Risico analyse (RI&E) t.b.v. professioneel gebruik van nano-materialen
|
|
- Casper Devos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Risico analyse (RI&E) t.b.v. professioneel gebruik van nano-materialen Marcel Vervoort, veiligheidskundige, stralingsdeskundige & milieukundige (Nikhef, AMOLF & ARCNL) Ralf Cornelissen, Centrale arbo-functionaris (FOM) Frans Vlek (Netherland School of Public & Occupational Health) 31 maart 2015
2 Risico analyse (RI&E) t.b.v. professioneel gebruik van nanomaterialen Een vergelijking van diverse risico-analyse methodieken (RI&E) om de risico s van het gebruik van nano-materialen op de werkvloer in kaart te brengen Doel van de studie - Geselecteerde risico analyse (RI&E) methodieken - Theoretische vergelijking - Vergelijking in de praktijk Conclusies Aanbevelingen
3 Doel van de studie Inventariseren en beschrijven van beschikbare nano-specifieke RI&E methodieken; 1 Evalueren en vergelijken van de frequent gebruikte RI&E-methodieken - Theoretisch 3 - In het werkveld 4 Bepalen welke RI&E-methodieken het meest geschikt zijn voor onderzoeksinstellingen Veiligheid? Zoek het ff zelf uit! 2 # Name 1 Control Banding Nanotool 2 Guidance working safely with nanomaterials and nanoproducts the guide for employers and employees 3 NANO Risk Framework 4 Guide to safe handling and disposal of manufactured nanomaterials, PD : Nanosafety Guidelines 6 Guidance for Handling and Use of Nanomaterials at the Workplace 7 Precautionary Matrix for Synthetic Nanomaterials 8 ISO/TR 13121, Nanotechnologies Nanomaterials risk evaluation 9 Work health and safety assessment tool for handling engineered nanomaterials (Control banding) 10 Risk identification framework 11 ASTM E Standard Guide for Handling Unbound Engineered Nanoscale Particles in Occupational Settings 12 Risk-based classification system of nanomaterials 13 Management of nanomaterials safety in research environment 14 Nanotechnology: Risk Assessment model 15 Risk analysis and protection in a carbon nanofiber manufacturing enterprise: An Exploratory investigation 16 XL Insurance database 17 Best practices guide to synthetic nanoparticle risk management 18 IRGC Risk Governance Frame work (nanotechnology) 19 Stoffenmanager nano 20 General Risk management system 21&22 Nano SLCRA/CEA 23 ANSES, development of a specific control banding tool for nanomaterials 24 Guidance for risk assessment of the application of nanoscience and nanotechnology in the food and feed chain 25 NanoRiskCat Decision Support Tool for nanomaterials 26 CENARIOS (Certifiable Nanospecific Risk Management and Monitoring System) 27 Nanosafer 28 Tiered approach to an exposure measurement and assessment of nanoscale aerosols released form engineered nanomaterials in workplace operations [139] 29 Nanotoolkit - Working Safely with engineered Nanomaterials in Academic Research Settings - 30 Assured Nano 31 Safe handling and use of carbon nanotubes 32 GoodNanoGuide Control banding Risk Assessment Method Referred to as Based on Category 1 ANSES, development of a specific control banding tool for ANSES e-coshh nanomaterials (control Control Banding Nanotool CB-Nanotool banding) General Risk Management System Chemical Control Kit (CCK) Stoffenmanager Nano SM- nano Category 2 Guidance working safely with nanomaterials and nanoproducts The Guidance Mainly physical the guide for employers and employees properties Management of Nanomaterials Safety in Research Environment EPFL-model Nanosafety Guidelines TU-Delft guidel. Nanotoolkit - Working Safely with Engineered Nanomaterials in Nanotoolkit Academic Research Settings Precautionary Matrix for Synthetic Nanomaterials PM Category 3 ISO/TR 13121, Nanotechnologies ISO-TR13121 Comb. of Nanomaterials Risk Evaluation cat 1 & 2 Nanotechnology: Risk Assessment Model ISPESL-model RAM Criteria Criteria related to exposure assessment Amount of material Number of exposed employees Dustiness/Mistiness Frequency Duration of the task Volatility/viscosity Chemical Control kit Cat 1 Cat 2 Cat 3 CBnanotool nano Guidelines model toolkit model Stoffenm. TU-D EPFL- Nano- ANSES Guidance PM ISPESL- ISO-TR Step 1: Step 2: Sample of dry SiO2 Heating the sample up material to 700 o C Step 1 Step 2 1(CCK) 2 (CB-nanotool) 3 (SM-nano) (ANSES) 5 (Guidance) 6 (PM) X 7 (EPFL) 8 (ISPESL) 9 (Nanotoolkit)
4 Inventarisatie van vrij beschikbare nano-specifieke RI&E-methodieken Totaal 32 methodieken waarvan er 11 nader uitgewerkt Methodiek ANSES CB-Nanotool Chemical Control Kit (CCK) SM- nano The Guidance EPFL-model TU-Delft guidel. Nanotoolkit PM ISO-TR13121 ISPESL-model Gebaseerd op: Categorie 1 e-coshh (control banding) Categorie 2 Hazard assessment op basis van fysische eigenschappen van nano-materialen Categorie 3 Comb. van cat 1 & 2 Drie categorieën
