Deze Position Paper is samengesteld door Quality4care bvba, a subsidiary of CTG.

Transcriptie

1 PatiEntveiligheid Niet elke patiënt is in het gelukkige bezit van een lifeguard. Elke zorgverlener kan een stukje van die rol op zich nemen. Al die stukjes emergeren tot iets waardevols voor de patiënt.

2 colofon Deze Position Paper is samengesteld door Quality4care bvba, a subsidiary of CTG. Contactgegevens Quality4care, Eigenlosstraat 27B, B-9100 Sint-Niklaas Auteur Opmaak William Sommer Remco Sommer All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the publisher. 2 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

3 Definitie van patientveiligheid Het (nagenoeg) ontbreken van (de kans op) aan de patiënt toegebrachte schade (lichamelijk en/ of psychisch), ontstaan door het niet volgens de professionele standaard handelen van hulpverleners en/of door tekortkoming van het zorgsysteem. Uitgangspunt is het streven naar het ontwerpen van veilige systemen, waardoor fouten worden voorkomen of niet meer leiden tot (onherstelbare) schade. Bron: NIVEL

4 4 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

5 position paper De Position Paper bouwt voort op patiëntveiligheidsdoelen die geïdentificeerd zijn in strategische plannen van internationale accreditatie instituten, waaronder JCI en NIAZ en nationale kwaliteitseisen, en stelt ziekenhuizen in staat een aantal specifieke en meetbare resultaten te laten behalen van deze doelen. Patiënten zouden er vanuit mogen gaan dat de patiëntveiligheid in het ziekenhuis waar ze behandeld worden in orde is. Onderzoeken tonen echter aan dat er veel tekortkomingen zijn ten opzichte van het wettelijk minimum en internationale standaarden. Helaas worden onvoldoende mogelijkheden benut om deze veiligheid te verhogen. In 2010 leidde een uitbraak met een resistente bacterie in het Maasstad ziekenhuis Rotterdam tot veel onnodige schade en leed bij patiënten en nabestaanden van overleden patiënten. Er is collectief gefaald in de aanpak van de uitbraak en het voorkomen van zorggerelateerde infecties in het ziekenhuis. De financiële schade voor het ziekenhuis bedroeg naar schatting 7 tot 8 miljoen euro. Het blijft dus opmerkelijk dat ziekenhuizen vaak alleen proberen te voldoen aan de wettelijke eisen en zaken organisatorisch willen oplossen. 5

6 voorwoord Voor u ligt de Position Paper Patiëntveiligheid van Qualit4care. Het biedt u een visie op een aantal actuele kwaliteitsthema s en opportuniteiten voor het nemen van lokale initiatieven voor verhoging van patiëntveiligheid. Patiëntveiligheid is een belangrijk, zo niet het belangrijkste, kwaliteitsaspect van de zorg geworden. Kwaliteit begint met patiëntveiligheid, omdat een patiënt in de eerste plaats in een ziekenhuis zich veilig moet kunnen voelen en zijn. Vermijdbare schade dient ten allen tijde te worden voorkomen: primum non nocere. Dit leidt tot een toename van het belang en de noodzaak van een goede compliance in de Vlaamse zorg. Bestuurders zijn zich ten volle bewust van het bevorderen en waarborgen van kwaliteit, veiligheid en integriteit in hun organisatie. Waar ziekenhuizen voorheen een stilzwijgend vertrouwen genoten, moeten ze tegenwoordig bewijzen dat ze aan eisen voldoen en zichzelf continu verbeteren. Wij hopen dat dit document u kan inspireren en verder helpen in uw besluitvorming om nieuwe initiatieven te nemen die er toe doen. Het document omvat verbeterinitiatieven die beknopt zijn uitgewerkt en als turn-key oplossingen kunnen worden opgeleverd en geïmplementeerd. De motivering voor uw besluit vindt u in de gekleurde kaders. Omdat geen enkel ziekenhuis qua organisatie gelijk is en er een grote variatie bestaat in kwaliteitsresultaten tussen ziekenhuizen, kunnen de gepresenteerde initiatieven als uitgangsideeën dienen voor een op maat gesneden verbeteroplossing. In het document wordt voortdurend gerefereerd naar organisaties en instituten. De gebruikte afkortingen van de genoemde instellingen vindt u terug in het hoofdstuk Referenties. Met betrekking tot de JCI accreditatienorm wordt gerefereerd naar zowel de nationale als internationale Patient Safety Goals. Het ziekenhuis kan hierdoor een bredere aansluiting vinden bij het nemen van verbeterinitiatieven op basis van best practices. Er wordt ook gerefereerd naar ACI omdat ten tijde van het opmaken van dit document NIAZ en ACI in mei 2013 een overeenkomst hebben getekend waardoor NIAZ het accreditatieprogramma Qmentum van ACI zorgbreed kan gaan invoeren in Vlaanderen. 6 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

7 inhoud voorwoord 6 inhoud 7 Continu verbeteren 8 Compliance in de zorg 8 De weg van continu verbeteren 10 De weg naar resultaat 12 De rol van Quality4care 12 De implementatie van technologische oplossingen 14 Werken aan specifieke thema s 14 Chirurgisch zorgtraject 16 De chirurgische patiënt 16 Risico s verminderen door standaardisatie 17 Een QuickScan Operatiekwartier uitvoeren 17 Voorkomen van postoperatieve infecties 21 Verbeteren van de hygiënediscipline 22 Implementeren van een POWI care bundel 26 Verbeteren van communicatie en overdracht 27 Automatische checklist OK-apparatuur 30 Infectiepreventie 32 Ziekenhuishygiëne 32 Infecties registreren en documenteren 33 Bewaken van geïnfecteerde patiënten 34 HandhygiEne Compliance 36 Handhygiëne problematiek 36 Handhygiëne programma 37 Beschikbaarheid van handhygiëne 37 Handhygiëne kennis en vaardigheden 38 Proces van sociale ontwikkeling 41 Monitoring van handhygiëne 41 Wij zijn trots op onze goede resultaten 44 Referenties 46 7

