Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Veraderjaar Jaarversla Nationale ombudsman 2001 Nr. 2 JAARVERSLAG INHOUDSOPGAVE WOORD VOORAF 9 Deel I KERNJAARVERSLAG 11 1 De overheid, ezien door de Nationale ombudsman in Ontwikkelinen in De cijfers van de Nationale ombudsman Taak en functie van de Nationale ombudsman Inleidin Onderzoek uit eien bewein Onderzoek op verzoek Ontwikkelinen in de afelopen jaren Inleidin Toepassin behoorlijkheidscriterium voortvarendheid door de jaren heen Evaluatieonderzoeken Awb Commissie Evaluatie Awb II Conclusie Bijzondere onderwerpen Herkansin Inleidin Nationale ombudsman is tweedelijnsvoorzienin Oude werkwijze Nieuwe werkwijze Uitzonderinen en evaluatie Publieksvoorlichtin Klokkenluiders Inleidin Rijksoverheid Decentrale overheden Verzoek emeente Enschede Nationale ombudsman als extern meldpunt Kinderombudsman Onderzoek Kohnstamm Instituut Initiatief-wetsvoorstel Aandachtspunten 46 2 WETGEVING; AMBT; BUREAU De Wet Nationale ombudsman Wet oranisatie en bestuur erechten Veroedinenbesluit Wet Nationale ombudsman Aanwijzin decentrale overheden Voorontwerp extern klachtrecht Wetsvoorstellen die de bevoedheid van de Nationale ombudsman raken Ambt Reelin ambtstermijn substituut-ombudsman Nevenfuncties ambtsdraers Klachten over de Nationale ombudsman Inleidin De in 2001 ontvanen klachten Het Bureau Nationale ombudsman Personeel Financiën Bedrijfsvoerin 76 3 Het werk van de Nationale ombudsman in cijfers De te behandelen zaken Afedane zaken Cijfers afedane zaken Onderzoek uit eien bewein Doorlooptijden verzoekschriften Afedane zaken per ebied De conclusie van de Nationale ombudsman Reden voor de klacht; beoordelin door de Nationale ombudsman Alemeen De beoordelin in de rapporten De reden voor de klacht in tussentijds afedane zaken De meest voorkomende problemen in de afedane zaken De effecten van het werk van de Nationale ombudsman Enkele achterrondkenmerken van indieners van verzoekschriften Wetevin c.a. 48 KST59488 ISSN Sdu Uitevers s-gravenhae 2002 Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

2 4 Effecten van het werk van de Nationale ombudsman Soorten effecten Actie door de overheid Op het ebied van de politie Op het ebied van Alemene Zaken Op het ebied van Buitenlandse Zaken Op het ebied van Justitie Op het ebied van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Op het ebied van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Op het ebied van Financiën Op het ebied van Defensie Op het ebied van Volkshuisvestin, Ruimtelijke Ordenin en Milieubeheer Op het ebied van Verkeer en Waterstaat Op het ebied van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Op het ebied van Sociale Zaken en Werkeleenheid Op het ebied van Volksezondheid, Welzijn en Sport Op het ebied van de waterschappen Op het ebied van de provincies Op het ebied van de emeenten 99 5 Nationale ombudsman en omevin Staten-Generaal Bestuursoranen en andere instanties Voorlichtin Postbus 51-campane Overie activiteiten Buitenlandse betrekkinen Voordrachten; publicaties Beoordelin verzoekschriften op bevoedheid en ontvankelijkheid; telefonische verzoeken om informatie Inleidin Cijfermati overzicht van de verwerkin van de verzoekschriften De toetsin van de verzoekschriften Artikel 1a: Bevoedheid naar bestuursoraan Artikel 16: Bevoedheidsafbakenin naar edrain Inleidin Onbevoedheid Nationale ombudsman ten aanzien van alemeen verbindende voorschriften (artikel 16, onder b) Onbevoedheid Nationale ombudsman bij openstaan of aanhani zijn van een bezwaar- of beroepsprocedure (artikel 16, onder c) Onbevoedheid Nationale ombudsman bij rechterlijk toezicht (artikel 16, onder ) Artikel 14: Ontvankelijkheid; discretionaire bevoedheid Nationale ombudsman Inleidin Niet voldaan aan vereisten van artikel 12 in samenhan met artikel 14, onder a Kennelijke onerondheid van het verzoek (artikel 14, onder b) Onvoldoende belan (artikel 14, onder c) Verzoeker een ander dan deene jeens wie de edrain had plaatsevonden (artikel 14, onder d) Geen ebruik emaakt van openstaande bestuursrechtelijke voorzienin (artikel 14, onder ) Klacht eerst zelf voorleen aan bestuursoraan (artikel 14, onder i) Samenhanende edrainen in lopende procedures (artikel 14, onder j en k) Buitenwettelijke verzoekschriften Behandelin van klachten en verzoeken om informatie per telefoon en 124 BIJLAGEN 1 Uitebrachte rapporten Vermeldin van rapporten in vakbladen in Toelichtin op de beoordelinscriteria van de Nationale ombudsman Bestuursoranen binnen de bevoedheid van de Nationale ombudsman Artikel 78a van de Grondwet Wet Nationale ombudsman c.a Wet Nationale ombudsman Besluit bestuursoranen WNo en Wob Veroedinenbesluit Wet Nationale ombudsman 194 DEEL II BEELD VAN HET IN 2001 VERRICHTE ONDER- ZOEK 197 De hoofdstukken 7 t/m 25 staan op de cd-rom bij dit jaarversla. Voor de vollediheid zijn daarop ook de vooraande hoofdstukken en de bijlaen openomen. 7 Politie en openbaar ministerie 199 7A Politie 199 7A.1 Inleidin 199 7A.1.1 Cijfers 199 7A.1.2 Praktijkcontacten 199 7A.2 Toepassin bepalinen betreffende de verdachte 200 7A.2.1 Verdenkin 200 7A.2.2 Verhoor (ook bejeenin tijdens) 201 7A.2.3 Bijstand en waarschuwen raadsman 201 7A.3 Vrijheidsbenemende dwanmiddelen 201 7A.3.1 Staande houden 201 7A.3.2 Aanhouden (incl. tijd voor ophouden voor verhoor en melden reden voor aanhoudin) 202 7A.3.3 Vooreleiden en in verzekerin stellen 207 7A.3.4 Dwanmiddelen ter identificatie 207 7A.3.5 Heenzenden 207 7A.3.6 Vastleen van ebruik van vrijheidsbenemende dwanmiddelen 207 7A.4 Overie dwanmiddelen 207 7A.4.1 Binnentreden 207 7A.4.2 Doorzoeken (onderzoek in de) wonin en doorzoeken auto s 210 7A.4.3 Handboeien en (veiliheids-/ aanhoudins)fouilleren 211 7A.4.4 Inbeslanemin 212 7A.4.5 Vastleen van ebruik van overie dwanmiddelen 212 7A.5 Geweldebruik 212 7A.5.1 Arrestatieteam (AT) 212 7A.5.2 Vuurwapenebruik 214 7A.5.3 Diensthond/pepperspray/wapenstok/fysiek eweld 214 7A.6 Verblijfsomstandiheden arrestanten 220 7A.7 Leitimatie 222 7A.8 Informatie 223 7A.8.1 Vastleen van informatie 223 7A.8.2 Sinalerinen 226 7A.8.3 Verstrekken van informatie 227 7A.9 Optreden naar aanleidin van aaniften en meldinen 230 7A.9.1 Aaniften en meldinen 230 7A.9.2 Inrichtin opsporinsonderzoek 237 7A.10 Bejeenin 238 7A.10.1 Houdin en uitlatinen (taalebruik) 238 7A.10.2 Niet-nakomen toezeinen 240 7A.11 Hulpverlenin 240 7A.11.1 Slachtofferhulp 240 7A.11.2 Burenruzies 240 7A.11.3 Overi 241 Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

