EINDTERMEN IN HET TOEKOMSTIG ONDERWIJSLANDSCHAP: DISCUSSIENOTA
|
|
- Hugo ter Linde
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 EINDTERMEN IN HET TOEKOMSTIG ONDERWIJSLANDSCHAP: DISCUSSIENOTA VSKO Situering Het M-decreet, vks, masterplan hervorming so, Plan geletterdheid Verhogen 1, Europese sleutelcompetenties zijn belangrijke referentiekaders voor het concept van eindtermen in een toekomstig onderwijslandschap. In deze discussienota formuleren we aandachtspunten in functie van een toekomstig concept van eindtermen en ontwikkelingsdoelen. We maken ook gebruik van VLOR-adviezen 2. In eerste instantie nemen we het gewoon so als uitgangspunt. Ook buo, bao, vo, ho moeten mee betrokken worden in het verdere traject. Op basis van de besprekingen moeten we komen tot een aantal vuistregels voor het concept eindtermen waarop we in overleg met de overheid kunnen terugvallen. 1 Ontwikkelingsgericht perspectief Het ontwikkelingsgericht perspectief van de leerling moet meer dan vandaag het uitgangspunt zijn. Eindtermen 3 moeten differentiatie toelaten omdat: de leerlingenpopulatie meer divers is en wordt op het vlak van culturele achtergrond, gelovige achtergrond, thuistaal, socio-economische achtergrond (met o.a. toenemende kinderarmoede); inclusief onderwijs een belangrijke evolutie is in ons onderwijs; er in de A-stroom meer aandacht moet komen voor differentiatie; het de ambitie moet zijn om met elke leerling het minimale geletterdheidsniveau effectief te bereiken op het einde van het leerplichtonderwijs. 2 Minimumdoelen en leerlingenpopulatie Omschrijving van eindtermen SO in de CODEX: Art : De eindtermen zijn minimumdoelen die de overheid noodzakelijk en bereikbaar acht voor een bepaalde leerlingenpopulatie in het gewoon secundair onderwijs. Met minimumdoelen wordt bedoeld : een minimum aan kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes, bestemd voor die leerlingenpopulatie. 1 Geraadpleegd op 17 januari VLOR-adviezen: Een stand van zaken van de discussie in de VLOR over het concept van eindtermen en ontwikkelingsdoelen, juni 2006; Standpunt over de wijze van aanpassingen van de eindtermen, januari 2008; Advies over geletterdheid naar aanleiding van de publicatie van de PIAAC-resultaten, december We hanteren in deze nota systematisch de term eindtermen, ook als we ontwikkelingsdoelen bedoelen.
2 Minimum bekeken vanuit maatschappelijk oogpunt Wat moet de toekomstige burger minimaal kennen/kunnen om in de maatschappij te functioneren? Wat mag de maatschappij van deze toekomstige burgers verwachten om onze samenleving vorm te geven? Dit maatschappelijk minimum moet gedurende het volledige leerplichtonderwijs een belangrijk uitgangspunt zijn voor onderwijs voor alle leerlingen ongeacht hun cognitieve capaciteiten en los van eigenheid van studiedomein en studierichting. Bij het maatschappelijk minimum maken we een onderscheid tussen geletterdheid en maatschappelijke waarden: geletterdheid: we hanteren de omschrijving uit het Plan Geletterdheid Verhogen: geletterdheid omvat de competenties om informatie te verwerven, te verwerken en gericht te gebruiken. Dit betekent met taal, cijfers en grafische gegevens kunnen omgaan en gebruik kunnen maken van ICT. Geletterd zijn is belangrijk om zelfstandig te functioneren en participeren in de samenleving en nodig om zich persoonlijk te kunnen ontwikkelen en bij te kunnen leren; maatschappelijke waarden (vandaag vooral terug te vinden in de vakoverschrijdende eindtermen): de democratische samenleving, de duurzame samenleving, de universele rechten van de mens 2.2 Minimum bekeken vanuit de structuur so Het bepalen van het minimum is afhankelijk van het perspectief van waaruit men de leerlingenpopulatie afbakent: graad, finaliteit (doorstromingsperspectief), studiedomein, studierichting. Die afbakening is belangrijk om mogelijke overgangen van leerlingen tussen studierichtingen en/of scholen te waarborgen. Ook vanuit de invalshoek van kwaliteit van onderwijs is die afbakening noodzakelijk. Bij de uitgangspunten van de eindtermen stelt men 4 : Als norm om de bereikbaarheid van een eindterm te beoordelen geldt dat de eindterm bereikbaar is voor 75% van de leerlingen van de betrokken leerlingengroep. Deze norm is een beoordelingsnorm - naast andere - voor de deugdelijkheid van de eindterm en heeft niets te maken met de kwaliteitsbeoordeling van een afzonderlijke school door de inspectie. Bedenking bij de huidige eindtermen: bij een zeer heterogene populatie die niet gelijkmatig verspreid zit in verschillende basisopties of studierichtingen kan men niet spreken van een gemiddelde leerling of normleerling (75% norm). Eindtermen kunnen zo voor een basisoptie of studierichting te hoog van niveau zijn. eindtermen voor de eerste graad A-stroom moeten bereikbaar zijn voor alle leerlingen A- stroom. De huidige basisopties zorgen vandaag (om allerlei redenen) voor een selectie op cognitief vlak. Dat eindtermen vandaag niet gerealiseerd worden in een basisoptie komt o.a. doordat de eindtermen op een te hoog niveau geformuleerd zijn voor de leerlingenpopulatie in die basisoptie. Als men eindtermen schrijft voor de heterogene A-stroompopulatie is het belangrijk om het minimale niveau te vatten dat bereikbaar moet zijn voor alle leerlingen binnen die heterogene populatie; eindtermen voor kso/tso moeten vandaag bereikbaar zijn voor alle leerlingen kso-tso. De diversiteit in abstractiegraad tussen de verschillende studierichtingen kso-tso is groter dan in aso. Ook hier kan men niet zo maar spreken van een gemiddelde leerling kso-tso maar moet de juiste leerlingenpopulatie gevat worden. Besluit: sommige eindtermen zijn vandaag voor sommige populaties (o.a. A-stroom eerste graad, kso/tso) te hoog geformuleerd. De huidige eindtermen kso-tso zijn bestemd voor een te diverse leer- 4 (Geraadpleegd op 28 januari 2015)
