RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Montessorischool Waalsdorp

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Montessorischool Waalsdorp Plaats : 's-gravenhage BRIN nummer : 05VY C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 12 november 2013 Datum vaststelling : 12 februari 2014

2 Pagina 2 van 14

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 14

4 Pagina 4 van 14

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 november 2013 een onderzoek uitgevoerd op Montessorischool Waalsdorp naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor de Montessorischool Waalsdorp een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten niet zijn vast te stellen omdat de inspectie nog geen normen heeft ontwikkeld voor de door de school gebruikte toetsen. Daarom heeft de inspectie een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten toetsgegevens. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in een onderbouwgroep, twee middenbouwgroepen en een bovenbouwgroep. Gesprekken met de directie, de bouwcoördinatoren en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, leerlingenzorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van Pagina 5 van 14

6 opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 14

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Pagina 7 van 14

8 Opbrengsten * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.6 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Tijd De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. Pagina 8 van 14

9 Didactisch handelen * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.5 De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Pagina 9 van 14

10 Voorwaarden voor kwaliteitszorg De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur Bij de zorg voor kwaliteit zijn bestuur, directie, team en andere belanghebbenden betrokken. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT3A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op Montessorischool Waalsdorp in Den Haag de kwaliteit van het onderwijs op de meeste onderzochte indicatoren op orde is. De school geeft onderwijs op basis van de principes van Maria Montessori. Het onderwijsaanbod, de wijze van lesgeven en het volgen van de ontwikkeling van de leerlingen vinden plaats overeenkomstig het schoolconcept. Wat opvalt in de school is de rust in de lokalen, de werkhouding en concentratie van de leerlingen en de betrokkenheid van het team bij de schoolontwikkeling. Verder heeft de school een specifiek aanbod voor burgerschap en integratie. Pagina 10 van 14

11 Toelichting Opbrengsten De school stelt de vorderingen van de leerlingen vast aan de hand van het Leerlingvolgsysteem van Boom. De schoolvaardigheidstoetsen van dit volgsysteem voldoen voor technisch lezen, begrijpend lezen en rekenenwiskunde inmiddels aan de criteria die de Cotan stelt. Dit betekent dat de inspectie deze toetsen accepteert als instrument waarmee een school de ontwikkeling van haar leerlingen in voldoende mate kan volgen (indicator 7.1). Boom test uitgevers beschikt echter niet over voldoende vergelijkingsgegevens op schoolniveau op grond waarvan de inspectie ondergrenzen kan bepalen voor de opbrengsten bij de betreffende toetsen. Dit betekent dat de inspectie voorlopig niet de eind- en tussenresultaten kan beoordelen op basis van deze toetsen. Daarom zijn de indicatoren 1.1 (eindopbrengsten) en 1.2 (opbrengsten gedurende de schoolperiode) als niet te beoordelen aangemerkt. Overigens heeft de inspectie wel een analyse uitgevoerd van de aanwezige einden tussenopbrengsten van het door de school gehanteerde leerlingvolgsysteem. Uit deze analyse blijkt, dat het overgrote deel van de leerlingen ruimschoots voldoet aan de door dit systeem gestelde criteria, dat veel leerlingen hoog scoren en dat er slechts een beperkt aantal zorgleerlingen is met een leerachterstand. De inspectie kan hierover echter geen definitieve uitspraken doen vanwege de hiervoor vermelde reden. De school heeft een aanbod voor de sociaal-emotionele ontwikkeling en volgt deze ontwikkeling ook via observaties. Omdat de school geen genormeerd instrument hanteert voor het systematisch volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling is indicator 1.5 als niet te beoordelen aangemerkt. Onderwijsleerproces (leerstofaanbod, didactisch handelen en afstemming) Zoals uit het kwaliteitsprofiel blijkt, is de inspectie positief over de kwaliteit van het leerstofaanbod en het didactisch handelen van de leraren. De school heeft een specifiek aanbod voor burgerschap en integratie. Dit aanbod is uitgewerkt in een syllabus voor geestelijke stromingen en er wordt een lesmethode gebruikt voor seksualiteit en relaties. Het aanbod voor dit gebied is opvallend te noemen; daarom is indicator 2.6 als overwegend sterk beoordeeld. Verder is er een extra aanbod voor leerlingen die meer aankunnen. Daarvoor zijn de plusklassen in het leven geroepen. Voor rekenen-wiskunde is er recent een geactualiseerd aanbod ingevoerd, inclusief het realistisch rekenen. Leraren en leerlingen gaan respectvol met elkaar om en er is een goede werksfeer in de groepen. De werkwijze en aanpak is gericht op individueel Pagina 11 van 14

