Gebruiksaanwijzing Peer- Assessment ScoringsInstrument (PASI)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gebruiksaanwijzing Peer- Assessment ScoringsInstrument (PASI)"

Transcriptie

1 Gebruiksaanwijzing Peer- Assessment ScoringsInstrument (PASI) Het Peer- Assessment ScoringsInstrument voor de verwerking van assessmentscores is ontwikkeld door Prof. Filip Dochy van de Universiteit Maastricht en de Katholieke Universiteit Leuven en door Louise Beijer van de Universiteit van Amsterdam. Het instrument werd in maart 2003 bewerkt door Sarah Gielen en Katrien Struyven van de Katholieke Universiteit Leuven, binnen het project 'Percepties van studenten in de lerarenopleiding ten aanzien van nieuwe didactische werk- en evaluatievormen'. Het instrument bestaat uit een spreadsheetmodel met 18 werkbladen die zijn beveiligd om beschadiging te voorkomen. Instructies voor het gebruik van dit instrument treft u aan in deze gebruiksaanwijzing. Er is tevens een voorbeeld beschikbaar van een scoring via het Peer-Assessment ScoringsInstrument. De ingevoerde gegevens in het voorbeeld zijn fictief en onvolledig (slechts 1 student) en dienen louter om aan studenten de scoringsprocedure te verduidelijken. In deze gebruiksaanwijzing vindt u meer uitleg over de manier waarop dit kan. Gebruik van het instrument is vrij, suggesties of opmerkingen in verband met het gebruik van dit instrument zijn zeer welkom op onderstaande adressen. Op die wijze kan u een belangrijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van dit instrument! Sarah Gielen, Katrien Struyven en Prof. Filip Dochy Centrum voor OpleidingsDidactiek, Katholieke Universiteit Leuven Dekenstraat 2 B-3000 Leuven BELGIE Sarah.Gielen@ped.kuleuven.be Katrien.Struyven@ped.kuleuven.be Filip.Dochy@ped.kuleuven.be Gebruiksaanwijzing PASI Gielen, Struyven, Dochy & Beijer,

2 Stap 1 (uitvoeren vóór aanvang van de peer-assessment) Gebruiksaanwijzing doornemen Het doornemen van de gebruiksaanwijzing en het op voorhand even oefenen met het rekenblad, zal u veel geknoei en gevloek achteraf besparen Stap 2 (uitvoeren aan het begin van het groepswerk waarbij peer-assessment gebruikt zal worden) Afdrukken van de voorbeeldformulieren op transparant (tenzij een laptop en beamer beschikbaar is). Open het bestand PASI voorbeeld.xls en druk de formulieren Groepsoverzicht criteria, Scoreformulier en Student (1) af op transparant. Leg aan de studenten het systeem van Peer- Assessment uit aan de hand van de voorbeeldformulieren. TRANSPARANT 1: SCOREFORMULIER, ingevuld door Ruben. Leg uit dat ze elkaar zullen beoordelen over hun gedrag in het groepsproces. Indien de studenten nog niet te kans kregen de beoordelingscriteria te bespreken, gebeurt dit best nu. Eventuele aanpassingen aan de criteria kunnen handmatig in overleg met de docent op de uitgeprinte scoreformulieren aangebracht worden. De docent zal deze aanpassingen naderhand in het elektronische scorebestand doorvoeren. Op het formulier moet elke student per criterium voor elk groepslid (ook voor zichzelf) een score geven. Deze score kan gaan van 1 tot 3, en de scores hebben volgende betekenis: 3: beter dan de rest van de groep 2: gemiddelde van de groep 1: net niet als het gemiddelde van de groep 0: geen hulp voor de groep -1: hinder voor de groep Dit formulier wordt individueel ingevuld, de medestudenten krijgen dit NIET te zien. Het invullen gebeurt niet anoniem omdat de docent moet weten welk formulier van wie komt, maar hij/zij behandelt deze gegevens wel anoniem ten aanzien van de medestudenten. Het is belangrijk dat studenten elkaar in eer en geweten beoordelen op de criteria. Scores die uitschieten (de hoogste en de laagste score) vallen automatisch af bij de berekening. Dit wordt gedaan om te corrigeren voor mogelijk oneerlijke scores van bijvoorbeeld hun vriend(in) of van iemand waarmee ze ruzie hebben. Pogingen om het peer-assessment-systeem te sabboteren (door bijvoorbeeld iedereen een 3 te geven), worden door de lector/docent tegengehouden. Indien de peer-scores 2 of meer punten afwijken van de scores die de lector/docent redelijk acht, dan wordt dit met de groep studenten besproken, en worden indien nodig de peer-scores vervangen door docent-scores. Het is heel belangrijk dat studenten iedereen voor elk criterium beoordelen. Zo gauw er ergens een score ontbreekt, kloppen de berekeningen niet meer. Toon aan de hand van de voorbeeldformulieren de wijze waarop de scores verwerkt zullen worden. Op het Scoreformulier zien we hoe Ruben zichzelf (8 e rij) en zijn medestudenten voor elk criterium een score tussen 1 en 3 geeft (bv. Eveline scoort laag volgens hem). TRANSPARANT 2: INDIVIDUEEL SCOREFORMULIER voor Amber. De scores die Ruben aan Amber geeft, worden door de docent overgetypt op het individueel scoreformulier van Amber Student (1), zie rij 8 (Ruben). Op dat individueel scoreformulier worden ook alle scores die de andere studenten aan Amber gaven, overgetypt. Rij 1 zijn de scores die ze aan zichzelf gaf, rij 2-9 zijn de scores van de medestudenten. Vervolgens gebeuren er zowel horizontaal als verticaal een aantal bewerkingen. Gebruiksaanwijzing PASI Gielen, Struyven, Dochy & Beijer,