3 3 lingenpopulatie en zijn daarom te hoog gegrepen voor sommige leerlingen en te weinig ambitieus geformuleerd voor andere leerlingen. 3 Peiltoetsen en actualiseren van eindtermen Via peiltoetsen stelt men tekorten vast bij het realiseren van de bestaande eindtermen. De oorzaken van de tekorten zijn terug te brengen tot de leerplannen, de didactisch-pedagogische aanpak van de scholen ofwel tot het te hoog geformuleerde niveau van de eindtermen. Bij de actualisering van eindtermen moet je de oorzaken van de tekorten duidelijk kunnen situeren, zoniet krijg je een inflatie aan eindtermen (cf. ET Taalbeschouwing). Dat komt noch de realisatie van het maatschappelijk minimum noch de realisatie van wat eigen is aan een studiedomein/studierichting ten goede. 4 Eindtermen en descriptoren Het gebruik van descriptorelementen is niet aangewezen bij eindtermen. Begrippen als context, autonomie en verantwoordelijkheid kan je niet toepassen op brede algemene vorming. Wat betekent bv. autonomie bij wiskundige vorming? Wat betekent context bij de vakoverschrijdende eindtermen voor burgerzin? Deze begrippen kan je niet aanwenden als het gaat om persoonsvorming. Onderwijs moet de ambitie hebben om alle jongeren te vormen (zo ver mogelijk te brengen) tot kritische democratische burgers die verantwoordelijkheid kunnen/willen opnemen voor hun persoonlijk leven en voor de maatschappij. Het uitgangspunt moet zijn dat alle burgers autonoom en verantwoordelijk handelen in de maatschappelijke context. Descriptoren kunnen geschikt zijn in een beroepscontext. 5 Eindtermen voor so in de toekomst 5.1 Algemeen Eindtermen moeten zowel qua inhoud als qua abstractiegraad passen in de matrixstructuur. Sommige eindtermen in arbeidsmarktgerichte studierichtingen moeten vormingsaspecten van beroepskwalificaties realiseren. De matrix is het kader dat gehanteerd wordt om voor de tweede en de derde graad minimumdoelen en leerlingenpopulatie af te bakenen. De eindtermen die slaan op maatschappelijke waarden worden niet gekoppeld aan een graad; ze zijn gedurende het volledige leerplichtonderwijs een uitgangspunt voor alle leerlingen (ongeacht de plaats in het studiedomein). De eindtermen geletterdheid moeten door de leerlingen rechts in de matrix op het einde van het leerplichtonderwijs effectief gerealiseerd zijn. Daarom worden ze niet op het niveau van de graad geformuleerd. Geletterdheid is impliciet vervat in de eindtermen van de leerlingen van de eerste graad A- stroom. 5.2 Eerste graad In de eerste graad A-stroom zijn de eindtermen inhoudelijk een logische verderzetting van de eindtermen basisonderwijs. Vooral het minimale niveau dat bereikbaar moet zijn voor alle leerlingen moet meer dan vandaag een aandachtspunt zijn bij het formuleren van eindtermen. De eindtermen van de tweede graad (vooral het abstractieniveau) zijn bakens om de differentiatie in de eerste graad vorm te geven. We gaan bij oriënteringsadviezen uit van een ontwikkelingsgericht perspectief
4 4 05 waarbij leerlingen ook na de eerste graad nog kunnen groeien in abstraherend vermogen. Het groeipotentieel moet men echter in de eerste graad in belangrijke mate kunnen detecteren. Leerlingen zonder getuigschrift basisonderwijs stromen in de toekomst door naar de B-stroom. Zij moeten de eindtermen geletterdheid effectief realiseren op het einde van het leerplichtonderwijs. Dat moet een voortdurend aandachtspunt zijn gedurende het volledige traject. Die eindtermen worden daarom niet op graadniveau geformuleerd. Sommige eindtermen zal je wel op het niveau van de graad kunnen formuleren; het betreft vormingscomponenten die betrekking hebben op het communicatieve, het historische, het muzische, het wetenschappelijke, lichaamsbeweging. Het zijn eindtermen die contexten aanreiken waarbinnen je kan werken aan geletterdheid. Die eindtermen zorgen voor een groeilijn waarbij voortdurend het aspect geletterdheid meegenomen wordt. 