Labo XX: Contactdag 1 juli 2013

Transcriptie

1 Labo XX: Contactdag 1 juli 2013

2 programma 14u00 14u20 visie op de wedstrijd Introductie Labo XX Verloop Labo XX Kristiaan Borret, Stadsbouwmeester Isabelle Verhaert, projectleider Labo XX 14u20 15u00 ruimtelijke en demografische analyse 20ste-eeuwse gordel Bevolkingsprognoses Antwerpen Analyse van de stadsregio Joost Schouppe, Studiedienst Stadsobservatie Toon Vanobbergen, Team Ontwerpend Onderzoek 15u00 16u00 Labo XX bekeken vanuit verschillende beleidsdomeinen Voorzieningentekort in de 20 ste eeuwse gordel Ontwerpen van betaalbaarheid? Punctuele ingrepen in het woonweefsel als hefboom voor stadsvernieuwing Stadsverdichting-en vernieuwing als duurzame opgave Economie: potenties voor verweving Virge Smets, Stadsontwikkeling, Ruimte Kristof Peeters, Sociale Planning Liesbeth Lanneau, AG Vespa Iris Gommers, Energie en Milieu Antwerpen Guido Muelenaer, Werk en Economie 16u00 17u00 afsluitende drink

3 Labo XX: Inleiding: Verloop Labo XX Isabelle Verhaert Projectleider Labo XX

4 Verdichting en stadsvernieuwing EVALUATIE EN ACTUALISATIE srsa Mobiliteitsplan Groenplan Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek Labo XX stadsontwikkeling

5 Verdichting en stadsvernieuwing EVALUATIE EN ACTUALISATIE srsa Mobiliteitsplan Groenplan Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek Analyse van de stadsregio Labo XX Haalbaarheidsstudie Parallelle cases in de XX ste eeuwse gordel Data-analyse Labo XX stadsontwikkeling

6 Verdichting en stadsvernieuwing Strategisch Ruimtelijk Structuurplan: Antwerpen Ontwerpen (2006) Beeld Dorpen en Metropool Strategische ruimten in XX eeuwse gordel: - Lager netwerk: stedelijke en buurtcentra - Zachte ruggengraat - Levendig kanaal Labo XX stadsontwikkeling

7 Labo XX stadsontwikkeling

8 Uitgangspunten onderzoek 1. Nieuwe bewoners betekenen nieuwe potenties voor de stad. Door maximaal in te zetten op kwaliteit, zijn verdichtingsprojecten voornamelijk in de 20 ste -eeuwse gordel echte hefboomprojecten voor een nieuwe fase van stadsvernieuwing. We gebruiken de verdichtingsopgave om nieuwe kwalitatieve vormen van stedelijkheid te verkrijgen. 2. De bebouwde en onbebouwde voorzieningengraad blijft minstens even hoog als vandaag. Dit betekent dat we niet alleen inzetten op bijkomende woningen, maar tegelijkertijd op bijkomende voorzieningen en werkplekken. 3. Om de bevolkingstoename op te vangen, gaan we voluit voor reconversie van het bestaande stedelijke weefsel, dit leidt tot de meeste innovatieve oplossingen. We zetten in eerste instantie in op hergebruik van bestaande (leegstaande) gebouwen, onbebouwde percelen en brownfields. Bovendien zetten we maximaal in op stapelen en meervoudig ruimtegebruik om de bestaande bebouwing op weloverwogen plaatsen te verdichten. In eerste instantie worden daarom geen bijkomende gebieden aangesneden. De open ruimte is immers de vertrekbasis voor de organisatie van de ruimte, het is de natuurlijke drager van de omgevingskwaliteit. Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek stadsontwikkeling

9 Timing Labo XX FASE 0 publicatie maandag 10 juni 2013 contactdag maandag 1 juli 2013 FASE 1: selectiefase indienen fase 1 dinsdag 3 september 2013 bekendmaking geselecteerden maandag 30 september 2013 FASE 2: onderhandelingsfase presentatiemoment geselecteerden dinsdag 8 oktober 2013 indienen finale offerte dinsdag 15 oktober 2013 bekendmaking kandidaten dinsdag 12 november 2013 FASE 3: ontwerpend onderzoek Labo XX: workshop één donderdag 5 december 2013 Labo XX: workshop twee donderdag 23 januari 2014 Labo XX: workshop drie donderdag 27 februari 2014 Labo XX: workshop vier donderdag 3 april 2014 Labo XX: finale presentatie donderdag 5 juni 2014 Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek stadsontwikkeling

