CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Rekenwerkgesprek. Masterplan Dyscalculie 10 december 2014

Transcriptie

1 Rekenwerkgesprek Masterplan Dyscalculie 10 december 2014 Henk Logtenberg Breuken zijn halve, kwartels en enkels 3 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1

2 Wat zag je Daardoor Wellicht 4 1. Welke positieve en negatieve ervaringen heb je binnen je eigen groep/praktijk bij het voeren van een rekengesprek met een leerling? 2. Wat zou je willen leren om met een leerling een rekengesprek te kunnen voeren? Aan het einde van de bijeenkomst: heb je kennis van: Positie van het RWG in de diagnostiek De stappen in de uitvoering van het RWG Technieken die gebruikt worden bij de uitvoering van het RWG ben je in staat: Vragen te formuleren bij de stappen in het RWG die je -> helpen achter de rekenproblematiek van de leerling te komen -> en aansluiten bij de zone van de naaste ontwikkeling 6 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 2

3 Programma Tijd Inhoud 5 Intro 10 min Positionering van het RWG 25 min Technieken bij het RWG 75 min Werkwijze van het RWG 30 min Toepassing van de werkwijze van het RWG 25 min Centrale terugkoppeling & afsluiting 5 min Afsluiting 7 Positionering (2) 8 Van analyse naar RWG Foutenclassificatie Foutenanalyse Procesdiagnostiek 9 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 3

4 Reken(werk)gesprek is een praktisch rekengespreksinstrument waarmee leraren in het onderwijs het dagelijkse rekenwerk van leerlingen kunt analyseren, om tot een betere afstemming op de onderwijsbehoeften van de leerlingen te komen, waardoor de rekenopbrengsten van de leerlingen kunnen verhogen, 1B Doel van een Rekenwerkgesprek Door extra gebruik te maken van de lerende zelf, het stagnerende schoolse rekenproces bij de lerende een extra impuls te geven om weer op gang te komen en/of beter te laten verlopen 3.4 Waarom: Keeping the Class Together CPS Onderwijsontwikkeling en advies 4

5 3.4 Waarom: Many Obstacles for the Class 3.4 Waarom: Making Work Easier; Better Outcomes" Reken(werk)gesprek praktisch rekengespreksinstrument Henk Logtenberg Henk Logtenberg is als rekenexpert werkzaam bij CPS Onderwijsontwikkeling en advies in Amersfoort. Henk heeft als leraar en docent gewerkt in het primair onderwijs, speciaal basisonderwijs, voortgezet onderwijs en hoger beroepsonderwijs. Rekenen is zijn passie. Met twee Amerikaanse universiteiten werkt hij samen aan de doorontwikkeling van het reken(werk)gesprek in het Nederlandse onderwijs. 15A CPS Onderwijsontwikkeling en advies 5

6 Observeren Letter W A (C)-K K E R Inhoud Waarnemen (doen) Aantekeningen maken (steekwoorden) Classificeren (domein, fase van rekenen, soort rekenen) Kwantificeren (beoordeling G/V/O) Evalueren (combi van waarneming en beoordeling) Rapporteren (Logboek/evaluatie lesplan) 16 Technieken 17 Gespreksvoeringstechnieken Metacommunicatie Observeren: taakaanpak, taakuitvoering, taakcontrole Vragen: doorvragen, spiegelen, variëren van opgaven Parafraseren CPS Onderwijsontwikkeling en advies 6

7 Uitgangspunten Reken(werk)gesprek Het eigen rekenwerk van de individuele zwakke-, gemiddeldeof sterke rekenaar waarin de leerling is vastgelopen Het reken(werk)gesprek duurt 15 minuten en wordt tijdens de rekenles door de eigen leraar (of co-teacher) gehouden Het reken(werk)gesprek is opgebouwd uit: een kop (onderwerpkaart), romp (werkkaart, ijsbergkaart, schaalkaart, toverkaart) en staart (quick reference card) 2A Werkwijze Reken(werk)gesprek Op de achterzijde van de kaarten met de sternummers 1 tot en met 5 staat de opdracht (vraag)! Tijdens het gesprek maakt de leraar met behulp van de Quick reference card (8A) een notitie bij elke kaart. Met kaart 8B kan een prioritering in onderwijsbehoeften worden aangebracht. Tijdens het eerste gesprek worden de thematiek en aanknopingspunten in beeld gebracht. De uitkomsten van kaart 4 en 5 zijn de basis voor de aansluitende rekeninterventies. Technieken bij het houden van een reken(werk)gesprek: * observeren, parafraseren, * vragen (doorvragen, spiegelen, variëren van opgaven), * metacommunicatie. 2B Start = leerlingenwerk 21 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 7

