiting. Ten aanzien van de situatie bij Veendam is de wens geuit om de N m op te schuiven ter hoogte van de kruising met de weg Veendam-Pekela-Stadskanaal om daar ruimte te bieden voor een mogelijke ontwikkeling van een stadion. De provincie heeft dit beoordeeld op verkeerskundige gronden. Toen bleek dat het zeer belangrijke verkeerskundige en veiligheidsvoordelen heeft wanneer men die weg inderdaad iets zou opschuiven, omdat men dan in plaats van een zogenaamde Haarlemmermeer-aansluiting een half klaverblad kan realiseren, waarbij het langzaam verkeer ten noorden van de N366 niet kruist met de afritten van de N33, er ook ruimte ontstaat voor een mogelijk tracé voor een spoorverbinding en ook de verkeersveiligheid in het algemeen aanzienlijk beter is dan de situatie dat men de weg zou hebben laten liggen waar hij nu ligt, want dan had men met een Haarlemmermeer-kruising moeten werken, namelijk met aan de noordkant en de oostkant op- en afritten. Nu zijn er alleen op- en afritten aan de zuidzijde van de N366. Die overweging hebben de provincie en Rijkswaterstaat ertoe gebracht om in te stemmen met die verplaatsing. De financiering voor het deel van de provincie vindt plaats uit het budget dat er is voor dat kruispunt dat er sowieso moest komen, voor de N366 en de verdubbeling van de N366. Dhr. Hollenga (gedeputeerde) stelt dat de stand van zaken ten aanzien van de cowmunity zo is dat de initiatiefnemers een paar maanden bezig zijn met het zoeken naar een geschikte locatie, waar regelmatig overleg over is met de provincie. Het heeft ook te maken met de aankoop van onroerend goed, derhalve kan de gedeputeerde er op dit moment geen mededelingen over doen. De hoop bestaat dat men in de loop van dit jaar een locatie vindt. De commissie zal hier dan over worden geïnformeerd. Cowfortable betreft een ander traject. Dhr. Hollenga kan daar op dit moment niet de stand van zaken van geven. Hij stelt voor om dit ofwel bij het verslag te doen, of er op de volgende vergadering op terug te komen 2. Mw. Van der Tuin (CDA) stelt met betrekking tot de Fanerweg dat de gedeputeerde aangeeft dat de studie wordt opgestart in de tweede helft van Dit kan dus ook december 2009 zijn. Voordat die 1 Bij het versturen van dit verslag was dit antwoord nog niet binnen. 2 Het antwoord is bij dit verslag gevoegd. 5

6 studie uitgewerkt is, is men mogelijk al een jaar verder. Mw. Van der Tuin informeert of er ook is gesproken over een tussenoplossing. Dhr. Bleker (gedeputeerde) verklaart dat hier wel over gesproken is. Dan gaat het met name om wat belijnings- en beperkte onderhoudsmaatregelen. Er zijn nog geen definitieve conclusies met elkaar over getrokken. Dhr. Bleker zou de vraag met betrekking tot de Eemstunnel via het verslag willen beantwoorden 3. Dhr. Haasken (VVD) komt terug op de beantwoording van de vraag over de N361. Dhr. Bleker geeft aan er op dit moment nog geen reactie op te kunnen geven. Dhr. Haasken vraagt of hij mag aannemen dat het College daarover wel een standpunt gaat innemen en niet het standpunt gaat afwachten dat de rechter hierover zal geven. Kan de commissie binnenkort een reactie van het College verwachten? Dhr. Bleker (gedeputeerde) deelt mee dat het College absoluut niet lijdzaam zal toezien hoe een eventueel bezwaar in procedure gaat en bij de rechter wordt behandeld. De provincie zal te zijner tijd alle juridische knowhow en argumentatie in stelling brengen om ervoor te zorgen dat het bezwaar bij de rechter dan wel als niet ontvankelijk dan wel als ongegrond wordt aangemerkt. Op dit moment bestaat er bij het College twijfel over de vraag of er op dit moment al een voor beroep en bezwaar vatbaar besluit ligt. Het College weet nog niet precies waar tegen een eventueel bezwaar nu van het College van B&W zich überhaupt zou kunnen richten. Dhr. Haasken (VVD) vraagt of het College in zijn reactie de mogelijkheden wil meenemen die het College nu heeft binnen de nieuwe WRO om een eigen bestemmingsplan op dit onderwerp te maken. Dhr. Bleker (gedeputeerde) beaamt dit. Dit kan een instrument zijn. Het College wacht dit af. Ook dan zit je trouwens in de fase van de bestemmingsplanwijziging en niet in de fase van de tracébesluiten. Het besluit dat door PS tot nu toe is genomen is een tracébesluit. Het College is benieuwd hoe het College van B&W denkt tegen zo n tracébesluit een ontvankelijk bezwaar of beroep te kunnen indienen. Dit wil het College heel goed bestuderen. De voorzitter acht het niet verstandig om daar vanuit de commissie tussen te gaan zitten. Uiteindelijk zal de commissie verslag krijgen van de beantwoording. 8. Ingekomen stukken (ter kennisneming) a. Brief van GS van 16 december 2008, nr /51/A.11, BW, betreffende Wegomlegging N355 nabij Noord- en Zuidhorn Grondverwerving. b. Brief van GS van 20 januari 2009, nr /4/A.9, WE, bijlage, betreffende voortgangsrapportage infrastructurele werken per 1 januari c. Brief van GS van 22 januari 2009, nr /4/A.7, GMO, bijlage, betreffende planning Statenstukken januari - maart d. Brief van GS van 27 januari 2009, nr /5/A.23, EZ, betreffende toeristische bebording van landschappen. Mw. Van der Tuin (CDA) geeft aan dat zij met betrekking tot brief b de aanpassing van de N388 en de kruising Noorderweg hier niet op ziet staan. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) heeft enkele informatieve vragen over brief b. Het betreft onder andere de Fietsroute Plus Groningen-Bedum. Er zal in februari een informatieavond zijn. Op welke wijze worden de Staten hierover ingelicht? De GroenLinks-fractie interesseert de voortgang op dat traject zeer. Bij de Zeesluizen Delfzijl staat dat er inmiddels een kosten/baten-analyse is voltooid. Dhr. Van der Ploeg vraagt of deze analyse aan de commissie kan worden toegestuurd, al dan niet met de mening van het College erbij? 3 Bij het versturen van dit verslag was dit antwoord nog niet binnen. 6

7 De evaluatie van projecten. De meeste projecten die genoemd worden, zijn nog in evaluatie. Dhr. Van der Ploeg vraagt zich af of, als die evaluatie is geweest, er exclusief naar de Staten toe gerapporteerd wordt. Hij pleit ervoor om dat op een integrale manier te doen, maar dan iets intensiever dan in de brief staat. Dhr. Bleker (gedeputeerde) geeft aan dat Fietsroute Plus Groningen-Bedum in het stadium zit van een tracékeuze. De informatieavond waarover wordt gesproken, is een informatieavond die over die tracékeuze gaat. Daarna komt het College met een voorstel. Ten aanzien van de Zeesluizen Delfzijl geeft de gedeputeerde aan dat de commissie de beschikking kan krijgen over de stukken die beschikbaar waren voor het MIRT-overleg met de minister in november. Daar heeft dhr. Bleker ook al de vorige keer gemeld dat de conclusie van het College en van Groningen Seaports en van Groningen-Delfzijl op basis van die kosten/baten-analyse als volgt luidt: er zijn op dit moment onvoldoende argumenten om de investering voor de nieuwe zeesluis met een bedrag in de orde van grootte van miljoen vóór 2020 te rechtvaardigen. In de derde plaats zit de Roordaweg en de Boerakkerweg bij Boerakker-Grijpskerk nog niet in de voortgangsrapportage infrastructurele werken. Deze voortgangsrapportage is opgesteld per 1 januari. Zoals bekend is pas in januari het spoedoverleg met de mensen aldaar geweest. Alhoewel het niet in de voortgangsrapportage zat, zijn daar al wel feitelijke werkzaamheden verricht. In de volgende rapportage zal men die aantreffen. Eigenlijk waren die werkzaamheden pas gepland voor de tweede helft van 2009, maar in overleg met de bewoners is daar de versnellingsagenda toegepast. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) complimenteert de gedeputeerde, ook naar aanleiding van een vraag van de ChristenUnie-fractie. Er is adequaat en snel gehandeld. Dhr. Bleker (gedeputeerde) vervolgt zijn beantwoording. Hij is het met dhr. Van der Ploeg eens dat de evaluatieparagraaf in deze voortgangsrapportage nu nog heel summier is. Er is afgesproken dat dat was naar aanleiding van het rapport van de Rekenkamer deze voortgangsrapportage stapsgewijs uitgebouwd zou worden met meer evaluatie en effectrapportage. In dat groeiproces zit men nog. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) wenst een compliment te geven voor de rapportage als zodanig, want deze is zeer inzichtelijk. In brief c staat dat er in de planning voor de volgende keer in maart de Nota invulling ruimtelijk-economisch stimuleringsbeleid ter informatie staat. Dhr. Van der Ploeg dacht dat de Staten in het kader van de SNN-discussie een uitgebreid debat hebben gehad over het wegen van economisch beleid en de rol van PS daarin, met als uiteindelijk doel dat men een inhoudelijk intensief debat over het regionaal economisch beleid zou voeren en dat men ook sturing zou geven aan het proces. Dan vindt dhr. Van der Ploeg ter besluitvorming voor informatie wat vreemd. Het debat moet goed met elkaar worden gevoerd op inhoudelijk niveau. Bij RSP het staat vandaag op de agenda zie dat ook weer terugkomen, ook wat de rol van PS is. Dhr. Gerritsen gedeputeerde) is het hier zeer mee eens. Ter informatie betekent ter besluitvorming. De voorzitter stelt vast dat het goed komt. De vergadering vervolgt met agendapunt 12. Bespreekpunten 9. Brief van de voorzitter van de SER Noord-Nederland van 8 januari 2009 met advies inzake het anticiperen op de mogelijke gevolgen van de kredietcrisis. Op verzoek van GroenLinks in PS van 4 februari Hierbij wordt betrokken: - de brief van Gedeputeerde Staten van 3 februari jl., nr /6A.6, WE, betreffende Weg N46 Groningen-Eemshaven Ged. Lewenborg - Driebond (Oostelijke Ringweg Groningen) Financiering t.b.v. versnellingsagenda en - de brief van het college van 3 februari 2009, nr /6/A.17, betreffende Versneld uitvoeren projecten in de GWW-sector. Mw. Siersema (GroenLinks) stelt dat het punt over twee zaken gaat. Ten eerste wil GroenLinks graag naar aanleiding van de brief van de SER voorstellen om met een groepje wijze mannen of vrouwen, eventueel onder leiding van de griffier, een expertmeeting bijeen te roepen, niet alleen op het gebied 7