10 Selectiecriteria Labo XX FASE 1: selectiefase indienen fase 1 dinsdag 3 september 2013 bekendmaking geselecteerden maandag 30 september 2013 Selectiecriteria 1. Samenstelling van het projectteam 2. Studie- en beroepskwalificatie van het projectteam 3. Referenties Aan te leveren documenten - Visienota - Plan van aanpak van de opdracht - Overzicht kostenbeheersing van het project - Organigram team - CV s teamleden - 3 relevante referenties + 3 per expertise Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek stadsontwikkeling

11 Selectiecriteria Labo XX FASE 2: onderhandelingsfase presentatiemoment geselecteerden dinsdag 8 oktober 2013 indienen finale offerte dinsdag 15 oktober 2013 bekendmaking kandidaten dinsdag 12 november 2013 Gunningscriteria 1. Kwaliteit van concept- en visievorming van het onderzoeksvoorstel: 60 punten 2. Kwaliteit en geloofwaardigheid van het plan van aanpak: 30 punten 3. Kostenbeheersing van het project: 10 punten Aan te leveren documenten - Visienota - Plan van aanpak van de opdracht - Overzicht kostenbeheersing van het project Verdichtings- en stadsvernieuwingsonderzoek stadsontwikkeling

12 programma 14u00 14u20 visie op de wedstrijd Introductie Labo XX Verloop Labo XX Kristiaan Borret, Stadsbouwmeester Isabelle Verhaert, projectleider Labo XX 14u20 15u00 ruimtelijke en demografische analyse 20ste-eeuwse gordel Bevolkingsprognoses Antwerpen Analyse van de stadsregio Joost Schouppe, Studiedienst Stadsobservatie Toon Vanobbergen, Team Ontwerpend Onderzoek 15u00 16u00 Labo XX bekeken vanuit verschillende beleidsdomeinen Voorzieningentekort in de 20 ste eeuwse gordel Ontwerpen van betaalbaarheid? Punctuele ingrepen in het woonweefsel als hefboom voor stadsvernieuwing Stadsverdichting-en vernieuwing als duurzame opgave Economie: potenties voor verweving Virge Smets, Stadsontwikkeling, Ruimte Kristof Peeters, Sociale Planning Liesbeth Lanneau, AG Vespa Iris Gommers, Energie en Milieu Antwerpen Guido Muelenaer, Werk en Economie 16u00 17u00 afsluitende drink

13 Labo XX: Analyse: Bevolkingsprognoses Antwerpen Joost Schouppe Studiedienst Stadsobservatie

14 Bevolking verleden en toekomst

15 Stijging immigratie en geboorten sinds 2000 zorgt voor sterke bevolkingsgroei

16 Distr. Antwerpen Prognose hoog Huidig groot Antwerpen Prognose laag

17 Arrondissement zonder groot Antwerpen Groot Antwerpen zonder district A District Antwerpen

18 District Antwerpen Groot Antwerpen zonder district A Arrondissement zonder groot Antwerpen

19 Index aantal inwoners en huishoudens Totaal aantal inwoners Aantal huishoudens

20 Verdichting van de bevolking

21 Cijfers op maat raadpleegbaar op

22 Scenario 1: extreem scenario - trends van 2011 blijven constant Scenario 2a: gematigde groei - gemiddeld migratiesaldo met toegenomen TVC Scenario 3a: minimumscenario - migratiesaldo gaat naar 0 met afgenomen TVC Scenario 1 Scenario 2a Scenario 3a Aantal Jaar Antwerpse prognoses

23 Terwijl geboortecijfer Vlaanderen afplat, blijft dit stijgen in Antwerpen

24 Nieuwe verstedelijkingsgolf is in grote mate een Antwerps fenomeen Absolute groei % 6% -2% 0% 5% 1% 10% 2% 10% 4% 5% 3% Vlaamse prognoses

25 2030: minder kinderen in rand, veel meer in de stad > grote verleiding om stad te verlaten! Vlaamse prognoses

