Marcel Velthuizen rijdt aardappels 38 Chronisch ziek en toch aan het werk 6 Topchauffers bij Timmermans 14 Langer doorwerken, maar hoe?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Marcel Velthuizen rijdt aardappels 38 Chronisch ziek en toch aan het werk 6 Topchauffers bij Timmermans 14 Langer doorwerken, maar hoe?"

Transcriptie

1 MAGAZINE VOOR MENSEN DIE WERKEN IN TRANSPORT EN LOGISTIEK LOSSE NUMMERS 4,95 Marcel Velthuizen rijdt aardappels 38 Chronisch ziek en toch aan het werk 6 Topchauffers bij Timmermans 14 Langer doorwerken, maar hoe? 28 TONMAGAZINE.NL

2 TON PAGINA 2 DIT NUMMER Doordouwen Je hebt een chronische ziekte. Hoe blijf je daarmee aan het werk? Drie mannen vertellen hoe ze dat voor elkaar boksten. Een kwestie van aanpassen en doordouwen. PAGINA 6 De crisis en de toekomst Breekt de economische zon door? De deskundigen zeggen het. Maar geldt dat ook voor transport en logistiek? De leden van het TON-panel geven hun mening. PAGINA 20

3 TON PAGINA 3 Topchauffeurs Meer dan tweehonderd Nederlandse chauffeurs kregen vorig jaar het erediploma van de International Road Transport Union. Elf van die toppers werken bij Timmersmans Transport & Logistics in Hilvarenbeek. Wel leuk die waardering, zeggen zij nuchter. PAGINA 14 EN VERDER HEB JE AL MEER DAN 35 UUR NASCHOLING GEVOLGD? a. Maar dat je eenede verlenren zodra 5 op je wordt even. Zorg in elk geval wel dat je bijtijds die 35 uur hebt. Ik denk dat het beter is dat ik vandaag in bed blijf liggen... och, Schat! Heb je weer last van je rug? neuh... RIJD JE IN HET BUITENLAND? Ben je een beetje Grieperig? neuh Allerlei Pagina 4 De Overstap Pagina 18 Dan heb je alleen met de Nederlandse wetgeving te maken. Einde dag Pagina 26 Langer werken maar hoe dan? Pagina 28 In een aantal landen moet je code 95 a op het rijbewijs hebben. Zorg dus dat je documenten in verschillende talen bij je hebt om problemen met controleurs te voorkomen. TONTON: Code 95 Pagina 32 Kijk op Heb je buikpijn? nee nee... gewoon schoolziek! Keelpijn? Doe de Inzetbaarheidscheck Pagina 34 maar TON kort Pagina 46 wat is er dan? Eh vandaag Vertel t TON Pagina 47 praktijktraining voor code 95 TON Puzzel Pagina 48 Boef! Goeie Smoes! je bent Pagina 50 Service/Colofon Pagina 51

4 TON PAGINA 4 TON ALLERLEI Een manier van leven Chauffeur is niet zo maar een beroep. Het is een manier van leven, waarmee je niet zomaar stopt. Je hoort het chauffeurs vaak beweren. TON peilde onder de lezers hoe breed dat gevoel gedeeld wordt. De uitslag: 8 op de 10 mensen is het (helemaal) eens met de stelling. Je kunt trouwens nog steeds lid worden van het TON-panel. Scan de qr-code met je smartphone of ga naar tonmagazine.nl en klik op de link. CAO VRAAG Veranderde afspraken Sommige cao-afspraken blijven jaar in jaar uit hetzelfde. Bijvoorbeeld het artikel over vakantiedagen, dat nog precies zo is als tien jaar geleden. Andere artikelen veranderen om de haverklap en er komen natuurlijk nieuwe regelingen. Hier zes veel gestelde vragen over veranderde of nieuwe afspraken in de laatste cao (2012/2013). 1. Mag er bij arbeidsongeschiktheid een wachtdag worden ingehouden? Ja, tenzij er sprake is van een bedrijfsongeval. 2. Ik heb tijdens mijn werk een bedrijfsongeval gehad en ben nu arbeidsongeschikt. Mijn werkgever houdt een wachtdag in, omdat hij vindt dat hem niets te verwijten valt. Heeft hij gelijk? Er is sprake van een bedrijfsongeval als je door of tijdens de uitoefening van betaalde arbeid gewond raakt. Dus je werkgever heeft ongelijk. Arend op glad ijs Havengebied Calais uur Ik informeerde vandaag bij een collega over mogelijkheden om wat bij te klussen. Naast mijn gewone werk bij Infrastrux Logistix dan, hè, waar ik tegenwoordig voor rij. Ik zocht iets in de buurt van Calais, waar ik nu ook ben. En toen noemde die jongen jouw naam. Wie was dat, als ik vragen mag? Nee, dat mag je niet vragen. Truckers noemen geen namen. Hm, maar de mijne dus blijkbaar wel. Enfin, wat wil je dat ik voor je doe? Havengebied Calais uur Toen de vrachtwagen gas terugnam en binnen korte tijd een vrij groot aantal bochten rondde, keken de vier elkaar vol verwachting aan, in het schemerig licht van hun ongemakkelijke schuilplaats. Ze durfden er nog niet echt op te hopen, maar het leek erop dat ze hun bestemming naderden. Steeds vaker voelden ze dat er geschakeld en geremd werd. 3. Voor wie zijn de kosten van de rijbewijskeuring? Die zijn voor rekening van je werkgever. 4. Ik ben ziek geweest. In die periode had ik vakantie gepland en ook een aantal ATV-dagen ingepland. Ben ik die nu allemaal kwijt? De ATV-dagen ben je inderdaad kwijt. De vakantiedagen alleen als je daarmee schriftelijk hebt ingestemd. 5. Ik hoor dat de periodieke medische keuring is afgeschaft. Klopt dat? Ja, dat klopt. 6. Ik heb een contract voor 24 uur, maar werk er altijd 32. Nu ben ik ziek. Waar heb ik recht op? Op het loon voor 32 uur. Vragen? Bel (gratis) tijdens kantooruren met de Stichting VNB: Of mail naar transport@bg.fnv.nl Hoe gaat het verder met Giorgios en met Arend? Lees de FeuilleTON op

