INHOUDSTAFEL Een goede reis!... 2

Transcriptie

1 vademecum 2013 INHOUDSTAFEL... 1 Een goede reis!... 2 DEEL 1 : PRAKTISCHE VOORBEREIDING Reisorganisatie Vliegtuigticket Internationaal paspoort en visum Verzekeringen Ziekteverzekering via mutualiteit Ongevallenverzekering via KU Leuven Burgerlijke aansprakelijkheid via KU Leuven Burgerlijke aansprakelijkheid via familiale verzekering Reisbijstandsverzekering kan via KU Leuven In orde met de universiteit en andere instanties Financiële aspecten Reisbeurs Kosten ter plaatse Gezondheid Inentingen Medicatie Gezondheidstips De vliegtuigreis Gezond terug thuis Veiligheid Risicolanden Transport Diefstal Veilige tips van reisbeursstudenten Noodsituaties DEEL 2 : INHOUDELIJKE VOORBEREIDING Informatie over het land Informatie over ontwikkelingssamenwerking Interculturele verschillen Duurzaam toerisme Fotografie en beeldvorming DEEL 3 : PERSOONLIJKE VOORBEREIDING Verwachtingen Inzicht in jezelf als professioneel persoon DEEL 4 : DE TERUGKEER Omgekeerde cultuurschok Feedback naar promotoren in Noord en Zuid Hoe je ervaring valoriseren Reisbeurs: praktische afhandeling DEEL 5 : BIJLAGEN Bijlage 1 Info reisbijstandsverzekering Bijlage 2 ITG-brochure Gezond op reis Bijlage 3 Voorbeeld reisapotheek Bijlage 4 Literatuur ontwikkelingssamenwerking Bijlage 5 Voorbeeld Emergency Card Bijlage 6 Informatieblad voor thuisblijvers Bijlage 7 Formulier voor uitbetaling van reisbeurs 1

2 vademecum 2013 Een goede reis! Een studiereis naar een ontwikkelingsland is een hele onderneming. Of toch niet? Wanneer je tijdig begint met de voorbereiding van een dergelijke reis, kan je alle kansen optimaal benutten. Dit vademecum gidst je door de vele zaken waarmee je rekening moet houden wanneer je enkele weken tot maanden in het Zuiden zal verblijven. In de eerste plaats vermelden we een hele reeks tips in verband met de praktische voorbereiding van je reis: visum, verzekering, ticket, inentingen, administratieve formaliteiten. Ook de inhoudelijke voorbereiding is belangrijk. Waar vind je de nodige informatie over jouw bestemming, over ontwikkelingssamenwerking? We proberen ook een aantal vragen te beantwoorden die jij je misschien stelt over je verblijf in het Zuiden. Hoe ervaar je een cultuurschok en hoe reageer je best? Hoe zit het met de veiligheid? Wat met je vrije tijd? We vermelden ook wat we precies verwachten van reisbeursstudenten na hun terugkeer. Hoe en wanneer dien je een reisverslag en een evaluatiedocument in? En wat na je verblijf in het Zuiden? Wij hopen dat deze ervaring je zin voor engagement en solidariteit heeft bijgebracht. Wij rekenen in de toekomst op jouw enthousiasme om de ervaringen met anderen te delen. Nu wensen we je alvast een aangename en leerrijke reis. Development Cooperation Unit International Office KU Leuven Leuven, april

3 DEEL 1 PRAKTISCHE VOORBEREIDING Wie op reis gaat, vertrekt niet onvoorbereid. Wie voor een langere tijd in het Zuiden zal verblijven, bereidt zich zo goed mogelijk voor. Aspecten die bijzondere aandacht verdienen komen hier aan bod: de aankoop van een vliegtuigticket, vragen in verband met visum en verzekeringen, het gevarieerde kostenplaatje van een dergelijke reis. Ook gezondheid en veiligheid vragen de nodige voorbereiding voor je vertrek. 1. Reisorganisatie Begin tijdig met de organisatie van je reis. Houd er rekening mee dat wachttijden voor de nodige documenten en de beschikbaarheid van plaatsen op vluchten naar het Zuiden verschillen, afhankelijk van het seizoen en de bestemming Vliegtuigticket Informeer je goed vooraleer een ticket te kopen. Vele reisbureaus geven aan jongeren (onder de 25 jaar) en aan studenten speciale tarieven. Deze voordelige tickets zijn uiteraard het vlugst uitverkocht. Zorg dus dat je er op tijd bij bent, ten minste 3 maanden voor vertrek. Vergelijk de tarieven van verschillende reisbureaus. Wie tijdens de zomermaanden naar een luchthaven vliegt die populair is bij gewone toeristen, begint zeker op tijd met de zoektocht naar een voordelig ticket. Als je geen goedkoop tarief vindt, probeer dan even de vertrek- en terugkeerdatum van je reis te veranderen. De vertrekdatum met enkele dagen verlaten of vervroegen, kan soms aanzienlijke prijsverschillen teweegbrengen. Je kan best een annulatieverzekering afsluiten wanneer je een ticket boekt. Als je omwille van ziekte of ongeval (e.a) niet zou kunnen vertrekken, wordt je vlucht terugbetaald. Controleer goed welke redenen precies in aanmerking komen voor annulatie: ziekte van een familielid? herexamens? politieke instabiliteit in het land van bestemming? Alvorens je enthousiast begint te pakken, moet je weten wat je precies in je valies en in je handbagage mag stoppen. De veiligheidsvoorschriften in de luchthaven zijn streng. Messen, scharen en nagelvijltjes zijn bijvoorbeeld niet toegelaten in je handbagage, evenmin als vloeistoffen. Controleer het toegelaten gewicht van je bagage. Hoe groot mag je handbagage zijn? 3

4 Bij verschillende luchtvaartmaatschappijen kan je online inchecken. Dit bespaart kostbare tijd in de luchthaven en je plaatsje bij het raam (of gangzijde) is meteen gereserveerd Internationaal paspoort en visum Een internationaal paspoort of een reispas moet je aanvragen in je gemeentehuis. Kostprijs: ongeveer 80 euro. Hou er rekening mee dat het minimum 2 weken duurt vooraleer je het kan ophalen. In de vakantieperiodes kan de wachttijd langer zijn. Een spoedprocedure is mogelijk maar kost 250 euro. Een nieuw paspoort heeft een ingebouwde chip en is 5 jaar geldig. Voor sommige landen volstaat een internationaal paspoort dat nog minstens 6 maanden geldig is bij vertrek. In geval van verlies of diefstal van je paspoort in België of in het buitenland, contacteer je DOCSTOP: tel of Je paspoort wordt dan ongeldig gemaakt. Meer info via Een visum is een apart document of een stempel in je paspoort, als vergunning om in een bepaald land te verblijven. Is een visum vereist voor jouw reisbestemming? Het is weinig zinvol om hier voor elk land de visumvereisten op te sommen. Deze procedures veranderen immers regelmatig. Voor een aantal landen is geen visum nodig als je minder dan 90 dagen ter plaatse blijft. Dan volstaat een geldig paspoort. Als je langer dan 90 dagen wil blijven, is er in principe altijd een visum nodig. Sommige reizigers omzeilen deze regel door vooraleer de 90 dagen om zijn het land even te verlaten om vervolgens terug binnen te komen. Voor heel wat landen heb je altijd een visum nodig. Meestal volstaat een toeristenvisum, maar in sommige landen moet omwille van de geplande activiteit (onderzoek of stage) een ander type visum aangevraagd worden. Hoe en wanneer een visum aanvragen? De prijs, duur en aanvraagformaliteiten voor een visum verschillen van land tot land. Voor sommige landen moet je maanden op voorhand starten met de aanvraagprocedure en bij andere ambassades kan je een visum pas vanaf een maand voor vertrek aanvragen. Met een gewoon visum krijg je slechts één keer toegang tot het land van bestemming. Voor de meeste studenten volstaat een dergelijk single entry visum. Indien je echter tijdens je verblijf in een bepaald land een ander land wil bezoeken, om daarna terug te keren naar je oorspronkelijke bestemming, dan moet je vooraf een visum aanvragen dat meer dan één binnenkomst toelaat, een multiple entry visum. Voor de meeste ambassades zijn volgende documenten vereist bij een visumaanvraag: ingevuld aanvraagformulier (deze formulieren kan je misschien vooraf aanvragen) meerdere pasfoto's paspoort, bij terugkeer nog zes maanden geldig Voor sommige landen vraagt men een "prise en charge" of "ten laste neming". Dit is een officieel document waarmee iemand financieel borg staat voor de buitenlandse student. Soms vraagt men het vliegtuigticket of een officiële vertaling van het "bewijs van goed gedrag en zeden". Kijk ook na welke tussenstops je maakt tijdens je vluchtroute. Voor sommige transitlanden heb je ook een visum nodig. Vraag dit na in je reisbureau! Een goede raad: controleer nauwgezet de gegevens wanneer je je visum afhaalt in de ambassade. 4

5 Buitenlandse ambassades in België Op de website van de Federale Overheid kan je een handig overzicht raadplegen met contactgegevens van alle buitenlandse ambassades en vertegenwoordigingen in België: Contacteer de ambassade van jouw reisbestemming lang op voorhand en vraag welke documenten je moet meebrengen om een visum aan te vragen. Probeer ook te vernemen hoe lang het precies duurt alvorens je het visum in ontvangst kan nemen. De openingsuren van ambassades zijn vaak beperkt. 2. Verzekeringen Het is zeer belangrijk dat je voldoende verzekerd bent tijdens je verblijf in het Zuiden: tegen ziekte, ongevallen, mogelijke schade aan derden. Verschillende verzekeringen dekken verschillende risico s. Hieronder een overzicht van alle verzekeringen die in orde moeten zijn bij je vertrek. Controleer of dat effectief zo is. Het is bijvoorbeeld noodzakelijk dat je ingeschreven bent als student om in aanmerking te komen voor de verzekering van jouw onderwijsinstelling. Je verblijft in het Zuiden als student die niet bezoldigd wordt voor zijn activiteiten Ziekteverzekering via mutualiteit Neem zeker vooraf contact op met je mutualiteit om te controleren of jouw ziekteverzekering in orde is. Verwittig je mutualiteit dat je een tijdje in dat bepaald land verblijft. Vraag wat je vooraf eventueel nog in orde moet brengen. Vraag ook wat je precies moet doen wanneer je ziek wordt tijdens je verblijf in het buitenland. Een verblijf als student buiten Europa is onvoldoende verzekerd via de mutualiteit. Daarom moet je een bijkomende reisbijstandsverzekering afsluiten (zie verder) voor een bijkomende vergoeding. Je SIS-kaart laat je thuis. Ze is enkel in België geldig Ongevallenverzekering via de KU Leuven KU Leuven-studenten zijn tijdens hun verblijf in het buitenland, in het kader van hun opleiding, verzekerd voor lichamelijke schade die zij oplopen ten gevolge van een ongeval (maar niet bij ziekte). Materiële schade is in deze polis niet inbegrepen. De ongevallenverzekering loopt vanaf het ogenblik van vertrek tot het ogenblik van terugkeer en dit 24 uur op 24 uur. De weg van en naar de bestemming is inbegrepen in de verzekering. Bij aanvaarding van een dossier worden medische kosten terugbetaald, maar dit slechts na tussenkomst van de mutualiteit. De studenten van de KU Leuven zijn hiervoor verzekerd bij KBC Verzekeringen. Het polisnummer is Melding Je moet zo snel mogelijk het ongeval melden aan de verzekeringsdienst van de KU Leuven (eventueel via je faculteit). Wacht zeker NIET tot je terugkeert uit het buitenland! De contactgegevens van de verzekeringsdienst tref je hieronder aan. Alvorens je het buitenland verlaat, dien je ter plaatse een medisch attest te vragen, met een beschrijving van het opgelopen letsel, eventueel aangevuld met een getuigenverklaring. De terugbetaling van de kosten gebeurt pas na tussenkomst van de mutualiteit. Gemaakte repatriëringskosten worden terugbetaald tot 5