26 Algemene trends stijging van de bevolking gaat samen met Vergroening Verkleuring Vergrijzing Geografische verdichting van bevolking én interne verhuisbewegingen

27 Evolutie jongeren Antwerpse Aantal 0 tem 9-jarigen Lage projectie, 0-9 jaar Hoge projectie, 0-9 jaar Aantal 10 tem 19- jarigen Lage projectie, jaar Hoge projectie, jaar

28 % Antwerpenaren van vreemde afkomst steeg van 25% in 2004 naar 36% in 2013 in 2020 zal dit 47% bedragen volgens de prognoses N Vreemde Afkomst N Belg

29 Aandeel allochtonen naar leeftijd 70% 64% Percentage 60% 50% 40% 30% 42% 57% 52% 55% 44% 28% 20% 10% 17% 11% 5% 4% 0% Totaal 0 tem 9j 10 tem 19j 20 tem 29j 30 tem 39j 40 tem 49j Leeftijd 50 tem 59j 60 tem 69j 70 tem 79j 80 tem 89j 90+j

30 Diverse herkomst Marokko Nederland Portugal Verenigd Koninkrijk Spanje Rusland Joegoslavië Polen Turkije

31 Vergrijzing: 80-plussers nemen toe, 60 tot 80-jarigen stabiliseren na daling. Prognose: afname 80-plussers, toename jongere senioren (stadsvlucht van maakte dat bevolkingscohorte die nu zal vergrijzen in Vlaanderen (jonge senioren) minder in de stad woont. De vergrijzing die Antwerpen nu kent is een zorg intensieve 80+ vergrijzing) Index Grafiek: procentuele evolutie aantal senioren Totaal inwoners 60 tem 69j 70 tem 79j 80+j Jaar

32 Verhuisbewegingen 2010

33 Aantal Nieuwkomers zijn doorgaans jong Aankomst Vertrek Totaal saldo Verhuissaldo Leeftijd

34 Labo XX: Analyse: Analyse van de stadsregio Toon Vanobbergen Team Ontwerpend Onderzoek

35 stadsregio? A B C D E F G H I Wuustwezel J K L M N 1 Kalmthout Rijkevorsel 2 Stabroek Kapellen Brecht Brasschaat Malle 3 Schoten Beveren Schilde Zoersel 4 Stekene Sint-Gillis-Waas Zwijndrecht Wijnegem Wommelgem Zandhoven Vorselaar 5 Borsbeek Ranst Grobbendonk Mortsel 6 Sint-Niklaas Temse Kruibeke Hemiksem Aartselaar Edegem Hove Boechout Nijlen Herenthout Herentals Waasmunster Schelle Kontich Lint Lier Niel Berlaar 7 Bornem Boom Rumst Duffel Puurs Sint-Katelijne-Waver Heist-op-den-Berg 8 Sint-Amands Willebroek geen data Putte Mechelen Bonheiden 9 Keerbergen

36 stadsregio? Stabroek Kapellen Brasschaat Schoten Zwijndrecht Wijnegem Wommelgem Borsbeek Mortsel Boechout Kruibeke Edegem Hemiksem Hove Aartselaar Schelle Kontich Lint Niel

37 Landschappelijke onderlegger geologie bodemgesteldheid reliëf

38 hypothese: landschappelijke onderlegger ~ verstedelijking

39 Nulkaart

40 tot 1850: bebouwd weefsel

41 tot 1850: bebouwd weefsel Gangen en stegen

42 tot 1850: bebouwd weefsel Werkmanswoonsten

43 tot 1850: infrastructuur

44 tot 1850: infrastructuur Krijgsbaan

45 tot 1850 open ruimte

46 tot 1850 open ruimte Verschanste forten

47 bebouwd weefsel

48 bebouwd weefsel Industrialisatie agfa gevaert

49 bebouwd weefsel Nieuw Park-verkaveling

50 bebouwd weefsel Tuinwijken luchtbal laagland unitas

51 bebouwd weefsel Conforta-wijk conforta

52 infrastructuur

53 infrastructuur Buurstpoorwegen sequentie bsw

54 open ruimte

55 open ruimte Brialmontomwalling en fortengordel gebruik forten

56 bebouwd weefsel

57 bebouwd weefsel De Taeye en Brunfaut

58 infrastructuur

59 infrastructuur snelwegen E313 in b hout viaduct wilrijk

60 infrastructuur nieuwe stadsaders

61 bebouwd weefsel

62 bebouwd weefsel restgebieden

63 bebouwd weefsel reconversie foto vleeshuis foto prekerskazerne bouwaanvragen Legende +/ / / /- 2000

