sector feiten en fabels over lichaamstaal column werkbezoek aan Hiroshima de acht risico analisten opinie de belastingbetaler

Transcriptie

1 sector periodiek van studievereniging Kraket jaargang 3 nummer 1 februari 2013 feiten en fabels over lichaamstaal column werkbezoek aan Hiroshima de acht risico analisten opinie de belastingbetaler

2 sector jaargang 3 nummer 1 Voorwoord SECTOR Als hard werken je succesvol zal maken, zal de gemiddelde kok multimiljonair moeten zijn en een soldaat in Afghanistan bergen goud binnen moeten halen. Blijkbaar is er toch meer aan de hand. Alle succesvolle én gelukkige mensen om mij heen doen werk dat aan drie kenmerken voldoet en waar ik bij het maken van keuzes zoveel mogelijk over nadenk. Deze drie kenmerken zijn als volgt: Doe werk waar je goed in bent Doe werk waar je van houdt Doe werk waar andere mensen voor willen betalen Om werk te vinden dat aan deze drie eisen voldoet moet je creatief en eigenwijs zijn, er zijn immers genoeg buitengewoon talentvolle mensen die concertpianist of toponderzoeker willen worden. Denk hierbij aan het dromerige motto; succes maakt je niet gelukkig, maar geluk maakt je succesvol. Wanneer je bedenkt waar je nu staat en waar je echt gelukkig van wordt, is het een stuk eenvoudiger om het pad naar succes te bewandelen. In deze boordevolle editie van SECTOR hebben we artikelen waarbij je kunt zien hoe mensen zeer diverse passies hebben en waar deze passies je kunnen brengen in het leven. Zo vinden we in Docent Vertelt een stuk van dhr. Heidergott terug over de logistiek van treinen, waardoor je kunt zien hoe de wetenschap nu echt past binnen de dagelijkse wereld om ons heen. Jacob Janssen vertelt over de verschuivende economische werkelijkheid en de bedenkelijke ontwikkelingen die dit teweeg brengt. Daarnaast vind je ook de gebruikelijke bedrijfsinterviews, waar je in deze editie een kijkje achter de schermen krijgt bij cijferend PwC en ITminded KPN Consulting. 1

3 sector inhoudsopgave inhoud voorwoord column Russen eten spek met zwoerd in de winter Johan van Leeuwaarden Universitair Hoofddocent aan de TU Eindhoven PwC Jeffrey Hennen en Myrthe van der Plas de acht risico analisten uit de markt van TNO Peter Brouwer en Charlotte Rietveld KPN Consulting Wim Ottjes sector verzekeraars Sjoerd Hoeksema docent vertelt Bernd Heidergott Universitair Hoofddocent aan de VU column werkbezoek aan Hiroshima Siem Jan Koopman Hoogleraar Econometrie aan de VU opinie voor de belastingbetaler van de toekomst Jacob Janssen Promovendus bij de afdeling Ruimtelijke Economie aan de VU tips en tricks Frank van Marwijk boek- en filmrecensie puzzeltijd afgestudeerden agenda publicaties Colofon sector Jaargang 3, nr 1, februari 2013 SECTOR is een uitgave van studievereniging Kraket (Kritische Aktuarissen en Econometristen), de vereniging voor studenten Econometrie & Operationele Research aan de Vrije Universiteit Amsterdam. redactie: Annelieke Baller Anne Besseling Pim Hofman Xander Hut Ivo Lemken Koen de Man Maarten van der Meij Ardjen Pengel redactieadres: Studievereniging Kraket - SECTOR De Boelelaan 1105 Kamer 4A HV Amsterdam Tel sector@kraket.nl advertenties: Informatie over adverteren in de SECTOR kan worden aangevraagd op het bovenstaande redactieadres. adverteerders: Landelijke Econometristen Dag Optiver TNO Towers Watson ontwerp: gedesign opmaak / art direction: gedesign info@gedesign.nl drukwerk: Flyeralarm

4

5 sector column Column Russen eten spek met zwoerd in de winter De overheid snijdt momenteel in alles, vaak tot op het bot. Dat komt omdat bestuurders doorgaans rechtlijnig denken en problemen (uitval, wachtlijsten, files, vertraging) zien als een lineaire functie van de bezettingsgraad. Maar niets is minder waar. Besliskundigen weten dat problemen als functie van de bezettingsgraad x, toenemen volgens de kromme 1/(1-x). Reduceert men de overcapaciteit 1-x tot nul, en laat men dus x tot 1 naderen, dan ontstaan er oneindig veel problemen. Toch lijkt overcapaciteit een vies woord geworden. Een ambtenaar die even pauze neemt moet vrezen voor zijn baan. Al wat ongebruikt op voorraad ligt wordt afgedaan. Toegegeven, een bezettingsgraad van 100 procent (x=1) staat goed als rapportcijfer, maar komt met een prijs. Als je net genoeg wilt hebben kom je altijd tekort. Door het terugdringen van de overcapaciteit komen veel systemen onder druk te staan. Wachtlijsten in ziekenhuizen, uitval in het onderwijs, bezettonen bij helpdesks, tekort aan strooizout en onvoldoende solvabiliteit bij banken. Overcapaciteit mag dan de schijn hebben van overdaad, maar je steeds beroepen op overmacht is erger. Op een dag heb je een ambulance nodig en komt hij niet. Een ambtenaar die even pauze neemt moet vrezen voor zijn baan. Overcapaciteit helpt daar waar vraag en aanbod grillig zijn. Het dient als extra buffer bovenop de normale capaciteit om onvoorziene wendingen het hoofd te bieden. Een robuust operationeel systeem moet zich kunnen weren tegen de marges van de toevalsfactoren. Overcapaciteit moet rationeel blijven - tegen extremen valt weinig te doen - maar het ontkennen van normale afwijkingen zou onverstandig zijn. Je kunt er gerust vanuit gaan dat de trein niet altijd rijdt en dat een leraar ooit ziek wordt. Maar ook de vraagzijde kent grote onzekerheid. Wie weet precies hoeveel scholieren er in 2020 wiskunde gaan studeren? Hoeveel nachten zal het dat jaar vriezen en wat is tegen die tijd de prijs van een vat ruwe olie? Overcapaciteit vraagt om optimalisering met foutenmarges in het achterhoofd. Besliskundigen houden zich bezig met het afstemmen van capaciteit op vraag. We kennen de deterministici die alles optimaliseren en de stochastici die overal het toeval zien. Ze zijn het dus over maar weinig onderwerpen eens. Overcapaciteit vraagt om het beste van onze twee werelden: optimalisering met foutenmarges in het achterhoofd. De kernvraag wordt dan tweeledig: hoeveel capaciteit hebben we grofweg nodig, en hoeveel overcapaciteit houden we aan voor extra weerstand? Er moet immers wat vet op de botten blijven zitten. Het overige mag de overheid wegbezuinigen. Johan van Leeuwaarden Hoogleraar aan de TU Eindhoven Deze column is eerder gepubliceerd in STAtOR, periodiek blad van de Vereniging voor Statistiek en Operationele Research 4