5 TON PAGINA 5 TON COLUMN PENSIOENVRAAG Overuren en pensioen Je hoort wel eens zeggen dat het slim is om de laatste jaren voordat je met pensioen gaat nog flink wat extra overuren te maken. Dat zou je meer pensioen opleveren. Is dat ook zo? Diefstal Een bericht in de krant: TLN maakt zich zorgen over de toename van het aantal ladingdiefstallen. De stijging van die criminaliteit is zo hoog, dat zij vreest voor de positie van Nederland als poort van Europa. Als ik zoiets lees ben altijd weer blij dat ik aardappelrijder ben. Lekkere, gezonde piepertjes, los gestort in mijn onderlosser, breng ik overal naartoe. Die willen de boeven niet hebben; ik kan mijn truckie waar ik maar wil neerzetten om te overnachten. Wel loop ik risico op inbraak in de cabine en dat is me dan ook twee keer overkomen. Beide keren in Spanje. De eerste keer in Altea en die inbraak laat ook de meeste indruk achter. Het is verschrikkelijk als je terug bij je truck komt en al je spullen, inclusief de vuile kleren, zijn weg. De tweede keer was nog brutaler, tijdens het tanken in de buurt van Sagunto. Boef 1 leidde me af en boef 2 roofde mijn cabine leeg. De buit was aanzienlijk kleiner, ik was nu ervaringsdeskundige. Op onveilige plaatsen leg ik tegenwoordig een lok-portemonnee met verlopen bankpassen en oude bankbiljetten op het dashboard, samen met de telefoon van de baas. Mijn eigen waardevolle spullen steek ik dan achter in de rugleuning van de stoel. Het veiligst is het natuurlijk op een bewaakte parking of bij de aardappelboer op het erf - al moet ik daar wel weer uitkijken voor de hond die je bijt als je er s nachts uit moet om te plassen. En wat ik ook bedenk als ik lees over toename van ladingdiefstal: de belangrijkste lading aan boord zijn wij, jij en ik. En die lading moet je met de grootst mogelijk zorg behandelen. Dennis TON is 47 jaar en woont in Bovenkarspel. Sinds zijn negentiende is hij vrachtwagenchauffeur. Hij werkt bij AB Texel. Telt overwerk mee voor je pensioenopbouw? De overuren die meetellen voor je pensioenopbouw zijn aan een maximum gebonden. Per jaar mag je pensioenopbouw namelijk niet meer zijn dan 22,75% van je fulltime functieloon, inclusief overuren, zaterdag- en zondaguren met toeslag. Als die 22,75% vol is, dan maakt het niet meer uit of je nog extra overuren maakt. Dit is het geval bij 364 overuren van 130%. Een voorbeeld Stel, je bent D5 chauffeur. Als je 5 dagen per week werkt en je maakt het maximale aantal overuren, dan bouw je daarover circa 115 euro bruto per jaar aan pensioen op. Maak je helemaal geen overuren meer, dan scheelt je dat dus op je pensioendatum ongeveer 10 euro bruto per maand voor elk jaar dat je geen overuren maakt. Hoe bouw je eigenlijk pensioen op? Omdat je later ook AOW krijgt, bouw je niet over je hele pensioengevend salaris pensioen op. Het gedeelte waarover je niet opbouwt, heet de franchise. Het bedrag dat overblijft nadat het pensioengevend salaris is verminderd met de franchise, is de pensioengrondslag. Je jaarlijkse pensioenopbouw wordt zo berekend: pensioengrondslag x 1,85% (het pensioenopbouwpercentage). Wat is je pensioengevend salaris? Je betaalt pensioenpremie over een deel van het pensioengevend salaris. Dat salaris bestaat uit het functieloon plus de vakantietoeslag (8%) de toeslag voor gewerkte overuren (maximaal 364 uren à 130%) de op zaterdag en zondag gewerkte uren met de bijbehorende toeslagen, respectievelijk 50% en 100% (alleen als deze uren niet onder het functieloon vallen) de ploegen- en onregelmatigheidstoeslag. Kijk voor meer informatie op pfvervoer.nl

6 Aanpassen en TON PAGINA 6 WERKEN MET EEN CHRONISCHE KWAAL Maik Greulich Leeftijd: 35 jaar Woonplaats: Veghel Werkt bij: Alloga Nederland in Veghel Was: medewerker ploegendienst Is: medewerker expeditie Maik heeft FAP (Familiare Adenomateuze Polyposis) Fred Mombarg Leeftijd: 50 jaar Woonplaats: Groenlo Werkt bij: Nijhof/Wassink in Rijssen Is: internationaal chauffeur Fred is nierpatiënt. Hij moet vier keer per dag dialyseren via buispoeling Zolang je gezond bent, weet je niet hoe zwaar een chronische ziekte kan zijn. En hoe goed het voelt dat je gewoon je werk kunt doen, dag in dag uit, zonder dat je lijf je in de weg zit. Maar gezondheid is een tere zaak. Eén misstap en je

7 TON PAGINA 7 Geert ten Hoeve Leeftijd: 51 jaar Woonplaats: Surhuisterveen Werkt bij: Combex transport-bedrijf bv in Eastermar Was: vrachtwagenchauffeur Is: administratief medewerker Geert heeft een dwarslaesie. Hij is vanaf zijn middel verlamd. doordouwen belandt in een rolstoel. Eén afwijking in je DNA en je hebt een erfelijke kwaal. Hoe speel je het klaar om dan nog je beroep uit te oefenen? Drie doordouwers vertellen hoe zij aan het werk blijven met een chronische ziekte.

8 TON PAGINA 8 Heipalen lossen Ik vergeet die datum nooit meer: 21 augustus Het was mijn eerste werkdag na de bouwvak. Ik was heipalen aan het lossen in Julianadorp, Noord Holland. Een heipaal was klaar om over het dak getild te worden. Ik keek omhoog om te zien of de haak wel recht boven de paal hing. Als die niet goed hangt, kan die heipaal je van de oplegger zwiepen. Daarna deed ik een stap achteruit en kwam met mijn hak over de richel van een andere heipaal. Zo verloor ik mijn evenwicht. Toen ik op de grond lag, voelde ik mijn benen niet. Ik dacht dat ik eventjes verlamd was door de klap. Koos Alberts Een misstap met grote gevolgen. In het ziekenhuis krijgt Geert te horen dat hij een dwarslaesie heeft. Hij is vanaf zijn middel verlamd. Na de operatie kwam de arts aan mijn bed om het te vertellen. Ik moest direct aan Koos Alberts denken, die zanger in zijn rolstoel. Ik heb een uurtje in de put gezeten. Daarna dacht ik: ik moet mijn Liberator uit 1942 ombouwen. Ik wil weer op mijn Harley Davidson. Mijn kameraad Harry de Boer heeft uiteindelijk een Electric Glide met zijspan omgebouwd, zodat ik nu weer motor rijd. Ik ben en blijf een avonturier. Maar in zijn ziekenhuisbed realiseert Geert zich ook dat hij nooit meer achter het stuur van een vrachtwagen zal zitten. Terwijl hij het zo naar zijn zin heeft bij Combex, waar hij sinds 2002 werkt. Omscholen In het revalidatiecentrum in Haren leert Geert hoe hij om moet gaan met zijn handicap. Daar is ook een mooie juf die computerlessen geeft. Het oog wil ook wat, lacht hij. Ik wist niets van computers. Ze gaf les is Word en Excell. Dat wilde ik wel leren. Ik dacht; ik kom nooit meer achter het roer, dus omscholen. Je moet vooruitkijken en ontdekken wat nog wel kan. Zijn werkgever Combex krijgt er lucht van dat Geert computerlessen volgt. Op het werk wordt geld ingezameld om hem een laptop cadeau te geven, zodat hij thuis verder kan oefenen. Een mis Kleine klusjes En dat werpt zijn vruchten af. Combex wil hem graag in dienst houden. Allard Tadema, de technisch directeur, heeft voor mij deze functie gecreëerd. Ik ben nu administratief medewerker op de werkplaats. Ik neem alle kleine klusjes van Allard over. Hij kan niet meer zonder mij, grapt Geert. Toen ik vrachtwagenchauffeur was, moest ik er niet aan denken om op kantoor te werken en nu zit ik er zelf. Ik ben er heel erg blij mee, want voor hetzelfde geld zeggen ze: Bedankt, je was een goeie maar nu moeten we je niet meer. Halve dagen Geert werkt halve dagen. In zijn rolstoel beweegt hij zich behendig door de kantine, de werkplaats en over het terrein. Met een afstandsbediening kan hij de deuren van de werkplaats bedienen. Combex heeft voor hem een invalidentoilet en een op hoogte verstelbaar bureau aangeschaft. Meer heeft hij niet nodig om zijn werk te kunnen doen. Ik heb het reuze naar mijn zin met mijn collega s. Lekker grappen maken, daar hou ik van.

