NOTITIE. Ter discussie. 1. Inleiding

Transcriptie

1 NOTITIE Aan : Leden en plaatsvervangende leden van het College van Afgevaardigden, (adjunct)secretarissen van de Raden van Toezicht, voorzitter van de Stichting Jonge Balie Nederland. Van : De Algemene Raad Datum : Betreft : Discussienotitie inzake toezicht Dossiernummer : Ter discussie 1. Inleiding De discussie over toezicht is in volle gang, zowel binnen de Orde (naar aanleiding van het advies van mr. Docters van Leeuwen) als daar buiten. De Algemene Raad overlegt met enige regelmaat met het ministerie van Justitie, het ministerie van Financiën en het BFT over mogelijke aanpassingen van het toezicht op advocatuur. Kernpunt in dit overleg is de vraag waar en onder welke voorwaarden het Wwft toezicht moet worden belegd. Daarnaast denkt Justitie nog steeds na over een tweede toezichthouder naast de deken. De Algemene Raad is er op basis van de reeds gevoerde gesprekken van overtuigd dat snel gehandeld moet worden. Er moet nu snel aangeven hoe de geheimhouding van de advocaat het beste geborgd kan worden, vooral in relatie tot het Wwft toezicht. Het voor ons uitschuiven van deze discussie is geen optie als wij niet met wetsvoorstellen geconfronteerd willen worden. De Algemene Raad schat in dat niet zinvol is om de hakken in het zand te zetten. Gelijktijdig is de Algemene Raad zeer beducht op de bescherming van de geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht. Het is om die reden dat de Algemene Raad het College van Afgevaardigden een aantal keuzes wil voorhouden voor wat betreft het Wwft toezicht. De Algemene Raad gaat over deze keuzes graag met het College in gesprek. Deze notitie is bedoeld als discussienotitie voor de Collegevergadering van 3 november as. De Algemene Raad beoogt niet om dan beslissingen te nemen. Op 4 november as. vindt de dekendag plaats. De Algemene Raad zal deze notitie ook daar agenderen. Daarna bepaalt de Raad zijn standpunt en zal dit agenderen voor de Collegevergadering van 1 december as. Medio december 2010 zal de Algemene Raad weer in overleg treden met de ministeries van Justitie en Financiën en het BFT. Aan deze instanties is toegezegd dat we dan met een standpunt zullen komen. Deze notitie is als volgt opgebouwd. In paragraaf 2 worden de ontwikkelingen in het denken over toezicht op de advocatuur beschreven, zowel binnen als buiten de Orde. In paragraaf 3 passeren de verschillende toezichtmodellen de revue en in paragraaf 4 legt de Algemene Raad het College de drie keuzes voor met betrekking tot het Wwft toezicht. Pagina 1 van 12

2 2. Ontwikkelingen in het denken over toezicht De discussie over toezicht in het algemeen en op de advocatuur in het bijzonder is van alle tijden en tegelijk hoogst actueel. 1 De actualiteit wordt bepaald door een maatschappijbrede toegenomen behoefte aan toezicht en door het thema van veiligheid ten koste van individuele vrijheden. Met name de rol van de deken wordt vaak kritisch bezien. Wat daarvan ook waar moge zijn, het beeld bestaat dat de slager zijn eigen (of eigenlijk andermans) vlees keurt. Dit beeld legt een negatieve sfeer op de discussie over toezicht. Door invoering van de aanbevelingen uit het advies van Docters van Leeuwen en dan met name de aanbevelingen die zien op het vergroten van de transparantie, toegankelijkheid en effectiviteit van het toezicht hoopt de Algemene Raad dit beeld te kunnen bijstellen. Geheel los hiervan is het gegeven dat er sinds 2003 een nieuw element aan de discussie over het toezicht op advocaten is toegevoegd. Dit element is het toezicht dat ziet op de bestrijding van witwassen en het financieren van terrorisme. 