3 Horizontaal wordt per beoordelaar het totaal berekend van de scores die hij of zij aan Amber gaf. Voor Ruben is dat bijvoorbeeld 20. Vervolgens wordt het hoogste en het laagste totaal geschrapt, en worden de overige totalen opgeteld (zie: PA-totaalscore over criteria heen). In dit voorbeeld worden het totaal van Wart (die een oogje heeft op Amber) en dat van Eveline (waarmee ze tijdens het groepswerk woorden heeft gehad) geschrapt. Wanneer er duidelijke uitschieters in de totalen zijn (zoals hier), dan heeft deze correctie een matigende invloed, wanneer in feite iedereen ongeveer dezelfde scores gaf, heeft deze correctie amper invloed. Ambers PA-totaalscore is 150. Van deze totaalscore wordt nu een gemiddelde gemaakt door ze te delen door het aantal beoordelaars die meegeteld werden (hier 9-2=7). Op deze manier bekomt Amber een PA-factorscore over de criteria heen van 21,43. Deze PA-factorscore wordt dan nog eens gedeeld door het aantal criteria en door de score voor een gemiddelde prestatie (in onze waarderingsschaal is dat 2). Uit deze berekening ontstaat de peer-assessment-factor. Voor Amber is dat Deze PA-factor bepaalt de individuele weging voor Amber van het groepscijfer. In het voorbeeld is het groepscijfer een 7, maar omdat Ambers PA-factor hoger dan 1 is, stijgt haar individueel cijfer. Amber zal voor dit groepswerk een 7,5 in plaats van een 7 krijgen. Verticaal wordt er per criterium een som gemaakt van alle scores die Amber kreeg voor dat criterium, maar van deze som wordt 1 maal de hoogste en 1 maal de laagste score afgetrokken. Vervolgens wordt deze som gedeeld door het aantal overblijvende scores (=aantal beoordelaars 2). Op deze manier krijg je een gecorrigeerd gemiddelde per criterium, dat de peer-assessmentfactorscore per criterium genoemd wordt. TRANSPARANT 3: CRITERIUMOVERZICHT Deze PA-factorscores per criterium worden gekopieerd naar het Groepsoverzicht criteria (zie 1 e rij). Op dit formulier krijgt de docent een overzicht van de scores van alle studenten, voor alle criteria. Dit wordt gebruikt om de volgende les de resultaten van de peer-assessment in de taakgroepen te bespreken, zodat studenten weten waar ze tijdens de volgende probleemtaken op moet letten. Voor Amber krijgen we hier opnieuw een overzicht van haar sterke en zwakke kanten in het groepsproces. Stap 3 (uitvoeren vóór aanvang van de peer-assessment) Opslaan van een scorebestand (per afnamemoment) voor elke taakgroep afzonderlijk Open het bestand PASI.xls. Klik bovenaan het scherm op de menu-optie Bestand en kies vervolgens voor Opslaan als. Selecteer een map in uw eigen schijfgebied bij de optie Opslaan in: Vul achter Bestandsnaam een nieuwe naam in, bijvoorbeeld de groepsnaam/code van de groep waarop het bestand betrekking heeft, en de datum van de peer-assessment-afname. Klik tenslotte op de knop Opslaan. Herhaal stap 3 voor elke taakgroep/onderwijsgroep die u begeleidt en doe dit voor elke peerassessment-afname opnieuw. Stap 4 (uitvoeren vóór aanvang van de peer-assessment) Gegevens in het groepsoverzicht groepsoverzicht totaal invullen Open het scorebestand voor een taakgroep. Klik met de muis onderaan het scherm op de tab van het werkblad Groepsoverzicht totaal. Vul in cel E2 de naam/code in van de groep waarvoor u dit bestand wilt gebruiken. Gebruik de TAB-toets om naar de volgende in te vullen cellen te gaan. Wilt u gegevens die in een cel zijn ingevuld wijzigen, dubbelklik erop of druk op de functietoets F2. Daarna kunt u de pijl-toetsen gebruiken om naar de gewenste plek te gaan. Het groepscijfer (de score voor het groepsproduct) kan uiteraard pas na afloop van het groepswerk worden ingevuld. Het maximumcijfer dat behaald kan worden voor het groepsproduct (bv. punten op 10 of punten op 20) kan wel al ingevuld worden in cel H3. Het rekenblad zal er voor zorgen dat een individueel cijfer later nooit hoger zal zijn dan dit maximumcijfer. De beoordelingscriteria kunnen naar wens worden aangepast en/of aangevuld. Dit moet enkel gebeuren op het blad groepsoverzicht totaal, de criteria worden automatisch gekopieerd naar het groepsoverzicht voor criteria, het scoreformulier en de individuele scoreformulieren per student. Gebruiksaanwijzing PASI Gielen, Struyven, Dochy & Beijer,

4 Bij voorkeur werden de criteria reeds bij de start van het groepswerk met de studenten besproken of werden ze samen met hen vastgelegd. Indien het de eerste keer is dat studenten met het systeem werken, worden de criteria bij de start van het groepswerk door de docent gegeven. Nadat de studenten enige tijd in groep hebben gewerkt, krijgen ze de kans om deze criteria te bespreken en bij te stellen. Dit betekent dat de criteria die op dit moment op in het scorebestand worden ingevuld, slechts voorlopig zijn. Ze kunnen in samenspraak met de studenten nog aangepast worden (eventueel handmatig op de scoreformulieren). De studentnamen worden ingevuld in het groepsoverzicht totaal, ze worden automatisch gekopieerd naar het groepsoverzicht voor criteria, het scoreformulier en de individuele scoreformulieren per student. Er kunnen maximaal 12 beoordelingscriteria en 15 studentnamen worden ingevuld. Afdrukken van de scoreformulieren Klik met de muis onderaan het scherm op de tab van het Scoreformulier. Hier hoeft u niets in te vullen, alles wordt automatisch overgenomen uit het groepsoverzicht. Dit blad is uitsluitend bedoeld om af te drukken en uit te delen aan alle groepsleden van een taakgroep. Klik bovenaan het scherm op de menu-optie Bestand en kies vervolgens voor Afdrukken. Vul in het afrukvenster het gewenste aantal afdrukken in (aantal groepsleden PER TAAKGROEP/ ONDERWIJSGROEP). Herhaal stap 4 voor elke taakgroep die u begeleidt!!! Stap 5 (eigenlijke uitvoering van de peer-assessment) Studenten beoordelen elkaars taak- en groepsgerichte samenwerkingsvaardigheden op basis van de afgesproken criteria Studenten krijgen elk een scoreformulier, vullen bovenaan hun eigen naam in, en beoordelen zichzelf en elkaar cfr. uitleg in stap 2. Stap 6 (uitvoeren vóór de feedbacksessie naar aanleiding van de peer-assessment) Scores per student invoeren Verzamel alle ingevulde scoreformulieren en leg ze op volgorde per taakgroep, d.w.z. volgens de namen zoals die in het groepsoverzicht zijn opgenomen. Bekijk de formulieren en let op of de scores realistisch zijn (bv. bij een groep van zes studenten kan er op één criterium niet zes maal een 3 worden gegeven, want dan zou iedereen beter dan de rest van de groep presteren, hetgeen onmogelijk is). Open het scorebestand van de groep waarvoor u de scores wilt invoeren. Voer de scores voor de individuele studenten in op de werkbladen student (1), student (2), enz. Gebruik de toetscombinaties Ctrl-PageDown en Ctrl-PageUp om een volgend/vorig werkblad op te roepen en de Tab-toets om naar de volgende in te vullen cel te gaan. Op het werkblad student (1) vult u op de eerste regel de scores is die student 1 heeft gegeven aan student 1; aan zichzelf dus. Op het werkblad student (2) vult u op de eerste regel de scores in die student 1 heeft gegeven aan student 2, enzovoort. Op de tweede regel van elk werkblad vult u de scores in die student 2 aan de betreffende studenten heeft gegeven. De individuele cijfers worden automatisch berekend. Sla na het invoeren van alle scores het bestand op onder dezelfde naam. Afdrukken van het groepsoverzicht criteria Klik met de muis onderaan het scherm op de tab van het werkblad Groepsoverzicht criteria. Om criteriumgerichte feedback aan de studenten te kunnen geven over hun functioneren in de taakgroep, biedt het Groepsoverzicht criteria een overzicht van de gecorrigeerde gemiddeldes van elke student voor elk criterium afzonderlijk. Maak een afdruk van dit formulier via de menu-opties Bestand, Afdrukken. Gebruiksaanwijzing PASI Gielen, Struyven, Dochy & Beijer,