6 sector PwC Jeffrey Hennen Heeft econometrie gestudeerd en werkt sinds april 2011 als Assistant Manager Pensions, Actuarial and Insurance Services (PAIS) bij PwC. Myrthe van der Plas Heeft Internationale Bedrijfscommunicatie en econometrie gestudeerd en werkt sinds december 2010 als Advisor Quantitative Analysis bij PwC. PwC Bij PwC in Nederland werken ruim mensen met elkaar samen vanuit 12 vestigingen. PwC Nederland helpt organisaties en personen de waarde te creëren waarnaar zij op zoek zijn. PwC Nederland is lid van het PwC-netwerk van firma s in 158 landen met meer dan mensen. PwC ziet het als haar taak om kwaliteit te leveren op het gebied van assurance-, belasting- en adviesdiensten. 5 Kunnen jullie iets over de afdeling vertellen waarop jullie werkzaam zijn? Jeffrey: Op dit moment werk ik op de afdeling Pensions, Actuarial and Insurance Services (PAIS). De afdeling PAIS bestaat op dit moment uit ongeveer 80 mensen en treedt op als adviseur bij pensioenfondsen en verschillende soorten verzekeraars. Al het werk dat wij uitvoeren is op projectbasis, waarbij je vanuit het PwC-kantoor werkt of op locatie bent bij de klant. Je kunt beter vragen wat PwC niet doet! Ikzelf ben gespecialiseerd op het gebied van levensverzekeringen, waarbij ik op dit moment voornamelijk bezig ben met projecten omtrent Solvency II, nieuwe Europese regelgeving voor verzekeraars, welke ingaat vanaf januari Vanuit PwC geven wij hierbij niet alleen ondersteuning bij het kwantitatieve deel, maar helpen wij ook bij het optimaliseren van de processen (data, rapportage, risicomanagement, etc.). Ons werk vergt veel verschillende kwaliteiten, iets wat wij de klant als grote consultancyorganisatie goed kunnen bieden. Doordat voornamelijk de grote verzekeraars en pensioenfondsen deze diversiteit in kwaliteiten nodig hebben, werken wij vooral bij hen. Verschillende afdelingen binnen PwC trekken met elkaar op bij het uitvoeren van grote projecten. Een goed voorbeeld hiervan is het project waar ik nu mee bezig ben waarbij ik samenwerk met de afdelingen Strategy

7 Advisory en Quantitative Analysis. Myrthe: Omdat binnen PwC zoveel verschillende competenties aanwezig zijn, kun je beter vragen wat PwC niet doet. Wanneer een klant aan ons vraagt of we een bepaalde specialiteit hebben kan ik eigenlijk automatisch Ja zeggen, alleen moet ik daarna nog op zoek bij wie ik precies moet zijn. Ik ben vanaf december 2010 werkzaam op de afdeling Quantitative Analysis. Onze afdeling geeft, zoals de naam al zegt, kwantitatief advies aan onze klanten en op onze afdeling werken dan ook econometristen, wiskundingen en natuurkundigen. Het werk wat wij doen kan onderverdeeld worden in vier verschillende soorten werkzaamheden, namelijk Data Analysis, Modelling, Executive Decision Support en ten slotte Process Improvement. Om een voorbeeld van een Executive Decison Support project te geven hebben we onlangs een tool ontwikkeld voor een zorgverzekeraar, die het management ondersteunt in het duurzaam inzetten van hun medewerkers en berekent wat voor effect verschillende interventies hebben op financiële en niet-financiële prestatieindicatoren. Op dit moment bestaat onze afdeling uit 16 mensen, maar we zijn druk bezig met het uitbreiden van onze afdeling. Zo zijn we zowel op zoek naar ervaren mensen als naar net afgestudeerden die aan het begin van hun carrière staan. Jeffrey: Ook PwC heeft de laatste jaren de crisis gevoeld, maar daar merken de meer kwantitatieve afdelingen weinig van. Door de strengere wet- en regelgeving om een volgende crisis te voorkomen hebben bedrijven advies nodig hoe ze deze het beste kunnen implementeren. Hierdoor blijft de vraag naar econometristen vanuit ons hoog, waarbij we voornamelijk naar de kwantitatieve, menselijke en commerciële kwaliteiten van een persoon kijken. De wil om een goede consultant te worden moet wel aanwezig zijn bij iemand die bij ons solliciteert. Wat zijn de te doorlopen carrièrepaden binnen PwC? Jeffrey: Wanneer je vanuit de universiteit in dienst komt bij PwC begin je bij PAIS als Assistant. In een gemiddeld carrièrepad word je na ongeveer twee jaar consultant, een functie waarin je gaat merken dat het klantcontact al sterk toe gaat nemen. Na ongeveer weer twee jaar word je dan Assistant Manager, waar je meer als manager op opdrachten gaat functioneren. Hierna kun je verder doorgroeien naar Manager, Senior Manager, Director en uiteindelijk Partner. Myrthe: Binnen Advisory werkt het iets anders. Als afgestudeerde begin je bij ons als Analyst. Vervolgens groei je na 2-3 jaar door naar Advisor en vervolgens na weer 3-4 jaar door naar Senior Advisor, wat vergelijkbaar is met het manager-niveau binnen PAIS. Daarna kun je doorgroeien naar de functies Principal Manager, Director en Partner. Tijdens je carrière binnen PwC heb je twee coaches, namelijk een career coach en performance coach. Je career coach helpt je bij het uitstippelen van je loopbaan en is meer op de lange termijn gericht, terwijl een performance coach zich meer bezig houdt met hoe je het doet tijdens de dagelijkse werkzaamheden. Bovendien heb je op elk project een job coach, meestal de project manager, die jou helpt om het meeste uit zowel jezelf als het project te halen. De kwantitatieve afdelingen binnen PwC voelen weinig van de crisis. Kunnen jullie wat meer vertellen over de opleidingsmogelijkheden, zowel binnen als buiten PwC? Jeffrey: Om te zorgen dat je een zo goed mogelijke consultant kan worden, bieden we iedereen ruime opleidingsmogelijkheden aan. Op elk niveau waarop je werkzaam bent zijn er veel interne cursussen waarbij je getraind wordt op bijvoorbeeld je communicatie- en managementvaardigheden. Myrthe: Ook voor externe opleidingen zit je binnen PwC goed. Zo volg ik op het moment een opleiding tot Financial Risk Manager. Mijn leidinggevende is hoogleraar aan Nyenrode Universiteit en hecht veel waarde aan de ontwikkeling van zijn team: een van de eerste vragen die ik bij mijn beoordelingsgesprekken krijg is wat ik verder wil gaan studeren. Jeffrey: Het volgen van externe opleidingen wordt 6