8 van wegen, etc., maar ook op het gebied van het UMCG, zorginstellingen, woningbouwcorporaties. Die hebben over het algemeen plannen klaarliggen: investeringsplannen, innovatieplannen, werkgelegenheidsplannen. Men zou dan kunnen nagaan hoe de provincie ze kan ondersteunen om een aantal punten naar voren te schuiven, zodat de werkgelegenheid en innovatie niet in de knel komen door de kredietcrisis. Er wordt hier over twee projecten gesproken. Het gaat heel veel over asfalt. Er zijn projecten aangenomen als het voertuigenplan. Wellicht dat daar iets naar voren geschoven kan worden. De woningbouw kan milieuvriendelijker worden aangepakt bij het renoveren, en dergelijke. Dergelijke projecten zijn reeds aangenomen, maar het doel is om ze zo veel mogelijk naar voren te schuiven om ook de groene projecten naar voren te krijgen een soort green deal, maar dan een soort Grunnigs gruine opdracht. Mw. Siersema heeft zo-even begrepen dat er nog een nieuw voorstel lag. GroenLinks wil graag dat dat soort projecten gedeeltelijk naar voren gehaald wordt ten gunste van werkgelegenheid. Bovendien zijn bewoners bijvoorbeeld goedkoper uit wanneer de isolatie van woningen wordt verbeterd. De voorzitter vraagt de andere fracties hun inbreng te leveren en ook te reageren op het voorstel van GroenLinks. Mw. Broekhuizen (PvdA) wenst allereerst inhoudelijk te reageren op het rapport van de SER. De brief van de voorzitter van de SER dateert van 18 december. Dat betekent dat de SER Noord-Nederland vooruitlopend op alle berichten over de kredietcrisis heel vroeg al gemeend heeft een visie te moeten geven op hoe geanticipeerd zou moeten worden op de mogelijke gevolgen van de kredietcrisis. Dat verdient lof. De SER geeft een aantal voorzetten hoe dat zou moeten. De gedeputeerde geeft aan dat de versnellingsagenda er nu aankomt en dat het College ermee bezig is. Er zijn best veel bedrijven in Noord-Nederland waar een werktijdverkorting is aangevraagd, waar moeilijkheden zijn met om- en bijscholing en waar men het over zou moeten hebben met elkaar. Het is belangrijk om van het College te horen wat het nu doet en wat het in noordelijk verband doet want de problematiek is natuurlijk niet specifiek voor Groningen, maar speelt in Drenthe en Friesland net zo goed. Overlegt het College bijvoorbeeld met gemeenten, die zelf ook in het kader van de VNG moeten aangeven in hoeverre zij investeringen naar voren kunnen halen en wat voor investeringen dat kunnen zijn, of die investeringen bijvoorbeeld gebundeld kunnen worden in noordelijk of Gronings verband? Mw. Broekhuizen is benieuwd of hierover gesprekken met de VGG worden gevoerd. Op het gebied van verkeer van vervoer is een keuze gemaakt, hetgeen in alle stukken terug is te vinden. Mw. Broekhuizen is erg benieuwd wat voor economische projecten er verder zitten in de versnellingsagenda. In Noord-Brabant is er zo n initiatief om zelfstandig ondernemerschap van werkelozen verder te stimuleren door de provincie. Mw. Broekhuizen is benieuwd of dat soort gedachten ook spelen in de provincie Groningen en hoe men dit dan vormgeeft. Daarnaast is het zo en dat is nu al sterk te merken dat op het moment dat er mensen op straat komen, het vaak jongeren zijn, jongeren zonder startkwalificatie. Dit is nu de kans om samen met de portefeuillehouder onderwijs een actieplan te maken hoe daarmee om te gaan. Als je kijkt naar de komende vergrijzing en de vervangingsvraag bijvoorbeeld in het Eemsdeltagebied, is die vervangingsvraag enorm. Het onderzoek van samenwerkende bedrijven Eemsdelta geeft goede aanknopingspunten om daar verder op in te schieten. Het zou aardig zijn als de gedeputeerde samen met zijn collega zou willen kijken naar de mogelijkheden daarin. Het stuk van de SER noemt het opzetten van mobiliteitscentra als één van de antwoorden op de mogelijke gevolgen van de kredietcrisis. De PvdAfractie onderschrijft dat, maar mw. Broekhuizen is erg benieuwd naar de rol die de provincie daarin kan spelen om een en ander te versnellen. Partijen moeten samenwerken. Dat is altijd ingewikkeld, omdat er verschillende belangen spelen. Mw. Broekhuizen is erg benieuwd naar de rol die de gedeputeerde daarin zou willen spelen. Mw. Broekhuizen heeft de SER Noord gebeld, want een zin in een van de brieven is interessant. Zij zeggen namelijk: wij gaan gezien de ontwikkeling waarschijnlijk verder onderzoek doen. Dat zijn ze ook aan het doen. Ze zijn alle arbeidsmarktcijfers van het CPB aan het doorrekenen en ze zijn aan het kijken welke dingen ze zouden kunnen versnellen. Het zou aardig zijn om in die expertmeeting zoals GroenLinks die voorstelt, in noordelijk verband te houden en daarbij naar die versnellingsagenda te kijken. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) complimenteert het College voor de korte verkenning. Daarin wordt helder geschetst waar men in noordelijk verband rekening mee moet houden. Als je het stuk leest, ontstaat enigszins het beeld dat het allemaal wel meevalt. Hiervoor wil dhr. Staghouwer waarschuwen, want het is gevaarlijk om er een dergelijke kwalificatie aan te geven. Het stuk is geschreven met 8

9 de kennis van dat moment. Het gaat op dit moment heel hard en het is natuurlijk onmogelijk om alle invloeden erin te verwerken. Men moet echter niet te veel achteroverleunen door te denken dat het allemaal wel meevalt. Ook de provincie moet zich wapenen tegen invloeden van buiten. Het voorstel van GroenLinks. De ChristenUnie staat op zichzelf positief tegenover zo n expertmeeting, maar het moet wel een doel dienen. Er zijn misschien meer projecten die te bundelen zijn. Dat zou een prima initiatief zijn. Dhr. Staghouwer pleit ervoor om er niet te lang mee te wachten en het niet een gesprekshobbyisme te laten worden. Er moet duidelijk daadkracht en een signaalfunctie vanuit gaan. Mw. Veenstra (SP) acht het stuk duidelijk. Als je je ogen in deze wereld enigszins open houdt, weet je wel wat er aan de hand is. Opvallend in het stuk is dat wordt gesteld dat het allemaal mee lijkt te vallen. Het was natuurlijk december. Dat is ook het lastige van een expertmeeting: alles is in beweging en gaat heel snel. Welke kant het op gaat, is op dit moment moeilijk samen te vatten. Desalniettemin staat mw. Veenstra positief tegenover het initiatief. Zij ziet de uitwerking ervan graag tegemoet. De speciale aandacht die in het stuk wordt gevraagd voor de positie van het MKB als een van de grootste werkgevers in deze regio, wil mw. Veenstra hier onderstrepen. Zij hoopt dat het advies dat gedaan wordt om met het MKB samen op te trekken, wordt opgepakt. Het zijn voornamelijk jongeren zonder opleiding of een slechte opleiding die de eerste klappen krijgen. Mw. Veenstra roept op om het element scholing, herscholing, bijscholing, nascholing niet te vergeten. Men moest hedenmorgen van gedeputeerde De Bruijne vernemen dat dit waarschijnlijk niet in de versnellingsagenda zat. Daar wil mw. Veenstra nadrukkelijk aandacht voor vragen. De gedeputeerde maakte bij de mededelingen de opmerking dat de twee brieven die bij dit stuk gevoegd zijn, de eerste tranche van de versnellingsagenda waren. Er komt een tweede tranche. Mw. Veenstra zou graag nog een compleet pakket zien waaruit men kan afleiden wat het beoogde effect ervan is en welke richting het opgaat in plaats van tot de zomer zes tranches, die wat moeilijk meetbaar zijn. Dhr. Haasken (VVD) stelt dat de VVD er in zijn algemeenheid voor is om projecten versneld aan te pakken. Wat dat betreft kan de VVD het verhaal volledig ondersteunen. Dhr. Haasken is benieuwd hoe zich dat verhoudt met alles wat er normaal gesproken bij hoort: procedures die doorlopen moeten worden en rechten die er zijn, etc. Wat de VVD betreft zou het best een tandje minder mogen. Dhr. Haasken is benieuwd hoe dat wordt opgelost, omdat het vaak gaat om projecten in de sfeer van grond-, weg- en waterbouw. Daar zijn de procedures bekend. Dhr. Haasken is heel benieuwd hoe zich dat verhoudt tot die versnellingsagenda. Daar waar het mogelijk is heel graag, daar waar het betekent dat de provincie er zelf weer voor moet lenen, bijvoorbeeld in de sfeer van voorfinanciering, heeft dhr. Haasken daar vraagtekens bij, tenzij het om geringere bedragen gaat. Dhr. Haasken is heel benieuwd welke financiële consequenties het heeft. Dhr. Oosterhaven (PvhN) verklaart dat er een uitstekende korte verkenning ligt van de noordelijke SER. Het advies van de noordelijke SER is echter zwakker. Het is bij beide belangrijk zich te realiseren dat er iets ontbreekt, namelijk het feit dat men soms volautomatisch tot bijna 40 miljard de economie gaat stimuleren. De belastinginkomsten gaan teruglopen, werkeloosheidsuitkeringen gaat oplopen, het begrotingsgat gaat oplopen. Dat is dus een volautomatische stimulering van de Nederlandse economie voor een kleine 40 miljard. Alles wat men daar bovenop doet, is peanuts. Het is belangrijk om die peanuts te doen en de provincie kan daar een bijdrage aan leveren, maar dan moet men het wel verstandig doen en niet te ver willen doorschieten. Dat is wat er wel staat in het advies, in de verkenning. Het advies schiet door: men moet versnellen, versnellen, versnellen. Ja, maar wel met verstand. Als het over investeringsprojecten gaat, moet men die projecten versnellen die in 2009 en 2010 kunnen worden uitgevoerd. Het versnellen van andere projecten is dom, want dan gaan ze in 2011 of 2012 worden uitgevoerd op de piek en is men procyclisch bezig. Als men projecten conform het idee van GroenLinks probeert op te sporen in de maatschappij waar men nog geen weet van heeft of het een goed idee is, dan moet dat dus met die randvoorwaarde: geen projecten die niet in 2009 of 2010 kunnen worden uitgevoerd en 2012 is precies verkeerd. Het advies is voorts dat innovatie versneld zou moeten worden. Innovatie is een langetermijnproces. De innovatieve kracht van het noordelijk bedrijfsleven versnel je niet. Dan moet je dus langer werken. Dat kun je intensiveren, maar niet versnellen. Daar heeft de SER het proces hoe bedrijven tot innovatie komen niet goed begrepen. Het versnellen van procedures is eveneens onmogelijk. Al die procedures duren zo lang als ze duren. Het veranderen van procedures duurt ook lang, dus daar valt 9