12 onderwijs. Bij de groepsbezoeken viel het op dat er een taakgerichte werksfeer is in de groepen en dat er een sterke betrokkenheid is van de leerlingen op hun werk. De leerlingen werken zelfstandig en hebben hun eigen planning. Op deze manier zijn de leerlingen medeverantwoordelijk voor hun eigen leerproces. Leraren sturen waar nodig bij, zodat de leerlingen een evenredige hoeveelheid tijd besteden aan de diverse vak- en ontwikkelingsgebieden. De inspectie waardeert de indicatoren 5.2 en 5.3 dan ook als overwegend sterk. De afstemming van het onderwijs op verschillen tussen leerlingen vindt plaats volgens de Montessori werkwijze. De instructie van de leraren is afgestemd op de individuele voortgang van de leerlingen. Een verbeterpunt bij het onderwijsleerproces is het systematisch analyseren van de voortgang van de leerlingen. Het volgen van de ontwikkeling gebeurt systematisch aan de hand van het leerlingvolgsysteem. Daarnaast zijn er ook andere gegevens die leraren bijhouden. De analyse van de beschikbare gegevens vindt nog niet voldoende systematisch plaats. Leraren hanteren hiervoor verschillende systemen en notatiewijzen die leerkrachtgebonden zijn. Dit wordt mede in de hand gewerkt doordat leraren de toetsgegevens nog handmatig verwerken. Het zou de school helpen en de analyse versterken als de gegevensverwerking digitaal zou kunnen plaatsvinden. De afstemming van het onderwijs op de leerbehoeften van de leerlingen zal dan ook meer zichtbaar gemaakt kunnen worden. Leerlingenzorg De leerlingenzorg kent een heldere structuur, waarbij de fasen van signalering, diagnose, planning van de hulp en evaluatie van de vorderingen herkenbaar zijn. Zoals eerder is opgemerkt zijn er relatief weinig zorgleerlingen met een structurele achterstand. Voor leerlingen die zijn aangemerkt als zorgleerling is er een dossier met zorgdocumenten, waarin de hulp is gespecificeerd en waarin ook een diagnose en planmatige hulp zijn opgenomen. In het formulier voor het handelingsplan wordt aandacht gevraagd van de leraren voor het concreet en specifiek formuleren van de te verlenen hulp. Het invoeren van het Montessori kindvolgsysteem voor zorgleerlingen zal de leerlingenzorg een nog steviger basis kunnen geven, omdat dan de relatie met de leerlijnen wordt gelegd als kinderen stagneren in hun ontwikkeling. Ook kan dit volgsysteem dienst doen voor leerlingen die meer aankunnen. Het is wel zo dat bij het technisch lezen er niet altijd een handelingsplan is voor leerlingen met een achterstand, omdat deze extra vormen van lezen krijgen aangeboden en er dus een extra ondersteuning is binnen het leerproces. Toch acht de inspectie het van belang om ook voor deze leerlingen een hulpplan op te stellen, om de hulp steeds doordacht en planmatig te laten plaatsvinden. In dit verband is het van belang dat de school criteria opstelt die aangeven wanneer een handelingsplan wordt opgesteld. Pagina 12 van 14

13 Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg van de school is in ontwikkeling. Er is sprake van een kwaliteitssysteem, maar dit vraagt nog wel om verdere formalisering. Zo zijn er wel de gegevens aanwezig voor een systematische evaluatie van de opbrengsten, maar deze gegevens zijn nog niet benut voor een schriftelijke analyse. Indicator 9.2 voldoet dan ook nog niet aan de gestelde criteria. Het regelmatig evalueren van de opbrengsten kan verbeterd worden door eigen normen te ontwikkelen, aan de hand waarvan een trendanalyse van de opbrengsten kan plaatsvinden. Door middel van zo'n analyse kan worden nagegaan of de school de eigen doelen realiseert en kan zo nodig gerichte actie worden ondernomen. Verder is het zich verantwoorden over de gerealiseerde kwaliteit een verbeterpunt. De school beschikt wel over een jaarverslag, maar hierin is de onderwijskundige verantwoording te beperkt opgenomen. Daarom voldoet indicator 9.6 niet aan de gestelde eisen. Het is van belang dat de school zich in een jaarverslag verantwoordt over de onderwijskundige ontwikkeling en de behaalde resultaten van het afgelopen jaar en dat hier in de schoolgids ook aandacht aan wordt besteed, bijvoorbeeld in de vorm van een samenvatting van het jaarverslag. Pagina 13 van 14

14 3 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Montessorischool Waalsdorp het basisarrangement toe. Indien de eindopbrengsten opnieuw niet beoordeeld kunnen worden, zal de inspectie na twee jaar weer een kwaliteitsonderzoek uitvoeren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 14 van 14