64 bebouwd weefsel reconversie bouwaanvragen Legende +/ / / /- 2000

65 bebouwd weefsel reconversie bouwaanvragen Legende +/ / / /- 2000

66 Infrastructuur

67 Infrastructuur tramverlenging

68 open ruimte landbouw en parken

69

70 Labo XX: Invalshoeken: Voorzieningentekort in de 20ste eeuwse gordel Virge Smets Stadsontwikkeling Ruimte

71 bevolkingstoename prognose Antwerpen Hoog scenario: gemiddeld migratiesaldo met toegenomen fertiliteit Laag scenario: migratiesaldo naar 0 met afgenomen fertiliteit

72 bevolkingstoename prognose Vlaanderen nieuwe inwoners Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

73 toename woningen toename woningen tot nieuwe woningen waarvan tot sociale huuren koopwoningen (bij streefcijfer:11%) geplande woningen (woonprojecten) wp_nr geplande woonprojecten max. aantal extra woningen WP001 Galgenweel-Oost 90 WP002 Regatta WP003 Nieuw Zuid WP004 t Groen Kwartier (Militair Hospitaal) 404 WP005 Eilandje - Cadixwijk Bestaand weefsel 479 WP006 Eilandje - Montevideo 405 WP007 Eilandje - Oude dokken (excl. AMCA-site) 516 WP008 BPA Eksterlaer 540 WP009 Nieuw Zurenborg 600 WP011 BPA Neerland 390 WP012 Eilandje - Cadixwijk Rand WP018 Groen Zuid (Scanfil) 481 WP019 Rozemaai 329 WP021 Kwadevelden 44 WP022 Viswater 198 WP023 Centraal Station - project Pelikaan 350 WP024 Centraal Station - Kievit fase II - zone I 91 WP025 Centraal Station - Kievit fase II - zone II en III 213 WP050 Luchtbal 700 WP057 Deurne Dorp - Project L 24 totaal Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

74 toename woningen woonvoorraad tot extra nieuwe woningen volgens gezinsgrootte 2,24 2,11 min max Aantal extra woningen voorzien in Woonvoorraad Aantal geplande woningen Aantal onbebouwde percelen Aantal leegstaande gebouwen Aantal vrijgekomen gebouwen in rand Nog extra woningen te voorzien Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

75 bevolkingstoename woongebied en RSA Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

76 toename voorzieningen toename voorzieningen methodiek lokale voorzieningen aantal/ opp. voorzieningen gerelateerd aan aantal inwoners (bevolkingsdichtheid) referentiewaarde: norm of stedelijk gemiddelde (geen vgl met andere steden) hoeveelheid/ omvang tekorten bepalen voor nieuwe voorzieningen en toekomstige inwoners Overzicht lokale publieke voorzieningen: Open ruimte voorzieningen: gebruiksopenruimte (groen en pleinen) speelterreinen buurtsportterreinen hondenloopzones Gebouwde voorzieningen: Onderwijs: basisonderwijs sec onderwijs eerste graad deeltijds kunstonderwijs muziek deeltijds kunstonderwijs beeld Jeugd: kinderopvang jeugdwerk jeugdcentra fuifruimten Sport: sporthallen zwembaden Cultuur: bibliotheken cultuur- en ontmoetingscentra Welzijn en publieke diensten: dienstencentra recyclagecentra, districtshuizen, stads-, politiekantoren Handel: Supermarkten en superettes, winkelstraten, apothekers, bakkers en banken Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