6 een maximum bedrag van 5.000, na voorlegging van een medisch getuigschrift dat de noodzaak van deze repatriëring aantoont. Voor verdere inlichtingen kan je steeds terecht bij de verzekeringsdienst van de KU Leuven: Dhr. Marc Born, Krakenstraat 3, 3000 Leuven Tel , Fax Burgerlijke aansprakelijkheid via de KU Leuven KU Leuven-studenten zijn tijdens hun verblijf in het buitenland, in het kader van hun opleiding, verzekerd voor lichamelijke en materiële schade die zij berokkenen aan personen, bij het uitvoeren van de opdracht (niet in de vrije tijd) en materiële schade aan goederen die niet toevertrouwd werden aan de student voor de uitvoering van de opdracht. Deze verzekering dekt echter niet de materiële schade die veroorzaakt wordt aan goederen waarmee de student mag werken in het kader van de opdracht. Dergelijke schade valt immers onder de verantwoordelijkheid van de lokale instelling Burgerlijke aansprakelijkheid via familiale verzekering De familiale verzekering dekt de materiële en lichamelijke schade die berokkend wordt aan derden, buiten het kader van de opdracht. Ongevallen met voertuigen vallen echter steeds buiten de familiale verzekering maar worden gedekt voor de lokale verzekering van het voertuig. Je familiale verzekering is afhankelijk van je domicilie. Een student kan via zijn familie verzekerd zijn of via een eigen familiale verzekering. Controleer alleszins of je zelf of via je familie een familiale verzekering hebt. Deze verzekering is immers niet verplicht Reisbijstandsverzekering kan via de KU Leuven Naast de hierboven vermelde verzekeringen is voor elke student die naar het Zuiden reist een bijkomende reisbijstandsverzekering verplicht. Een bijstandsverzekering dekt je medische kosten ter plaatse en je repatriëring in geval van een ernstige ziekte of ongeval of in geval van overlijden. Een alarmcentrale is 24 h / 24 h bereikbaar vanuit het buitenland. Elke student sluit een reisbijstandsverzekering af vóór vertrek naar het Zuiden. De Associatie KU Leuven biedt al haar studenten die in het kader van hun studies naar het buitenland reizen, de mogelijkheid om in te tekenen op een reisbijstandsverzekering, in samenwerking met de verzekeringsmaatschappij AIG. Elke student kan online deze verzekeringspolis afsluiten en betalen. Na de registratie van de betaling kan de polis in pdf afgeprint worden alsook het verzekeringskaartje. De premie bedraagt 1,13 EUR per reisdag. Pas op: zonder betaling, ben je NIET verzekerd!. In bijlage 1 van dit vademecum tref je gedetailleerde informatie aan over de precieze voorwaarden van deze reisbijstandsverzekering. Studenten die een Vlaamse studiebeurs ontvangen (beurstariefstudenten) en bijnabeurstariefstudenten, moeten niet online intekenen op deze polis, vermits de KU Leuven zelf voor hen een reisbijstandsverzekering afsluit en betaalt. Zij moeten wel vóór vertrek reisdata en bewijs van studiebeurs indienen bij marc.born@abh.kuleuven.be. Informatie over de reisbijstandverzekering via de KU Leuven tref je aan op volgende webpagina: 6

7 Je kan ook via een maatschappij naar keuze een reisbijstandsverzekering afsluiten. Misschien heb je op jaarbasis via je familie een reisbijstandsverzekering. Je hoeft niet dubbel verzekerd te zijn. Controleer of deze verzekering voldoende garanties biedt, ook bij een langer verblijf in het Zuiden, als niet-toerist. 3. In orde met de universiteit en andere instanties Via KU Loket heb je een aanvraag voor een studieverblijf in het buitenland ingediend. Deze aanvraag wordt goedgekeurd alvorens je mag vertrekken. Daarna houdt je de gegevens upto-date, eventueel ook vanuit het buitenland. Vraag informatie in je faculteit over de juiste procedures/verplichtingen voor studenten die voor thesisonderzoek of voor een verplichte stage naar het Zuiden reizen. Moeten er nog documenten in orde gebracht worden: stagecontract, werkpostfiche, gezondheidstoezicht? Vaak reizen studenten tijdens de zomermaanden. Soms keren zij terug na het begin van het academiejaar. Dan is het belangrijk dat je vooraf inlichtingen inwint bij je eigen faculteit (studentensecretariaat) over wat je moet doen om in orde te zijn bij het begin van het academiejaar. Waarschijnlijk moet je studieprogramma in orde gebracht worden tegen een bepaalde datum. Zorg er ook voor dat iemand je kan verontschuldigen op practica en oefeningen. Sommige professoren dulden een niet verantwoorde afwezigheid niet. Indien je om één of andere reden niet tijdig naar Leuven kan terugkeren, zorg ervoor dat je de nodige toelatingen van je promotor krijgt, en dat de faculteit ervan op de hoogte gebracht wordt. Schrijf je in voor het volgend academiejaar voor je vertrekt, of laat je studentenkaart hier en laat iemand je bij de studentenadministratie, in de "Hallen" inschrijven. Zodra je resultaten bekend zijn (juni of september) kan je ook via internet je inschrijving in orde brengen. Dit is zeer belangrijk, anders ben je vanaf midden september 2013 niet meer verzekerd. Je verzekering is immers gekoppeld aan je inschrijving per academiejaar. Vergeet dit niet! Hoe zit het met kindergeld? En andere rechten en plichten? Voor praktische informatie over allerlei administratieve zaken, kan je terecht op de website van het JongerenPuntBuitenland van JINT: 4. Financiële aspecten Reizen kost geld. Als reisbeursstudent kan je een deel van de kosten recupereren via je reisbeurs. Hiermee moet je reeds voor je vertrek rekening houden. Een reisbeurs dekt echter niet alle kosten. Denk goed na over de financiële kant van de reis, zodat je niet voor onaangename verrassingen komt te staan Reisbeurs Een reisbeurs is een forfaitair bedrag dat gestort wordt na terugkeer uit het Zuiden. Met dit bedrag kan de student zijn vliegtuigticket volledig of gedeeltelijk betalen en eventueel ook andere kosten. De kosten die (bijna) elke student maakt, zijn: 7

8 vliegtuigticket (best een ticket heen en terug aan het meest voordelige tarief); visumkosten (eventueel ook paspoortkosten); kosten voor inentingen en medicatie; reisbijstandsverzekering. Niet langer dan een maand na thuiskomst vul je online een reisverslag in. Ten laatste 3 maanden na terugkeer uit het Zuiden, dien je een ingevuld en ondertekend formulier voor betaling van je reisbeurs in samen met een ondertekend evaluatiedocument en een bewijs van je reisbijstandsverzekering. Deze documenten scan je in zodat je één PDF kan mailen. Breng je reisbeursdossier zo snel mogelijk in orde, maar wacht zeker niet langer dan 3 maanden. Indien je pas in 2014 terugkeert uit het Zuiden, neem je best even contact met ons op. Op pagina 27 van dit vademecum tref je gedetailleerde informatie aan over de documenten die je moet indienen alvorens je reisbeurs gestort kan worden. Hieronder alvast enkele nuttige tips bij de gevraagde evaluatie door de lokale partner en bij de gevraagde bewijsstukken. evaluatie door lokale partner Bij aanvang van je verblijf in het Zuiden overhandig je jouw begeleider ter plaatse de begeleidende brief en het evaluatiedocument die je ontving bij de toekenning van je reisbeurs. Aan het eind van je verblijf in het Zuiden laat je door je begeleider ter plaatse het evaluatieformulier invullen en ondertekenen. In bijlage 7 vind je een standaardformulier voor deze evaluatie van de reisbeursstudent. Dit document mag ook elektronisch ingevuld worden. Je kan het model in het Engels, in het Frans, in het Spaans en het Nederlans (enkel voor Suriname!) downloaden via de reisbeurzen-website. Na terugkeer dien je het ondertekende document in als ingescand pdf-document. reisbijstandsverzekering We vragen een document dat aantoont dat je reis gedekt werd door een reisbijstandsverzekering Kosten ter plaatse Bij een verblijf in het buitenland horen diverse kosten. Plan daarom je uitgaven zorgvuldig en zorg dat je financieel alles goed geregeld hebt. We vermelden enkele uitgaven waarmee je zeker rekening moet houden: Accommodatie (soms geregeld door de gastinstelling of het stagebedrijf) Verblijfsonkosten (eten, transport, ) Vrijetijdsbesteding (uitgaan, reisjes, souvenirs, cultureel programma, ) Taal- en socioculturele voorbereiding Een raming van de kosten, info over hoeveel geld je best meeneemt, en hoe je je geld meeneemt, verschilt natuurlijk erg van land tot land. Voor dergelijke praktische informatie neem je best contact op met studenten of andere reizigers die terugkeerden uit het land. Zij weten immers het best hoeveel een dergelijke reis precies kost. 8

9 5. GEZONDHEID Je zal enkele maanden in het Zuiden verblijven, in een heel andere situatie dan thuis. Het is belangrijk dat je enkele gezondheidsadviezen in acht neemt. In het algemeen lopen reizigers de grootste kans met volgende risico s geconfronteerd te worden: diarree (door besmet voedsel en drinkwater of door vuile handen) insectenbeten malaria (overgebracht door muggen tussen valavond en dageraad) ongevallen (vergelijkbaar met risico s thuis) wondinfecties (door niet goed verzorgde wonden) sexueel overdraagbare aandoeningen (door onveilig sexueel contact of besmet bloed) Indien je echter je gezond verstand gebruikt, je gedrag aanpast en een aantal gezondheidsadviezen voor, tijdens en na je reis goed opvolgt, dan kan je de risico s tot een minimum beperken Inentingen Wanneer je enkele weken tot maanden in een ontwikkelingsland zal verblijven, is het verstandig tijdig na te gaan welke inentingen verplicht zijn en welke aangeraden worden. Voor elke bestemming worden de vaccinatie-adviezen regelmatig aangepast. Een vaccinatie beschermt je tegen een besmettelijke ziekte door toediening van een verzwakte microbe. Je afweersysteem maakt antistoffen aan die je vervolgens tegen die infectie beschermen. De meest recente informatie kan je bekomen bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Je kan er 24 uur op 24 uur (tegen betaling) terecht voor telefonisch reisadvies: 0900/ Van 9 tot 17 uur kan je persoonlijk advies krijgen van een medewerker. Buiten de kantooruren krijg je advies via een computerprogramma. In een aantal tropische landen is enkel nog de vaccinatie tegen gele koorts verplicht. Deze inenting is 10 jaar geldig. Daarnaast worden per bestemming andere inentingen aangeraden. Vaak wordt aanbevolen zich in te enten tegen hepatitis A en B, buiktyfus en meningitis. Kijk ook na of je inenting tegen polio en tetanus nog geldig is. Je begint best met je inentingen 6 weken voor je vertrek. Bij je eerste inenting krijg je het gele boekje. Hierin worden al je vaccinaties genoteerd. In de landen die een vaccinatie tegen gele koorts eisen, moet je dit boekje bij aankomst kunnen voorleggen. Hieronder vind je een lijst van de erkende centra in Vlaanderen waar je terecht kan voor reisadvies, inentingen en inentingsbewijzen. Wij raden je ten zeerste aan met één van deze centra contact op te nemen voor een degelijke begeleiding. 9