8 Continu verbeteren Compliance 1 in de zorg De meest belangrijke risico s van ziekenhuizen zijn onder meer patiëntrisico s (in het bijzonder de patiëntveiligheid), reputatieschade en aansprakelijkheidsrisico s. Ziekenhuizen die investeren in compliance, d.m.v. bijvoorbeeld frequente audits, het opleiden van personeel en optimaliseren van operationele processen, door het inzetten van innovatieve oplossingen die dit mogelijk maken, minimaliseren wel hun risico s en realiseren return on investment door het voorkomen of terugdringen van non-compliance kosten. Ziekenhuisbestuurders voelen zich al dan niet verplicht of vrijwillig genoodzaakt de kwaliteit van hun zorg te conformeren aan een exuberante hoeveelheid modellen. Het risico bestaat dat deze modellen wel een duidelijk beeld scheppen van de samenhang en complexiteit van patiëntveiligheid, maar dat deze op de werkvloer als te ingewikkeld worden ervaren. De kans bestaat dat het ziekenhuisbestuur door de hoeveelheid eisen en de hoge druk zijn energie zal richten op het voldoen aan de extern gestelde generieke eisen en weinig energie overhoudt voor lokaal bedachte initiatieven. Hierdoor wordt het beoogde resultaat, een veiliger zorgproces, nauwelijks bereikt. Andere barrières die het nastreven van de ambities om de veiligheid voor de patiënt te verhogen in de weg kunnen staan, zijn verkeerde financiële prikkels en geen duidelijk zicht op de motivatie voor patiëntveiligheid. Patiëntveiligheid is een belangrijk instrument om zowel de kwaliteit van de behandeling alsook de financiële duurzaamheid van de gezondheidszorg te verbeteren. In bepaalde landen worden door de verzekeraars al afspraken gemaakt met de ziekenhuizen over patiëntveiligheid, kwaliteit en doelmatigheid. In Nederland bijvoorbeeld worden met de ziekenhuizen onder meer afspraken gemaakt over het Veiligheidsmanagementsysteem (VMS). Het lijkt onvermijdelijk dat ook in België in de nabije toekomst een pay for quality mechanisme in de zorg zijn intrede gaat maken. 1 Onder compliance verstaan we het handhaven en de naleving van zowel de externe wet- en regelgeving als de interne regels en standaarden, evenals de integriteit van de organisatie en haar medewerkers met als doel risico s te beheersen en de uit risico s voortvloeiende schade te voorkomen. 8 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

9 Clinical governance verhoogt patiëntveiligheid Een positieve wending anno 2013 is de drive die ziekenhuizen hebben opgepakt om op aantoonbare wijze en door innovatie het aanbod van kwaliteitsvolle zorg te verbeteren. De basis voor clinical governance vormt de bewustwording dat kwaliteit niet alleen bestaat uit een juiste diagnose en behandeling, maar mede wordt bepaald door de organisatie van ziekenhuiszorgprocessen. De Vlaamse overheid helpt de ziekenhuizen door op het gebied van clinical governance een drietal wegen te ondersteunen: toetsing aan een internationale accreditatienorm van systeem- naar nalevingstoezicht en daarbij conformeren aan (nieuwe) eisenkaders kwaliteitsindicatoren ( Vlaams Indicatoren Project, voor Patiënten en Professionals ) en de zichtbaarheid van kwaliteit en veiligheid verhogen U heeft zich vast al afgevraagd hoe u tenminste kan voldoen aan de compliance-eisen voortvloeiend uit bovengenoemde manoeuvres terwijl u de kosten laag houdt. Het mislukken van geplande projecten of veranderingen leidt tot onnodige kapitaalvernietiging en vermindering van draagvlak. Door de dagelijkse financiële druk op ziekenhuizen en de noodzaak tot kostenbesparing, verliezen kwaliteit en veiligheid het vaak vanwege het argument geen geld. Daar komt vaak nog de gedachte bij dat patiëntveiligheid alleen op andere plekken in de keten revenu opleveren, zoals bij verzekeraars. Niets is echter minder waar! Na analyse kunnen we alleen maar constateren dat gebrekkige patiëntveiligheid een grote bron van geldverspilling is en dat veiligere processen ook kostenbesparing kunnen opleveren! Uit het QUASER-onderzoek Kwaliteitsverbetering in Europese ziekenhuizen, dat in juni 2013 is afgerond, blijkt de focus sterk op kwaliteitsbeoordeling te liggen, in plaats van op hoe je kwaliteit daadwerkelijk kunt verbeteren. Een tweede vaststelling is dat het kwaliteitswerk in veel ziekenhuizen nogal eerder pover is en dat er sprake is van zogenaamde projectificatie. Ziekenhuizen werken voornamelijk in projecten aan kwaliteitsverbeteringen. Zodra het project is afgelopen, blijkt het lastig om positieve veranderingen vast te houden en verder te verspreiden. Wij vinden dat activiteiten rondom patiëntveiligheid niet extra moeten zijn, maar ingebakken zijn in - en logisch voortvloeien uit - de activiteiten om de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg te verbeteren. Deze benadering kan een belangrijke impuls zijn voor een ziekenhuis om aan patiëntveiligheid te werken, want welk ziekenhuis streeft er nu niet naar verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid van haar zorg? 9

10 De weg van continu verbeteren De FOD Volksgezondheid stelt dat alle ziekenhuizen vanaf 2012 moeten beschikken over een VMS. Wanneer de registratie van incidenten goed op de rit staat en retrospectieve risicoanalyses kunnen worden gemaakt, kan er meer nadruk gelegd worden op het verbeteren. Veiligheidscoördinatoren van ziekenhuizen moeten bij regelmaat met elkaar overleggen en kijken wat de grote risico s en trends zijn. Verbeteractiviteiten of verbeterprojecten moeten gericht zijn op deze onderwerpen. Nieuwe normenkaders van accreditatiestandaarden (JCI, NIAZ), wettelijke eisenkaders en referentiekaders als CDC, WHO, WIP, et cetera zijn uitgangspunten voor te nemen verbeterinitiatieven. Deze nieuwe compliance initiatieven leggen ongetwijfeld een gedegen fundament voor kwaliteitsverbetering, maar ziekenhuizen dienen er op bedacht te zijn dat dit niet vanzelfsprekend zal leiden tot een veiligere zorg. Het echte werk is pas daarna als prestatie indicatoren als sturingsinstrument worden ingezet voor de verbeterprocessen. Binnen deze kaders heeft u alle vrijheid om de weg naar uw verbeterdoelen te kiezen. Doelstellingen zijn gemakkelijk gemaakt, maar zijn ze altijd realistisch en haalbaar? Hoe gaat u verbeteringen initialiseren aansluitend op strategische doelen van nieuwe kwaliteitseisen? Hoe gaat u streefwaarden ontwikkelen en implementeren in aansluiting op nationale kwaliteitsindicatoren en uw accreditatiedoestellingen? Kennis van de beste wegen om patiëntveiligheid te verbeteren is steeds aan het evolueren, maar er is altijd maar één weg die voor u het beste is. Transparantie Transparantie wordt gezien als een kwestie van cultuur, maar dit is slechts een deel van het probleem. Een ander deel is dat de effectiviteit van interventies in kwaliteit en veiligheid vaak nog niet inzichtelijk of meetbaar zijn. Het (deels) automatiseren van monitoren van de processen in een zorginstelling kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Het resultaat van de inzet van technologie en automatisering is dan tweeledig: het ontlast de zorgverlener, terwijl het monitoring en verbetering van het proces mogelijk maakt. Een open cultuur waarbij men van fouten leert is hierbij belangrijk. Maar de processen en technologie zo aanpassen is minstens zo belangrijk voor het draagvlak voor deze transparantie. Om de kwaliteit en daarmee ook de veiligheid van de zorg te monitoren en verbeteren moet een instelling antwoord kunnen geven op vragen als: Heb ik mijn werkprocessen en communicatie in kaart? Weet iedereen ten allen tijde waar de patiënt zich in het zorgproces bevindt? Is alle apparatuur op de OK aanwezig en onderhouden? Is de juiste interventie gekozen en op het juiste moment uitgevoerd? Is alle informatie voor zowel de patiënt als de zorgverleners bijgewerkt en overgedragen? Het is dat wat Quality4care beoogt: de kwaliteit en doelmatigheid van uw processen meten en monitoren voor een continue verbetering, waardoor ook de patiëntveiligheid verbeterd wordt. Wij willen de waarde van onze diensten verduidelijken door onze verbeteroplossingen voor u helder te positioneren op de weg naar verbetering. 10 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

