ZWOLLE - ENSCHEDE ALTERNATIEVENSTUDIE - EINDRAPPORTAGE

Transcriptie

1 ZWOLLE - ENSCHEDE ALTERNATIEVENSTUDIE - EINDRAPPORTAGE PRORAIL DE HEER M. LAARMANS 4 april :C - Definitief D

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Beoordelingscriteria Leeswijzer Ontwerpproces Huidige situatie in relatie tot mogelijke wijzigingen Eindplan van de toekomstvraag Kruisingslocaties Manier van innen van rijtijdwinst elektrificatie Ontwikkeling functionaliteit en inframaatregelen Beschrijving functionaliteit en inframaatregelen Maatregelenpakket twee sneltreinen per uur per richting Stap 1: Betere aansluiting op knoop Zwolle Dienstregeling met betere aansluiting knoop Zwolle Aanpassing aan infra: Snelheidsverhoging Zwolle Heino Stap 2A: Één spitstrein Zwolle Raalte per uur in één richting Dienstregeling met extra spitstrein Zwolle Raalte Aanpassing aan infra: Tweede perron Zwolle Extra spitstrein in huidige dienstregeling zonder elektrificatie Stap 2B: Één spitstrein Zwolle Enschede per uur in één richting Dienstregeling met extra spitstrein Zwolle Enschede Aanpassing aan infra: Snelheidsverhoging Nijverdal Wierden Stap 4A: Één sneltrein per uur per richting Dienstregeling met één sneltrein per uur per richting Aanpassing aan infra: Perronverbreding Heino inclusief snelheidsverhoging Aanpassing aan infra: Perronverbreding Raalte inclusief snelheidsverhoging Aanpassing aan infra: Partieel dubbelspoor aan westzijde van Nijverdal Stap 5: Twee sneltreinen per uur per richting Dienstregeling met twee sneltreinen per uur per richting Aanpassing aan infra: Partieel dubbelspoor aan zuidzijde van Zwolle Maximaliseren reistijdwinst door elektrificatie Stap 3: Incasseren rijtijdwinst door elektrificatie als reistijdwinst Dienstregeling met geïncassserde rijtijdwinst Aanpassing aan infra: Partieel dubbelspoor aan noordwestzijde van Heino Stap 4B: Extra aanpassing voor één sneltrein per uur per richting Aanpassing aan infra: Partieel dubbelspoor aan noordwestzijde van Raalte :C - Definitief ARCADIS 1

3 3.3 Afgevallen inframaatregelen Conditionering & omgeving Kunstwerken Overwegen Geotechniek Kabels en leidingen Geluid Ecologie Niet gesprongen explosieven Raakvlakken Project Zwolle Spoort Treindienst Deventer Almelo Enschede Project Zwolle Wierden Elektrificatie Ontwikkelingen treinbeveiliging Kosten Uitgangspunten Scope Kosten van de verschillende stappen Risico s Inschatting bouwtijd Korte termijn Lange termijn Conclusies Bijlage 1 Verslagen van sessies Bijlage 2 Inventarisatie huidige situatie Bijlage 3 Gekozen aanpassingen aan spoorinfrastructuur Bijlage 3.1 Snelheidsverhoging Zwolle - Heino Bijlage 3.2 Tweede perron Zwolle Bijlage 3.3 Snelheidsverhoging Nijverdal - Wierden Bijlage 3.4 Partieel dubbelspoor noordwestzijde Heino Bijlage 3.5 Perronverbreding Heino inclusief snelheidsverhoging Bijlage 3.6 Perronverbreding Raalte inclusief snelheidsverhoging Bijlage 3.7 Partieel dubbelspoor westzijde Nijverdal Bijlage 3.8 Partieel dubbelspoor noordwestzijde Raalte Bijlage 3.9 Partieel dubbelspoor zuidzijde Zwolle (kort) Bijlage 4 Niet gekozen aanpassingen aan spoorinfrastructuur Bijlage 4.1 Partieel dubbelspoor oostzijde Nijverdal Bijlage 4.2 Partieel dubbelspoor zuidzijde Zwolle (lang) Bijlage 5 Risico-inschatting kunstwerken :C - Definitief ARCADIS 2

4 Bijlage 6 Risico-inschatting overwegen Bijlage 7 Kabels en leidingen derden Bijlage 8 Inventarisatie niet gesprongen explosieven Bijlage 9 SSK kostenramingen Bijlage 10 Risicodossier Bijlage 11 Balkenplanning Bijlage 12 Inventarisatie geluidsmaatregelen Colofon :C - Definitief ARCADIS 3

5 1 Inleiding 1.1 AANLEIDING De provincie Overijssel wordt vanaf december 2015 concessieverlener voor een nieuwe vervoerder op het traject Zwolle Enschede. Daarbij wil de provincie dat de infrastructuur zodanig is dat deze een treindienst van hoge kwaliteit kan faciliteren. Op 24 september 2013 heeft de provincie ProRail opdracht verstrekt voor een variantenstudie naar elektrificatie van het nog niet geëlektrificeerde deel tussen Zwolle en Wierden. De provincie beoogt hiermee een verbetering van de kwaliteit van de infrastructuur, de bedrijfsvoering van een vervoerder en van de rijtijd. Daarnaast hebben de provincie Overijssel en de vervoersregio Twente vanuit hun vervoers- en verkeersbeleid de wens uitgesproken de treindienst op de lijn Zwolle Enschede te willen intensiveren. Dat is gevat in de volgende onderzoeksvragen: 1. Wat zijn de mogelijkheden om de aansluitingen in Zwolle richting Randstad beter te laten verlopen? 2. In hoeverre is het mogelijk een spits-/sneltrein Zwolle - Wierden- (Enschede) naast de halfuurstopdienst in te zetten? 3. Wat zijn de kosten van een maatregelenpakket dat zoveel mogelijk functionaliteit toevoegt en in 2016 kan worden gerealiseerd? 4. Wat zijn de kosten van het maatregelenpakket, benodigd voor het treinproduct 2x stoptrein en 2x sneltrein vv Zwolle Enschede en de mogelijke pakketten welke tussentijds gerealiseerd kunnen worden? Daarnaast hebben de provincie en ProRail de volgende wens: 5. Kunnen rijtijden verkort worden om zo een meer robuuste dienstregeling te krijgen? De dienstregeling op het baanvak Zwolle Wierden is namelijk gevoelig voor verstoringen, omdat het een eensporig baanvak betreft. In deze rapportage worden bovenstaande onderzoeksvragen beantwoord. 1.2 BEOORDELINGSCRITERIA De provincie Overijssel, de vervoersregio Twente en vervoerders hebben de volgende prioritering van functies: Verbeteren overstap in Zwolle voor lokale reizigers van/naar de plaatsen aan de spoorlijn Zwolle Wierden. 1 1 Er wordt onderscheid gemaakt tussen lokale reizigers van/naar de plaatsen aan de spoorlijn Zwolle Wierden, regionale reizigers tussen Zwolle en Twente en interlokale reizigers tussen Salland/Twente en Randstad/Noord- Nederland :C - Definitief ARCADIS 4