5.3 Tweede graad In de tweede graad zien we vandaag drie grote stromen op basis van de onderwijsvormen: 45,4 % aso / 30,5 % tso / 2,1% kso / 22 % bso (cijfers ) 5. In de toekomst worden de studierichtingen in de tweede graad geordend volgens een driedeling (binnen kader van de matrix), los van de bestaande onderwijsvormen. Hiermee doen we geen uitspraak over het aantal studierichtingen in de tweede graad en in een studiedomein. Behalve de plaats op het continuüm kunnen ook studiedomein en beroepskwalificaties een rol spelen bij de afbakening van de eindtermen. Voor de eerste groep (rechts in de matrix) zien we een leerlingenpopulatie waarvan we verwachten dat ze doorgroeien naar een arbeidsmarktgerichte studierichting. We schatten deze stroom op 20 tot 25 % van de totale leerlingenpopulatie tweede graad. Vanuit het ontwikkelingsperspectief vormt geletterdheid nog steeds de rode draad in de gehele vorming. Sommige leerlingen kunnen voor bepaalde aspecten een hoger niveau bereiken. De eindtermen van de eerste graad A-stroom (eventueel sommige eindtermen van de middengroep van de tweede graad) vormen dan een baken om te differentiëren. Daarnaast zullen ook een beperkt aantal eindtermen gerealiseerd moeten worden die gericht zijn op vormingscomponenten (cf. eerste graad). Sommige brede aspecten van meerdere beroepskwalificaties worden in eindtermen opgenomen. Op die manier zal de vertaalslag van beroepskwalificaties naar onderwijskwalificaties ook een weerslag hebben op de inhoud van eindtermen. Voor de middengroep zien we een leerlingenpopulatie die op het einde van de tweede graad voor alle vormingscomponenten een hoger niveau moet bereiken dan het geletterdheidsniveau. We schatten deze stroom op 20 tot 25% van de totale leerlingenpopulatie tweede graad. Die leerlingen kunnen abstracte concepten hanteren in een concrete context. Het spontaan transfereren naar nieuwe contexten is voor velen niet van toepassing. Ook op het vlak van luisteren, lezen, spreken, schrijven bereiken zij een hoger niveau dan het functionele geletterdheidsniveau 6. Het zijn leerlingen waarvan we verwachten dat ze doorgroeien naar een studierichting met een dubbel profiel nl. doorstroom- en arbeidsmarktgericht. Bepaalde generieke brede vormingsaspecten van meerdere beroepskwalificaties kunnen in de eindtermen opgenomen worden. Op die manier zal de vertaalslag van beroepskwalificaties naar onderwijskwalificaties ook een weerslag hebben op de inhoud van eindtermen. Vanuit ontwikkelingsperspectief kunnen we verwachten dat sommige leerlingen (eerder uitzonderlijk) doorgroeien naar een doorstroomgerichte studierichting. Opmerking: voor deze leerlingenstroom is het belangrijk dat er in de toekomst een volwaardig aanbod aan HBO5-opleidingen komt. 5 Cijfers berekend vanuit gegevens statistisch jaarboek ( 6 Voor concrete voorbeelden van beheersingsniveaus zie leerplan Nederlands: D/2012/7841/001
5 5 Voor de derde groep (links in de matrix, meest abstraherend) zien we leerlingen die op het einde van de tweede graad (vaak nog onder begeleiding) moeten kunnen abstraheren, transfereren, decontextualiseren. De onderzoekscompetentie wordt (onder begeleiding) ontwikkeld. We schatten deze stroom op 55 tot 60% van de totale leerlingenpopulatie tweede graad. Het zijn leerlingen waarvan we verwachten dat ze doorgroeien naar een doorstroomgerichte studierichting in de derde graad. We zien in die groep ook een grote gemeenschappelijkheid in vorming. Het eigene van een studiedomein kleurt de eindtermen maar overgangen tussen studiedomeinen blijven mogelijk. Ook hier stellen we het ontwikkelingsperspectief voorop. Sommige leerlingen binnen die groep hebben nog geen uitgesproken interesse voor een bepaald studiedomein. Opmerking: driedeling versus onderwijsvormen De driedeling mag niet geïnterpreteerd worden als het bestendigen van de huidige driedeling aso / kso-tso / bso. We zien in de nieuwe driedeling in de eerste groep (rechts in de matrix) zowel de huidige bso als sommige kso/tso leerlingen die vandaag in bepaalde studierichtingen zitten (techniekenrichtingen, Bio-esthetiek, Brood en banket ). In de middengroep zien we leerlingen die vandaag in studierichtingen zitten zoals STW, Handel, techniekenrichtingen, Bio-esthetiek maar ook sommige leerlingen die vandaag in studierichtingen zitten zoals Techniek-wetenschappen, Elektromechanica In de derde groep zien we de huidige leerlingen aso maar ook de meeste leerlingen uit IW, EM, TW, Biotechnische wetenschappen en ook sommige leerlingen uit STW, Handel. Het belangrijke onderscheid tussen de huidige onderwijsvormen en de nieuwe driedeling in de tweede graad is het abstractieniveau van de leerlingen. Vandaag zijn er in kso/tso leerlingen die qua abstractiegraad aan de ene kant aansluiten bij leerlingen aso en aan de andere kant aansluiten bij leerlingen bso. 5.4 Derde graad De matrix gaat uit van een driedeling nl. doorstroming / doorstroming + arbeidsmarkt / arbeidsmarkt. Als je uitgaat van het abstractieniveau van de leerling is het beter te kiezen voor een vierdeling; de eindtermen van de derde graad zijn fijnmaziger dan de eindtermen van de tweede graad en hebben vooral het doorstroomperspectief als uitgangspunt. Behalve de plaats op het continuüm kunnen ook studiedomein en beroepskwalificatie(s) een rol spelen bij de afbakening van de minimumdoelen: de arbeidsmarktgerichte stroom (rechts in de matrix): voor de vorming oriënteren we ons op een minimaal geletterdheidsniveau. Daarnaast zal ook een beroepskwalificatie als referentiekader gehanteerd worden. Een beperkt aantal eindtermen slaan op de brede vorming en op een aantal brede vormingsconcepten