9 TON PAGINA 9 stap met grote gevolgen

10 TON PAGINA 10 Drie keer niks Niemand ziet aan me dat ik nierpatiënt ben en dat ik vier keer per dag moet dialyseren. Als ze het horen, krijg ik altijd de vraag: Werk je dan nog als chauffeur? Ook bij Nijhof/Wassink vroegen ze of ik geen ander werk wilde. Maar ik wil niet van mijn wagen af. Ik wil gewoon de hele week op pad. Voor Fred is het duidelijk: zo lang het gaat, blijft hij gewoon rijden. Kantoor is drie keer niks als je dit vrije leven gewend bent. Als een filter Vijf jaar geleden krijgt Fred te horen dat zijn nieren aan het verkalken zijn. Vergelijk het maar met een filter van een auto. Als die vol zit, loopt het ook niet door. Doordat mijn nieren niet goed werken, wordt het bloed niet voldoende gezuiverd van afvalstoffen. Sinds twee jaar moet Fred dialyseren. Niet aan een machine, maar via zijn buikvlies. Met een katheter brengt hij spoelvloeistof in zijn buikholte. Die vloeistof neemt afvalstoffen en overtollig vocht op. Na enkele uren is het spul verzadigd en moet ververst worden. Vier keer per dag moet Fred spoelen. Geen gordijnen dicht Spoelen doe ik gewoon in de auto. Om acht uur s morgens de eerste keer, daarna rond één uur, om half zes en voor het slapen gaan. Ik heb twee haakjes opgehangen en daar bevestig ik de slangen aan. Niks geen gordijnen dicht. Het spoelen duurt gemiddeld een half uur. Meestal lukt het Fred om tijdens het laden en lossen een half uurtje te vinden om de klus te klaren. Opge Warmhoudtassen Als Fred verteld wordt dat hij vier keer per dag moet dialyseren, struint hij internet af naar lotgenoten. Want voor hem is één ding zo klaar als een klontje: hij blijft rijden. Fred vindt een chauffeur die ook nierpatiënt is en die onderweg dialyseert. Van hem krijgt hij goede tips. Bijvoorbeeld om twee warmhoudtassen voor onderweg mee te nemen. De vloeistof die in mijn buik komt, moet op lichaamstemperatuur zijn. Als zo n warmhoudtas onderweg kapot gaat, dan heb ik een probleem. Eigen wagen Als Fred voor een week op pad gaat, staan er in zijn cabine vijf dozen vloeistof van tien kilo per stuk. Ook heeft hij een krat gemaakt met alle hulpmiddelen zoals mondkapjes, bloeddrukmeter, dopjes. Ik moet heel hygiënisch werken, want ik heb een open verbinding met mijn buikholte. Het is altijd oppassen dat ik geen buikvliesontsteking krijg. Daarom is het fijn dat ik altijd in mijn eigen wagen rijd. Die houd ik goed schoon. Oplossingen zoeken Bij Nijhof/Wassink is Fred al 12,5 jaar internationaal chauffeur. Het bedrijf is in het begin sceptisch over het mobiele dialyseren. Ze vroegen zich af of het wel kon. Maar als je het niet probeert, dan lukt het nooit. Samen met je werkgever, moet je kijken wat mogelijk is. Opgeven kan altijd nog. Je moet altijd naar oplossingen zoeken. Want als je niet meer werkt, dan hoor je nergens meer bij. Fred rijdt nu op Frankrijk, Denemarken, Duitsland. Verder weg gaat hij niet meer. Ik wacht op een donornier. Dus ik moet snel thuis kunnen zijn. Met de afstanden die ik nu rij, is dat goed te doen.

11 TON PAGINA 11 ven kan altijd nog

12 TON PAGINA 12 Pijn in de buik Ik heb een erfelijke aandoening: FAP, een soort van darmkanker. Mjn moeder, mijn zus en nu ook mijn kleine nichtje hebben FAP. Bij FAP heb je honderden poliepen in de dikke darm. Het risico dat uit die poliepen kanker ontstaat, neemt met het ouder worden toe. In 2011 werd ik heel erg ziek toen ik op familiebezoek was in Duitsland. Met pijn in mijn buik ben ik naar Veghel teruggereden. In het ziekenhuis dachten ze aan blinde darmontsteking. Maar toen ik vertelde dat ik FAP had, kreeg ik direct een darmonderzoek. Alles zat onder de poliepen. Twee maanden later werd ik voor de eerste keer geopereerd. Mijn dikke darm werd weggehaald. Ik heb een jaar lang een stoma gehad. Mijn collega s wisten dat, maar toch voelde ik me er heel ongemakkelijk bij. Gelukkig heb ik nu geen stoma meer. Helemaal thuis Maik is geboren in Saalfeld/Saale in Oost- Duitsland. Als zijn ouders scheiden, verhuist hij met zijn moeder, zijn stiefvader en twee zusjes naar Lüdenscheid in West-Duitsland. Na een aantal jaren gaat hij weer bij zijn vader in Oost-Duitsland wonen, maar daar kan hij geen werk vinden. Via een uitzendbureau komt hij in 2006 bij Alloga in Veghel terecht, in de ploegendienst. Hij voelt zich helemaal thuis. Maar na een aantal jaren onregelmatige diensten draaien, speelt zijn ziekte op. Ik voelde me met de dag zieker worden. Maar ik wilde niet toegeven dat het met FAP te maken had. Totdat ik niet meer kon lopen van de pijn. Inwendig reservoir Na de eerste operatie moet Maik nog twee keer onder het mes. Bij de tweede operatie krijgt hij een pouch. Dat is een soort inwendig reservoir, gemaakt van de dunne darm. De pouch neemt de functie van de endeldarm over en vangt de ontlasting op. Tijdens de derde operatie maken de artsen een verbinding tussen de pouch en de anus. Die operatie was op mijn verjaardag. Ik werd 32 jaar. Ik was zo blij dat de stoma weggehaald werd. Dat was een mooi cadeau! Ik ben nu weer gezond. De enige beperking die ik heb, is dat ik moet opletten met wat ik eet. Maar dat is met mijn ziekte wel logisch. Je niet d laten Uitkijken voor stress Werken bij Alloga is voor Maik belangrijk. Hij is erg blij dat ze hem de tijd hebben gegeven om op te knappen. Twee maanden na zijn eerste operatie vraagt Maik of hij weer aan de slag kan. Thuiszitten is niets voor mij. Ik kon toen niet fulltime werken, maar wilde toch een paar uurtjes aan de slag. Je hoeft je door ziekte niet te laten tegenhouden om aan het werk te gaan. Alloga steunt me. Als je gepusht wordt, dan werkt het averechts. Ik moet uitkijken voor stress, want dat is niet goed voor me. Maik is nu weer fulltime aan de slag op de expeditieafdeling. Daar wilde ik altijd al werken. Het contact met de chauffeurs vind ik heel erg leuk. Ambities? Mijn gezondheid is het belangrijkste, samen met plezier in mijn werk. Want ik weet dat de ziekte kan terugkomen. Ik ga nu elk jaar op controle, want ik heb mijn lesje wel geleerd.

13 TON PAGINA 13 oor je ziekte tegenhouden TIPS Krijg je (of heb je) een chronische kwaal, een ziekte waarmee het lastig kan zijn om je werk te blijven doen? Dan komen deze tips mogelijk van pas. Zoek advies over hoe om te gaan met je ziekte. Bijvoorbeeld bij een patiëntenvereniging. Probeer duidelijk te krijgen wat je beperkingen zijn en wat je wel nog kunt. Zorg dat je goed contact houdt met je werkgever. Overleg met de bedrijfsarts wat mogelijkheden zijn. Als je werkgever een contract heeft met Gezond Transport zal een casemanager je begeleiden.

14 TON PAGINA 14 DE BESTE CHAUFFEURS KOMEN UIT NEDERLAND

15 TON PAGINA 15 Die waardering is wel leuk Nederlandse vrachtwagenchauffeurs zijn de beste van de wereld. Zeggen ze zelf, maar het is nu ook bewezen. In 2013 kregen chauffeurs een erediploma van de International Road Transport Union, de wereldwijde organisatie van truckers. Ruim tweehonderd van die onderscheidingen gingen naar Nederlanders. Bij Timmermans Transport & Logistics in Hilvarenbeek vielen elf man in de prijzen. TON praat met vier topchauffeurs. De beste Met 209 erediploma s staat Nederland bovenaan de ranglijst van de International Road Transport Union. Op de tweede plaats: Duitsland, met 185 beste truckers. En daarna Wit-Rusland met 84 en Roemenië met 77.