5 RI&E Methodiek Afkorting Gebaseerd op Categorie 1 ANSES, development of a specific control banding tool for nanomaterials Control Banding Nanotool General Risk Management System Stoffenmanager Nano Categorie 1 ANSES CB-Nanotool Chemical Control Kit (CCK) SM- nano e-coshh (control banding) Hazard assessment Gevaren analyse vorm oplosbaarheid Risicoevaluatie Exposure asssement Blootstellingsanalyse Eigenschappen van de stof Hoeveelheid materiaal Stoffigheid Frequentie Aantal blootgestelde medewerkers Gebruik van de stof
6 Categorie 2 RI&E Methodiek Afkorting Gebaseerd op Categorie 2 Guidance working safely with nanomaterials and nanoproducts The Guidance the guide for employers and employees Management of Nanomaterials Safety in Research Environment Nanosafety Guidelines Nanotoolkit - Working Safely with Engineered Nanomaterials in Academic Research Settings Precautionary Matrix for Synthetic Nanomaterials EPFL-model TU-Delft guidel. Nanotoolkit PM Hazard assessment op basis van fysische eigenschappen van het nano-materiaal Hazard assessment Gevaren analyse vorm, aggregatie/agglomeratie oplosbaarheid, redox/catalytische act. pyrofore effecten Eigenschappen van de stof Risicoevaluatie Exposure asssement Risk Control Level Level Level of control A B C Blootstellingsanalyse Hoeveelheid materiaal Stoffigheid Frequentie Nano 3 Aantal blootgestelde medewerkers Gebruik Nano 2 van de stof Nano 1 Reinforced Nano 1 Estimate of precautionary need (V) V = N (W*E+S)
7 Categorie 3 RI&E Methodiek Afkorting Gebaseerd op Category 3 ISO/TR 13121, Nanotechnologies Nanomaterials Risk Evaluation ISO-TR13121 Comb. of cat 1 & 2 Nanotechnology: Risk Assessment Model ISPESL-model Hazard assessment Risicoevaluatie Gevaren analyse vorm oplosbaarheid aggregatie/agglomeratie Evaluation risk: Σ(factor level risk)*corrective factor 5 15: low risk 16 35: medium risk Eigenschappen van de stof 36 or higher: high risk Exposure asssement Blootstellingsanalyse Hoeveelheid materiaal Frequentie Aantal blootgestelde medewerkers Gebruik van de stof
8 Theoretische vergelijking RI&E methodieken Criteria voor hazard assessment Fysisch gerel. eigenschappen -Vorm -Grootte -Aggregatie/ agglomeratie -Oplosbaarheid -Oppervlakte -Chemische samenst. oppervlak Gezondheid gerel. eigenschappen - Mutageen - Toxisch - Carcinogeen - Irriterend - Reproductietox. Chemie gerel. eigenschappen. - Ontvlambaar - Reactiviteit - Corrosief - Explosief Criteria Criteria Nanotoolkit RI&E- Methodiek Criteria related to the physical proporties Shape (general) Nano wires/tubes EPN s non wires/tubelar Size RAM Anisotrope Spherical Aggregation/agglomeration Solubilty (general) Insoluble Soluble Surface chemistry Surface area Stability Criteria related to health Mutagenicity Sensitizing Carcinogenicity Reprotoxicity (dermal) Toxicity Astmagen Irritating Chemical related proporeties Corrosiveness Explosiveness Pyrophiricity Reactivity/catalytical activity/ redox potential Flammability Criteria analyse deel 1 Chemical Control kit Cat 1 Cat 2 Cat 3 Stoffenm. nano ANSES Guidance TU-D Guidelines PM ISPESLmodel CBnanotool EPFLmodel ISO-TR Cat. 1 Cat. 2 Cat. 3
9 Theoretische vergelijking RI&E methodieken Criteria voor blootstellingsanalyse Criteria analyse deel 2 Criteria RI&E Chemical Control kit Cat 1 Cat 2 Cat 3 Stoffenm. nano ANSES Guidance TU-D Guidelines PM ISPESLmodel Nanotoolkit CBnanotool EPFLmodel ISO-TR Hoeveelheid materiaal Aantal blootgestelde medewerkers Stoffigheid Frequentie Duur van de taak Vluchtigheid/ Viscositeit
10 Vergelijking van RI&E methodieken in de praktijk Gebruik van nano-specifieke RI&E methodieken op de werkvloer Risico Stap 1 Chemical Control Kit Risk level stap 3&4 UU gebruik van nano SiO 2 als poeder en in dispersie RI&Emethodiek CB- Nanotool SM-nano ANSES The Guidance PM Nanotoolkit Cat 1 Cat 2 Cat 3 Maatregelen EPFLmodel ISPESLmodel Step 1: Afwegen van mg SiO 2 in een zuurkast Step 3&4: Dispersie van SiO 2 in een zuurkast Risicoevaluatie Kleur Hoog Hoog/ middel Middel Laag AH-strategie LV NVT RV ZK Arbeidhygiënische strategie Lokale ventilatie Niet van toepassing Ruimte ventilatie Zuurkast
11 Conclusies Gebuikte criteria voor risico-analyse (algemeen) - Vele criteria worden gebruikt t.b.v. risico-evaluatie. (er is geen sprake van standaardisatie) Gebruik van nano-spefieke RI&E-methodieken in de praktijk - De risico-evaluatie kan per RI&E-methodiek aanzienlijk afwijken voor exact dezelfde handeling. - Expertise is noodzakelijk voor het gebruik van de diverse RI&Emethodieken Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door: - Het gebruik van verschillende criteria in de onderzochte RI&E methodieken; - Verschillen in interpretatie van criteria per RI&E-methodiek; - Het wel of niet meenemen van maatregelen in de risico-evaluatie; - Beschikbare informatie tijdens het gebruik van de diverse RI&Emethodieken.
