INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT IK HOOR, IK HOOR

Transcriptie

1 INFORMATIE VOOR DE LEERKRACHT IK HOOR, IK HOOR Leerlijn Interdisciplinair Thema Onze Stad Groep 3 en 4 Februari 2017

2 Cultuuronderwijs op zijn Haags Leerlijn Interdisciplinair Thema Onze Stad Groep 3 en 4 Februari 2017 Dit document wordt regelmatig geactualiseerd. Kijk voordat u ermee aan de slag gaat op voor de nieuwste versie. Informatie voor de leerkracht is opgesteld ter verduidelijking van en aanvulling op de bijbehorende projectbeschrijving. Met beide documenten kunt u zelf uw lessen voorbereiden. Het project kan worden uitgevoerd in maximaal 68 lesuren van 45 minuten. Leerdoelen In hoofdstuk 3 vindt u de leerdoelen. Gezien de vakoverstijgende opzet van dit project, kunt u een aantal van deze doelen ook gebruiken bij het registreren van doelen bij andere leergebieden. Elementen binnen dit project die in andere leergebieden aan de orde komen, kunt u ook terugvinden in hoofdstuk 10 (Nederlandse taal) en in hoofdstuk 11 (Gerelateerde leergebieden). Benodigdheden In hoofdstuk 5 vindt u een lijst met benodigdheden die u kunt gebruiken bij het uitvoeren van dit project. In deze lijst kunt u materialen tegenkomen die niet in de projectbeschrijving staan. Deze extra materialen zijn opgenomen zodat u een keuze kunt maken uit meerdere mogelijkheden. Naast de lijst met benodigdheden vindt u een lijst met bronnen die overeenkomen met de genoemde bronnen in de projectbeschrijving. Didactische werkvormen Bij de beschrijvingen van de didactische werkvormen in hoofdstuk 6 kunt u werkvormen tegenkomen die niet letterlijk terug te vinden zijn in de projectbeschrijving. Ook hier zijn deze extra werkvormen opgenomen zodat u een keuze kunt maken voor de uitvoering van uw lessen. 2

3 Inhoudsopgave 1. Korte beschrijving van het project 4 2. Leerinhouden 4 3. Leerdoelen ste eeuwse competenties 6 5. Benodigdheden 6 6. Didactische werkvormen 8 7. Projectplanning 9 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school 9 9. Kunstenaar in de klas Nederlandse taal in het project Gerelateerde leergebieden Bronnen Tijdlijn Beoordelen Promotie Van de Haagse collega s Ouderbetrokkenheid Bijlagen 11 3