11 11

12 De weg naar resultaat De rol van Quality4care Quality4care richt zich op het gefocust ondersteunen van gezondheidszorginstellingen in hun streven kwaliteit verbeterende initiatieven sluitend te implementeren. Veilige zorg, als onderdeel van kwaliteitsvolle zorgverlening, maakt hier dan ook een belangrijk deel van uit. Primaire aandachtsgebieden van Quality4care zijn het chirurgisch zorgtraject, infectiepreventie en handhygiëne. Verschillende Vlaamse ziekenhuizen nemen al initiatieven op het gebied van patiëntveiligheid, zoals de implementatie van een Modified Early Warning Score (MEWS) op de verpleegafdelingen en de invoering van een Surgical Safety Check List. We zien ziekenhuizen die vol enthousiasme zijn gestart en problemen ondervinden in het sluitend implementeren van deze verbeterinitiatieven. Bekende problemen liggen hieraan ten grondslag zoals te weinig inzicht in de kwaliteit en veiligheid van de processen, te veel focus op het eindresultaat, onderschatting van de moeilijkheidsgraad van het veranderingsproces, verkeerde technologie toegepast, et cetera. De medische zorg in ziekenhuizen is heel complex geworden, waardoor het optimaliseren van medische kennis en technische vaardigheden alleen niet meer kan volstaan voor een optimale patiëntveilige omgeving. Patiëntveiligheid gaat vooral over mensen, gedrag, leiderschap, begrip en het proces waarin mensen werken. Voor het verbeteren van patiëntveiligheid vinden wij het daarom van belang dat er gewerkt wordt vanuit de systeemgedachte en focus op procesbeheersing. Met systematische vangnetten (teamwork, technologie, organisatie) kan vermijdbare schade door menselijke factoren structureel voorkomen worden. Zonder verandering is geen verbetering realiseerbaar. Veranderingstrajecten in de context van patiëntveiligheid zijn over het algemeen complexe processen. Verandering van non-compliant gedrag is lastig en een langdurig proces. De passie om zorgprocessen te verbeteren zat al in het DNA van de oprichters van Quality4care. Als etrinity consultants in de zorg hebben wij veel processen van dichtbij gezien, geanalyseerd en geëvalueerd. Onze bijdrage aan veranderingsprojecten in de ziekenhuizen hebben zich direct vertaald naar vergroting van kwaliteit en doelmatigheid van de zorg. Quality4care zet vooral in op het ondersteunen van zorgprofessionals bij het minimaliseren van veiligheids risico s en voorkomen van onbedoelde schade aan de patiënt door te helpen in hun besluitvorming en bij de implementatie van verbeterinitiatieven. a subsidiary of ctg Om prestaties zichtbaar te maken is de inzet van technologie onvermijdbaar. Technologie is echter niet het doel, maar de weg er naar toe. Wij zien het als een ondersteunend middel bij het realiseren van verbeterdoelen. Daarom maken wij voor elk verbeterinitiatief opnieuw de keuze hoe de technologie het beste aansluit bij de verbeteroplossing. 12 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

13 Kennispartner in uw besluitvorming Om u te helpen uw kansen om te zetten in innovatieve verbeteringen, vragen wij ons voortdurend af hoe wij u zo goed mogelijk kunnen faciliteren met meet- en verbeterinstrumenten. Wij blijven voortdurend in dialoog met overheidsdiensten, universiteiten, de zorg en de industrie, en identificeren continu nieuwe technologische trends, zodat wij altijd werken met de meest actuele kennis van de problematiek en van de oplossingsmogelijkheden. Wij vormen een brug tussen de gebruikers en producenten van technologische oplossingen voor patiëntveiligheid en onderzoeken de toegankelijkheid en duidelijkheid van de aangeboden informatie en producten en de haalbaarheid voor implementatie. Implementatiepartner voor uw verbeterinitiatieven Er is geen verbetering mogelijk zonder verandering. Verandering kan echter niet gepland worden, het zal emergeren. Wijzigingen in de omgeving en vooral het meewerken aan die wijzigingen is het beste aangrijpingspunt voor verandering. De mensen van Quality4care zijn de begeleiders bij dit proces en maken er deel van uit. Verspilling van tijd en geld kan worden voorkomen door u niet te laten beperken door alleen interventies te implementeren die evidence-based zijn. Wij willen grip krijgen op onveilige situaties door de mogelijkheden en onmogelijkheden op de werkvloer te begrijpen. Als implementatiepartner worden wij in onze aanpak maximaal uitgedaagd te werken vanuit de volgende uitgangspunten: een oorzaak gevolg analyse die tot de juiste verbeterinitiatieven leiden continu verbeteren van het meetbaar resultaat samen ontwerpen van de verbeteroplossing voor optimale acceptatie focus op samenhang op de aandachtsgebieden gedrag, proces, besturing, ICT en leiderschap zorgt voor een integrale benadering die maximaal past in de omgeving (belangrijk bij systeembenadering) ons vakmanschap en onze visie vormen een spiegel voor de klant denkkracht en realisatiekracht zorgen ervoor dat goede ideeën echt gerealiseerd kunnen worden Wij zijn business & implementatiepartner in België voor technologische oplossingen van: 13