8 Cirkel/onderwerpkaart 1 Domeinen * getallen, * verhoudingen, * meetkunde & meten, * verbanden, Leren rekenen * begripsvorming, * ontwikkelen van oplossingsprocedures, * vlot leren rekenen, * flexibel toepassen, 3A Kaart 1 Om welk domein gaat het (getallen, verhoudingen, meetkunde & meten en verbanden), welke onderdelen (notatie, met elkaar in verband brengen, gebruiken) en welk niveau (paraat hebben, functioneel gebruiken, weten waarom)? 3B In welke fase van de rekenwiskunde-ontwikkeling bevindt zich de leerling (begripsvorming, ontwikkelen van oplossingsprocedures,vlot leren rekenen, flexibel toepassen van kennis en vaardigheden)? Structuur RFN Rekenen Notatie, taal en betekenis Met elkaar in verband brengen Gebruiken Domeinen: Getallen, Verhoudingen, Meten & Meetkunde en Verbanden Paraat hebben Functioneel gebruiken Weten waarom 24 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 8

9 25 Hoofdfasen van een leerlijn Strategieën Memoriseren Automatiseren Van isolering naar integratie Drieslagmodel Handelinsgmodel 26 Werkkaart 2 4A CPS Onderwijsontwikkeling en advies 9

10 Kaart 2 Waar wringt de schoen volgens het drieslagmodel (aanpak, bewerking, reflectie)? Tip: Spiegel het werk van de leerling aan het werk van een fictieve leerling. Lok hiermee discussie uit! 4B Drieslagmodel Hoeveel kost deze tv tijdens de aanbieding? 220,- - Alleen deze week 20% korting CPS Onderwijsontwikkeling en advies 10

11 31 Stappenplan zelfstandig werken 1. Wat moet ik doen? 2. Hoe ga ik het doen? 3. Ik doe mijn werk 4. Ik kijk mijn werk na, wat vind ik IJsbergkaart 3 5A CPS Onderwijsontwikkeling en advies 11

12 Kaart 3 Op welk handelingsniveau werkt de leerling? - informeel, - voorstellen-concreet, - voorstellen-abstract, - formeel handelen 5B Didactische modellen Formeel handelen (formele bewerkingen uitvoeren) Mentaal handelen Verwoorden/ communiceren Voorstellen- abstract (representeren van de werkelijkheid aan de hand van denkmodellen) Voorstellen concreet (representeren van objecten en werkelijkheidssituaties in concrete afbeeldingen Informeel handelen in werkelijkheidssituaties (doen) Mieke van Groenestijn, 2010 Example 36 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 12

13 Symbolen = Mentaal handelen Verwoorden Tekening Foto H T E Schema Doen Schaalkaart A Kaart 4 De leerling schaalt zijn eigen niveau in bij deze opgave. Naar welk cijfer zou de leerling eigenlijk toe willen? Wat heeft de leerling nodig om deze sprong te maken? 6B CPS Onderwijsontwikkeling en advies 13

14 Toverkaart 5 7A Vraag Kaart 5 Stel dat morgen alles anders is. Dat je vannacht een hele bijzondere nacht hebt en je morgen deze opgave wél kunt maken! Wat is er vannacht dan veranderd? Waaraan kan ik zien dat er vannacht iets veranderd is? 7B Onderwijsbehoeften 8B CPS Onderwijsontwikkeling en advies 14

15 Quick reference card 6 Kaart Kindkenmerken 1. Cirkelkaart A. Taal (rekenbegrippen, rekennotaties) 2. Werkkaart B. Manier van leren (visueel, auditief, motorisch, coöperatief, construerend, modellerend) 3. IJsbergkaart C. Getalontwikkeling (gevoel voor getallen en getalbegrip!) 4. Schaalkaart D. Motivatie, affectie, concentratie & geheugen 5. Toverkaart E. Vormen van rekenen (schatten, hoofdrekenen, kolomsgewijs rekenen, cijferen, zakrekenmachine, oplossingen buiten het rekenen) 8A Wrap up 1. Welke kaarten van het RWG komen in dit RWG aan de orde? 2. Welk type vragen herken je? 44 Kijkwijzer 45 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 15

16 Vragen (1) Reken-wiskunde vragen Follow-up vraag Waarom vragen Duwvragen of pressvragen Herformuleringsvragen hardopdenkvragen Reflectievragen 46 Vragen (2) 1. Doelvragen (wat wil een leerling) 2. Uitzonderingsvragen (wanneer was de leerling al succesvol?) 3. Continueringsvragen (aansluiting bij het succesvolle) 4. Coping vragen (verwijzing naar de krachtbron) 5. Schaalvragen (aanbrengen van een gedifferentieerde zienswijze van de leerling) 47 Toepassing 48 CPS Onderwijsontwikkeling en advies 16

17 Conclusies kleinschalig PRO 1. Bij alle twaalf respondenten is er een stijging te zien bij het type sommen tussen de voor- en nameting 2. Bij de zes respondenten die aan het Rekengesprek hebben deelgenomen is de gemiddelde stijging bij het type som(men) ongeveer 25% meer, dan bij de zes respondenten bij wie geen Rekengesprek heeft plaats gevonden 3. Bij 50% van de respondenten die deel hebben genomen aan het Rekengesprek is er bij de type som(men) een stijging van 75% of meer te zien, dit i.t.t. de respondenten zonder Rekengesprek. 49 Exit ticket 50 Henk Logtenberg M: CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort Postbus BN Amersfoort T [033] F [033] E cps@cps.nl CPS Onderwijsontwikkeling en advies 17