4 1. Korte beschrijving van het project Met het project ONZE STAD gaan de leerlingen hun omgeving exploreren en worden zich bewust dat je je omgeving kunt ervaren vanuit vorm, beweging en geluid. De leerlingen onderzoeken de stad vanuit geluid, beeld en beweging. Ze leren daarmee bewust luisteren en kijken. Hun fantasie wordt gestimuleerd om zo nieuwe vormen te kunnen geven aan vanzelfsprekende omgevingsfactoren Het project start voor alle leerjaren met het verzamelen van stadse materialen. Deze materialen worden op verschillende manieren ingezet in het project. In het onderdeel Ik hoor, ik hoor wordt de stad tot leven gebracht. In geluid, beeld en beweging. Er wordt vanuit onderzoek ervaren welke soorten geluiden er te benoemen zijn en wat typisch stadse geluiden zijn. De leerlingen leren zo bewust waarnemen met hun oren. De leerlingen verzamelen omgevingsgeluiden, onderzoeken deze en gaan er, geïnspireerd door het werk van kunstenaars, zelf mee aan de slag tijdens de maakfase. De leerlingen verwerken geluidservaringen op een creatieve manier. Zetten geluid om in beeld en geven daarmee op speelse wijze vorm aan wat niet tastbaar is. Ze spelen met stadse klanken en woorden, geven persoonlijkheid aan gebouwen en zetten de gebouwen in beweging door bewegende gebouwen te maken en maken geluidskunst met stadse materialen. Ze geven klank aan de stad en brengen de stad in beweging. Het project eindigt met een eindpresentatie die op verschillende manieren samengesteld kan worden zodat voor publiek zichtbaar en hoorbaar wordt waar de leerlingen binnen het creatief proces in dit multidisciplinair project aan gewerkt hebben. Leefwereld leerling: Jonge kinderen zijn van nature nieuwsgierig en creatief, zij willen bewegen, maken en onderzoeken. Door hun eigen, bekende omgeving en alles wat daar in te vinden is als uitgangspunt te gebruiken voor spelen en maken, wordt de intrinsieke motivatie en ontwikkeling van creativiteit gestimuleerd. Professionele kunst: Door de brede benadering van dit project is er ook professionele kunst te bekijken en te ervaren. Leerlingen zien hierdoor ook dat kunstenaars vaak niet maar één discipline gebruiken maar een combinatie. Bovendien ervaren de leerlingen hoeveel plezier te beleven valt bij het bekijken en beleven van kunst. Maatschappelijke relevantie/context: De stad waarin de leerlingen leven is een belangrijk onderdeel van hun belevingswereld. Naast het feit dat een stad veel en druk kan zijn waar je soms goed moet opletten is er ook veel te zien en te horen dat kan inspireren. Zo kinderen leren de leerlingen op een andere manier hun omgeving te zien en te ervaren. 2. Leerinhouden Stadsgeluiden, Haagse gebouwen, beweging, dramatische spelvormen, tekenen, ruimtelijk werken, kinetische kunst, geluidenspel, plattegronden, straatnamen.. 4

5 3. Leerdoelen Kennisdoelen De leerling: leert dat verschillende materialen verschillende geluiden maken (zie 2. Oriëntatie); leert wat het doel en functie is van een notenbalk (zie 3.1. Onderzoek); maakt kennis met de term klanklandschap (zie 3.1. Onderzoek); maakt kennis met een aantal bekende Haagse gebouwen (zie 3.3. Onderzoek); ervaart dat er verschillende soorten gebouwen zijn, met verschillende kenmerken (zie 3.3. Onderzoek); maakt kennis met de term jabbertalk (zie 3.4. Onderzoek); maakt kennis met kinetische kunst (zie 4.1. Uitvoeren/Maken); wordt zich bewust van de betekenis en herkomst van straatnamen (zie 4.3. Uitvoeren/Maken). Vaardigheidsdoelen De leerling: benoemt omgeving en stadsgeluiden (zie 1. Introductie); verzamelt objecten die met de stad te maken hebben (zie 1. Introductie); kan materialen op grond van verschillen en overeenkomsten sorteren en rubriceren (zie 1. Introductie); sorteert verschillende geluiden met de materialen uit het Bakkie (zie 2. Oriëntatie); maakt bewegingen bij geluiden (zie 2. Oriëntatie); maakt stadsgeluiden na met diverse materialen (zie 3.1. Onderzoek); stelt onder begeleiding van de leerkracht een klanklandschap samen (zie 3.1. Onderzoek); bedenkt een geluiden verhaal en zet dit om in beeld, zie muziekpapier in de bijlage (zie 3.1. Onderzoek); maakt een geluiden netje om geluiden mee te vangen (zie 3.2. Onderzoek); speelt een uitbeeldspel over Haagse gebouwen en laat dit zien aan zijn klasgenootjes (zie 3.3. Onderzoek); tekent objecten uit de stad die geluid maken (zie 3.4. Onderzoek); bedenkt nieuwe straatnamen en woorden voor geluiden door bestaande straatnamen te hakken en opnieuw te plakken (zie 3.4. Onderzoek); bedenkt en tekent symbolen die passen bij diverse geluiden (zie 3.4. Onderzoek); maakt een windvanger/kinetisch kunstwerk dat geluid maakt in de wind met verzamelde spullen uit Haags Bakkie en uit het onderzoek bij 3.2. (zie 4.1. Uitvoeren/Maken); beeldt zich in een Haags gebouw te zijn en maakt hier een draagbaar kunstwerk bij van karton en verf (zie 4.2. Uitvoeren/Maken); beweegt en danst op muziek met zijn gemaakte draagbare gebouw (zie 4.2. Uitvoeren/Maken); tekent in samenwerkingsverband een plattegrond op het schoolplein (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); speelt, beweegt en maakt geluiden bij de getekende plattegrond (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); maakt een uitnodiging voor de eindpresentatie (zie 5. Uitvoeren of Uitkomsten); presenteert alle projectonderdelen vanuit een theatrale beeldende of muzikale benadering aan publiek (zie Uitvoeren of Uitkomsten). Houdingsdoelen De leerling: stelt zich met alle zintuigen open voor het creatief proces binnen een thema of onderwerp dat aansluit bij zijn belevingswereld in binnen en buitenschoolse activiteiten (algemeen); kan zich bij het experimenteren laten leiden door een manipulerende en onderzoekende houding (algemeen); leert dat zijn eigen werkelijkheid niet altijd hetzelfde is als wat andere mensen zien of vinden (algemeen); 5