10 Centra voor medisch reisadvies en inentingen Antwerpen Instituut voor Tropische Geneeskunde, Travel Clinic Kronenburgstraat 43/3, 2000 Antwerpen Tel. 03/ Informatie via Travelphone : 0900/ of op de site Brugge A.Z. Sint-Jan, Travel Clinic Ruddershove 10, 8000 Brugge Tel. 050/ Brussel - Travel Clinic César De Paepe Cellebroersstraat 13, 1000 Brussel, Tel Travel Clinic, U.Z. Erasmus Lenniksebaan 808, 1070 Brussel, Tel Centrum voor Reis- en Vaccinatieadvies UZ Brussel Laarbeeklaan 101, 1090 Brussel, Tel Vaccinatiecentrum, Cliniques Universitaires St.-Luc Av. Hippocrate 10, 1200 Brussel, Tel Polikliniek UVC Brugmann Van Gehuchtenplein 4, 1020 Laken, Tel Gent Universitair Ziekenhuis Gent, Dienst Inwendige Geneeskunde De Pintelaan 185, 9000 Gent Tel. 09/ Hasselt Virga Jesse Ziekenhuis, Vaccinatiecentrum Stadsomvaart 11, 3500 Hasselt Tel. 011/ Ieper Jan Ypermanziekenhuis, Vaccinatiecentrum Briekestraat 12, 8900 Ieper Tel. 057/ Leuven U.Z. Gasthuisberg, Dienst Inwendige Geneeskunde Herestraat 49, 3000 Leuven Tel. 016/ In Leuven kan je terecht in de Universitaire Ziekenhuizen, Gasthuisberg. Een afspraak kan telefonisch gemaakt worden via het nummer 016/ De afspraken zijn mogelijk op dinsdag van 14 tot uur en op vrijdag van 16 tot uur. De dokters geven deskundig advies over de verplichte en aanbevolen inentingen en medicatie, afhankelijk van je bestemming. Meer info via

11 5.2. Medicatie Malaria Malaria is een infectieziekte die door muggenbeten wordt overgebracht tussen valavond en dageraad. Het risico is vrij reëel in een aantal ontwikkelingslanden, vooral in tropische en subtropische gebieden, minder in grote steden. In het vaccinatiecentrum krijg je advies over de aangepaste medicatie ter preventie van malaria. Naast medicatie is het voorkomen van muggenbeten bijzonder belangrijk: draag s avonds lichtgekleurde kledij, smeer onbedekte lichaamsdelen in met een insectenverdrijvend middel op basis van DEET en gebruik een muskietennet geïmpregneerd met permethrine of deltamethrine. Tijdens of na een verblijf in malariagebied, kan hoge koorts wijzen op een malaria-infectie. Wees alert. Tijdig herkende malaria is immers perfect te behandelen. Lees meer in de brochure gezond op reis in bijlage 2. Andere medicatie en verzorgingsmateriaal Het is handig om ook eigen verzorgingsmateriaal en medicatie mee te nemen, maar je moet daarin niet overdrijven. Hierbij denken we onder meer aan een middel tegen koorts, tegen diarree, tegen verstopping, een ontsmettingsmiddel, pleisters, watten, enkele spuiten en naalden. Raadpleeg je arts voor de precieze samenstelling van je reisapotheek, aangepast aan je land van bestemming. In bijlage 3 tref je een voorbeeld aan van een reisapotheek. Bloedtransfusies Draag steeds een bloedgroepkaart bij je. Zij verschaft essentiële informatie wanneer je een dringende bloedtransfusie nodig hebt. Zoals je weet, moet men met bloedtransfusies altijd erg oppassen. Een aantal ziektes zoals malaria, hepatitis B en C en aids worden gemakkelijk via het bloed overgedragen Gezondheidstips In de bijlagen van dit vademecum vind je de brochure gezond op reis, die je ook kan downloaden via de website van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Deze brochure is basislectuur voor mensen die een reis plannen naar een ontwikkelingsland. Preventie Wanneer je goed let op je persoonlijke hygiëne, wanneer je steeds alle wonden grondig ontsmet en je drinkt en eet slechts die dingen waarvan je weet dat ze goed behandeld zijn, dan loopt er allicht niet veel mis. Oppassen met het eten van rauwe groenten of rauw vlees, melk en zuivelproducten, en ijsjes. Warme maaltijden moeten heet zijn. Algemene stelregel : boil it, cook it, peel it or forget it! Vooral oppassen met drinkwater. Putwater, kraantjeswater en ijsblokjes zijn absoluut te vermijden. Bij twijfel is het altijd beter water uit flessen of frisdrank te gebruiken. Je kan water koken of chemisch ontsmetten. Vergeet niet dat je in de tropen meer moet drinken dan in België! Wanneer je een drankje echt niet kan afslaan, kies je thee of koffie in plaats van water uit de lokale put. Vertoon veilig gedrag om mogelijke ongevallen te voorkomen. Ook veilig sexueel gedrag is absoluut een grote zorg om sexueel overdraagbare aandoeningen te vermijden, ook aids. 11

12 Indien je een medische ingreep moet ondergaan, vraag dan expliciet dat er steriel materiaal gebruikt wordt. Vermijd inspuitingen, indien niet noodzakelijk. Vaak is orale toediening van een medicament mogelijk. Het is logisch dat je je kleding aanpast aan de lokale cultuur, maar natuurljik ook aan het weer. Informeer je vooraf goed. In het Zuiden is het niet altijd warm en droog. Een hoofddeksel is onontbeerlijk. Bescherm je tegen hitte en zonnebrand. Indien je in het hooggebergte verblijft, moet je beseffen dat je de eerste dagen last kan hebben van hoogteziekte: hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, vermoeidheid. Doe het kalm aan in het begin! Ademnood of opgezwollen gezicht, handen of enkels zijn een reden om wat te dalen om ophoping van vocht te voorkomen. Informeer je vooraf. Breng een bezoek aan de tandarts vóór je vertrek! Interessante websites Wil je nog meer weten over vaccinaties en gezondheidstips, consulteer dan volgende websites: Instituut voor Tropische Geneeskunde met o.a. de brochure Gezond op reis en vaccinaties en malaria-advies per land: Op de Gezondheidssite voor Vlaanderen vind je onder bewegen/reizen de brochure Gezondheidspas Reizen 2012, opgesteld in samenwerking met het ITG. Handige gezondheidsgids voor de reiziger: Wereldgezondheidsorganisatie met o.a. de integrale versie van het jaarlijkse boekje International Travel and Health, verder ook informatie over vereiste vaccinaties en gezondheidstips: Op de Amerikaanse website van Centers for Disease Control and Prevention tref je o.a. veel informatie aan over de reisapotheek: De International Society for Travel Medicine geeft o.a. een lijst met adressen en contactpersonen van gespecialiseerde Travel Clinics in de verschillende landen: Op de website van onze Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken vind je onder de rubriek Op reis in het buitenland een item gezondheid en hygiëne : De vliegtuigreis De zorg om je gezondheid begint al bij je vertrek in de luchthaven. Stop je persoonlijke geneesmiddelen in je handbagage. Je weet immers nooit zeker vooraf hoelang het zal duren vooraleer je je valies weer in handen hebt. Stop in je handbagage informatie over je verblijfsadres in je land van bestemming. De kans is groot dat je, net voor het landen, een registratiedocumentje moet invullen voor de douane. Je persoonlijke gegevens worden gevraagd, evenals je verblijfsadres. Deze tip voorkomt extra stress. Wanneer het vliegtuig daalt, kan het verschil in druk pijn in je oren veroorzaken. Slikken, geeuwen of kauwen op een kauwgum kan het ongemak verlichten. Tracht uit te ademen met toegeknepen neus en gesloten mond (probeer het even, dan merk je het effect). Wie lenzen draagt, houdt er rekening mee dat de airconditioning in het vliegtuig droge ogen kan veroorzaken. Er bestaan vochtregulerende producten. 12

13 Tijdens lange reizen is het belangrijk dat je regelmatig beweegt. Je kan even wandelen, de voeten strekken en buigen. Alcohol wordt afgeraden. Dit alles om de kans op een flebitis (ontsteking van een ader en vorming van een bloedklonter) te voorkomen. Wie bij het reizen een grote tijdssprong maakt, kan last hebben van een jet lag. Het tijdsverschil kan je slaapwaak-ritme immers verstoren. Pas je ritme bij aankomst aan het lokale ritme aan (slaap, maaltijden) Gezond terug thuis De zorg om je reisgezondheid stopt niet meteen bij terugkeer. Voor sommige inentingen moet je een hele vaccinatie-cyclus doorlopen om beschermd te zijn. Misschien moet je na terugkeer nog een inenting ondergaan. Vergeet dat niet! Indien je in de maanden na je reis naar het Zuiden bepaalde symptomen vertoont (koorts, diarree, buikpijn, huidaandoeningen, jeuk) dan is er misschien nog een verband met je verblijf in het Zuiden. Je meldt dit voor alle zekerheid aan je arts. Indien je seksuele risico s liep, raadpleeg je in elk geval een arts bij terugkeer, ook zonder symptomen. 6. Veiligheid Meer dan bij een gewone reis naar een toeristische bestemming, stellen reizigers en thuisblijvers zich vragen bij de veiligheid wanneer een reis naar een ontwikkelingsland ondernomen wordt. Daarom hier enkele nuttige tips en adviezen. Niet alle adviezen zijn even geldig voor alle bestemmingen. Wie in een klein dorpje thesisonderzoek verricht loopt niet dezelfde risico s als iemand die in een grootstad stage loopt. De meeste tips en adviezen zijn echter algemeen geldig, ook voor Europese bestemmingen. In het Zuiden loop je echter extra risico omdat jij er nu eenmaal anders uitziet. Je valt op als rijke blanke, of je dat nu wil of niet. We willen je zeker niet afschrikken, we willen wel dat je even stilstaat bij mogelijke gevaren, zodat je twee keer nadenkt in situaties waarbij je thuis zelfs niet hoeft stil te staan. Probeer voor je vertrek nuttige informatie in te winnen in verband met veilig gedrag voor jouw bestemming. Stel vragen over de politieke situatie, criminaliteit en verkeersveiligheid in je land van bestemming. Hiervoor kan je terecht bij studenten die in het verleden naar dezelfde plaats reisden. Je vindt nuttige informatie in reisgidsen. Op de website van de Federale Overheid vind je onder de rubriek Op reis in het buitenland heel wat veiligheidstips: Belangrijke bron van informatie is natuurlijk je lokale contactpersoon. Overhandig bij aankomst in het Zuiden onze begeleidende brief, waarin ook het veiligheidsaspect aan bod komt. Volg de goede raad op van je lokale begeleider en houd rekening met veiligheidsadviezen van je gastgezin of van anderen. Zoek het gevaar niet op. Vraag bij aankomst wie je kunt contacteren mocht er zich een noodgeval voordoen. Voor je vertrekt, neem je contact op met de Belgische ambassade in het land van bestemming (contactgegevens ook op Je geeft je persoonlijke gegevens, reisdata, contactgegevens ter plaatse door, zodat men weet dat je een bepaalde periode in dat land verblijft. In geval van onverwachte gebeurtenissen, kan men jou dan gemakkelijker contacteren. Soms wordt in reisadviezen expliciet gevraagd deze info aan de ambassade te bezorgen. Neem de contactgegevens van de Belgische ambassade in het land van bestemming mee. 13