8 sector PwC niet verplicht gesteld, maar door de snelle veranderingen in de wereld om ons heen wordt het wel sterk aangemoedigd. Als adviseur moet je proberen voor te lopen op de klant en iets extra s kunnen bieden, waarbij die extra kennis natuurlijk altijd van pas komt. Opleidingen tot Actuaris AG, CFA en FRM zijn veel voorkomende opleidingen in dit vakgebied. Ikzelf ben op dit moment bezig met de postgraduate opleiding Risk Management for Financial Institutions aan de Vrije Universiteit, waarbij ik vanuit PwC studiedagen krijg om te gebruiken voor deze studie. Wat zijn de mogelijkheden als student bij PwC? Jeffrey: Bij PAIS kun je als werkstudent of stagiair tijdens je studie aan de slag. Als werkstudent vragen wij dat je minimaal twee dagen per week bij ons komt werken. Voor afstudeerstagiairs hebben wij verschillende opdrachten liggen, maar eigen verzoeken zijn ook altijd welkom. Myrthe: Bij QA hebben we in principe alleen afstudeerstages. Dit komt omdat de verscheidenheid in soorten opdrachten erg groot is, waardoor het relatief veel tijd kost om iemand in te werken. Daarnaast is er ook de Perfecte Vakantiebaan, waarbij je in de zomer twee weken alle kanten van PAIS en QA te zien krijgt. Tijdens deze twee weken krijg je echte opdrachten, heb je een coach en heb je na twee weken ook een echt beoordelingsproces. Veel mensen die tijdens hun studie bij PwC hebben gewerkt, komen na hun studie terug bij PwC. Kwantitatieve, menselijke en commerciële kwaliteiten zijn belangrijk voor ons. Hoe verloopt de sollicitatieprocedure binnen PwC? Myrthe: Via de website werkenbijpwc.nl kun je een functie zoeken die het beste bij je past en hierop reageren. Vervolgens komt je cv terecht bij onze recruiter, welke een eerste selectie maakt op motivatie, passende studieachtergrond en dergelijke. Wanneer je door deze eerste check bent gekomen, heb je een eerste sollicitatiegesprek met twee personen uit het team waarbij je zou willen werken. Na een positieve wederzijdse reactie word je uitgenodigd om aan een assessment deel te nemen. Wanneer ook deze met goed gevolg is afgerond, komt er een tweede gesprek met twee andere mensen van de afdeling. Afhankelijk van de voorgaande twee gesprekken kan er een derde gesprek plaatsvinden, bijvoorbeeld als wij het gevoel hebben dat je misschien bij een andere afdeling binnen PwC toch beter past. Wanneer alle stappen succesvol zijn doorlopen, bieden wij je een contract aan. De procedure is hetzelfde voor een stagiair, werkstudent en afgestudeerden. Welke eigenschappen moet je hebben om bij PwC te komen werken? Myrthe: Wat ik vooral merk bij PwC is dat er veel verschillende soorten mensen werken, de diversiteit is erg groot. Bij Quantitative Analysis vinden we het belangrijk dat je een kwantitatieve inslag hebt, affiniteit hebt met consulting en je je sociale vaardigheden al tot zekere hoogte ontwikkeld hebt. Jeffrey: Vooral in hogere functies merk je dat sociale vaardigheden steeds belangrijker worden. PwC helpt je zoals eerder gezegd hier tijdens je carrière goed bij, maar een sterk en proactieve persoonlijkheid aan het begin van je carrière komt goed van pas. Waarom hebben jullie voor PwC gekozen? Myrthe: Tijdens mijn studie heb ik bij de ALM Quantitative Analysis afdeling van ABN Amro gewerkt. Mijn toenmalige baas adviseerde mij toen iets met mijn beide studieachtergronden, Econometrie en Bedrijfscommunicatie, te gaan doen en de consulting is voor mij de perfecte plaats waar ik deze twee interesses samen kan brengen. Jeffrey: Voordat ik hier kwam werken, werkte ik bij een adviesbedrijf wat enkel gespecialiseerd is in actuariaat. De mogelijkheden binnen PwC zijn veel breder. Zo had ik daar ook een specialisatie in levensverzekeringen, maar wilde ik ook banken en pensioenfondsen adviseren. Bij PwC merk ik ook dat ik veel meer contact met de klant heb. Bij mijn vorige werkgever was ik voornamelijk bezig met het kwantitatieve deel van het werk, terwijl ik nu merk dat een bredere adviserende rol mij beter past. 7

9 sector de acht risico analisten De acht Risico analisten Deze keer in de acht: risico analisten. Mensen die werkzaam zijn in risico management bij diverse banken komen hier aan het woord om diverse vragen te beantwoorden. Op deze manier kun je inzicht krijgen in het werk dat zij doen en het pad dat zij hebben bewandeld om risico analist te worden. Alexander Groen Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Als Associate Consultant Financiële Instellingen bij Zanders adviseer ik samen met collega s, banken, verzekeraars en vermogensbeheerders over diverse vraagstukken op het gebied van risicomanagement. Ik ben voornamelijk bezig op het gebied van kredietrisico en marktrisico. telkens met andere mensen samen te werken aan wisselende projecten bij diverse klanten. Je werkt niet alleen met je eigen collega s, maar je werkt ook veel bij en met klanten. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? Tijdens de master Quantitative Finance aan de VU heb ik een half jaar stage gelopen op de afdeling beleggingen van het ABN AMRO pensioenbureau en hier heb ik van veel onderdelen binnen risicomanagement iets meegekregen. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Het werd mij duidelijk dat ik in in de richting van risicomanagement wilde gaan, maar dan op een iets andere manier dan bij het pensioenbureau van ABN AMRO. Ik was bang dat ik snel in het routinewerk verzeild zou raken, waar je driekwart van de dag hetzelfde doet als op alle andere dagen. Daarom heb ik voor consultancy gekozen. Hier heb ik afwisseling in zowel de werkzaamheden als in de omgeving. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? De studie komt zeker terug in mijn dagelijkse bezigheden. Vooral bij kredietrisico ben ik nog veel met modellen bezig, maar ook de finance vakken zijn voor mij zeer nuttig gebleken. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risico specialisten? Ik merk in mijn omgeving dat men zich er steeds meer bewust van wordt dat er risico s zijn. Hierdoor wordt risicomanagement steeds belangrijker bij veel organisaties. Er is echter niet altijd voldoende kennis en capaciteit beschikbaar om dit met de huidige organisatie aan te kunnen. Hierdoor wordt de rol en vraag naar risicospecialisten steeds groter. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Als je werkt binnen risicomanagement moet je eigenschappen bezitten als kwantitatief sterk, analytisch ingesteld, etc. De meeste econometristen bezitten die ruimschoots. Als consultant is het natuurlijk ook belangrijk dat je het leuk vindt om 8