6 Verhogen frequenties voor regionale reizigers (tussen Zwolle en Twente). Verkorten reistijd voor regionale reizigers (tussen Zwolle en Twente). Verkorten rijtijd. Daarnaast heeft ProRail de volgende prioritering van functies: Verhogen betrouwbaarheid/voorspelbaarheid. Verhogen van de veiligheid voor kruisend verkeer De provincie Overijssel vindt verder de volgende criteria belangrijk: Welke maatregelen kunnen al in 2016 uitgevoerd worden (tegelijk met de elektrificatie van het baanvak Zwolle Wierden)? Een optimale mix tussen dienstregeling en aanpassingen aan de spoorinfrastructuur. Deze functies en criteria zijn tevens gebruikt voor het beoordelen en prioriteren van de mogelijke maatregelen (zie hoofdstuk 2 en 3). 1.3 LEESWIJZER Deze rapportage beschrijft de alternatievenstudie die is uitgevoerd naar de toekomstvraag op de spoorlijn Zwolle Enschede. Daarbij wordt gekeken welke functionaliteit er mogelijk is met de daarbij behorende aanpassingen aan de infrastructuur. Deze rapportage beschrijft een dienstregelingstudie. Er zijn geen ontwerpen opgesteld van de verschillende stappen binnen de gekozen oplossing. Deze rapportage is dan ook geen Functioneel Integraal Systeemontwerp. Op basis van kentallen is een kosteninschatting en een inschatting van de bouwtijd opgesteld. In hoofdstuk 2 staat het ontwerpproces met de belangrijkste beslissingen beschreven. Hoofdstuk 3 beschrijft de verschillende stappen van de gekozen oplossing. In hoofdstuk 4 worden de conditionerende aspecten beschreven en in hoofdstuk 5 de raakvlakken met andere projecten en ontwikkelingen. Een inschatting van de bouwkosten en van de bouwtijd wordt beschreven in hoofdstuk 6 en 7. Hoofdstuk 8 bevat ten slotte de conclusies :C - Definitief ARCADIS 5

7 2 Ontwerpproces Tijdens het project zijn een drietal sessies georganiseerd, waarbij naast vertegenwoordigers van ProRail en ARCADIS ook de provincie Overijssel, de regio Twente en vertegenwoordigers van vervoerders aanwezig waren. In deze sessies stonden de volgende onderwerpen centraal: Sessie 0: Klantvraag bepalen: het resultaat van deze sessie is beschreven in hoofdstuk 1. Sessie 1: Grove bepaling mogelijke dienstregelingen voor eind- en tussenscenario s. Sessie 2: Vaststellen van een stappenplan voor de ontwikkeling van de dienstregeling. Tussen de sessies zijn door ARCADIS dienstregelingscenario s en bijbehorende aanpassingen aan de spoorinfrastructuur uitgewerkt. Deze zijn vervolgens besproken tijdens de sessies. De verslagen van deze sessies inclusief de gehouden presentaties zijn opgenomen in Bijlage 1. Deze rapportage is het eindproduct van dit ontwerpproces. In onderstaande paragrafen zijn de belangrijkste keuzes toegelicht, welke tijdens het ontwerpproces gemaakt zijn. 2.1 HUIDIGE SITUATIE IN RELATIE TOT MOGELIJKE WIJZIGINGEN Tijdens de eerste sessie is onder andere de huidige situatie op het baanvak doorgesproken. Hierbij is ingezoomd op mogelijke probleemlocaties, zoals een oud viaduct die mogelijk niet geschikt is voor snelheidsverhoging of overwegen en hoogspanningsmasten waar spoorverdubbeling voor problemen kan zorgen. De presentatie met daarin de huidige situatie is bijgevoegd in Bijlage 2. De volgende kenmerken van de huidige situatie zijn met name relevant voor de gekozen maatregelen: Over het algemeen is op het baanvak Zwolle Wierden aan de oostzijde/noordzijde van het huidige spoor meer ruimte voor spooruitbreiding. Hier ligt wel het ProRail kabeltracé. Aansluiting op emplacement Zwolle: emplacement Oosterhaven blijft bestaan voor dieselmaterieel, totdat er geen dieselmaterieel meer rijdt in de omgeving van Zwolle. Dit vormt een beperking voor de mogelijkheden om de aansluiting van Zwolle Wierden te verbeteren. Veel kunstwerken tussen Zwolle en Wierden zijn niet voorbereid op spoorverdubbeling. Na emplacement Zwolle ligt de spoorlijn tot km 3.0 op een verhoogde baan, waardoor voor spooruitbreiding veel grondwerk nodig is. Ook zijn hier diverse kunstwerken, die aangepast moeten worden. Bij km 7.46 is de overweg Kolkweg. Door de twee parallelwegen langs het spoor is spoorverdubbeling hier wellicht niet mogelijk, doordat de kruisingen te dicht bij de overweg komen te liggen. Kunstwerk Oude Wetering (metselwerk/staal, km 9.1) kan mogelijk de hogere dynamische belasting als gevolg van snelheidsverhoging niet aan :C - Definitief ARCADIS 6

8 Bij km is de overweg Herenbrinksweg. Door de twee parallelwegen en een sloot langs het spoor is spoorverdubbeling hier wellicht niet mogelijk, doordat de kruisingen te dicht bij de overweg komen te liggen. Het eilandperron in Heino (km 12.6) voldoet in de huidige situatie niet aan de minimale perronbreedte. Bij (functionele) aanpassingen zal een breder perron noodzakelijk zijn. Het perronoverpad loopt over het zijspoor. Het eilandperron in Raalte (km 18.0) voldoet in de huidige situatie niet aan de minimale perronbreedte. Bij (functionele) aanpassingen zal een breder perron noodzakelijk zijn. Het perronoverpad kruist het doorgaande spoor. Aan de westzijde van Nijverdal staan net ten noorden van de spoorlijn (km 29) een viertal hoogspanningsmasten, welke waarschijnlijk verplaatst moeten worden bij een eventuele spoorverdubbeling. Het kunstwerk Baron van Sternbachlaan (km 33.0) is een net nieuw enkelsporig viaduct. Aan de zuidzijde ligt de N35 parallel aan en vlakbij het spoor en aan de noordwestzijde is tegen het huidige spoor aan een nieuw onderstation voorzien. Spoorverdubbeling is hier dus moeilijk te realiseren. Aanpassing aan Wierden en Wierden aansluiting zijn waarschijnlijk complex, aangezien dit een kruising(sstation) van twee spoorlijnen betreft. Bovenstaande punten zijn meegenomen in de afweging tussen de mogelijke inframaatregelen, zoals hieronder nader beschreven. 2.2 EINDPLAN VAN DE TOEKOMSTVRAAG Aangezien het baanvak Zwolle Wierden alleen dubbelsporig is bij de stations, kunnen treinen elkaar enkel daar kruisen. Door extra sneltreinen te laten rijden zijn er extra kruisingsmogelijkheden (stukken dubbelspoor) noodzakelijk. Gezien het enkelsporige karakter van het baanvak zijn er twee mogelijkheden om extra sneltreinen in te leggen in de dienstregeling: Eindplan 1: Zowel stoptrein als sneltrein hebben een aansluiting in de knoop Zwolle. De sneltrein rijdt hierbij voor de stoptrein weg uit Zwolle. Eindplan 2: De stoptrein blijft ongeveer in de huidige tijdligging rijden. De sneltrein wordt zo goed mogelijk ingelegd. Deze twee eindplannen zijn in Figuur 1 en Figuur 2 afgebeeld. In rood is weergegeven wat de voor het eindplan benodigde stukken dubbelspoor zijn. Voor het kunnen rijden van eindplan 1 moet circa 50% van het baanvak voorzien worden van dubbelspoor. Voor het kunnen rijden van eindplan 2 circa 25% :C - Definitief ARCADIS 7