5 Stap 7 (uitvoeren tijdens de (tussentijdse) feedbacksessie bij het groepswerk) Bespreking van de peer-assessment-factorscores per criterium Bespreek de resultaten van het Groepsoverzicht criteria met de voltallige taakgroep. De scores per criterium zijn te interpreteren volgens de schaal van 1 tot 3, die ook op het scoreformulier gebruikt werd. Een score 2 betekent een gemiddelde score op dat criterium. De peer-assessment-factor (laatste kolom) geeft de studenten een idee welke invloed deze peer-scores zullen hebben op hun individueel cijfer. Indien de peer-assessment-factor lager dan 1 is, zal het individuele cijfer dalen ten opzichte van het groepscijfer (door vermenigvuldiging). Indien de peerassessment-factor hoger dan 1 is, zal het individuele cijfer stijgen. Studenten vernemen in de bespreking ook de peer-assessment-scores van de medestudenten, maar krijgen die niet op papier. Ze krijgen wel de kans om hun persoonlijke scores over te schrijven, om erop te reflecteren en om te kunnen vergelijken met scores van eerdere en/of toekomstige peer-assessments. De docent bewaart de anonimiteit van de beoordelingen en geeft enkel het gecorrigeerde gemiddelde. Medestudenten beslissen zelf of ze aan elkaar vertellen welke scores zij gaven. Ze worden wel aangemoedigd om elkaar constructieve feedback te geven, met name door concrete gebeurtenissen en gedragingen te beschrijven die aan de basis liggen van de toegekende scores en door suggesties te geven ter verbetering. Indien er bij het invoeren van de scoreformulieren onrealistische scores werden opgemerkt, wordt dit met de taakgroep besproken. Indien nodig worden de peer-scores vervangen door docent-scores. Stap 8 (uitvoeren aan het eind van het groepswerk) Groepscijfer invoeren Open het scorebestand van de groep waarvoor u de scores wilt invoeren. Klik met de muis onderaan het scherm op de tab van het werkblad Groepsoverzicht totaal. Vul in cel H2 het groepscijfer in. Dit is de score die u als docent toekent voor de kwaliteit van het geleverde groepsproduct. Het maximumcijfer dat behaald kan worden heeft u normaal gezien al eerder ingevuld in cel H3. Indien alle peer-assessment-scores reeds ingevoerd zijn (zie stap 6) *, zal het individuele cijfer van elke student automatisch berekend worden. Dit individuele cijfer vindt u terug op het Groepsoverzicht totaal, en ook op de individuele scoreformulieren student (1) t/m student (15). *Indien gewenst: aanpassing van de peer-assessment-scores per student Indien u ervoor kiest om een eerste (tussentijdse) peer-assessment-beurt louter formatief te gebruiken, met de bedoeling studenten feedback te geven over hun groepsfunctioneren en hen de kans te bieden hieruit te leren, kan u op het eind van het groepswerk een tweede peer-assessment-beurt inbouwen met summatieve doeleinden. In dat geval beïnvloeden enkel de resultaten van deze tweede peer-assessment het uiteindelijke individuele cijfer. Terwijl u voor de eerste peer-assessment-beurt stopt bij stap 7, doorloopt u voor de tweede peerassessment-beurt dan opnieuw alle nodige stappen, inclusief deze achtste stap. Afdrukken van het groepsoverzicht Klik met de muis onderaan het scherm op de tab van het werkblad Groepsoverzicht totaal. Maak een afdruk van het geselecteerde werkblad via de menu-opties Bestand, Afdrukken. Indien u dit wenst, kan u ook de individuele scoreformulieren per student afdrukken. Het is echter niet de bedoeling dat deze aan de studenten worden doorgegeven, omdat hiermee de anonimiteit van de beoordeling in het gedrang komt. Bespreek de resultaten met de studenten. Laat de medestudenten eventuele adviezen voor verbetering formuleren voor studenten die minder goed werden beoordeeld. Gebruiksaanwijzing PASI Gielen, Struyven, Dochy & Beijer,

6 Referenties Birenbaum, M.& Dochy, F. (1996). Alternatives in assessment of achievements, learning processes and prior knowledge. Boston: Kluwer Academic Dochy, F. (1999). Instructietechnologie en innovatie van probleemoplossen: over constructiegericht academisch onderwijs. Utrecht: Lemma. Dochy, F. & de Rijke, T.R. (Red.). (1995). Assessment centers: Nieuwe toepassingen in opleiding, onderwijs en HRM. Utrecht: Lemma. Dochy, F., Heylen, L., & Van de Mosselaer, H. (2000). Coöperatief leren in een krachtige leeromgeving: Handboek probleemgestuurd leren in de praktijk. Leuven: Acco. Dochy, F., Heylen, L., & Van de Mosselaer, H. (Eds.). (2002). Assessment in onderwijs. Nieuwe toetsvormen en examinering in studentgericht onderwijs en competentiegericht onderwijs. Utrecht: Lemma. Dochy, F. & Mc Dowell, L. (1997). Assessment as a tool for learning. Studies in Educational Evaluation, 23, Dochy, F., & Moerkerke, G. (1997). The present, the past and the future of achievement testing and performance assessment. International Journal of Educational Research, 27, Dochy, F., Segers, M. & Sluijsmans, D. (1999). The use of self-, peer- and co-assessment in higher education: A review. Studies in Higher Education, 24, Hall, K. (1995). Co-assessment: participation of students with staff in the assessment process. A report of Work in Progress. Invited Paper at the Second European Electronic Conference on Assessment and Evaluation, February 6-10, EARLI-AE list European Academic & Research Network (EARN) (EARLI-AE list on Listserv@nic.surfnet.nl). Sambell, K., McDowell, L. & Brown, S. (1997). "But is it fair?": An exploratory study of student perceptions of the consequential validity of assessment. Studies in Educational Evaluation, 23, Segers, M., Dochy, F., & Cascallar, E. (Eds.). (2003). Optimising new modes of assessment: In search for qualities and standards. Dordrecht: Kluwer Academic. Topping, K. (1998). Peer-assessment between students in colleges and universities. Review of Educational Research, 86, Zie ook verder de publicaties van David Boud, Dominique Sluijsmans, Mien Segers, Sabine Dierick. Gebruiksaanwijzing PASI Gielen, Struyven, Dochy & Beijer,

Als je als docent beslist om gebruik te maken van peer assessment doorloop je best enkele stappen:

Als je als docent beslist om gebruik te maken van peer assessment doorloop je best enkele stappen: Peer assessment Omschrijving Peer assessment is een proces waarin medestudenten die eenzelfde leerproces hebben doorgemaakt elkaar evalueren. Ontwikkeling Als je als docent beslist om gebruik te maken

Nadere informatie

INLOGGEN Vul gebruikersnaam en wachtwoord in, en klik op log in.