10 sector de acht risico analisten Dennis Visser Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Mijn functie is Credit Risk Research Analist bij WestlandUtrecht Bank (een hypotheekbank). Mijn werkzaamheden bestaan uit het uitvoeren van analyses met betrekking tot het kredietrisico van de portefeuille. Daarnaast ontwikkel en onderhoud ik twee soorten modellen, namelijk modellen om nieuwe hypotheekklanten te beoordelen en modellen om de benodigde voorziening (IAS) en het aan te houden kapitaal (Basel II) te bepalen. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Je moet een vraag of probleem kunnen omzetten naar de benodigde analyse, je moet kunnen omgaan met grote hoeveelheden data middels SAS/SPSS en resultaten bewerken in Excel. Ook moet je gevoel hebben bij de uitkomsten van de analyses en deze kunnen vertalen naar conclusies en de conclusies kunnen overbrengen naar anderen. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting op te gaan? Mijn reden om de financiële kant op te gaan, is dat ik de financiële wereld interessant vind en omdat daar de meeste banen te vinden zijn. Dat ik nu voor een bank werk is enigszins toeval, omdat dit net zo goed een verzekeraar, een pensioenfonds of een vermogensbeheerder had kunnen zijn. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voordat u deze functie kreeg? Tijdens mijn studie heb ik 3 jaar parttime bij Mercer, een bedrijf voor pensioenconsultantancy, gewerkt en daar heb ik ook stage gelopen. Vervolgens heb ik 4,5 jaar bij ABN AMRO in een soortgelijke functie gewerkt als ik nu doe, maar dan voor een portefeuille consumptief krediet. De volgende 4,5 jaar heb ik bij Triple A Risk Finance gewerkt, een consultant op het gebied van risicomanagement bij banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Hier heb ik allerlei soorten opdrachten gedaan. Nu werk ik ongeveer 1,5 jaar bij WestlandUtrecht Bank. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? De studie econometrie komt bij het ontwikkelen van modellen direct terug in mijn huidige werkzaamheden. Daarnaast leer je tijdens je studie analytisch te denken en dit komt indirect terug in alle werkzaamheden. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risicospecialisten? Ik denk niet dat de vraag naar risicospecialisten door de kredietcrisis veel is toegenomen. Voor de kredietcrisis bestond er al relatief veel vraag naar dit type werknemers en dat is nog steeds het geval. 9

11 Raymond Hamersma Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Sinds 1 januari 2012 ben ik managing director van de Ortec Finance vestiging in Zwitserland. In deze rol ben ik verantwoordelijk voor het reilen en zeilen in het kantoor als mede het accountmanagement voor onze huidige klantenkring in Zwitserland. Een deel van de werkzaamheden is verder gericht op het verder uitbreiden van onze klantenkring in Zwitserland, Oostenrijk en het zuiden van Duitsland. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Ortec Finance is een specialist in risico management in de breedste zin van het woord. We bieden oplossingen voor ex-post (terugkijkend) en ex-ante (vooruitkijkend) risico management voor zowel institutionele en private wealth management partijen. Deze oplossingen worden door ons aangeboden in de vorm van consultancy en licenties op onze software. Deze combinatie vereist een brede interesse en kennis van risicomanagement en een uitgebreid inzicht in de zaken die belangrijk zijn voor onze klanten. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Ik was altijd geïnteresseerd in de financiële wereld. Risicomanagement was daarbij is in mijn ogen een van de meest directe links tussen deze wereld en de econometrie. Het werken met klanten zorgt daarbij voor een grote diversiteit in de werkzaamheden. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? De eerste vijf jaar van mijn carrière heb ik bij Ortec Finance in Nederland als senior consultant gewerkt. Via een headhunter kwam ik terecht bij Lombard Odier als Head of Risk Management and Performance. In deze functie was ik verantwoordelijk voor risicomanagement en performance measurement van de institutionele fixed income portefeuilles van Lombard Odier in Amsterdam en Genève. Na drie jaar besloot ik terug te gaan naar Ortec Finance en accepteerde ik de functie van Country Manager voor Zwitserland. Ik ben hiervoor samen met mijn gezin naar Zwitserland verhuisd. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? Veel van de modellen die door Ortec Finance worden gebruikt zijn gebaseerd op de econometrie. De tijdens mijn studie opgedane kennis is daarom extreem nuttig voor het vertalen van de uitkomsten richting de klant. In mijn werkzaamheden werk ik steeds minder vaak met de modellen zelf. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risico specialisten? Door de kredietcrisis en zeker de nasleep daarna realiseren mensen zich dat risico management cruciaal is. Het voorspellen van de toekomst is praktisch onmogelijk dus moeten pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen, maar ook vermogende individuen inzicht krijgen in de risico s die ze lopen. Dit inzicht leidt uiteindelijk tot betere beleggingsbeslissingen. Hoewel partijen ook voor de kredietcrisis risicomanagement hoog op het prioriteitenlijstje hadden staan heeft het nu echt de hoogste prioriteit gekregen. 10