3 7A.11.4 Landelijk Telefoonnummer Politie, A.12 Politieoptreden en verkeer 245 7A.12.1 Aanrijdinen 245 7A.12.2 Weslepen 249 7A.12.3 Politie en de Wet administratiefrechtelijke handhavin verkeersvoorschriften (Wet Mulder) 250 7A.12.4 Overi 250 7A.13 Openbare orde 251 7A.14 Minderjarien 253 7A.15 Vreemdelinendiensten 255 7A.15.1 Cijfers 255 7A.15.2 Alemeen 255 7A.15.3 Enkele zaken 258 7A.16 Klachtbehandelin 259 7A.16.1 De kwaliteit van interne klachtbehandelin 259 7A.16.2 De behandelin van klachten 260 7A.16.3 Enkele rapporten 261 7A.17 Schadeveroedin 265 7A.18 Politieoptreden en het civiele recht 268 7A.19 Administratieve oranisatie (postreistratie, niet reaeren op brieven etc.) 270 7A.20 Overie rapporten op het terrein van politie 270 7A.20.1 Buitenewone opsporinsambtenaren 270 7A.20.2 Overie rapporten 271 7A.21 Interiteit 273 7B Openbaar ministerie 275 7B.1 Alemeen; cijfers 275 7B.2 Inbeslanemin 276 7B.3 Opsporin 277 7B.4 Vervolin 278 7B.5 Tenuitvoerlein straffen en maatreelen 281 7B.6 Schadeveroedin 282 7B.7 De Wet administratiefrechtelijke handhavin verkeersvoorschriften 284 7B.8 Slachtoffers van delicten 284 7B.9 Informatieverstrekkin 288 7B.10 Administratieve oranisatie 290 7B.11 Klachtbehandelin door het openbaar ministerie 291 7B.12 Overie Ministerie van Alemene Zaken Cijfers Het Ministerie Ministerie van Buitenlandse Zaken Cijfers Het Ministerie Het Bureau Visadienst en de Visadienst Lealisatie en verificatie van documenten Individuele ambtsberichten Overie zaken Ambassades en consulaten Lealisatie en verificatie van documenten Overie zaken Justitie A Ministerie van Justitie A.1 Alemeen; cijfers A.2 Immiratie- en Naturalisatiedienst A.2.1 Alemene onderwerpen A Cijfers A Herstel kenbaarheidsvereiste A Herkansinsbeleid A Interventie A Onderzoek uitmondend in een rapport A Werkachterstanden A Interne klachtbehandelin A.2.2 Visa en machtiinen tot voorlopi verblijf A Cijfers A Bevoedheid en toerekenin A Knelpunten in de behandelin van mvv-aanvraen A Rapporten A Interventies A.2.3 Asielverzoeken; aanvraen om een verunnin tot verblijf of een verunnin tot vestiin A Cijfers A Knelpunten in de behandelin van asielverzoeken A Onderzoek uit eien bewein A Verblijfsomstandiheden van asielzoekers in de Aanmeldcentra A Toepassin van artikel 1(F) van het Vluchtelinenverdra A Mededelin bij uitzettin A Rapporten A Aanbevelinen A.2.4 Naturalisaties A.2.5 Adviescommissie voor vreemdelinenzaken A.2.6 Overie verzoekschriften op het terrein van de IND A.2.7 Interventies op het terrein van de IND A.3 Griffies van erechten A.4 Gevaneniswezen en TBS A.4.1 Alemeen A.4.2 Gevaneniswezen A.5 Raad voor de Kinderbeschermin A.6 Schadeveroedin A.7 Wet overdracht tenuitvoerlein strafvonnissen A.8 Administratieve oranisatie A.9 Klachtbehandelin A.10 Centraal Justitieel Incasso Bureau A.10.1 Tenuitvoerlein van straffen A.10.2 De Wet administratiefrechtelijke handhavin verkeersvoorschriften A.10.3 Schadeveroedinsmaatreelen A.11 Overie B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Justitie B.1 Raden voor Rechtsbijstand B.2 Centraal Oraan Opvan Asielzoekers B.3 Landelijk Bureau Innin Onderhoudsbijdraen B.4 Landelijk Selectie- en Opleidinsinstituut Politie B.5 Commissie en secretariaat van het Schadefonds Geweldsmisdrijven B.6 Nederlandse Orde van Advocaten B.7 Orde van Advocaten in de verschillende arrondissementen B.8 Gerechtsdeurwaarders Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties A Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties A.1 Cijfers A.2 Het Ministerie A.3 Binnenlandse Veiliheidsdienst A.4 USZO-Zoetermeer A.5 Korps landelijke politiediensten B Adviesoranen op het terrein van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties C Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen A Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen A.1 Cijfers A.2 USZO-Groninen A.3 Overie zaken op het terrein van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen B.1 Informatie Beheer Groep (IB-Groep) B.1.1 Cijfers 383 Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