9 Figuur 1: Dienstregeling eindplan 1: zowel stoptreinen als sneltreinen hebben een aansluiting in de knoop Zwolle (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in oranje de dienstregeling van de stoptreinen, in blauw de dienstregeling van de sneltreinen) Figuur 2: Dienstregeling eindplan 2: alleen stoptreinen hebben aansluiting in knoop Zwolle. Sneltreinen worden zo optimaal mogelijk in de dienstregeling ingelegd (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in rood de dienstregeling van de stoptreinen, in blauw de dienstregeling van de sneltreinen) :C - Definitief ARCADIS 8

10 Tijdens de eerste sessie is voor eindplan 2 gekozen. Hierbij hebben de volgende afwegingen een rol gespeeld: Criterium Verhogen frequenties voor regionale reizigers Verkorten reistijd voor regionale reizigers Voorspelbaarheid voor reizigers Mix tussen dienstregeling en infra-aanpassingen Verbeteren overstap in Zwolle Eindplan 1: Zowel stop- als sneltreinen in de knoop Zwolle Eindplan 2: Huidige dienstregeling stoptreinen - Alle treinen laten vertrekken/ + Een extra sneltrein buiten de knoop is aankomen in de knoop is geen frequentieverhoging. frequentieverhoging 0 Een sneltrein verkort de reistijd 0 Een sneltrein verkort de reistijd - Gezien de fluctuerende + Gezien de fluctuerende vervoersvraag per vervoersvraag per uur en per dag uur en per dag zal de sneltrein niet de hele zal de sneltrein niet de hele week week rijden. Dit heeft nauwelijks invloed op de rijden, zodat de dienstregeling van dienstregeling van de stoptrein. de stoptrein per uur verschilt. - Circa 50% van de spoorlijn Zwolle - - Circa 25% van de spoorlijn Zwolle Wierden Wierden moet verdubbeld worden. moet verdubbeld worden. + De overstap in Zwolle verbetert 0 De stoptrein rijdt de hele week en moet dus voor zowel reizigers in de stoptrein een goede aansluiting op de knoop Zwolle als reizigers in de sneltrein. hebben. De sneltrein rijdt waarschijnlijk niet de hele week en hoeft niet in de knoop aan te sluiten. - Goede aansluiting op huidige + In de huidige situatie is Zwolle een knoop Zwolle, maar niet op een halfuursknoop. Door de sneltrein niet in de eventuele toekomstige knoop aan te laten sluiten komt er extra druk kwartiersknoop. om elk kwartier een knoop te creëren (met name met de Hanzelijn), waardoor de overstapmogelijkheden op Zwolle nog verder verbeteren. Tabel 1: Afweging tussen eindplan 1 en eindplan 2 (+ = voordeel, 0 = neutraal, - = nadeel) KRUISINGSLOCATIES Aangezien het baanvak Zwolle Wierden grotendeels enkelsporig is, kunnen treinen elkaar zonder aanpassing van de bestaande spoorinfrastructuur enkel kruisen op de stations. De stoptreinen kruisen elkaar in de huidige situatie en in eindplan 2 in Heino en Nijverdal. Voor de kruising tussen sneltrein en stoptrein blijft Raalte over. De sneltreinen kruisen elkaar dan in Nijverdal. Dit is afgebeeld in Figuur :C - Definitief ARCADIS 9

11 Figuur 3: Eindplan 2 met kruising tussen sneltrein en stoptrein in Raalte (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in rood de dienstregeling van de stoptreinen, in blauw de dienstregeling van de sneltreinen) 2.3 MANIER VAN INNEN VAN RIJTIJDWINST ELEKTRIFICATIE Als gevolg van de elektrificatie van het baanvak Zwolle Wierden kunnen treinen sneller van Zwolle naar Wierden rijden. Door het enkelsporige karakter van het baanvak valt een groot deel van deze rijtijdwinst niet te innen als reistijdwinst. Er zijn verschillende scenario s om deze rijtijdwinst te incasseren: A Heino vast: stoptreinen kruisen elkaar in Heino en ten oosten van Nijverdal. Hiervoor moet partieel dubbelspoor ten oosten van Nijverdal aangelegd worden. In hoeverre de rijtijdwinst door elektrificatie geïncasseerd kan worden is afhankelijk van de samenloop Wierden - Enschede. B - Nijverdal vast: stoptreinen kruisen elkaar ten noorden van Heino en in Nijverdal. Hiervoor moet partieel dubbelspoor ten noordwesten van Heino aangelegd worden. Rijtijdwinst door elektrificatie wordt grotendeels geïncasseerd en er is een betere overstap op de knoop Zwolle. C - Heino & Nijverdal vast: stoptreinen kruisen elkaar in Heino en in Nijverdal. Hiervoor hoeft geen extra dubbelspoor aangelegd te worden. Een deel van de rijtijdwinst van elektrificatie wordt niet geïncasseerd :C - Definitief ARCADIS 10

12 Figuur 4: Scenario A Heino vast (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in rood de dienstregeling van de stoptreinen) Figuur 5: Scenario B Nijverdal vast (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in oranje de dienstregeling van de stoptreinen, in blauw de dienstregeling van de sneltreinen) :C - Definitief ARCADIS 11