12 Conclusies De meest geschikte nano-specifieke RI&E methodieken voor onderzoek zijn : CB-nanotool, No Nano 3 Quantify 10 mg per experiment Particle agglomeration Yes Nano 2 EPFL-model Activity with Unknown Nano 3 nanomaterials No Nano 2 Entire process in closed milieu Activity with NP in powder form Use Quantify <10 mg per experiment and > 1 mg per experiment Particle agglomeration Yes Nano 1 Nano 1 Unknown Nano 2 Quantity < 1 mg per experiment Nano 1 Nanotoolkit
13 Aanbevelingen Nano-specifieke RI&E-methodieken standaardiseren ISO/DTS Nanotechnologies - Occupational risk management applied to engineered nanomaterials - Part 2: Use of the control banding approach De huidige nano-specifieke RI&E-methodieken kunnen alleen gebruikt worden door experts of i.s.m. experts. Ontwikkel handleidingen voor het gebruik van de beschikbare RI&E-methodieken Voor het gebruik van nano-materialen met onbekende eigenschappen: Focus op het voorkomen van blootstelling De focus bij onderzoeksinstelling: worst case scenario & voorkomen van blootstelling.
14 Vragen?. Hartelijk bedankt voor jullie aandacht Contact Marcel Vervoort, of Science Park 105, 1098XG Amsterdam
Bedrijfsinterne richtlijn. Fenneke Linker. Arbeidshygiëne & Toxicologie
0 Bedrijfsinterne richtlijn Risk Assessment Working with Nanomaterials Fenneke Linker Arbeidshygiëne & Toxicologie ARBOdienst DSM Kennis mbt veilig werken met nanomaterialen 1 Gezondheidsraad rapport (2006)
Nadere informatieNanotechnologie. en het
Nanotechnologie en het Koninklijk besluit van 11 maart 2002 betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers tegen de risico's van chemische agentia op het werk. KB chemische
Nadere informatieStoffenmanager Nano: (hoe) werkt het?
Stoffenmanager Nano: (hoe) werkt het? NVvA symposium 28 Maart 2012 Henri Heussen henri.heussen@arbounie.nl Inleiding Onzekerheid beoordeling gezondheidsrisico s nano deeltjes Ontbreken dosis-respons relaties
Nadere informatieEvaluatie van nano-tools voor veilig werken met nano-materialen op de werkplek
Evaluatie van nano-tools voor veilig werken met nano-materialen op de werkplek NVvA Symposium, april 2019 dr.ir. Daan Huizer Caesar Consult Nijmegen dr.ir. Maaike Visser RIVM Centre for Safety of Substances
Nadere informatieRalf Cornelissen et al.
Werken met nanomaterialen bij kennisinstellingen Ralf Cornelissen et al. Veilig werken met synthetische nanomaterialen bij Nederlandse kennisinstellingen: samenwerken loont. Op praktisch elke onderzoeksinstelling
Nadere informatienano en (leef)milieu dik van de meent
nano en (leef)milieu dik van de meent 1 30 november 2010 inhoud 1. waarom? 2. wat? 3. hoe? 2 Waarom? Publieke zorg consumentenproducten voeding. milieu? 3 Wat? Definitie Europese Commissie Nanomaterial
Nadere informatieHoe goed is de ECETOC Targeted Risk Assessment (TRA) tool voor werknemers?