14 6.1. Risicolanden Sommige landen in het Zuiden zijn politiek instabiel. Op de website van de Belgische Federale Overheid ( vind je onder Op reis in het buitenland reisadviezen per land. Indien reizen naar een bepaald land of naar een bepaalde regio te risicovol is, wordt een negatief reisadvies uitgevaardigd. Een dergelijk advies moet je opvolgen. Dan kan je reis niet plaatsvinden. Je zal trouwens geen toestemming krijgen van de KU Leuven om in het kader van je studies naar een risicovol gebied te reizen. De Arbitragecommissie Uitgaande Mobiliteit oordeelt over de veiligheid van alle buitenlandse bestemmingen van personeel en studenten, geruime tijd vóór vertrek en nogmaals wanneer de vertrekdatum nadert. Landen of gebieden waarvoor een negatief reisadvies geldt worden uitgesloten voor dekking bij sommige verzekeringen. Zo meldt de Christelijke Mutualiteit bijvoorbeeld dat je niet gedekt bent door de medische reisbijstand indien je naar een land of regio trekt waarvoor een negatief reisadvies geldt op het moment van je vertrek. Je kan ook officiële reisadviezen van enkele buurlanden raadplegen op volgende pagina s: Nederland: Frankrijk: Verenigd Koninkrijk: Algemene tip: je mijdt best betogingen, manifestaties en politieke meetings Transport Studenten moeten zich natuurlijk verplaatsen, van logement naar stageplaats, voor staalname op het veld, voor enquêtes in een afgelegen dorp. Veiligheid in het verkeer is soms echter ver te zoeken, voor alle gebruikers. Enkele tips helpen je misschien veilig op weg. Doe je veiligheidsgordel om, indien mogelijk. Vraag je chauffeur trager te rijden, minder risico s te nemen. Bedank vriendelijk maar vastberaden voor een rit met een dronken of oververmoeide chauffeur. Je moet nee zeggen indien je vindt dat rijden onverantwoord is. Rijd niet zelf. Vaak zijn de verzekeringen van voertuigen niet in orde. Indien je een ongeval veroorzaakt zijn de gevolgen vaak niet te overzien. Zware gevangenisstraffen zijn niet uitzonderlijk. De meeste verkeersongevallen gebeuren s nachts door slechte straatverlichting en gebrekkige wegen en wagens. Reis bij voorkeur overdag Diefstal Of je het wil of niet, je zal vaak beschouwd worden als een wandelende portefeuille. De kans dat je bestolen wordt, is heel reëel. Houd hier rekening mee en pas je gedrag aan. Loop niet opzichtig rond met dure kleren, juwelen, een opvallende camera. Draag je spullen op je lichaam, je camera onder je vestje of in je tas. Draag ook geen buideltasje, heel praktisch nochtans, je nodigt enkel uit tot diefstal. Ook je gsm is populair bij zakkenrollers. 14

15 Kostbare spullen zoals reisdocumenten, originele identiteitsbewijzen, bewaar je op een veilige plaats, een kopie houd je op zak. Bewaar ook een (elektronsiche) kopie in België. In sommige landen moet je wel steeds een origineel identiteitsbewijs op zak hebben. Zorg dat je nooit veel geld bij je hebt maar wel steeds een klein bedrag (10 euro) dat je meteen, zonder tegenstribbelen, kan afgeven bij een aanranding. Zakkenrollers werken vaak per twee. Wees alert voor afleidingsmanoeuvres. Er zijn honderden manieren om de argeloze reiziger af te leiden. Zakkenrollers zijn inventief. Een klein overzichtje: - kijk uit voor al te snelle vriendschappen en/of verliefdheden - pas op wanneer iemand per ongeluk tegen je opbotst - wees alert wanneer iemand wijst op een vogelscheet op je schouder - opgepast wanneer een onbekende zegt dat je eten gemorst hebt op je hemd - wees op je hoede wanneer onbekenden je aanbieden je tas op de bus of trein te tillen Ga zeker niet in je eentje op stap in stadsdelen of gebieden waar dat afgeraden wordt. Wees bijzonder alert in situaties waar veel mensen samen zijn, zoals een markt. Laat je nooit afleiden wanneer je geldt afhaalt aan een bankautomaat. Speciale aandacht voor vrienden die geld willen lenen. Soms betreft het mensen die je beter hebt leren kennen, die je echt waardeert. Geleend geld kan nooit terugbetaald worden. Bovendien is het geven van geld, niet zinvol. Je kan best vooraf een vriendelijke reactie bedenken, zodat je zonder een ongemakkelijk gevoel (voor beide partijen) de vraag beleefd kan afwimpelen. De avonduren verdienen een aparte vermelding. Bepaalde wijken mijdt je zeker wanneer het donker is. Verplaats je s avonds en s nachts zo weinig mogelijk alleen. Neem s avonds en s nachts geen taxi die reeds bezet is door twee of drie personen. Indien je van een diefstal, of een ander misdrijf, aangifte doet bij de politie, is het belangrijk dat je beseft dat deze aangifte misschien niet altijd verloopt zoals je had verwacht. Soms is de politie corrupt. Soms wordt geweld gebruikt waar wij het ongepast vinden. Straffen lijken niet altijd in verhouding met de ernst van het misdrijf Veilige tips van reisbeursstudenten Jaar na jaar reizen studenten naar het Zuiden voor thesisonderzoek en stage. Wij verzamelden enkele nuttige tips bij jullie voorgangers. Een overzicht. Vraag bij aankomst informatie over veilig gedrag, nuttige telefoonnummers, goede ziekenhuizen, dokters, wat te doen bij een noodgeval. Logeer in een veilige omgeving Doe niet wat lokale mensen niet doen (dit betekent niet dat je alles moet doen wat zij doen) Gebruik je gezond verstand. Hang niet de held uit door tegen de adviezen in te handelen. Probeer zo snel mogelijk goede contacten te leggen, zodat je telefoonnummers hebt van mensen die je met raad en daad kunnen bijstaan. Wees voorzichtig maar niet verkrampt! Je gaat niet naar het buitenland om je op te sluiten in je kamer!!! Reis bewust en geniet ervan!!! 15

16 6.5. Noodsituaties Stel dat je ondanks alle goede raad toch in een noodsituatie terecht komt (ziekte, ongeval, diefstal, inbraak, natuurramp), hoe reageer je dan best? Wat doe je in geval van nood? blijf in de eerste plaats kalm analyseer de situatie en probeer een oplossing te zoeken afhankelijk van de situatie en de ernst kan je verschillende personen en/of diensten contacteren: bel het internationale noodnummer ? (informeer je vooraf over het juiste nummer in je gastland) verwittig de politie verwittig je lokale contactpersoon contacteer de Belgische ambassade bel het noodnummer van je verzekering verwittig je familie. indien nodig, probeer je een getuige te zoeken die je verhaal kan bevestigen bewaar alle bewijsstukken voor een mogelijk schadedossier (documenten, foto s, facturen, enz ) verwittig Cardstop: +32/70/ verwittig Docstop: +32/2/ In bijlage 5 vind je een voorbeeld van een Emergency Card. Op dit kaartje kan je vooraf alle belangrijke telefoonnummers en polisnummers invullen. Bij aankomst kan je de contactgegevens van je lokale contactpersoon toevoegen, je adres, enz Hou dit kaartje altijd bij je. Het kan van pas komen in noodsituaties. In bijlage 6 vind je een informatieblad voor de thuisblijvers. Hierop kan je voor je vertrek alle nuttige informatie vermelden voor het thuisfront. In noodsituaties kan deze informatie zeer belangrijk zijn! 16

17 DEEL 2 INHOUDELIJKE VOORBEREIDING Een goede voorbereiding van je reis beperkt zich niet tot louter praktische zaken. Het welslagen van je verblijf in het Zuiden hangt ook af van een degelijke inhoudelijke voorbereiding. Probeer voor je vertrek zoveel mogelijk te weten te komen over je bestemming, de cultuur, de mensen. Wat is ontwikkelingssamenwerking? In dit hoofdstuk vind je alvast enkele antwoorden. 1. Informatie over het land Met het oog op een boeiend en aangenaam verblijf in het buitenland is het nodig je vooraf goed te informeren over je gastland. Vanaf de eerste dag zal je ondergedompeld worden in een nieuwe cultuur met andere waarden en normen. Om je nieuwe omgeving beter te begrijpen is het zinvol je op voorhand te informeren. Dit kan je doen via literatuur en via contacten met mensen. Je bent niet de eerste persoon die dat land zal bezoeken. Het kan interessant zijn om zelf contact te zoeken met mensen die reeds ter plaatse zijn of geweest zijn. De Dienst Internationale Relaties kan je eventueel in contact brengen met studenten die in een recent verleden naar dezelfde plaats zijn gereisd. Zij kunnen je waarschijnlijk nuttige tips geven over het dagelijks leven, bagage, de omgeving, enz Ook je promotor kan je waarschijnlijk nuttige informatie geven. Daarnaast kan het zinvol zijn om contacten te zoeken met buitenlanders uit het land waar je zal verblijven die momenteel in België wonen. Deze mensen kunnen je een extra kijk op hun land geven. Naast de persoonlijke contacten kan je op verschillende plaatsen boeiende literatuur en nuttige informatie over je nieuwe bestemming vinden. We vermeldden reeds eerder de website van de Federale Overheid, waar je allerlei nuttige informatie aantreft: Verschillende organisaties publiceren landenmappen. Zeer handig zijn de boekjes van De Landenreeks, uitgegeven door het Koninklijk Tropisch Instituut van Amsterdam samen met Deze overzichtelijke boekjes, één per land, bevatten interessante gegevens over de bevolking, economie, geschiedenis, klimaat, geografie... Ze vormen een ideale aanvulling op de traditionele toeristische reisgidsen. De Landenreeks is te koop in de boekhandels en in de Wereldwinkels. Je kan deze boekjes ook raadplegen in de bibliotheek van de Afdeling Landbouweconomie van de KU Leuven. Eveneens interessant is de uitgave Te gast in. Deze boekjes informeren niet over toeristische bezienswaardigheden maar bevatten levensechte verhalen over het land dat je gaat bezoeken. In elke uitgave beschrijven diverse auteurs - met zeer uiteenlopende achtergronden - hun ervaringen 17

