RAPPORT ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING KADER Marne College

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING KADER 2012 Marne College Plaats : Bolsward BRIN nummer : 25GB 00 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 8 mei 2014 Datum vaststelling : 25 juni 2014

2 Pagina 2 van 13

3 VASTSTELLING RAPPORT Dit rapport bevat de resultaten van een Onderzoek naar de Kwaliteitsverbetering (okv) dat de inspectie uitvoerde op 8 mei Het rapport is vastgesteld door drs. H.D. den Boer, directeur toezicht voortgezet onderwijs, te Utrecht op 25 juni Pagina 3 van 13

4 Pagina 4 van 13

5 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 8 mei 2014 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op het Marne College afdeling vmbo-(g)t. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs en naar naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 30 mei 2012 stelde de inspectie aanhoudende tekortkomingen vast in de opbrengsten op het Marne College afdeling vmbo-(g)t. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zeer zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie De inspectie is op basis van de uitkomsten van het kwaliteitsonderzoek op 21 januari 2012 gestart met een traject van intensief toezicht op het Marne College afdeling vmbo-(g)t in verband met onvoldoende opbrengsten. Op 30 mei 2012 heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs beoordeeld als zeer zwak in verband met aanhoudende onvoldoende opbrengsten. De bevindingen zijn beschreven in het rapport dat is vastgesteld op 17 september Vervolgens heeft er op 28 november 2012 een tussentijds kwaliteitsonderzoek plaats gevonden. De bevindingen zijn beschreven in het rapport dat is vastgesteld op 18 maart We hebben een voortgangsgesprek gevoerd met het bestuur en de interim-rector van het Marne College op 17 september De bevindingen over de voortgang van de gemaakte afspraken zijn beschreven in het verslag dat is vastgesteld op 15 oktober Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Pagina 5 van 13

6 Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Gesprekken met de schoolleiding, functionarissen leerlingbegeleiding, leraren en leerlingen over de kwaliteit van de indicatoren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsproces, ondersteuning en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 13

7 BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-gt * De leerlingen van de opleiding vmbo-gt behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht * Bij de opleiding vmbo-gt zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten van artikel 11 a-f WVO. Pagina 7 van 13

8 De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3* De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7* Het personeel van de school zorgt ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8* De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteit efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 8 van 13

9 Leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen passende zorg * De school voert de zorg planmatig uit. De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van haar leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. Wet- en regelgeving Voldoet Voldoet niet N.1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24a en 24c). N.2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24 en 24c). N.5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). Beschouwing Pagina 9 van 13

10 Algemeen beeld Op het Marne College afdeling vmbo-(g)t hebben we een positieve ontwikkeling in de kwaliteit van het onderwijs waargenomen en de onderwijskwaliteit in totaliteit als voldoende beoordeeld. De opbrengsten zijn sterk verbeterd en de opbrengstenkaart van 2014 is weer van voldoende niveau met uitzondering van het bovenbouwrendement. De ondersteuning en begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften is in de school goed belegd. Daarnaast beoordelen we zowel het onderwijsproces als de kwaliteitszorg als voldoende. De leraren beheersen in voldoende mate de basisvaardigheden van het didactisch handelen waardoor de leerlingen over het algemeen actief betrokken zijn bij de lessen. Aandacht is geboden voor de verdere ontwikkeling van de meer complexe vaardigheden van leraren, zoals het afstemmen van instructie en verwerking op verschillen tussen leerlingen. De school evalueert de opbrengsten en het onderwijsproces systematisch en werkt doelgericht aan de verbetering ervan. Toelichting Opbrengsten De opbrengsten op het Marne College afdeling vmbo-(g)t zijn, met uitzondering van het bovenbouwrendement, sterk verbeterd en sinds dit jaar weer voldoende. Als we naar de vier onderliggende indicatoren kijken, dan zien we het volgende. Het onderbouwrendement ligt gemiddeld over de laatste drie jaar rond het landelijk gemiddelde. De leerlingen zitten in het derde leerjaar veelal op het niveau dat in overeenstemming is met het advies dat ze van de basisschool hebben gekregen. Het bovenbouwrendement ligt daarentegen ruim onder het landelijk gemiddelde. Het percentage leerlingen dat in de bovenbouw zonder zitten blijven het diploma haalt, is relatief laag. Het gemiddelde cijfer voor het centraal examen is over drie jaar gemeten voldoende. Het verschil tussen het gemiddelde centraal examencijfer en het cijfer voor het schoolexamen ligt gemiddeld over de laatste drie jaar binnen de norm van 0,5 die we voor deze indicator hanteren. De school heeft een aantal maatregelen ter verbetering van de opbrengsten genomen, zoals het invoeren van de Friese plaatsingswijzer, ontwikkelen van toetsbeleid en opstellen van een taal- en rekenbeleidsplan. Om het bovenbouwrendement te verbeteren, gaan mentoren van de leerjaren 2, 3 en 4 in gesprek met leerlingen en hun ouders over het formuleren en realiseren van individuele doelen om zodoende de motivatie te vergroten en de resultaten te verbeteren. Dit om onderpresteren, zoals nu bijvoorbeeld bij de huidige derde klassers het geval is, in de toekomst te voorkomen. Daarnaast wordt met ingang Pagina 10 van 13