INLOGGEN Vul gebruikersnaam en wachtwoord in, en klik op log in. Snel starten met Testweb PSL als coördinator WAAR? Je vindt Testweb PSL op de volgende website: www.testweb.bsl.nl Je kunt inloggen in het groene vak aan de rechterkant: Direct inloggen Testweb PSL INLOGGEN

Nadere informatie

Snel starten met Testweb PSL-b als Leerkracht

Snel starten met Testweb PSL-b als Leerkracht Snel starten met Testweb PSL-b als Leerkracht WAAR? Je vindt Testweb PSL op de volgende website: www.testweb.bsl.nl Je kunt inloggen in het groene vak aan de rechterkant: Direct inloggen Testweb PSL INLOGGEN

Nadere informatie

Handleiding online instrument voor Peer Assessment

Handleiding online instrument voor Peer Assessment Handleiding online instrument voor Peer Assessment Versie November 2008 1 Inleiding Peer assessment Peer assessment kan beschouwd worden als een vorm van peer-assisted learning 1. Het ultieme doel van

Nadere informatie

2.4.4 LibreOffice Werkblad Mac

2.4.4 LibreOffice Werkblad Mac 2.4.4 LibreOffice Werkblad Mac Deze cursus bestaat uit 4 delen. 1. Werkblad gebruiken voor berekeningen 2. Werkblad gebruiken voor het maken van lijsten 3. Werkblad gebruiken voor een (eenvoudige) boekhouding

Nadere informatie

6.8 Lijsten: oefeningen

6.8 Lijsten: oefeningen 6.8 Lijsten: oefeningen Opgaven 44.: Records zoeken Open het document "Autokosten". Klik in de lijst. Kies de opdracht 'Data - Formulier' [Data - Form]. Klik de knop 'Criteria' [Criteria]. Vul als zoekcriterium

Nadere informatie

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren STIMULEREN VAN LEREN IN STUDENTGERICHTE LEEROMGEVINGEN? Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren Probleemgestuurd leren Projectonderwijs Casusgebaseerd onderwijs

Nadere informatie

Informatica College Blaucapel/KS Handelingsdeel IV. Basis Excel

Informatica College Blaucapel/KS Handelingsdeel IV. Basis Excel blaucapel Basis Excel Excel is een rekenprogramma: een elektronisch rekenvel. Het wordt ook wel een spreadsheet (een verspreid veld) genoemd. Wat kun je bijvoorbeeld maken met excel: Prijsberekeningen

Nadere informatie

Etiketten maken en Printen.

Etiketten maken en Printen. Etiketten maken en Printen. Klik op het tabblad verzendlijsten Het onderstaande venster verschijnt nu, Klik nu op afdruk samenvoegen Nu komt het hiernaast staande venster klik nu op Stapsgewijze wizard

Nadere informatie

Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie: instructie

Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie: instructie Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie: instructie Met ingang van het cohort september 2014 voert de Radboud Docenten Academie het Digitale Evaluatieformulier in. Inhoudelijk verschilt dit niet

Nadere informatie

Toetsen in Blackboard

Toetsen in Blackboard Toetsen in Blackboard Met de tool Test kun je toetsvragen maken en afnemen. In dit document wordt uitgelegd 1. Hoe een toets gemaakt kan worden. 2. Hoe een toets bewerkt kan worden. 3. Hoe een toets beschikbaar

Nadere informatie

De leerwaarde van toetsen, op weg naar een feedbackcultuur

De leerwaarde van toetsen, op weg naar een feedbackcultuur PLATFORM LEREN VAN TOETSEN De leerwaarde van toetsen, op weg naar een feedbackcultuur Martijn Leenknecht (HZ University of Applied Sciences) Ik ben werkzaam als Ik ken Platform Leren van Toetsen Mijn lievelingskleur

Nadere informatie

Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie: instructie

Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie: instructie Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie: instructie Met ingang van het cohort september 2014 voert de Radboud Docenten Academie het Digitale Evaluatieformulier in. Inhoudelijk zal dit niet wezenlijk

Nadere informatie

WERKEN MET EXCEL. 1 Vooraleer je met de lessen begint

WERKEN MET EXCEL. 1 Vooraleer je met de lessen begint WERKEN MET EXCEL 1 Vooraleer je met de lessen begint Aangezien je voor je lessen regelmatig gebruik zal moeten maken van het informaticalokaal, zijn afspraken met de collega s nodig. Voorzie op iedere

Nadere informatie

Etiketten maken en printen (word 2010).

Etiketten maken en printen (word 2010). Etiketten maken en printen (word 2010). Klik op het tabblad Verzendlijsten. (Zie pijl). Het onderstaande venster komt nu: Klikt u nu op Afdruk samenvoegen starten Er komt weer een venster: Zie hier naast.

Nadere informatie

www.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen

www.digitalecomputercursus.nl 6. Reeksen 6. Reeksen Excel kan datums automatisch uitbreiden tot een reeks. Dit betekent dat u na het typen van een maand Excel de opdracht kan geven om de volgende maanden aan te vullen. Deze voorziening bespaart

Nadere informatie

Wordt de peer assessment schriftelijk en/of mondeling gegeven aan de student met betrekking tot feedback en eventueel de beoordeling?

Wordt de peer assessment schriftelijk en/of mondeling gegeven aan de student met betrekking tot feedback en eventueel de beoordeling? Organisatie peer-, co- of self-assessment Wat verwacht je van de studenten? Het moet voor de studenten duidelijk zijn wat je van ze verwacht. Het is belangrijk dat je duidelijk omschrijft wat de bedoeling

Nadere informatie

Gebruiksvriendelijkheid: Gebruiksaanwijzing:

Gebruiksvriendelijkheid: Gebruiksaanwijzing: Gebruiksvriendelijkheid: Elon Education is een tool waarmee online woordjes geleerd kunnen worden voor de vreemde talen. Ook is het mogelijk om met Elon Education de tafels te oefenen, werkwoorden enz.

Nadere informatie

Handleiding registratiesysteem Kleuterplein. versie 1.0

Handleiding registratiesysteem Kleuterplein. versie 1.0 Handleiding registratiesysteem Kleuterplein versie 1.0 september 2012 1 Inhoudhoudsopgave 1. Het belang van registreren Pagina 3 2. Systeeminstellingen Pagina 4 3. De leerdoelenregistratie Pagina 5 4.

Nadere informatie

Ledenlijsten + etiketten maken

Ledenlijsten + etiketten maken Ledenlijsten + etiketten maken Eerst wordt uitgelegd hoe je een ledenlijst (van alle clubleden of leden per lesjaar) kan opvragen en bewerken en nadien hoe je met deze lijst etiketten kan maken. De ledenlijst

Nadere informatie

Technische handleiding database ontslagmanagement

Technische handleiding database ontslagmanagement Technische handleiding database ontslagmanagement 1. Het databasevenster De database opent u door te dubbelklikken 1 op het Access-icoon Ontslagmanagement.lnk Mogelijk krijgt u eerst één of meerdere vensters

Nadere informatie

TURNITIN IN BLACKBOARD

TURNITIN IN BLACKBOARD TURNITIN IN BLACKBOARD Ik wil weten hoe ik... 1. Een Turnitin opdracht kan aanmaken in Blackboard zie pagina 1 2. Bij de ingeleverde opdrachten kom zie pagina 4 3. Feedback kan geven met Grademark zie

Nadere informatie

SNEL WERKEN MET EXCEL

SNEL WERKEN MET EXCEL SNEL WERKEN MET EXCEL 2013 Computertraining voor 50-plussers PC50plus computertrainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl Snel werken met Excel C O M P

Nadere informatie

4 Opmaak van een werkblad

4 Opmaak van een werkblad 4 Opmaak van een werkblad Stappen Uitleg Visueel Stap 1 Wat is een werkblad Met het werkblad bedoelen we het blad waarin je werkt. Met andere woorden het blad waarop je berekeningen maakt, grafieken en

Nadere informatie

Excel Van rookie tot wizard. Willem De Meyer Hans Vanlanduyt. Acco Leuven / Den Haag