4 12B.1.2 Studiefinancierin B.1.3 Teemoetkomin studiekosten B.1.4 Leseld B.1.5 Overie B.2 Overie zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen B.2.1 Op het terrein van onderwijs en onderzoek B.2.2 Overie bestuursoranen Financiën A Ministerie van Financiën A.1 Cijfers A.2 Belastindienst A.2.1 Inleidin A.2.2 Schadeveroedin; renteveroedin A.2.3 Behandelinsduur A.2.4 Informatieverstrekkin A.2.5 Heffin A Controle A Ambtshalve verminderin A Hardheidsclausule A Onjuiste aanslaen A Belastinteruaaf A Overie zaken op het terrein van de heffin A.2.6 Invorderin A Verrekenin A Betalinsreelin A Kwijtscheldin A Gebruik van dwanmiddelen A.2.7 Douane A.2.8 Overie zaken op het terrein van de Belastindienst A.3 Ministerie van Financiën anderszins A.3.1 Dienst Domeinen A.3.2 Overie zaken op het terrein van het Ministerie van Financiën B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Financiën Ministerie van Defensie Cijfers Koninklijke marechaussee Overie zaken op het terrein van het Ministerie van Defensie Volkshuisvestin, Ruimtelijke Ordenin en Milieubeheer A Ministerie van Volkshuisvestin, Ruimtelijke Ordenin en Milieubeheer A.1 Cijfers A.2 Directoraat-eneraal van de Volkshuisvestin A.2.1 Alemeen A.2.2 Individuele huursubsidie A.3 Directoraat-eneraal Milieubeheer B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Volkshuisvestin, Ruimtelijke Ordenin en Milieubeheer B.1 Huurcommissies Verkeer en Waterstaat A Ministerie van Verkeer en Waterstaat A.1 Cijfers A.2 Uitebrachte rapporten A.3 Overie afdoeninen B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Verkeer en Waterstaat B.1 Stichtin Centraal Bureau Rijvaardiheidsbewijzen B.2 Dienst Weverkeer Economische Zaken A Ministerie van Economische Zaken A.1 Cijfers A.2 Uitebrachte rapporten A.3 Interventies B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Economische Zaken B.1 Kamer van Koophandel en Fabrieken B.2 Novem Landbouw, Natuurbeheer en Visserij A Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij A.1 Cijfers A.2 Uitebrachte rapporten A.3 Overie afdoeninen B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Sociale Zaken en Werkeleenheid A Ministerie van Sociale Zaken en Werkeleenheid A.1 Cijfers A.2 Afedane zaken B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Sociale Zaken en Werkeleenheid B.1 Bestuursoranen op het terrein van de sociale zekerheid B.1.1 Cijfers B.1.2 Landelijk instituut sociale verzekerinen en Uitvoerinsinstituut Werknemersverzekerinen B Behandelinsduur B Informatieverstrekkin B Dienstverlenin; bejeenin; klachtbehandelin B Rente- en schadeveroedin B Overie klachten B.1.3 Sociale verzekerinsbank B Behandelinsduur B Informatieverstrekkin B Dienstverlenin, bejeenin, klachtbehandelin B Rente- en schadeveroedin B Overie klachten B.2 Arbeidsvoorzieninsoranisatie B.2.1 Cijfers B.2.2 Het Centraal Bestuur voor de Arbeidsvoorzienin B Ontslaverunninen B Bemiddelin en scholin Volksezondheid, Welzijn en Sport A Ministerie van Volksezondheid, Welzijn en Sport A.1 Cijfers A.2 Inspectie voor de Gezondheidszor A.3 Overie zaken op het terrein van het Ministerie van Volksezondheid, Welzijn en Sport B Zelfstandie bestuursoranen op het terrein van Volksezondheid, Welzijn en Sport B.1 Pensioen- en Uitkerinsraad B.2 Ziekenfondsen en zorverzekeraars B.3 Gezinsvoodij-instellinen Publiekrechtelijke Bedrijfsoranisatie Cijfers Waterschappen Alemeen Cijfers Rapport 2000/ Afedane zaken Behandelinsduur Invorderin 481 Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

5 Kosten van invorderin Kwijtscheldin Overie zaken met betrekkin tot invorderin Schadeveroedin Overie zaken Provincies Cijfers Het werk van de Nationale ombudsman op het terrein van de provincies Zaken die in onderzoek zijn enomen Rapporten Interventies Buiten onderzoek ebleven zaken Gemeenten Alemeen Aanesloten emeenten Cijfers Het werk van de Nationale ombudsman op het terrein van de emeenten Zaken die in onderzoek zijn enomen Rapporten Interventies Buiten onderzoek ebleven zaken Gemeenschappelijke reelinen 513 Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

6

7 WOORD VOORAF Voor u lit het Jaarversla 2001 van de Nationale ombudsman. Vereleken met vooraande jaren is de vorm van de uitave ewijzid, de indelin echter niet. Het ehele versla is uiteeven op de bijevoede cd-rom en toeankelijk emaakt met een eenvoudie zoekstructuur. Het eerste deel het «kerndeel» van het jaarversla is tevens edrukt. Dit «kerndeel» bevat de hoofdstukken 1 tot en met 6 met alemene, inhoudelijke en cijfermatie eevens over het werk van de Nationale ombudsman. De overie hoofdstukken even een beeld van het verrichte onderzoek naar edrainen van de verschillende bestuursoranen binnen de bevoedheid van de Nationale ombudsman. Overiens zijn de jaarverslaen sinds 1998 ook interaal te raadpleen via de website ( In hoofdstuk 1 wordt het beeld van de overheid eschetst, zoals ezien door de Nationale ombudsman. Drie Hoe Collees van Staat, de Raad van State, de Alemene Rekenkamer en de Nationale ombudsman, hebben afesproken dit verslajaar ieder vanuit de eien optiek en het eien werkterrein de boodschappen die zij de afelopen jaren hebben eeven nader te onderzoeken. Het beeld van de overheid zoals ezien door de Nationale ombudsman, zal dit verslajaar dan ook niet beperkt zijn tot 2001 (hoofdstuk 1, 1.1). De Nationale ombudsman zal tevens terublikken op vooraande jaarverslaen en een kernthema daaruit, de voortvarendheid van de overheid, nader belichten (hoofdstuk 1, 1.2). De volende hoofdstukken zijn wel weer beperkt tot In hoofdstuk 2 worden de ontwikkelinen in de wetevin betreffende de Nationale ombudsman, het ambt en het bureau weereeven. Hoofdstuk 3 eeft het werk van de Nationale ombudsman in cijfers weer, terwijl hoofdstuk 4 inaat op de effecten die het werk van de Nationale ombudsman heeft ehad. Hoofdstuk 5 betreft de communicatieve kant van zijn werk: de publieksvoorlichtin, de contacten met bestuursoranen en andere instanties, de buitenlandse betrekkinen etc. In hoofdstuk 6 tenslotte wordt meer in het alemeen weereeven hoe de Nationale ombudsman in 2001 heeft eoordeeld over zijn bevoedheid ten aanzien van bestuursoranen en over de ontvankelijkheid van burers om bij hem een verzoek in te dienen. Op 1 januari 1982 is de Wet Nationale ombudsman in werkin etreden. Het instituut Nationale ombudsman bestaat dus 20 jaar. Er is veel veranderd. In 1982 ontvin de Nationale ombudsman ruim 4000 klachten, vori jaar bijna 9600! Ook de werkwijze is inrijpend veranderd. In 1989 is het «kenbaarheidsvereiste» inevoerd: de klacht moet eerst kenbaar zijn emaakt aan het betrokken bestuursoraan, zodat dit de eleenheid heeft ekreen daarop te reaeren. Hieraan lit de overtuiin ten rondsla dat het voor het herstel van het vertrouwen van de burer in de overheid belanrijk is, dat klachten zoveel moelijk door het bestuursoraan zelf worden opelost, zij het dat bij de introductie van het vereiste ook overweinen van een zekere filterwerkin en afremmin van de roei van het aantal verzoeken een rol hebben espeeld. Het kenbaarheidsvereiste wordt ecomplementeerd door het op 1 juli 1999 in werkin etreden hoofdstuk 9 van de Alemene wet bestuursrecht, dat bestuursoranen tot interne klachtbehandelin verplicht en daarvoor een aantal minimumreels bevat. De implementatie van het interne klachtrecht is een belanrijk onderwerp eweest van de jaarverslaen 1999 en Het bevorderen van het oed functioneren van het interne klachtrecht heeft in het afelopen verslajaar tot een belanrijke beleidswijziin eleid (het bieden van een «herkansin» aan bestuursoranen), waarvan dit jaarversla op meerdere plaatsen etuit (zie o.a. hoofdstuk 1, 1.3.1). Het twintijari bestaan van het instituut Nationale ombudsman zal in Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