16 TON PAGINA 16 Ronald Mateijsen (44) uit Tilburg werkte vroeger voor Kwantum, maar dat stopte met het eigen vervoer. Zo kwam hij in 1997 bij Timmermans terecht. Je kunt je geen betere baas wensen. In Tilburg al helemaal niet, want daar zitten geen transportbedrijven meer. Of ze zijn overgenomen door een grotere. Dit is een gezond bedrijf met een goede werksfeer. Wat wil je nog meer? Huub Scheepers (57) uit Middelbeers kwam vijftien jaar geleden bij Timmermans. Ik wist dat het een solide bedrijf was, met goede collega s. Het bevalt me nog steeds, anders was ik wel weggegaan. Het erediploma Wat moet je doen om een erediploma van de International Road Transport Union te scoren? In twintig jaar meer dan één miljoen kilometer schadevrij rijden. En de afgelopen vijf jaar geen verkeers-, douane- of andere administratieve overtreding begaan hebben. Dat is een eitje, meent Peter van Raak: Natuurlijk rijd je zonder schades. En die miljoen kilometer haal je makkelijk binnen tien jaar. Ik wil me honderd procent voor het bedrijf inzetten. Daar heb ik geen erediploma voor nodig, maar de waardering is wel leuk. Ronald Mateijsen had nog nooit van de IRU-onderscheiding gehoord. Ook op internet kon ik er niet veel over vinden. Maar ik voel wel dat er waardering uit spreekt en dat ik kundig ben. Niet iedereen krijgt die onderscheiding. Huub Schepers twijfelde eerst of het wel serieus was. En toen ik hoorde dat Peter er ook een kreeg, dacht ik: Dan kan het niet veel voorstellen. Maar serieus: als ik er niet voor in aanmerking was gekomen en anderen wel, had ik dat niet leuk gevonden. En de ex-vrouw van Ronald van Nederpelt zei tegen hem: Zo zie je maar dat je het niet al die jaren voor niks hebt gedaan, ook al is het je liefde en levenswerk. Ronalds familie zit al generaties in het transport. Nu zijn we eindelijk op een plek in de stamboom die echt waardering krijgt.

17 TON PAGINA 17 Ronald van Nederpelt (46) uit Etten-Leur was onlangs 25 jaar in dienst. Bij andere bedrijven ben je nummer 306, hier spreekt de planning me tenminste nog steeds bij mijn voornaam aan. Peter van Raak (57) uit Middelbeers rijdt 35 jaar voor Timmermans. Twee ooms van me werkten al hier en mijn vader zat ook in het transport. Ik wilde chauffeur worden en kon bij Timmermans gelijk beginnen. De waardering Vrachtwagenchauffeur is een vak, maar ook een levenswijze. Zo ervaren ook de mannen bij Timmermans dat. Een vak dat je dus goed kunt uitoefenen, al verandert de wereld waarin je dat doet. Peter van Raak zegt: Het is niet meer zo leuk in het transport. Steeds meer regeltjes en dat rijtijdenbesluit is ook vreselijk. Er is steeds minder respect voor het werk dat wij doen. Als je vroeger in Frankrijk bij een bedrijf tijdens hun pauze iets kwam afleveren, werd je mee naar binnen gevraagd om wat te eten. Nu moet je buiten wachten tot de pauze voorbij is. Wij zijn de laagsten. De waardering voor de sector is minimaal. De verklaring Waarom heeft Timmermans zo veel chauffeurs met een erediploma? Want naast de elf hadden er al twee zo n onderscheiding. Richard Massop (52), directeur bij Timmermans heeft een nuchtere verklaring. Het heeft er onder andere mee te maken dat al onze mensen uit de buurt komen. We zijn een bedrijf in een dorp en de chauffeurs komen ook allemaal uit dorpen in de omgeving. Dat geeft veel binding van de mensen aan het bedrijf. Bij Timmermans Transport & Logistics in Diessen en Etten-Leur werken 85 mensen, waarvan 40 chauffeurs. Richard Massop: We hebben kritisch naar de dossiers van de chauffeurs gekeken. Zo kwamen er elf uit. Met die onderscheiding willen we hen extra waardering geven.

18 TON PAGINA 18 DE OVERSTAP Chauffeur > Je leven lang hetzelfde werk doen? Dat kan natuurlijk als je lijf en hoofd het aankunnen. Maar het moet niet. Je kunt ook gaan voor een andere baan, of misschien zelfs een ander vak. Een serie over mensen die voor een overstap kiezen.

19 TON PAGINA 19 rijdende conciërge Zijn vrouw wees Frans Gubbels (46) uit Nijmegen op een baan als conciërge bij een school voor speciaal basisonderwijs. Ik had deze stap jaren eerder moeten zetten. Wat deed je - wat doe je? Ik was 22 jaar chauffeur. Toen sloot het bedrijf waar ik werkte. Alle 26 chauffeurs op straat. Dat kwam hard aan. Na drie weken thuis kon ik via een collega op uitzendbasis weer aan de slag. Onderaan beginnen, met dagen van dertien tot soms wel zestien uur. Alles wilde ik doen als ik maar werk had. Sinds 2009 ben ik conciërge in het speciaal basisonderwijs, met leerlingen van vier tot twaalf jaar. Ik rij nog wel eens op zaterdag en spring bij in de vakantietijd. Wat was de aanleiding? Mijn vrouw heeft een eigen bedrijf aan huis. De toenmalige directrice van de school komt daar al geruime tijd. Ze weet dat ik redelijk handig ben en de man die destijds conciërge was, ging met pensioen. Wat vinden je oude en nieuwe collega s? Mijn transportcollega s ontmoet ik bijna niet meer. Doordat de vestiging sloot, zijn we elkaar uit het oog geraakt. Als conciërge ben ik door de school goed ontvangen. Wat moest je ervoor doen? Toen ik op 1 december 2009 begon, liep ik eerst een maand met twee collega s mee. Er zijn op deze school namelijk twee conciërges. We bleken elkaar goed aan te vullen. Het vak heb ik dus in de praktijk geleerd. Wat was het moeilijkste? De eerste weken had ik hoofdpijn door alle vragen van leerlingen en leraren. Dat ben je als chauffeur echt niet gewend. Ik had een notitieblokje om alles bij te houden en moest leren om de goede prioriteiten te stellen. En ook wel eens nee te verkopen. Waar zag je tegen op - viel het mee? Ik wist niet wat me te wachten stond. Na een paar lastige weken vond ik mijn draai steeds beter. Nu loopt alles gewoon lekker. Soms liet de techniek me wel eens in de steek, maar dat gaat steeds beter. Bij onderhoud aan een cv-ketel of kopieerapparaat kijk je eens een keer mee en stel je wat vragen. Het komt altijd van pas als je een brede kennis kunt opbouwen. Wat zal je volgende stap zijn? Ik heb het werk na vier jaar goed onder controle. Doorgroeien naar een andere functie kan hier niet. Maar ik wil wel een thuisstudie gaan doen om me verder te ontwikkelen. Dat is goed te combineren met mijn werk. Wat was het mooiste van je vorige baan - wat is het mooiste van je nieuwe beroep? Als chauffeur Nederland zien wakker worden, in een polder, als de zon opkomt en nog bijna niemand op de weg is. Gewoon schitterend. In mijn nieuwe beroep de omgang met kinderen. Je kunt als conciërge veel voor ze betekenen. Al is het maar een luisterend oor. En de kick en kostenbesparing als ik iets zelf gerepareerd heb. Zoals laatst een storing van het kopieerapparaat en net weer een defecte skelter. We besteden technisch werk alleen uit als we het zelf echt niet kunnen. Wat vindt je partner van de verandering? Die heeft deze overgang zelf aangeslingerd en het bevalt inderdaad heel goed. Elke avond op normale tijd thuis en veel meer dingen samen plannen. Als chauffeur binnenland maak je lange dagen en stond mijn avondeten altijd apart om op te warmen. Wat levert het op? In geld veel minder dan chauffeur. Daarom blijf ik zo nu en dan rijden. Maar wel de stabiliteit door vaste werktijden. Je hebt veel meer rust in je donder. Je ziet je gezin veel meer. Op het werk veel sociale contacten met leerlingen, leraren en ouders. Hoewel ik de laatste zes jaar als chauffeur met een oplegger heel leuk werk had, had ik deze stap jaren eerder moeten zetten. Ook een overstap gemaakt? Wil je TON je verhaal vertellen? Stuur een bericht naar info@tonmagazine.nl

20 TON PAGINA 20 TON-PANEL: CRISIS Uit de drup?

21 TON PAGINA 21 Als de economische zon doorbreekt, schijnt die het eerst in het transport. Althans... zo beweren de deskundigen. Gaat dat ook deze keer gebeuren, nu de hoosbui van de recessie voorbij is... volgens diezelfde deskundigen? TON vraagt de leden van het panel wat zij van de crisis merken en hoe zij de toekomst zien.