2 Het toezicht op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) is sinds 2003 belegd bij het Bureau Financieel Toezicht (BFT) en daarmee is een externe toezichthouder voor de advocatuur geïntroduceerd. Dat is een voldongen feit van wetgeving met inbegrip van een meldingsplicht voor advocaten van ongebruikelijke transacties. Daar ligt al een zekere inperking van het verschoningsrecht. Met de komst van de Wwft barstte de discussie los over het toezicht en meer specifiek over de vraag om deze externe toezichthouder inzage mag hebben in de dossiers van advocaten. De Orde vond en vindt van niet. Het BFT daarentegen vond en vindt dat het wel inzage moet hebben in de dossiers van advocaten om de toebedeelde toezichthoudende taak op een goede wijze uit te kunnen oefenen. Deze discussie verstomde de laatste jaren, maar is in het afgelopen jaar weer in volle omvang opgebloeid. Het Hof van Discipline oordeelde vorig jaar in drie verschillende gevallen dat het BFT geen inzage mag hebben in dossiers van advocaten. Volgens het Hof is de noodzaak om de naleving van de Wid en Wet MOT (nu vervangen door de Wwft) te controleren niet zo n zwaarwegend vereiste van algemeen belang dat reeds daarvoor, zonder uitdrukkelijke wettelijke grondslag, het beroepsgeheim kan worden beperkt Ontwikkeling in het denken over toezicht binnen de Orde De Algemene Raad heeft in september 2009 mr. A.W.H. Docters van Leeuwen de opdracht gegeven te adviseren over een transparante en krachtige organisatie van het toezicht op de advocatuur, inclusief de klachtbehandeling. Zijn advies getiteld Het bestaande is geen alternatief verscheen op 8 april Dit advies is daarna op 28 april in het bijzijn van mr. Docters van Leeuwen besproken tijdens een extra Collegevergadering. In totaal doet mr. Docters van Leeuwen 23 aanbevelingen 1 Voor meer achtergrondinformatie over toezicht in den brede en op de advocatuur in het bijzonder zie onder meer hoofdstuk 1 en 2 uit het advies Het bestaande is geen alternatief van mr. A.W.H. Docters van Leeuwen 2 Met ingang van 1 juni 2003 is de Wet identificatie bij dienstverlening en de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties bij bepaalde dienstverlening ook op advocaten van toepassing. Deze wet is op 1 augustus 2008 vervangen door de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). 3 Hof van Discipline, 11 september 2009, nrs. 5362, 5364 en Mr. A.W.H. Docters van Leeuwen Het bestaande is geen alternatief. Een Verkenning naar verbeteringen in het toezicht op de advocatuur, Nederlandse School voor Openbaar Bestuur, april Pagina 2 van 12

3 waarvan de belangrijkste twee zijn: 1) het introduceren van een systeemtoezichthouder die kijkt naar de kwaliteit van het toezichtsysteem, en 2) het behouden en versterken van de rol van de deken. Met betrekking tot het Wwft toezicht stelt hij voor dat het BFT controleert hoe de Orde toezicht uitoefent op de naleving van de Wwft door advocaten (aanbeveling 21). Het BFT dus eigenlijk als specifieke systeemtoezichthouder voor de Wwft Naar aanleiding van discussie over het advies van mr. Docters van Leeuwen in het College van Afgevaardigden op 28 april 2010 is een commissie uit dat College samengesteld. De Algemene Raad heeft in samenspraak met deze commissie onderzocht welke aanbevelingen uit het advies, gelet op de verschillende standpunten in het College, moeten worden overgenomen en welke niet. Op 31 augustus 2010 heeft de commissie haar eindverslag gepresenteerd. Dit