die opgenomen zijn in één of meerdere beroepskwalificaties. Deze leerlingen kunnen direct doorstromen naar de arbeidsmarkt of eventueel een Se-n-Se opleiding volgen; de doorstroom- en arbeidsmarktgerichte stroom (midden van de matrix): om de kansen op doorstroom naar het hoger onderwijs (vooral specifiek arbeidsmarktgerichte opleidingen HBO5) te waarborgen is een hoger niveau nodig dan het minimaal geletterdheidsniveau. Ook één of meerdere beroepskwalificaties worden als referentiekader gehanteerd. Sommige leerlingen zullen eerder opteren voor een Se-n-Se of onmiddellijk doorstromen naar de arbeidsmarkt; de doorstroomgerichte leerlingenstroom (zowel naar academische als professionele bachelor): de startcompetenties van het hoger onderwijs is voor beide stromen verschillend. De finaliteit van het secundair onderwijs moet zich voor deze doorstroomleerlingen gedeeltelijk richten op die startcompetenties. De startcompetenties kunnen slaan op deels brede aspecten (taal, wiskunde ) en deels specifieke aspecten eigen aan het studiedomein (technisch, natuurwetenschappelijk, sociaal, economisch ). Om de aansluiting met het hoger onderwijs te waarborgen opteren we voor twee niveaus van eindtermen waarbij vooral voor de brede aspecten het ab-
6 6 05 stractieniveau de determinerende factor is. Overigens stelt ook de overheid: Een andere ordening houdt geenszins in dat de sterke richtingen verdwijnen. 7 6 Onderwijskwalificaties / eindtermen en beroepskwalificaties Algemeen kan men onderwijskwalificaties binnen voltijds SO onderverdelen in: - onderwijskwalificaties die een beroepskwalificatie nastreven (al of niet doorstroomgericht); - onderwijskwalificaties die louter gericht zijn op doorstroming naar het hoger onderwijs. Opmerking: in het decreet betreffende de kwalificatiestructuur is enkel sprake van onderwijskwalificaties op het niveau van de tweede graad bso en op het niveau van de derde graad aso, bso, kso, tso. De tweede graad aso, kso, tso is hierbij niet opgenomen. Studierichtingen (onderwijskwalificaties?) in de toekomst krijgen vorm door een studierichtingsprofiel. Een studierichtingsprofiel bevat volgende elementen: - plaats van de studierichting in de matrix; - omschrijving van het beoogde leerlingenprofiel en de finaliteit van de studierichting; - omschrijving van de beoogde vorming vanuit de plaats in de matrix (abstractiegraad, studiedomein). De eindtermen en beroepskwalificaties worden gebruikt als referentiekader; - omschrijving van de context waarbinnen de vorming gesitueerd wordt (bv. omschrijving van de context voor de studierichting Hout-bouwkunde, de context voor de studierichting Toegepaste economische wetenschappen ). Voor de studierichtingen die gekoppeld zijn aan beroepskwalificaties is de context de beroepscontext van de beginnende beroepsbeoefenaar. Opmerking: context is smaller dan studiedomein. Vaak zullen er binnen een studiedomein meerdere studierichtingen terug te vinden zijn op dezelfde plaats binnen de matrix. Het verschil tussen deze studierichtingen is dan de context. Studierichtingsprofielen die verwijzen naar beroepskwalificaties houden rekening met een aantal criteria: de beginnende beroepsbeoefenaar wordt als uitgangspunt genomen; men houdt rekening met de haalbaarheid op vlak van veiligheid. Bv. werken met een slijpschijf is niet verantwoord in de tweede graad; de activiteiten moeten infrastructureel voor scholen haalbaar zijn of moeten op een realistische wijze aan bod kunnen komen via stages/werkplekleren; bij de vertaalslag wordt voor beroepsmatige competenties rekening gehouden met de niveaudescriptoren; niet alle aspecten van een beroepskwalificatie kunnen in een onderwijscontext (dus ook niet via werkplekleren) gerealiseerd worden. Hoe kan je bv. omgaan met werkdruk realiseren? Ook hier heeft men oog voor het ontwikkelingsperspectief van de leerling en de toekomstige werknemer. De ontwikkeling stopt niet na het behalen van een diploma so. Leerplannen moeten op een herkenbare wijze het studierichtingsprofiel realiseren. 7 Geraadpleegd op 17 januari 2015
7 7 7 Vragen Maken we in de toekomst nog een onderscheid in eindtermen en ontwikkelingsdoelen? Hoe formuleren we in de toekomst eindtermen: breed of gedetailleerd? Is het onderscheid tussen vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen nog relevant? Slaat dit niet op methodiek en behoort dit dus niet tot de autonomie van de onderwijsverstrekker? Is het onderscheid basis/specifiek nog relevant als we eindtermen ordenen volgens de matrix? 8 Tijdpad bij het invoeren van geactualiseerde of nieuwe eindtermen Omwille van planlast moeten scholen (m.i.v. leerplanontwikkelaars), begeleiding, nascholing, uitgeverijen voldoende tijd krijgen om de vernieuwing (actualisatie) voor te bereiden. Na de bekrachtiging van de eindtermen in het Vlaams parlement zou aan scholen een schooljaar de tijd moeten gegund worden om zich voor te bereiden. De overheid zou transparant haar agenda van actualisatie/vernieuwingstraject m.b.t. eindtermen moeten communiceren aan de onderwijsverstrekker. We denken hierbij aan een agenda van vijf jaar (tijd van één legislatuur).