11 van volgend schooljaar de lessentabel aangepast; leerlingen kunnen minder extra vakken kiezen, maar hebben dan meer uur per week voor de overgebleven vakken. Onderwijsproces We hebben dertien lessen bezocht. De lessen voldoen over het algemeen aan de basiskwaliteit. Het merendeel van de lessen wordt gekenmerkt door een gestructureerde aanpak van de lessen. Er is winst te behalen in de doelgerichtheid van de lessen; lesdoelen worden niet of nauwelijks aangegeven en evenmin geëvalueerd aan het einde van de les. De meeste docenten geven het leerproces vorm door klassikaal in interactie te gaan met de leerlingen en een enkele docent past een activerende werkvorm adequaat toe. De meeste docenten stemmen hun les echter nog onvoldoende af op verschillen tussen leerlingen. Als er afstemming plaats vindt, dan is die veelal alleen gericht op de zwakkere leerling, terwijl er ook meer uit de sterkere leerling gehaald zou kunnen worden. Als er meer differentiatie in de les plaats vindt, zowel in instructie als verwerking, raken leerlingen meer gemotiveerd om te leren. De duur van de lessen op het Marne College, 60 minuten per les, leent zich hier overigens goed voor. Docenten geven regelmatig feedback, maar de feedback is voornamelijk gericht op wat leerlingen al dan niet geleerd lijken te hebben (goed of fout). Het is daarentegen ook van belang om leerlingen aan te geven hoe ze vervolgens hun resultaten kunnen verbeteren. Het nabespreken van gemaakte toetsen met leerlingen is daarbij essentieel en dit gebeurt niet structureel op het Marne College. Tenslotte hebben we een wisselend beeld gezien ten aanzien van het hanteren van adequate vakdidactische principes. Zo propageren docenten van maatschappijvakken op een goede wijze het leren door veel voorbeeldmateriaal te gebruiken van waaruit de relatie wordt gelegd naar de eigen leefwereld van de leerling. Daarentegen hanteren docenten van een moderne vreemde taal nog in onvoldoende mate doeltaal als voertaal. Ondersteuning en begeleiding De begeleiding en ondersteuning van leerlingen met specifieke onderwijs- en/of ondersteuningsbehoeften is in de school goed belegd. Er is sprake van een goede samenwerking tussen de diverse zorgfunctionarissen, zowel intern als extern. Iedere maandag is er een orthopedagoog op school aanwezig om de begeleidingsvraag van leerlingen en docenten nader te bepalen en te bespreken. Specifieke aandacht gaat uit naar leerlingen met frequent verzuim in combinatie met motivatieproblemen, waarbij ook het vergroten van ouderbetrokkenheid een belangrijk onderdeel is. Pagina 11 van 13

12 De school volgt op het gebied van taal en rekenen de prestaties van leerlingen systematisch door landelijk genormeerde toetsen af te nemen. Om achterstanden op taal en rekenen zo veel mogelijk weg te werken, zijn er de zogeheten Marne-uren en remediale hulpuren. Deze uren worden ook door leerlingen benut om de resultaten op één van de andere vakken te verbeteren of om toe te werken naar opstroom. Alle leerlingen werken aan hun rekenvaardigheid door gebruik te maken van remediërend ICT-materiaal. In het taalbeleidsbeleidsplan van het Marne College ligt het accent bij leesbevordering en taalverzorging. De transfer van het taal- en rekenbeleid naar vakdocenten is nog een aandachtspunt. Kwaliteitszorg We hebben de kwaliteitszorg van het Marne College als voldoende beoordeeld. Samen met een procesbegeleider vanuit het project 'leren verbeteren' van de VO-raad heeft de schoolleiding haar kwaliteitszorgsysteem op basis van de PDCA-cyclus vorm gegeven. Vier keer per jaar voeren schoolleiding en bestuurder 'planning & control' gesprekken over de onderwijskwaliteit. De school draait mee in het systeem van onderlinge visitatie van scholen binnen de onderwijsgroep Fricolore. Daarnaast heeft de schoolleiding middels lesobservaties, leerling- en ouderenquêtes en functioneringsgesprekken zicht op de kwaliteit van het onderwijs en leren. In alle ontwikkelingen is de focus gelegd op het primaire proces. Zo heeft professionalisering van docenten plaats gevonden in de vorm van scholing in de vijf rollen van de docent, didactische strategieën en omgaan met verschillen. Ook zijn de kenmerken van een goede les geformuleerd en kijken collega's bij elkaar in de les op basis van een kijkwijzer om van elkaar te leren. Het Marne College heeft ook vele stappen gezet op het terrein van opbrengstgericht werken. De school heeft voldoende zicht op de resultaten, onder andere door jaarlijks de gemiddelde (examen)cijfers per vak te analyseren. De school heeft een schoolbreed toetsbeleid ontwikkeld en het is nu zaak om hier verder uitvoering aan te geven door dit toetsbeleid te vertalen naar afspraken binnen de vakgroepen. De verantwoordelijkheid van de onderwijskwaliteit wordt nadrukkelijker neergelegd bij deze vakgroepen. Iedere vakgroep heeft een vakwerkplan opgesteld waarin aspecten als integratie van het toetsbeleid en opbrengstgericht werken onderdelen zijn. Pagina 12 van 13

13 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan het Marne College afdeling vmbo-(g)t het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 13 van 13