18 in het betreffende land. Zo kom je meer te weten over de bewoners, hun omgangsvormen en alledaagse levenswijze. De boekjes vermelden ook praktische reistips, evenals nuttige adressen, websites en informatie over zaken als eten en gezondheid. Daarnaast vind je een uitgebreide literatuurlijst en een handige woordenlijst. Te gast in is een uitgave van Informatie Verre Reizen in Nederland en wordt in België verspreid door Karavaan. Meer info bij en Je kan ook op zoek gaan naar romans over je bestemming en/of romans van plaatselijke auteurs. Ze bieden vaak een boeiende kijk op hun samenleving en kunnen een interessante aanvulling zijn naast de andere informatie. Sommige schrijvers bieden via hun verhalen een venster op hun cultuur, op het dagelijkse leven. Hun visie kan je helpen vóór of tijdens je verblijf in hun land. Tot slot zijn er natuurlijk de talrijke reisgidsen. De bekendste zijn de gidsen van "Lonely Planet" en Rough Guide. 2. Informatie over ontwikkelingssamenwerking Specifieke literatuur over ontwikkelingssamenwerking tref je aan in enkele bibliotheken. Aan de KU Leuven kan je onder meer terecht in de voormalige bibliotheken van de faculteit Bioingenieurswetenschappen en van het departement Sociale en Economische Geografie, ondergebracht in de Campusbibliotheek Arenberg. Ook buiten de KU Leuven zijn er natuurlijk heel wat bibliotheken of informatiecentra waar je nuttige informatie kan raadplegen. Enkele nuttige adressen: Campusbibliotheek Arenberg W. de Croylaan Heverlee Tel. 016/ Bibliotheek van het Afrika-Instituut (CEDAF-ASDOC) Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Leuvensesteenweg 17 of Tervuren Tel. 02/ ATOL (documentatiecentrum) Leuvensestraat 5 b Kessel-Lo Tel. 016/ Instituut voor Tropische Geneeskunde Leopold II (ITG) Nationalestraat Antwerpen Tel. 03/

19 De Wereldbank publiceert zeer overzichtelijke studies over verschillende landen. Deze informatie is te verkrijgen in de Wereldbankvestiging in de hoofdstad van het land waar je naartoe gaat. Interessante gegevens per land tref je ook aan op de website van de Wereldbank: Zoek je meer informatie over Vlaamse ngo s, dan kan je terecht op de website het portaal van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging, met onder meer informatie over de Vlaamse ngo s die actief zijn in het Zuiden. In bijlage 4 van dit vademecum vind je een lijst met algemene boeken over ontwikkelingssamenwerking, Noord-Zuidverhoudingen, gezondheidszorg, globalisering. Ook op de website van ( vind je onder de rubriek documentatie heel wat boeken. 3. Interculturele verschillen Binnenkort word je ondergedompeld in een andere cultuur. Je zal geconfronteerd worden met een andere levenswijze, andere gewoontes, een ander klimaat, een ander levensritme. Je zal hoogstwaarschijnlijk in meerdere of mindere mate een cultuurschok ervaren. Vele zaken die tot nog toe vanzelfsprekend voor je waren zullen dat ginds niet meer zijn. Je zal gaan nadenken over dingen waar je voorheen waarschijnlijk zelden hebt moeten over nadenken. Je wordt niet enkel met een andere cultuur geconfronteerd maar ook met je eigen cultuur en opvoeding. Voor de mensen ginder zijn andere dingen vanzelfsprekend. Gewoontes en gebruiken die voor ons misschien vreemd lijken. Je kan geconfronteerd worden met andere waarden in verband met relaties, opvoeding, omgang met ouderen, omgang met dieren Misschien ontdek je ook andere manieren om problemen op te lossen, andere theorieën over ziektes, andere rolpatronen, andere manieren van omgaan met emoties en nog veel meer Vele van deze verschillen zullen pas duidelijk worden naarmate je langer in het land verblijft en meer contacten hebt. Cruciaal is natuurlijk hoe je met die verschillen omgaat. Het is belangrijk dat je beseft dat jouw manier van kijken naar de dingen, één manier van kijken is. Deze wordt bepaald door je cultuur en opvoeding. Veel mensen gaan er van uit dat hun visie en manier van kijken dé juiste is en dat hun visie universeel is. Ze gaan bij confrontatie met verschillen er van uit dat het bij ons beter is. Zo n etnocentrische houding staat een intercultureel leerproces in de weg. Het samen leven en werken met mensen uit je gastland kan een rijke interculturele ervaring worden als je een open houding aanneemt. Probeer je te verplaatsen in hun beleving en bekijk het vanuit hun kant. Verschillen zijn niet beter of slechter maar gewoon anders. Probeer zoveel mogelijk het standpunt van de mensen te begrijpen. Hiervoor is communicatie zeer belangrijk. Stel vragen bij verwarring, bespreek onduidelijke situaties vooraleer die leiden tot (interculturele) misverstanden. Hoed je voor veralgemeningen over de bewoners van je gastland. Zoals je in België ook grote verschillen hebt tussen de Belgen onderling, heb je ook in het land waar je zal verblijven verschillende groepen, sociale klassen en subculturen. Stereotiepe uitspraken in de trant van alle Zuid-Afrikanen zijn, alle Chinezen doen of alle Latijns-Amerikanen getuigen van een weinig open attitude. Een open houding is het begin, maar hoe gedraag je je nu best in een land in het Zuiden? Er bestaat geen kant-en-klare handleiding met algemene gedragstips. Waarschijnlijk zijn er wel een aantal do s en don t s in verband met kledij, begroeting, gebruik van alcohol, roken, enz die je kunnen helpen in de regio waar je verblijft. Probeer die te weten komen via andere mensen of via observatie. 19

20 Kledij speelt een belangrijke rol in hoe de mensen naar jou zullen kijken, zowel letterlijk als figuurlijk. Open kledij en korte shorts zijn dikwijls niet gepast. Een korte broek voor mannen komt in veel landen als koloniaal over, voor vrouwen komen korte shorts dikwijls over als een uitnodiging tot nauwere contacten. Vooral in islamitische landen wordt van vrouwen verwacht dat er zo weinig mogelijk "bloot" te zien is. Doe dus een inspanning om te weten wat de lokale gewoonten en gebruiken zijn, ook wat betreft kledij, en pas je in de mate van het mogelijke hieraan aan. De manier van elkaar begroeten verschilt van land tot land. Er zijn heel wat impliciete beleefdheidsregels die tot uiting komen in het al of niet een hand geven, het al of niet oogcontact hebben, aanspreektitels, enz Vaak hangen die begroetingswijzen samen met je status en hiërarchie in die samenleving. Informeer je ook over het gebruik van alcohol en over roken in openbare ruimtes. Vaak gelden verschillende regels voor mannen en vrouwen. We willen nog eens herhalen dat het echt zeer belangrijk is dat je je informeert vóór en tijdens je verblijf. Indien je de lokale taal een beetje spreekt, kan communicatie een grote hulp zijn. Bovendien wordt elke inspanning op het gebied van taal vaak enorm gewaardeerd. Je bent steeds een gast en je wordt verondersteld de lokale cultuur en gebruiken te respecteren. Besef steeds dat je eigen westerse cultuur niet superieur is aan de lokale cultuur, maar gewoon anders. 4. Duurzaam toerisme Veel studenten profiteren van de gelegenheid om tijdens hun verblijf hun gastland ook toeristisch te verkennen. We willen hier je aandacht vestigen op het belang van duurzaam reizen. Het is belangrijk even stil te staan bij de impact die je hebt als toerist. Je hebt impact op het milieu, de mensen waarmee je in contact komt en de economie. Veel vormen van toerisme zijn echter niet duurzaam en hebben vaak een negatieve impact. Het is belangrijk dat je er als toerist naar streeft om op economisch, ecologisch en sociocultureel gebied zo duurzaam mogelijk te reizen. Ecologisch Water is vaak schaars, denk na over de hoeveelheid water die je gebruikt bij het douchen. Dit is natuurlijk niet enkel van belang tijdens je reizen, maar tijdens je hele verblijf. Het gemiddelde dagelijkse gebruik van water is in Subsahara-Afrika ongeveer 20 liter per dag per persoon, terwijl dit in geïndustrialiseerde landen meer dan 150 liter per dag per persoon bedraagt. Toeristen gebruiken nog meer water dan thuis. Het gemiddelde waterverbruik van toeristen wordt geschat op 400 tot 600 liter per dag per persoon. Voor hotels met zwembad, golfterrein en besproeide grasvelden wordt het nodige water op 2000 liter per dag per persoon geschat. Waarschijnlijk zal je niet in zo n hotel verblijven, maar wist je dat voor het produceren van westerse goederen, zoals bier of het materiaal van blikjes, ook extra water nodig is? Economisch Rugzakreizigers maken er soms een sport van om zo goedkoop mogelijk te reizen. Goedkoop reizen op zich hoeft geen probleem te zijn, maar betaal je wel een eerlijke prijs voor je logies, transport en maaltijden? Onderhandelen over de prijs is in veel landen in het Zuiden de gewoonte. Het is belangrijk dat je dat leert. Te veel betalen is niet nodig, maar probeer niet het onderste uit de kan te halen door oeverloze discussies over een halve euro meer of minder. Die 20

21 halve euro maakt voor ons niet zo veel uit, maar kan een groot verschil betekenen voor de lokale verkoper. Sociocultureel Heel wat van de tips rond interculturele attitude en gedrag blijven natuurlijk gelden als je toerist bent. Naast de kledijvoorschriften is het ook zinvol even stil te staan bij het thema fotografie. In drukke toeristische centra, en ook erbuiten, willen mensen vaak niet gefotografeerd worden. Anderen vragen dan weer geld in ruil voor een foto. Respecteer de wensen van mensen om al of niet gefotografeerd te worden. Denk na of het wel goed is om te betalen voor foto s. Als je belooft foto s op te sturen, kom dan je belofte na. Meer tips in verband met fotografie en beeldvorming tref je hieronder aan. Heel wat tips in verband met duurzaam toerisme zijn natuurlijk ook van toepassing op je hele verblijf. Wil je meer weten over hoe je duurzamer kunt reizen, surf dan eens naar de volgende websites: en 5. Fotografie en beeldvorming Foto s van je verblijf in het buitenland zijn vaak een leuke herinnering, een kostbaar souvenir. Graag plaatsen wij een paar kanttekeningen bij het nemen van foto s, vooral omdat wij je vragen foto s te maken voor onze reisbeurzen-website. Fotografie op reis. Een delicate zaak? In derdewereldlanden ligt het fotograferen van mensen vaak gevoelig. Hiervoor zijn verschillende redenen. Het kan aanvoelen als een schending van de privacy. Hoe zou je zelf reageren als je ongevraagd tijdens je dagelijkse bezigheden door een vreemde zou gefotografeerd worden? In sommige culturen vrezen de mensen een stukje van hun ziel te verliezen. Als iemand niet gefotografeerd wil worden, moet je dit ook respecteren. Het hebben van een fototoestel is een uiting van luxe, vaak in contrast met de lokale situatie waarin jij tijdelijk verblijft. Je zal één tot drie maanden op dezelfde plaats verblijven. Je kan best het maken van foto s wat uitstellen. Bouw eerst een relatie op met de mensen met wie je werkt en met wie je samenwoont. Het fotograferen van mensen die je hebt leren kennen is trouwens anders dan foto s nemen van onbekenden. We willen je ook nog meegeven dat een fototoestel soms een belemmering is. Als je je reis enkel bekijkt door het oog van de camera, mis je vaak veel van de sfeer of word je geremd in contacten met de mensen ter plaatse. In ieder geval, vraag steeds de toestemming om foto s te maken! Steeds vaker vragen mensen geld om gefotografeerd te worden. Betalen betekent dat de toerist niet gezien wordt als een gast, maar als een wandelende portemonnee. Niet betalen en niet fotograferen in zo n geval, is geen kwestie van gierigheid. Wat ga je fotograferen? Sommige reizigers gaan via hun lens op zoek naar het authentieke of naar de meest extreme situaties. Bepaalde foto s bevestigen op deze manier bestaande stereotiepe beelden. Kleine hutjes, mensen in traditionele klederdracht, zijn favoriete onderwerpen, liever dan een moderne metropool, met mensen in westerse kleren met gsm, auto, etc. Probeer zoveel mogelijk facetten van een samenleving in beeld te brengen en niet enkel de clichés. België is meer dan Manneke Pis, kantklosters en paardenkoetsen in Brugge Denk na over het beeld van je bestemming dat je hier wil tonen. 21