13 kilometrering [km] Zwolle - Enschede Alternatievenstudie - Eindrapportage Zwolle - Wierden - Enschede, 4781: Korte termijn / Korte termijn kruisen Hno en Nvd Wdn Nvd Rat Hno Zl 07:10 07:15 07:20 07:25 07:30 07:35 07:40 07:45 07:50 07:55 08:00 08:05 08:10 08:15 08:20 tijd [hh:mm] Figuur 6: Scenario C Heino & Nijverdal vast (geen benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in blauw de dienstregeling van de stoptreinen) Scenario A conflicteert in de huidige situatie met de dienstregeling op het samenloopbaanvak Wierden Enschede. Scenario B is minder afhankelijk van de treindienst op het baanvak Wierden Almelo, waardoor het zekerder is dat de rijtijdwinst door elektrificatie geïncasseerd kan worden. Scenario A valt om bovenstaande reden af. Scenario C heeft als voordeel dat er geen wijzigingen aan de spoorinfrastructuur nodig zijn. Nadeel is dat de rijtijdwinst door elektrificatie slechts geïncasseerd wordt in de vorm van een meer robuuste dienstregeling. Daarnaast kan een stoptrein langer halteren in Raalte, waardoor daar een sneltrein kan kruisen zonder extra maatregelen aan de infrastructuur (zie hiervoor paragraaf ). Scenario B is een optimalisatie van scenario C, waarin de rijtijdwinst wel geïncasseerd wordt. Tijdens de tweede sessie is besloten om zowel scenario B als scenario C in het stappenplan te verwerken. 2.4 ONTWIKKELING FUNCTIONALITEIT EN INFRAMAATREGELEN Tijdens de tweede sessie is een stappenplan afgesproken, waarop er stapsgewijs waarde aan de treindienst Zwolle Enschede toegevoegd kan worden. In Figuur 7 en Tabel 2 staat dit stappenplan weergegeven. Dit stappenplan is grotendeels gebaseerd op scenario C uit paragraaf 2.3. Scenario B is de optionele zijweg, waarbij gezegd moet worden dat het aanleggen van partieel dubbelspoor aan de noordwestzijde van Heino (stap 3) enkel nuttig blijft bij het rijden van sneltreinen, wanneer ook partieel dubbelspoor aan de noordwestzijde van Raalte aangelegd wordt (stap 4B). Stap 3 is dus geen no regret -maatregel. Bij het opstellen van dit stappenplan is tijdens de tweede sessie een afweging gemaakt tussen de geboden functionaliteit en de kosten van de inframaatregelen. Bij voorkeur worden relatief goedkope maatregelen, zoals een snelheidsverhoging (kosten circa 1 miljoen) eerder uitgevoerd dan relatief dure maatregelen, zoals een perronverbreding (kosten circa 10 miljoen) of spoorverdubbeling (kosten circa 20 miljoen). Bij het opstellen van het stappenplan is er rekening mee gehouden dat een maatregel no regret is: hij moet ook op de lange termijn nuttig blijven (vandaar dat stap 3 als optionele zijweg beschouwd is). De :C - Definitief ARCADIS 12

14 belangrijkste prioriteit van de Provincie Overijssel is het zo snel mogelijk oplossen van het capaciteitsknelpunt van de trein die tijdens de ochtendspits vanuit Raalte naar Zwolle rijdt. Ten slotte zijn maatregelen in het stappenplan verwerkt, welke vanuit regelgeving noodzakelijk zijn, zoals het verbreden van de te smalle eilandperrons in Heino en Raalte (veiliger maken van wachten op perron). Rijtijdwinst = vooral robuustheid & betere aansluiting op knoop Zwolle 0. Zwolle Wierden geëlektrificeerd Legenda Maatregel aan de infrastructuur Betere aansluiting op knoop Zwolle 1. Snelheidsverhoging Zwolle - Heino Mogelijke functionaliteit Één spitstrein Zwolle Raalte per uur in 1 richting 2A. Tweede perron Zwolle Één spitstrein Zwolle Enschede per uur in 1 richting 2B. Snelheidsverhoging Nijverdal Wierden 3. Partieel dubbelspoor noordwestzijde Heino Rijtijdwinst elektrificatie innen als reistijdwinst 4A. Perronverbreding & Snelheidsverhoging Heino & Raalte 4B. Partieel dubbelspoor noordwestzijde Raalte Één sneltrein per uur per richting 4A. Partieel dubbelspoor westzijde Nijverdal Twee sneltreinen per uur per richting 5. Partieel dubbelspoor zuidoostzijde Zwolle Figuur 7: Te nemen inframaatregelen (blauw) en bijbehorende mogelijke functionaliteit (wit) :C - Definitief ARCADIS 13

15 Stap Geboden functionaliteit Omschrijving aanpassingen infra Start km Eind km 1 Betere aansluiting op knoop Zwolle Snelheidsverhoging Zwolle Heino: van naar 140 km/uur 2A Één spitstrein Zwolle Raalte per Tweede perron Zwolle uur in één richting 2B Één spitstrein Zwolle Enschede Snelheidsverhoging Nijverdal Wierden per uur in één richting - van 100 naar 120 km/uur) van 100 naar 140 km/uur) Innen rijtijdwinst door elektrificatie Partieel dubbelspoor aan noordwestzijde als reistijdwinst (& Betere aansluiting op knoop Zwolle) van Heino 4A Één sneltrein per uur per richting Perronverbreding Heino (3,7 meter breder) Snelheidsverhoging doorgaand spoor van naar 140 km/uur Perronverbreding Raalte (3,7 meter breder) Snelheidsverhoging doorgaand spoor van naar 140 km/uur Partieel dubbelspoor aan westzijde van Nijverdal 4B Partieel dubbelspoor aan noordwestzijde van Raalte 5 Twee sneltreinen per uur per richting Partieel dubbelspoor aan zuidzijde van Zwolle Tabel 2: Overzicht ontwikkeling functionaliteit & bijbehorende aanpassingen aan de infra In het volgende hoofdstuk zijn de verschillende stappen nader beschreven :C - Definitief ARCADIS 14

16 3 Beschrijving functionaliteit en inframaatregelen 3.1 MAATREGELENPAKKET TWEE SNELTREINEN PER UUR PER RICHTING In onderstaande paragrafen worden de stappen beschreven binnen het maatregelenpakket benodigd voor het treinproduct twee stoptreinen en twee sneltreinen tussen Zwolle en Enschede STAP 1: BETERE AANSLUITING OP KNOOP ZWOLLE De huidige aansluiting van de stoptrein Enschede Zwolle in de knoop Zwolle is erg krap (circa 3 minuten in de richting van de Hanzelijn) en voldoet niet aan de planningsnorm van 6 minuten. Als gevolg van de elektrificatie verbetert de huidige aansluiting naar circa 5 minuten. Door de snelheid tussen Zwolle en Heino te verhogen van 100 km/uur naar 140 km/uur wordt de aansluiting verder verbeterd tot 7 à 8 minuten, zodat deze ruim voldoet aan de geëiste overstaptijd. Daarnaast resulteert deze snelheidsverhoging in reistijdwinst voor alle reizigers DIENSTREGELING MET BETERE AANSLUITING KNOOP ZWOLLE In Figuur 8 staat de dienstregeling, waarbij de stoptreinen elkaar kruisen in Heino en Nijverdal. Door elektrificatie en snelheidsverhoging tussen Zwolle en Heino is de aansluiting op de knoop Zwolle (om x:15 en x:45 uur) verbeterd, zodat deze voldoet aan de planningsnormen AANPASSING AAN INFRA: SNELHEIDSVERHOGING ZWOLLE HEINO Deze aanpassing betreft het verhogen van de snelheid tussen de emplacementen Zwolle en Heino van 100 km/uur naar 140 km/uur. De snelheid op de emplacementen wordt niet aangepast, waardoor de bestaande spoorinfrastructuur niet hoeft te worden aangepast. Mogelijk zijn er wel kunstwerken en overwegen welke aangepast moeten worden als gevolg van de snelheidsverhoging. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage :C - Definitief ARCADIS 15