Het decreet betreffende de Vlaamse kwalificatiestructuur: aandachtspunten
VVKSO STAF/DOC/15/42 CODIS/DOC/15/05 2015-02-25 Het decreet betreffende de Vlaamse kwalificatiestructuur: aandachtspunten en voorstellen 1 Bedenkingen 1.1 Finaliteit VKS finaliteit onderwijs Het eenzijdig
Nadere informatieModernisering secundair onderwijs
Modernisering secundair onderwijs Prof. dr. Lieven Boeve Directeur-generaal Naam van de spreker of dienst 1 Om de kwaliteit van onderwijs te bewaken en te verbeteren Onderwijs is niet in crisis maar er
Nadere informatieMODERNISERING SO EN DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN. 24 oktober 2018
MODERNISERING SO EN DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN 24 oktober 2018 WAAROVER HEBBEN WE HET? Modernisering so Observerende en oriënterende eerste graad: wijzigingen in structuur en organisatie Matrix
Nadere informatieKwaliteit en kansen voor elke leerling
Kwaliteit en kansen voor elke leerling Voorstel van de Commissie Monard St.A.M. 21 oktober 2009 Hilde Meysman Vooraf perspectief aanpak 1. Krijtlijnen voor de vernieuwing Het Vlaams secundair onderwijs
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties niveau 1-5 11 mei 2009 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Onderwijskwalificaties Een onderwijskwalificatie is:
Nadere informatieModernisering Secundair Onderwijs Wat verandert er?
Modernisering Secundair Onderwijs Wat verandert er? Vlaams Minister van Onderwijs en Viceminister-president Hilde Crevits Waarom? Het goede koesteren, versterken waar nodig! te veel uitstroom van jongeren
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties 3 februari 2008 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Hoe worden kwalificaties gemaakt? Drie aspecten: Beschrijven
Nadere informatieSTRUCTUUR EN ORGANISATIE. eigen keuzes school. aanbevelingen - raamtekst. regelgeving overheid
STRUCTUUR EN ORGANISATIE eigen keuzes school aanbevelingen - raamtekst regelgeving overheid UITGANGSPUNTEN EERSTE GRAAD Raamtekst observerende en oriënterende eerste graad Getrapte studiekeuze Alle vormingscomponenten
Nadere informatie16/12/2014 VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS
VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS 1 TRAJECT VORMING 8 mei 12 september 14 december 14 Toekomst SO inkleuren Visietekst subgroepen Synthesetekst Inkleuring en concretisering - Terugkoppeling
Nadere informatieMODERNISERING EERSTE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS
MODERNISERING EERSTE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS Op 31 mei 2016 maakte minister Hilde Crevits de nota s over de modernisering van het secundair onderwijs maatregelen basisonderwijs en eerste graad en maatregelen
Nadere informatieMODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD
MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD LEIDRAAD Visie op vorming en vakken Een nieuwe generatie leerplannen - ruimte voor scholen Observerende en oriënterende functie van de
Nadere informatieAdvies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad)
RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 9 juni 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-015 Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel
Nadere informatieHoofdstuk I: Eindtermen de basics
Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...
Nadere informatieHervorming secundair onderwijs
Hervorming secundair onderwijs 4 juni 2013 Mijn mening is. 1. Het secundair onderwijs moet hervormd worden. o Ja o Neen 2. De schotten tussen de onderwijsvormen ASO BSO KSO TSO moeten worden afgeschaft.
Nadere informatieOriëntatienota hervorming SO
VVKSO CODIS/DOC/10/26 2010-10-08 Oriëntatienota hervorming SO CODI-aso 28 september 2010 Structuur SO in de toekomst Voorstel kijkwijzer (bureau VVKSO 30-9-10) Gradenstructuur behouden Totale persoon vormen
Nadere informatieHet Vlaamse kwalificatieraamwerk. Internationaal seminarie 30 november 2009 Rita Dunon
Het Vlaamse kwalificatieraamwerk Internationaal seminarie 30 november 2009 Rita Dunon Inhoud Doelstellingen Raamwerk Niveaudescriptoren Kwalificaties Ontwikkelproces Ervaringen Uitdagingen Doelstellingen
Nadere informatieDe nieuwe eindtermen Loopbaancompetentie. Jan De Smet 6 mei 2019
De nieuwe eindtermen Loopbaancompetentie Jan De Smet 6 mei 2019 Programma Achtergrond - modernisering SO Nieuw concept eindtermen De loopbaancompetentie AHOVOKS Kwalificaties & Curriculum Ministerie van
Nadere informatie3 De eerste graad van het secundair onderwijs
3 De eerste graad van het secundair onderwijs 3.1 Situering De startende leerlingen in het secundair onderwijs verschillen sterk van interesses, talenten en mogelijkheden. Bovendien bevinden ze zich in
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Cultuur 027 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud...
Nadere informatiePedagogisch overleg 11 mei 2017
Pedagogisch overleg 11 mei 2017 Agenda Onderwijshervorming OVUR Examen- en toetsvragen 1 september 2017 Onderwijshervorming Definitief Onderwijshervorming Eerste graad: september 2018 Tweede graad: september
Nadere informatiesecundair onderwijs van de toekomst Ronde van Vlaanderen
SECUNDAIR ONDERWIJS secundair onderwijs van de toekomst Ronde van Vlaanderen 2 december 2013. De eerste halte in de Ronde van Vlaanderen is Mechelen. Het VVKSO heeft zich voorgenomen om het denkwerk dat
Nadere informatieASO - studierichtingen in VIA-TIENEN
ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties 3 november 2008 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Hoe worden erkende kwalificaties gemaakt? Drie aspecten:
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Huishouding 023 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 15 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2
Nadere informatieInfoavond secundair onderwijs. Torhout, 16 januari 19
Infoavond secundair onderwijs Torhout, 16 januari 19 Op stap naar het secundair onderwijs Wat komt er aan bod? KIEZEN AANBOD begeleiding school en CLB ouders hoe kiezen? keuzeproces keuzetaken structuur
Nadere informatieDag SO Workshop brede eerste graad. Hilde De Meyer Valentijn Van Hootegem
Dag SO Workshop brede eerste graad Hilde De Meyer Valentijn Van Hootegem 6 februari 2015 Workshop brede eerste graad Dag SO Workshop brede eerste graad 3 De workshop Wat verwacht je van deze workshop?