22 DEEL 3 PERSOONLIJKE VOORBEREIDING Waarom onderneem je een reis naar het Zuiden? Wat verwacht je eigenlijk van deze bijzondere ervaring? Zie je het in de eerste plaats als een persoonlijke kans? Of een professionele verrijking? Wanneer zal je je verblijf als geslaagd kunnen beschouwen? Je staat best vooraf even stil bij jouw persoonlijke verwachtingen en professionele doelstellingen. Wij reiken je enkele ideeën aan. 1. Verwachtingen Het is belangrijk je vooraf de vraag te stellen waarom je naar het Zuiden vertrekt. De redenen waarom je wil deelnemen aan een internationaal project staan in direct verband met wat je verwacht van je verblijf in het buitenland. Verwacht je gewoon een leuke tijd, of hoop je dat deze buitenlandse ervaring voor de job van je dromen zal zorgen? Wil je eindelijk na jaren studeren een eerste werkervaring opdoen? Wil je vooral een zicht krijgen op ontwikkelingssamenwerking in de praktijk? Is dit de eerste keer dat je lang weg bent van thuis en je vrienden? Of wil je een Latijns-Amerikaans lief of een adressenboek met interessante mensen en vakantiebestemmingen? Zet hieronder je verwachtingen eens op een rijtje. Persoonlijke verwachtingen Professionele verwachtingen 22

23 Vervolgens kan je je de vraag stellen of deze verwachtingen realistisch zijn. Enerzijds moet je je dromen niet te laag stellen. Er is een Japans gezegde: Schiet de pijl hoog want in de vlucht daalt hij. Anderzijds zijn onrealistische verwachtingen de aanleiding tot veel frustraties tijdens je verblijf. Bespreek op voorhand je verwachtingen met je stage- of thesisbegeleider. Zo kan je alvast een aantal ontgoochelingen voorkomen. Wees bewust van je verwachtingen en streef ernaar. Maar realiseer je dat je ze soms zult moeten bijstellen. Het omgaan met teleurstellingen over wat je bereikt hebt, maakt ook deel uit van de leerervaring. 2. Inzicht in jezelf als professioneel persoon Als student worden er een aantal eisen aan je gesteld. Een stage of studieverblijf in het buitenland past in je curriculum en telt mee voor je diploma. Het is dan ook een niet te verwaarlozen gedeelte van je opleiding. Je professionele activiteiten staan echter niet los van je culturele leerervaring. Je verrijking als persoon komt ook tot uiting in je studie en later in je professioneel leven. Zelfzekerheid, initiatief nemen, doorzettingsvermogen, zelfstandigheid, flexibiliteit, creativiteit, probleemoplossend werken zijn allemaal kwaliteiten die je moet ten toon spreiden zowel als persoon, als student, of als werknemer in het buitenland. En het zijn dezelfde eigenschappen die in grote mate je succes in je job zullen bepalen. Het kan nuttig zijn om even stil te staan bij je professionele kwaliteiten en je zwakke punten. Hoe ga je ermee om? Aan welke professionele doelen wil je werken tijdens je verblijf in het Zuiden? Deze professionele doelen hangen samen met de eerder beschreven verwachtingen. Neem na je verblijf in het Zuiden even de tijd om te evalueren of je je persoonlijke en professionele doelen hebt bereikt. Je kan hieruit veel leren voor je verdere opleiding en of werk. 23

24 DEEL 4 DE TERUGKEER Terug thuis. En wat nu? Misschien heb je heimwee naar het Zuiden? Voel je je hier niet meer thuis? Is dat een verrassing? Hoe ga je hiermee om? Wat doe je met de opgedane ervaring, persoonlijk, professioneel? En dan de praktische zaken. Wanneer en hoe kan je de reisbeurs ontvangen? Deze thema s komen aan bod in dit vierde deel van het vademecum. 1. Omgekeerde cultuurschok Wie had ooit gedacht dat je het even moeilijk zou hebben om opnieuw een plaatsje te vinden in je eigen land als maanden geleden om je thuis te voelen in een vreemd land? Dit fenomeen noemt men wel eens de omgekeerde cultuurschok. Mensen, plaatsen, dingen en gebeurtenissen krijgen voor jou plots een totaal nieuwe betekenis. Voor jou voelen ze vreemd aan, maar voor je familie en vrienden is alles als vanouds. De faculteit is niet groener dan voor je vertrok, de frieten zijn niet vetter, je vrienden zijn niet luidruchtiger of dommer of En toch heb jij het onbestemde gevoel dat alles anders is dan voor je vertrek. En bij jezelf stel je ook tal van veranderingen vast: op sociaal vlak, emotioneel, mentaal en zelfs fysisch. Hoe langer je van huis geweest bent, hoe explicieter de symptomen. En je meningen over van alles en nog wat zijn ook niet meer wat ze geweest zijn: je zult ongetwijfeld een andere kijk hebben op armoede, hygiëne, voeding, omgangsvormen en gedrag. Het is hierbij van het grootste belang een open geest te bewaren: vanuit totaal nieuwe ervaringen sta je op een andere manier tegenover de dingen. Het kan best op je zenuwen werken als je familie en vrienden maar lauw geïnteresseerd zijn in je verhalen of naar jouw gevoel totaal ongepast reageren op je relaas over ingrijpende gebeurtenissen tijdens je verblijf in het buitenland. En net zoals je een hele poos terug laten we eerlijk zijn even je neus ophaalde voor vreemde gewoonten in je gastland, zo word je onverwacht kritisch tegenover de gang van zaken in je oude omgeving. Je hebt zowaar heimwee naar je gastland, je gastfamilie, je nieuwe vrienden. En bovendien lijkt alles je hier saai en kleurloos, hier ben je geen buitenbeentje, geen gast. Hier ben je gewoon thuis, op kot en van jou wordt verwacht dat je gewoon je ding doet. Net als alle anderen. Net als alle anderen Je hebt zeker al ontdekt dat je omgeving heel even veel belangstelling aan de dag legt voor je verhalen. Even maar, en zeker niet evenveel belangstelling als jij gerechtvaardigd vindt. Het blijft voor hen toch een beetje ver-van-hun-bed. Het kan een goed idee zijn om fellow travellers op te sporen. Studenten die net als jij een buitenlandse ervaring achter de rug hebben zullen zeker een dankbaarder publiek vormen voor je verhalen. En jij zult hun ervaringen heel waarschijnlijk herkennen. 24

25 Het sleutelbegrip bij je reïntegratie is geduld. Zowel jij als je omgeving moet elkaar de kans geven zich aan te passen aan de veranderingen die tijdens je afwezigheid zijn gegroeid. Bovenal moet je ook jezelf tijd gunnen. Het is volkomen normaal dat niet alles op rolletjes loopt. Je hebt er zelf geen schuld aan. Een tweede kernwoord bij je reïntegratie is praten. Doe de moeite om aan anderen duidelijk te maken wat je nu meemaakt: je negatieve gevoelens, je problemen. Je zal merken dat je ouders en vrienden gedeeltelijk met dezelfde angsten en bezorgdheid kampen. Je bent teruggekeerd met een hart dat overloopt van verhalen en een logboek vol ervaringen en herinneringen die je nooit meer wil vergeten. Maar heb je ook iets anders opgestoken van je buitenlandse ervaring, heb je nieuwe competenties verworven? En wat vooral van belang is: heb je al enig idee hoe je die ervaring in de toekomst als hefboom kan gebruiken? Stof tot nadenken. 2. Feedback naar promotoren in Noord en Zuid De Vlaamse en de lokale promotor investeerden vaak heel wat tijd en moeite om jouw verblijf in het buitenland te doen slagen. Zij willen ook graag weten hoe je dat verblijf hebt ervaren. Wij vragen je dan ook om op het einde van je verblijf of kort nadien jouw bevindingen aan hen door te geven. Beide partijen kunnen immers veel leren uit jouw positieve en negatieve ervaringen voor mogelijk toekomstige stages of thesisonderzoek in het kader van de samenwerking. Bezorg de personen met wie je hebt samengewerkt ook een inhoudelijk verslag van wat je ter plaatse hebt gedaan, met eventuele tips of onderzoeksinformatie die nuttig kan zijn voor hen. Indien je thesisonderzoek hebt verricht in het Zuiden, dan verwachten we dat je de lokale promotor een exemplaar van je thesis bezorgt of een samenvatting in een taal die men ter plaatse beheerst. 3. Hoe je ervaring valoriseren? Zoals je weet verwachten we van reisbeursstudenten een reisverslag. Laat dit verslag niet een loutere formaliteit zijn, maar een gelegenheid om je verblijf in het Zuiden echt te evalueren. We willen alles vernemen over je voorbereiding (waar was die naar jouw gevoel goed, en wat kunnen we verbeteren), huisvesting (welke tips kan je aan volgende generaties meegeven), vervoer, reis, ondersteuning op de stageplaats/in de gastorganisatie, bereikbaarheid, contact met lokale bevolking, je taalkennis, je eigenlijke opdracht. We vernemen graag je relaas-uit-eerste-hand. Het is nooit te vroeg om te beginnen nadenken over manieren om je internationale ervaring te integreren in je nieuwe leven: in het kader van de universiteit of daarbuiten. Je hebt heel wat geleerd, zowel op persoonlijk als op professioneel vlak. Nu is het aan jou om die nieuwe kennis, vaardigheden en attitudes verder aan te scherpen en met anderen te delen. Wij verwachten dat je deelneemt aan de reisbeurs-infosessies die we organiseren. Wie kan kandidaat-reizigers beter informeren over wat hen te wachten staat, dan jij die het allemaal aan den lijve hebt ondervonden! In het najaar van 2013 bemannen reisbeursstudenten de reisbeurs-infostand op de Buitenlanddag. In februari 2014 organiseren we de reisbeurzen-infomarkt met infosessies per continent en landenstandjes voor en door studenten. Misschien doen we een beroep op jou tijdens een interculturele voorbereidingsdag in december 2013 of april Dan kan jij praktische informatie geven aan de studenten die in 2014 naar jouw land reizen. Denk er al 25