Excel Van rookie tot wizard. Willem De Meyer Hans Vanlanduyt. Acco Leuven / Den Haag Excel 2016 Van rookie tot wizard Willem De Meyer Hans Vanlanduyt Acco Leuven / Den Haag Inleiding Excel is een elektronisch rekenblad. Het programma laat toe om tabellen op te bouwen. Dit kunnen eenvoudige

Nadere informatie

Marjo Maas: fysiotherapeut / docent / onderzoeker Peer assessment De impact van peer assessment op het klinische redeneren en het klinisch handelen van fysiotherapeuten in opleiding en fysiotherapeuten

Nadere informatie

HANDLEIDING FLEETCALCULATOR WWW.DUTCHLEASE.NL

HANDLEIDING FLEETCALCULATOR WWW.DUTCHLEASE.NL HANDLEIDING FLEETCALCULATOR WWW.DUTCHLEASE.NL Deze handleiding geeft een beschrijving van de mogelijkheden van de webcalculator. De volgorde van de onderwerpen is gelijk aan het proces dat wordt doorlopen

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1. beginnen met excel

HOOFDSTUK 1. beginnen met excel HOOFDSTUK 1 beginnen met excel Inleiding Voor het betere rekenwerk in de bedrijfseconomie worden spreadsheets (rekenbladen) gebruikt. In dit hoofdstuk leer je omgaan met algemene basisbewerkingen in Excel:

Nadere informatie

Afdrukken in Calc Module 7

Afdrukken in Calc Module 7 7. Afdrukken in Calc In deze module leert u een aantal opties die u kunt toepassen bij het afdrukken van Calc-bestanden. Achtereenvolgens worden behandeld: Afdrukken van werkbladen Marges Gedeeltelijk

Nadere informatie

TOETSTIP 6 FEBRUARI 2007

TOETSTIP 6 FEBRUARI 2007 TOETSTIP 6 FEBRUARI 2007 Bepaling wat en waarom je wilt meten Toetsopzet Materiaal Betrouwbaarheid Beoordeling Interpretatie resultaten TIP 6: PEER-ASSESSMENT: WAT, WANNEER EN HOE? Zoals we in ToetsTip

Nadere informatie

Stappenplan QuickScan NOV - Beheerder

Stappenplan QuickScan NOV - Beheerder Stappenplan QuickScan NOV - Beheerder Voorbereiding Excel versies eerder dan versie 2007: 2. Ga naar de menu-optie Extra - Macro s - Beveiliging. 3. Kies voor Beveiligingsniveau Gemiddeld. 4. Sluit Excel

Nadere informatie

Handleiding Zorgverzekeraar Winmens versie 7.29

Handleiding Zorgverzekeraar Winmens versie 7.29 Handleiding Zorgverzekeraar Winmens versie 7.29 Zorgverzekeraar oproepen Als u een zorgverzekeraar wilt oproepen om de gegevens te bekijken of te bewerken kunt boven in het zorgverzekeraars scherm, op

Nadere informatie

HANDLEIDING EPASS beoordelaars / examinatoren Erasmus MC Onderwijsbeleid en -advies, maart 2018

HANDLEIDING EPASS beoordelaars / examinatoren Erasmus MC Onderwijsbeleid en -advies, maart 2018 HANDLEIDING EPASS beoordelaars / examinatoren Erasmus MC Onderwijsbeleid en -advies, maart 2018 1. Introductie EPASS EPASS (Elektronisch Portfolio Assessment Support System) is ontwikkeld door de Universiteit

Nadere informatie

Een grafiek maken in Excel

Een grafiek maken in Excel Een grafiek maken in Excel [Paul De Meyer] 1 Microsoft Excel starten Ga naar start en kies in Alle programma s voor Microsoft Excel of Dubbelklik op het bureaublad het icoontje Microsoft Excel Automatisch

Nadere informatie

Handleiding. webcalculator pon privé lease

Handleiding. webcalculator pon privé lease Handleiding webcalculator pon privé lease 1 handleiding webcalculator pon privé lease Deze handleiding geeft een beschrijving van de mogelijkheden van de webcalculator. De volgorde van de onderwerpen is

Nadere informatie

Handleiding BreakEven Calculator Door Thomas Vulsma

Handleiding BreakEven Calculator Door Thomas Vulsma Handleiding BreakEven Calculator Door Thomas Vulsma Introductie Deze handleiding geeft een korte inleiding tot de werking en het gebruik van de BreakEven Calculator. Met een paar simpele stappen leert

Nadere informatie

Klik op de tegel Leerwinstplan. Klik op de tegel Leerlingprofiel. Selecteer links bovenin een leerling en domein uit de lijst

Klik op de tegel Leerwinstplan. Klik op de tegel Leerlingprofiel. Selecteer links bovenin een leerling en domein uit de lijst Leerlingprofiel - Pedagogisch en didactisch handelen invoeren Klik op de tegel Leerlingprofiel Selecteer links bovenin een leerling en domein uit de lijst Klik bij Pedagogisch en didactisch handelen op

Nadere informatie

Documenten overdragen naar de nieuwe account

Documenten overdragen naar de nieuwe account Documenten overdragen naar de nieuwe account (we raden aan om google Chrome te gebruiken bij deze instructies) STAP 1: Via de oude account (over te dragen documenten) 1. Surf naar http://www.google.be

Nadere informatie

Blackboard Assignment tool

Blackboard Assignment tool Blackboard Assignment tool Voor het geven van opdrachten binnen de Blackboard (Bb) leeromgeving heeft Bb een tool ontwikkeld met de naam Assignment. Deze naam kan tot enige verwarring leiden omdat er ook

Nadere informatie

ADRES 2000 VOOR WINDOWS

ADRES 2000 VOOR WINDOWS Theun Bollema 2011 Met Adres 2000 voor Windows is het mogelijk om eenvoudige databases te maken of om adressenbestanden (met meer dan 50000 adressen is geen probleem) te beheren. Door zijn opzet kan het

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Basishandelingen

Hoofdstuk 2 Basishandelingen Hoofdstuk 2 Basishandelingen Overzicht van de vereiste voorkennis Kennismaking met Windows Basishandelingen in Windows Hoofdstuk 1: Inleiding Je leert in dit hoofdstuk Studietaak 1: De celaanwijzer verplaatsen......................................................207

Nadere informatie

CARGO DATA SYSTEMS BV

CARGO DATA SYSTEMS BV CARGO DATA SYSTEMS BV DE OPLOSSING VOOR TOTALE EXPEDITIE EN TRANSPORT AUTOMATISERING Emballage Administratie Emballage Administratie Dit document beschrijft de werking van de Emballage Administratie module

Nadere informatie

Octopus > handleiding bij modal split onderzoek

Octopus > handleiding bij modal split onderzoek Octopus > handleiding bij modal split onderzoek inleiding Het herkomst- en vervoerswijze-onderzoek vormt het eerste onderdeel van stap 3. In dit deel van het onderzoek worden de volgende gegevens verzameld:

Nadere informatie

Weebly: Stappenplan voor docenten

Weebly: Stappenplan voor docenten Weebly: Stappenplan voor docenten Stap 1: Registratie Ga naar http://education.weebly.com/ Voordat u aan de slag kunt met Weebly moet u zich inschrijven. U vult uw gebruikersnaam en uw e-mailadres in en