22 TON PAGINA 22 Minder uren Al bijna 25 jaar rijdt Gijs Verwaal zeecontainers van Venlo naar Duitsland en Noord-Frankrijk. Om zich heen, bij collega s, zag hij hoe de crisis erin hakte. Zelf heeft hij er nog geen last van gehad. Wij hebben 75 chauffeurs. Knap hoe onze werkgever ons allemaal op de weg weet te houden. We krijgen ook altijd op tijd ons geld. Maar niets is zeker, weet Gijs. Als morgen een grote klant omvalt die nog rekeningen moet betalen, zullen ook wij het moeilijk krijgen. Sinds een paar jaar werkt Gijs wel minder uren. Met de crisis kwam ook de rijtijdenwet. Nog steeds ga ik op zondag weg en kom ik eind van de week pas terug. Maar ik mag slechts tien uur per dag rijden. De rest sta ik stil. Dat is toch vreemd: door al die uren dat we niet kunnen werken, hebben we nog minder een sociaal leven. Je bent van huis en doet niks. Mocht er in de toekomst geen transportwerk voor hem zijn, dan zou Gijs voor de wegenbouw kiezen. Daar heeft hij vroeger ook een paar jaar gewerkt. Al zal het niet makkelijk zijn een ander vak te leren. De cursussen voor Code 95 worden al moeilijker als je ouder wordt. Voor een ander beroep zal je nog meer moeten leren. Dat is voor jongeren toch veel makkelijker. Gijs Verwaal (51) uit Stolwijk is internationaal chauffeur bij Koolwijk in Bergambacht.

23 TON PAGINA 23 Zuinige Duitsers Een Duitser is op de penning. Als het wat moeilijker gaat, houdt die zijn hand op de knip. Koopt hij geen bloemen meer. Fransen zijn losser. Die blijven als ze uit de supermarkt komen een boeketje kopen. Ronald Huygen prijst zichzelf gelukkig dat het nog altijd goed gaat bij Breewel Transport. Ronald is bij Breewel verantwoordelijk voor de divisie stekplanten, waar hij sinds 1986 werkt. Daarvoor was hij planner bij drie verschillende bedrijven en daar weer voor, van 1970 tot 1974, zat hij op de vrachtwagen. Rijden is leuk, maar plannen past hem nog beter. Ronald zou nooit iets anders willen dan een baan in transport en logistiek. Nog niet zo lang geleden heeft hij zijn vrachtwagenrijbewijs verlengd. Vanwege zijn leeftijd heeft hij niks te maken met Code 95. Maar als ik zie wat chauffeurs moeten leren, dat is behoorlijk pittig. Al die theorie, dat hoefden wij vroeger niet. Over de toekomst maakt hij zich geen zorgen. Het is duidelijk dat hij op zijn 65ste plus drie maanden met pensioen kan, maar als het aan hem ligt, gaat hij nog een paar jaar langer door. Ik heb plezier in mijn werk. Ronald Huygen (63) uit Alphen aan den Rijn is transportplanner bij Breewel Transport in Hazeldonk. Werk genoeg Ook als het crisis is, blijven mensen eten. Daarom loopt het werk bij Müller Fresh Food Logistics gewoon door. Saskia van den Brink, administratief medewerkster bij de logistiek dienstverlener voor warehousing en koel en vriesdistributie van levensmiddelen, plaatst wel een kanttekening. Er is bij ons nog voldoende werk, al is het begin van het jaar altijd wat rustiger. Wel wordt er streng op de kosten gelet. Scherp inkopen, uren goed bijhouden, liefst op het bedrijf tanken, zuinig rijden. Dat soort dingen. Saska is bijna haar hele leven administratief medewerkster. Sinds 2000 is zij in dienst bij Müller Fresh Food Logistics, sinds vijf jaar op personeelszaken. Ze beantwoordt telefoontjes en houdt de personeelsadministratie op orde. Werk dat ze makkelijk tot haar pensioen zal kunnen volhouden. Ik ben gelukkig niet de functionaris die de slechtnieuwsgesprekken moet doen. Want daar komt heel wat meer stress bij kijken. Saskia werkt niet fulltime. Heeft ze vroeger wel gedaan, maar dat wilde ze niet meer. Nu kan ik tenminste ook vrijwilligerswerk doen. Heeft ze nog loopbaanplannen? Nee hoor, niet concreet, al lijkt medisch secretaresse in een ziekenhuis of voor een huisarts me ook erg leuk. Maar ik heb het nog steeds heel erg naar mijn zin bij Müller. Saskia van den Brink (44) uit Holten is administratief medewerkster bij Müller Fresh Food Logistics in Holten.

24 TON PAGINA 24 Vast contract Als je 47 bent, wil je wel eens wat meer dan steeds weer een tijdelijk contract, zegt Berry Krooder. Hij begon als chauffeur op een busje, werkte bij allerlei bedrijven. Was de afgelopen twee jaar vestigingsmanager bij Simon Loos in Lieshout en Zoetermeer. Hield zich bezig met Bavaria Bier en de dranken van Vrumona. Nu werkt hij bij Van der Haak Transmission, omdat hem daar een vaste aanstelling is toegezegd. Berry zag de crisis in zijn werk toeslaan. Vroeger waren Kerst en Carnaval hoogtijdagen, maar nu is het dan rustig. Mensen kiezen voor een huismerkbier en ook Sisi en Pepsi worden veel minder afgezet. Toen ik bij DHL Fashion werkte, zag ik het ook. Mensen kochten geen dure kleding meer en daarom ging het bedrijf failliet. Er zit nog muziek in transport en logistiek, stelt Berry. Hij is laaiend enthousiast over de bedrijfstak. Zijn zoon gaat er ook in werken, die zit nu nog op het roc. Daar zou Berry trouwens wel les willen geven. Mensen opleiden. Ze enthousiast maken voor het beroep. Chauffeur is geen vak, maar een bestaan. En logistiek is hectisch. De hele dag druk en denken dat het niet goed komt. En dan s avonds naar huis gaan, terwijl alles toch weer voor elkaar is. En de volgende morgen begint het weer van voor af aan. Ik zou niets anders willen. Berry Krooder (47) uit Tiel is logistiek manager bij Van der Haak Transmission in Geldermansen.

25 TON PAGINA 25 Zonnige kijk Ik heb nergens last van en bij ons bedrijf gaat het ook prima. Ik kan met mijn inkomen mijn gezin onderhouden. En ik vind het hartstikke leuk om een dag per week op de vrachtwagen te zitten. Dat kan ik nog zeker tien jaar volhouden. Hopen dat mijn baas mij ook nodig heeft. Albert Eefting ziet de toekomst zonnig in. Hij was politieagent. In 2012 ging hij met vervroegd pensioen, maar hij was niet van plan niks meer te doen. Als jonge vent had hij zijn groot rijbewijs gehaald. Weliswaar op een klein wagentje, maar het leek me leuk weer te gaan rijden. Sinds twee jaar werkt hij voor Redder Staphorst, op een 0-urencontract, in de distributie. Vanwege zijn leeftijd hoeft Albert zich niet druk te maken over Code 95, maar hij wil wel een opleiding doen. Je moet toch bijblijven. Ik heb het er met mijn baas over gehad. Ze regelen op het bedrijf cursussen voor groepen en daar kan ik in mee. Albert Eefting 2) uit Meppel is chauffeur bij Transportbedrijf Redder Staphorst. De crisis en de toekomst Wat heb je van de crisis gemerkt? Wat verwacht je van je eigen toekomst? En blijf je in transport en logistiek werken? Dit zijn de resultaten van een peiling onder het TON-panel. Ervaar jij in je werk de gevolgen van de crisis? Ja, ernstige gevolgen zoals (dreiging van) ontslag 13% Ja, gevolgen zoals kostenbesparing (minder uren) 39% Nee, tot nu toe niet 30% Nee, en ik verwacht dat ook niet 8% Ander antwoord 11% Hoe zie jij je toekomst in het beroepsgoederenvervoer? Liefst houd ik mijn huidige beroep 65% Liefst houd ik mijn huidige beroep, desnoods in een andere sector 11% Ik sta open voor een ander beroep, eventueel in een andere sector 17% Ander antwoord 8% Drie stellingen (heel) NEUTRAAL (HEEL) eens ONEENS Ik denk dat de crisis voorbij is en dat mijn baan niet in gevaar is 25% 42% 33% Als ik de kans krijg, laat ik me omscholen naar een ander beroep 25% 33% 42% Transport en logistiek is in de toekomst weer een baanzekere sector 51% 31% 18%