Nadere informatieBesluit van de Vlaamse Regering betreffende curriculumdossiers en leerplannen in het onderwijs
Besluit van de Vlaamse Regering betreffende curriculumdossiers en leerplannen in het onderwijs DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet basisonderwijs van 25 februari 1997, artikel 45, vervangen bij het
Nadere informatieEEN KIJK OP DE BASISOPTIES IN DE EERSTE GRAAD VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS
EEN KIJK OP DE BASISOPTIES IN DE EERSTE GRAAD VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS 12 VISO Mariakerke De Vlaamse overheid voorziet bij de modernisering van het secundair onderwijs een reeks structurele maatregelen,
Nadere informatiePedagogisch overleg 8 mei 2017
Pedagogisch overleg 8 mei 2017 Agenda Onderwijshervorming OVUR Examenchecklist 1 september 2017 Onderwijshervorming Definitief Onderwijshervorming Eerste graad: september 2018 Tweede graad: september 2020
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur 3 november 2008 Rita Dunon Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Wat is een kwalificatie? Afgerond geheel van competenties Competenties: geheel van kennis, vaardigheden
Nadere informatieVernieuwing secundair onderwijs: een facelift of meer?
Vernieuwing secundair onderwijs: een facelift of meer? Zeker weten dat je er al ergens van hoorde spreken: de vernieuwing van het secundair onderwijs. Tegen de achtergrond van een samenleving die grondig
Nadere informatiePeiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016
Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016 Inspiratiedag PAV sessie 5 7 december 2017 Margo Vandenbroeck Overzicht DEEL 1 Peiling burgerzin
Nadere informatieModernisering Secundair Onderwijs
Modernisering Secundair Onderwijs Wat verandert er? Kabinet van Vlaams Minister van Onderwijs en Viceminister-president Hilde Crevits Drie conceptnota s Eerste graad SO Tweede en derde graad SO Bestuurlijke
Nadere informatiePedagogisch overleg 8 mei 2017
Pedagogisch overleg 8 mei 2017 Agenda Onderwijshervorming Bedrijfsbeheer GIP en stage 1. Onderwijshervorming Eerste graad: september 2018 Tweede graad: september 2020 Derde graad: september 2022 Eerste
Nadere informatieToekomst secundair onderwijs tweede en derde graad: uitgangspunten, achterliggende principes en methodiek
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO Toekomst secundair onderwijs tweede en derde graad: uitgangspunten, achterliggende principes en methodiek
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur 3 februari 2009 Rita Dunon Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Wat is een kwalificatie? Afgerond en ingeschaald geheel van competenties Competenties: geheel van kennis,
Nadere informatieOp stap met het werkboekje!?
Werking CLB Op stap met het werkboekje!? 6 studiekeuzetaken Wat betekent kiezen? Ik leer mezelf kennen Ik verken de beroepenwereld Ik leer het Secundair Onderwijs kennen Ik maak een keuze Ik ben zeker
Nadere informatieAdvies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso
RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 7 april 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-012 Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Mobiliteit 022 Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs: Basiseducatie Mobiliteit Versie 1.0 - BVR Pagina 1 van 14 Inhoud
Nadere informatieVlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende
Nadere informatie1 ste graad Industriële wetenschappen en Mechanica - elektriciteit
1 ste graad Industriële wetenschappen en Mechanica - elektriciteit School: Sint-Jozefinstituut Onderwijsvorm: Graad: Studierichting: 1ste graad 1 ste leerjaar A 2 de leerjaar Industriële wetenschappen
Nadere informatieDe grote stap naar het secundair onderwijs
De grote stap naar het secundair onderwijs 2018-2019 2 secundair onderwijs 2 1 3 4 5 6 6 5 4 3 2 lager onderwijs 1 kleuteronderwijs 1 2 3 Inhoud 1. Hoe kiezen? 2. Studieaanbod 3. Inschrijven 4. Werkmiddelen
Nadere informatieDe afgelopen jaren zijn er een aantal knelpunten in ons onderwijssysteem gedetecteerd:
Inhoud 1. Onze uitgangspunten 2. De onderwijshervorming 3. 1. Onze uitgangspunten Het Vlaamse onderwijs behoort tot de Europese en wereldtop. We staan ermee op de tweede plaats in Europa en de zevende
Nadere informatieWIE IS VVKSO? VVKSO. Juridische/administratieve/pedagogischdidactische ondersteuning van scholen/sb en SG
OVERZICHT Wie is VVKSO? Uitgangspunt en vaststellingen SG KSLeuven..een sterk merk SG KSLeuven..knipperlichten Doelstelling van een toekomstig SO Kritische succesfactoren Wat is de finaliteit van SO? 2
Nadere informatieKwaliteit en kansen voor elke leerling. Kwaliteit en kansen voor elke leerling. Structuur rapport Krijtlijnen van vernieuwing
Kwaliteit en kansen voor elke leerling Een visie op de vernieuwing van het secundair onderwijs Kwaliteit en kansen voor elke leerling Visie op secundair onderwijs Commissie aangesteld door dhr minister
Nadere informatieAanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs
Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Vlor & Artevelde: Zin in wetenschappen wiskunde en techniek publicatie april 2013(zie actieplan STEM thema 2, OD 1) Vlor: reflectie-/screeningsinstrument voor
Nadere informatieKlimaat: een thema in het Vlaams onderwijs?
Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Willy Sleurs Afdeling Kwalificaties & Curriculum AHOVOKS, Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Eindtermen bepaald door de overheid Leergebied-/vakgebonden
Nadere informatieHervorming secundair onderwijs
Hervorming secundair onderwijs 4 juni 2013 WAAROM? 27 VERBETERPUNTEN STERKTES BEHOUDEN 9 thema s basisonderwijs inhoudelijke aanpak secundair onderwijs structuur secundair onderwijs aansluiting onderwijs
Nadere informatieMogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste graad
Dienst CUR Guimardstraat 00 BRUSSEL + 07 06 0 www.katholiekonderwijs.vlaanderen DOCUMENT Mogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste graad 07-0- Mogelijkheden voor het keuzegedeelte in de eerste
Nadere informatieWaarom modernisering?
Waarom modernisering? Diploma secundair onderwijs Te veel studierichtingen Zittenblijven Sociale afkomst Eindtermen (wiskunde, Frans, PAV) Onderzoek: Leerlingen presteren minder sterk Inhoud van deze avond
Nadere informatieDISCUSSIETEKST. Principes voor de eerste graad A-stroom. 1 Situering
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DISCUSSIETEKST VVKSO DLO/DOC/10/32v03 Principes voor de eerste graad A-stroom 1 Situering 1.1 Huidige situatie 1 De basisvorming
Nadere informatieModernisering Secundair Onderwijs
Modernisering Secundair Onderwijs Wat verandert er? Kabinet van Vlaams Minister van Onderwijs en Viceminister-president Hilde Crevits Drie conceptnota s Eerste graad SO Tweede en derde graad SO Bestuurlijke
Nadere informatieKrachtige leeromgevingen. Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1
Krachtige leeromgevingen Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1 Planning groepssessies 1. Curriculum (vandaag) 2. Toetsen en evalueren (donderdag 30/10) Groepssessie 1 1. Curriculum op macroniveau 2.
Nadere informatieModernisering Secundair Onderwijs versterken, verdiepen & verkennen
Modernisering Secundair Onderwijs versterken, verdiepen & verkennen Vlaams Viceminister-president en Vlaams minister van Onderwijs, Hilde Crevits Waarom? Het goede koesteren en versterken waar nodig! te
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Moderne Talen AO AV 006 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 28 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Wiskunde AO AV 007 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wiskunde AO AV 010 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5
Nadere informatieMinisterie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1: Opleiding...
Nadere informatieNaar het secundair onderwijs
www.clbnbrussel.be Naar het secundair onderwijs Centrum voor Leerlingenbegeleiding N-Brussel Inhoud 1. Modernisering secundair onderwijs 2. Structuur secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 Een richting
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules... 5 1.2 Plaats
Nadere informatie23/01/2019. naar het secundair onderwijs De grote stap naar het secundair onderwijs < eerste graad. Hoe kiezen. Studieaanbod.
naar het secundair onderwijs 2018-2019 De grote stap naar het secundair onderwijs < eerste graad Hoe kiezen Studieaanbod Inschrijving 2 1 De grote stap naar het secundair onderwijs < Hoe kom je nu tot
Nadere informatieVlaanderen is onderwijs & vorming MODERNISERING SECUNDAIR ONDERWIJS WAT VERANDERT ER?
Vlaanderen is onderwijs & vorming MODERNISERING SECUNDAIR ONDERWIJS WAT VERANDERT ER? Beste directeur, Dankzij de grote inzet van ons onderwijspersoneel en de kwaliteit van het geboden onderwijs doen onze
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO3 AO AV 008 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules...
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)
RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl3 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO) Opleiding AO BE 20 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15
Nadere informatieBeïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld
Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld Curriculumontwikkeling : eindtermen, leerresultaten, Europese Unie Verklaring Lissabon 2000 Raden van Stockholm
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Rechten en plichten 028 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 18 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader...
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van de indeling van studiegebieden in opleidingen van het secundair volwassenenonderwijs
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen AO AV 004 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Informatie- en communicatietechnologie (ICT)
Basiseducatie LEERGEBIED Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Modulaire opleiding Informatie- en communicatietechnologie AO BE 001 Versie 2.0 - BVR Pagina 1 van 12 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie
Nadere informatieA- en b-leerplannen in de eerste graad, ook voor de toekomst?
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO 2007-03-18 CODIS/DOC/08/012 A- en b-leerplannen in de eerste graad, ook voor de toekomst? 1 Inleiding Bij
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wetenschappen AO AV 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...