Nadere informatie

Office LibreOffice Werkblad gebruiken

Office LibreOffice Werkblad gebruiken office_lo_werkblad_gebruiken/05-03-15/pag 1/6 Office LibreOffice Werkblad gebruiken Deze les bestaat uit 4 delen. 1. Werkblad gebruiken voor berekeningen 2. Werkblad gebruiken voor het maken van lijsten

Nadere informatie

Handleiding Paper AIP deel B

Handleiding Paper AIP deel B Handleiding Paper AIP deel B 0. Samenvatting en planning 1. Inleveren conceptversie paper 2. Feedback geven op conceptversie medestudent 3. Feedback lezen op jouw conceptversie 4. Definitieve versie paper

Nadere informatie

9.19 Macro s: oefeningen

9.19 Macro s: oefeningen 9.19 Macro s: oefeningen Oefening 84.: Macro relatief opnemen Open een nieuwe map. Plaats uw invoercel ergens in de linker-bovenhoek van het blad (bijvoorbeeld in B2). Start het opnemen van een macro met

Nadere informatie

Gebruikershandleiding ESIS Schoolrapport

Gebruikershandleiding ESIS Schoolrapport ESIS Gebruikershandleiding ESIS Schoolrapport Versie februari 2013-1 - Zonder schriftelijke toestemming van de auteur mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel

Nadere informatie

EPASS HANDLEIDING beoordelaars Inwendige geneeskunde Erasmus MC Desiderius School, november 2014

EPASS HANDLEIDING beoordelaars Inwendige geneeskunde Erasmus MC Desiderius School, november 2014 EPASS HANDLEIDING beoordelaars Inwendige geneeskunde Erasmus MC Desiderius School, november 2014 Deze handleiding is geschreven voor beoordelaars en examinatoren, die deel- en eindbeoordelingen invullen

Nadere informatie

Handleiding bij de Booktest Generator

Handleiding bij de Booktest Generator Handleiding bij de Booktest Generator Het programma voor het maken van toetsen bij boeken. (c) 2005/2009 Visiria Uitgeversmaatschappij Twisk Inleiding Onze dank voor het aanvragen van de Booktest Generator.

Nadere informatie

Handleiding tool Schooloverzicht

Handleiding tool Schooloverzicht Handleiding tool Schooloverzicht De tool schooloverzicht is onderdeel van het roosterprogramma. Met het schooloverzicht kunt u de ingevulde roosters van individuele medewerkers onder elkaar bekijken. Het

Nadere informatie

Praktijkinstructie Dataverwerking 1 (CSE02.1/CREBO:50236)

Praktijkinstructie Dataverwerking 1 (CSE02.1/CREBO:50236) instructie Dataverwerking 1 (CSE02.1/CREBO:50236) pi.cse02.1.v2 ECABO, 1 september 2003 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd

Nadere informatie

Geert Kraeye. Pas de grootte van de kolommen aan aan de plaats die men nodig zal hebben voor de vragen, de antwoorden, de evaluatie en de punten.

Geert Kraeye. Pas de grootte van de kolommen aan aan de plaats die men nodig zal hebben voor de vragen, de antwoorden, de evaluatie en de punten. Geert Kraeye 1. Doel van deze methode van werken: Door deze methode van werken kan men zelf werkbladen maken die op interactieve basis samenwerken met de leerling. De leerling krijgt onmiddellijk respons

Nadere informatie

HANDLEIDING EPASS beoordelaars / examinatoren Erasmus MC Desiderius School, december 2015

HANDLEIDING EPASS beoordelaars / examinatoren Erasmus MC Desiderius School, december 2015 HANDLEIDING EPASS beoordelaars / examinatoren Erasmus MC Desiderius School, december 2015 Deze handleiding is geschreven voor: - beoordelaars (deelbeoordelingen invullen en valideren) - examinatoren (eindbeoordelingen

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Google Forms voor selectietrainingen

Gebruikershandleiding Google Forms voor selectietrainingen Gebruikershandleiding Google Forms voor selectietrainingen Dit is een bijlage van het hockeyvisie artikel De (on)mogelijkheden van beoordelen en selecteren in de hockeysport door Niels Papen. Om alle beoordelingen

Nadere informatie

1 De werkmap beschermen

1 De werkmap beschermen 1 De werkmap beschermen Er zijn veel redenen om een werkmap, of delen ervan, te willen afschermen of beschermen. Het kan zijn dat delen van een werkblad gegevens bevatten die nodig zijn bij een berekening,

Nadere informatie

Dit is een artikel uit de Peter van Olmen serie: Handleidingen Voor Iedereen AUDACITY HANDLEIDING. Voor audacity versie 1.2.6

Dit is een artikel uit de Peter van Olmen serie: Handleidingen Voor Iedereen AUDACITY HANDLEIDING. Voor audacity versie 1.2.6 AUDACITY HANDLEIDING Voor audacity versie 1.2.6 Inhoudsopgave 1.1: Installatie 1.2: Mp3 bestanden mogelijk maken 2.1: Een bestand openen 2.2: Uitleg knoppen 2.3: Een deel selecteren 2.4: Verwijderen 2.5:

Nadere informatie

Handleiding Projectplanningsdocument

Handleiding Projectplanningsdocument Handleiding Projectplanningsdocument Inhoud Inleiding... 3 1. Home... 4 2. Medewerker invoeren / wijzigen / verwijderen... 5 3. Project invoeren / wijzigen / verwijderen... 6 4. Actie invoeren / wijzigen

Nadere informatie

7 FLITSEND BOEKHOUDEN: HANDLEIDING

7 FLITSEND BOEKHOUDEN: HANDLEIDING 7 FLITSEND BOEKHOUDEN: HANDLEIDING 1 Flitsend Boekhouden Test je kennis 4.2 In Flitsend Boekhouden Test je kennis boek je een reeks samenhangende verrichtingen. Sommige opdrachten vangen aan bij de start

Nadere informatie

Het beoordelen van de kwaliteit van rubrics

Het beoordelen van de kwaliteit van rubrics Het beoordelen van de kwaliteit van rubrics Johan van Strien Johan van Strien is universitair docent bij de Open universiteit. Email: johan.vanstrien@ou.nl Desirée Joosten-ten Brinke Desirée Joosten-ten

Nadere informatie

Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie. Als niets lukt

Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie. Als niets lukt Digitale Formulieren Radboud Docenten Academie Met ingang van het cohort september 2014 voert de Radboud Docenten Academie het Digitale Evaluatieformulier in. Inhoudelijk zal dit niet wezenlijk verschillen

Nadere informatie

Een formule is een berekening die jij zelf maakt in Excel. Een formule begint met het isgelijkteken en bevat celverwijzingen.