10 niets aan te versnellen. Als het gekund had, had men het al moeten doen. Als er nog punten zijn waar de regeldruk nog steeds bestaat dat is een politieke inschatting Mw. Broekhuizen (PvdA) interrumpeert en stelt dat het feit dat men iets had moeten doen niet zegt dat men het heeft gedaan. Dhr. Oosterhaven (PvhN) merkt op dat als men het nu naar aanleiding van de crisis gaat doen, men er te laat mee is. Het veranderen van wetten duurt pakweg twee jaar, dan zou men derhalve procyclisch bezig zijn. Het advies zegt dat men zeker moet stellen dat men ten minste een evenredig deel krijgt van de investeringen uit het fonds economische structuurversterking. De Partij voor het Noorden vindt dat 25% van de aardgasopbrengsten in Noord-Nederland moet worden besteed. Zij is daar politiek gemiddeld genomen wat bescheidener. Het grote gevaar dreigt dat met het RSP men bij ieder project bij het FES te horen krijgt: jullie hebben die regiospecifieke pakketten al! Het bekende sigaar-uit-eigendoos-verhaal. Dhr. Oosterhaven vraagt wat ze daar doen met dit belangrijke punt uit het advies om te zorgen dat het aandeel van de provincie eindelijk eens in de buurt van die 10% van wat het nationale aandeel is in plaats van de 1% die de provincie de afgelopen 10 jaar uit dat fonds economische structuurversterking gekregen heeft. De PvhN heeft gesteld dat je de N361 zou moeten knippen, iets wat helaas niet is overgenomen. Wat ligt er nu meer voor de hand dan dat allereerste stuk waar iedereen het over eens is en waar geen bezwaren te verwachten vallen Mensingeweer tot de aansluiting op de huidige weg, de twee kortsluitingen uit het voorstel te pakken en die versneld in de MER en de tracédetaillering (te behandelen)? Dat kan dan misschien in 2010 effectief starten. Is dat mogelijk? Mw. Van der Tuin (CDA) merkt op dat er in de laatste vergadering van deze commissie al breed is gevraagd om een rapportage van de gedeputeerde over alle sectoren die zijn genoemd. Inmiddels heet dat de versnellingsagenda. Het sluit hier wat dat betreft precies op aan. Mw. Van der Tuin staat in principe positief tegenover een expertmeeting, maar het moment waarop je deze laat plaatsvinden, is van groot belang. Zij zou nu eerst een schriftelijke rapportage willen of een versnellingsagenda waarin het College aangeeft welke maatregelen er zijn getroffen en op stapel staan en wat voor gevolgen dat heeft. De financiële consequenties en dergelijke moeten hierin in beeld worden gebracht. Als het eenmaal goed in beeld is, is het een juist moment om die expertmeeting te gaan houden. Anders zou het zeer breedsprakig worden. Mw. Van der Tuin heeft liever iets wat meer voorgekookt en gecentreerd is. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) vraagt of mw. Van der Tuin het er niet mee eens is dat het ook een signaal kan geven naar de samenleving dat de provincie er aandacht voor heeft. Mw. Van der Tuin (CDA) geeft aan dat dit signaal er volgens haar wel is. Als alleen een expertmeeting een signaal kan zijn, is het wel heel erg arm. In principe staat mw. Van der Tuin positief tegenover een expertmeeting, maar het moment moet zorgvuldig worden uitgezocht. Mocht blijken dat een expertmeeting veel eerder gehouden kan worden, vanwege de vragen en zaken die nu naar voren worden gebracht, dan kan de meeting in een heel vroeg stadium worden gehouden. Het moet natuurlijk niet een meeting alleen voor de Bühne worden om te laten zien dat de provincie zo begaan is met de economie. Mw. Van der Tuin wil graag iets concreets brengen. Dhr. Rijploeg (PvdA) merkt op dat een van de problemen van de crisis nu juist is dat men elkaar in de put aan het praten is. Op het moment dat je dit voorstel overneemt, gaat men bezig om er iets aan te doen. Dat kan in zijn eigen dynamiek natuurlijk slechts in geringe mate eraan bijdragen. Als men er iets aan kan doen, gaan mensen er weer in geloven en dan kan het anders. Mw. Van der Tuin (CDA) verklaart dit in het geheel niet te ontkennen. Zij geeft slechts aan dat je zorgvuldig het moment moet uitkiezen waarop je die expertmeeting doet. Voor de rest ondersteunt zij alles wat hier gezegd is. Dhr. Oosterhaven (PvhN) vraagt of men het niet heel anders zou kunnen doen. In plaats van een expertmeeting een advertentie van het SNN in alle noordelijke media: kom op met concrete ideeën om zaken te versnellen! Waar gaat het namelijk om? Vergeten projecten. Er is een heleboel geïnventariseerd. Het is nodig om ideeën los te krijgen. De expertmeeting is misschien geen efficiënte methode. 10