6 is trots op zijn resultaten, zowel oriënterend en onderzoekend als uitvoerend (algemeen); heeft een betrokken houding (algemeen); heeft een nieuwsgierige en onderzoekende houding (algemeen); kijkt met aandacht naar voorbeelden uit de beeldende kunst en werk van medeleerlingen (algemeen); luistert met aandacht naar ideeën van medeleerlingen (algemeen); neemt actief deel aan de diverse gesprekken gedurende het project (algemeen) kan fantasievol met abstracte onderwerpen omgaan (algemeen); kan zich inleven in iemand (iets) anders (algemeen) ste eeuwse competenties Creativiteit een ondernemende en onderzoekende houding. denken buiten de gebaande paden en nieuwe samenhangen zien risico s durven nemen en fouten zien als leermogelijkheden creatieve technieken kennen en hanteren Kritisch denken informatie interpreteren, analyseren en synthetiseren betekenisvolle vragen stellen openstaan voor alternatieve standpunten Communiceren doelgericht informatie uitwisselen Samenwerken rollen (h)erkennen hulp kunnen vragen, geven en ontvangen een open en positieve houding voor andere ideeën onderhandelen en afspraken maken Probleemoplossend denken en handelen problemen signaleren, analyseren, definiëren strategieën om met onbekende problemen om te gaan kennen en hanteren Sociale en culturele vaardigheden eigen gevoelens kunnen herkennen en gekanaliseerd en constructief kunnen uiten inlevingsvermogen en belangstelling voor anderen tonen 5. Benodigdheden Algemeen computer (kleuren)printer digibord digitale foto/film camera muziekinstallatie (draagbaar) speellokaal Introductie doos of bak als Haags Bakkie gevonden/verzamelde spullen uit de omgeving 6

7 doosjes en potjes waar materialen in bewaard kunnen blijven postervellen stiften Oriëntatie verzamelde materialen in Haags Bakkie Onderzoek zie bronnen geprint muziekpapier, zie bijlage A3 tekenpapier (niet te dun en niet te glad) zachte tekenpotloden zacht vetkrijt (Panda) pastelkrijt stiften plastic zakken/potjes lange stokjes plakband etiketten behangerslijm in potten met deksel lijmkwasten scharen kaartjes schrijfgerei foto s van verschillende Haagse gebouwen Uitvoeren/maken zie bronnen verzamelde spullen uit Haags bakkie divers kosteloos materiaal touw en/of visdraad karton (van dozen) zachte tekenpotloden zacht vetkrijt (Panda) pastelkrijt stiften plakkaat of acryl verf kwasten schorten potten water om kwasten uit te spoelen mengbakjes tape gekleurd stoepkrijt Uitvoeren of uitkomsten alle gemaakte producten uit het project materiaal voor uitnodiging eindpresentatie diverse presentatie materialen 7