26 TON PAGINA 26 EINDE DAG Op het eind van zijn werkdag zoekt Peter Hagenaars een plek voor de nacht. Hij parkeert zijn vrachtwagen, recht de rug, strekt de benen. En neemt zijn camera ter hand. Donderdag 27 februari treft hij op zijn standplaats Borculo internationaal chauffeur Maarten Marsman (26) van Antonissen Transport uit Heino. Maarten chartert voor Bidon Liquid Logistics. Vanavond rijdt hij door naar Trebisov in Slowakije. Peter Hagenaars (46) uit Doetinchem is vrachtwagenchauffeur én fotograaf. Als chauffeur rijdt hij internationaal voor Baks Logistiek in Borculo. Zijn werk als fotograaf vind je op PeterHagenaarsPhotography

27 TON PAGINA 27

28 Langer do TON PAGINA 28 maar hoe dan?

29 orwerken TON PAGINA 29 Chef magazijn Remco Ponds (40) en hoofd magazijn/technische inkoop Johan Bloemendal (53). De pensioenleeftijd schuift op. Ook mensen met een zwaar beroep moeten langer doorwerken. Dat kan als je zorgt dat je gezond blijft. En als er in de manier waarop je het werk moet doen, rekening gehouden wordt met het feit dat je niet meer piep bent. TON neemt een kijkje bij Aloys Roemaat Transport in Lichtenvoorde, waar nagedacht is over slimme oplossingen.

30 TON PAGINA 30 Vijftig-plus Drie mannen van boven de vijftig rond de tafel. Ze hebben het over verwachtingen en mogelijkheden. En ze spreken uit ervaring. Want wie boven de vijftig is, heeft zijn pensioentoekomst flink zien veranderen. Harold Mansveld (51) uit Neede zegt het zo: Ik denk dat ik pas op mijn zeventigste met pensioen kan. Mijn vader ging met 57,5. Daar ben ik wel jaloers op. Van de andere kant ben ik blij dat ik nog werk. Toen ik in de ziektewet zat, zag het er zwart uit. Harold kwam vier jaar geleden als chauffeur bij Aloys Roemaat binnen. Daarvoor zat hij zestien jaar op een touringcar en acht jaar lang bezorgde hij elektrische apparaten. Vooral dat laatste werk was zwaar, dus hij zocht wat anders. Na een paar maanden bij Aloys Roemaat werd hij ziek. Kreeg toen de kans op de planning, eerst tijdelijk, sinds drie jaar voor vast. Graag met pensioen Chauffeur Wim Dimmendaal (62) uit Doetinchem wordt een beetje emotioneel als hij over zijn pensioen praat: Een van mijn vorige werkgevers heeft geen pensioenpremie afgedragen. Had hij dat wel gedaan, dan was ik nu al met pensioen geweest. En dat had ik ook graag gewild. Mijn vrouw was er nooit blij mee dat ik zo vaak de deur uit was. Wim kwam in 2005 bij Aloys Roemaat, toen zijn werkgever werd overgenomen. Hij zit al meer dan veertig jaar op de vrachtwagen. Voor manager HRM en Kwaliteit Jos Cornelissen (56) uit Ulft lonkte lange tijd een mooie vutregeling. Toen hij nog in de metaal werkte, dacht hij op zijn 58ste te kunnen stoppen. Ik had altijd betaald voor die vut en zou er met veertig dienstjaren uit gaan. Nu weet ik dat ik tot mijn 67ste door moet. Maar zoals het nu gaat, vind ik dat niet erg. Jos is in 2011 bij Aloys Roemaat begonnen, na een loopbaan bij diverse werkgevers in de techniek en logistiek. Simpele oplossing Voor veel werknemers is de opschuivende pensioenleeftijd een onaangename verrassing. Voor bedrijven kan het een probleem vormen. Hoe zorg je dat oudere medewerkers langer aan het werk kunnen blijven? Soms helpt een simpele oplossing al. Jos Cornelissen vertelt: We hebben onze vijftig grootste klanten gevraagd om hun opdrachten voor de volgende dag niet pas om vijf uur, maar al om drie uur door te geven. Dat is gelukt. Nu weten onze chauffeurs een paar uur eerder hoe laat ze de volgende dag op pad moeten. Dat maakt het voor iedereen aangenamer en rustiger.

31 TON PAGINA 31 Links Harold Mansveld; midden Wim Dimmendaal; rechts Jos Cornelissen. vaste vrije dag Nog een manier: een vaste vrije dag. Dat is bij Aloys Roemaat geregeld, voor de chauffeurs. Het mes snijdt dan aan twee kanten, legt Jos uit. Het scheelt het bedrijf overuren. En in de overige dagen halen de chauffeurs makkelijk hun uren. Daarom zijn we begonnen met het inplannen van een verplichte roostervrije dag per twee weken. Maar dat leidde tot nieuwe vragen en wensen. De een wilde een vaste dag om te sporten, de ander om bij de kinderen te zijn. Ouderen wilden vrij op vrijdag, voor een extra dag rust. Dat hebben we kunnen inwilligen en daar werd iedereen blijer van. Geen Amsterdam Wim Dimmendaal vertelt hoe het in de praktijk gaat. Sinds anderhalf jaar heb ik elke week een dag vrij. Eerst op dinsdag, maar dat gaf mij geen rust. Nu elke vrijdag, dat vind ik veel prettiger. En ik heb de planning gevraagd om mij niet meer op het westen te laten rijden. Ik ga liever niet naar Amsterdam. Ook dat is geregeld. In Groningen, Friesland en Drenthe ben ik kind aan huis. Dat vind ik heerlijk. Harold vult aan: Iedereen mag bij de planning zijn voorkeur uitspreken. Dat gaat over de vrije dag, over het soort ritten, over waar ze naartoe willen. Bijna altijd lukt het om die verzoeken in te willigen. Wim: En als het een keer niet lukt, dan is het ook goed. Ik snap ook wel dat je niet altijd iedereen tevreden kunt stellen. Leeftijdsopbouw Als mensen langer moeten werken, komen er dus ook steeds meer ouderen in een bedrijf. Houden die dan de plekken voor jongeren bezet? Kun je niet beter zorgen dat je zoveel mogelijk mensen van verschillende leeftijd in dienst hebt? Manager Jos Cornelissen is duidelijk: Je kunt wel mooie modellen bedenken, een fraaie leeftijdsopbouw nastreven, maar de praktijk is altijd weerbarstiger. Als wij nieuwe mensen zoeken, kijken we of ze goed zijn. Niet naar hun leeftijd. En als we een bedrijf overnemen, moeten we het doen met de mensen die we er dan bijkrijgen. Overigens zijn er steeds meer mensen die na hun pensioen willen blijven werken. Bij Aloys Roemaat staan vijf 65-plussers op de lijst van oproepkrachten. Jos: Voor veel chauffeurs geldt dat hun werk hun hobby is. Geld speelt ook wel een rol. Vooral mensen die eerder gestopt zijn, merken soms een flinke achteruitgang in hun inkomen. Rijden kunnen zij uiteraard nog uitstekend. Maar je moet ze geen distributie met twintig adressen laten doen. Training Aloys Roemaat Transport nam de afgelopen maanden deel aan een pilot van Gezond Transport. Hoe regel je als bedrijf dat mensen langer kunnen doorwerken? Er is gekeken naar de arbeidstijden, naar een dag minder werken, naar meer tijd om te herstellen. En er is een trainingsdag gehouden, om mensen te laten nadenken over oplossingen. Volhouden Kun jij je huidige werk volhouden tot je pensioen (wanneer dat dan ook mag ingaan). Het TON-panel antwoordde zó op die vraag: Ja, kan ik makkelijk volhouden 50% dat wordt vooral lichamelijk best moeilijk 24% Dat wordt door werkdruk en stress best moeilijk 12% Dat wordt lichamelijk en psychisch best moeilijk 14%