Een formule is een berekening die jij zelf maakt in Excel. Een formule begint met het isgelijkteken en bevat celverwijzingen. Formules Een formule is een berekening die jij zelf maakt in Excel. Een formule begint met het isgelijkteken en bevat celverwijzingen. Figuur 1. Elke formule begint met = Stappen bij het maken van een

Nadere informatie

8.8 Records selecteren

8.8 Records selecteren 8.8 Records selecteren Voor het maken van een uittreksel van één of meerdere records die aan een bepaald criterium voldoen, maakt u gebruik van het 'Filter'. 8.8.1 Automatisch filter Klik in het gebied

Nadere informatie

DATABASEBEHEER IN EXCEL

DATABASEBEHEER IN EXCEL DATABASEBEHEER IN EXCEL 1. LIJSTEN Een lijst is een reeks van rijen met gelijksoortige gegevens waarvan de eerste rij de labels (veldnamen) bevat. Een voorbeeld: Je kunt een lijst beschouwen als een eenvoudige

Nadere informatie

Digitaal proceslogboek handleiding docenten

Digitaal proceslogboek handleiding docenten Digitaal proceslogboek handleiding docenten Welkom bij het digitaal proceslogboek. Het proceslogboek is een onderdeel van de leerlijn informatievaardigheden zoals die sinds het schooljaar 2008/2009 op

Nadere informatie

Handleiding KIJK! Webbased. Beredeneerd aanbod: werken met groepsoverzichten en groepsplannen op basis van uw KIJK! registratie

Handleiding KIJK! Webbased. Beredeneerd aanbod: werken met groepsoverzichten en groepsplannen op basis van uw KIJK! registratie Handleiding KIJK! Webbased Beredeneerd aanbod: werken met groepsoverzichten en groepsplannen op basis van uw KIJK! registratie 1 Inhoud Inleiding... 3 1. Training en Implementatie... 4 2. Starten met de

Nadere informatie

Handleiding Groeidocument

Handleiding Groeidocument Handleiding Groeidocument 1 april 2019 Handleiding Groeidocument 2 Inhoud Inloggen op www.groeidocument.nl... 3 Leerlingen... 4 Sorteren leerlingen... 4 Handmatig een nieuwe leerling aanmaken of vanuit

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

WebQuest / WebKwestie. met Word 2003. www.webkwestie.nl

WebQuest / WebKwestie. met Word 2003. www.webkwestie.nl WebQuest / WebKwestie met Word 2003 www.webkwestie.nl Een WebQuest / WebKwestie maken in Word 2003 Belangrijk is dat alle pagina s en afbeeldingen die u gebruikt in één map worden opgeslagen. Download

Nadere informatie

Instructie BTW-Aangifte

Instructie BTW-Aangifte Instructie BTW-Aangifte Voor de belastingdienst moet u elk kwartaal BTW-aangifte doen. U krijgt hierover elk kwartaal een brief van de belastingdienst met de titel : Aangifte Omzetbelasting. Dit is de

Nadere informatie

Handleiding Boeken hotelovernachting

Handleiding Boeken hotelovernachting Handleiding Boeken hotelovernachting Inhoud valk.com... 3 Reserveringen deel 1... 4 Stap 1 Controleer beschikbaarheid... 4 Stap 2 Kies kamertype... 5 Stap 3 Invullen en controleren gegevens... 6 Registreren

Nadere informatie

Basistechnieken Microsoft Excel in 15 minuten

Basistechnieken Microsoft Excel in 15 minuten Basistechnieken Microsoft Excel in 15 minuten Microsoft Excel is een rekenprogramma. Je kan het echter ook heel goed gebruiken voor het maken van overzichten, grafieken, planningen, lijsten en scenario's.

Nadere informatie

HANDLEIDING beoordelaars HAG Erasmus MC Desiderius School, september 2013

HANDLEIDING beoordelaars HAG Erasmus MC Desiderius School, september 2013 HANDLEIDING beoordelaars HAG Erasmus MC Desiderius School, september 2013 http://my.epass.eu Deze handleiding is geschreven voor huisartsen die coassistenten beoordelen. 1. Introductie epass epass (elektronisch

Nadere informatie

Toledo Elektronische leeromgeving Associatie K.U.Leuven. Elektronisch inleveren van de masterproef via Toledo Handleiding voor studenten

Toledo Elektronische leeromgeving Associatie K.U.Leuven. Elektronisch inleveren van de masterproef via Toledo Handleiding voor studenten Toledo Elektronische leeromgeving Associatie K.U.Leuven Elektronisch inleveren van de masterproef via Toledo Handleiding voor studenten Creëren van een pdf-versie van de masterpaper en eventuele bijlagen

Nadere informatie

6. Absolute en relatieve celadressering

6. Absolute en relatieve celadressering 6. Absolute en relatieve celadressering In deze module leert u: - Wat absolute en relatieve celadressering is; - De relatieve celadressering toepassen; - De absolute celadressering toepassen; - De absolute

Nadere informatie

Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Windows

Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Windows - Lesbrief Beknopte handleiding voor Derive 5.0 for Voorspelbaarheid en Populaties in de tijd Doelgroep Klas 5 t/m 6 havo en vwo Vakken en domeinen Algemene natuurwetenschappen VWO Wiskunde VWO: A domein

Nadere informatie

Vorige maand is er een declaratie van 1700,- gestuurd naar Zilveren Kruis Achmea. Deze declaratie is zichtbaar in het declaratie-overzicht:

Vorige maand is er een declaratie van 1700,- gestuurd naar Zilveren Kruis Achmea. Deze declaratie is zichtbaar in het declaratie-overzicht: Hoofdstuk 1 Voorschot verwerken Sommige verzekeraars werken met voorschotten. Ze betalen dan (een deel van) het gedeclareerde bedrag, of een vast bedrag. Hoe u een voorschot moet verwerken in uw boekhouding,

Nadere informatie

Grafieken tekenen met de computer

Grafieken tekenen met de computer Grafieken tekenen met de computer Inleiding In de natuurwetenschappen doe je vaak onderzoek. Je meet dan bepaalde dingen op en zet deze in een tabel. Van jou wordt dan meestal verwacht dat je er een grafiek

Nadere informatie

Handleiding KIJK! Webbased. Beredeneerd aanbod: werken met groepsoverzichten en groepsplannen op basis van uw KIJK! registratie

Handleiding KIJK! Webbased. Beredeneerd aanbod: werken met groepsoverzichten en groepsplannen op basis van uw KIJK! registratie Handleiding KIJK! Webbased Beredeneerd aanbod: werken met groepsoverzichten en groepsplannen op basis van uw KIJK! registratie Inhoud Inleiding... 3 1. Training en Implementatie... 4 2. Starten met de

Nadere informatie

Computerprogramma PPS, dd. 10 januari 2005

Computerprogramma PPS, dd. 10 januari 2005 Computerprogramma PPS, dd. 10 januari 2005 Inleiding Het computerprogramma PPS is een Excel-applicatie waarmee competenties geïnventariseerd en geoperationaliseerd kunnen worden. Voor elke toegevoegde

Nadere informatie

Als we Outlook opstarten zien we het hiernaast afgebeelde scherm, wat voor de meeste mensen toch wel enige uitleg behoeft, van boven naar onder:

Als we Outlook opstarten zien we het hiernaast afgebeelde scherm, wat voor de meeste mensen toch wel enige uitleg behoeft, van boven naar onder: E-mail in Outlook Als we Outlook opstarten zien we het hiernaast afgebeelde scherm, wat voor de meeste mensen toch wel enige uitleg behoeft, van boven naar onder: 1. Menubalk; met van links naar recht

Nadere informatie

Handleiding Mailing Wizard 18.0

Handleiding Mailing Wizard 18.0 Handleiding Mailing Wizard 18.0 UNIT4 Accountancy B.V. Bastion 4 Postbus 755 3900 AT Veenendaal Telefoon algemeen: 0318-581600 Telefoon Servicedesk: 0318-581750 E-mail: servicedesk.accountancy@unit4.com

