Actie leren = Teamleren

Transcriptie

1 Actie leren = Teamleren Leren en werken in nieuwe logica s Kenniscentrum HAN SOCIAAL Dr. Martha van Biene Mld 7 april 2015

2 Teamleren Sociale Wijkteams Een team met slimme mensen is nog geen lerend team

3 Nieuwe logica s professional en burger Wat heeft hij nodig (needs) Wat wil hij (wants) Wat eist hij (demands) Wat kan hij / wat draagt hij bij (competence) De vraag van de burger bepaalt welke competentie jij inzet De vraag van de burger bepaalt welke actie wordt ingezet en door wie

4 Balanceren tussen logica s Professionele logica (2) Vakmatig, protocollair handelen Naar eigen inzicht handelen Nieuwe netwerklogica (4) Faciliteren leerprocessen wijkteams en lokale netwerken Toerusten professionals en klanten Teamleren (generalisten /casusleren) en netwerkleren Professionele waarden Dienstverlening wonen, welzijn en zorg werk en onderwijs Traditionele (management)logica (1) Plannen, sturen, controleren Voorspelbaarheid/standaardisatie Registreren, tellen en weten Vraaglogica (3) Zorgbehoeftigen worden/zijn mondige klanten Economisch denken (reductie dure zorg) Diensten worden producten Transparantie, verantwoording

5 Soorten wijkleren Soort leren Object leren Aard leerproces Enkelslag leren Regels Verbeteren Dubbelslag leren Drieslag leren Inzichten Nieuwe uitgangspunten Veranderen Vernieuwen

6 Kernboodschap van deze eeuw ondersteunen van het wijkleerproces OUD klassiek beleid maken kennis dragen gedwongen winkelnering NIEUW wijkleerprocessen ontwerpen kennis overdragen kennis afnemen van derden kennis geschikt maken voor hergebruik In-burgeren

7 Wat vraagt teamleren? Thema s, onderwerpen, vraagstukken, problemen, trends, ontwikkelingen, sociale aspecten. Kortom wat zich voordoet is voeding voor teamleren. Voorwaarde: er moet direct actie aan verbonden kunnen worden (bij voorkeur klantgebonden acties). In de actie wordt ervaring opgedaan (kennis en kunde) en teruggekoppeld in de teams (reflectieve integratie).

8 Teamleren is geen teambuilding en vraagt specifieke coachvaardigheden Teamleren gaat veel verder dan de vaardigheden van teambuilding: Teamleren is intellectueel, emotioneel, sociaal en spiritueel, systematisch en planmatig Beleefde omgang Gedragscodes afspreken Communicatie verbeteren Samenwerken in alledaagse taken Onderlinge relaties onderhouden Gaat over de inhoud van het werk We leren via het ik naar het wij (collectief) De effecten zijn merkbaar in de sociale wijkteams, netwerken, organisatie De kennis is naar buiten gericht Teamleren is een combinatie van persoonlijk meesterschap en zelfkennis

9 Hoe leren? Deconstructie en constructie Eerst gebrek aan overeenstemming creëren (deconstructie) en vervolgens werken aan gelijkgerichtheid (constructie) Dit komt tot stand door visies uitwisselen, betekenissen delen en acties ondernemen Ervaren, meemaken, beleven, kennis expliciteren (stilzwijgende kennis) socialiseren en standaardiseren

10 Professional leert VAN de klant zet het eigen referentiekader (routines) opzij onderzoekt welke competenties hij inzet en Of hij de juiste competenties heeft Als dit niet zo is, (hoe) verwerft hij die competenties (?)

11 Regels voor Feedforward = vooruitblikken Team formuleert perspectieven (toekomstgericht) Zet deze om in acties Leert van het verleden Nieuwe kennis komt vrij Professionals werken graag aan de toekomst (inspirerend en uitdagend)

12 Lerende wijkteams

13 De lerende wijkteams Leren is het creëren van kennis. De definitie van een lerend wijkteam is dat dit een team is waar professionals (met burgers/zorgvragers) collectief leren. Een groep heeft meer vormen van leren tot zijn beschikking dan een individu.

14 De lerende wijkteams De kern van lerende wijkteams: leervermogen ontwikkelen op team en wijkniveau Het leren van professionals wordt zichtbaar in de cultuur of structuur van de wijkteams, dus in processen, strategieën, werkwijze en systemen Verbetering en vernieuwing ontstaan uit inzichten, waarden en handelen van wijkteams, en wordt niet van bovenaf opgelegd

15 Motivatie = Visies uitwisselen, gehoord en gezien worden, meedoen= meetellen triade gedrag Poiesz, T.B.C., (1999). Gedragsmanagement. Waarom mensen zich (niet) gedragen.

16 Transitieleren 0compentieprofiel(1).pdf

17 Transitie en transformatie competenties

18 Transitie en transformatie competenties Onder competenties verstaan we (de combinatie van) expliciete vakkennis, ervaringskennis, tools, vaardigheden en attitude/persoonlijke houding Vakkennis, ervaringskennis en de beheersing van methoden en vaardigheden zijn belangrijk, maar op zichzelf niet voldoende. Een transitieprofessional heeft ook persoonlijke drive nodig om vernieuwing te realiseren. Bron: Andringa, J., Weterings, R. (2006). Competenties van transitieprofessionals.competentiecahier nr. 1, Utrecht.