32 TON PAGINA 32 Loop even door deze checklist en je weet hoe het met jouw code 95 zit. HEB JIJ JE RIJBEWIJS NA SEPTEMBER 2009 GEHAALD? Dan moet je code 95 binnen 5 jaar na de datum op je rijbewijs verlengd zijn. Dus als dat 1 oktober 2009 is, dan moet je code 95 op 1 oktober aanstaande verlengd zijn. Dan heb je dus je rijbewijs vóór september 2009 gehaald en moet code 95 vóór 10 september 2016 op je rijbewijs zijn bijgeschreven. BEN JE GEBOREN VOOR 1 JULI 1955? Heb jij geluk. Hoef je geen nascholing te doen. Code 95 wordt wel op je rijbewijs bijgeschreven zodra je dat verlengt. Op staan alle vrijstellingen voor code 95. Voldoe je daar niet aan, dan moet je gewoon 35 uur nascholing volgen. HEB JE AL TRAININGEN GEVOLGD VOOR JE NASCHOLING? HEB JE AL EEN PRAKTIJKTRAINING GEVOLGD? Goed bezig! Mooi, dan ben je op de goede weg. Probeer de rest van de 35 uur in te plannen. Pas op: het is 10 september 2016 voordat je het weet. Je moet voor code 95 minstens één praktijktraining volgen. Wacht niet tot het laatste moment, want dan zitten de opleiders mogelijk met een wachtlijst.

33 TON PAGINA 33 HEB JE AL MEER DAN 35 UUR NASCHOLING GEVOLGD? RIJD JE IN HET BUITENLAND? Dan heb je alleen met de Nederlandse wetgeving te maken. Da s prima. Maar denk niet dat je die kunt meenemen voor de volgende verlenging. De uren vervallen zodra je code 95 op je rijbewijs wordt bijgeschreven. Zorg in elk geval wel dat je bijtijds die 35 uur hebt. och, Schat! Heb je weer last van je rug? neuh... Ben je een beetje Grieperig? neuh In een aantal landen moet je code 95 a op het rijbewijs hebben. Zorg dus dat je documenten in verschillende talen bij je hebt om problemen met controleurs te voorkomen. Kijk op Heb je buikpijn? nee Keelpijn? maar wat is er dan? Eh vandaag praktijktraining voor code 95 nee... Boef! RrRinGg! oo0h Ik denk dat het beter is dat ik vandaag in bed blijf liggen... je bent gewoon schoolziek!

34 TON PAGINA 34 BEN JIJ INZETBAAR? Doe de

35 TON PAGINA 35 check! Hoe sta jij er voor? Lang en met plezier je werk doen. Dat wil iedereen wel. Voor een deel heb je dat zelf in je hand, voor een deel is het een tref. Een gezond gestel krijg je van de natuur, dat lijf fit houden moet je zelf doen. En als je een baan hebt die bij je past, houd je het langer vol dan wanneer je elke dag vol chagrijn aan de slag gaat. Hoe beter de balans tussen werk en privé en tussen lijf en geest, hoe langer je het volhoudt. Sinds kort kun je via een online Inzetbaarheidscheck zien hoe jij ervoor staat. TON vroeg zes mensen die check te testen.

36 TON PAGINA 36 René Een aanvulling op wat je weet René Runhart (42) uit Meppel werkt nu acht jaar bij Simon Loos. Hij zit in de distributie, bevoorrading van Albert Heijn. René is getrouwd en heeft twee kinderen. Zijn lengte en gewicht: 172 cm bij 72 kg. Het werk René heeft plezier in zijn werk. Genoeg variatie, relatief veel vrijheid, een goede werkgever. Toch zijn er ook schaduwkanten. Als je ziet hoeveel je ervoor moet laten en wat je dan verdient. René vindt dat er meer naar kwaliteit en opleiding gekeken zou moeten worden. Want dan winnen Nederlandse chauffeurs het van het buitenland. Het lijf Niks te klagen. René voelt zich goed gezond. Beweging krijgt hij genoeg. Wat wil je ook, als je in de distributie zit. In zijn vrije tijd loopt hij hard en zit hij op de racefiets. Hij leeft gezond. Met roken is hij gestopt, jaren geleden, toen hij hoorde dat zijn vader longkanker had. René heeft geen lichamelijk klachten, geen pijnen in rug of armen, nek of benen. Tijdens zijn opleiding leerde hij hoe je moet tillen. Zei de instructeur: Ga jij maar in de wagen zitten en kijk eerst maar eens hoe je collega s dat doen. Daar heeft hij nog steeds baat bij. De check In grote lijnen weet je natuurlijk zelf wel hoe je in je vel zit. Maar het is handig het zo weer eens op een rijtje te zien. Een soort van aanvulling op wat je al weet. René scoorde over het algemeen goed. Leuk om te doen Bert Schreuder (56) uit Oude Pekela vervoert al vijftien jaar personenwagens voor Koopman Autotransport. Bert is getrouwd en heeft twee kinderen. Zijn lengte en gewicht: 178 cm bij 86 kg. Het werk - Autotransport moet in je bloed zitten, zegt Bert. Het eerste jaar dat je dit vak zelfstandig doet, is het moeilijkst. Veel knappen dan af. Je moet driehonderd procent je kop erbij houden. Het lijf Bert voelt zich stukken beter dan een dik jaar geleden. Hij had last van een overactieve bijschildklier. Hij is geopereerd, de bijschildklier is verwijderd, en nu is hij zich lichamelijk en geestelijk weer helemaal de oude Bert. De check Niet dat hij tot nieuwe inzichten Ook de check doen? Weten hoe jij ervoor staat, in je werk, in je leven? Gezond Transport heeft de Inzetbaarheidscheck ontwikkeld. Als je die invult, krijg je direct een rapport met individueel advies. De zes chauffeurs die de test uitprobeerden deden gemiddeld zo n tien minuten over het invullen. Ga naar gezondtransport.nl/werknemer Toekomst Komt het goed met transport en logistiek? De toekomst zal het leren. Werkgevers en werknemers in de bedrijfstak hebben een plan opgesteld om de problemen van vandaag en morgen te tackelen. Dan gaat het om: de werkloosheid aanpakken, vakmanschap behouden, werken aan de inzetbaarheid van medewerkers, nieuwe mensen interesseren voor de bedrijfstak. Voor het sectorplan is 30 miljoen euro beschikbaar. De helft daarvan wordt door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bijgedragen. Je vindt het sectorplan op soob-wegvervoer.nl.