17 kilometrering [km] Zwolle - Enschede Alternatievenstudie - Eindrapportage Zwolle - Wierden - Enschede, 4781: Korte termijn / Korte termijn kruisen Hno en Nvd Wdn Nvd Rat Hno Zl 07:10 07:15 07:20 07:25 07:30 07:35 07:40 07:45 07:50 07:55 08:00 08:05 08:10 08:15 08:20 tijd [hh:mm] Figuur 8: Dienstregeling met stoptreinen, die elkaar kruisen in Heino en Nijverdal (in de grafiek in blauw de dienstregeling van de stoptreinen) STAP 2A: ÉÉN SPITSTREIN ZWOLLE RAALTE PER UUR IN ÉÉN RICHTING Na elektrificatie en snelheidsverhoging tussen Zwolle en Heino kan een extra spitstrein tussen Zwolle en Raalte in de dienstregeling ingepast worden, zonder verdere wijzigingen aan de spoorinfrastructuur op het baanvak Zwolle Wierden. Wel is een extra perron op emplacement Zwolle nodig. De stoptrein keert op het bestaande zijspoor in Raalte, wat in de huidige dienstregeling niet gebruikt wordt DIENSTREGELING MET EXTRA SPITSTREIN ZWOLLE RAALTE In Figuur 9 staat de dienstregeling, waarbij er een extra spitstrein rijdt tussen Zwolle en Raalte. Deze spitstrein kan één keer per uur rijden in één richting rijden. Het is niet mogelijk om twee keer per uur in één richting te rijden :C - Definitief ARCADIS 16

18 kilometrering [km] Zwolle - Enschede Alternatievenstudie - Eindrapportage Zwolle - Wierden - Enschede, 4743: Basis elektrificatie / Basis elektrificatie 5% marge met spitspendels 2x/h, max. versnelling Zwolle - Heino (incl. Heino) Wdn Nvd Rat Hno Zl 07:10 07:15 07:20 07:25 07:30 07:35 07:40 07:45 07:50 07:55 08:00 08:05 08:10 08:15 08:20 tijd [hh:mm] Figuur 9: Dienstregeling met extra spitspendel tussen Zwolle en Raalte (in de grafiek in blauw de dienstregeling van de stoptreinen, in zwart de dienstregeling van de spitstreinen) AANPASSING AAN INFRA: TWEEDE PERRON ZWOLLE Voor het rijden van een extra spitstrein is een tweede perron op emplacement Zwolle nodig. Dit tweede perron kan gerealiseerd worden door 2 : Spoor 8 te verlengen in noordwestelijke richting. Van het huidige doorlopende spoor 9 een kopspoor te maken. Een nieuw perron 8 te bouwen over het huidige spoor 9 heen. Dit perron is verbonden aan perron 9 en maakt gebruik van dezelfde ontsluiting. Figuur 10: Extra perron langs spoor 8 op station Zwolle 2 Uitgangspunt is variant 1C voor Zwolle Spoort :C - Definitief ARCADIS 17

19 Deze wijzigingen zijn weergegeven in Figuur 10: in rood de spooraanpassingen, in wit de huidige perrons en geblokt de perronuitbreiding. Voor een opsomming van de aan te passen infrastructuur zie Bijlage 3.2. Met de bouw van een extra perron is nog niet verzekerd dat dit perron wordt toegedeeld aan de treindienst Zwolle - Wierden - Enschede. Deze maatregel moet dus afgestemd worden met ProRail Vervoer en Dienstregeling, de afdeling binnen ProRail verantwoordelijk voor de spoorverdeling op emplacementen. Als dit spoor aan een andere treindienst wordt toegewezen, moet er een andere oplossing voor het tweede perron gezocht worden. Mogelijk zijn hiervoor aan spoor 11 mogelijkheden (aan de zuidwestzijde van emplacement Zwolle, tegen het busstation aan). Wanneer de spitstrein Zwolle Raalte slechts enkele malen per dag rijdt, zijn naar verwachting geen aanpassingen aan overwegen of de perrons in Heino en Raalte nodig. Wanneer deze trein meer dan drie maal per dag gaat rijden, ontstaat het risico dat deze aanpassingen wel nodig zijn, waardoor de aanpassingen aan de infra uit stap 4 vervroegd uitgevoerd moeten worden EXTRA SPITSTREIN IN HUIDIGE DIENSTREGELING ZONDER ELEKTRIFICATIE Zonder elektrificatie zijn de rijtijden tussen Zwolle en Heino en tussen Heino en Raalte te lang om een extra spitstrein in te passen in de dienstregeling. Hiervoor is de totale rijtijd Zwolle Raalte Zwolle inclusief halteren, keren en speling 2,3 minuten te lang STAP 2B: ÉÉN SPITSTREIN ZWOLLE ENSCHEDE PER UUR IN ÉÉN RICHTING Een spitstrein tussen Zwolle en Enschede komt tussen x.06 en x.08 (of een half uur later) aan in Wierden. Dat is op of vlak na het tijdstip dat de sprinter uit Apeldoorn richting Enschede vertrekt (x.05) 4. Hierdoor komt de sneltrein Zwolle Enschede op het traject tot Enschede vlak achter deze sprinter te rijden. Dit is onwenselijk. Door de snelheid tussen Nijverdal en Wierden te verhogen, is de tijdligging van de sneltrein in Wierden gunstiger, waardoor deze voor de sprinter Apeldoorn Enschede kan rijden DIENSTREGELING MET EXTRA SPITSTREIN ZWOLLE ENSCHEDE In Figuur 11 staat de dienstregeling, waarbij er een extra spitstrein rijdt tussen Zwolle en Enschede. Deze spitstrein kan één keer per uur rijden in één richting rijden. Het is niet mogelijk om deze spitstrein twee keer per uur in één richting te rijden. 3 Bron: van Marc Bijlsma van 29 januari 2014 met onderwerp Vraag inpasbaarheid spitstrein Zwolle-Raalte huidige infra 4 Bron: dienstregeling :C - Definitief ARCADIS 18