eindverslag is vervolgens besproken tijdens de vergadering van het College van Afgevaardigden van 23 september De commissie onderschrijft het advies van Docters van Leeuwen en benoemt vijf prioriteiten die zo snel mogelijk moeten worden aangepakt. Deze prioriteiten zijn: o het introduceren van een systeemtoezichthouder; o het behouden en versterken van de rol van de deken; o het bevorderen van een uniform klachtenreglement; o het afschaffen van de stichting derdengelden; en o het verplicht stellen van een eigen klachtenregeling en deelname aan een klachten- en geschillenregeling. Vrijwel het gehele College van Afgevaardigden schaarde zich achter het eindverslag van de commissie en het aan de hand daarvan door de Algemene Raad voorgestelde beleid. De Algemene Raad zal in de komende periode met voorstellen komen om de verschillende aanbevelingen in te voeren. Voor wat betreft het Wwft toezicht stelt de commissie zich op het standpunt dat dit door de dekens moet gebeuren en dat er voor het BFT wellicht een rol is weggelegd bij het opleiden van de dekens. Daarnaast werkt de Algemene Raad al geruime tijd samen met de dekens, de Raden van Toezicht en de ondersteunende bureaus aan de verdere professionalisering van het toezicht. Zo zijn er diverse nieuwe toezichtinstrumenten gekomen, zoals de vliegende brigades en de entreetoets, zal vanaf 1 januari 2011 de jaarlijkse CCV opgave alleen nog maar digitaal ingevuld kunnen worden en komt er één landelijk relatiebeheersysteem. 2.2 Ontwikkeling in het denken over toezicht buiten de Orde Op 4 november 2009 organiseerde het ministerie van Justitie een expertmeeting met als thema het toezicht op de juridische beroepsgroepen (advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders). Bij deze expertmeeting waren aanwezig de vertegenwoordigers van alle juridische beroepsgroepen, de verschillende toezichthouders, wetenschappers en ambtenaren van Justitie. Deze expertmeeting was de opmaat voor Justitie om met een algehele visie over het toezicht op de juridische beroepsgroepen te komen. 5 College van Afgevaardigden van 23 september 2010, agendapunt III-3 notitie Eindverslag commissie invoering advies Docters van Leeuwen. Pagina 3 van 12

4 Op 5 maart 2010 stuurde de toenmalige minister van Justitie zijn visie op het toezicht op de juridische beroepsgroepen naar de Tweede Kamer 6. Volgens de minister moet er een toezichtstelsel voor alle juridische beroepsbeoefenaren komen dat zich kenmerkt door i) volledigheid, ii) transparantie, iii) onafhankelijkheid en iv) daadkracht. Om een zo integraal mogelijk beeld te krijgen van de integriteit en de kwaliteit van de juridische beroepsbeoefenaren wil de minister het liefst een toezichthouder op de naleving van financiële én niet-financiële voorschriften. Met betrekking tot de advocatuur noemde de minister de volgende belangrijke bouwstenen voor een nieuw toezichtstelsel: o toezicht op financiële en niet-financiële voorschriften moet wettelijk geregeld worden; o toezicht moet preventief zijn; o toezicht moet worden losgekoppeld van tuchtrecht; o toezicht moet worden belegd bij een onafhankelijk toezichthoudend orgaan binnen de beroepsgroep; toezichthoudend orgaan krijgt de beschikking over de toezichthoudende bevoegdheden van titel 5.2 Awb, eventueel uitgebreid met een extra bevoegdheid; toezichthouder moet de mogelijkheid krijgen om bepaalde overtredingen bestuursrechtelijk af te doen; o geheimhoudingsplicht advocaat regelen in Advocatenwet in plaats van in Gedragsregel 6; o doorbreking geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht regelen in Advocatenwet in plaats van in Gedragsregel 37; In de zomer van 2010 heeft de Algemene Raad met Justitie gesproken over het toezicht op de advocatuur. In deze gesprekken werden twee modellen genoemd om het toezicht op advocaten vorm te geven. Het fundamentele verschil tussen beide modellen was dat in het ene model het feitelijke toezicht op de beroepsuitoefening van advocaten integraal kan worden uitgevoerd door advocaten (in casu de deken), terwijl in het andere model het toezicht op de beroepsuitoefening zou worden uitgevoerd door een nog op te richten onafhankelijk toezichthouder. Bij deze nieuwe toezichthouder zouden geen advocaten werkzaam mogen zijn. In beide modellen zou voorzien worden in een wettelijke doorbreking van de geheimhoudingsplicht en de introductie van een systeemtoezichthouder of rapporteur. Nader overleg heeft er in geresulteerd dat deze modellen vooralsnog niet verder uitgewerkt worden en dat Justitie eerst in overleg te treedt met de Orde, het ministerie van Financiën en het BFT. Dat overleg moet nu dus voor medio december 2010 worden afgerond. In september 2010 verscheen het jaarverslag van de FIU-Nederland. Dit is de instelling die de ongebruikelijke transacties registreert en verwerkt. In 2009 hebben advocaten 22 keer een ongebruikelijke transactie gemeld met een totale waarde van Dit is weinig ten opzichte van andere juridische beroepsbeoefenaren, zoals notarissen (389 meldingen), accountants (617) en belastingadviseurs (92). Dit lage 6 TK , VI, nr. 87. Deze toezichtbrief is meegestuurd met de vergaderstukken voor de extra vergadering van het College van Afgevaardigden op 28 april In 2008 hebben advocaten 19 ongebruikelijke transacties gemeld met een totale waarde van Pagina 4 van 12

5 aantal meldingen is voor de FIU, het BFT en het ministerie van Financiën reden tot grote zorg. Zij vinden dat advocaten meer zouden moeten melden. Zeker ook omdat de FIU, bij melding van andere instellingen, en het BFT, bij toezichtonderzoeken bij andere beroepsbeoefenaren (notarissen, accountants, etc.), transacties tegenkomt waar advocaten bij betrokken zijn. Deze transacties zouden door die advocaten moeten zijn gemeld op basis van de Wwft, maar dat is dus niet gebeurd. De zorg over het geringe aantal meldingen is bekend bij de Algemene Raad. De Raad vindt dat daar iets mee moet gebeuren, omdat het geringe aantal meldingen (wat daar de oorzaak ook van moge zijn) een belangrijk onderliggend probleem is en blijft in de discussie over toezicht. Op 28 september jl. vond er een eerste overleg plaats tussen de Orde, de ministeries van Justitie en Financiën en het BFT. Doel van dit eerste overleg was om op basis van alle ingebrachte belangen en inzichten te onderzoeken op welke wijze het toezicht op advocaten kan worden vormgegeven zodat er een voor alle partijen acceptabel systeem ontstaat. Op basis van dit eerste overleg maakte Justitie een voorstel voor het nieuwe toezichtmodel voor de advocatuur. Dit voorstel moet volgens Justitie voorzien in effectieve en onafhankelijke kwaliteitsbewaking en bevordering en zodoende een belangrijke bijdrage leveren aan het vergroten van het maatschappelijk vertrouwen in de advocatuur. Op 14 oktober jl. vond er een tweede gesprek plaats tussen de Orde, de ministeries van Justitie en Financiën en het BFT. Tijdens dit gesprek is een geheel nieuw voorstel van Justitie besproken. Dit voorstel ziet er als volgt uit: o De feitelijke uitoefening van het toezicht op de beroepsuitoefening van advocaten wordt opgeknipt in twee