Hoe goed is de ECETOC Targeted Risk Assessment (TRA) tool voor werknemers? Dook Noij Dow Industrial Hygiene Expertise Centre NVvA symposium, april 2018 Dow.com De geintegreerde ECETOC TRA tool (werknemer,
Nadere informatieGebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen
Gebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen Ir. Ralf Cornelissen, Stichting FOM NVVK Veiligheidscongres 2015 - Veiligheid? Zoek het ff zelf uit! Dinsdag 31 maart 2015,
Nadere informatieSafe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE
Safe production of Marine plants and use of Ocean Space 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE Waarom dit project? De 2050 Challenge 2050: 10 billion people Voedsel Water
Nadere informatieThe power digital instruction and training Implementatie van digitale instructie en training bij wetenschappelijk Instituten van NWO-I
The power digital instruction and training Implementatie van digitale instructie en training bij wetenschappelijk Instituten van NWO-I Marcel Vervoort Centraal Arbo- en Milieufunctionaris NWO-I Veiligheidskundige,
Nadere informatieWat is nanotechnologie en welke zijn de mogelijke gezondheidseffecten voor de werknemers
Wat is nanotechnologie en welke zijn de mogelijke gezondheidseffecten voor de werknemers Peter Hoet K.U.Leuven Pneumology, Lung Toxicology Peter.hoet@med.kuleuven.be Wat is nanotechnologie en welke zijn
Nadere informatieFysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017
Fysieke belasting Stephanie Jansen 22 november 2017 NEN Nederlands Normalisatie-instituut Opgericht in 1916 Onafhankelijke stichting Non-profit Netwerk van ca. 800 commissies & ca. 5000 leden Ontwikkelt,
Nadere informatieExposure scenarios, condities en beheersmaatregelen bepaald met ART. Hans Marquart/Selma Dieperink
Exposure scenarios, condities en beheersmaatregelen bepaald met ART Hans Marquart/Selma Dieperink Inhoud Even opfrissen: Exposure Scenario ART Laat eens zien, zo n ART-work! Wat moet ik hiermee? Hoe komen
Nadere informatienanotechnologie Universiteit Groningen IVAM UvA
Het maatschappelijk debat over nanotechnologie Lotte Krabbenborg & Ralf Cornelissen Universiteit Groningen IVAM UvA Inhoud presentatie Niet: Nanotechnologie bekijken vanuit inhoudelijk, chemisch, toxicologisch
Nadere informatieGebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen
Gebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen Goede Praktijken Deel B Den Haag, januari 2014 Gebruik van synthetische nanomaterialen bij Nederlandse onderzoekinstellingen
Nadere informatieVeiligheidsbeoordeling onder REACH
Veiligheidsbeoordeling onder REACH Informerende presentatie Maikel van Niftrik Aanleiding presentatie REACH is taaie wetgeving, en een gegeven REACH Guidance biedt inzichten, maar zeer uitbundig Arbeidshygiene
Nadere informatieICMS CBRN: SYSTEEM BEPROEVING RC VOERTUIG. SERVY project TNO SERVY team
ICMS CBRN: SYSTEEM BEPROEVING RC VOERTUIG SERVY project TNO SERVY team INTENSIVERING CIVIEL MILITAIRE SAMENWERKING (ICMS) ICMS 2 CBRN: Systeem Beproeving RC Voertuig ICMS CBRN TAKEN Het plegen van chemische
Nadere informatieWat weet je als je nano meet?
Wat weet je als je nano meet? Ervaringen uit twee projecten Ralf Cornelissen IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Contactgroep Gezondheid en Chemie 23 november 2010, Aristo Utrecht Inhoud presentatie
Nadere informatieIntegratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036
Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 NCP contactdag, 19 april 2016 Thamar Zijlstra, Dick Hortensius NEN Milieu en Maatschappij Agenda Achtergrond NPR 9036
Nadere informatieFidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth
Fidelity of a Strengths-based method for Homeless Youth Manon krabbenborg, Sandra Boersma, Marielle Beijersbergen & Judith Wolf s.boersma@elg.umcn.nl Homeless youth in the Netherlands Latest estimate:
Nadere informatieSafety Values in de context van Business Strategy.
Safety Values in de context van Business Strategy. Annick Starren en Gerard Zwetsloot (TNO) Papendal, 31 maart 2015. NVVK sessie Horen, Zien en Zwijgen. Safety Values in de context van Business strategy.
Nadere informatieIr. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Management
Policy Aspects of Storm Surge Warning Systems Ir. Herman Dijk Ministry of Transport, Public Works and Water Contents Water in the Netherlands What kind of information and models do we need? Flood System
Nadere informatieVeiligheidsinformatie van producten conform REACH Hoe maak je een extended Safety Data Sheet voor een product
Veiligheidsinformatie van producten conform REACH Hoe maak je een extended Safety Data Sheet voor een product Henk Thuis www.caesar-consult.nl NVvA Symposium 13-14 april 2011 2 Onderwerp esds Stof 1 esds
Nadere informatieRelationship between dustiness/ viscosity and dermal exposure in deposition
WORKING FOR A HEALTHY FUTURE Relationship between dustiness/ viscosity and dermal exposure in deposition Een studie ter ondersteuning van Dermal ART 28-03-2012 Stan de Poot Hoofdvakstage Occupational and
Nadere informatieOntwikkeling van een meetstrategie
Ontwikkeling van een meetstrategie voor het verzamelen van gegevens om een conceptueel nano-model te kalibreren Cindy Bekker, MSc Afstudeerstage: OEH/HERA Radboud Universiteit Supervisor: Dick Brouwer,