20 kilometrering [km] Zwolle - Enschede Alternatievenstudie - Eindrapportage Zwolle - Wierden - Enschede, 4782: Korte termijn / Korte termijn kruisen Hno en Nvd met sneltrein ri. Zwolle Wdn Nvd Rat Hno Zl 07:10 07:15 07:20 07:25 07:30 07:35 07:40 07:45 07:50 07:55 08:00 08:05 08:10 08:15 08:20 tijd [hh:mm] Figuur 11: Dienstregeling met extra spitstrein tussen Zwolle en Enschede (in de grafiek in zwart de dienstregeling van de stoptreinen, in blauw de dienstregeling van de spitstreinen) AANPASSING AAN INFRA: SNELHEIDSVERHOGING NIJVERDAL WIERDEN Aan de oostzijde van Nijverdal ligt bij km 31.9 een symmetrisch 1:20 wissel. De maximale snelheid door dit wissel is 125 km/uur. Door de huidige snelheid (100 km/uur) door dit wissel te verhogen naar 120 km/uur en pas nadat de gehele trein door het wissel is gereden de snelheid te verhogen naar 140 km/uur, hoeft dit wissel niet vervangen te worden door een hogesnelheidswissel. Deze snelheid van 120 km/uur past naar verwachting in de aanzetkarakteristiek van het materieel. Voor de snelheidsverhoging zijn dan naast een relatief eenvoudige aanpassing aan de spoorligging enkel beveiligingstechnische aanpassingen nodig. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage 3.3. Wanneer de spitstrein Zwolle Enschede slechts enkele malen per dag rijdt, zijn naar verwachting geen aanpassingen aan overwegen of de perrons in Heino en Raalte nodig. Wanneer deze trein meer dan drie maal per dag gaat rijden, ontstaat het risico dat deze aanpassingen wel nodig zijn, waardoor de aanpassingen aan de infra uit stap 4 vervroegd uitgevoerd moeten worden STAP 4A: ÉÉN SNELTREIN PER UUR PER RICHTING Om naast stoptreinen ook sneltreinen te laten rijden, zijn er diverse aanpassingen nodig aan de spoorlijn Zwolle Wierden. Zo zijn de perrons in Heino en Raalte te smal en is moet het dubbelspoor van Nijverdal verlengd worden :C - Definitief ARCADIS 19

21 DIENSTREGELING MET ÉÉN SNELTREIN PER UUR PER RICHTING In Figuur 12 staat de dienstregeling met naast de twee stoptreinen twee sneltreinen per uur per richting. De dienstregeling met naast de twee stoptreinen één sneltrein per uur per richting ziet er hetzelfde uit, alleen vallen hier de twee rechter blauwe lijnen weg, waardoor er geen kruising tussen sneltreinen nabij Zwolle is. De sneltrein vanuit Zwolle en de sneltrein vanuit Enschede kruisen elkaar op de bestaande dubbelsporigheid in Nijverdal, welke verlengd moet worden. De sneltreinen stoppen niet in Heino, Raalte, Nijverdal en Wierden, maar passeren de perrons op snelheid AANPASSING AAN INFRA: PERRONVERBREDING HEINO INCLUSIEF SNELHEIDSVERHOGING Het huidige perron in Heino voldoet niet aan de minimale breedte voor een eilandperron. Dit wordt in de huidige situatie gedoogd, maar wanneer er sneltreinen gaan rijden, is, zal naar verwachting het perron verbreed moet worden. Door deze verbreding voldoet het eilandperron weer aan de huidige regelgeving. Gezien de inpassing in de omgeving wordt het perron in zuidelijke richting verbreed. Hiervoor wordt het doorgaande spoor over meter opgebroken en (inclusief aanwezige overwegen) circa 3,7 meter verschoven. Het nieuwe eilandperron wordt circa 6,80 meter breed. Het bestaande overpad over het zijspoor kan behouden blijven. De sneltreinen rijden niet over het overpad, wat daardoor ook niet extra beveiligd hoeft te worden. Wanneer het eilandperron verbreed wordt tot normbreedte, is er geen belemmering meer om de snelheid op emplacement Heino te verhogen, zodat een doorgaande sneltrein niet hoeft af te remmen. Aangezien de sneltrein over het doorgaande spoor rijdt, wordt de snelheid enkel op het doorgaande spoor verhoogd naar 140 km/uur. De snelheid op het zijspoor blijft gelijk aan de huidige situatie, zodat de situatie op het perronoverpad niet verslechtert. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage AANPASSING AAN INFRA: PERRONVERBREDING RAALTE INCLUSIEF SNELHEIDSVERHOGING Het huidige perron in Raalte voldoet niet aan de minimale breedte voor een eilandperron. Dit wordt in de huidige situatie gedoogd, maar wanneer er sneltreinen gaan rijden, is onze verwachting dat het perron verbreed moet worden. Door deze verbreding voldoet het eilandperron weer aan de huidige regelgeving. Gezien de inpassing in de omgeving wordt het perron in noordelijke richting verbreed. Hiervoor wordt het zijspoor over 500 meter opgebroken en circa 3,7 meter verschoven. Het nieuwe eilandperron wordt circa 6,80 meter breed. Het bestaande overpad over het doorgaande spoor kan niet behouden blijven, aangezien de sneltreinen over dit overpad rijden, terwijl er een stoptrein aan de andere zijde van het perron staat te wachten. Het overpad wordt vervangen door een perrontunnel van circa 4 meter breed, welke met trappen en liften verbonden wordt met het perron en de straat. Wanneer het eilandperron verbreed wordt tot normbreedte, is er geen belemmering meer om de snelheid op emplacement Raalte te verhogen, zodat een doorgaande sneltrein niet hoeft af te remmen. Aangezien de sneltrein over het doorgaande spoor rijdt, wordt de snelheid enkel op het doorgaande spoor verhoogd naar 140 km/uur. De snelheid op het zijspoor blijft gelijk aan de huidige situatie. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage :C - Definitief ARCADIS 20

22 AANPASSING AAN INFRA: PARTIEEL DUBBELSPOOR AAN WESTZIJDE VAN NIJVERDAL Op basis van de eerste grove inschatting moet de dubbelsporigheid binnen Nijverdal aan de westzijde circa 2,5 km verlengd worden. Er is in deze fase nog geen ontwerp van deze dubbelsporigheid gemaakt. De lengte is bepaald op basis van de ontwikkelde dienstregeling. Voor het bouwen van het dubbelspoor, moet de hoge baan inclusief de aanwezige kunstwerken en duikers verbreed worden. Ook de treinbeveiliging op het baanvak moet aangepast worden. Extra conditionerende en inpassingsmaatregelen zijn wellicht nodig vanwege het feit dat de spoorlijn op deze locatie door de ecologische hoofdstructuur van Nijverdalse Berg loopt. Daarnaast staan er aan de westzijde van het spoor een viertal hoogspanningsmasten, welke waarschijnlijk verplaatst moeten worden. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage STAP 5: TWEE SNELTREINEN PER UUR PER RICHTING Om per uur een tweede sneltrein per richting te laten rijden is een tweede kruisingslocatie voor de sneltreinen nodig. Wanneer de andere kruisingslocatie rond Nijverdal ligt, moet er ten zuiden van emplacement Zwolle partieel dubbelspoor aangelegd worden, zodat de sneltreinen elkaar hier kunnen kruisen DIENSTREGELING MET TWEE SNELTREINEN PER UUR PER RICHTING In Figuur 12 staat de dienstregeling met naast de twee stoptreinen twee sneltreinen per uur per richting. Figuur 12: Dienstregeling met twee sneltreinen per uur per richting (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in rood de dienstregeling van de stoptreinen, in blauw de dienstregeling van de sneltreinen) :C - Definitief ARCADIS 21