77 Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

78 toename voorzieningen toename in aantal Bijkomende voorzieningen: bij behoud van huidige voorzieningengraad: nieuwe bewoners betekent meer scholen, kinderopvang, speelterreinen, sportinfrastructuur, dienstencentra Stedelijk gemiddelde (2012) Gebruiksopen ruimte 22,1 m² per inwoner Speelterrein 3,8 m² per 0 tot 11-jarige Buurtsportterrein 0,5 m² per inwoner Hondenloopzone 0,3 m² per inwoner Stedelijk gemiddelde (2012) Basisschool (norm) 1 pl. per 2,5 tot 11-jarige Middenschool 45 per tot 15-jarigen Dko Muziek 0,5 per inwoners Dko Beeld 0,5 per inwoners Kinderopvang 25 pl. per tot 3-jarigen Jeugdwerk (vrijw) 1,13 per tot 24-jarigen Jeugdcentrum 3 per tot 24-jarige Fuifruimte (klein+groot) 0,4 m² per 16 tot 24-jarige Sporthal (klein+groot) 0,14 m² sportopp. per inwoner Zwembad (overdekt) 0,010 m² sportopp. per inwoner Bibliotheek 0,4 per inwoners Cultuurcentrum 0,4 per inwoners Dienstencentrum 1,4 per inwoners Recyclagecentrum 0,5 per inwoners Districtshuis/ stadskantoor 0,3 per inwoners Politiekantoor 0,5 per inwoners Supermarkt 1,9 per inwoners Supermarkt/superette 1,9 per inwoners Apotheker 0,05 per 100 inwoners Bakker 1,2 per inwoners Bank 1,4 per inwoners Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

79 toename voorzieningen toename in ha tekorten in 2018: 99,5 ha, in 2030: 355 ha Lokale voorziening Gemiddelde vloeropp: 1 bouwlaag waarvan buiten ruimte in m² in ha in m² 1 basisschool (480 lln-2 klass.) speelpl: 4m² , middenschool (180 lln) , dko Muziek (L,MH gr) (650 lln) ,25 1 dko Beeld (L,MH gr) (650 lln) ,49 1 kinderdagverblijf (85 pl) , jeugdwerk (75 leden) 500 0,05 1 jeugdcentrum ,20 1 fuifruimte ,10 1 sporthal (sportopp.1.440m²) ,27 1 zwembad (sportopp. 495m²) ,27 1 bibliotheek ,15 1 cultuur- en/ of ontmoetingscentrum ,25 1 dienstencentrum 950 0,10 1 recyclagecentrum , districtshuis/ stadskantoor ,30 1 politiekantoor ,10 1 handelszaak 400 0,04 Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

80 toename voorzieningen toename arbeidsplaatsen Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

81 Labo XX: Invalshoeken: Ontwerpen van Betaalbaarheid Kristof Peeters Sociale Planning

82 Ontwerpen van betaalbaarheid Probleemstelling Antwerpen : inwoners Toekomstig sociaal-economisch profiel nieuwe bewoners bevolking?

83 Ontwerpen van betaalbaarheid Drie dimensies van betaalbaarheid bij woonopgave XX Betaalbaarheid wonen voor gezinnen: steeds grotere uitdaging Impact aangroei op sociaal-economisch profiel Antwerpse bevolking Betaalbare woonvormen voor sociale stijgers

84 Ontwerpen van betaalbaarheid Betaalbaarheid wonen voor gezinnen: steeds grotere uitdaging

85 Betaalbaarheid wonen gezinnen beschikbaar aankoopbudget woning gemiddelde verkoopprijs appartement gemiddelde verkoopprijs woning beschikbaar woonbudget: mediaan inkomen lening 20 jaar eigen inbreng gem. rente * 2009* 2010* Bron: Immotheker, Hypotheekwinkel, FOD Economie, Genootschap van Notarissen van de Provincie Antwerpen, ADSEI Toenemende mismatch tussen beschikbaar aankoopbudget gemiddelde woningprijs

86 Betaalbaarheid wonen gezinnen gemiddelde verkoopprijs woning gemiddelde verkoopprijs appartement haalbaar voor doorsnee inkomens haalbaar voor rijkste 20% haalbaar voor rijkste 10% Gem. prijs woning 10% hoogste inkome Gem. prijs appt 20% hoogste inkomen Bron: Immotheker, Hypotheekwinkel, FOD Economie, Genootschap van Notarissen van de Provincie Antwerpen, ADSEI Ook voor hogere inkomens toenemende onbetaalbaarheid