Nadere informatie

1 FASE 1: Documenttype selecteren

1 FASE 1: Documenttype selecteren Voornaam:... Datum:... Naam:... Klas:... Nr:... 1 FASE 1: Documenttype selecteren De bedoeling hiervan is het hoofddocument in het leven te roepen, zonder er verder aan te werken. Het is alsof het gegevensbestand

Nadere informatie

STAP 1- Foto s in het schoolalbum zetten

STAP 1- Foto s in het schoolalbum zetten STAP 1- Foto s in het schoolalbum zetten Open de internet pagina www.google.be Klik vervolgens in de zwarte balk op de optie MEER en kies dan de optie foto s Nu moet je aanmelden met volgende gebruiker:

Nadere informatie

Handleiding 103: Collecte Database (CDB) voor Wijkhoofden

Handleiding 103: Collecte Database (CDB) voor Wijkhoofden Handleiding 103: Collecte Database (CDB) voor Wijkhoofden Gebruik handleiding 103: Deze handleiding is bestemd voor wijkhoofden en Vrienden die gegevens gaan verwerken en bewerken in een wijk binnen een

Nadere informatie

9.18 Macro s: oefeningen

9.18 Macro s: oefeningen 9.18 Macro s: oefeningen Oefening 77.: Macro relatief opnemen Open een nieuwe map. Plaats uw invoercel ergens in de linker-bovenhoek van het blad (bijvoorbeeld in B2). Start het opnemen van een macro met

Nadere informatie

Instructie Stabiliteitsmeter

Instructie Stabiliteitsmeter 1 Instructie Stabiliteitsmeter Toon Pennings en Hans Meij, Nederlands Jeugdinstituut Aan de slag Met de Stabiliteitsmeter krijgt u inzicht in de structurele kwaliteitskenmerken van de groep: de groepsgrootte,

Nadere informatie

Werken met de Excelmappen

Werken met de Excelmappen Werken met de Excelmappen Het nieuwe leerplan wijst op het gebruik van een Excelrekenmap naast andere ICT-toepassingen. Het handboek voorziet in de mogelijkheid om sommige opdrachten en oefeningen met

Nadere informatie

HANDLEIDING IBAMAFLEX

HANDLEIDING IBAMAFLEX HANDLEIDING IBAMAFLEX Voor docenten Deel 1: registratie examenresultaten Deel 2: naamlijsten en fotolijsten van studenten Deel 3: gegevens en afwezigheden van studenten opzoeken 08/01/2014 Inhoud 1. Elektronisch

Nadere informatie

25 Excel tips. 25 Handige Excel tips die tijd besparen en fouten voorkomen. Ir. Fred Hirdes. Excel-leren.nl.

25 Excel tips. 25 Handige Excel tips die tijd besparen en fouten voorkomen. Ir. Fred Hirdes. Excel-leren.nl. [Geef tekst op] 25 Excel tips 25 Handige Excel tips die tijd besparen en fouten voorkomen Ir. Fred Hirdes Excel-leren.nl info@excel-helpdesk.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Tip 1 tm

Nadere informatie

Toledo Elektronische leeromgeving Associatie K.U.Leuven. Elektronisch inleveren van de masterproef via Toledo Handleiding voor studenten

Toledo Elektronische leeromgeving Associatie K.U.Leuven. Elektronisch inleveren van de masterproef via Toledo Handleiding voor studenten Toledo Elektronische leeromgeving Associatie K.U.Leuven Elektronisch inleveren van de masterproef via Toledo Handleiding voor studenten Creëren van een pdf-versie van de masterpaper en eventuele bijlagen

Nadere informatie

Excel Elektronisch rekenblad Dhr. Goeminne

Excel Elektronisch rekenblad Dhr. Goeminne 2 e semster 13 Excel Elektronisch rekenblad Dhr. Goeminne Naam :. Hoofdstuk 1: Inleiding Met een rekenblad kunnen we gegevens berekenen, vergelijken, ordenen en presenteren. Excel start je op via het menu

Nadere informatie

Om met Symbaloo te werken, moet u zich aanmelden bij de website van Symbaloo. www.symbaloo.com

Om met Symbaloo te werken, moet u zich aanmelden bij de website van Symbaloo. www.symbaloo.com Heeft u dat nou ook? Je typt het adres van een internetpagina in en dan krijg u een foutmelding. Uhh? O ja, ik heb het adres verkeerd ingetypt. Vanaf nu hoeft dat niet meer gebeuren. We werken gewoon met

Nadere informatie

Een eenvoudig toernooi opzetten met Messerbridge. 3. Maak een keuze voor het aantal secties (=lijnen) en het aantal tafels

Een eenvoudig toernooi opzetten met Messerbridge. 3. Maak een keuze voor het aantal secties (=lijnen) en het aantal tafels Een eenvoudig toernooi opzetten met Messerbridge 1. Start Messerbridge Met een dubbelklik op de snelkoppeling Messerbridge op het bureaublad. 2. Kies de gewenste loopkaarten Klik op File, Nieuw uit loopkaart

Nadere informatie

Handleiding Begroting

Handleiding Begroting Handleiding Begroting 1 Inhoud 2 Inleiding... 3 3 Home... 4 4 Kostensoorten invoeren... 5 5 Kostensoort bewerken... 6 6 Kostenposten invoeren... 7 7 Kostenposten bewerken met formulier... 8 8 Kostenposten

Nadere informatie

Handleiding Leveranciersbeoordeling

Handleiding Leveranciersbeoordeling Handleiding Leveranciersbeoordeling Inhoud Inleiding... 3 1. Home... 4 2. Leverancier invoeren... 5 3. Leverancier wijzigen / verwijderen... 5 4. Leveranciersbeoordeling toevoegen... 6 5. Leveranciersbeoordeling

Nadere informatie

Via het tabblad Pagina-indeling, groep Pagina-instelling kun je de afdrukstand en het papierformaat instellen.

Via het tabblad Pagina-indeling, groep Pagina-instelling kun je de afdrukstand en het papierformaat instellen. SAMENVATTING HOOFDSTUK 9 Pagina-indeling, de Pagina-instelling Via het tabblad Pagina-indeling, groep Pagina-instelling kun je de afdrukstand en het papierformaat instellen. Klik op de knop Afdrukstand

Nadere informatie

Microsoft Publisher 2003

Microsoft Publisher 2003 Bureau voor Taal en Inform at ic a Werfkade 10 9601 LG Hoogezand 0598 390070 e-mail: bti@bbti.nl Microsoft Publisher 2003 www.bbti.nl bbti Hoogezand ,QKRXGVRSJDYH Introductie... 3 Persoonlijke informatie...

Nadere informatie

1. Kennismaken met Calc

1. Kennismaken met Calc 1. Kennismaken met Calc In deze module leert u: - het programma Calc starten. - de onderdelen van het programmavenster van Calc herkennen. - over het werkblad verplaatsen. - gegevens invoeren. - het programma

Nadere informatie

5. Functies. In deze module leert u:

5. Functies. In deze module leert u: 5. Functies In deze module leert u: - Wat functies zijn; - Functies uitvoeren; - De verschillende functies van Calc kennen. - Naar een ander werkblad verwijzen. U kunt eenvoudige berekeningen, zoals aftrekken,

Nadere informatie