pijlers. Pijler 1 betreft het toezicht op de naleving van een aantal administratieve voorschriften (met name de Vafi 8 ) en de WWFT. Dit toezicht moet worden uitgevoerd door onderzoekers, niet zijnde advocaten die werken onder verantwoordelijkheid van een nog op te richten onafhankelijk orgaan binnen de Orde. Pijler 2 betreft het bevorderen van de kwaliteit en integriteit van de beroepsuitoefening in brede zin, inclusief de naleving van alle geldende regelgeving. Dit wordt belegd bij de dekens. o Boven deze twee pijlers komt een algemeen rapporteur (of systeemtoezichthouder) die jaarlijks in het openbaar rapporteert over de werkzaamheden van de twee pijlers. De Algemene Raad heeft zich geen voorstander verklaard van dit voorstel en dan met name het toezicht dat in pijler 1 wordt samengevoegd; het toezicht op een aantal administratieve verplichtingen en de Wwft. De Algemene Raad sprak met Justitie en Financiën af dat hij het College van Afgevaardigden en de dekens zal raadplegen over de keuzes die nu voorliggen en medio december 2010 met een voorstel komt. 8 Daarbij gaat het om de administratie, de beroepsaansprakelijkheidsverzekering, de stichting derdengelden, de gegevensverificatie en het betalingsverkeer. Pagina 5 van 12

6 3. Verschillende toezichtmodellen voor de advocatuur Zoals de recente ontwikkelingen laten zien is de druk groot om snel met een voor alle partijen acceptabele oplossing te komen groot. Zowel het ministerie van Justitie als dat van Financiën willen binnen niet al te lange termijn tot definitieve besluitvorming komen. Dit moet dan leiden tot wetgeving al dan niet op grond van een onderhandelingsresultaat met de Orde. In de ogen van de Algemene Raad is de discussie over het toezicht op de advocatuur vooral vormgegeven rondom het Wwft toezicht. Hij wordt hierin bevestigd door de recente discussie met de ministeries van Justitie en Financiën en het BFT. Er is een grote spanning tussen enerzijds het bestrijden van witwassen en het financieren van terrorisme en anderzijds de geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht van de advocatuur. Om te bezien of er tot een oplossing te komen is voor deze problematiek, heeft de Algemene Raad de afgelopen periode alle denkbare toezichtmodellen geïnventariseerd. Deze toezichtmodellen zijn: Bestendigen van de bestaande situatie De deken blijft de toezichthouder op de advocatuur, inclusief de Wwft (via de verordening). De Orde werkt aan verdere professionalisering van de dekens en de ondersteunende bureaus, maar er komt geen systeemtoezichthouder. Het BFT blijft de wettelijke toezichthouder voor de Wwft, maar heeft nog steeds te maken met art. 5:20, lid 2 Awb (geen toegang tot dossiers op grond van het beroepsgeheim). Bestendigen van de bestaande situatie introductie van systeemtoezichthouder De deken blijft de toezichthouder op de advocatuur, inclusief de Wwft (via de verordening). De Orde werkt aan verdere professionalisering van de dekens en de ondersteunende bureaus. Daar wordt dan systeemtoezicht aan toegevoegd in lijn met de voorstellen van Docters van Leeuwen. Het BFT blijft de wettelijke toezichthouder voor de Wwft, maar heeft nog steeds te maken met art. 5:20, lid 2 Awb. Deken wordt ook toezichthouder op de Wwft De deken blijft de toezichthouder op de advocatuur. De deken wordt ook de formele Wwft toezichthouder (de 3e witwasrichtlijn biedt die mogelijkheid). De Orde werkt aan verdere professionalisering van de dekens en de ondersteunende bureaus. Daar wordt dan systeemtoezicht aan toegevoegd in lijn met de voorstellen van Docters