8 2002 dan ook worden afesloten met een symposium ewijd aan (de implementatie van) het interne klachtrecht. De Nationale ombudsman, R. Fernhout Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

9 DEEL I KERNJAARVERSLAG 11

10

11 1 DE OVERHEID, GEZIEN DOOR DE NATIONALE OMBUDSMAN IN Ontwikkelinen in De cijfers van de Nationale ombudsman In 2001 zijn 9528 verzoekschriften ontvanen. Ten opzichte van 2000, in welk jaar 8242 verzoekschriften werden ontvanen, is dit een stijin van 15%. Daarmee is de eerdere piek van 1998 (8437 verzoekschriften) ruim overschreden. De stijin deed zich bij de meeste bestuursoranen voor. In 2001 is de stijin vooral te zien bij de politie, de uitvoerinsinstellinen van de sociale zekerheid en de emeenten. Het aantal klachten over de politie stee van 677 naar Deze stijin komt voor het overrote deel voor rekenin van de vreemdelinendiensten. De klachten over de vreemdelinendiensten waren een aantal jaren stabiel (1998: 61 en 1999: 88), maar verdubbelden zich in 2000 tot 191 en steen in 2001 tot 498. In 2001 heeft de Nationale ombudsman 1563 verzoekschriften ontvanen met betrekkin tot de Immiratie- en Naturalisatiedienst (IND) van het Ministerie van Justitie. Daarmee is weliswaar sprake van een dalin ten opzichte van 2000 (1805), maar de dalin bij de IND wordt ruimschoots ecompenseerd door de stijin bij de vreemdelinendiensten. Van een werkelijke dalin van het aantal verzoekschriften dat te maken heeft met vreemdelinzaken is dan ook een sprake. Onder aftrek van zaken die zowel op de IND als de vreemdelinendiensten betrekkin hebben bedroe het aantal klachten dat te maken heeft met de uitvoerin van de vreemdelinenwetevin in 2001: 1903 en dat is no steeds 20% van het totaal aantal verzoeken. Op de problemen die zich bij de vreemdelinendiensten voordoen wordt nader ineaan in hoofdstuk 7A.15. De klachten betreffen met name de fysieke en telefonische onbereikbaarheid van een aantal vreemdelinendiensten, de lane behandelinsduur van aanvraen om verblijfsverunninen en om de verlenin van de eldiheidsduur van deze verunninen, de lane behandelinsduur van adviezen die worden uitebracht naar aanleidin van aanvraen om machtiinen tot voorlopi verblijf en de trae afifte van verblijfsdocumenten. Wat betreft klachten over de IND werd reeds in het vorie jaarversla econstateerd dat er een verschuivin plaatsvond van klachten over asielzaken naar klachten over reuliere zaken (Jaarversla 2000, blz. 222). Deze ontwikkelin heeft zich in 2001 in versterkte mate voortezet (zie 10A.2.3.1), waarbij vooral het aantal klachten over de behandelin van aanvraen om een machtiin tot voorlopi verblijf (mvv) sterk toenam (zie 10A.2.2.3). Van het aantal klachten in vreemdelinenzaken betreft eenderde de mvv-procedure. De situatie bij de vreemdelinendiensten en de mvv-procedure vormen thans dan ook bezien vanuit de optiek van de Nationale ombudsman de belanrijkste knelpunten binnen het vreemdelinenbeleid. Ook heeft de stijin van het aantal klachten over de lane behandelinsduur van zaken bij de uitvoerinsinstellinen van de sociale zekerheid zich doorezet. In 2001 waren dat er 168. De bestaande problemen kunnen in wezen worden herleid tot een tekort aan artsen, aan (bezwaar)verzekerinseneeskundien en aan arbeidsdeskundien. Vanaf bein 2000 zijn diverse maatreelen etroffen met het doel de achterstanden teru te drinen en de oorzaken daarvan we te nemen. Maar de etroffen maatreelen ter verkortin van de behandelinsduur hebben in 2001 no niet eleid tot een verminderin van het aantal klachten. De flinke stijin van het aantal klachten over de emeenten (van 224 naar 393) hant vooral samen met de sterke roei van het aantal emeenten dat zich in het verslajaar bij de Nationale ombudsman heeft aanesloten Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