11 Mw. Van der Tuin (CDA) herhaalt dat zij het een sympathieke gedachte vindt, maar eerst moeten enkele zaken door het College worden uitgezocht. De vorige keer is gevraagd aan het College of men met een rapportage kon komen, waarop dhr. Gerritsen heeft aangegeven dat het waarschijnlijk een mondelinge rapportage zal worden in een van de volgende vergaderingen. Mw. Broekhuizen (PvdA) stelt, in antwoord op het verzoek van het CDA, dat de SER Noord nu extra aanvullend onderzoek doet. De verwachting is dat dat eind volgende week klaar is. Zou de commissie dat niet kunnen gebruiken als basis om te kijken of zij daarmee voldoende kader heeft om te kijken of er andere fantastische nieuwe initiatieven te bedenken zijn om de kleine bijdrage van de provincie vorm te kunnen geven in noordelijk verband? Mw. Van der Tuin (CDA) acht dit een prima voorstel. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) verklaart dat het College het een ernstige situatie vindt en zich er zorgen over maakt. Het College heeft waardering voor het advies van de SER Noord-Nederland. Ze zijn er vroeg bij geweest. Het College heeft er met de SER Noord-Nederland over gesproken. Men moet echter niet doen alsof het heel erg gaat meevallen. De prognoses liegen er niet om. Men krijgt nog flink wat voor de kiezen. Er zit wel een belangrijke psychologische dimensie aan, dat is de gedeputeerde met dhr. Rijploeg eens. Een van de factoren om er echt een tandje bij te zetten en datgene te doen wat je kunt doen, is de psychologische dimensie. Dhr. Gerritsen is het met dhr. Oosterhaven eens dat de provincie de kredietcrisis niet op kan lossen. Maar als iedereen dat gaat zeggen, doet niemand iets en dan is iedereen procyclisch en wordt het nog erger. Men moet doen wat men kan. Men moet goed kijken waar het om gaat. Het gaat om snel. Het College tracht vóór 1 september projecten naar voren te halen in die sectoren die getroffen worden. Een van die sectoren is de bouw, met name waar het gaat om grotere consumenteninvesteringen is er sprake van een hevige vraaguitval. Het gaat ook om allerlei toeleverende, omringende bedrijvigheid die daar ook het slachtoffer van wordt. Daar wordt met voorrang naar gezocht. Het College is ook redelijk vroeg begonnen met het overleg op noordelijk niveau met SNN, de NOM, werkgevers en werknemers. Met de NOM is doorgepraat over wat heel kansrijke projecten zijn. Er hangen een stuk of 10 á 12 boven de markt. Dhr. Gerritsen vindt het lastig om ze op dit moment concreet te benoemen, omdat daar nog op gedokterd wordt en het College daar nog over moet beslissen. Ze zitten ook nadrukkelijk in andere sectoren dan asfalt. Er ligt hier al een eerste voorstel van onderhoud. De gedeputeerde denkt dat dit een heel goed voorstel is, omdat het ingaat op het MKB en de bouw van andere soorten opdrachten voorziet. Het College streeft naar andere voorstellen op het punt van duurzaamheid, energie, in sectoren waar ook de SER aandacht voor vraagt. Het gaat niet om langdurige processen als innovatie, waar nog heel lang op gestudeerd moet worden. De gedeputeerde is het met dhr. Oosterhaven eens dat gekeken moet worden waar de provincie nu op in kan zetten. Wat doet het College nog meer? Het College heeft in Groningen regulier overleg met de stad Groningen, werkgevers, werknemers, over de stand van zaken. Daarbij komt nadrukkelijk het punt van de mobiliteitscentra aan de orde. UWV werkbedrijf maakt daar deel van uit. Dhr. Gerritsen gelooft dat er nu ook nog heel wat kansen liggen, omdat er een behoorlijke vervangingsvraag is. Er waren behoorlijk wat vacatures op het punt van bijvoorbeeld de techniek. Op dit moment zijn er mogelijkheden om mensen tijdelijk elders te plaatsen, etc. en ligt er een enorme kans voor scholing. De volgende stap die het College zal zetten. Bij die mobiliteitscentra liggen nadrukkelijk kansen voor scholing om gebruik te maken van bestaande trajecten. Daar zal het College zeker aandacht aan besteden. Het mobiliteitscentrum Groningen komt op 1 maart tot stand en gaat nu van start. Het College wil eerst kijken wat daar allemaal precies gebeurt. Aanvullend daarop wil men extra stappen zetten richting scholing, want de gedeputeerde gelooft dat daar absoluut een kans ligt. In de voorstellen die volgende week in het College komen, is dat nog niet direct benoemd, maar dhr. Gerritsen denkt dat men in de tekst er even aandacht aan moet besteden om in elk geval de Staten mee te geven dat het College daar nadrukkelijk aandacht voor heeft. Het is nu het moment om daar gebruik van te maken: leer/werk-trajecten, inzet van ROC s om daar een extra plus te zetten, want die mobiliteitscentra gaan van start. Het wordt op een goede formule opgezet om mensen zo spoedig mogelijk weer naar werk te leiden, want er doen zich veel kansen voor. Als er goed wordt gekeken naar de sectoren waar men zich op richt en kijken dat het besteksgereed is dus niet nog weer allerlei procedures, etc., de financiering moet rond zijn of vrijwel rond zijn zodat je dat snel kunt dichtrijden en daar niet weer heel lange politieke processen over hebt Dhr. Gerritsen is het met dhr. Haasken eens dat je op een gegeven moment scherper naar de procedures kunt kijken, maar dat gaat te lang duren om hier een substantieel effect te hebben. Het College 11

12 zal wel kijken wat binnen de bestaande regelgeving kan worden gedaan. Het College heeft overleg met het ministerie van Economische Zaken om te kijken of men op het punt van staatssteun, toetsen, andere zaken die daar spelen een versnelling kan bewerkstelligen zonder afbreuk te doen. Dat geldt ook voor de werkzaamheid van programma s, bijvoorbeeld of je binnen het open EFRO-programma wat meer aan energie kunt doen. Daar moet je enkele zaken voor regelen. Dat kan de provincie af en toe zelf beïnvloeden. Dat moet de provincie dan ook gewoon doen. Als breder en integraler naar regelgeving wordt gekeken, vreest de gedeputeerde dat men te laat komt, hoe belangrijk het ook is om daar sowieso naar te gaan kijken. Voorfinanciering kan aan de orde zijn, maar niet in excessieve mate. Er is bij de Integrale Bijstelling een bedrag van overgeboekt naar dit jaar. Voor dit jaar zou er ongeveer een vergelijkbaar bedrag beschikbaar zijn. In die orde van grootte van enkele tonnen (is de voorfinanciering). Mogelijk kan het College ook met andere constructies uit de voeten, het naar voren halen van de eigen cofinanciering die men toch al van plan was beschikbaar te stellen. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) stelt dat hij ten aanzien van de gunningcriteria aanneemt dat daar niet aan getornd gaat worden met de snelheid waarmee projecten nu gegund zouden worden. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) verklaart dat daar niet aan getornd wordt. Men kan het hooguit beter en parallel organiseren, maar men zal het allemaal moeten respecteren. Maar dat kan ook gewoon, een aantal projecten is al zo ver. Het College probeert nu te kijken wat men nog heel snel naar voren kan halen zonder al te veel gedoe, maar men gaat gewoon de regels respecteren, zonder shortcuts, etc. In dat licht tekent zich een pakket af. Dhr. Gerritsen is nu niet in staat om concreter te zijn, maar dat doet hij niet omdat hij dan misschien verkeerde verwachtingen wekt en het om zaken kan gaan die hij dan later misschien terug moet halen. Het moet goed en zorgvuldig worden afgemaakt. Er is de afgelopen weken hard aan gewerkt, samen met de noordelijke provincies, samen met de NOM, maar nog niet direct met de gemeenten behalve de gemeente Groningen. Het ligt wel voor de hand om daar op een gegeven moment ook lijnen te leggen. In elk geval doet zich nu een pakket voor waarin het College al redelijk wat op het kleed kan brengen, waarbij men wel de bescheidenheid moet opbrengen dat men een van de spelers is. Als vele spelers met de provincie meedoen, denkt de gedeputeerde dat men een effect kan brengen dat voor het bedrijfsleven dat getroffen wordt, substantieel is en waardoor mensen aan de slag kunnen blijven of weer aan de slag kunnen komen. De voorzitter constateert dat er enigszins verschillend gereageerd wordt op het voorstel van een conferentie of expertmeeting. De voorzitter verzoekt mw. Siersema aan te geven welke rol de commissie wordt toegedicht. Mw. Siersema (GroenLinks) vindt dat de commissie daar het voortouw in moet nemen, juist omdat het gaat over werkgelegenheid. Dit staat los van de projecten van de provincie zelf. Dit gaat er meer om dat de provincie zorgt dat men de grote en iets minder grote spelers bij elkaar krijgt en dat ze misschien wel plannen hebben waarbij de provincie kan ondersteunen om te zorgen dat er meer werkgelegenheid komt, dat de werkgelegenheid aantrekt. Ook de scholen zitten erbij, want scholen hebben ook projecten voor jongeren. De commissie kan in zo n expertmeeting samen met deze partijen kijken hoe de werkgelegenheid in een zo kort mogelijk tijdsbestek gestimuleerd kan worden. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) vult aan dat het voorstel is om met een groepje van deze commissie het voorstel uit te werken en niet nu zelf te beslissen hoe en wat. Er zijn verschillende voorstellen gedaan. Waarschijnlijk loopt alles parallel en kan het heel snel. Dhr. Van der Ploeg stelt voor om het gewoon te doen. De voorzitter verzoekt alle fracties kort te reageren. Mw. Broekhuizen (PvdA) kan volmondig ja zeggen tegen het voorstel van GroenLinks om het in een groepje te bespreken. De gedeputeerde heeft het over kansen die er zijn in het kader van de vervangingsvraag voor jongeren en andere mensen om weer aan de slag te komen. Dat is ontegenzeggelijk waar. Dat is alleen maar zo op het moment dat er voldoende geher-, bij- of omgeschoold wordt. Dat betekent dat de onderwijspartners en juist ook de onderwijsgedeputeerde hierin ontzettend belangrijk zijn. Mw. Broekhuizen vraagt om een antwoord op de vraag of dhr. Gerritsen samen iets met dhr. De Bruijne gaat ondernemen. Onderdeel zijn ook de enorme surplussen die er zijn op de O&O-fondsen. In de media begint er nu voorzichtig de discussie over. Mw. Broekhuizen is erg benieuwd hoe de provincie kan kijken hoe zij daar meer greep op zou kunnen krijgen. Mw. Broekhuizen vraagt of de gedeputeerde van plan is om daar naar te kijken en daar wat aan te gaan doen of in samenwerking met de 12