8 6. Didactische werkvormen Instructievormen thema onderwerp inzichtelijk maken in de klas (algemeen); kennisquiz (algemeen); naar buiten: stadswandeling voor het verzamelen van materialen uit de stad voor het Haags Bakkie (zie 1. Introductie) stadswandeling voor het vangen van stadsgeluiden met gemaakt geluiden netje (zie 3.2. Onderzoek) stadswandeling, bekijken Haagse gebouwen (zie 3.3. Onderzoek); onderzoek: naar straatnamen van de leerlingen, zie bronnen (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); Interactievormen (gesloten)vragen stellen: petje oppetje af (algemeen); feedback geven toptiptop: (algemeen); vragen stellen: filosofisch gesprek/reflectievragen (algemeen); zo veel mogelijk antwoorden op een vraag: vragen doorgeven (algemeen); kringgesprek: luisteren naar en benoemen van omgevingsgeluiden (zie 1. Introductie) bewegingen bij geluiden Haags Bakkie (zie 2.Orientatie) Haagse gebouwen, zie bijlage (zie 3.3. Onderzoek) over de wind (zie 4.1. Uitvoeren/maken) ; bekijken en bespreken: filmpje Music Painting, Glocal Sound, zie bronnen (zie 3.1. Onderzoek) filmpje Re:Sound Bottle van Jun Fujiwara, zie bronnen (zie 3.2. Onderzoek)filmpje over Jabbertalk, zie bronnen (zie 3.4. Onderzoek) filmpjes over gekke straatnamen, zie bronnen (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); samenstellen: klanklandschap met gemaakte geluiden (zie 3.1. Onderzoek); beschouwen: beeldmateriaal van diverse Haagse gebouwen, zie bijlage (zie 3.2. Onderzoek) filmpjes over windvangers en kinetische kunst, zie bronnen (zie 4.1. Uitvoeren/maken) filmpjes over bewegende gebouwen (zie 4.2. Uitvoeren/Maken); Opdrachtvormen geluiden maken: stadsgeluiden namaken, zie bijlage voor hulpkaartjes (zie 3.1. Onderzoek); stellen/tekenen: stadsgeluiden verhaaltje (zie 3.1. Onderzoek); maken: geluiden netje (zie 3.2. Onderzoek); tekenen: objecten uit de stad die geluid maken (zie 3.4. Onderzoek); stellen: maken van nieuwe straatnamen en geluiden namen door te hakken en te plakken (zie 3.4. Onderzoek) een naam bedenken voor draagbaar gebouwen kunstwerk (zie 4.2. Uitvoeren/Maken); verbeelden/tekenen: symbolen bij geluiden (zie 3.4. Onderzoek); maken: een windvanger/kinetisch kunstwerk (zie 4.1. Uitvoeren/Maken), een draagbaar kunstwerk van een gebouw (zie 4.2. Uitvoeren/Maken); uitnodigingen: maken van uitnodigingen voor de eindpresentatie (zie 5. Uitvoeren of Uitkomsten); Samenwerkingsvormen experimenteren: geluiden bij verzamelde materialen uit Haags Bakkie (zie 2. Oriëntatie) bewegingsmogelijkheden draagbaar gebouw (zie 4.2. Uitvoeren/Maken); laten zien: Haagse gebouwen spel (zie 3.3. Onderzoek); dansen/bewegen: bewegen met draagbare gebouwen op muziek (ie 4.2.Uitvoeren/Maken); plattegrond/tekenen: tekenen van een plattegrond van de straatnamen van de leerlingen (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); eindpresentatie: presentatie van alle gemaakte objecten rondom gebouwen en straatnamen waarbij geluid het uitgangspunt is (zie 5.1. Uitvoeren of Uitkomsten), presentatie van alle gemaakte objecten op rondom gebouwen en straatnamen met een theatraal uitgangspunt (zie 5.2. Uitvoeren of Uitkomsten) presentatie van alle gemaakte objecten op rondom gebouwen 8