12 (van 37 naar 100). Met inan van 1 januari 2002 vallen 175 emeenten binnen de bevoedheid van de Nationale ombudsman. In het vorie jaarversla werd ewezen op het feit dat emeenschappelijke reelinen voor zover bekend no niet of nauwelijks hebben voorzien in extern klachtrecht (Jaarversla 2000, blz. 12). In het verslajaar heeft de Nationale ombudsman alle decentrale bestuursoranen binnen zijn bevoedheid aaneschreven met de vraa hem te informeren over de emeenschappelijke reelin(en), waaraan deze bestuursoranen deelnemen en of in die reelin(en) reeds een ombudsman en zo ja, welke is aanewezen als externe klachtvoorzienin voor die reelin(en). Aan het einde van het verslajaar was deze inventarisatie no niet aferond. Nadat met inan van het jaar 2001 zich voor het eerst een emeenschappelijke reelin had aanesloten, zullen er per 1 januari 2002 zes emeenschappelijke reelinen binnen de bevoedheid van de Nationale ombudsman vallen. Het aantal afedane zaken is met een vrijwel elijk ebleven personele bezettin esteen van 8172 in 2000 naar 9060 in De uiterste renzen lijken evenwel bereikt. Ondanks de sterke stijin van het aantal afedane zaken heeft de enorme instroom van verzoeken de werkvoorraad doen stijen met 26%. Ook de doorlooptijden zijn onvermijdelijk opelopen (zie verder hoofdstuk 3). Van de uiteindelijk in onderzoek enomen zaken (2727) kon in 85% van deze zaken het onderzoek na een interventie bij het bestuursoraan tussentijds worden beëindid, terwijl in 15% van de zaken het onderzoek met een rapport is afesloten. Deze verhoudin lit in lijn met heteen de afelopen jaren ebruikelijk was: 2000 (88% 12%) en 1999 (81,5% 18,5%). Het aantal rapporten is overiens esteen van 378 in 2000 naar 404 in Het percentae beoordelinen «niet behoorlijk» is licht edaald van 60,5% in 2000 naar 57% in In 53 rapporten is een aanbevelin edaan. Het percentae rapporten met aanbevelinen is esteen van 7,4% in 2000 naar 13% in Overiens stonden aan het einde van het verslajaar no twinti aanbevelinen open. De Nationale ombudsman heeft tot taak om de door hem onderzochte edrainen te beoordelen op behoorlijkheid. Met het oo daarop is de behoorlijkheidsnorm van artikel 26, eerste lid, van de Wet Nationale ombudsman (WNo) uitewerkt in een reeks van vereisten van behoorlijkheid (zie bijlae 3). Het resultaat van de toetsin in de 404 rapporten uit 2001 aan deze vereisten van behoorlijkheid is neereled in rafiek 4 in hoofdstuk 3. In zaken waarin het onderzoek tussentijds wordt beëindid, wordt eveneens vasteled welke vereisten van behoorlijkheid van toepassin waren. De neersla van die reistratie vormt tabel 4 in hoofdstuk 3. De vereisten van behoorlijkheid zijn te zien als de noemer waarop klachten bij de Nationale ombudsman kunnen worden herleid. Dit betekent dat de neersla van het ebruik van deze vereisten inzicht eeft in de problemen met de overheid zoals de betreffende klaers die hebben ervaren. In hoofdstuk 3, 3.6.4, zijn de eevens uit rafiek 4 en tabel 4 samenevoed. Daaruit ontstaat een lijst van de vereisten van behoorlijkheid die in verhoudin het meest aan de orde waren. De volende zes staan voorop: a) voortvarendheid: 51,7% (2000: 58,3%); b) actieve informatieverstrekkin: 13,2% (2000: 14%); c) overeenstemmin met alemeen verbindende voorschriften: 6,6% (2000: 6,4%); d) belanenafwein/redelijkheid: 5,5% (2000: 4,7%); e) administratieve nauwkeuriheid: 3,6% (2000: 3,4%); f) motiverin: 3,5% (2000: 1,7%). Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

13 Bij elkaar beslaan de scores op deze vereisten 84% van alle keren dat een beoordelinscriterium werd ebruikt. Gezien de in het vorie jaarversla uitesproken zor over de stijin in dat jaar van het percentae onvoldoende voortvarendheid met bijna 10% (zie Jaarversla 2000, blz. 17) stemt het tot voldoenin dat een dalin is inetreden, zij het dat een percentae van 51,7% no steeds veel te hoo is (zie verder 1.2) Taak en functie van de Nationale ombudsman Inleidin De keuze in het Jaarversla 2000 (blz. 9) voor een nadere positionerin in de richtin van meer onderzoek uit eien bewein heeft hier en daar vraen operoepen. De Nationale ombudsman heeft op rond van artikel 15 van de Wet Nationale ombudsman de bevoedheid uit eien bewein «een onderzoek in te stellen naar de wijze waarop een bestuursoraan zich in een bepaalde aaneleenheid heeft edraen». Dat is een root oed. In het Jaarversla 2000 is een keuze emaakt voor onderzoek uit eien bewein op een wat ruimere schaal dan in het verleden, overiens zonder ook maar iets af te doen aan de primaire taak van de Nationale ombudsman: het op verzoek van burers instellen van een onderzoek naar een edrain van een bestuursoraan. Echter, in die evallen waarin de Nationale ombudsman met enie reelmaat klachten krijt over een bepaalde uitvoerinspraktijk van een overheidsinstantie, zal hij ervoor kiezen op eien initiatief een onderzoek in te stellen naar de wijze waarop die instantie de desbetreffende taak uitvoert. Op deze wijze kunnen, eerder dan in een zaak waarin het onderzoek zich richt op de ervarin van één enkele burer, eventuele knelpunten aan het licht komen die de oorzaak zijn van vele klachten. Artikel 15 van de Wet Nationale ombudsman biedt die ruimte. Ook in het verleden is «in een bepaalde aaneleenheid» in artikel 15 van de Wet Nationale ombudsman niet zo en uiteled dat het persé om één aaneleenheid zou moeten aan en niet om een serie elijksoortie aaneleenheden. Het onderzoek naar de drie aanmeldcentra voor asielzoekers is hiervan een voorbeeld (zie rapport 2001/081). De Nationale ombudsman had klachten ontvanen van een aantal asielzoekers over wisselende aspecten van de opvan in één van deze centra. Uit vooronderzoek en informatie van VluchtelinenWerk bleek dat zich ook in de twee andere centra problemen voordeden. De Nationale ombudsman heeft daarom besloten niet de individuele klachten over enkele incidenten in één centrum te onderzoeken, maar een onderzoek uit eien bewein in te stellen naar het eheel van de opvanomstandiheden in alle centra. De lopende onderzoeken naar de zorverzekeraars en de toepassin van artikel 1(F) van het Vluchtelinenverdra (zie hierna ) zijn hiervan eveneens een voorbeeld. Ook kan het zo zijn dat in het kader van de behandelin van een individuele klacht een meer structureel probleem aan het licht komt, waarover de verzoeker niet heeft eklaad. De bevoedheid tot het instellen van een onderzoek uit eien bewein biedt dan de moelijkheid dit aspect toch in de beoordelin te betrekken. De hierna in vermelde ecombineerde onderzoeken illustreren het belan van deze toepassin van artikel 15 van de Wet Nationale ombudsman. Soms komt het overiens niet tot een onderzoek uit eien bewein in de strikte zin van het woord, omdat tijdens het vooronderzoek al blijkt dat het bestuursoraan zelf tot onderzoek is overeaan en maatreelen ter verbeterin neemt. Van een behoefte om de in artikel 15 van de Wet Nationale ombudsman eeven bevoedheid uit te breiden of op te rekken is een sprake. Het aat bij de ekozen nadere positionerin om niet meer dan het wat vaker ebruiken van een bevoedheid die de Nationale ombudsman heeft en die ook nooit omstreden is eweest. Een bevoedheid waarvoor slechts Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