van Leeuwen. De systeemtoezichthouder kijkt dan de kwaliteit van het toezicht door de dekens, inclusief het Wwft toezicht. In dit model zou de deken gebruik kunnen maken van het BFT als onderzoeksteam. De deken kan het BFT dan inschakelen om voor hem onderzoeken uit te voeren. Het BFT valt daarmee voor wat betreft die onderzoeken onder het afgeleid verschoningsrecht van de deken. Deken blijft toezichthouder BFT kan geheimhoudingsplicht doorbreken De deken blijft de toezichthouder op de advocatuur, exclusief de Wwft. De Orde werkt aan verdere professionalisering van de dekens en de ondersteunende bureaus. Daar wordt dan systeemtoezicht aan toegevoegd in lijn met de voorstellen van Pagina 6 van 12

7 Docters van Leeuwen. Het BFT krijgt voor wat betreft de Wwft (onbeperkte) inzage in de dossiers van advocaten. Toezicht splitsen in kwalitatief toezicht en administratief toezicht De deken blijft toezichthouder op de advocatuur, maar houdt vooral toezicht op de kwalitatieve en gedragsrechtelijke aspecten van de beroepsuitoefening van de advocaat. Daarnaast wordt er een nieuwe onafhankelijke toezichthouder opgericht die puur en alleen kijkt naar alle administratieve verplichtingen van de advocaat (Wwft, boekhouding, verzekering, etc.). Deze nieuw op te richten onafhankelijk (administratief) toezichthouder heeft ook inzage in de cliëntendossiers indien dat noodzakelijk is. Daar wordt dan systeemtoezicht aan toegevoegd. De systeemtoezichthouder kijkt niet alleen naar het toezicht zoals dat door de dekens wordt uitgeoefend, maar ook naar het toezicht zoals dat door de nieuwe administratief toezichthouder wordt uitgeoefend. Voor het BFT is geen toezichthoudende rol weggelegd. Dit is het voorstel met de twee pijlers dat Justitie op 14 oktober jl. presenteerde. Deken blijft toezichthouder BFT kan onder bepaalde voorwaarden de geheimhoudingsplicht doorbreken De deken blijft onverminderd de toezichthouder op de advocatuur, exclusief de Wwft. De Orde werkt aan verdere professionalisering van de dekens en de ondersteunende bureaus. Daar wordt dan systeemtoezicht aan toegevoegd. Het BFT blijft de toezichthouder voor de Wwft en krijgt onder bepaalde voorwaarden inzage in de dossiers van advocaten (bijvoorbeeld alleen na toestemming van een rechtercommissaris). 4. Keuze uit drie toezichtmodellen. Op basis van de ontwikkeling in de afgelopen periode en de verschillende toezichtmodellen stelt de Algemene Raad zich op het standpunt dat er sprake moet zijn van integraal toezicht op de advocatuur. Daarmee bedoelt de Raad dat er geen splitsing moet zijn in het kwalitatieve of gedragsrechtelijke toezicht en het toezicht op de (meer administratieve) verordeningen. Dit toezicht moet in samenhang worden uitgeoefend door de deken, hij/zij is de enige toezichthouder. In het kader van zijn of haar toezichthoudende taken heeft de deken inzage in dossiers van advocaten. Dit kan wettelijk geregeld worden. Boven dit alles moet in lijn met het advies van Docters van Leeuwen een onafhankelijk systeemtoezichthouder (of rapporteur) worden gepositioneerd. Dit standpunt van de Algemene Raad lost de discussie met betrekking tot het Wwft toezicht echter niet op. Het ministerie van Financiën is tegen het beleggen van het Wwft toezicht bij de deken. Het ministerie wil dat het Wwft toezicht zo onafhankelijk mogelijk wordt belegd en meer proactief en preventief wordt ingericht dan door de dekens gebeurt. Bovendien zou het Wwft toezicht het bijhouden van kennis en vaardigheden vragen. Men vindt ook dat de onafhankelijk toezichthouder in de dossiers van advocaten kunnen kijken om op een goede manier toezicht uit te oefenen. De vraag die daarbij rijst is wat de toezichthouder met die verkregen informatie zou kunnen doen. Pagina 7 van 12