Nadere informatieSamenvatting en stappen uit voorgestelde best-practice-richtlijn van het Rapport
Samenvatting en stappen uit voorgestelde best-practice-richtlijn van het Rapport Omgaan met nanodeeltjes op de werkvloer Nanowetenschap en nanotechnologieën vormen een vakgebied dat op dit moment nationaal
Nadere informatieEen kwestie van REACH & CLP. Rene de Graaff. Reach Chemical Control, Lyondell Basell Industries
Een kwestie van REACH & CLP Rene de Graaff Reach Chemical Control, Lyondell Basell Industries Reach wetgeving Registratie, Evaluatie, Authorisatie and restrictie van Chemicalien (REACh) is een Europese
Nadere informatieERVARINGEN MET REACH UIT DE DAGELIJKSE PRAKTIJK
ERVARINGEN MET REACH UIT DE DAGELIJKSE PRAKTIJK Mathieu van Puijvelde Arbeidshygiënist 1 PROFIEL SHELL Actief in meer dan 90 landen Wereldwijd 93.000 medewerkers Ongeveer 43.000 service stations verspreid
Nadere informatieAlcohol policy in Belgium: recent developments
1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November
Nadere informatieErik Tielemans / Marieke op de Weegh
Nanodeeltjes Van wetenschap naar praktijk Erik Tielemans / Marieke op de Weegh 2 Nano: nieuwe buzz-woord? Inhoud presentatie Economische, maatschappelijke en politieke context Wat zijn nanodeeltjes en
Nadere informatiemet nanodeeltjes NVvA symposium 17 april 2008
Goede praktijken voor omgang met nanodeeltjes NVvA symposium 17 april 2008 Paul Borm, CEL, Hogeschool Zuyd Remko Houba, Arbo Unie, Expertise Centrum Toxische Stoffen Fenneke Linker, DSM Arbodienst Opzet
Nadere informatiePresentatie bevindingen workshops vg-documenten addendum gebruik. NOGEPA OIM-dagen: 5/3/14 Bonden & branche: 19/3/14 NOGEPA HSE-COM: 14/5/14
Presentatie bevindingen workshops vg-documenten addendum gebruik NOGEPA OIM-dagen: 5/3/14 Bonden & branche: 19/3/14 NOGEPA HSE-COM: 14/5/14 Februari 2014 Doelstelling project vg-documenten voor SodM Inzicht
Nadere informatieExposure Control Efficacy Library (ECEL)
ary (ECEL) Development and Evaluation 2 Wat is ECEL? MS Access database - brede scala van RMMs - kwantitatieve effectiviteitswaarden - inhalatoire blootstelling aan stoffen Oorspronkelijk ontwikkeld voor
Nadere informatieVeilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema
Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema Situatieschets Océ-Technologies B.V. in Venlo Verschuiving in marktsegment Verschillende gebruikers, andere
Nadere informatieBE Nanoregistry Annual Public Report
1 BE Nanoregistry Annual Public Report Carine Gorrebeeck FPS Health, Food Chain Safety & Environment 2 WHY? The objectives of the registry (a.o.): - Traceability: allow competent authorities to intervene
Nadere informatieISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security
ISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security IT Security in de industrie, 11 mei 2006 Standards Certification Education & Training Publishing Conferences & Exhibits Bianca Scholten, ISA Netherlands
Nadere informatieKaraterisering van trends in blootstelling: cytostatica in Nederlandse ziekenhuizen als voorbeeld
Karaterisering van trends in blootstelling: cytostatica in Nederlandse ziekenhuizen als voorbeeld Kenniscentrum RIWE (Risk Assessment in the Work Environment) Tim Meijster Department of Food & Chemical
Nadere informatieISO 9001: Business in Control 2.0
ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM
Nadere informatieNanoreferentiewaarden
Nanoreferentiewaarden Beheersmaatregel of wassen neus? Ralf Cornelissen Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie 21 e NVvA symposium: beheersmaatregelen onder de loep 28 maart 2012, Zeist FOM Institute
Nadere informatieEen nieuw Hazard Banding schema in lijn met GHS. Oude Control Banding wijn in nieuwe zakken of nieuwe Control Banding wijn in oude zakken?
Een nieuw Hazard Banding schema in lijn met GHS. Laan van Kronenburg 14 1183 AS AMSTELVEEN THE NETHERLANDS Tel. +31 6 1825 1720 henri.heussen@cosanta.nl Oude Control Banding wijn in nieuwe zakken of nieuwe
Nadere informatieBasisgegevens. Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Nieuwe opleiding. Nieuw Ad programma. Nieuwe hbo master. Nieuwe joint degree
Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Universiteit
Nadere informatieMet een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen
Risicobeoordeling van gevaarlijke stoffen op het werk Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen NVvA Symposium Scheveningen, 13 april 2016 Stan de Poot Onderwerpen Beoordeling
Nadere informatieCorporate presentation. Risicomanagement Jeroen Baart
Corporate presentation Risicomanagement Jeroen Baart Leading specialist in safe, productive and innovative solutions for working at height Since 1968, 48 years experience Offices in 16 countries, 57 depots
Nadere informatieWelkom! NANOMATERIALEN; BLOOTSTELLING EN BEHEERSING Wat kan een arbeidshygiënist ermee? AUTEUR Birgit van Duuren - Stuurman. DATUM 19 maart 2015
Welkom! NANOMATERIALEN; BLOOTSTELLING EN BEHEERSING Wat kan een arbeidshygiënist ermee? AUTEUR Birgit van Duuren - Stuurman DATUM 19 maart 2015 PLAATS Zeist Programma 14.15 Introductie 14.25 Is meten noodzakelijk?