14 een bescheiden capaciteit, minder dan 5%, van de oranisatie wordt inezet. Hierna wordt in versla edaan van het in 2001 aferonde en lopende onderzoek uit eien bewein. In komt vervolens een aantal rapporten ter sprake, dat tot stand is ekomen naar aanleidin van onderzoek op verzoek Onderzoek uit eien bewein In 2001 zijn vijf onderzoeken uit eien bewein aferond, waarbij soms sprake was van een ecombineerd onderzoek (deels op verzoek, deels uit eien bewein). Het eerste onderzoek uit eien bewein dat is aferond betrof het onderzoek naar de opvanomstandiheden in de drie aanmeldcentra (AC s) voor asielzoekers (rapport 2001/081, zie 10A en JV 2001, 141). De beoordelin van de feitelijke verblijfsomstandiheden heeft aanleidin eeven tot het formuleren van een aanbevelin, bestaande uit 25 onderdelen, ten aanzien van de inrichtin van de AC s, de dabestedin, het vastleen van huisreels, de informatievoorzienin omtrent het verblijf en de medische zor en adviserin. De Staatssecretaris van Justitie heeft aaneeven de aanbevelin op deze punten op te volen en de implementatie is reeds voltooid, dan wel in volle an. Op één onderdeel van de aanbevelin betreffende de juridische rondsla van het verblijf is het overle met de Staatssecretaris no niet aferond. In zijn rapport kwam de Nationale ombudsman tot de conclusie dat «het vereiste van humane opvan te ver op de achterrond is eraakt». Bij de presentatie van het rapport zijn de uitebreide bevindinen van het onderzoek kortwe weereeven onder het kopje «verblijfsomstandiheden niet humaan». Dit is in de publiciteit al snel verworden tot «inhumaan» en «mensonwaardi». In zijn reactie op de opvolin van de aanbevelin heeft de Nationale ombudsman aaneeven dat hoe zorelijk zijn bevindinen ook waren deze laatste aanduidinen niet pasten op de aanetroffen verblijfsomstandiheden. Een volend (ecombineerd) onderzoek uit eien bewein betrof de riffie van de arrondissementsrechtbank te s-gravenhae, nevenzittinsplaats Haarlem (rapport 2001/134, zie 10A.2.6). In deze zaak was door verzoekers raadsvrouw een ewijzid verzoekschrift inediend. De riffie van de vreemdelinenkamer van deze rechtbank had in strijd met artikel 8:39 Alemene wet bestuursrecht (Awb) naelaten de IND van het ewijzide petitum op de hoote te stellen. Doordat de IND niet van het ewijzide petitum op de hoote was, had de IND verzoekers raadsvrouw ook niet meeedeeld of het ewijzid petitum al dan niet aanleidin was de uitzettin van verzoeker uit Nederland op te schorten. De Nationale ombudsman achtte de onderzochte edrain van de riffie in zoverre niet behoorlijk, zij het dat het feit dat de IND niet tijdi is eïnformeerd, niet alleen de riffie kon worden aanerekend. Verzoekers raadsvrouw had naelaten ook zelf de IND een afschrift van het ewijzid petitum toe te zenden, heteen wel in de (toenmalie) Richtlijnen voor de behandelin van verzoeken en beroepen bij de vreemdelinenkamer van de rechtbank te s-gravenhae of een der nevenzittinsplaatsen was vooreschreven. Het derde (ecombineerd) onderzoek betrof de Economische controledienst (ECD). Het onderzoek uit eien bewein betrof de volende punten: de informatieverstrekkin door de ECD over de criteria die de ECD hanteert bij de selectie van door de ECD te onderzoeken zaken en over de zaken die zich op dat moment in werkvoorraad bevonden, in onderzoek waren, dan wel niet meer in onderzoek zouden worden enomen; de wijze van totstandkomin van de door de ECD ehanteerde Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

15 selectiecriteria, en met name de betrokkenheid van het openbaar ministerie daarbij (rapport 2001/216, zie 13A.2.8). De Nationale ombudsman nam met instemmin kennis van het voornemen van de ECD en de Minister van Justitie om te komen tot schriftelijk vastelede richtlijnen en criteria voor de opsporin door de ECD. Voorts nam de Nationale ombudsman met instemmin kennis van het voornemen van de ECD om te komen tot afspraken tussen de handhavinspartners over de informatieverstrekkin. Een vierde onderzoek uit eien bewein betrof de Belastindienst (rapport 2001/270, zie 13A.2.4) en met name de informatieverstrekkin aan belastinplichtien door de Belastindienst bij overan van de competentie naar een andere eenheid. Met instemmin nam de Nationale ombudsman kennis van de toezein van de Staatssecretaris van Financiën om onderzoek te zullen doen naar de moelijkheden om aan de tekortkominen bij deze informatieverstrekkin teemoet te komen. Het laatste onderzoek uit eien bewein dat in 2001 is aferond betrof de Provinciale Klachtencommissie Jeudhulpverlenin en Jeudbeschermin Zeeland (rapport 2001/313, zie ). Op rond van artikel 50 van de Wet op de jeudhulpverlenin (Wjhv) achtte de Provinciale Klachtencommissie zich alleen bevoed te oordelen over die klachtonderdelen die door de interne klachtencommissie erond waren verklaard. Beoordelin van die klachtonderdelen die door de interne klachtencommissie onerond waren verklaard, respectievelijk die klachtonderdelen waarover de interne klachtencommissie een inhoudelijk oordeel had eeven, was volens de Provinciale Klachtencommissie niet aan de orde. De Nationale ombudsman oordeelde dat de in 1997 in de Wjhv openomen moelijkheid tot indienin van een klacht in tweede aanle bij een provinciale klachtencommissie, juist deenen die niet tevreden zijn met de uitkomst van de procedure in eerste aanle bij de interne klachtencommissie, de moelijkheid biedt de klacht no eens te laten beoordelen door een onafhankelijke instantie. De Provinciale Klachtencommissie werd in overwein eeven haar beleid in die zin te wijzien dat zij zich voortaan bevoed acht ook klachten te behandelen over de mededelin van de desbetreffende uitvoerder of instellin met betrekkin tot klachtonderdelen die door een interne klachtencommissie onerond zijn verklaard of waarover de commissie haar oordeel heeft onthouden. Aan het eind van het verslajaar was op deze aanbevelin no een reactie ontvanen. Zoals ezed, soms komt het niet tot een onderzoek uit eien bewein in de strikte zin van het woord, omdat tijdens het vooronderzoek blijkt dat het bestuursoraan zelf tot onderzoek is overeaan en maatreelen ter verbeterin neemt. De an van zaken rond het landelijk telefoonnummer van de politie is hiervan een oed voorbeeld (zie 7A.11.4). In 2001 ontvin de Nationale ombudsman een fors aantal klachten over de werkin van het Landelijk Telefoonnummer Politie (LTP) In plaats van individuele behandelin van deze vrijwel identieke klachten stelde de Nationale ombudsman, vooruitlopend op een eventueel onderzoek uit eien bewein, een vooronderzoek in naar de totstandkomin van dit telefoonnummer. Uit het vooronderzoek bleek dat de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mede op verzoek van de Tweede Kamer in juli 2001 een landelijk onderzoek heeft inesteld naar de realisatie van de doelen van het LTP. Op 5 november 2001 vond vervolens mede op basis van dit evaluatieonderzoek overle plaats tussen de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de vaste Commissies uit de Tweede Kamer voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en van Justitie. Nu de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zelf een onderzoek had edaan en tot de conclusie was ekomen dat het LTP niet oed functioneerde alsook ter verbeterin een aantal voorstellen deed, zou een onderzoek van de Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