19 Competentiecluster TC= Transitie Competentie; R=Rol; PV=Persoonlijke Vaardigheden; MT= Methoden/technieken TC Patronen herkennen R Onderzoeker PV Onbevangen vragen stellen, integraal denken MT Netwerkanalyse, historische analyse TC Heroriënteren - visie en inspiratie R Onderzoeker en groepswerker PV Lef en overtuigingskracht, creativiteit MT Scenario-analyse, toekomstverkenningen TC PV MT Experimenteren - R Vernieuwer, netwerker en groepswerker Mobiliserend vermogen, ondernemerschap Netwerkanalyse, lerend ontwerpen TC Verankeren en opschalen R Netwerker en onderzoeker PV Ondernemerschap,networking en lobby MT Netwerkanalyse, integrale systeemanalyse TC PV MT Monitoren en observatievermogen R Onderzoeker en groepswerker Reflectief vermogen, nieuwsgierigheid Evaluatietechnieken, learning histories, dialoog/reflectiesessies TC Transities coachen R Onderzoeker en groepswerker PV Balanceren tussen inhoud, proces en resultaat MT Effectencalculator Bron: Andringa, J., Weterings, R. (2006). Competenties van transitieprofessionals.competentiecahier nr. 1, Utrecht.

20 Transformatie competenties Bakens Welzijn Nieuwe Stijl 1 Gericht op de vraag achter de vraag Omslag van aanbod naar vraaggericht werken Transformatiecompetenties Stelt de vraag van de burger centraal Vraagt door Analyseert 2 Direct er op af Voor hen die de weg naar de ondersteuning niet weten te vinden Is proactief Is betrokken en toegankelijk Is handelingsgericht 3 Gebaseerd op de eigen kracht van de burger Als de vraag helder is, is er de vraag: wie wat doet Gaat uit van potenties Laat regie bij de burgers/cliënten Ondersteunt bij sociale netwerkontwikkeling 4 Doordachte balans van collectief en individueel Ontwikkelen collectieve aanpakken is gewenst 5 Formeel en informeel in optimale verhouding Inzet van eigen netwerk benutten 6 Integraal werken Werken aan een integrale samenhangende aanpak 7 Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht Toewerken naar resultaten Maakt behoeften zichtbaar en collectief Brengt innovaties tot stand Stimuleert zelforganiserend vermogen van burger Ondersteunt het informele netwerk Werkt samen en stemt af Kijkt over grenzen heen Maakt realistische en haalbare plannen Geeft inzicht in bereikte resultaten Maakt gebruik van effectieve methoden 8 Gebaseerd op ruimte voor de professional Zelfstandig handelen en een vrije beslisruimte Professionele ruimte Werkt beroepsbewust en is vakbekwaam Maakt verantwoord keuzes en beslissingen Bron: Movisie, 2012; VWS, Welzijn Nieuwe Stijl, 2011; Andringa, J., Weterings, R. (2006). Competenties van transitieprofessionals.competentiecahier nr. 1, Utrecht.

21 Social Workers als Transitieprofessional De transitieprofessional bestaat niet. Diversiteit is een van de eerste dingen die opvalt als je een aantal transitieprofessionals spreekt. Verscheidenheid in maatschappelijke achtergrond, transitieprofessionals zijn aanwezig in alle maatschappelijke geledingen: wonen,welzijn en zorg, kennisinstellingen, bedrijven, overheden. Verscheidenheid ook qua rol in het transitieproces: als trekker op de voorgrond of juist als facilitator in een minder zichtbare positie. die professionals die zich beroepsmatig inzetten voor het succes van systeem-innovatieve projecten en/of programma s. Een transitieprofessional opereert niet in een vacuüm. De effectiviteit van transitieprofessionals hangt samen met de kwaliteiten van het team waarin deze functioneert.

22 Transitieleren generalisten Social Work Transitieleren is geïnspireerd door complexiteitstheorie en gebaseerd op: Bewerkstelligen, aanjagen dan wel (bij)sturen van een lange termijn maatschappelijk transformatieproces Enkele belangrijke uitgangspunten zijn: Dat transities of systeeminnovaties vernieuwing op verschillende maatschappelijke lagen vraagt; Dat vernieuwing primair komt van koplopers van binnen en buiten het regime; Dat verandering bewerkstelligd wordt doordat verschillende betrokkenen een gezamenlijk een visie formuleren; Dat transities in essentie onzeker zijn door complexe processen en discontinuïteiten dat daarom al-doende-leren en al-lerende-doen vergen

23 Effectief transitieteam met generalisten Een effectief transitieteam biedt ruim baan aan de vernieuwer ( het kan wel als ) terwijl tegelijkertijd de netwerker het contact met de omgeving vasthoudt ( lopen we niet te ver voor de troepen uit ). de kracht zit dus juist in de combinatie van rollen.

24 Wat de transitieprofessional allemaal moet kunnen Oppakken van de mogelijkheden die zich voordoen (opportunity competences) Mensen en groepen met elkaar kunnen verbinden (relationship competences) Door door doorvragen en andere dan gebaande paden zoeken (conceptual competences) Concrete resultaten kunnen bereiken (organising competences) Het lange termijn doel kunnen vertalen in korte termijn activiteiten, rekening houdend met mogelijkheden die zich voordoen (strategic competences) Het lange termijn doel vasthouden, vasthoudend zijn en doorzetten (commitment competences)