Nadere informatieConsequenties van de veranderingen vanuit de ISO :2015 op het GMP monitoring systeem
Consequenties van de veranderingen vanuit de ISO 14644-1:2015 op het GMP monitoring systeem 1 ISO14644-Series Contaminant Air Cleanliness by. Surface Cleanliness by. Particles ACP: 14644-1 Air Cleanliness
Nadere informatieBlootstellingprofielen voor pesticiden bij tuinders. TNO Kwaliteit van Leven
Blootstellingprofielen voor pesticiden bij tuinders TNO Kwaliteit van Leven Inleiding Epidemiologisch onderzoek naar de effecten van blootstelling aan pesticiden op de fertiliteit van mannen. Universitair
Nadere informatieProcedure voor het afleiden van huidgrenswaarden voor stoffen met H-notatie, maar zonder een dermale Derived No Effect Level (DNEL)
Procedure voor het afleiden van huidgrenswaarden voor stoffen met H-notatie, maar zonder een dermale Derived No Effect Level (DNEL) NVvA-symposium 2019, Woudschoten (Zeist), wo. 10 april Cornelis van Loon
Nadere informatieMaterials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union
Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Materials Passports C2C Café, Oktober 2018 Hein van Tuijl, managing director, EPEA Nederland 1 EPEA INTERNATIONALE UMWELTFORSCHUNG
Nadere informatieHANDLEIDING VEILIG WERKEN MET NANOMATERIALEN EN PRODUCTEN
HANDLEIDING VEILIG WERKEN MET NANOMATERIALEN EN PRODUCTEN Versie 1.0 - november 2010 Colofon: Document. nr. 1041 O Versie 1.0 Titel Handleiding veilig werken met nanomaterialen en producten Datum November
Nadere informatieInformatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013
Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013 Aart Bitter Haarlem, 18 maart 2014 Kwaliteitskring Noord-Holland www.information-security-governance.com Agenda 13:45-14:15 - Informatiebeveiliging Introductie
Nadere informatieBeoordeling van beroepsgebonden blootstelling binnen REACH
Beoordeling van beroepsgebonden blootstelling binnen REACH Ervaringen uit voorbereidende projecten Hans Marquart, Senior onderzoeker Registratie, Evaluatie, Autorisatie (en restrictie) van Chemische Stoffen
Nadere informatieProgramma 14 november middag. Risicomanagement Modellen. Strategisch risicomanagement
Programma 14 november middag Risicomanagement Modellen Strategisch risicomanagement Kaplan 1www.risicomanagementacademie.nl 2www.risicomanagementacademie.nl Risicomanagement modellen Verscheidenheid normen
Nadere informatieWind Werkt windstroom en werkgelegenheid
Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer
Nadere informatieDevelopments in SWAT modelling
Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater
Nadere informatieShiftwork: Problems & Solutions
Shiftwork: Problems & Solutions Copyright Circadian Technologies Ltd 2014 CIRCADIAN: Introductie Current Planned Boston London St Petersburg Amsterdam Osaka Jakarta Santiago Brisbane CIRCADIAN: Products
Nadere informatieSummary of product characteristics for a biocidal product
Summary of product characteristics for a biocidal product Moustimug spray PT 19 - Afweermiddelen en lokstoffen BE-0012724-0000 BE2015-0024 Table Of Contents 1. Administrative information 1 1.1. Trade name(s)
Nadere informatieWindstroom en werkgelegenheid
Windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 x meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer dan 40 x
Nadere informatieZelf aan de slag met de REACH exposure assessment tool ECETOC-Tra v3.1. NVVK Symposium, 01 april 2015, Papendal
Zelf aan de slag met de REACH exposure assessment tool ECETOC-Tra v3.1 NVVK Symposium, 01 april 2015, Papendal Joost van Rooij Stan de Poot Over ons Caesar Consult is een gespecialiseerd adviesbureau op
Nadere informatieWork related road safety trends and analysis in Belgium. PRAISE Madrid - October 1, 2015
Work related road safety trends and analysis in Belgium PRAISE Madrid - October 1, 2015 Study conducted by BRSI support of the Fund for Occupational Accidents analysis of 81.080 accidents (period 2008-2012)
Nadere informatieOpleiding PECB IT Governance.
Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)
Nadere informatieCobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1
CobiT Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 Control objectives for information and related Technology Lezenswaardig: 1. CobiT, Opkomst, ondergang en opleving
Nadere informatieReach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht
Reach en GHS 11 februari 2010 / Utrecht Supertanker REACH Little dingy GHS Voor diegene die met GHS moet werken wordt de dingy steeds groter. Inhoud 1. Reach 2. Korte terugblik 3. Eerste registratie 4.