16 Nationale ombudsman niets toevoeen. De Nationale ombudsman liet verzoekers wel weten dat hij de ontwikkelinen rond de invullin van de voorstellen nauwlettend zal volen. In ieder eval zal de Nationale ombudsman, nadat in maart 2002 het LTP nomaals aan een metin zal zijn onderworpen, nader bezien of er aanleidin bestaat om alsno een onderzoek in te stellen. Onderzoeken uit eien bewein die in 2001 no aande zijn, zijn de volende. Allereerst het op 6 november 2000 estarte omvanrijke onderzoek naar de uitvoerin van het Verdra tussen het Koninkrijk der Nederlanden en het Koninkrijk Marokko inzake de overbrenin van evonniste personen, waarin is ereeld dat Nederlanders die in Marokko zijn veroordeeld tot evanenisstraf onder bepaalde voorwaarden hun straf in Nederland verder moen uitzitten. Het rapport zal in 2002 worden uitebracht. Een tweede no lopend onderzoek betreft de toepassin van artikel 1(F) van het Vluchtelinenverdra (zie 10A ). In het verslajaar en het daaraan voorafaande jaar bleek dat in een root aantal zaken de vertrain in de behandelin van asielaanvraen (mede) werd veroorzaakt door achterstanden bij het zoenoemde Projectteam 1(F) van de IND, waaraan zaken worden overedraen in eval van een vermoeden dat de asielzoeker betrokken is eweest bij oorlosmisdaden of misdaden teen de menselijkheid. Dit vormde de aanleidin om in 2001 een onderzoek uit eien bewein in te stellen naar de wijze waarop de IND omaat met zaken waarin wordt overwoen artikel 1(F) van toepassin te verklaren. Gedurende dit onderzoek worden nieuwe klachten waarin artikel 1(F) speelt, na het mislukken van een interventie buiten verdere behandelin elaten, waarbij de indiener van de klacht wordt ewezen op het lopende artikel 15-onderzoek. Het rapport zal in 2002 worden uitebracht. Een derde onderzoek uit eien bewein betreft de zorverzekeraars (zie 20B.2). De Nationale ombudsman ontvin in 2000 en 2001 in toenemende mate sinalen over de wijze waarop zorverzekeraars bij de uitvoerin van de Ziekenfondswet en van de Alemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) invullin even aan een aantal bepalinen van de Awb en besloot daarom tot een onderzoek uit eien bewein naar de nalevin van de Awb door zorverzekeraars. Het onderzoek, dat eind december 2001 is estart, spitst zich toe op de nalevin van de termijnen die elden voor het nemen van besluiten op aanvraen en op bezwaarschriften, en op de vermeldin van de moelijkheid van bezwaar en van beroep. Om praktische redenen wordt het onderzoek beperkt tot een viertal zorverzekeraars. Naar verwachtin zal het onderzoek in de loop van 2002 worden aferond. Ten slotte kan no een ecombineerd onderzoek worden enoemd waarbij het onderzoek uit eien bewein de wijze betreft waarop het openbaar ministerie een klacht over een aantal sociaal rechercheurs van de Sociale verzekerinsbank heeft afehandeld en de duur van die afhandelin (zie 7B.11 en 19B.1.3.3). Ook buiten het terrein van de Ziekenfondswet en de AWBZ om zal de Nationale ombudsman onderzoeken uit eien bewein starten, wanneer hem blijkt dat ook andere bestuursoranen dan zorverzekeraars een rechtsmiddelenverwijzin als vooreschreven in de artikelen 3:45 en 6:23 van de Alemene wet bestuursrecht bij de bekendmakin of de mededelin van hun besluiten opnemen. Mede ezien de uitspraken van de Afdelin bestuursrechtspraak van de Raad van State van 8 mei 2001 (AB 2001, 291 en 292: termijnoverschrijdin niet verschoonbaar, tenzij sprake is van bijzondere omstandiheden) ma de Nationale ombudsman er niet laner van uitaan dat bij doorzendin van verzoekschriften betreffende besluiten waarin een rechtsmiddelenverwijzin ontbreekt, maar waarvan de bezwaar- of beroepstermijn inmiddels is verstreken, de termijn- Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