13 O&O-fondsen desnoods projecten te faciliteren en te verzinnen. Het College streeft naar voorstellen op het gebied van duurzaamheid. Mw. Broekhuizen neemt aan dat de motie zoals die is ingediend door dhr. Rijploeg over de verduurzaming van de gebouwde omgeving daarbij zeker in beeld is. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) staat achter het voorstel van GroenLinks. Mw. Veenstra (SP) acht er niets mis aan om met een groepje te kijken hoe ver men komt. Dhr. Haasken (VVD) stelt dat de gedeputeerde heeft aangegeven dat de problematiek weerbarstig is. Men maakt zich grote zorgen over deze kredietcrisis. Dhr. Gerritsen heeft ook aangegeven dat de procedures lang zijn en dat men vele procedures kent om uiteindelijk een keer tot uitvoering te komen. Dhr. Haasken was onlangs bij de feestelijke herstart van de oliewinning van de NAM in Schoonebeek. Daar werd verteld dat de NAM 300 vergunningen nodig had om daar uiteindelijk weer aan de slag te kunnen. Een van de wethouders van een van de gemeenten zei: Om dat soort problemen op te lossen, heb je een kredietcrisis nodig, want dat maakt vloeibaar wat stroperig is in Nederland. Wellicht zou het verstandig zijn om deze kredietcrisis te gebruiken om de stroperigheid die er is, geheel op te lossen. Heel vaak kan dat niet hier en zul je daarvoor in Den Haag terecht moeten, maar daar waar het hier wel kan, zou de oproep zijn om daar gebruik van te maken. Het klinkt misschien wat cynisch, zo is het helemaal niet bedoeld. Het is bedoeld om de zaak aan te jagen. De gedeputeerde zegt daarmee bezig te zijn en daar heeft dhr. Haasken best vertrouwen in. Hij heeft zelf wel twijfel of het iets teweeg kan brengen om met een groepje iets voor te bereiden in nauw overleg met het bedrijfsleven. Hij kijkt ook naar de termijnen die daarmee gepaard gaan. Hij zou het willen plaatsen in de oproep die hij daar zelf bij heeft: vooral te kijken of het mogelijk is om de bestaande stroperigheid vloeibaarder te maken. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) wenst een vraag te stellen over de inbreng van de VVD in eerste termijn. Toen ging het over voorfinanciering en de bezwaren die de VVD heeft om dat bedrag op te hogen. Dhr. Van der Ploeg vraagt waarom deze bezwaren er zijn. Waarom wil de VVD geen extra geld voor een oplossing van de kredietcrisis vanuit de provincie beschikbaar stellen? Dhr. Haasken (VVD) stelt dat het allemaal prachtig klinkt, maar het heeft een begrenzing. De provincie kan daar niet tot in het oneindige in doorgaan. Als er hier en daar in die sfeer wat opgelost moet worden, vindt dhr. Haasken dat best, maar het heeft financiële consequenties. Men moet zich daar bewust van zijn. Men moet niet gaan versnellen om vervolgens de rekening ervan bij de belastingbetaler neer te leggen. Dhr. Oosterhaven (PvhN) legt uit dat versnellen naar voren halen betekent. Dat betekent dat je later minder uitgeeft. Het betekent een beetje renteverlies, maar dat kan de provincie wel dragen. Dhr. Oosterhaven vindt het voorstel van GroenLinks sympathiek, maar hij vindt dat de commissie niet op de stoel van GS moet gaan zitten. Zou het geen goed idee zijn om als SNN een grote advertentie in de noordelijke media te zetten met de vraag of er ideeën zijn? In het advies van de SER staat dat het SNN en de provincies zich sterk moeten maken voor het zeker stellen van een evenredig deel in de aardgasopbrengsten, omdat deze in gevaar zijn, zeker vanwege het regiospecifieke pakket. Wat gebeurt daaraan? Voorts vraagt dhr. Oosterhaven of het bovenste stukje van de N361 er niet afgeknipt kan worden om het snel door alle procedures heen te jagen en in 2010 bij Mensingeweer die omlegging te doen. Mw. Van der Tuin (CDA) stelt dat er over het algemeen consensus is voor de expertmeeting. Zij voelt daar meer voor dan voor een advertentie in de krant, want dan geeft men een heel ander signaal af dan eigenlijk was bedoeld. Dhr. Gerritsen (gedeputeerde) stelt in de richting van mw. Broekhuizen dat hij in eerste termijn geprobeerd heeft duidelijk te maken dat het College betrokken is bij de mobiliteitscentra. Dat is de kern. Er moet één club zijn, één centrum waar dat allemaal goed gecoördineerd wordt. Het College zal daarmee in gesprek gaan en kijken of daar een plus op gezet kan worden op het punt van scholing, het gebruik maken van de mogelijkheden van de ROC s. Zo gauw dat tot resultaat leidt, zal de commissie hierover worden geïnformeerd. De O&O-fondsen is natuurlijk een interessante suggestie, want daar liggen allerlei mogelijkheden die benut kunnen worden voor scholing en kunnen worden ingezet. Daar zal het College zeker aandacht aan besteden. Dhr. Gerritsen zal daar met dhr. De Bruijne samen in opereren. 13

14 Natuurlijk zit het College te kijken naar duurzaamheid van de gebouwde omgeving. Dat is een heel interessant terrein waarvoor de bouw allerlei mogelijkheden liggen. Renteverlies kan de provincie wel betalen, maar tot zekere hoogte. Bij de voorfinanciering denkt het College zeker aan bedragen om zaken naar voren te halen in de orde van grootte van enkele tonnen. Advertentie SNN. Er is al heel veel werving en projecten die binnenkomen. De programma s Koers Noord, ook bij EFRO, zijn goed aan de praat en komen fors los met heel veel projecten. Het is een goed moment dat dat nu gebeurt. Er worden al heel veel zaken ingediend. Het College is natuurlijk op de hoogte van heel veel zaken. Als men nu alweer bij nul begint, dan heeft dat vaak een heel lang traject. Waar het nu om gaat, is dat men aan zaken die al behoorlijk ver zijn, een duw geeft, zodat ze nu echt los kunnen komen vóór 1 september. Het punt van het FES. Dhr. Gerritsen deelt de ambitie van dhr. Oosterhaven om daar meer op te trekken. Er dreigt natuurlijk dat men zegt dat Groningen een RSP heeft en haar mond moet houden. Het College zorgt ervoor dat dat niet gaat gebeuren. Men moet met goede projecten komen, gericht op een aantal trajecten, de ene succesvoller dan de andere, maar men zit er systematisch op om goede projecten te concretiseren en te richten op die departementen die de FES-middelen beheren. Dat is waar dhr. Bleker en dhr. Gerritsen met de stad Groningen aan werken om die strategische projecten waar veel geld in zit, vlot te trekken. Daar is veel werk voor nodig, maar het gaat ook om grote belangen en het kan veel opleveren. Dat gaat gewoon door. De N361 is een project dat dhr. Gerritsen graag aan de collega overlaat. De voorzitter stelt dat men niet gewend is om terug te komen op besluiten die onlangs zijn genomen. Desondanks verzoekt hij gedeputeerde Bleker om de vraag van dhr. Oosterhaven van een antwoord te voorzien. Dhr. Bleker (gedeputeerde) verklaart dat het College van mening is dat zij al een heel snelle en praktische impuls voor de wegenbouwsector realiseert door het op niveau houden van de werkzaamheden voor groot onderhoud ten bedrage van 30 miljoen, waaraan nog eens 5 miljoen wordt toegevoegd, wat voor een deel in het eerste halfjaar van 2009 wordt aanbesteed. Voor 2009 ziet dhr. Bleker geen reden om daar nu nog meer aan toe te voegen. Voor 2010 komt het College in de tweede helft van dit jaar op wat er eventueel versneld kan worden na Er is al een aantal projecten benoemd, met name waar het gaat om de N366. Voor 2009 geldt in elk geval: er wordt meer werk aan de markt aanbesteed, aan de grond-, weg- en waterbouwsector dan het jaar daarvoor. Voor 2010 gaat dat ook lukken. Er is geen behoefte om Mensingeweer er nu aan toe te voegen. Dat moet allemaal worden bekeken bij het planrealisatiebesluit dat van de zomer aan de Staten wordt voorgelegd. De voorzitter stelt voor de griffie te vragen om een vorm van een expertmeeting voor te bereiden in nauw overleg met de fractie van GroenLinks en met de voorzitter. Hij concludeert dat de brief van de SER voor kennisgeving wordt aangenomen. De onderliggende brieven ten aanzien van de weg N46 en de versnelde uitvoering projecten GWW kunnen als C-stuk naar de Staten wordt geleid. 10. Brief van GS van 9 december 2008, nr /50/A.14, MB, betreffende Studie Duurzaamheid Biomassa Noord-Nederland en Beoordelingsinstrument Biomassainitiatieven Noord-Nederland (Bibi). Mw. Van der Tuin (CDA) verklaart dat de hele studie bijna in twee zinnen wordt afgedaan: de terminologie voor Noord-Nederland kan worden aangepast en het is wat lastig om de duurzaamheid over de keten te bepalen; eigenlijk heeft men daar een internationale certificering voor nodig, maar die is nog niet geregeld. Mw. Van der Tuin vraagt of de provincie hier iets actiefs in kan doen. De CDA-fractie is content met de notitie, omdat de feiten en dilemma s op een rijtje zijn gezet en direct worden gerelateerd aan de biomassa-initiatieven in Noord-Nederland. Het valt op dat een heel aantal stakeholders naar hun mening en opvatting is gevraagd. Dan vallen een paar zaken op. De grootste gemene deler gaat uit dat men vindt dat er extra aandacht moet worden besteed aan de innovatie, consistentie in beleid en een langetermijnvisie. Dat is bijna door alle partijen genoemd. Het beoordelingsinstrument. Wat is de bedoeling van dat beoordelingsinstrument? In de notitie werd aangegeven dat maatschappelijke organisaties betrokken zouden worden bij het formuleren van het beoordelingsinstrument. Mw. Van der Tuin vraagt of dat is gebeurd of gaat gebeuren en als het gebeurd is, op welke wijze. 14