Nadere informatieBeoordeling van blootstelling aan gevaarlijke stoffen in een labomgeving. Van compliance based naar risk based
Beoordeling van blootstelling aan gevaarlijke stoffen in een labomgeving Van compliance based naar risk based Wim Grisnich Veiligheidskundige Arbeidshygiënist DSM Resins & Functional Materials Zwolle Als
Nadere informatieOntwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming
faculteit economie en bedrijfskunde center for operational excellence 18-05-2016 1 18-05-2016 1 Ontwikkeling van simulationbased serious games ten behoeve van logistieke besluitvorming Durk-Jouke van der
Nadere informatieEthiek en management-systematiek
Responsible Care Deze presentatie wat is Responsible Care (Global Charter) Relatie met operationele veiligheid In de chemie VCA en VCO Enkel k l aanbevelingen Bert Zandvoort Coordinator Masterclass Veiligheid
Nadere informatieVALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E
VALUE ENGINEERING: THE GAME! Involvement Process for Technical Projects Feedback/Learning/Knowledge Management Involvem ment Business Process Engineering Estimating Project Director Detailed Engineering
Nadere informatieErvaring of Wetenschap? Loop even mee door de wereld van veiligheid
Ervaring of Wetenschap? Loop even mee door de wereld van veiligheid Dr Linda J. Bellamy, White Queen BV linda.bellamy@whitequeen.nl 1 Maar.. is WETENSCHAP een onderdeel van VEILIGHEID? http://mrlowerynewtonfalls.weebly.com/lab-safetyand-safety-procedures.html
Nadere informatieEnterprise Portfolio Management
Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2
Nadere informatieHerfstmaatregelen Hoe en waar wordt het middel aangebracht? Hoe om te gaan met Electra Gel S4 (Sandite)? Advies
Herfstmaatregelen Om hinder voor treinreizigers door gladde sporen te verminderen, starten ProRail en NS, afhankelijk van de daadwerkelijk geconstateerde gladheid, met het aanbrengen van een gel met zand-
Nadere informatieHet nieuwe veiligheidsinformatieblad voor chemische producten
Het nieuwe veiligheidsinformatieblad voor chemische producten Tine Cattoor Advisor product policy VLARIP projectleader Easyfair Antwerpen - 30/03/2011 Geen gebruik zonder bronvermelding 1 Afkortingen C&L
Nadere informatieAdvanced Instrumentation. Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet. 10 Oktober 2012
Advanced Instrumentation Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet 10 Oktober 2012 Agenda Wat is Advanced Instrumentation? Hoe past Advanced Instrumentation in de keten van fundamenteel onderzoek
Nadere informatieHet nieuwe grenswaardenstelsel
Het nieuwe grenswaardenstelsel hebben we het kind met het badwater weggegooid? Linda Schenk en Nicole Palmen Publicatie: Throwing the Baby Out with the Bath Water? Occupational Hygienists Views on the
Nadere informatiePrivacy & Data event Johan Rambi 18 Mei 2017
Privacy & Data event 2017 Johan Rambi 18 Mei 2017 Alliander is een data gedreven netbeheerder (DSO) Wat is Privacy? Wat is Privacy? Eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer Ook wel: het recht
Nadere informatieSessie Q Gevaarlijke stoffen en veilige werkwijzen: Halen we de nulblootstelling?
Sessie Q Gevaarlijke stoffen en veilige werkwijzen: Halen we de nulblootstelling? Werken in een lab: extreem gevaarlijk! Maar toon maar eens aan dat het risico desondanks heel beheersbaar is Ontwikkeling
Nadere informatieGebruik van ART binnen REACH
Gebruik van ART binnen REACH NVVA symposium 2011 Abstract expressionisti work by Gerhard Richter Blootstelling beoordelen: een kunst & wetenschap! Gebruik ART is meer dan knoppen indrukken Weten wat je
Nadere informatieClimate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Nadere informatieBareld Bruining ZIN & ONZIN VAN ON-LINE PROCESS ANALYZERS
Bareld Bruining ZIN & ONZIN VAN ON-LINE PROCESS ANALYZERS AGENDA q Skilledin introductie q Zin & Onzin van On-line process analyzers q Samenvatting TRAIN TO RETAIN TRAIN TO RETAIN -TRAINING Development
Nadere informatieRI&E Nanodeeltjes *) Uitgevoerd door: Faculteit: CTW/EWI/TNW Vakgroep: 1. Informatie Nanomateriaal Productnaam:
RI&E Nanodeeltjes *) Uitgevoerd door: Faculteit: CTW/EWI/TNW Vakgroep: 1. Informatie Nanomateriaal Productnaam: Chemische naam: CAS-reg. nr.: Grootteverdeling van deeltjes of primaire nm deeltjes in product
Nadere informatieISO Stephanie Jansen - NEN Henk Kwakernaak - KWA
ISO 45001 Stephanie Jansen - NEN Henk Kwakernaak - KWA overheid industrie vakbonden NGO s consumenten consultancy/ wetenschap Missie: het kennisnetwerk op gebied van normontwikkeling en normtoepassing
Nadere informatieBouwstenen van wet & regelgeving Nanomaterialen
Bouwstenen van wet & regelgeving Nanomaterialen Monique Groenewold, coördinator KIR nano Indeling 1. RIVM & KIR-Nano 2. Introductie 3. Bouwstenen Wet & regelgeving 4. Definitie 5. REACH 6. Register Wat
Nadere informatieUNECE/UNESCAP Workshop on. Electronic Trade Documents. Ulaanbaatar, Mongolia, October 2009
/UNESCAP Workshop on Electronic Trade Documents Ulaanbaatar, Mongolia, October 2009 Presentation Need for digital paper documents Developing Electronic documents for SW Using Digital Paper in Supply Chains
Nadere informatieMonitoring Water Quality
Monitoring Water Quality Drs Gerrit Vossebelt Senior Advisor WVL EU Resident Twinning Advisor Turkey Delta of 4 international rivers Rhine Meuse Scheldt Ems North Sea Wadden Sea 2 INBO 2013 - Workshop
Nadere informatieVeilig werken met chemicaliën
Veilig werken met chemicaliën Vlaams Instituut voor sportbeheer en recreatiebeleid 3 e Trefdag Zwembaden Docent: David Bogaert Inhoud 1. Producten met gevaarlijke eigenschappen 2. Veranderende wetgeving
Nadere informatieREACH: Jongleren met toxicologische kengetallen
REACH: Jongleren met toxicologische kengetallen Hoe is de uitwerking van de REACH-regels door de industrie? Erik Houthoff 8 maart 2012 REACH - uitwerking door industrie Onderwerpen 1. Organisatie 2. Vaststellen
Nadere informatieREACH nieuw werkveld voor Arbeidshygiënist
REACH nieuw werkveld voor Arbeidshygiënist NVvA Symposium Zeist, maart 2012 Caesar Consult: Joost van Rooij @ Caesar_Consult Agenda 1. Introductie 2. Verschillen oude MSDS en nieuwe extsds 3. Exposure
Nadere informatiePraktijkervaringen en Best Practice aanpak voor de 4 stappen van I-SZW en REACH
Registratie en risicobeoordeling van gevaarlijke stoffen: Bedrijven moeten het echt zelf doen! Praktijkervaringen en Best Practice aanpak voor de 4 stappen van I-SZW en REACH NVvK symposium 31 maart 2015
Nadere informatieDifferences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children
1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-
Nadere informatieOpportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs. James W. Jones Director, FCI
Opportunities for Collaborative Interdisciplinary Programs James W. Jones Director, FCI Outline Introduction: Motivation for the FCI Ongoing Projects Mechanisms Emerging Needs, Opportunities Closing Remarks
Nadere informatieWat komt er op ons af?