17 overschrijdin verschoonbaar zal worden eacht (zie ook ). Eventuele onderzoeken uit eien bewein zullen zich beperken tot de niet-nakomin van de wettelijke verplichtin met betrekkin tot het opnemen van een rechtsmiddelenverwijzin, maar zullen ezien de bepalinen inzake bevoedheid en ontvankelijkheid in de Wet Nationale ombudsman niet de inhoud van de desbetreffende besluiten kunnen betreffen Onderzoek op verzoek In de op de cd-rom openomen hoofdstukken wordt een uitvoeri versla edaan van de per beleidsterrein uitevoerde onderzoeken en de daarover in 2001 verschenen rapporten. Hier wordt volstaan met een korte aanduidin van de volende rapporten op basis van onderzoek naar aanleidin van tot de Nationale ombudsman erichte verzoekschriften. Politie en openbaar ministerie In de zaak die leidde tot rapport 2001/018 (aanduidin «Surinaams»; zie 7A.8.1) klaade verzoeker er onder meer over dat de politieambtenaren die hem verhoorden, in reactie op verzoekers opmerkin dat hij de Nederlandse nationaliteit bezit, hem aan het einde van het verhoor hebben evraad of hij zichzelf zou omschrijven als Surinaams/ Antilliaans, Marokkaans of Turks. Deze vraa werd verzoeker esteld in verband met het invullen van het persoonsedeelte van een zoenoemd Landelijk Meldins Formulier (LMF) dat aan het einde van een verhoor van een vermoedelijk epleed misdrijf wordt opemaakt. Bij het persoonsedeelte dient de rubriek «uiterlijk» te worden inevuld. Volens de korpsbeheerder is het ebruikelijk dat naar de nationaliteit of naar het land van herkomst wordt evraad. Bij verzoeker was «Surinaams» inevuld. Tijdens het onderzoek lede de korpsbeheerder het inevulde exemplaar over van het LMF waarin op de eerste paina onder de persoonseevens was openomen dat verzoeker de Nederlandse nationaliteit bezit. Op de tweede paina van het formulier stond onder de rubriek «uiterlijk» inevuld: «Surinaams». De Nationale ombudsman acht het berijpelijk dat verzoeker de vraa of hij zichzelf zou omschrijven als Surinaams/Antilliaans, Marokkaans of Turks insinuerend vond overkomen, vooral nu slechts kon worden ekozen uit drie classificaties. De Nationale ombudsman was dan ook van oordeel dat de onderzochte edrain «niet behoorlijk» was. Ten overvloede overwoo de Nationale ombudsman no met klem dat de aanduidin «Surinaams» in dit verband uitsluitend betrekkin kan hebben op de nationaliteit van de staat Suriname en niet op het uiterlijk van een persoon. Onder de rubriek «uiterlijk» van het LMF kan slechts worden aaneeven dat de betrokkene bepaalde kenmerken vertoont, waaronder bijvoorbeeld berepen de huidskleur. De aanduidin «Surinaams» was in dit verband dan ook niet juist. Rapport 2001/209 (tijdsverloop aanhoudin buiten heterdaad; karakter toestemmin tot aanhoudin; sepot en mandaat, zie 7A.8.3 en 7B.3, 4 en 9) eeft de weersla van een onderzoek waarin de Nationale ombudsman voor het eerst een hoorzittin (zie Jaarversla 1999, blz. 11 en Jaarversla 2000, blz. 10) heeft ehouden. In deze zaak klaade verzoeker er onder meer over dat de politie hem buiten heterdaad heeft aanehouden, zonder het openbaar ministerie voorafaand aan de aanhoudin opnieuw te raadpleen, terwijl er sinds de aanifte van het strafbare feit en sinds de eeven toestemmin tot aanhoudin door de officier van justitie respectievelijk oneveer 7 en 5 maanden waren verlopen. Naar aanleidin van het oordeel van de Nationale ombudsman op dit onderdeel van de klacht deelde de Minister van Justitie mee dat het Collee van procureurseneraal binnen het openbaar ministerie per brief aandacht zal vraen voor de wijze waarop bevelen «aanhoudin buiten heterdaad» worden eeven, uitevoerd en ereistreerd, zodat het door de Nationale ombudsman esinaleerde probleem van een landuri tijdsverloop Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs

18 tussen het bevel en de daadwerkelijke aanhoudin in de toekomst zal kunnen worden vermeden. Bovendien was de Nationale ombudsman van oordeel dat in een zaak als deze de officier van justitie aan de toestemmin tot aanhoudin buiten heterdaad de voorwaarde had moeten verbinden dat de politie pas ebruik had moen maken van de bevoedheid tot aanhouden als verzoeker niet vrijwilli op het politiebureau zou zijn verschenen. Tijdens de hoorzittin stelde de betreffende officier van justitie zich op het standpunt dat haar beslissin tot aanhoudin buiten heterdaad een toestemmin is en een bevel zodat het aan de politie was eweest te bezien of tot aanhoudin zou worden overeaan dan wel dat de verdachte eerst op het politiebureau zou worden uitenodid. De Nationale ombudsman achtte deze redenerin niet in overeenstemmin met artikel 54, eerste lid, van het Wetboek van Strafvorderin. De telefonische toestemmin van de officier van justitie kon dan ook niet anders worden opevat dan als een bevel tot aanhoudin buiten heterdaad. De politieambtenaren, die verzoeker hebben aanehouden, hebben dan ook terecht in het proces-verbaal vermeld dat verzoeker op last van de officier van justitie buiten heterdaad is aanehouden. Een en ander laat onverlet dat de officier van justitie aan de toestemmin de voorwaarde had kunnen verbinden dat de politie pas ebruik zou moen maken van de bevoedheid tot aanhouden als verzoeker niet vrijwilli op het politiebureau zou zijn verschenen. Verder viel het de Nationale ombudsman op dat de sepotbeslissin was enomen door een parketsecretaris. Op rond van artikel 126 van de Wet op de rechterlijke oranisatie kunnen één of meer bevoedheden van de officier van justitie worden opedraen aan een andere bij het parket werkzame ambtenaar, tenzij de reelin waarop die bevoedheid steunt of de aard van de bevoedheid zich daarteen verzet. In het Besluit reoranisatie openbaar ministerie en instellin landelijk parket wordt in artikel 2 aaneeven welke bevoedheden niet aan een andere bij het parket werkzame ambtenaar moen worden opedraen door de officier van justitie. De beslissin om te seponeren valt daar niet onder, zodat deze beslissin aan een parketsecretaris kan worden emandateerd. Weliswaar is inevole artikel 1:6, onder a, van de Alemene wet bestuursrecht (Awb) hoofdstuk 10 van de Awb niet rechtstreeks van toepassin op de uitoefenin van strafvorderlijke bevoedheden, toch heeft de reerin in antwoord op kamervraen esteld dat de Awb op het punt van mandaatverlenin in hoe mate als een neersla van het alemeen eldende recht is te beschouwen. Er bestaat in beinsel dan ook een aanleidin om te veronderstellen dat bij mandaatverlenin buiten de door de Awb bestreken evallen andere reels dan die van de Awb zouden elden. Het lit daarom voor de hand naar analoie van artikel 10:5, tweede lid, van de Awb de aan de parketsecretaris emandateerde bevoedheden op schrift te stellen. Op deze wijze zijn deenen die betrokken zijn bij de uitoefenin van strafvorderlijke bevoedheden in staat na te aan of mandaat is verleend. Bij de schriftelijke vastlein van de mandaatverlenin dienen zodanie clausulerinen met betrekkin tot de omvan van het mandaat te worden aanebracht dat de officier van justitie op de uitoefenin van de emandateerde bevoedheid controle kan uitoefenen en zijn verantwoordelijkheid kan nemen. In het eval van mandaterin van de sepotbeslissin eldt de noodzaak van controle door een officier van justitie te meer, indien zoals in het eval van verzoeker het dwanmiddel van aanhoudin is toeepast. De Nationale ombudsman za in het vooraande tevens aanleidin de Minister van Justitie de aanbevelin te doen te bevorderen dat een alemeen mandaat door de officier van justitie slechts schriftelijk en met inachtnemin van het bovenstaande wordt verleend. In reactie op deze aanbevelin deelde de Minister mee dat inmiddels een bein is emaakt met de inventariserin Tweede Kamer, veraderjaar , , nrs