12 sector de acht risico analisten Joram Ledegang Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Ik ben manager Risk Management bij Credit Agricole Consumer Finance. Dit houdt in dat ik leiding geef aan een team van 6 risk managers en onderdeel ben van het senior management. Credit Agricole Consumer Finance is de grootste consumptief krediet verstrekker van Nederland en telt rond de 400 medewerkers. Mijn afdeling houdt ons bezig met alle kredietrisico s die gelopen worden op de consumptief krediet portefeuille. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Wat ik zelf het belangrijkste vind, is dat de medewerkers op mijn afdeling de vertaling kunnen maken van de theorie naar de praktijk. Je kunt nog zulke mooie modellen ontwikkelen maar als je er niets mee doet in de praktijk heb je er niets aan. Je moet er als risk manager voor zorgen dat de organisatie zich bewust is van de risico s die gelopen worden door deze op een begrijpelijke manier voor het voetlicht te brengen en te implementeren. Een ander zeer belangrijke eigenschap is dat je betrouwbaar en accuraat moet werken. Op basis van de modellen van onze afdeling worden zeer belangrijke beslissingen genomen. Één foutje kan grote gevolgen hebben voor de hele organisatie. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Om heel eerlijk te zijn was dit een zeer gemakzuchtige reden. InterBank (destijds onderdeel van ABN AMRO en nu dus Credit Agricole) was de eerste werkgever die mij benaderde na mijn afstuderen in De functie die mij werd aangeboden sprak mij aan en dus besloot ik hier op in te gaan. Het is dus niet zo dat ik altijd al van plan was om in de financiële sector te gaan werken. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? In 2001 ben ik begonnen als risk manager. In 2006 werd ik benaderd door de hypotheekbank Direktbank (onderdeel van Fortis) om daar als risk manager aan de slag te gaan in een meer leidinggevende rol. Dit sprak mij aan en ik ben hier dan ook op in gegaan. In de praktijk viel dit echter tegen. Risk management werd op dat moment binnen de Direktbank niet erg serieus genomen doordat kredietrisico slechts een marginale rol speelde bij de tariefbepaling. Na ruim een half jaar werd ik weer benaderd door InterBank om daar terug te komen als senior risk manager. In 2009 verliet de toenmalige manager risk management Credit Agricole en werd ik gevraagd om zijn plek over te nemen. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? Ik vrees dat wanneer ik nu weer een econometrie tentamen zou moeten afleggen ik vreselijk door het ijs zou zakken. In de afgelopen 10 jaar heb ik maar weinig met echt econometrische modellen gewerkt en is het met name het gezonde verstand dat gebruikt moet worden. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risico specialisten? Wanneer ben je een risico specialist? Een brandweerman is in principe ook een risico specialist. Ik heb af en toe wel eens het idee dat het een modewoord begint te worden en dat het in is om risk manager te zijn. Er zijn echter zoveel verschillende soorten risk management! Waar het in mijn ogen om draait is dat je de risico s en de kansen goed tegen elkaar af kan wegen. In het verleden werd er met name naar de kansen gekeken. Tegenwoordig krijgen de risico s wat meer aandacht. Het blijft echter altijd om de combinatie gaan. Wat dat betreft zou rendement manager een betere titel zijn. 11

13 Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Ik ben als Credit Risk Modeller/Project Manager werkzaam bij de afdeling Risk Management van Rabobank International (RI). In deze functie ben ik betrokken bij de (her)ontwikkeling van alle kredietrisico modellen van Rabobank International. Tijdens een project zijn wij de schakel tussen de business en het kwantitatieve team van RI. Dit betekent dat ik betrokken ben bij het modelleren van de risico s en dat ik deze modellen ook vertaal naar de gebruikers toe door middel van het geven van trainingen. Verder proberen we ook de wensen en ervaringen van de gebruikers in de modellen te verwerken, zodat de modellen intuïtief zijn. Als laatste stap zijn we ook nog betrokken bij het implementeren van de kredietrisico modellen in alle IT-systemen. Lianda Leeggangers Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? Na als scholier een bijbaantje gehad te hebben bij een lokale Rabobank, ben ik tijdens mijn studie als werkstudent terecht gekomen bij de afdeling Group Risk Management van Rabobank Nederland. Daar heb ik uiteindelijk ook mijn bachelor- en masterscriptie geschreven. Toen ik afgestudeerd was, heeft Group Risk Management mij een traineeship aangeboden. Ik vond het werk erg interessant en had het idee dat ik nog veel kon leren binnen de bank, dus ik heb deze kans aangegrepen. Tijdens het traineeship ben ik werkzaam geweest bij het modelleringsteam van de lokale banken van Rabobank, het validatieteam en bij Rabobank International. Deze laatste functie vond ik zo interessant en toevallig was er op dat moment ook een vacature, dus dat is de plek waar ik op dit moment nog steeds werkzaam ben. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Een belangrijke eigenschap is een analytisch denkvermogen tijdens de modelleringsfase van een project, maar je moet ook de risico modellen kunnen vertalen naar mensen met een minder kwantitatieve achtergrond. Verder heb je te maken met mensen met verschillende achtergronden (cultuur en opleiding). Je moet het dus leuk vinden om te proberen deze groepen mensen bij elkaar te brengen. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Tijdens mijn studie werd het mij al vrij snel duidelijk dat ik graag in de richting van risico management zou willen werken bij een bank. Ik vond modelleren erg leuk, maar wilde ook graag zien hoe een model dan verder binnen de bank gebruikt wordt en hoe de business tegen modellen aankijkt. In mijn huidige functie komt dit allemaal bij elkaar. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risicospecialisten? Mijn studie komt nog steeds van pas in de ontwikkelfase van de kredietrisico projecten die ik doe. Het daadwerkelijk programmeren van de modellen gebeurd door het kwantitatieve team waar we mee samenwerken, maar het bedenken van een model is een gezamenlijk proces. Verder merk ik ook vaak tijdens de implementatiefase van de modellen dat mijn achtergrond het makkelijker maakt om met de IT-ers te communiceren, omdat je toch eenzelfde consistente manier van denken aangeleerd hebt. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risicospecialisten? Het is voor mij lastig in te schatten of door de kredietcrisis de vraag naar risico specialisten is toegenomen, omdat ik zelf begin 2010 afgestudeerd ben. Wat ik wel weet is dat er als risico specialist altijd wel een baan te vinden is. Het is niet voor iedereen gelijk hun droombaan, maar er is altijd wel een functie die als opstapje kan functioneren om uiteindelijk een baan te vinden die bij je wensen past. 12