9 en straatnamen waarbij het beeldende aspect het uitgangspunt is (zie 5.3. Uitvoeren of Uitkomsten); Spelvormen luisterspel: luisteren naar gevangen geluiden (zie 3.2. Onderzoek); uitbeeldspel: naspelen van Haagse gebouwen (zie 3.3. Onderzoek) Haagse straatnamen, bewegingen en geluiden (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); spelen/bewegen/geluid: rondom de getekende plattegrond (zie 4.3. Uitvoeren/Maken); 7. Projectplanning Introductie project: Oriëntatie: 1545 minuten minuten verdeeld over 2 opdrachten. U kunt in het stroomdiagram zelf of met de groep een route naar een uitkomst plannen. Wij adviseren om minimaal 2 onderzoeks en 2 maakopdrachten uit te voeren. De lengte van de onderzoeks en maakopdrachten varieert van minuten 8. Bezoek culturele activiteit / culturele activiteit in de school Bij de uitvoering van het project is een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling van grote meerwaarde. Bij elk project is een wisselend aanbod van culturele activiteiten beschikbaar. Raadpleeg de website van CultuurSchakel voor het actuele aanbod of laat u informeren door de culturele instellingen. Het in uw school programmeren van een professionele culturele activiteit behoort ook tot de mogelijkheden. 9. Kunstenaar in de klas Bij de uitvoering van het project kan een kunstenaar betrokken worden. Raadpleeg hiervoor de website van CultuurSchakel. 10. Nederlandse taal in het project Vaktaal I begrippenlijst de toonhoogte de notenbalk het omgevingsgeluid de geluidseigenschap de geluidenvanger het geluidskunstwerk kinetische kunst het notenschrift de verzameling de kunstinstallatie de compositie jabbertalk Nederlandse taal het stadhuis het persoon de straatnaam de plattegrond de wind het symbool de stadswandeling Haags Bakkie Werkwoorden verzamelen samenstellen voorspellen sorteren uitbeelden inleven presenteren 9

10 11. Gerelateerde leergebieden 12. Taal (woordenschat): leren van nieuwe woorden Taal (spreekvaardigheid): verwoorden van ideeën Taal (stelle): bedenken/schrijven van verhalen en titels Wereld oriëntatie (techniek): gebruik van verschillende materialen Wereldoriëntatie (geschiedenis): herkomst van straatnamen Wereldoriëntatie (aardrijkskunde): plattegronden Rekenen/wiskunde: rangschikken, categoriseren Drama: inleven en uitspelen van personages Dans: bewegen op mzuiek en geluiden Muziek: maken en luisteren naar diverse geluiden Beeldend: schilderen en tekenen, ruimtelijk werken Introductie n.v.t. Bronnen Oriëntatie n.v.t. Onderzoek Music Painting Glocal Sound Sound bottle Architectuur Jabbertalk Uitvoeren/maken Kinetic Wind Sculptures van Lyman Whitaker van 1:09 2:20 minuten Windswept van Charles Sowers en Dancing buildings! van Jessica kesuma Winata: Boston Skyline van Ben Brigham oeken.aspx Uitvoeren of uitkomsten n.v.t. 13. Tijdlijn Prehistorie 50 v. C 3000 v. C. 500 na C nu 10

11 14. Beoordelen Voor het beoordelen van de leerling prestaties kunt u gebruikmaken van het beoordelingsformulier voor de leerkracht. De vier beoordelingscriteria zijn afgestemd op de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie en de uitgangspunten van COH. De leerling prestaties in het gehele project worden meegenomen in de beoordeling. Voor het gebruik van de formulieren is een korte toelichting beschikbaar. De beoordelingsformulieren voor leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u in de bijlagen van het document Informatie voor de leerkracht. 15. Promotie Er zijn verschillende mogelijkheden om het project onder de aandacht van ouders en de omgeving van de school te brengen. Foto s / filmpjes van het proces en de werkstukken op de website van de school. Ouders uitnodigen bij de presentatie van de uitkomst. Verslag van het project in de wijkkrant. 16. Van de Haagse collega s Begin tijdig met het verzamelen van diverse (kosteloos) materialen mocht het verzamelen van materialen tijdens de wandeling aan het begin van het project tegenvallen Maak regelmatig foto s en filmpjes van de leerlingen gedurende de fasen van het creatief proces 17. Ouderbetrokkenheid Ouders kunnen ingeschakeld worden bij: De begeleiding tijdens de activiteiten die buiten de school plaatsvinden Het vastleggen van diverse activiteiten in foto s en filmpjes extra handen in de klas bij de maakopdrachten 18. Bijlagen Het beoordelingsformulier voor de leerkracht en de toelichting op het beoordelingsmodel vindt u op de volgende pagina s. Bijlage 1 Haagse gebouwen Bijlage 2 Geluidskaartjes 11