23 AANPASSING AAN INFRA: PARTIEEL DUBBELSPOOR AAN ZUIDZIJDE VAN ZWOLLE Op basis van de eerste grove inschatting moet er ten zuiden van emplacement Zwolle circa 3,25 km dubbelspoor aangelegd worden. Er is in deze fase nog geen ontwerp van deze dubbelsporigheid gemaakt. De lengte is bepaald op basis van de ontwikkelde dienstregeling. Emplacement Zwolle blijft ongewijzigd. Om ruimte te krijgen voor het eerste stuk van het dubbelspoor richting Heino moet het bestaande dubbelspoor richting Deventer over circa 750 meter enkelsporig worden. Mocht dit niet passen in de dienstregeling van Zwolle - Deventer, dan zorgt een verdubbeling van de aansluiting van de spoorlijn Zwolle Wierden op emplacement Zwolle voor een aanpassing aan emplacement Oosterhaven. Deze eventueel aanpassing is nog niet onderzocht. Voor het bouwen van het dubbelspoor aan de zuidzijde van emplacement Zwolle, moet de hoge baan inclusief de aanwezige kunstwerken en duikers verbreed worden. Ook de treinbeveiliging op het spoor Zwolle Heino moet aangepast worden. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage MAXIMALISEREN REISTIJDWINST DOOR ELEKTRIFICATIE In onderstaande paragrafen worden de stap beschreven, welke ervoor zorgt dat de rijtijdwinst door elektrificatie zo veel mogelijk als reistijdwinst geïncasseerd wordt. Als deze stap uitgevoerd wordt, is er voor het rijden van sneltreinen een extra stap nodig, namelijk het verlengen van de dubbelsporigheid bij Raalte. Ook deze stap is hier beschreven STAP 3: INCASSEREN RIJTIJDWINST DOOR ELEKTRIFICATIE ALS REISTIJDWINST Als gevolg van de elektrificatie van het baanvak Zwolle Wierden kunnen treinen sneller van Zwolle naar Wierden rijden. Dit komt doordat elektrisch materieel sneller aanzet dan dieselmaterieel (met name naar hoge snelheden) en daardoor eerder op baanvaksnelheid rijdt. Door het enkelsporige karakter van het baanvak valt een groot deel van deze rijtijdwinst niet te innen als reistijdwinst. Door de dubbelsporigheid van Heino aan de noordwestzijde te verlengen, kan de rijtijdwinst door elektrificatie tussen Nijverdal en Heino grotendeels geïncasseerd en is er een nog betere overstap op de knoop Zwolle. Deze maatregel is geen no regret -maatregel voor toekomstige ambities: om het langere dubbelspoor te kunnen blijven gebruiken zijn ook extra maatregelen bij Raalte nodig (zie paragraaf ) DIENSTREGELING MET GEÏNCASSSERDE RIJTIJDWINST In Figuur 13 staat de dienstregeling, waarbij de rijtijdwinst door elektrificatie geïncasseerd wordt :C - Definitief ARCADIS 22

24 Figuur 13: Dienstregeling, waarbij de rijtijdwinst door elektrificatie geïncasseerd wordt (in rood links de benodigde dubbelsporigheden, in de grafiek in oranje de dienstregeling van de stoptreinen) AANPASSING AAN INFRA: PARTIEEL DUBBELSPOOR AAN NOORDWESTZIJDE VAN HEINO Op basis van de eerste grove inschatting moet de dubbelsporigheid binnen Heino aan de noordwestzijde circa 4,4 km verlengd worden. Er is in deze fase nog geen ontwerp van deze dubbelsporigheid gemaakt. De lengte is bepaald op basis van de ontwikkelde dienstregeling. Voor het bouwen van het dubbelspoor, moet de lage baan inclusief de aanwezige kunstwerken, duikers en overwegen verbreed worden. Het kunstwerk Oude Wetering is een oud kunstwerk van metselwerk en staal en kan niet uitgebreid worden. Dit kunstwerk moet vervangen worden door een nieuw kunstwerk. Ook de treinbeveiliging op het baanvak moet aangepast worden. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage STAP 4B: EXTRA AANPASSING VOOR ÉÉN SNELTREIN PER UUR PER RICHTING Als ervoor gekozen is om stap 3 uit te voeren moet tijdens stap 4A ook het dubbelspoor van Raalte verlengd worden (stap 4B) :C - Definitief ARCADIS 23

25 AANPASSING AAN INFRA: PARTIEEL DUBBELSPOOR AAN NOORDWESTZIJDE VAN RAALTE Als ervoor gekozen is om stap 3 uit te voeren moet ook het dubbelspoor van Raalte verlengd worden. Op basis van de eerste grove inschatting moet de dubbelsporigheid binnen Raalte aan de noordwestzijde circa 1,7 km verlengd worden. Er is in deze fase nog geen ontwerp van deze dubbelsporigheid gemaakt. De lengte is bepaald op basis van de ontwikkelde dienstregeling. Voor het bouwen van het dubbelspoor, moet de baan inclusief de aanwezige overwegen verbreed worden. Ook de treinbeveiliging op het baanvak moet aangepast worden. Voor een opsomming van de aan te passen spoorinfrastructuur zie Bijlage AFGEVALLEN INFRAMAATREGELEN In Bijlage 4 zijn voor de volledigheid de afgevallen aanpassingen opgenomen. Deze aanpassingen zijn niet nodig voor de ontwikkeling van de geboden functionaliteit :C - Definitief ARCADIS 24

26 4 Conditionering & omgeving 4.1 KUNSTWERKEN Op basis van de verwachte maatregelen is een risico-inschatting uitgevoerd voor alle kunstwerken op het baanvak Zwolle Wierden 5. Uit deze risico-inschatting komen de volgende zaken naar voren: Het kunstwerk Oude Wetering is net na de tweede wereldoorlog gebouwd en is mogelijk niet voorbereid op de snelheidsverhoging tussen Zwolle en Heino. Dit kunstwerk moet nagerekend worden. Dit is niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. Een viertal duikers liggen mogelijk niet diep genoeg voor de snelheidsverhoging tussen Zwolle en Heino. Er moet een onderzoek uitgevoerd worden naar de ligging van deze duikers. Dit is niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. Een viertal duikers zijn net na de tweede wereldoorlog gebouwd en zijn mogelijk niet voorbereid op de snelheidsverhoging tussen Zwolle en Heino. Deze duikers moeten nagerekend worden. Dit is niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. Het spoorviaduct Regge Nijverdal is net na de tweede wereldoorlog gebouwd en is mogelijk niet voorbereid op de snelheidsverhoging tussen Nijverdal en Wierden. Dit kunstwerk moet nagerekend worden. Dit is niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. Een tweetal duikers zijn net na de tweede wereldoorlog gebouwd en zijn mogelijk niet voorbereid op de snelheidsverhoging tussen Nijverdal en Wierden en moeten nagerekend worden. Dit is niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. Verschillende kunstwerken en duikers op het baanvak zijn niet voorbereid op een tweede spoor en moeten bij spooruitbreiding verbreed worden. Dit is opgenomen in de kostenramingen. Bovenstaande kunstwerken vormen een risico voor het uitvoeren van stap 1 en stap 2B in De complete risico-inschatting kunstwerken is opgenomen in Bijlage 5. 5 De baanvaksnelheid op het baanvak Wierden Enschede wordt niet verhoogd. Ook is dit baanvak in zijn geheel al dubbelsporig. Doordat er op dit baanvak geen aanpassingen aan de spoorinfrastructuur nodig zijn, zijn de kunstwerken op het baanvak Wierden Enschede niet beschouwd :C - Definitief ARCADIS 25