37 TON PAGINA 37 René Runhart: Je weet zelf hoe je in je vel zit kwam, maar toch leuk om die check te doen, meent Bert. Volgens de test is hij trouwens te zwaar, maar een jaar geleden woog hij twintig kilo meer. En als je over een jaartje komt kijken, is hij weer lichter. Weinig mis met me Thomas Lichtendahl (39) uit Harlingen is internationaal chauffeur bij Hartog & Bikker in Vuren. Hij zit twintig jaar op de wagen. Thomas is vorig jaar gescheiden. Zijn lengte en gewicht: 174 cm bij 80 kg. Het werk Internationaal vrachtwagenchauffeur, dat is geen doorsneeberoep. Je gaat op maandagmorgen weg en komt op vrijdagavond thuis. Dus je mist de sociale dingen van het normale leven. Het lijf Thomas zegt over zichzelf dat hij geen gehaktballenchauffeur is. Hij is bewust met voedsel bezig, let goed op wat hij eet. Roken doet hij niet. En als hij ergens vroeg stilstaat, probeert hij een stukkie te gaan lopen. De check Thomas kwam goed uit de check. Er is weinig mis met me, zegt hij. Als je zo lang op de wagen zit, weet je hoe je de dingen aan moet pakken. Waar je op moet letten en waar je aan moet werken. Zeer uitgebreid dat is wel mooi Louis Kleijsen (54) uit Someren werkt sinds 1986 bij Van Gansewinkel. Hij is chauffeur/machinist, bestuurt een machine waarmee zoab (asfaltbeton) wordt gereinigd. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen. Lengte en gewicht: 183 cm bij 92 kg. Het werk Louis maakt tijdens zijn werk nooit een snelheidsovertreding; hij rijdt met zijn reinigingsmachine niet harder dan vier kilometer per uur. Of het zwaar werk is? Lichamelijk niet zozeer, maar je moet wel je concentratie vasthouden. Het lijf - Sinds oktober vorig jaar loopt Louis te sukkelen met zijn schouder. Op zijn wagen zit het stuur aan de rechterkant. De hele bediening doet hij dus met zijn linkerhand en arm. Daardoor heeft hij een ontstoken slijmbeurs opgelopen. De check Louis vond de test wel mooi. Uitgebreid ook, en algemeen. Je hebt wel eens enquêtes die op één specifiek punt ingaan; bij deze komt bijna alles voorbij. Hij kwam er goed uit. Netjes en overzichtelijk Mike Huijsman (41) uit Den Helder werkt bij DHL in Alkmaar. Hij vervoert van alles. Mike is gescheiden en heeft vier kinderen. Zijn lengte en gewicht: 178 cm bij 66 kg. Het werk Mike is zeven jaar in dienst bij DHL. Hij heeft geen vaste wagen en geen vaste klus. Wel een weekrooster, maar dat kan elke dag veranderen. Het lijf Ik ben goed gezond, zegt Mike.Zijn enige minpuntje: hij rookt. Niet veel, zo n tien sigaretten per dag, maar toch. Hij heeft wel eens geprobeerd te stoppen, daar werd hij enorm chagrijnig van. De check Mike vindt de Inzetbaarheidscheck netjes en overzichtelijk. Hij stak er wel iets van op, bijvoorbeeld dat hij meer fruit moet eten. Nu neemt hij één stuk per dag, dat is te weinig, dat moeten er minstens twee zijn. Het zit wel goed Harry Geers (58) uit Oud-Gastel is al 31 jaar chauffeur bij Berendonk Transport in zijn woonplaats. Hij rijdt afzetcontainers voor mest, compost, turf en afval. Harry is getrouwd, heeft twee kinderen en vier kleinkinderen. Zijn lengte en gewicht: 185 cm bij 115 kg. Het werk Harry zit veertig jaar in het transport, waarvan dus de langste tijd bij Berendonk. Hij heeft mooi werk, zegt hij. Zwaar? Dat valt wel mee. Het lijf Met 115 kilo bij 1,85 meter is Harry misschien aan de zware kant. Maar hij is zijn hele leven al stevig, net zoals zijn vader. Het zit in de familie, zogezegd. De check Die was niet al te moeilijk. Dus hoe staat het met Harry s inzetbaarheid? Zit wel goed, hij voelt zich fit genoeg en doet zijn werk met plezier. Zo haalt hij zijn pensioen wel, ook als dat pas over tien jaar aan de orde is. Meer over de ervaringen van René, Bert, Thomas, Louis, Mike en Harry op tonmagazine.nl

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand.

Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand. Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand. Advies en informatie voor werknemers Gezond en veilig werken. Je hebt t zelf in de hand. Gezond en veilig werken, je goed voelen en dat blijven doen,

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Publiekstekst Wet investeren in jongeren

Publiekstekst Wet investeren in jongeren Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Welkomstbrief. Meer weten? Kijk op pensioentextielverzorging.nl

Welkomstbrief. Meer weten? Kijk op pensioentextielverzorging.nl Welkomstbrief Meer weten? Kijk op pensioentextielverzorging.nl Inhoud 1. Inleiding 4 1.1 Welke informatie krijg je over je pensioen? 4 1.2 Wat is pensioen? 4 1.3 Welke pensioenregeling heb je? 4 1.4 Heb

Nadere informatie

Onderzoek werknemers met kanker

Onderzoek werknemers met kanker Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Hoe voorkom je diefstal op reis.

Hoe voorkom je diefstal op reis. Hoe voorkom je diefstal op reis. Diefstal op reis, dit is iets wat we liever niet willen overkomen wanneer we in het buitenland zitten. Toch gebeurt het. Ik kan me nog goed herinneren dat ik een jaar geleden

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Dit doe je zelf tegen stress Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Pak stress op tijd aan 4 - Herken eerst wanneer stress ongezond wordt - Tips

Nadere informatie

René op vakantie. 10-17 mei 2013 P U T T E N

René op vakantie. 10-17 mei 2013 P U T T E N René op vakantie 10-17 mei 2013 P U T T E N Begeleider Theo Vrijdag 10 mei Vertrek naar Landal Tegen 12 uur rijdt de Tendens bus de Ranonkelweg in en René straalt als hij mij ziet. Na de lunch nemen we

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie

Herhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6)

ISABEL EN BAS VAN RHIENEN (6) Als tweeling ben je nooit alleen. Maar je bent ook altijd de helft van iets. Vijf broers en zussen vertellen hoe ze samen zichzelf zijn. Tekst Nanneke van Drunen Foto s Edith Verhoeven ISABEL EN BAS VAN

Nadere informatie

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Inhoudsopgaven Inleiding...3 Bedrijfsgegevens...4 Afzetmarkt...5 De ligging...6 Het uiterlijk...7 De afdelingen...8 Regels... 9 Personeel...10 Vragen...11 Slot...12 Inleiding

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

ook altijd in beweging? dé specialist in arbeid en gezondheid

ook altijd in beweging? dé specialist in arbeid en gezondheid ook altijd in beweging? dé specialist in arbeid en gezondheid Test: Beweeg jij voldoende? 1. Wat is beter: iedere dag een half uur achter elkaar bewegen, of 3 keer 10 minuten bewegen verspreid over de

Nadere informatie

Verslag gehandicapten platform.

Verslag gehandicapten platform. Verslag gehandicapten platform. 5 Maart kwamen er gehandicapten mensen bij ons op school. Ze waren niet gehandicapt in hun hoofd en gedrag maar ze waren lichamelijk gehandicapt. We begonnen met een paar

Nadere informatie

Onderzoek werknemers met kanker

Onderzoek werknemers met kanker Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek

Nadere informatie

Interview 3FM Collin Eisema 20150918.txt Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten.

Interview 3FM Collin Eisema 20150918.txt Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten. Transcript interview Collin Eisema voor 3FM met Harm den Besten. Gemaakt door: Richard van Royen, info@letterval.nl HARM DEN BESTEN (PRESENTATOR): Aankomende zaterdag wordt er wereldwijd aandacht gevraagd

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

ROSANNE. Oh, oh, oh. Van Aemstel Produkties - De leukste uitjes van Amsterdam - www.amterdamexcursies.nl

ROSANNE. Oh, oh, oh. Van Aemstel Produkties - De leukste uitjes van Amsterdam - www.amterdamexcursies.nl ROSANNE Rosanne, ik weet dat er heel veel mannen zijn Elke keer weer een ander en mij doet 't pijn Want jou liefde waarmee jij mij soms verblijdt Wil ik liever, liever, liever, liever voor altijd Als ik

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het

De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het De wereld op zijn kop! Kan de wereld op zijn kop staan? Met gym heb je het vast wel eens geprobeerd Op je kop staan, bedoel ik, soms lukt het Maar het duurt maar heel even dat op de kop staan De wereld

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Het thema van deze les is Op zoek naar werk. Dit is les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel.

Het thema van deze les is Op zoek naar werk. Dit is les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel. Tekst Audio Les 7 /m 11 Radio Amsterdam Les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel. Track 1 Jingle Track 2 Het thema van deze les is Op zoek naar werk. Dit is les 7 Beginners. Werk vragen in een winkel.

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

TON PAGINA 38 IN BEELD: DE AARDAPPELRIJDER

TON PAGINA 38 IN BEELD: DE AARDAPPELRIJDER Tussen de TON 53 04-14 PAGINA 38 IN BEELD: DE AARDAPPELRIJDER TON 53 04-14 PAGINA 39 Wat heb je nodig om een goede chauffeur losgestort aardappeltransport te worden? Boerenverstand en lekker willen werken,

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen

Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen De ezel van Bethlehem Naar een verhaal van Jacques Elan Bewerkt door Koos Stenger Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen over iets wat er met me gebeurd is. Het

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk

Nadere informatie