Nadere informatieAdvies. Modernisering secundair onderwijs: maatregelen basisonderwijs en eerste graad. Brussel, 21 september 2016
Advies Modernisering secundair onderwijs: maatregelen basisonderwijs en eerste Brussel, 21 september 2016 SERV_20160921_moderniseringSO_BOen1ste_ADV.docx Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat
Nadere informatieOp stap naar de 1ste graad secundair onderwijs. Ik leer het secundair onderwijs kennen
Op stap naar de 1ste graad secundair onderwijs Ik leer het secundair onderwijs kennen 2 Inhoud van deze avond 1. Keuzebegeleiding + werking CLB 2. Structuur Secundair onderwijs 3. Onderwijskiezer 4. Goed
Nadere informatieID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet
ID bijdrage: 15501 Logo talenwebsite: wel niet Indien je uitgaat van gevoelig maken voor talen en op een positieve manier omgaan met een diversiteit aan talen als invulling van talensensibilisering kan
Nadere informatieProfilering derde graad
De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,
Nadere informatieAdvies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016
Raad Levenslang en Levensbreed Leren 19 april 2016 RLLL-RLLL-ADV-1516-006 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen volwassenenonderwijs voordrachten januari, februari en maart 2016 Vlaamse Onderwijsraad
Nadere informatieAdvies over de evaluatie van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs
ADVIES Raad Basisonderwijs 26 januari 2005 RBO/RHE/ADV/002 Advies over de evaluatie van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000 BRUSSEL
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO2 AO AV 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Samen leven 025 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud... 3
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE
RLLL/EXT/ADV/004bijl2 Basiseducatie LEERGEBIED INFORMATIE EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE Modulaire opleiding Informatie en communicatietechnologie (ICT) AO BE 001 (Ontwerp) communicatietechnologie, opleiding
Nadere informatieSTEM monitor 2015. 9 juni 2015 RITA DUNON
STEM monitor 2015 9 juni 2015 RITA DUNON Doelstellingen STEM-actieplan STEM-actieplan 2012-2020 streeft op middellange termijn naar: Meer starters en afgestudeerden in STEMopleidingen en richtingen die
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl10 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Cultuur AO BE 027 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 9 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming
Nadere informatieLatijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen
Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,
Nadere informatieFLEXIBELE LEERTRAJECTEN
FLEXIBELE LEERTRAJECTEN Achtergrond Wat zijn flexibele leertrajecten? Vanaf een IHP, ook een IAC. Vanaf dat een leerling andere leerstof krijgt dan de rest van zijn groep (hoger of lager niveau). Het heeft
Nadere informatieModernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019
Modernisering SO eerste graad Dinsdag 12 maart 2019 2 Bedoeling van deze avond Voorstellen van de vernieuwde brede observerende en oriënterende eerste graad in de katholieke secundaire scholen van Geraardsbergen
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Samen leven 025 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 19 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2
Nadere informatieSTEM monitor 2015 SITUERING DOELSTELLINGEN
STEM monitor 2015 SITUERING In het STEM-actieplan 2012-2020 van de Vlaamse regering werd voorzien in een algemene monitoring van het actieplan op basis van een aantal indicatoren. De STEM monitor geeft
Nadere informatieInfosessie LASSO 29 april 2013
Infosessie LASSO 29 april 2013 Deel 1: Onderwijs in Vlaanderen 1. Algemene principes 1.1 Vrijheid van onderwijs Grondwet garandeert vrijheid van onderwijs: Ouders hebben keuzevrijheid Elke natuurlijke
Nadere informatieDOCUMENT. Toelichting bij de lessentabellen. Inhoud. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT Inhoud...1 1 VOORSTELLING VAN DE LESSENTABELLEN...2 1.1 De kolom Leerplannummer...2 1.2 De kolom B/S/C (niet
Nadere informatieOp stap naar het secundair onderwijs. VCLB Tienen
Op stap naar het secundair onderwijs VCLB Tienen Inhoud 1. Kiezen 2. Structuur van het secundair onderwijs 3. Kiezen van een richting 4. Kiezen van een school 5. Keuzebegeleiding door school en CLB 6.
Nadere informatieVoorontwerp van decreet betreffende de kwalificatiestructuur
Voorontwerp van decreet betreffende de kwalificatiestructuur DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Werk, Onderwijs en Vorming; Na beraadslaging, BESLUIT : De Vlaamse minister van
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur
De Vlaamse kwalificatiestructuur Beroepskwalificaties: procedure en toepassingen 11 mei 2009 Inleiding Thema workshop Beroepskwalificaties Procedure Toepassingen Structuur uiteenzetting: Wat is een beroepskwalificatie
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
RLLL-RLLL-EXT-ADV-007bijl7 Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding AO BE 024 (Ontwerp) Versie {1.0} (Ontwerp) Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 15 januari
Nadere informatieAdvies ten gronde over certificaatsupplementen
ADVIES Algemene Raad 27 november 2008 AR/KST/ADV/012 Advies ten gronde over certificaatsupplementen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Advies ten gronde over certificaatsupplementen
Nadere informatieOnderwijsplanning Modernisering so
Onderwijsplanning Modernisering so Planningsprocedures/-criteria Programmatieregelgeving Hasselt 27 mei 2019 Brugge 28 mei 2019 Gent 28 mei 2019 Antwerpen 4 juni 2019 Mechelen 17 juni 2019 DEEL I Programmatie
Nadere informatieKIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019
KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 goed kiezen is als een puzzel maken zorg ervoor dat je alle goede puzzelstukjes verzamelt Kiezen voor het secundair onderwijs
Nadere informatieDe Vlaamse kwalificatiestructuur. Wegwijs in kwalificaties
De Vlaamse kwalificatiestructuur Wegwijs in kwalificaties Inleiding De snelle technologische, economische en sociale veranderingen maken een leven lang leren noodzakelijk. Mensen kunnen daartoe op verschillende
Nadere informatieOLFA EDEGEM. WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs
OLFA EDEGEM WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs Wat na het zesde leerjaar??? KIEZEN = PROCES gebeurt STAP VOOR STAP (boekje klas): ) ik denk na over kiezen ) ik leer mezelf
Nadere informatieAdvies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs
Raad Levenslang en Levensbreed Leren 28 april 2015 RLLL-RLLL-ADV-14-15-005 Advies over de voorstellen van opleidingsprofielen voor het secundair volwassenenonderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus
Nadere informatie