14 Technologie kan helpen de zorg veiliger te maken De implementatie van technologische oplossingen Automatiseringsoplossingen zoals het elektronisch voorschrijven van medicijnen door dokters vanuit het elektronisch patiëntendossier (EPD) vergroten de veiligheid en efficiëntie enorm. Dat blijkt uit een systematische literatuurstudie waarin is vastgesteld dat door het elektronisch voorschrift de kans op fouten met 48% is afgenomen 2. Er kunnen echter nieuwe soorten fouten ontstaan, zoals een toename van doseringsfouten door het verkeerd aanklikken in een pull-down menu. Bij technologische innovaties moet de organisatie voor de implementatie de juiste keuzes maken die relevant zijn voor verbetering en effect zullen hebben op een erkend probleem. Een concreet voorbeeld van patiëntveiligheid door innovatie die Quality4care in een verbeterproject toepast is het monitoren van deurbewegingen van operatiezalen met een sensor gedreven software applicatie, waarbij na data analyse het resultaat real-time en continu op een display gevisualiseerd wordt voor het operatieteam. Het aantal deurbewegingen tijdens een operatie staat in rechtstreeks verband met het ontstaan van postoperatieve wondinfecties (POWI). Het project slaagt en rendeert financieel en in termen van morbiditeit en mortaliteit wanneer met een juiste implementatie de werkprocessen veiliger worden gemaakt. Data verzameld d.m.v. technologie (bijv. real-time monitoren van procesindicatoren) is objectief en kan wetenschappelijk aantonen wat het effect van bepaalde handelingen is op de uitkomst van de patiënt (bijv. effect van handen wassen op infecties of het effect van tijdige antibioticaprofylaxe op wondinfecties na de ingreep). Het ondersteunt het managen van veiligheidsrisico s en audits en kan zowel financiële als medische risico s van non-compliance drastisch terugdringen. Quality4care introduceert innovatieve technologische oplossingen, maar legt de focus op gebruikersbehoefte en het veranderingsproces in plaats van de technologie. Werken aan specifieke thema s Wij ondersteunen uw verbeterinitiatieven door ons te richten op een persoonlijke aanpak, want elke zorginstelling heeft zijn eigen problematiek en mogelijkheden. Het kunnen specifieke projecten zijn op het operatiekwartier of intensieve zorgen tot een ziekenhuisbreed veranderingsproces van de veiligheidscultuur. In de tabel wordt een schematisch overzicht gegeven van projectoplossingen die redelijk snel concreet kunnen worden gemaakt. Het gaat om specifieke onderwerpen op thema s waarbij veel winst te behalen valt door gerichte interventies. 2 Radley DC, Wasserman MR, et al. Reduction in medication errors in hospitals due to adoption of computerized provider order entry systems, J Am Med Inform Assoc doi: /amiajnl // Service and Solutions for Improving Patient Safety

15 Focus Resultaat gebied Thema Projectoplossing Proces resultaat Outcome resultaat OK Patiëntveiligheidsrisico s verminderen in het chirurgisch proces Objectieve inventarisatie van patiëntveiligheidsrisico s Optimalisatie en standaardisatie van chirurgisch proces Incidentie van complicaties Chirurgisch zorgtraject OK OK Ziekenhuis breed OK Voorkomen van postoperatieve wondinfecties Verbeteren van hygiëne discipline op orthopedie Verbeteren van communicatie en overdracht Veiligheid en aanwezigheid van medische apparatuur Implementatie POWI care bundel 3 colorectale chirurgie Verbeteren logistiek proces mensen en materialen Implementatie digitale SSCL Automatische checklist OK-apparatuur Percentage bundel compliance Percentage compliance deurbewegingen Percentage compliance SSCL Percentage compliance checklist OKapparatuur Incidentie infecties na colorectale operaties Incidentie infecties na heup en knie operaties Incidentie van complicaties Incidentie complicaties Infectiepreventie Intensieve zorgen Ziekenhuis breed Voorkomen van VAP Kwaliteitsverbetering van infectiebeleid en organisatie Implementatie digitale VAP care bundel Implementatie van een bewaak- en opvolgsysteem voor geïnfecteerde patiënten Percentage bundel compliance Beheersen van zorggerelateerde infecties en voorkomen van oubreaks met BMRO s Incidentie van VAP Incidentie zorggerelateerde infecties Ziekenhuis breed Voorkomen van zorggerelateerde infecties Implementeren handhygiëne programma Percentage handhygiëne compliance Incidentie zorggerelateerde infecties Hand hygiëne Intensieve zorgen Voorkomen van MRSAsepsis Handhygiëne compliance verhogen Implementatie Sepsis care bundel Percentage handhygiëne compliance Percentage bundel compliance Incidentie MRSAsepsis De in het schema genoemde projectoplossingen worden in de volgende hoofdstukken beschreven en kunnen als ziekenhuis specifieke maatwerkoplossing turn key opgeleverd worden. De in bovenstaande tabel genoemde projectoplossingen worden in de volgende hoofdstukken beschreven en kunnen De als resultaten ziekenhuisspecifieke zijn voorbeelden maatwerkoplossing van prestatieresultaten turn-key en opgeleverd kunnen gerelateerd worden. zijn aan het project, een specifiek proces of een outcome, en vanzelfsprekend afhankelijk van de keuze De resultaten van prestatiedoelstelling zijn voorbeelden van van prestatieresultaten het ziekenhuis. en kunnen gerelateerd zijn aan het project, een specifiek proces of een outcome, en vanzelfsprekend afhankelijk van de keuze van prestatiedoelstelling van het ziekenhuis. 3 Een care bundel, ook wel zorg bundel genoemd, zijn groepen van best practices met betrekking tot een ziekteproces dat individueel zorg verbetert, maar wanneer samen toegepast leidt tot aanzienlijke verbetering. 3 Een care Bundel bundel, componenten ook wel zorgbundel zijn wetenschappelijk genoemd, zijn effectief groepen bewezen van best en practices worden als met standaard betrekking beschouwd. tot een ziekteproces dat individueel zorg verbetert, maar wanneer samen toegepast leidt tot aanzienlijke verbetering. Bundelcomponenten zijn wetenschappelijk effectief bewezen en worden als standaard beschouwd. Services en Solutions for Improving Patient Safety Pagina 11 van 33 15