87 Betaalbaarheid wonen gezinnen Militair hospitaal 3 slpkr EGW + tuin + autostaanplaats instapklaar euro all-in Welk gezamenlijk netto gezinsinkomen is vereist om deze woning te financieren? Simulatieoefening loonbarema s lokale overheid t Groen Kwartier, Antwerpen Simulatie betaalbaarheid nieuwbouwwoning Militair Hospitaal 2009

88 Ontwerpen van betaalbaarheid Impact aangroei op sociaal-economisch profiel Antwerpse bevolking

89 sociaal-economisch profiel in 2030? Bron: Kind en Gezin 2011, bewerking stad Antwerpen Natuurlijke aangroei vandaag in belangrijke mate bij kansarme gezinnen

90 2011 sociaal-economisch profiel in 2030? Extern buitenlands verhuissaldo allochtonen Bron: stad Antwerpen Groei uit migratie: aankomst wijken belastbaar inkomen

91 Ontwerpen van betaalbaarheid Betaalbare woonvormen voor sociale stijgers

92 Betaalbare woonvormen sociale stijgers Migratiepatronen nieuwkomers XX steeds meer plek van aankomst > Antwerpen- Noord Borgerhout Nu ook Deurne-Noord, Kiel, Hoboken

93 Dynamiek woonomgevingen XX: residentieel doorgroei- en aankomstwijken Klassieke route Betaalbare woonvormen sociale stijgers Trend 2011 Aankomst (2060 Borgerhout intra muros): laagkwalitatief huren XX (Deurne-Noord Kiel Hoboken-Noord ): eerste bescheiden woning XX naast doorgroeiwijken ook steeds meer plek van aankom XX : verdere verspreiding 20 e eeuwse gordel

94 Betaalbare woonvormen sociale stijgers

95 Betaalbare woonvormen sociale stijgers Deurne-noord Tweemontstraat

96 Vandaag geen aanbod specifiek voor sociale stijgers Middenklasse-aanbod steeds minder haalbaar voor doelgroep Betaalbare woonvormen sociale stijgers Woonaanbod vandaag Middenklasse (gezinnen) Sociale stijgers Sociaal zwaksten stadsvernieuwingsprojecten publiek en privaat acupunctuur strategie AG Vespa?

97 Naar een inclusiever woonaanbod? Via generiek woonbeleid: community land trust : grondspeculatie? wooncoöperatieven: koop + huur? fiscale voordelen aankoop woning stad? acupunctuurstrategie AG VESPA compenserende voorzieningen? branding?

98 Naar een inclusiever woonaanbod? Maar ook ontwerpmatige dimensie: Inzetten op collectiviteit Uitbreidbaar wonen/halve huis Le Medi, Rotterdam Côté Kanal, Brussel Mijn eigen gerijde huis, NL

99 Labo XX: Invalshoeken: Punctuele ingrepen in het woonweefsel als hefboom voor stadsvernieuwing Liesbeth Lanneau AG Vespa

100 GROND- EN PANDENBELEID AG VESPA koopt verwaarloosde panden > vervangen door beeldbepalende woningen > opwaardering stadswijken

101 GROND- EN PANDENBELEID Voornamelijk 19de eeuwse gordel Veelheid aan kleinschalige projecten

102 GROND- EN PANDENBELEID Een grond- en pandenbeleid op maat van de 20ste eeuwse gordel?

103 GROND- EN PANDENBELEID Een grond- en pandenbeleid op maat van de 20ste eeuwse gordel? > inzetten op stadsvernieuwing Hoe inspelen op een aantal actuele thema s: stadsvlucht, betaalbaarheidsprobleem > hoe woningen efficient en betaalbaar realiseren

104 Weinig uniforme omgeving, versnippering, aanwezigheid infrastuctuur Weinig onderzocht Weinig aantrekkelijke woonomgeving?