14 sector de acht risico analisten Pieter Stam Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Momenteel ben ik model ontwikkelaar (extern) bij Rabobank Internationaal op de Risk IT afdeling. Ik beheer en ontwikkel een applicatie die door kredietanalisten wereldwijd wordt gebruikt voor het verstrekken van leningen. Het ontwikkelen betreft ex ante kredietrisico berekeningen van exposure at default (EAD), loss given default (LGD) en risk adjusted return on capital (RAROC). Hieronder vallen allerlei soorten leningen, onderpanden en andere vormen van kredietprotectie. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Allicht een open deur, maar het is belangrijk dat je in deze functie analytisch sterk bent. Het is belangrijk dat je een goed overzicht bewaart van alle berekeningen, terwijl je soms ook in detail moet gaan voor de berekeningen van specifieke leningen. Verder is het belangrijk dat je communicatief sterk bent. De kredietanalist moet de applicatie snappen en jij moet de behoefte van de kredietanalist begrijpen en kunnen implementeren. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? Hiervoor was ik werkzaam bij ING op het gebied van compliance risk management. In mijn eerste project heb ik me bezig gehouden met de screening van transacties waarop juridische sancties van toepassing zijn. Mijn specifieke taak binnen dit project was om te rapporteren aan het management en om bevindingen van de accountant op te lossen. In mijn tweede project heb ik me bezig gehouden met de meldingen van aandelenposities aan lokale toezichthouders. Het betrof alle beursgenoteerde aandelen en gerelateerde producten waaraan (potentieel) stemrecht is verbonden. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Ik heb altijd al een sterke affiniteit gehad met financiële instellingen. Toen ik net afstudeerde wilde ik graag als consultant aan de slag om bij verschillende grote bedrijven in de keuken mee te kijken. Tijdens de projecten ging mijn interesse telkens meer uit naar credit risk en market risk en hier hoop ik me dan ook verder in te ontwikkelen. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? Zeker weten. Modelleren is een dagelijkse bezigheid voor me. Het model bestaat uit verschillende componenten die vooral betrekking hebben op de vakken econometrie, kansrekening en financial risk management. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risicospecialisten? Ik geloof niet dat er door de kredietcrisis structureel meer vraag is ontstaan naar risicospecialisten. Wel denk ik dat er door de strengere regels (Basel III en Solvency II) voor financiële instellingen tijdelijk meer werk is voor risicospecialisten. Het belang van risicomanagement is naar mijn mening door de kredietcrisis goed benadrukt, hoewel critici in het vak ook benadrukken dat al die mooie modelletjes hun waarde niet hebben bewezen in het voorkomen van de kredietcrisis 13

15 Jacco Meure Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Ik ben Credit Risk Modeller bij ABN AMRO. Wij ontwikkelen en onderhouden de kredietrisicomodellen voor alle portefeuilles binnen de bank. Er zijn heel veel verschillende modellen, bijvoorbeeld voor hypotheken, voor krediet aan binnenlandse bedrijven en voor krediet aan grote multinationals. Al die verschillende modellen zijn nodig, omdat elke portefeuille z n eigen karakteristieken heeft. En voor elke portefeuille is er een model voor de kans op default (betalingsachterstand), een model voor het verwachte uitstaand krediet op moment van default en een model voor het verwachte verlies in geval van een default. Mijn eigen afdeling gaat over de zogenaamde Specialised Finance modellen. Hier vallen bijvoorbeeld de modellen voor krediet aan bedrijven actief in grondstoffen, diamanten of commercieel vastgoed onder. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? Je moet uiteraard kwantitatief onderlegd zijn en kennis hebben van het bouwen van modellen. Verder moet je je werk goed kunnen opschrijven en presenteren. Ieder is namelijk verantwoordelijk voor z n eigen project en moet ervoor zorgen dat zijn of haar model wordt goedgekeurd in een hogere vergadering. Daarnaast moet je ook communicatief sterk zijn, je moet je modellen kunnen uitleggen aan de commerciële mensen binnen de bank en ze er van overtuigen dat jouw model goed werkt. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Als belangrijke spil in het economisch bestel heb ik het bankwezen altijd al interessant gevonden, ook omdat ik er van jongs af aan mee opgegroeid ben. Mijn vader heeft jarenlang bij ABN AMRO gewerkt, dus ik ken het bedrijf best goed en weet dat het een goede werkgever is. Bovendien is de bank heel groot, dus je kunt veel verschillende richtingen op, ook als econometrist. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? Aan het einde van m n studie ben ik gaan werken voor ABN AMRO. Eerst heb ik gewerkt als rente risico analist bij de afdeling Asset & Liability Management. M n huidige functie is mijn tweede binnen de bank. Ik werk er nu bijna twee jaar. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? Zeker. Modellen bouwen uiteraard, al zijn het meestal niet al te ingewikkelde modellen. Ook anderen binnen de bank moeten de modellen immers kunnen begrijpen. Verder ben je veel met data en data-analyse bezig en komt ook de programmeercomponent terug. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risico specialisten? Indirect wel. De kredietcrisis heeft geleid tot een uitbreiding van de Basel-akkoorden (internationale regelgeving voor banken), wat voor de banken een hoop werk oplevert. Verder is het zo dat men door de kredietcrisis in het algemeen nog meer oog voor risico heeft gekregen; dat is ook binnen ABN AMRO het geval. 14

16 sector de acht risico analisten Fauve Stolwijk Wat voor functie heeft u en wat houdt deze in? Ik ben naast mijn studie werkzaam als analyst bij RiskQuest, een consultancybureau in Amsterdam dat zich bezig houdt met risicomodellen voor de financiële sector. Ik ben er begonnen met een onderzoek naar de invloed van nieuwe accountingregels op banken. Daar vloeide een artikel in een vakblad voor bankiers uit voort. Vervolgens ondersteunde ik een project bij gemeenten, waarvoor we het afgelopen jaar een kredietratingmodel hebben ontwikkeld. Inmiddels schrijf ik bij RiskQuest mijn MSc thesis, dat gaat over het modelleren van kredietrisico op derivaten. Wat zijn de eigenschappen die iemand in uw functie nodig heeft? De studie econometrie is wel de basis, en financiële kennis is ook van belang. Maar je moet ook over goede communicatieve vaardigheden beschikken. Je moet een assertieve houding hebben, maar een beetje bescheidenheid siert je ook wel. Je moet het niet erg vinden om je langere tijd ergens in te verdiepen. Verder is het mooi meegenomen als je bijvoorbeeld echt goed kunt schrijven, of een talent hebt voor programmeren. Waarom heeft u ervoor gekozen om deze richting in te gaan? Waar RiskQuest zich mee bezig houdt sluit perfect aan bij mijn achtergrond van econometrie en finance. Ik kan kwantitatief aan de slag, en daar een praktische toepassing voor vinden in de financiële sector. Bovendien leek consultancy me altijd al interessant, en deze baan naast mijn studie vormde een ideale gelegenheid om het vak van een consultant te ervaren. RiskQuest is een klein bedrijf waarbinnen de lijntjes kort zijn en wat nog echt een ondernemend karakter heeft. Tegelijkertijd werken we voor grote financiële instellingen, dus in een heel professionele omgeving. Kunt u kort iets vertellen over uw loopbaan voor u deze functie kreeg? Ik heb de bachelor opleiding Econometrie en Operationele Research aan de VU afgerond en aangevuld met een onderzoeksstage bij De Nederlandsche Bank en een half jaar studeren in Lissabon. Vervolgens ben ik de MSc Quantitative Finance aan de VU gaan studeren, een honours programme, wat in feite een combinatie is van de masters Econometrics en Finance. Komt de studie econometrie nog terug in uw dagelijkse bezigheden? Ja, we werken continu met kwantitatieve modellen. Die modellen hebben wel allemaal een focus op de financiële sector. Toch merk je gauw genoeg dat de modellen op zichzelf niet genoeg zijn, in de praktijk moet je wel een aantal stappen extra zetten dan in de theorie. Merkt u dat er door de kredietcrisis meer vraag is naar risico specialisten? Het vakgebied risicomanagement is sinds de crisis veel belangrijker geworden. Het blijft een heel specialistisch vakgebied waar alleen kwantitatief onderlegde mensen in thuis zijn, en wat ik ervan merk is dat er nog genoeg vraag is naar deze mensen. Anderzijds kosten consultants ook geld natuurlijk. Onze werkzaamheden zijn zeker toegenomen, maar we merken ook dat budgetten bij klanten onder druk staan. RiskQuest is een week voor de val van Lehman Brothers opgericht, dus hoe de zaken ervoor hadden gestaan voor de crisis weet niemand. 15