16 Chirurgisch zorgtraject De chirurgische patiënt In het operatieproces wordt technologisch hoogwaardige, complexe zorg verleend door veel medisch personeel. Dit brengt de nodige risico s met zich mee voor de patiënt. Uit de literatuur blijkt dat meer dan de helft van ongewenste gebeurtenissen (adverse events) in ziekenhuizen plaatsvindt op het OK. Deze incidenten kunnen voor de patiënt snel leiden tot (ernstige) schade en/of overlijden. Over het algemeen kan geconstateerd worden dat ongeveer de helft van de incidenten vermijdbaar is. Daarom moeten kwaliteit en patiëntveiligheid centraal staan bij het werken op de operatieafdeling. Het FOD heeft haar strategisch objectief tegen 2017 voor Safe Surgery geformuleerd als: Safe Surgery is een prioritair aandachtspunt in het kwaliteits- en patiëntveiligheidsbeleid van de acute instelling waarbinnen alle betrokken actoren hun verantwoordelijkheid opnemen en waarbij innovatieve instrumenten en methodes worden geïmplementeerd om een Safe Surgery te garanderen. Quality4care heeft deze strategie vertaald in het implementeren van patiëntveiligheidsoplossingen om de veiligheidsrisico s op de werkvloer van het chirurgisch proces te verminderen en de definitie van Safe Surgery uit het contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 2013 als uitgangspunt meegenomen. Zorginspectie - Definitie Safe Surgery - Safe Surgery kan omschreven worden als het waarborgen van de uitvoering van heelkundige ingrepen en invasieve onderzoeken bij zowel klassieke als daghospitalisaties op de juiste locatie, met de juiste procedure en bij de juiste patiënt door middel van: het verbeteren van veiligheidscultuur en teamwork het verhogen van patiëntenbetrokkenheid het gebruiken van een checklist het verbeteren van de communicatie tussen zorgverleners het gebruiken van eenduidige standaarden en procedures het voorkomen van postoperatieve zorginfecties De oplossingen van Quality4care op het focusgebied chirurgisch zorgtraject helpen het ziekenhuis tot een betere compliance te komen van het nieuwe eisenkader operatiekwartier van Zorginspectie door te voldoen aan een aantal gestelde eisen. 16 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

17 Risico s verminderen door standaardisatie De patiëntveiligheid op de operatieafdeling wordt beïnvloed door de techniek, bouwkunde en het operationeel handelen. Indien de techniek en de bouw door bijvoorbeeld ouderdom beperkingen opleveren, dan moeten deze beperkingen door verbeterde inzichten worden opgevangen met het operationeel handelen. Incidenten kunnen veelal optreden omdat er omstandigheden zijn die dat in de hand werken of die dat niet hebben kunnen voorkomen. Hoe kunt u snel en accuraat de knelpunten in beeld brengen en inzicht verkrijgen in de samenhang van alle variabelen van het operatieproces? En hoe kunt u de verkregen kennis omzetten in verbeterdoelen en actiepunten om verandering te maken in uw operationele processen en het gedrag van de mensen die bijdragen aan de kwaliteit en veiligheid van uw operaties? Een QuickScan Operatiekwartier uitvoeren De QuickScan is een onderzoeksinstrument waarmee op systematische wijze de patiëntveiligheid en kwaliteit van werken in het operatieproces objectief in kaart worden gebracht. De resultaten tonen aan in hoeverre het patiëntveiligheids- en infectiepreventiebeleid overeenkomt met kwaliteitsnormen en professionele standaarden. Het QuickScanrapport wordt zodanig opgesteld dat het de opdrachtgever in staat stelt om richting te geven aan een in te zetten verbeterproces en standaardisatie van het operatieproces, wat zal leiden tot vermindering van de risico s. De QuickScan methode kan ook een nuttig hulpmiddel zijn in het accreditatietraject van NIAZ en JCI waarvoor u een zelfevaluatie moet gaan uitvoeren. Wij kunnen het zelfevaluatierapport voor u reviewen door het te toetsen aan de praktijk. Het veiligheidsaspect is namelijk altijd een groot punt van aandacht. Tijdens het auditbezoek kunnen onverwacht andere onderdelen van de organisatie worden bezocht en beoordeeld waar u geen rekening mee gehouden heeft. 17

18 Aandachtsgebieden Protocollen en procedures Medische hulpmiddelen en apparatuur Hebt u uw protocollen en schriftelijke procedures goed op orde? In veel ziekenhuizen is de overdracht van de patiënt van verpleegafdeling naar operatieafdeling vaak alleen afleveren. Hanteert u een procedure en is dit vastgelegd? Is uw protocol voor antibioticaprofylaxe up-todate? Gebruikt u een protocol voor ontvangst van de patiënt, voor opbouw van een operatietafel, voor speciale ligging van de patiënt, voor medicatiecontrole, voor het tellen van gebruikte materialen, et cetera. Standaardisatie is onmisbaar voor risicovermindering in het operatieproces. Het gebruik van medische apparatuur kan vaak veiliger. Zo is bijvoorbeeld de uiterste gebruiksdatum van apparatuur vaak onbekend en vertrouwen artsen blind op de instrumentele dienst. In welke mate is de onderhoudsstatus gekend van de anesthesie-units, diathermieapparatuur, afzuigunits, et cetera? Zijn de steriele medische hulpmiddelen verantwoord opgeslagen? Vindt de telling van instrumenten, gazen en naalden nauwkeurig plaats? Uit onderzoek is gebleken dat in 1 op de 8 gevallen van tellen er een afwijking is gevonden die kan duiden op het achterblijven van operatiemateriaal (Alle afwijkingen dienen beschouwd te worden als een achterblijven in de patiënt). Reiniging en desinfectie Medicatieveiligheid Weet uw schoonmaakteam de risico s van onvoldoende hygiëne en onzorgvuldige schoonmaak van de operatiezalen? Worden de schoonmaakmedewerkers kwalitatief voldoende aangestuurd door de instelling zelf? Worden er regelmatige controles uitgevoerd op de effectiviteit van de uitvoering? Er vindt een analyse plaats van de kwaliteit van uitvoering van het schoonmaaktraject in het OK-complex. Rond een operatie zijn er vaak wijzigingen in medicatie. Dit blijkt een risicomoment te zijn. Werken uw OK-teams met vaste afspraken voor medicatiecontroles (dubbelcheck)? Is de verantwoordelijkheid voor het vastleggen en voorschrijven van medicatie in de verschillende fasen van het peroperatieve traject duidelijk vastgelegd? Hoe vindt de controle van het gehele medicatieproces plaats? De manier van bereiden, toedienen en bewaren van medicatie wordt getoetst op veiligheid. 18 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