105 Groen, ruimte Hoe de bestaande kwaliteiten bewaren? Mogelijkheden om tegemoet te komen aan woonwens

106 STADSVERNIEUWING IN DE 20 STE EEUWSE GORDEL Hoe verdichten / wonen als strategie voor stadsvernieuwing toepassen Hoe verdichten op die minder aantrekkelijke plaatsen

107 STADSVERNIEUWING IN DE 20 STE EEUWSE GORDEL TUSSENMAAT Potentie middelgrote projecten (15 tot 20 woningen) Aangepast aan weefsel en schaal 20 ste eeuwse gordel Betekenis op schaal van de buurt

108 STADSVERNIEUWING IN DE 20 STE EEUWSE GORDEL TUSSENMAAT FUNCTIEMENGING Verankering in de buurt Opvoeren densiteit Meervoudig ruimtegebruik

109 STADSVERNIEUWING IN DE 20 STE EEUWSE GORDEL TUSSENMAAT FUNCTIEMENGING KWALITATIEVE WOONOMGEVING Integreren aspecten die de woonwenselijkheid verhogen, groen, parkeren, dorp in de stad Aangenaam wonen, ook in minder aantrekkelijke context Parkwoningen, Basel, Zwitserland, Miller & Maranta

110 EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN Schaalvergroting aangrijpen om woningen efficiënt en betaalbaar te realiseren 3-voudige strategie

111 EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN TYPOLOGISCHE VERNIEUWING Verdichten maar verlies aan woonkwaliteit beperken Zelfde geld = woonwenselijker product

112 EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN TYPOLOGISCHE VERNIEUWING TECHNISCHE VERNIEUWING Bouwmethode en bouwproces op maat Zelfde geld = duurzamer product: geïntegreerde oplossingen energieprestatie Bedre biligere bolger, Kvistgard, Denemarken, Tegnestuen Vandkunsten

113 EFFICIENT EN BETAALBAAR BOUWEN TYPOLOGISCHE VERNIEUWING TECHNISCHE VERNIEUWING PROCESMATIGE VERNIEUWING Alternatieve ontwikkeling en financiering Hoe kunnen overheidssubsidies over langere termijn worden ingezet, en tegelijk een prijsstijging van vastgoed vermijden? Systemen van erfpacht, uitgestelde betaling grondaandeel

114 Labo XX: Invalshoeken: Stadsverdichting-en vernieuwing als duurzame opgave Iris Gommers Energie en Milieu Antwerpen

115 Antwerpen, een duurzame stad bloem in woonwijken

116 Wonen en werken in de stad = duurzaam Verplaatsingen Infrastructuur Ruimtegebruik Voorzieningen Collectieve systemen Labo XX stadsontwikkeling

117 Wonen en werken in de stad = duurzaam mits aandacht voor: Leefkwaliteit Lucht en geluid Lichttoetreding Ruimte voor groen, rust en ontspanning Klimaatverandering Energie en CO 2 Ruimte voor water en groen Omgaan met onzekerheden in ruimtelijke structuur Labo XX stadsontwikkeling

118 Omgevingskwaliteit: lucht en geluid Labo XX stadsontwikkeling

119 Luchtkwaliteit (stikstofdioxide>40µg/m³) Labo XX stadsontwikkeling

120 Geluidsbelasting (dag >60dB) Labo XX stadsontwikkeling

121 Ontwerppistes: Lucht & Geluid Aanpak van de bron? Nood aan verplaatsingen gemotoriseerd privé-vervoer beperken? Aanpak van de blootstelling? Gedeeltelijk overkappen? Afschermen? Groen als buffer? Groen als filter? Oriëntatie ruimtes, filters, groen, op gebouwniveau? Locatiegeschiktheid! Labo XX stadsontwikkeling

122 OV-assen Tram incl. begroot Labo XX stadsontwikkeling

123

124 Klimaatmitigatie: CO 2, energie en warmtenetten Labo XX stadsontwikkeling

125 Opportuniteit warmtenet / wijkverwarming? - Restwarmtepotentieel van de haven inzetten voor verwarming van stad - Potentieel verweving kantoren, industrie + wonen / densiteit - Decentrale energieproductie

126 Ontwerppistes: Warmtenet - Geen individuele ketels op gebouwniveau - Collectieve stookplaatsen op wijkniveau - Intermodale systemen op wijkniveau - Zone albertkanaal, Blue Gate?, 20e eeuwse gordel, Energie - Energie-neutraal of -positief bouwen - Energieproductie zon, wind