17 I HAVE UNLIMITED AMBITION I WORK HARD AND PLAY HARD I DON T CRACK UNDER PRESSURE I HAVE EXCELLENT NUMERICAL SKILLS I DON T LIKE TO WASTE TIME I THINK FASTER THAN MOST PEOPLE YES NO IF YOU CAN ANSWER YES TO ALL 6, YOU RE READY TO TAKE THE REAL TEST. WE ARE SCOUTING FOR BRILLIANT MINDS ONLY START YOUR CAREER IN TRADING APPLY AT

18 sector uit de markt van TNO Peter Brouwer Heeft Econometrie gestudeerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en momenteel is hij senior onderzoeker/adviseur bij TNO op het gebied van participatie en sociale cohesie Charlotte Rietveld Heeft Bedrijfswiskunde en Informatica gestudeerd aan de VU Amsterdam en werkt nu 5 jaar bij TNO, in de functie consultant op gebied van financiële modellering Participatieladder biedt gemeenten handvatten voor effectieve inzet van middelen Nu de budgetten voor re-integratie krimpen, groeit het belang van effectieve begeleiding richting arbeidsparticipatie. Maar welke aanpak werkt? Welke kosten zijn te verwachten? Door gebruik te maken van nieuwe instrumenten, zoals de Participatieladder, verkrijgen gemeenten veel waardevolle handvatten om hun beleid vorm te geven. Effectiviteit van re-integratie Met de invoering van de Participatiewet wordt de groep cliënten waarvoor de gemeente verantwoording draagt uitgebreid. De vraag waarvoor gemeenten zich gesteld zien, is hoe voor de grotere groep klanten de beperkte re-integratiemiddelen effectief in te zetten. Bij het vaststellen van de effectiviteit van re-integratieactiviteiten wordt veelal gekeken naar het effect op de uitstroom uit de uitkering. Voor mensen met een bijstandsuitkering is de stap van een uitkering naar betaald werk soms echter erg groot. Hebben investeringen in het bevorderen van participatie van deze mensen dan wel zin? Ook investeringen in de participatie van mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt hebben vaak wel een zeker effect. Voor deze mensen moeten we dan echter naar andere effecten kijken dan alleen de uitstroom naar werk om te bepalen wat effectieve interventies zijn. Er zijn verschillende methoden om deze tussenresultaten zichtbaar te 17

19 Hebben investeringen in het bevorderen van participatie van mensen met een uitkering wel zin? maken. Een slimme en efficiënte manier om dit te doen is door gebruik te maken van gegevens die gemeenten toch al vastleggen. Dit kan door concreet te kijken naar de feitelijke veranderingen in de mate waarin mensen participeren in de maatschappij. Mensen gaan bijvoorbeeld van maatschappelijke isolatie naar een vrijwilligersbaan, of van scholing naar gesubsidieerd werk. Deze gegevens registreren steeds meer gemeenten met behulp van de, zogeheten, Participatieladder. De Participatieladder In 2008 is, in opdracht van twaalf gemeenten en de Vereniging Nederlands Gemeenten (VNG), door Regioplan een meetinstrument ontwikkeld om de participatie van de burgers te kunnen meten. Dit meetinstrument, de Participatieladder, onderscheidt zes treden: De Participatieladder is ontwikkeld in het licht van het participatiebudget voor inburgering, educatie en re-integratie. Participatie in de vorm van betaald werk is als hoogste doel gedefinieerd. De Participatieladder maakt daarnaast juist ook andere vormen van participatie zichtbaar. Een gemeente kan met de Participatieladder eenvoudig vaststellen op welke trede een cliënt staat. Door dit regelmatig te doen, in periodieke doelmatigheidsgesprekken of na afronding van (een onderdeel van) een re-integratietraject, komt de individuele ontwikkeling van een cliënt duidelijk naar voren. Beleidsinformatie Gemeenten kunnen de Participatieladder gebruiken om de opbouw en de veranderingen in de mate van participatie van hun cliëntenbestand zichtbaar te maken. Dit inzicht helpt hen om te zien wat de resultaten van hun beleid zijn en ook kunnen zij beleidsdoelstellingen formuleren in termen van participatie van cliënten. Er kan nog veel meer gedaan worden met de voor de hand liggende mogelijkheden. Volgens TNO kan uit de rijkdom aan gegevens die de Participatieladder biedt nog meer informatie worden gehaald. Door gebruik te maken van (historische) participatiegegevens van het eigen cliëntenbestand en de kosten en baten van het eigen re-integratie-instrumentarium, kunnen gemeenten onderbouwde beleidskeuzes maken en realistische beleidsdoelstellingen formuleren. Daarom besteedt TNO hier aandacht aan in haar kennisontwikkelingsprogramma Inzetbaarheid en Sociale Cohesie. De methode die verder gebruikt wordt gaat uit van de ontwikkelingen van mensen op de Participatieladder die door de gemeente zijn waargenomen en geregistreerd. Opgemerkt moet worden dat de ontwikkeling van een individu niet altijd betekent dat iemand één trede op de ladder stijgt en zo stap voor stap naar de bovenste trede beweegt. In de praktijk is zichtbaar dat ook sprongen van meerdere treden en bewegingen naar beneden mogelijk zijn. Op basis van ontwikkelingen van het WWB -bestand in de afgelopen jaren worden de gemiddelde overgangskansen van mensen op de Participatieladder vastgesteld: hoe groot is de kans dat iemand in een bepaalde periode van de ene trede naar de andere trede gaat op de ladder? De beleidsinformatie, die met de gegevens van de Participatieladder kan worden gegenereerd, vervult 18