26 tijdens je verblijf aan om wat materiaal te verzamelen waarmee je je uiteenzetting voor collega s kracht bij kan zetten. We gebruiken graag beeld- en tekstmateriaal voor onze website. Uit indrukken van ex-reisbeursstudenten weten we dat sommige studenten na hun terugkeer iets met hun ervaring willen doen en niet altijd weten waar en bij wie ze terecht kunnen. Misschien wil je je verder engageren op vlak van ontwikkelingssamenwerking. Al gedacht aan een ngo? Amnesty International, Oxfam Wereldwinkels, Unicef, Putamayo, Vredeseilanden... Gedetailleerde informatie over de werking van verschillende ngo s kan je vinden op de volgende website: Portaal van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging: Er zijn nog meer mogelijkheden om je internationale ervaring te valoriseren. Zo bestaan er internationale jeugdverenigingen en chatgroepen van returnees. En wie weet kan je vrienden, buren en kotgenoten laten delen in je ervaring op lokale evenementen? Hieronder sommen we nog een aantal suggesties op die je zeker in overweging moet nemen. Je bedenkt er ongetwijfeld zelf nog andere. Je kan een rapport schrijven over het land waar je heen bent gegaan of over de sector waarbinnen je je stage hebt gedaan. Andere studenten zullen dit op prijs stellen. Je thesis komt misschien in aanmerking voor de Prijs voor Ontwikkelingssamenwerking: Je kan je kennis van een vreemde taal, in het bijzonder het vakjargon, delen met andere studenten die later vertrekken Je kan je opgeven om nieuwe buitenlandse studenten uit het Zuiden mee te onthalen en te begeleiden: Je kan samen met je vrienden een fototentoonstelling organiseren. Abonneer je op internationale (vak)tijdschriften Ontwikkel een internationaal netwerk van studenten of professionals in jouw vakgebied. Misschien heb je de smaak te pakken en overweeg je een doctoraatsstudie aan te vatten over een ontwikkelingsrelevant thema, met intensieve samenwerking met en in het Zuiden. Misschien kom je in aanmerking voor een VLADOC-doctoraatsbeurs: aatsbeurzen_onderzoeker.html 26

27 4. Reisbeurs : praktische afhandeling Na je terugkeer uit het Zuiden wil je graag zo snel mogelijk je reisbeurs in ontvangst nemen. De reisbeurs is een forfaitair bedrag voor elke reisbeursstudent. Niet langer dan een maand na terugkeer geef je online je reisverslag in. Maximum 3 maanden na terugkeer uit het Zuiden, dien je de gevraagde documenten in papieren of elektronische versie in. Indien je pas in 2014 terugkeert, neem je vooraf contact met ons op. Het zou kunnen dat je dan sneller je reisbeursdossier moet indienen. Gedetailleerde info over je reisbeursverslag kan je consulteren via de reisbeurzen-website. De reisbeursverslaggeving bevat volgende onderdelen: ONLINE REISVERSLAG online reisverslag invullen (je hebt hiervan geen papieren bewijs) papieren evaluatiedocument ingevuld en ondertekend door de lokale partner in een internationale taal als PDF opladen bij het online verslag (onderstaande documenten in één PDF) ingevuld en ondertekend formulier voor uitbetaling van de reisbeurs (nogmaals) evaluatiedocument ingevuld en ondertekend door de lokale partner bewijs reisbijstandsverzekering Reisverslag Zo snel mogelijk na terugkeer (wacht niet langer dan een maand) dien je online een Nederlandstalig reisverslag in. Je vindt instructies voor het het online verslag via onder reisbeursverslag. Nadat je het verslag online hebt ingevuld en de evaluatie opgeladen, kan je de nodige documenten ingescand via mail indienen, ten laatste drie maanden na terugkeer. In je reisverslag willen we jouw verhaal horen. Hoe heb jij je verblijf in het buitenland ervaren? Wat is er goed en wat is er minder goed gegaan? Jouw informatie gebruiken we om het reisbeurzenprogramma te verbeteren. Denk niet dat je bij een negatieve ervaring geen aanspraak maakt op een beurs. Uit negatieve ervaringen kunnen we vaak de beste lessen trekken. Evaluatiedocument In bijlage 7 vind je een standaardformulier voor de evaluatie van de reisbeursstudent door de lokale partner. Aan het einde van je verblijf laat je dit document ter plaatse invullen en ondertekenen door je lokale begeleider, in een internationale taal naar keuze. Je kan het model in het Engels, in het Frans, in het Spaans en in het Nederlands (enkel voor Suriname!) downloaden via de reisbeurzen-website. 27

28 Vergeet niet dat de evaluatie ondertekend moet zijn. Vervolgens kan je het document inscannen en het krijgt als naam: KUL 2013 familienaam voornaam evaluatie. Deze PDF moet je opladen aan het begin van het online reisverslag. Je dient het evaluatie (nogmaals) in samen met de andere gevraagde documenten. Formulier voor uitbetaling van de reisbeurs In bijlage 8 tref je het formulier aan voor uitbetaling van reisbeurzen. Dit formulier kan je ook downloaden via de reisbeurzen-website. Bewijs reisbijstandsverzekering Je dient ook een bewijs in van de verplichte reisbijstandsverzekering. Dien je reisbeursdossier zo snel mogelijk in en ten laatste 3 maanden na terugkeer, via mail naar reisbeurzen@kuleuven.be. Met alle mogelijke vragen in verband me je reisbeurs kan je terecht op volgend adres: KU Leuven International Office T.a.v. Dhr. Tupac Calfat Naamsestraat 63, bus Leuven tupac.calfat@kuleuven.be Tel

29 DEEL 5 BIJLAGEN In dit deel tref je de bijlagen aan waarnaar in de tekst van het vademecum verwezen wordt. Bijlage 1 Informatie reisbijstandsverzekering Bijlage 2 ITG-brochure Gezond op reis Bijlage 3 Voorbeeld reisapotheek Bijlage 4 Literatuurlijst ontwikkelingssamenwerking Bijlage 5 Voorbeeld Emergency Card Bijlage 6 Informatieblad voor thuisblijvers Bijlage 7 Formulier voor uitbetaling van de reisbeurs 29

30 BIJLAGE 1

31 Reisbijstandsverzekering voor studenten: 1,13 EUR per reisdag Verzekerings- en bijstandsprestaties: Tenzij anders vermeld, zijn deze limieten van toepassing per VERZEKERDE en schadegeval. 3. Persoonlijke ongevallen 3.1 Overlijden na ongeval ,00 EUR 3.2 Blijvende invaliditeit na ongeval ,00 EUR 4 Medische Kosten en bijstandsprestaties (per VERZEKERDE per reis) 4.1 Waarborgen Medische kosten en dringende reiskosten reële kosten Vrijstelling voor ambulante kosten 125,00 EUR Rechtstreekse betaling AIG ASSIST Kosten voor naverzorging in het land van residentie ,00 EUR Vervoer naar een ziekenhuis reële kosten Medische repatriëring reële kosten Repatriëring naar de woonplaats reële kosten Tussenkomst in bijkomende verblijfkosten reële kosten Bezoek aan een zieke of gehospitaliseerde verzekerde in het buitenland reële kosten Opsporing en redding ,00 EUR Repatriëring van het stoffelijke overschot en transport van bagage reële kosten Uitvaartkosten 7.500,00 EUR Vervroegde terugkeer reële kosten Vervangingsmedewerker reële kosten Advies en doorwijzing AIG ASSIST Opsturing van medicatie AIG ASSIST Voorschieten van cashgeld AIG ASSIST Studentenwaarborg ,00 EUR Bijkomende dienstverlening AIG ASSIST 5. Rechtsbijstand 5.1 Strafrechterlijke verdediging in het buitenland 5.000,00 EUR 5.2 Uitbreiding (voorschot borgtocht) ,00 EUR 9. Burgerlijke aansprakelijkheid Lichamelijke en materiële schade (per verzekeringsjaar voor alle verzekerden samen) Vrijstelling per schadegeval: 125,00 EUR ,00 EUR Info : BIJLAGE 1 - A

32 Beurstariefstudenten en bijna-beurstariefstudenten contacteren alvorens een reisbijstandsverzekering af te sluiten. Deze studenten kunnen immers genieten van een financiële tussenkomst. Specifieke meldingen vanwege de VERZEKERINGSNEMER (Associatie KU Leuven) Welke reizen zijn verzekerd: Reizen op eigen initiatief van de student, in het kader van zijn/haar opleiding bij de KU Leuven en/of Associatieleden op voorwaarde dat er minimaal 1 overnachting plaatsvindt en de bestemming van de reis zich buiten België bevindt. Privé-reizen voorafgaand en/of aansluitend op de reis worden niet verzekerd, de heen- en terugreis zijn wel in de verzekering inbegrepen. Afwijkingen op de van toepassing zijnde Algemene Voorwaarden: - In tegenstelling tot definitie 1.16 Reis voorzien in de AV zijn de waarborgen geldig voor reizen tot 1 jaar ononderbroken ipv 180 dagen zijn meereizende familieleden niet verzekerd. - In afwijking van artikel 3.1. van de AV is de waarborg Overlijden na ongeval van toepassing indien verzekerde overlijdt binnen 3 jaar na het verzekerd ongeval. - Dringende tandheelkundige kosten zijn meeverzekerd onder het luik Medische Kosten. De verzekeraar vergoedt de kosten van tandheelkundige behandeling op grond van acute medische noodzaak gemaakt, per schadegeval gewaarborgd tot De tandheelkundige kosten gemaakt als gevolg van een ongeval overkomen tijdens de looptijd van het contract zijn verzekerd tot uiterlijk de 365e dag volgend op de dag van het ongeval. Onder tandheelkundige kosten wordt verstaan: honoraria van tandartsen of geneesheren voor tandheelkundige behandeling, de in verband met deze behandeling gemaakte röntgenfoto's, voor zover deze worden voorgeschreven of opgelegd door een tandarts of geneesheer de door een tandarts voorgeschreven medicijnen de reparatie of de vervanging van een kunstgebit of van kunstmatige elementen van het gebit. - Artikel : toe te voegen: Indien na terugkeer naar het land van residentie, de verzekerde een voortgezette medische behandeling nodig heeft, betaalt de verzekeraar de redelijke en noodzakelijke nabehandelingskosten terug. De nabehandelingskosten worden terugbetaald tot max en gedurende max. 1 jaar na het schadeverwekkend feit. - Bijstand: Het ter plaatse sturen van een geneesheer: indien medisch noodzakelijk stuurt de verzekeraar een geneesheer of medisch team ter plaatse. De reële kosten daarvan worden gedragen door de verzekeraar. De medische autoriteiten van de verzekeraar hebben exclusieve beslissingsbevoegdheid. - Artikel : Vervroegde terugkeer: indien de opdracht van de verzekerde in het buitenland nog niet is afgerond zal de verzekeraar eveneens de kosten voor een ticket terug naar het land van bestemming ten laste nemen. (dus een heen- en terug ticket per vliegtuig in economy class of per trein in first class) Specifieke bepalingen: BIJLAGE 1 - A