127 Klimaatadaptatie: groen en water Labo XX stadsontwikkeling

128 Afdekkingsgraad Labo XX stadsontwikkeling

129 Uitdagingen klimaatverandering Rivieroverstromingen Overstromingen ten gevolge van regenwaterafvoer meest verzegelde stad van Vlaanderen: afdekkingsgraad > 40% enkel 14% binnenstad groen grootste deel van de stad is plat probleemgebieden dikwijls historisch laaggelegen - Merksem, Schijnvallei, Brederode, College-baan Deurne, Hoboken Lage Weg, Terbekehof, Neerdland Wilrijk, Viswater Berendrecht Stedelijke opwarming, hitte-stress, hitte-eiland-effect Drinkwaterschaarste Verandering van de biodiversiteit Labo XX stadsontwikkeling

130 Ontwerppistes klimaatverandering Groen: gebouw, straat/wijk/school/, corridors, Water: wadi s, waterdoordringbaarheid bodem, waterelementen als verkoeling, waterneutrale wijk / stad? (cfr. Nieuw Zuid) Reflectie tegen heating island effect

131

132 Labo XX: Invalshoeken: Economie: potenties voor verweving Guido Muelenaer Werk en Economie

133 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING ARBEIDSPLAATSEN Bijkomende werkplekken: nodig Vandaag: 0,8 werkplek per 18 tot 64j. Streefcijfer: 1 werkplek per actieve bevolking Data analyse stad en regio stadsontwikkeling

134 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING INDUSTRIE Wat kan verweven worden? Wat moet gescheiden worden? Trend: 3D printen, lokale productie, lokale energie Verwevenheid met wonen Aandacht voor laden en lossen

135 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING INDUSTRIE Ruimtegebruik industriegebied Wilrijk

136 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING INDUSTRIE srsa: Levendig kanaal

137 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING GROTE KANTOORLOCATIES Clustering: grote werkgevers Aandacht voor avondfuncties: geen dode buurt Verwevenheid met wonen Potentie warmtenetten

138 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING DETAILHANDEL Prognose toename detailhandel

139 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING DETAILHANDEL Uitdagingen levendige plint (supermarkten) overlast: geur, geluid, privacy Wonen boven winkels Veel leegstand winkels in districten laden en lossen (stedelijk distributiecentrum Blue Gate)

140 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING SMALL BUSINESS Kenniseconomie Startups Tech sector: ICT development Startups Design & Advertising

141 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING SMALL BUSINESS Creatieve economie

142 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING URBAN ENTREPRENEUR netwerkruimtes Horeca = werkruimte = netwerkhub coffeehouses, lunch, coworking, op maat gemaakt voor small business

143 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING URBAN ENTREPRENEUR Case: Shoreditch Oost-Londen Saaie tussenwijk in jaren Te mijden in jaren Goedkope woonruimtes + overheidsinvesteringen: Broeihaard van Tech-entrepreneurs en horecazaken Werken en wonen / woningprijzen genormaliseerd

144 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING SHOREDITCH

145 LABO XX - ECONOMIE : POTENTIES VOOR VERWEVING SHOREDITCH

146 Labo XX: Bijkomende info:

147 STEDENBOUW > ARCHITECTUUR GRENSVERLEGGEND REALISME XX > A HEFBOOM VOOR STADSVERNIEUWING

148 programma 14u00 14u20 visie op de wedstrijd Introductie Labo XX Verloop Labo XX Kristiaan Borret, Stadsbouwmeester Isabelle Verhaert, projectleider Labo XX 14u20 15u00 ruimtelijke en demografische analyse 20ste-eeuwse gordel Bevolkingsprognoses Antwerpen Analyse van de stadsregio Joost Schouppe, Studiedienst Stadsobservatie Toon Vanobbergen, Team Ontwerpend Onderzoek 15u00 16u00 Labo XX bekeken vanuit verschillende beleidsdomeinen Voorzieningentekort in de 20 ste eeuwse gordel Ontwerpen van betaalbaarheid? Punctuele ingrepen in het woonweefsel als hefboom voor stadsvernieuwing Stadsverdichting-en vernieuwing als duurzame opgave Economie: potenties voor verweving Virge Smets, Stadsontwikkeling, Ruimte Kristof Peeters, Sociale Planning Liesbeth Lanneau, AG Vespa Iris Gommers, Energie en Milieu Antwerpen Guido Muelenaer, Werk en Economie 16u00 17u00 afsluitende drink