19 Infectiepreventie In veel ziekenhuizen zijn het gedrag en de cultuur op operatieafdeling en operatiekamers onvoldoende op infectiepreventie gericht. Vaak ontbreekt het op het OK aan discipline op bijvoorbeeld het gebied van handhygiëne en kledingvoorschriften. Worden de hygiënemaatregelen voldoende nageleefd? Het gaat hierbij niet alleen om protocollen, werkafspraken en regels. Het belangrijkst is gedrag en motivatie van het personeel om zo veilig mogelijk te werken. Er wordt onderzocht of het gedrag en de operationele processen rond infectiepreventie in het peroperatieve traject professioneel is. Het aantal deurbewegingen blijkt tijdens veel operaties onnodig groot, met verstoring van de steriele luchtstroom als gevolg. Werkt uw beheersplan om de kwaliteit van de OK-lucht tijdens ingrepen te bewaken? Gebruikt u de juiste procesindicatoren om te sturen op gedrag van de mensen en op verbetering van het operatieve proces? De gehele bouwkundige situatie van het OK wordt voor u beoordeeld op infectierisico s. Communicatie en samenwerking In veel ziekenhuizen blijkt communicatie een heikel punt en ontstaat onnodig risico voor de patiënt. Teams communiceren vaak te passief en eenduidige regie en samenwerking ontbreken. Ook is vaak de afstemming tussen het medisch personeel onvoldoende en is veelal op de werkvloer wel een samenzijn, maar geen samenhang tussen de disciplines. Is bij u de communicatie over de patiënt en de overdracht rond de operatie voldoende gestructureerd? Is duidelijk vastgelegd wie de verantwoordelijkheid heeft voor inhoud, organisatie en taken van het gehele peroperatieve traject en komt dit helder tot uiting? Dat veel ziekenhuizen een lage compliance scoren in het naleven van veiligheidsprotocollen rond operaties is onverantwoord. Patiëntveiligheid in de OK is teamwork. Onderwerpen als veiligheidscultuur, teamwork, dossiervoering en uitvoering van een checklist en de time-out procedure worden binnen dit profiel beoordeeld. 19

20 Het plan van aanpak overleg met de opdrachtgever voor het vaststellen van het bereik en de tijdsbesteding van de QuickScan inzien en beoordelen van aanwezigheid en toepassing van relevante protocollen en schriftelijke procedures risico-inventarisatie van de bouwkundige en technische aspecten verificatiegesprekken met medewerkers observering van een aantal operatieve ingrepen registratie en analyse van kritische punten in het operatieve proces de verkregen data, analyse en aanbevelingen vastleggen in een document Het project heeft een doorlooptijd van 1 maand en kan voor een afgesproken vaste prijs uitgevoerd worden. Het resultaat Het resultaat van de QuickScan is een objectief waardeoordeel rond de kwaliteit en patiëntveiligheid van het operatieproces. Het rapport levert doorgaans vele aanknopingspunten op voor verbetering. U krijgt hierbij niet alleen inzicht in de knelpunten, maar ook aspecten die veilig, correct en geborgd zijn worden als zodanig opgemerkt. Het QuickScanrapport omvat een managementsamenvatting, een gedetailleerde registratie en analyse van de resultaten en een optimalisatieplan waarin alle aanbevelingen zijn benoemd. 20 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

21 Sturen en verbeteren met procesindicatoren Voorkomen van postoperatieve infecties Ziekenhuizen werken vaak niet volgens het boekje bij de bestrijding van wondinfecties en complicaties in het chirurgisch traject. Hierdoor overlijden patiënten onnodig en worden extra kosten gemaakt. De langere opnameduur en de aanvullende behandeling ten gevolge van een POWI brengen hoge kosten met zich mee, variërend van euro bij een oppervlakkige wondinfectie tot meer dan euro bij een ernstige, diepe wondinfectie. Verandering van non-compliant gedrag is lastig en een langdurig proces, maar kan succesvol verlopen door een adequate projectmatige aanpak. In dit project ligt de focus op het meten en verbeteren van het dagelijkse werkproces in de operatiekamer: naar een OK-brede verbetercultuur. Het einddoel is een daling van het percentage POWI s. JCI - National Patient Safety Goal 7 - NPSG Implement evidence-based practices for preventing surgical site infections Quality4care refereert naar het project van het Amphia ziekenhuis te Breda voor de implementatie van een set van 4 procesindicatoren voor het terugdringen van wondinfecties na een chirurgische ingreep. Het operatieteam was erin geslaagd om in 28 maanden tijd voor colorectale ingrepen de bundel compliance van 10% naar 80% te brengen. Het aantal infecties daalde met 36%. De care bundel bestaat uit interventies waarvan de effectiviteit op het voorkomen van postoperatieve wondinfecties is bewezen: hygiënediscipline, antibioticaprofylaxe, niet preoperatief ontharen en normothermie 4. De aanpak is een van de onderdelen van het VMS-programma uit Nederland en wordt door NIAZ ondersteund en gewaardeerd. NIAZ - Kwaliteitsnorm zorginstelling VMS Veiligheidsthema Voorkomen van ziekenhuisinfecties na een operatie De doelstelling in Nederland is terugbrengen van de postoperatieve wondinfecties tot onder de streefwaarde van het 25ste percentiel voor 5 (door het ziekenhuis gekozen) indicatoroperaties. Om deze doelstelling te behalen is het streven dat bij 90% van alle geopereerde patiënten de POWI care bundel geheel wordt nageleefd. Quality4care kan de ziekenhuizen op weg helpen een initiële start te maken om de patiëntveiligheid op het OK te verbeteren door het ontwerpen van een projectoplossing met een gefaseerde implementatie van een care bundel die past binnen de huidige accreditatiekaders. Zo hoeven financiële en budgettaire beperkingen niet langer vertraging op te leveren om toch verantwoord en laagdrempelig te kunnen starten. Het ziekenhuis hoeft niet meteen bij aanvang een grote investering te doen, omdat de hele projectsom niet in één keer hoeft te worden betaald. De projectprijs blijft gedurende een vaste periode gegarandeerd. 4 Crolla RMPH, van der Laan L, Veen EJ, Hendriks Y, van Schendel C, et al. (2012) Reduction of Surgical Site Infections after Implementation of a Bundle of Care. PLoS ONE 7(9): e doi: /journal.pone