BUSINESS ASSURANCE ISO 45001 Wat komt er op ons af? Apply veiligheidsdag Hans Snoeren 25 mei 2016 1 EHS Conversion_01_Introduction_Rev 0 SAFER, SMARTER, GREENER Introductions Planning ontwikkeling ISO
Nadere informatieViB2.0 VERANDERINGEN IN DE WERELD VAN HET VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD. Ivo Erens Dangerous Substances Communication advies.
ViB2.0 VERANDERINGEN IN DE WERELD VAN HET VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD 1 Ivo Erens Dangerous Substances Communication info@ondersteuning advies.nl Programma Wat bespreken we + Het + Het ontvangen van het
Nadere informatieWat betekent REACH. R registration E evaluation A authorisation en restriction CH chemicals
Wat betekent REACH R registration E evaluation A authorisation en restriction CH chemicals Doelstellingen REACH Bescherming mens en milieu Vrije handel Concurrentie Ontwikkeling alternatieven Autorisatie
Nadere informatieZijn jullie nu zo dom of ben Ik nu zo slim?
Risicoperceptie Tjabe Smid Zijn jullie nu zo dom of ben Ik nu zo slim? Schattingen van het aantal vroegtijdige doden door luchtvervuiling in Nederland lopen uiteen van 6.700 tot 12.900 per jaar. 298 (193
Nadere informatieGetrapte aanpak voor de beoordeling van blootstelling in het laboratorium
Getrapte aanpak voor de beoordeling van blootstelling in het laboratorium LabSafety 2015 Carla Duijf (RAH, exposure specialist) 2 juni 2015 Werkervaring AH Blootstelling chemische stoffen 1990 2002 Universiteit
Nadere informatieVerificatie van Onderzoeksgegevens. Een internationaal perspectief. Jean-Paul Eycken. FormaliS. EPD-Dag Amsterdam, NL 12 juni 2008
Verificatie van Onderzoeksgegevens Een internationaal perspectief Jean-Paul Eycken -Dag Amsterdam, NL 12 juni 2008 Slide 1 Mag ik mij even voorstellen? Jean-Paul Eycken Bioingenieur, MBA 20 jaren ervaring
Nadere informatieGOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST
National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE
Nadere informatieHoe moeilijk kan het zijn! Daan Goris Hosokawa Micron B.V.
Hosokawa Menger Selectie Hoe moeilijk kan het zijn! Daan Goris Hosokawa Micron B.V. HOSOKAWA MICRON Corporation Opgericht in 1916 Productie faciliteiten in 5 landen 10 R&D and test centra Omzet 400 M.
Nadere informatieEDA huidige situatie. Presentatie voor NIDV KG Europa. André Mom 7 januari 2015
EDA huidige situatie Presentatie voor NIDV KG Europa André Mom 7 januari 2015 EDA huidige organisatie Claude-France Arnould, tot 15/01/2015 Head of the EDA: Federica Mogherini Rini Goos Roland Van Reybroeck
Nadere informatieJouw welbevinden doet ertoe! Yvonne van den Berg, HR Benelux Philips Lighting Congres Alles is Gezondheid 7 februari 2018
Jouw welbevinden doet ertoe! Yvonne van den Berg, HR Benelux Philips Lighting Congres Alles is Gezondheid 7 februari 2018 1 Opbouw van mijn bijdrage Korte introductie/wie ben ik? Integraal gezondheidsmanagement
Nadere informatieHeropnamen? Aan de slag!
VEVIGHEID IN DE ZORG V Heropnamen? Aan de slag! Jan Klein Anesthesioloog Hoogleraar Patient Safety Engineering 1 A quality indicator should not use the total amount of readmissions, but should solely address
Nadere informatie