8 Het BFT nu de toezichthouder voor de advocatuur. Op het BFT is titel 5.2 Awb van toepassing. Het BFT heeft een eigen geheimhoudingsplicht (art 2:5 Awb) en kan deze geheimhoudingsplicht alleen doorbreken als het: a. bij de uitoefenen van zijn taak feiten ontdekt die kunnen duiden op witwassen of financieren van terrorisme. Het BFT kan dan de FIU-Nederland inlichten (art. 25 Wwft); b. een klacht indient bij de deken dan wel de tuchtrechter (art. 26, lid 2 en 27, lid 2 Wwft); en c. een instelling een aanwijzing geeft om procedures aan te passen of haar werknemers op te leiden (art. 32 Wwft) Daarnaast heeft BFT in de eerder genoemde tuchtprocedures betoogd dat het, met de informatie die het BFT heeft verkregen bij toezichtonderzoeken, ook een strafklacht kan indienen bij het Openbaar Ministerie. De Algemene Raad ziet op basis van alle ingenomen standpunten en gevoerde gesprekken eigenlijk maar drie opties voor het Wwft toezicht: 1. Het Wwft toezicht binnen de Orde beleggen bij de dekens. De dekens zijn de feitelijke toezichthouders en kunnen eventueel de expertise van het BFT inschakelen om onderzoeken uit te voeren. 2. Het Wwft-toezicht binnen de Orde beleggen bij een nieuw op te richten onafhankelijk toezichthoudend orgaan. Net als de dekens is dit orgaan verantwoording schuldig aan de systeemtoezichthouder. 3. Het Wwft-toezicht buiten de Orde beleggen bij het BFT. Voor alle opties geldt dat wettelijk geregeld moet worden dat de toezichthouder (onder bepaalde voorwaarde) inzage moet kunnen krijgen in de dossiers van advocaten. Hieronder worden beide opties kort uitgewerkt. Pagina 8 van 12

9 4.1 Optie 1 Wwft toezicht binnen de Orde bij de dekens beleggen In deze optie wordt het Wwft toezicht belegd bij de lokale deken. De deken kan het BFT inschakelen om bepaalde onderzoeken uit te voeren. Het BFT werkt onder verantwoordelijkheid van de deken en kan dan in dossiers van advocaten kijken. Het BFT beschikt dan over een afgeleid verschoningsrecht. De kosten van dit toezicht komen voor rekening van de Orde, inclusief de eventuele onderzoeken door het BFT. Schematisch ziet deze optie er als volgt uit. Figuur 1 Systeemtoezichthouder Onafhankelijk wettelijk orgaan bestaande uit ten hoogste drie personen; Rapporteert jaarlijks in het openbaar over de werkzaamheden van beide pijlers; Geeft oordeel over de wijze waarop de taken binnen beide pijlers worden uitgevoerd, inclusief de samenhang en wisselwerking tussen beide pijlers. Systeemtoezicht Dekanaal toezicht Controle op naleving van alle verplichtingen die een advocaat heeft, inclusief de Wwft; Bevordering van de kwaliteit en integriteit van beroepsuitoefening in brede zin; Wettelijk voorzien in doorbreking geheimhoudingsplicht; Jaarlijkse rapportageplicht. BFT Kan worden ingeschakeld op verzoek van de deken; Werkt onder verantwoordelijkheid van de deken en heeft dan ook een afgeleid verschoningsrecht. Feitelijk toezicht advocaten advocatenkantoren Pagina 9 van 12