20 sector uit de markt van TNO vier doelen: 1. Vooruitkijken: wat staat ons te wachten? 2. Terugkijken: hoe hebben we het gedaan? 3. Innoveren: hoe kunnen we het beter doen? 4. Benchmarken: wat kunnen we van elkaar leren? Voor al deze vier doelen kan een zorgvuldige analyse van de overgangskansen op de Participatieladder gemeenten extra informatie opleveren op populatieniveau of voor groepen cliënten met specifieke kenmerken. Doel 1: Vooruitkijken Met de besproken methode kunnen betrouwbare voorspellingen gedaan worden over de toekomstige verdeling van de populatie over de treden van de Participatieladder, over de gemiddelde duur tot uitstroom uit de uitkering en over de kans dat iemand uiteindelijk naar werk uitstroomt. In alle gevallen kan daarbij ook onderscheid gemaakt worden naar de verschillende kenmerken van personen, zoals leeftijd, geslacht en leefsituatie. De verwachte verdeling van de populatie over de treden van de Participatieladder is voor gemeenten van belang om vooraf een inschatting te kunnen maken van de middelen die nodig zijn om hun cliënten te kunnen bedienen. Het gaat daarbij niet alleen om welke financiële middelen (budgetten) nodig zijn, maar ook om de benodigde expertise en het type interventies dat nodig is om iedereen op de juiste manier richting werk te begeleiden. Het vooruitkijken beperkt zich niet tot een jaar. Door naar de verwachte duur tot uitstroom uit de uitkering te kijken, wordt ook inzichtelijk welke middelen op de (middel)lange termijn nodig zijn. Zeker voor mensen op de onderste treden van de Participatieladder is het goed mogelijk dat een traject van meerdere jaren nodig is om iemand naar werk toe te leiden. Wanneer er alleen naar de ontwikkeling van mensen op de korte termijn gekeken wordt, levert dat een onvolledig beeld op, wat kan leiden tot onjuiste beleidskeuzen. Bij het vooruitkijken, kan er ook gekeken worden naar wat de verwachte kans is dat iemand uiteindelijk naar werk uitstroomt of dat iemand uit de uitkering stroomt om andere redenen. Behalve nuttige informatie voor beleidsmakers en bestuurders, helpt dergelijke informatie ook om de verwachtingen te managen van klant en klantmanager. Zij kunnen zich met deze informatie beter voorbereiden op de duur van het traject dat ze met elkaar ingaan en de mogelijke uitkomsten daarvan. Doel 2: Terugkijken In het begin van dit artikel noemden we het belang van de effectiviteit van re-integratie. Door te kijken naar de gerealiseerde overgangen op de Participatieladder kunnen gemeenten de effectiviteit van hun beleid gedetailleerd evalueren. Een interessant voorbeeld hierbij is dat duidelijk te zien is dat vanaf de inzet van een project voor allochtone vrouwen deze groep meer kans had om vanaf de onderste trede op de ladder een stap omhoog te zetten. Door op deze manier de gemaakte kosten en gerealiseerde baten door te rekenen kan het rendement van de ingezette begeleidingstrajecten zichtbaar gemaakt worden. In het bijzonder kunnen gemeenten nagaan waar het goed gaat en waar nog winst te behalen is door de opwaartse ontwikkeling van cliënten (eventueel met specifieke persoonskenmerken) op de Participatieladder verder te stimuleren. Het rendement van de beleidstrajecten wordt zichtbaar gemaakt. Doel 3: Innoveren In het verlengde van de evaluatie van beleid kunnen aangrijpingspunten voor verbetering of beleidsinnovatie geconcretiseerd worden. Zo kunnen bij het formuleren van nieuw beleid of het inzetten en ontwikkelen van nieuwe interventies inschattingen gemaakt worden wat betreft de verwachte effecten op de ontwikkelingen die mensen maken op de Participatieladder. Verwacht men bijvoorbeeld dat 19

21 door de interventie meer mensen vrijwilligerswerk gaan doen of gaan deelnemen aan georganiseerde activiteiten? Of kan men aannemen dat mensen uiteindelijk sneller uit de WWB zullen stromen, waardoor er een besparing op uitkeringsgelden gerealiseerd wordt? Op deze manier kan er een beleidssimulatie gemaakt worden, waarin de verwachte kosten en baten genoemd worden en waarmee kan worden vastgesteld of de innovatie een positief verwacht resultaat heeft. In het bijzonder geldt dat bij het inkopen of ontwikkelen van nieuwe interventies op deze manier goed vastgesteld kan worden of de investering loont, c.q. hoeveel een interventie waard is om in te investeren. Doel 4: Benchmarken De genoemde mogelijkheden om beleidsinformatie te genereren gelden binnen elke gemeente die met de ladder werkt en de ontwikkeling van haar cliënten op de ladder in beeld heeft. Wanneer meerdere gemeenten op deze manier met hun gegevens omgaan, ontstaat ook de mogelijkheid om dit met elkaar te vergelijken (benchmarken) en op die manier van elkaar te leren. Zo wordt het niet alleen mogelijk om de resultaten die gemeenten met hun klanten behalen te vergelijken, maar ook in welke treden en welke overgangen tussen treden het verschil tussen de gemeenten zit. De vergelijking kan worden gedaan voor de gehele populatie of voor specifieke groepen binnen de populatie (bijvoorbeeld ouderen of alleenstaande ouders) om te corrigeren voor de verschillen in bevolkingsopbouw tussen gemeenten. mensen die nu lager op de Participatieladder staan en waarvoor een langere termijn visie en inspanning nodig zijn. Effectief beleid betekent niet alleen uitstroom op korte termijn, maar ook een lange termijn visie. Met deze informatie kunnen gemeenten gericht bij elkaar te rade gaan, welk specifiek beleid of welke interventies zij hiervoor inzetten en of dit ook te vertalen is naar de praktijk in de eigen gemeente. Conclusie Met de gegevens die gemeenten vastleggen over bewegingen van cliënten op de Participatieladder kunnen zij veel waardevolle beleidsinformatie genereren, zeker als ook de overgangskansen worden geanalyseerd. Dit zal hen helpen om in tijden van bezuinigingen evenwichtige beslissingen te nemen en de re-integratiemiddelen zo effectief mogelijk in te zetten. Effectief betekent dan niet alleen het realiseren van uitstroom op korte termijn, maar ook het bevorderen van de participatie van 20