15 Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) geeft aan dat de GroenLinks-fractie altijd heeft gepleit om criteria toe te voegen aan projecten inzake van biomassa. Dat dateert nog uit de tijd dat er een rapport verscheen van de commissie onder leiding van mevrouw Cramer, tegenwoordig minister. Dat rapport heeft ook internationaal een hoge vlucht genomen. Vervolgens krijgt de commissie het nu hier in een heel andere vorm door een bureau aangeleverd wat het nu voor de provincie zou moeten zijn. Dhr. Van der Ploeg is ietwat teleurgesteld over het resultaat en sommige argumenten daarin. Hij heeft niet de neiging om dit nu heel uitgebreid te gaan behandelen, want het wordt laat en er zijn nog een aantal andere agendapunten. Het gaat dhr. Van der Ploeg om de vraag wat men nu concreet gaat doen. Het heeft met Bibi te maken. Je kunt allemaal netjes invullen of het al dan niet voldoet, maar wanneer ga je iets wel doen en wanneer ga je iets niet doen? Daar geeft het geen concrete handvaten voor. Dat zou wel de bedoeling moeten zijn. Dhr. Van der Ploeg heeft er daarom grote vraagtekens bij of dat instrument gebruikt kan worden. Kijkend naar het stuk zelf en de wegingen die genoemd worden, wordt bijvoorbeeld het woord dierenwelzijn en alles wat daarmee te maken heeft, niet genoemd, terwijl dat juist in een maatschappelijke discussie wel degelijk een rol speelt. Dat verbaast. Op dit moment wil dhr. Van der Ploeg kijken wat andere fracties doen en het wel meenemen naar de Staten, om via een uitspraak tot een oordeel te komen. Mw. Hazekamp (PvdD) geeft aan dat de Partij voor de Dieren zich de afgelopen jaren in deze zaal vaak heeft uitgesproken over biomassa en duurzaamheid en vooral ook tegen een aantal vormen van biomassa. De PvdD vindt het mooi dat er nu een goed overzicht ligt waarin de belangrijkste discussiepunten goed toegelicht worden. Voorbeelden zijn: de relatie tussen biomassa en voedselvoorziening, biodiversiteit, broeikasgasbeleid. Het is goed om een overzicht te hebben van wat er allemaal speelt in Noord-Nederland. Helaas deelt de PvdD de zorgen van GroenLinks dat er weinig conclusies aan verbonden worden. Er zit geen bepaalde visie achter het stuk van wat men er vervolgens mee gaat doen. Op blz. 18 staan enkele conclusies. Er staat dat er in Noord-Nederland en Groningen nauwelijks concurrentie met voedsel en biodiversiteit te verwachten is, want nu worden al veel van die gewassen gebruikt voor veevoer en er zijn nog heel veel mogelijkheden om het areaal aan landbouwgrond in Groningen uit te breiden. Dat roept bij de PvdD veel vragen op. Ten eerste: als het nu gebruik wordt voor veevoer en straks voor biomassa, betekend dat dan dat het veevoer ergens anders vandaan wordt gehaald of gaat men dan ook besluiten om de veestapel in te krimpen in Groningen? Als het areaal landbouwgrond wordt uitgebreid er wordt dan verwezen naar braakliggende gronden wat heeft het dan voor consequenties voor het landschap? Dat is een van de punten die de PvdD mist in de criteria. Die checklist-lijsten die erbij gevoegd zijn, vormen een goede basis om de Cramer-criteria toe te passen. Ook de PvdD vraagt zich af wat er dan vervolgens mee gebeurt als je op één punt een min scoort. Wordt het project dan gewoon afgewezen? Wordt het project dan niet meer gesubsidieerd? Of geldt dit pas als je op vier punten een min scoort? De PvdD mist voorts in de criteria iets over landschappelijke inpassing en het uitsluiten van genetisch gemodificeerde gewassen en een certificering of bijvoorbeeld een volg-en-traceer-systeem. De PvdD zou graag van het College vernemen of het bereid is om ook dat soort punten mee te nemen. De Partij voor de Dieren heeft in het verleden al vaker benadrukt dat een aantal zaken voor haar heel belangrijk is: dierenwelzijn is een van de aspecten. Het doel van het gebruik van biomassa blijft natuurlijk een substantiële verlaging van het aantal broeikasgassen bewerkstelligen. De PvdD wil nogmaals benadrukken dat in de criteria goed gekeken zal moeten worden naar de uitstoot van broeikasgassen die de producten met zich meebrengen. Mw. Hazekamp pleit er daarom voor om producten, afkomstig van de veehouderij zeker de intensieve veehouderij zoals slachtafval, mest en kadavers, niet als duurzaam te benoemen en ook zeker niet als dierzaam. Dhr. Rijploeg (PvdA) merkt op dat hij al eens heeft geroepen dat graan niet in de kachel hoort. De PvdA blijft van mening dat graan niet in de kachel hoort. Dat wil nog niet zeggen dat je gewassen, biomassa, niet zou kunnen gebruiken voor energie en dat je landbouw niet ook zou moeten gebruiken om problemen van het klimaat, werkgelegenheid, uitputting van bodemschatten tegen te gaan. Integendeel. Circa honderd jaar geleden werd zo n 25% van het landbouwareaal in Denemarken gebruikt om paarden te voeren die als trekdieren gebruikt werden. Dat was in feite ook gewoon energie voor kracht. Je moet het met enige nuance bekijken, maar dat neemt niet weg dat puur voedsel niet in de kachel hoort. In tijden van experiment is het natuurlijk altijd zinnig om te onderzoeken wat er allemaal mogelijk is. Wanneer je de reststoffen kunt gebruiken wanneer het een reststof is en wanneer een 15

16 hoofdstof, daar kun je eindeloos over twisten dan is het heel zinnig om goed te kijken wat je met agrarische producten zou kunnen doen. Dhr. Rijploeg sluit zich aan bij de zaken die dhr. Van der Ploeg miste in het stuk. Het is niet helemaal helder wat men concreet gaat doen en hoe je dat gaat wegen. Achterin staat wel een lijstje van producten waarvoor je agrarische producten kunt gebruiken, maar dhr. Rijploeg mist het principe van de cascadering van de stoffen. Hij heeft liever dat je aardappelmeel eerst gebruikt voor verpakkingsmateriaal voor mobiele telefoons, een uitvinding uit Groningen die in andere werelddelen tot volle wasdom is gekomen en het vervolgens misschien nog een keer ergens als piepschuim gebruikt, om het daarna in de kolencentrale of op een andere manier mee te stoken, zodat er nog eens een keer energie uit komt ook, als dat je het land gebruikt om er rechtstreeks een product op te zetten dat de kachel of een oven in gaat. Je moet de waarde van een product zo hoog mogelijk maken, zowel economisch als voor het benutten van je stoffen. Dit principe mist dhr. Rijploeg in het stuk. De voedselcrisis die er vorig jaar was, de enorme hoge prijzen, zou door speculatie komen. Dhr. Rijploeg denkt ook dat dit zo is, maar je moet wel zorgen dat duistere krachten die speculeren, niet al te veel kans krijgen. Het is zaak dat je niet de gelegenheid biedt om op zo n moment afhankelijk te zijn om dat je een economie hebt gebouwd die gebaseerd is op bijvoorbeeld graanstrook, want dat kan je dan niet zomaar stoppen. Je moet daarom vooral die toegevoegde waarde hoog houden, economisch en milieutechnisch en klimaatgerelateerd of je moet het optimaal aanwenden en er op een slimme manier mee omgaan. In Groningen maakt het echt niet uit wat er gedaan wordt voor de wereldschaal, gezien de relatief kleine oppervlakte, maar je moet wel groot denken en klein handelen. Juist hier is een gelegenheid, omdat men hier technisch geavanceerd is, om er de beste producten uit te halen en een goede sink te veroorzaken van koolstof in de bodem. Als Groningen zich daar voor inspant, dan kan de rest van de wereld er misschien iets van meeleren, zoals het ook met de aardappelmeel is gebeurd. Een nieuwe groene revolutie, waartoe Achim Steiner van de wereldorganisatie van de VN voor milieu opriep. De voorzitter verzoekt de gedeputeerde de vragen staccato te beantwoorden. Dhr. Bleker (gedeputeerde) gaat allereerst in op de cascadering. Het staat er wel in, bij de beoordeling ten behoeve van investeringsondersteuning wordt uitdrukkelijk het punt van het criterium van cascadering genoemd. Het College vindt dat discussie over dierenwelzijn niet thuishoort in een discussie over biomassa, hoe relevant de discussie over dierenwelzijn ook is. Mw. Hazekamp (PvdD) vraagt of dit ook zo is als het gerelateerd is aan de uitstoot van broeikasgassen. Dhr. Bleker (gedeputeerde) ontkent. De discussie over landschappelijke inpassing van groene producten hoort evenmin thuis in de discussie over biomassa. De provincie heeft sowieso een zeer terughoudend beleid ten aanzien van het stellen van eisen aan landschappelijke inpassing van groene producten. Er zijn geen provinciale regels dat je maïs van een bepaalde hoogte ergens wel of niet mag verbouwen, graan van een bepaalde hoogte niet, aardappels van een bepaalde hoogte niet. Mw. Hazekamp (PvdD) stelt dat dhr. Bleker haar verkeerd heeft begrepen. Zij doelde natuurlijk op de landschappelijke inpassing van mestvergisters of biovergisters. Dhr. Bleker (gedeputeerde) geeft aan dat het College twee jaar geleden daar een notitie met criteria aan de Staten heeft voorgelegd over de wijze waarop, de vraag of en de vraag hoe inpassing kan plaatsvinden van bepaalde vormen van biovergistingsinstallaties, etc. De voorzitter merkt op dat deze commissie daar ook niet voor is. RO en planologie hoort in een andere commissie thuis. Mw. Hazekamp (PvdD) werpt tegen dat het hier gaat over de criteria voor biomassa. Daar horen allerlei andere zaken De voorzitter legt uit dat het dan gaat over biomassa en hoe men daarmee omgaat, maar niet over de vormen waarin gebouwen op het land worden neergezet. Dat is de andere commissie. Dhr. Bleker (gedeputeerde) verduidelijkt dat het gaat over de vraag of bepaalde modaliteiten van biomassa meer of minder integer, aanvaardbaar, ethisch en ecologisch verantwoord zijn in termen van 16