22 Verbeteren van de hygiënediscipline De luchtkwaliteit bij operatieve ingrepen wordt nadelig beïnvloed door deurbewegingen. Door het openen van de OK-deuren komt de luchtbeheersing in gevaar, met als gevolg verhoogd risico op infecties. Daarnaast leidt in- en uitlopen af van het werk en tot concentratieverlies en een bezwaard gevoel van iemand die er echt in en uit moet. Luchtkwaliteit en daarmee samenhangend het in- en uitloopgedrag van OK-medewerkers zijn daarom belangrijke aandachtspunten van het onderdeel operatiekwartier van het eisenkader voor de chirurgische patiënt. Zorginspectie - Eisenkader operatiekwartier / bijkomende eis automatische deuren van de operatiezalen blijven maximaal 15 seconden openstaan vanaf het ogenblik dat de steriele pakketten geopend zijn blijven de deuren gesloten en wordt het in- en uitlopen van de zaal zoveel mogelijk vermeden Zorginspectie verwijst voor de uitvoering naar de WIP richtlijn Preventie van postoperatieve wondinfecties die nadrukkelijk het volgende aanbeveelt: Het in- en uitlopen tijdens een operatie dient tot een minimum te worden beperkt. Beperking van in- en uitlopen kan o.a. worden bereikt door: het tellen van het aantal malen dat in- en uitgelopen wordt, door middel van een automatische deurbewegingenteller, met terugkoppeling van de resultaten. Automatisch rapporteren van uw verplichtingen: Een rapportagetool zorgt voor eenvoudige en adequate verantwoording van de informatie, zowel intern als extern (zorginspectie). Hiermee wordt een oplossing aangeboden om met een minimale investering te voldoen aan de wettelijke norm Reglement Inwendige Orde zoals vermeld in het eisenkader operatiekwartier. De module deurbewegingen van het OK monitoring systeem vormt de ideale oplossing om aan de minimale eisen te voldoen en de luchtkwaliteit in de operatiezalen en logistiek rondom het operatieproces inzichtelijk te maken. Het aantal deurbewegingen en de luchtkwaliteit parameters worden volautomatisch per ingreep geregistreerd en vergen geen enkele extra belasting van het OK team. 22 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

23 23 Voldoen aan het nieuwe eisenkader operatiekwartier

24 Verbeteren van het logistieke proces van mensen en materialen Deurbewegingen worden steeds meer beschouwd als surrogaatindicator omdat terugkoppeling ervan in een breder perspectief helpt bij het verbeteren van de hygiënediscipline op de OK. Terugkoppeling van deurbewegingen bevordert de aanspreekcultuur en zet het operatieteam aan tot kritischer nadenken over het logistieke proces van mensen en materialen. Het leidt dus ook nog eens tot meer efficiëntie van het werk. De meeste ziekenhuizen zijn prima in staat om problemen op te lossen. Maar om tot een gestructureerde probleemoplossende aanpak te komen is vaak veel moeilijker. Door Quality4care wordt de Lean A3 methode aanbevolen: het vermogen om verbeteringen continu in operationele prestaties door te voeren, in een gestructureerd proces opgenomen. De methode is bewezen effectief voor het reduceren van deurbewegingen en onder meer in het VU Medisch Centrum succesvol toegepast bij orthopedische ingrepen. Het project rendeert nog eens doordat het uw logistieke proces van mensen en materialen efficiënter maakt. Onnodige verplaatsingen of bewegingen verdwijnen. De implementatie van het beleid wordt ondersteund door de gemeten data real-time terug te koppelen aan het operatieteam doormiddel van een display boven de operatiedeur en een zogenaamde cockpit monitor. 24 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

25 De OK Cockpit is een realisatie van NewCompliance. Deurbewegingen en luchtkwaliteit worden, evenals andere parameters ten behoeve van de patiëntveiligheid, in één overzicht getoond. De OK Cockpit is qua vorm en inhoud volledig aan te passen aan de wensen van het ziekenhuis. Van deurbewegingen inclusief normering, patiëntgegevens tot de status van medische gassen en drukverschillen. Alles kan binnen één overzicht op elke willekeurige locatie, op of vóór de OK, worden weergegeven dankzij de web-based software. Er kunnen koppelingen worden gemaakt met verschillende bronsystemen, die leiden tot slimme kruisverbanden (bijvoorbeeld het koppelen van de luchtkwaliteit aan het patiëntendossier). Een display vóór de operatiezaal toont deurbewegingenteller en drukverschil Voor implementatie van het project verbeteren van de hygiënediscipline wordt een technologische oplossing geïntegreerd die bestaat uit een display voor de operatiezaal en een sensor gedreven software applicatie met data analyse tool. Projectresultaten: reductie van het aantal deurbewegingen beperking van wisseling en aflossing van leden van het OK-team optimalisatie directe beschikbaarheid van materialen voor de ingreep verhoging van de algemene hygiëne discipline reductie van postoperatieve wondinfecties Alle parameters ten behoeve van patiëntveiligheid in één overzicht 25

26 Implementeren van een POWI care bundel Voorkomen van infecties na een operatie kan door middel van het implementeren van een bundel van vier interventies waarvan de effectiviteit is bewezen. Door alle vier de interventies in de dagelijkse praktijk nauwgezet na te leven en te meten blijkt het mogelijk om infectiepercentages aanzienlijk te reduceren 5. De bundel van vier interventies: hygiënediscipline; OK deurbewegingen als indicator antibioticaprofylaxe niet-preoperatief ontharen perioperatieve normothermie Tijdige antibioticaregistratie is ook een vereiste best practice van ACI Qmentum. JCI - National Patient Safety Goal 7 - NSGP elements of performance select surgical site infection measures using best practices or evidence-based guidelines monitor compliance with best practices or evidence-based guidelines evaluate the effectiveness of prevention efforts provide process and outcomes administer antimicrobial agents for prophylaxis when hair removal is necessary, used a method that is cited in scientific literature or endorsed by professional organizations Voor implementatie van bovengenoemde care bundel wordt een technologische oplossing geïntegreerd die uit verschillende elementen wordt samengesteld: patiënt- en antibioticaregistratie in de voorbereidingsruimte, terugkoppeling van deurbewegingen en luchtkwaliteit, een rapport Patiëntveiligheid (implementatiegraad van de bundel) en een applicatie waarmee managementinformatie wordt gegenereerd voor retrospectieve analyse. Het is nuttig om de luchtkwaliteitsparameters te volgen omdat hiermee rekening kan worden gehouden wanneer deze parameters de vereiste grenswaarden overschrijden. Het staat vast dat bij een toename van het aantal personen en bewegingen in de OK het aantal micro-organismen in de lucht stijgt. Dit is te wijten aan verhoogde verspreiding van bacteriën en verhoogde turbulentie van de lucht. Door het verminderen van het aantal deurbewegingen en door het proces te sturen met de overige parameters, kan de luchtkwaliteit in het OK worden verbeterd om zodoende het aantal postoperatieve wondinfecties terug te dringen. 5 De effectiviteit van de care bundel is gebleken uit kwaliteitsverbeterprojecten in de Verenigde Staten ( Canada ( en Nederland ( 26 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