10 4.2 Optie 2 Wwft toezicht binnen de Orde beleggen In deze optie wordt het Wwft toezicht belegd bij een onafhankelijk orgaan binnen de Orde. Binnen de Orde betekent dat deze nieuwe onafhankelijke toezichthouder een plek krijgt binnen de Advocatenwet en dat deze toezichthouder alleen advocaten controleert. Deze toezichthouder (dus niet de deken) krijgt de wettelijke bevoegdheid om in dossiers van advocaten te kijken. De kosten van deze toezichthouder komen voor rekening van de Orde zelf. Deze toezichthouder zal worden gecontroleerd door de systeemtoezichthouder die ook de deken controleert. Schematisch ziet deze optie er als volgt uit. Figuur 2 Systeemtoezichthouder Onafhankelijk wettelijk orgaan bestaande uit ten hoogste drie personen; Rapporteert jaarlijks in het openbaar over de werkzaamheden van beide pijlers; Geeft oordeel over de wijze waarop de taken binnen beide pijlers worden uitgevoerd, inclusief de samenhang en wisselwerking tussen beide pijlers. Systeemtoezicht Dekanaal toezicht Controle op naleving van alle verplichtingen die een advocaat heeft; Bevordering van de kwaliteit en integriteit van beroepsuitoefening in brede zin; Wettelijk voorzien in doorbreking geheimhoudingsplicht; Jaarlijkse rapportageplicht. Wwft toezicht Controle op de naleving van de Wwft; Onafhankelijk orgaan binnen de Orde; Wettelijk voorzien in doorbreking geheimhoudingsplicht Jaarlijkse rapportageplicht. Feitelijk toezicht advocaten advocatenkantoren Pagina 10 van 12

11 Feitelijk toezicht 4.3 Optie 3 Wwft toezicht buiten de Orde beleggen In deze optie wordt het Wwft toezicht belegd bij het Bureau Financieel Toezicht. Het BFT is nu ook al toezichthouder op grond van de Wwft. Het BFT moet dan ook wel een plek krijgen in de Advocatenwet. Het BFT krijgt de wettelijke bevoegdheid om onder bepaalde voorwaarden in dossiers van advocaten te kijken. Een van deze voorwaarden is dat er sprake moet zijn van een concrete aanwijzing tegen een advocaat. Dit moet worden getoetst door een rechter-commissaris. De kosten van deze toezichthouder komen voor rekening van de overheid. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat in het regeerakkoord is opgenomen dat op termijn (voor 2014) de kosten van het toezicht zullen worden verhaald op de juridische beroepsgroepen. Schematisch ziet deze optie er als volgt uit. Figuur 3 Systeemtoezichthouder Onafhankelijk wettelijk orgaan bestaande uit ten hoogste drie personen; Rapporteert jaarlijks in het openbaar over de werkzaamheden van de deken. Systeemtoezicht Dekanaal toezicht Controle op naleving van alle verplichtingen die een advocaat heeft; Bevordering van de kwaliteit en integriteit van beroepsuitoefening in brede zin; Wettelijk voorzien in doorbreking geheimhoudingsplicht; Jaarlijkse rapportageplicht. Bureau Financieel Toezicht Wwft toezicht; Doorbreking geheimhoudingsplicht alleen bij concrete aanwijzing en na toestemming rechtercommissaris. Feitelijk toezicht advocaten advocatenkantoren Pagina 11 van 12

12 5. Tot slot De discussie over toezicht is zeer actueel en staat, gelet op de recente ontwikkelingen, onder tijdsdruk en onder druk van een grote politieke urgentie. De Orde staat op een kruispunt voor wat betreft het toezicht. Na het advies van Docters van Leeuwen en de keuze die daarna gemaakt is voor het behouden en versterken van de rol van de deken en de introductie van een systeemtoezichthouder ligt nu de vraag voor wat te doen met het Wwft toezicht en hoe te reageren op het voorstel van Justitie. De Algemene Raad verneemt graag de mening van het College van Afgevaardigden over het voorstel van Justitie en de drie opties die de Algemene Raad ziet om het Wwft toezicht te beleggen. Naar aanleiding van de discussie met het College op 3 november en de dekens op 4 november 2010 zal de Algemene Raad een voorlopig standpunt bepalen voor het beleggen van het Wwft toezicht. Dit standpunt zal de Algemene Raad met het College bespreken op 1 december Pagina 12 van 12