27 4.2 OVERWEGEN Op basis van de verwachte maatregelen is een risico-inschatting uitgevoerd voor alle overwegen op de baanvakken Zwolle Wierden en Wierden - Enschede. Uit deze risico-inschatting komen de volgende zaken naar voren: Tussen Zwolle en Heino is de beveiliging van een drietal particuliere overwegen mogelijk niet geschikt voor snelheidsverhoging, spoorverdubbeling of frequentieverhoging. Er moet een onderzoek uitgevoerd worden naar ligging en gebruik. Op basis hiervan kunnen maatregelen bepaald worden. De onderzoeken zijn opgenomen in de kostenramingen. Eventuele maatregelen zijn niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. Tussen Heino en Raalte is de beveiliging van een particuliere overweg mogelijk niet geschikt voor frequentieverhoging. Er moet een onderzoek uitgevoerd worden naar ligging en gebruik. Op basis hiervan kunnen maatregelen bepaald worden. Het onderzoek is opgenomen in de kostenraming. Eventuele maatregelen zijn niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. In Raalte is de beveiliging van een particuliere overweg niet geschikt voor spoorverdubbeling of frequentieverhoging. Er moet particuliere AHOB (overwegbeveiligingsinstallatie Automatische halve overwegbomen) geplaatst worden. Dit is opgenomen in de kostenraming. In Borne is de beveiliging van een tweetal overwegen (Vloedbeltsweg en Het Vlier) mogelijk niet geschikt voor frequentieverhoging. Er moet een onderzoek uitgevoerd worden naar ligging en gebruik. Op basis hiervan kunnen maatregelen bepaald worden. Het onderzoek is opgenomen in de kostenraming. Eventuele maatregelen zijn niet opgenomen in de kostenraming, maar in het risicodossier. In Borne is de beveiliging van de overweg Oonksweg niet geschikt voor frequentieverhoging. Er moet voetpad AHOB bijgeplaatst worden. Dit is opgenomen in de kostenraming. Aanpassingen aan overwegen vormen een risico voor het uitvoeren van stap 1 en stap 2B in De complete risico-inschatting overwegen is opgenomen in Bijlage GEOTECHNIEK De lijn Zwolle Enschede ligt op zandgrond. Op basis hiervan is de inschatting van de geotechnisch specialist dat de ondergrond geen risico vormt voor snelheidsverhoging. In een nadere fase dient nader grondonderzoek uitgevoerd te worden. 4.4 KABELS EN LEIDINGEN De bestaande kabels en leidingen ProRail liggen met name aan de oostzijde/noordzijde van de spoorlijn. Bij elke spoorverdubbeling zullen deze kabels en leidingen ProRail verlegd moeten worden. Vanuit de KLIC melding komen diverse belangrijke kabels en leidingen derden naar voren, welke mogelijk verlegd of extra beschermd moeten worden als gevolg van spoorverdubbeling en andere aanpassingen aan de infrastructuur. Deze kabels en leidingen vormen een risico voor de tijdige uitvoering van de maatregelen. De belangrijke kabels en leidingen staan in Bijlage 7. Naast deze grote kabels en leidingen zijn er ook kleinere, minder belangrijke kabels en leidingen aanwezig, welke ook mogelijk verlegd of extra beschermd moeten worden. De kosten voor het verleggen en beschermen van kabels en leidingen zijn opgenomen in de kostenramingen :C - Definitief ARCADIS 26

28 4.5 GELUID Door ProRail is een quickscan akoestisch onderzoek op referentiepunten voor het traject Zwolle-Enschede uitgevoerd. De resultaten van dit onderzoek staan in Bijlage 12. Uit dit onderzoek blijkt dat de volgende geluidsmaatregelen nodig zijn bij de volgende functionele wijzigingen: Stap Functionele wijziging Raildempers (m) Geluidsschermen (m) 1 Snelheidsverhoging Zwolle Heino A Één spitstrein Zwolle Raalte per uur in één richting (1,5 m hoog) 4 Één sneltrein per uur per richting Twee sneltreinen per uur per richting Tabel 3: Benodigde geluidsmaatregelen Deze maatregelen zijn opgenomen in de kostenraming. 4.6 ECOLOGIE De spoorverdubbelingen in de omgeving van Heino en Nijverdal komen mogelijk in de ecologische hoofdstructuur te liggen. Dit brengt een risico met zich mee voor uitvoerbaarheid en te nemen mitigerende maatregelen. Dit is opgenomen in het risicodossier en niet in de kostenraming. 4.7 NIET GESPRONGEN EXPLOSIEVEN Uit een verkennend onderzoek naar niet gesprongen explosieven door ProRail GJZ zijn de volgende verdachte locaties naar voren gekomen: Spoorlijn Zwolle Heino tussen km 8.0 en Diverse locaties rondom de spoorlijn Zwolle Heino tussen km 8.9 en Diverse locaties in Heino tussen km 12.1 en Diverse locaties in Raalte tussen km 16.6 en Diverse locaties rondom de spoorlijn Raalte Nijverdal tussen km 20.7 en Diverse locaties rondom de spoorlijn Raalte Nijverdal tussen km 28.7 en Diverse locaties rondom de spoorlijn Nijverdal Wierden tussen km 32.2 en Diverse locaties rondom de spoorlijn Nijverdal Wierden tussen km 36.9 en De aansluiting van de spoorlijn Zwolle Wierden bij emplacement Wierden vanaf km Daarnaast zijn uit het verkennend onderzoek naar niet gesprongen explosieven de volgende mogelijk verdachte locaties naar voren gekomen: De aansluiting van de spoorlijn Zwolle Wierden bij emplacement Zwolle tot km 1.7. Spoorlijn Zwolle Heino tussen km 5.9 en 8.0. Spoorlijn Zwolle Heino tussen km 10.1 en Spoorlijn Heino Raalte tussen km 15.1 en Spoorlijn door Raalte tussen km 17.5 en Spoorlijn Raalte Nijverdal tussen km 22.5 en Spoorlijn Raalte Nijverdal tussen km 30.2 en Spoorlijn Nijverdal Wierden tussen km 34.7 en :C - Definitief ARCADIS 27

29 Op de dikgedrukte locaties worden wijzigingen voorzien. Hier dient een vervolgonderzoek uitgevoerd te worden naar niet gesprongen explosieven. Dit onderzoek is opgenomen in de kostenraming. Daarnaast is het risico op niet gesprongen explosieven opgenomen in het risicodossier. De complete inventarisatie van niet gesprongen explosieven is opgenomen in Bijlage :C - Definitief ARCADIS 28