17 duurzaamheid, etc. Dat heette destijds integriteitscriteria ten aanzien van gebruik van biomassa. Het College vindt de landschappelijke inpassing van biovergisters niet tot dat domein behoren, en de discussie over dierenwelzijn evenmin, de discussie over genetisch gemanipuleerde gewassen evenmin voor zover die al in de biomassaput terechtkomen is dat maar een heel klein deel. De discussie over het wel of niet acceptabel zijn van genetisch gemanipuleerde gewassen is een generieke discussie die men niet moet toespitsen op het kleine stukje reststof dat eventueel hier aan de orde is. Dhr. Oosterhaven (PvhN) acht dit teleurstellend. Kan het niet wat integraler worden bekeken? Dhr. Bleker (gedeputeerde) merkt op dat als je het integraal wilt bekijken, je niet alleen bij de biomassa moet kijken. Dan moet je het echt integraal bekijken. Volgens dhr. Bleker is er niemand in de wereld die investeert in het genetisch manipuleren van gewassen alleen om het vervolgens in de biomassapot te zetten. De voorzitter wenst dat de beantwoording zich beperkt tot de vragen. Mw. Hazekamp (PvdD) merkt op dat er onlangs een aardige subsidie is verleend aan een bedrijf dat daar graag mee aan de slag wil om de houtcomponent van de veegewassen te verlagen. Zij roept de gedeputeerde op er nog eens kritisch naar te kijken. Dhr. Bleker (gedeputeerde) vervolgt zijn beantwoording. Toen de discussie een halfjaar of een jaar geleden speelde ook in de publiciteit; biomassa was ineens niet goed meer, er zat een geurtje aan, je was dubieus wanneer je dat stimuleerde, ging het eigenlijk om twee punten: de kwestie van de verdringing van voedselproductie en de kwestie van als je naar de keten kijkt, het qua C0 2 -uitstoot geen plus is en men er niets mee opschiet. Daar wordt nu uitdrukkelijk op ingegaan. Waar het gaat om de verdringing van voedselproductie wordt aangegeven hoe dat op de wereldschaal zit (het percentage) en hoe dat op de schaal van Nederland zit. De stelling van het College is dat de omvang die het nu procentueel heeft, aangeeft dat je niet kunt zeggen dat er sprake is van een wezenlijke verdringing van de voedselproductie, een verstorende verdringing van de voedselproducerende markt. Dhr. Rijploeg (PvdA) stelt dat op het moment dat je op grote schaal in Groningen of waar dan ook regelrechte voedselproducten in de energie zou stoppen en de prijzen zijn hoog, dat dan in hoge mate het draagvlak ondermijnt om met die techniek door te gaan. Als je dat heel rechtstreeks doet, is dat buitengewoon onverstandig. Dhr. Bleker (gedeputeerde) is dit geheel met dhr. Rijploeg eens. Maar ook op de schaal van Groningen zijn nog mogelijkheden tot areaaluitbreiding. Het punt speelt volgens dhr. Bleker zowel mondiaal als regionaal niet echt. Ten aanzien van de C0 2 -balans wordt er uitdrukkelijk gezegd dhr. Bleker vindt dit heel terecht dat je niet moet kijken naar dat ene biomassaproduct, maar naar de keten. Dat is een van de criteria die wordt toegepast. Je kunt niet aan de ene kant de vlag uitsteken en stellen dat biomassa goed is voor C0 2 -uitstoot als je alleen het laatste stukje van de keten bekijkt en vergeet naar de rest van de keten te kijken. Hoe gaat men nu de criteria toepassen? Het College wil het gebruik van biomassa voor energieopwekking in Noord-Nederland stimuleren. Dat is nog in ontwikkeling. Dan kun je wel een checklist hebben, maar dan moet het wel een checklist zijn die rekening houdt met het feit dat het in feite om een beoordeling van experimenten, van innovaties, gaat. Als er dan een uitgekristalliseerde techniek is, kun je bikkelharde criteria heel digitaal toepassen. Alleen hier gaat het om het ontwikkelen van innovaties, stimuleren van innovatie. Het College stelt dat het aan deze criteria moet voldoen. Daar waar het niet aan voldoet, is het niet per definitie een nee dat men het niet via een subsidie kan stimuleren maar zal het per geval worden beoordeeld. Dat is de manier waarop het College met deze checklists wil omgaan. Eén onvoldoende is niet gezakt. De maatschappelijke organisaties zijn bij die checklists betrokken. De provincie heeft met milieuorganisaties, landbouworganisaties, etc. gesproken. In tweede termijn Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) acht het terecht dat je naar de hele keten kijkt. De keten zit echter soms zeer ingewikkeld in elkaar. Dan komt je misschien niet bij dierenwelzijn, maar wel bij de dierensector uit. Dan is het ook een kwestie van: welk deel van die sector deel je dan toe aan wat en hoe pas je dat toe? Dat is nog niet zo gemakkelijk te benoemen. Als je hier met mest, biovergisting of wat 17

18 dan ook aan de slag gaat, dan ligt er een directe relatie tot het tropische woud in Brazilië, waar soja verbouwd wordt die in Rotterdam wordt geïmporteerd. Dat soort internationale relaties liggen er. Dhr. Rijploeg (PvdA) vraagt hoe hij zich dat moet voorstellen. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) legt uit dat Nederland een van de grootste importeurs is van veevoeder uit Brazilië. Dhr. Rijploeg (PvdA) is dit bekend. Dat is ook heel kwalijk. Maar door de mest dan maar niet te gebruiken en gewoon te laten stinken, verander je daar toch niets aan? Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) stelt dat die discussie uitgebreid is gevoerd met de Partij voor de Dieren. En het klopt, maar je moet het wel integraal vanuit een ketenfilosofie bekijken. Je loopt tegen een structuur aan die je ofwel stimuleert ofwel probeert af te remmen. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat met name de dierensector een van de grootste C0 2 -uitstoters is. Daar kun je je niet aan onttrekken. De vraag is hoe je dat toedeelt naar individuele projecten. Het is heel ingewikkeld. Het College zegt dat het per geval bekeken zal worden. Dat is altijd al het geval, dus wat heeft dit nu toegevoegd? Dhr. Bleker (gedeputeerde) geeft aan dat de wijze waarop er naar wordt gekeken anders is. Dat is het punt. Het is ook transparant, want men kan bij die subsidieaanvragen die de provincie krijgt en die zij aan de Staten voorlegt, nagaan waaraan het College getoetst heeft. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) merkt op dat het allang niet meer zo is dat de Staten dat soort subsidietrajecten voorgelegd krijgen. Integendeel, daar is het piepsysteem juist voor afgeschaft. Dhr. Bleker (gedeputeerde) vraagt of dat er niet meer is. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) legt uit dat de Staten dat niet meer krijgen, alleen eventueel nog een tweeregelig besluitenlijstje van het College. Zo werkt dat tegenwoordig. Voor de Staten is het onzichtbaar. Het College heeft het goed voor elkaar. GroenLinks zal zich nog beraden over de vraag hoe zij hiermee verder gaat. Mw. Van der Tuin CDA) vraagt of er actief gekeken zal worden of men die certificering rond kan krijgen. Of wordt gewoon gewacht tot Europa vanzelfsprekend met die regels komt? Dhr. Bleker (gedeputeerde) antwoordt dat het laatste het geval is. Mw. Hazekamp (PvdD) heeft nog een vraag over de afweging. Er werd net wel gezegd dat er verschillende maatschappelijke organisaties bij betrokken zijn geweest, allerlei stakeholders, er staat een keurig lijstje van in het stuk. Het valt ook op dat zij allemaal andere waardering hebben voor de perspectieven die biomassa heeft. Mw. Hazekamp wenst van het College te vernemen hoe het College daar mee omgaat. Wat geeft nu voor het College de doorslag? Wat is nu het belangrijkste criterium als naar de hele lijst wordt gekeken? Waar wordt de nadruk op gelegd? Het blijkt nergens uit het hele stuk wat nu belangrijk is. Er is een aantal uitsluitende criteria, maar mw. Hazekamp heeft begrepen dat één min niet betekent dat je gezakt bent. Waarschijnlijk betekenen zes minnetjes dat ook niet. Mw. Hazekamp zou graag willen weten wat nu precies voor het College de doorslag geeft om wel of niet subsidie te verlenen. Dhr. Bleker (gedeputeerde) beaamt dat er heel verschillend wordt gedacht over de economische toekomst van toepassing van biomassa voor energieopwekking. De enigen die er een beslissing over nemen, zijn de investeerders. Het College wordt geconfronteerd met de initiatiefnemers, die bijvoorbeeld een haalbaarheidonderzoek willen of die een bijdrage aan een investering willen. Dan is het rekeningrisico uiteindelijk voor de investeerder. Die beoordeelt hoe kansrijk het is. Het College beoordeelt of het innovatief is of dat het meer van hetzelfde is en in welke mate het aan de criteria voldoet. Als het initiatieven zijn die waar het gaat om de C0 2 -toets door de hele keten er belabberd uit komen, moet je je afvragen waar je aan begint. Het was namelijk uiteindelijk bedoeld om onder andere tot energieopwekking te komen die qua klimaateffect gunstiger zou zijn. Als dat, kijkend naar de keten, niet het geval is, moet je je afvragen of je daar als overheid financieel in wilt participeren. Daarmee geeft de gedeputeerde aan wat in elk geval een belangrijke toets is. Dan kan er nog een reden zijn om 18