27 Voorbeeld display op de OK Voorbeeld rapport patiëntveiligheid Verbeteren van communicatie en overdracht De risico s voor de chirurgische patiënt zijn verspreid over alle perioden en locaties van het chirurgische traject van (pre-)opname tot ontslag. Controles op risicovolle handelingen vereisen daarom een multidisciplinaire aanpak die het gehele chirurgisch traject beslaat. Het gebruik van een checklist is aangewezen. FOD Contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid - Safe Surgery Criterium 5 - Een checklist van het type Safe Surgery overnemen in een ziekenhuis-/diensteigen checklist zodanig dat deze toegepast wordt bij elke invasief onderzoek en bij elke geplande ingreep Criterium 7 - In multidisciplinair verband over de resultaten van de steekproeven over het gebruik van de checklist zodanig dat: bij elk invasief onderzoek en elk geplande ingreep de checklist systematisch wordt gebruikt de veiligheidscultuur verhoogt Het implementeren van een safe surgery checklist gebaseerd op de definitie van de WHO blijkt in de praktijk niet eenvoudig. Veel ziekenhuizen kampen met de implementatie van een checklist. De Vlaamse overheid heeft voor het toepassen van de checklist een indicator vastgesteld. Quality4care kan een platform beschikbaar stellen onder de naam Patient Safety Check om de implementatie succesvol te maken. Het bestaat uit modulaire applicaties die processen rondom een interventie optimaal inzichtelijk, controleerbaar en beheersbaar maken. Door middel van de applicatie kunnen checkmomenten eenvoudig en gestructureerd plaatsvinden rondom overdrachtsmomenten en rondom interventies, om zo communicatiefouten te voorkomen en patiëntveiligheid te verhogen. Het uitgangspunt voor de ontwikkeling is een checklist die perfect kan aansluiten op het zorgproces van de patiënt. Zorginstellingen kunnen naar eigen wens checklists samenstellen of gebruik maken van bestaande procedures en protocollen. De checklists zijn ingericht op specialisme-, ingreep- of procedureniveau. De methode van werken stelt u in staat het zorgpad te volgen dat de patiënt in het ziekenhuis doorloopt vanaf opname tot en met ontslag en conformeert zich aan de tracer-methodiek die JCI auditoren hanteren. De Patient Safety Check applicatie bestaat uit drie modules: ontwerpmodule checklistmodule analysemodule 27

28 De ontwerpmodule De ontwerpmodule biedt de gebruiker de mogelijkheid om eenvoudig specifieke checkmomenten samen te stellen. Binnen de applicatie worden een aantal wetenschappelijk bewezen checklists, procedurelijsten en protocollen meegeleverd. Deze kunnen door het ziekenhuis integraal overgenomen of aangepast worden, of als inspiratiebron gebruikt worden voor het ontwerpen van de checklists. Templates van de Time Out Procedures Plus (TOPplus), de WHO Safe Surgery Checklist en het Surgical Patient Safety System (Surpass). Al aanwezige checklists binnen de zorginstelling kunnen binnen de ontwerpmodule ook worden gedigitaliseerd, zonder dat hier enige technische kennis voor vereist is. In de ontwerpmodule staan de interventies, role-players, checkmomenten en verantwoordelijkheden centraal. Over deze punten bestaan in de praktijk verschillen in perceptie en interpretatie, die kunnen leiden tot verlies van controle over het zorgproces. Met behulp van de ontwerpmodule worden essentiële processtappen besproken en vastgelegd, wat zorgt voor optimale beheersing van het zorgproces. De checklistmodule De checklistmodule is de module waar de zorgprofessionals gedurende het zorgproces mee in aanraking komen. De in de ontwerpmodule gegenereerde checkmomenten worden gedurende het zorgproces op een computer of tablet weergegeven en kunnen zo eenvoudig worden doorlopen. Een checkmoment kost minder dan twee minuten tijd. Uit wetenschappelijke analyses is gebleken dat de versoepeling van het zorgproces als gevolg van een checkmoment, de tijd ruim compenseert. Door deze tijdswinst, in combinatie met een gereduceerd aantal fouten, worden kosten voor het ziekenhuis bespaard. De checklistmodule geeft een grafische weergave van ieder checkmoment binnen een zorgproces of rondom een interventie. De ingevulde checklists worden automatisch opgeslagen. Deze gegevens kunnen aan patiëntgegevens gekoppeld worden. VAZG - Vlaams Indicator Project implementatiegraad van de safe surgery checklist 28 // Service and Solutions for Improving Patient Safety

29 De analysemodule Doorlopen checklists zijn binnen deze module achteraf analyseerbaar, doordat alle antwoorden geregistreerd worden. De antwoorden die zorgprofessionals hebben gegeven op vragen uit de checklists vormen een basis voor optimalisatie van de checkmomenten. Op basis van beschikbare antwoorden kan men zien of het noodzakelijk is om vragen toe te voegen of te verwijderen. Overbodige vragen en checkmomenten tijdens het zorgproces kunnen door goed gebruik dus worden voorkomen. Ook kan met behulp van de analysemodule het totale zorgproces geanalyseerd worden. Als blijkt dat er bijvoorbeeld regelmatig tussenkomst nodig is gedurende een operatie, procedure of interventie, kan de bron hiervan worden achterhaald en aangepakt. De rapportage uit de Patient Safety Check applicatie kan gebruikt worden voor verslaglegging naar officiële instanties zoals Zorginspectie in België of een accreditatieinstelling. De data analyse tool stelt u automatisch in staat om uw verplichting na te komen in de verantwoording aan het VAZG. Het resultaat van de implemantatie (implementatiegraad) kan zelfs op niveau van ingreep worden gerapporteerd. 29