12 Beoordelingsmodel docent In te vullen door de leerkracht Naam leerling: Groep: School: Datum: Discipline: Project: ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat de samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie de zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren 3. Reflectie zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op Oriëntatie, Onderzoek, Resultaat & Presentatie 4. Attitude concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking 5.. Tops Het volgende is echt goed gegaan: Tip Wat zou kunnen verbeteren:

13 Toelichting op het beoordelingsmodel 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project, o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 2. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 1. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt, dat wat het betekent: het verhaal/de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken, maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 2. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen: ruimte, kleur, textuur, compositie, vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 3. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten, etc. 3. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 4. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 5. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee. 6. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan. 13

14 Beoordelingsmodel In te vullen door de leerkracht Naam leerling: Groep: School: Datum: Discipline: Project: ± nvt 1. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat De samenhang tussen de verschillende fases in het creatief proces Zeggingskracht Resultaat en Presentatie De zeggingskracht van het werk en de wijze van presenteren Reflectie Zinvol mondeling/schriftelijk reflecteren op Oriëntatie, Onderzoek, Resultaat en Presentatie Attitude Concentratie, doorzettingsvermogen, inzet, nieuwsgierigheid en samenwerking Tops Het volgende is echt goed gegaan: Tip Wat zou kunnen verbeteren:

15 Toelichting op het beoordelingsmodel 7. Samenhang Oriëntatie, Onderzoek en Resultaat Hier beoordeelt u de samenhang tussen de verschillende stappen uit het creatief proces. De leerling heeft zich met de groep georiënteerd op het project, o.a. door deelname aan het filosofisch gesprek. De leerling heeft in totaal drie onderzoekjes uitgevoerd. De leerling heeft een product gemaakt of resultaat bereikt. 8. Zeggingskracht Resultaat en Presentatie Hier beoordeelt u de zeggingskracht van het gemaakte product of het bereikte resultaat. De zeggingskracht wordt bepaald door de combinatie van de keuze en toepassing van de: 4. Betekenis: datgene wat het product uitdrukt, dat wat het betekent: het verhaal/de voorstelling. Het gaat om de betekenis die de leerling wil uitdrukken, maar ook om de betekenis die de beschouwer aan het beeld geeft. 5. Vorm: de vormgevingselementen die het resultaat bepalen: ruimte, kleur, textuur, compositie, vorm(soorten), herhaling, contrast, frasering, articulatie, etc. 6. Materiaal en techniek: het gebruik van de materialen, technieken, apparatuur, voorwerpen, attributen, belichting, geluid, kostuums, grime, decorstukken, instrumenten, etc. 9. Reflectie Bij elke stap van het creatief proces komt reflectie aan bod. Dat kan in de vorm van vragen die de leerling mondeling beantwoordt, een gesprekje of een schriftelijk verslag. Ook de zelfbeoordeling van de leerling kunt u hierin meenemen. 10. Attitude Hier beoordeelt u de verschillende aspecten van de werkhouding van de leerling: de concentratie, het doorzettingsvermogen, de inzet, de nieuwsgierigheid en de mate van samenwerking. 11. Tops Er zijn altijd positieve opmerkingen te plaatsen. Noem er twee. 12. Tip Noteer hier een aandachts of verbeterpunt. Dat kan over alle bovenstaande beoordelingspunten gaan. 15