19 het te doen, omdat er een innovatief punt in is, maar dat is de manier waarop dhr. Bleker daarop zou willen reageren. De voorzitter concludeert dat het stuk als C-stuk naar de Staten kan. GroenLinks kan eventueel piepen als zij vindt dat het toch anders moet. 11. Brief van GS van 27 januari 2009, nr /5/A.21, MB, betreffende Plan van Aanpak CCS Noord-Nederland. Mw. Van der Tuin (CDA) deelt mee dat zij in plaats van diepeondergrondstudie de neiging heeft diepzeeduiken te zeggen. Mogelijk heeft dit met het gevoel te maken dat er gesproken wordt over aquifers. Het zijn twee technische studies. De ene leest wat gemakkelijker dan de andere. Het wordt bedoeld om gebruikt te worden om de noordelijke initiatieven in Nederland en daarbuiten te presenteren. Mw. Van der Tuin mist maar het is enigszins te begrijpen omdat het daarvoor gebruikt wordt de zorg die zij wil uitspreken over de risico s en de gevolgen voor de volksgezondheid van opslag en onderhoud. Technisch is bijna alles mogelijk. Er zit heel veel in de aarde dat te gebruiken is. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) verklaart de stukken met interesse te hebben doorgenomen. Vervolgens heeft hij geconcludeerd dat het briefje dat erbij hangt, heel kort is en voorstelt om het voor kennisgeving aan te nemen. Er ligt natuurlijk een groot traject aan ten grondslag. Het is een uitermate interessant verhaal. GroenLinks heeft in haar programma staan dat zij C0 2 -opslag wil bevorderen en dat het zo snel mogelijk goed geregeld zou moeten worden. Dan gaat het over C0 2 -opslag in de ondergrond. Het heeft een relatie met de kolencentrales. Die discussie is gevoerd. Het College heeft opdracht gekregen en is daarmee aan de slag gegaan. Dit is het resultaat. Het is grotendeels een verhaal dat dhr. Van der Ploeg zou willen karakteriseren als windowdressing. Het is dan ook een voorstel richting partijen om financiering te krijgen. De EU wil twaalf projecten doen en Noord- Nederland wil een voorbeeldproject binnenhalen. Er zijn ook anderen in Nederland die dat willen. De vraag is wat er gaat gebeuren als het er niet doorkomt. Je kunt zeggen dat je dat niet over je moet willen afroepen om daar al uitgebreid over te praten. Dhr. Van der Ploeg vindt wel dat je daar in je strategie rekening mee moet houden. Aan opslag in de ondergrond zijn risico s verbonden. Die risico s zijn volgens geologen niet al te groot, volgens de directeur van het CATO-project ook niet, maar als men de technische potentieelstudie diepe ondergrond ernaast legt, dan komt men op sommige pagina s een aantal risico s tegen. De risico s zijn niet gelijk aan nul. Als C0 2 in een bepaalde dichtheid in de lucht komt, is het direct dodelijk. Dus dat mensen het daar ongelofelijk benauwd van kunnen krijgen en er gevoelig voor zijn, heeft men in andere delen van Nederland al gezien. Dhr. Van der Ploeg heeft contact met meerdere mensen in Groningen die hetzelfde gevoel proberen over te dragen en GroenLinks er op aanspreken. Er moet derhalve wel goed naar worden gekeken. Je moet er een goed verhaal bij hebben, ook ten aanzien van de keuze van de locaties. Het is een punt van aandacht voor het vervolg. In dit verhaal staat er nauwelijks iets over in. Dat moet wel gebeuren. De eigenaar van de ondergrond is het Rijk en niet de provincie. Hoe zit het daarom met het overleg en de rol daarvan? Een paar weken geleden zag dhr. Van der Ploeg ineens de voorzitter in een heel andere rol voor de televisie. Toen ging het over C0 2 -opslag, het vastleggen van C0 2. Er is dus veel meer dan opslag in de ondergrond in Groningen aan mogelijkheden. Daar leest dhr. Van der Ploeg te weinig over. Als je daadwerkelijk breder kijkt naar C0 2 -opslag, het chemisch vastleggen of op een andere manier, dan zou Noord-Nederland daar meer aan kunnen doen. De verhouding is enigszins zoek. Het belangrijkste punt voor GroenLinks is dat zij vindt dat het niet de belastingbetaler zou moeten zijn die de infrastructuur betaalt, maar de gebruiker van het eindproduct waar die C0 2 vandaan komt. Dat is het meest essentiële discussiepunt: hoe kun je zoiets uiteindelijk betaald krijgen? Dhr. Bleker (gedeputeerde) vraagt of dhr. Van der Ploeg daarmee ook uitsluit dat bijvoorbeeld de overheid mee investeert in transportinfrastructuur of voorinvesteert in transportinfrastructuur. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) acht dit een heldere vraag waar hij een helder antwoord op kan geven. GroenLinks wenst daar niet in te investeren. Waar de rol van de overheid wel ligt, is in het subsidiëren van het innovatieve traject en het onderzoek er naartoe. Dhr. Van der Ploeg ziet dat de huidige energiesector het te gemakkelijk vindt, daar waar overheden graag willen dat er iets met C0 2 gebeurt, om zelf achterover te leunen en het aan de EU, het Rijk of de provincie over te laten om in die projecten te investeren. Dhr. Van der Ploeg denkt dat je daar heel voorzichtig mee moet zijn en dat 19

20 je met name de sector zelf moet aanspreken. Het betekent dat je in de regelgeving veel strakker zult moeten zijn, of het nu Europa, het Rijk of de provincie is. Waarschijnlijk zal daar tussen Europa en het Rijk een aantal stappen gezet moeten worden. Dhr. Staghouwer (ChristenUnie) stelt dat de reactie van de ChristenUnie-fractie na lezing van de brief en de onderliggende stukken was dat er in Groningen een enorme potentie is aan mogelijkheden. Dat is allemaal in kaart gebracht. Het is wat dat betreft een helder verhaal. Natuurlijk dient men er zorgvuldig mee om te gaan, maar het biedt enorme kansen. Die moet Groningen zeker niet nalaten om te grijpen. Mw. Hazekamp (PvdD) wenst te beginnen daar waar GroenLinks afsloot. De PvdD-fractie vindt het een grote schande dat er hier wordt gesproken over overheidssteun voor iets wat de vervuiler zelf zou moeten betalen, sterker nog, mw. Hazekamp denkt dat als deze bedrijven Nuon, RWE deze investeringen hadden moeten betalen, wel nagedacht zouden hebben voordat ze met deze vervuilende C0 2 -uitstotende kolencentrales waren begonnen. De PvdD-fractie denkt dat als je hiermee verder gaat, op deze schaal en met deze investeringen, je het de bedrijven wel heel erg gemakkelijk maakt om kolen te gaan stoken, terwijl ze daarmee niet meer investeren in andere duurzame vormen van brandstof. De PvdD-fractie vraagt zich af of dat inderdaad het signaal is dat het College wil geven. De risico s. GroenLinks had het erover dat mensen het nogal benauwd kunnen krijgen van C0 2. Recent heeft men weer in allerlei nieuwsprogramma s kunnen zien dat C0 2 wordt gebruikt om varkens in slachthuizen te vergassen een gruwelijke dood en dus zitten er meer risico s aan dan het alleen wat benauwd krijgen. Je kunt er dood aan gaan als de concentratie maar hoog genoeg is. Dhr. Van der Ploeg (GroenLinks) merkt op dat hij het had over mensen die nog niet blootgesteld zijn aan C0 2 -concentraties. Die krijgen het al benauwd. Dhr. Van der Ploeg heeft ook het woord dodelijk gebruikt. Als mensen boven lege gasvelden zitten waar mogelijk C0 2 wordt opgeslagen, kunnen ze het daar benauwd van krijgen. Mw. Hazekamp (PvdD) beaamt dit. Het is niet geheel zonder risico s. Dhr. Haasken (VVD) vindt het, met alle respect, bedenkelijk dat hier spookbeelden worden opgeroepen alsof er risico s zijn die gerelateerd worden aan het vergassen van varkens. Mw. Hazekamp (PvdD) vervolgt haar betoog. Als wordt gekeken naar het rapport over de ondergrond, is te zien dat er nogal wat risico s zijn voor de omgeving, verzuring van het diepe grondwater is een van de punten waar de PvdD zich zorgen over maakt. Er zijn nog wat zaken ten aanzien van het Waddengebied die voor mens en natuur mogelijk desastreus kunnen aflopen. De PvdD heeft het idee dat niet al te goed is gekeken naar de risico s van deze ondergrondse opslag. Zij zou graag van het College willen vernemen of dat terecht is of niet. Dhr. Rijploeg (PvdA) stelt dat het Noorden van de nood het feit dat in het Noorden een aantal uitstootbronnen zijn een deugd moet maken en moet proberen om daar economische spin off van te verwerven, niet als doel maar als gevolg. De C0 2 moet op een zo verantwoord mogelijke manier worden opgeslagen in oude gasvelden, wat in de praktijk al gebeurt. Onder andere Gaz de France doet dat. Dhr. Rijploeg kan de commissie verzekeren dat een wolk aardgas die vrijkomt, gevaarlijker is dan een wolk C0 2. De kans dat dat met C0 2 gebeurt, is heel klein. Het moet er wel naartoe worden getransporteerd. Aardgas komt er vandaan. Het lekt ook wel eens. Als er aardgas vrijkomt, ruik je dat. Dat komt niet van het aardgas, maar doordat er een luchtje aan toegevoegd wordt. Een van de dingen die dhr. Rijploeg op tafel wil liggen is: als men met het spul aan het werk gaat, kunnen er tijdens het transport lekken optreden. Als je het niet merkt, is het niet giftig. Het zit in de cola, het zit in een dier. Buitengewoon gunstige stoffen, dus. Als het in grote hoeveelheden voorkomt, ruik je het niet. Dhr. Rijploeg zou er een luchtje aan willen toevoegen. Verder merken GroenLinks en de PvdD terecht op dat het betaald zou moeten worden door die bedrijven. De bedrijven moeten dat dan wel kunnen doorberekenen. Wat moeten ze anders doen? Natuurlijk, eerst moet de baas wat minder verdienen. De tweede stap is dat er op een gegeven moment toch doorberekend moet worden ten opzichte van de concurrent, anders ben je in het nadeel. De C0 2 - prijzen moeten derhalve omhoog. De consument zal uiteindelijk want dat doet hij altijd de rekening betalen, of het nu via de belasting gaat of via de rekening van stroom en gas. Je moet dat op een zo goed mogelijke manier organiseren, dat die lasten netjes verdeeld worden. Het is van het grootste belang dat die energieprijzen voor de bedrijven een prikkel zijn om op een goede manier te concurre- 20