33 bij twijfel of medische kosten gedragen worden door de reisverzekering of door de polis arbeidsongevallen en er geen tussenkomst is van de mutualiteit, neemt de reisverzekering voorlopig de kosten ten laste. De medische kosten worden vanaf de 1e EURO gedragen voor verzekerden die geen primaire dekking medische kosten genieten in het land van bestemming. De vrijstelling van EUR 125 voor ambulante kosten blijft echter van toepassing. Het land van bestemming na repatriëring is door het slachtoffer of zijn/haar naasten vrij te kiezen. Indien de polis afwijkt van de bepalingen overeenkomstig de Openbare Aanbesteding met Besteknummer O12.363, primeert Besteknummer O Limieten De tussenkomst van de MAATSCHAPPIJ is beperkt tot EUR per gebeurtenis voor het luchtvaartrisico en EUR per gebeurtenis voor het grondrisico. Deze limiet is van toepassing voor elk lichamelijk letsel of kost voortvloeiend uit een schadegeval of een reeks schadegevallen te wijten aan één en dezelfde gebeurtenis. Indien het totaal bedrag van de vergoedingen voor elkéén van de verzekerde slachtoffers deze limiet overschrijdt, zal de schadevergoeding voor elk slachtoffer proportioneel verminderd worden en uitbetaald worden volgens de gewaarborgde bedragen voor elk van de slachtoffers, zonder dat het totaal bedrag der vergoedingen deze limiet overschrijdt. Landen beschouwd als landen in OORLOG De volgende landen worden beschouwd als landen in OORLOG : Afghanistan, Irak, Noord-Korea, Somalië,Tsjetsjenië. Dit impliceert dat reizen naar en in deze landen niet verzekerd zijn, tenzij voorafgaandelijk akkoord van de MAATSCHAPPIJ wordt bekomen met betaling van een bijpremie (conform Artikel 2.8. van de Algemene Voorwaarden). De MAATSCHAPPIJ behoudt zich het recht voor om de lijst van deze landen te wijzigen in functie van de internationale ontwikkelingen, mits het naleven van een voorafgaandelijke kennisgeving van 14 dagen BIJLAGE 1 - A

34 GEZOND OP REIS nuttige informatie voor een goede gezondheid vóór uw vertrek, tijdens uw reis en na terugkomst Gelieve dit boekje grondig door te lezen en te bewaren neem het mee op reis reisadvies en vaccinaties (zonder afspraak): van 14u00 tot 16u00 van maandag t.e.m. vrijdag consulteer bij voorkeur geruime tijd voor vertrek (4-8 weken) Naam :... MEDISCHE DIENST Kronenburgstraat 43/3 B ANTWERPEN NGEZOND - AVG - 7/11/2011 Geboortedatum :.../.../.... *** Mogen wij u vragen deze BROCHURE reeds in te vullen? *** De vragenlijsten op pagina 1 en 2 vormen een leidraad voor uw vaccinatie-arts. - Welk(e) land(en) bezoekt u? Wat is de datum van uw vertrek?.../...../... en terugkeer?.../ /.. - Of hoe lang zal u in het buitenland verblijven?... dagen of...weken of...maanden of jaren - Reist u alleen? in groep? in gezinsverband?. - Welk soort reis gaat u maken? - zakenreis - familiebezoek - toerisme - avontuur - primitief overnachten - wonen/werken/stage - Speciale activiteiten? (duiken, hooggebergte, trekking),.. - Ging u reeds eerder op reis?. - Zal u frequent reizen?.. De gezondheidsrisico's op reis zijn sterk afhankelijk van het land van bestemming, de duur van het verblijf, de manier van reizen en de eigen gezondheidstoestand. We kunnen spreken van vier manieren van reizen : 1. zakenreis of familiebezoek met hoog comfort en goede hygiëne 2. toeristische reis : goed georganiseerd, goed comfort, klassieke reisroutes 3. avontuurlijke reis : eventueel georganiseerde reis op onbetreden paden, low budget trekkers, "anders reizen", langdurige reizen door verschillende landen in de regel alle reizen die langer dan drie weken duren; ook allochtonen die hun land van herkomst bezoeken. 4. langdurig verblijf : bijvoorbeeld arbeidscontracten van 1 à 2 jaar Afhankelijk van uw persoonlijke situatie zal de arts u advies geven. Het is hiervoor belangrijk dat u volgende vragen eveneens beantwoordt. +32(0)3/ Website : - Telefax : +32(0)3/

35 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.2 Wanneer werd u voor het laatst gevaccineerd voor : Gele koorts - nooit - minder dan 10 jaar geleden - meer dan 10 jaar geleden Tetanus - nooit - minder dan 10 jaar geleden - meer dan 10 jaar geleden meer dan 20 jaar geleden Difterie - nooit - minder dan 10 jaar geleden - meer dan 10 jaar geleden meer dan 20 jaar geleden Polio - nooit - als kind volledig gevaccineerd - vanaf de leeftijd van 16 jaar een rappel gekregen Hepatitis A - nooit (3 ) injecties gekregen / datum laatste injectie.. Hepatitis B - nooit ( 4) injecties gekregen / datum laatste injectie.. Buiktyfus - nooit - minder dan 3 jaar geleden - meer dan 3 jaar geleden Meningokokken ACWY - nooit - minder dan 3 jaar geleden - meer dan 3 jaar geleden Mazelen - nooit injecties gekregen - Hebt u vroeger geelzucht (hepatitis A) gehad? ja/nee Hebt u vroeger mazelen gehad? ja/nee - Is er risico voor syncope ( flauwvallen ) bij inspuiting? - Bent u allergisch voor bepaalde geneesmiddelen, vaccins of bepaalde componenten ervan of voor eieren? ja/nee (allergisch = veralgemeende netelroos, opzwellen van de mond of keel, ademhalingsproblemen) Welke geneesmiddelen / vaccins :.. - Bent u zwanger? ja/nee Neemt u de pil? ja/nee Geeft u borstvoeding? ja/nee Denkt u zwanger te worden binnen de 3 maanden na de reis? ja/nee - Neemt u geneesmiddelen langs de mond? zo ja, welke.. - om de maagzuurproductie te onderdrukken?... - voor het hart? luchtwegen? bloedverdunners?.. - tegen vallende ziekte (epilepsie)? depressie? kalmeer- of slaapmiddelen?. - tegen psoriasis, eczeem? reuma? cortisone? andere immuunonderdrukkende medicatie? - Hebt u één of andere chronische of ernstige ziekte? hebt u geen milt meer? thymusprobleem? - Hebt u een transplantatie ondergaan? hebt u HIV-besmetting? - Lijdt u aan depressie, angstaanvallen of andere ernstige psychische problemen? - Neemt u (frequent) genotsmiddelen zoals alcohol? drugs? De meest voorkomende specifieke aandoeningen bij reizigers zijn diarree, koortsende aandoeningen (malaria voor zover u in een malariagebied reist, dengue/chikungunya; influenza), luchtwegeninfecties, ongevallen (auto, zwemmen), wondinfecties en seksueel overdraagbare aandoeningen. Diarree wordt veroorzaakt door besmet voedsel en drinkwater, door vuile handen of bevuilde voorwerpen. Daarom moet u voorzichtig zijn indien u reist in minder hygiënische omstandigheden. Malaria en Dengue/Chikungunya worden overgebracht door muggen. Daarom moet u zich in de eerste plaats tegen deze muggen beschermen (voor malaria s avonds, s nachts en in de hele vroege ochtenduurtjes; voor dengue & chikungunya overdag). Dezelfde maatregelen die we thuis in acht nemen om ongevallen te voorkomen, moeten op reis worden nageleefd. Voorbehoedsmiddelen zijn essentieel in geval van seksueel contact met nieuwe partners (plaatselijke partners of medereizigers). Bovendien moet elke verwonding goed ontsmet worden om infectie te voorkomen.

36 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.3 REIZIGERSDIARREE Vele maag- en darmaandoeningen op reis zijn te wijten aan besmettingen via voedsel, water, voorwerpen of handen. Met een beetje aandacht en nauwgezetheid kan men de meeste ervan voorkomen. Hepatitis A, buiktyfus, polio en cholera komen nog voor in landen met slechte hygiëne, maar deze ziekten zijn gemakkelijk te voorkomen. De kans is echter groot dat u toch een lichte en ongevaarlijke vorm van reizigersdiarree krijgt. Reizigersdiarree geneest praktisch altijd spontaan na verloop van enkele dagen, maar kan heel vervelend zijn. Personen die middelen innemen om het maagzuur te neutraliseren of die na een chirurgische ingreep geen maagzuur meer produceren zijn veel meer vatbaar voor ernstige vormen van diarree. In de eerste plaats moeten maatregelen tegen vochtverlies genomen worden. Daarnaast kan men middelen innemen om de stoelgangfrequentie te verminderen dit zijn transitremmers en eventueel medicijnen om koorts, braken en buikkrampen te verlichten. Af en toe betreft het een meer ernstig verlopende diarree, waarvoor een specifieke behandeling met anti-infectieuze middelen zoals antibiotica kan aangewezen zijn, of waarbij een ziekenhuisopname nodig is om met behulp van infusen vocht toe te dienen. Enkele algemene maatregelen vormen de hoeksteen van de reizigersdiarree-preventie: Reizigersdiarree helemaal voorkomen is evenwel een onmogelijke opdracht, en het is duidelijk dat preventieve maatregelen zelden op elk moment stipt kunnen opgevolgd worden. Preventieve maatregelen doen het risico voor ernstige diarree wel beduidend dalen: - Vóór het koken, het eten en na het gebruik van het toilet: handen wassen met water en zeep of met ontsmettende alcoholhoudende gels in speciale dispensers. - Cook it, boil it, peel it or forget it, probeer volgende voedingswaren te vermijden : - rauwe groenten en koude salades, ongekookt of ongebakken voedsel in het algemeen; - vruchten die niet door u geschild kunnen worden, fruit dat er beschadigd uitziet; - ongekookte of niet-gepasteuriseerde melkprodukten of voedsel bereid op basis van niet- pasteuriseerde of ongekookte melkprodukten (pudding, roomijs, room in de koffie, enz); - gerechten op basis van rauwe of onvoldoende gekookte eieren; - rauwe of onvoldoende gekookte vis, en vooral zeevruchten (+ Hepatitis A!); - rauw of onvoldoende gebakken vlees; - gerechten die wel werden gekookt, maar vervolgens uren op kamertemperatuur zijn blijven staan (eet dus alleen voedsel dat goed verhit werd en nog warm is); - lokale specialiteiten die onfris ruiken; besmet voedsel kan er echter normaal uitzien, ruiken en smaken; - roomijs van straatventers (industrieel ijs in originele verpakking recht uit de diepvries is wellicht veilig). - Ook de plaats waar men eet is belangrijk : een maaltijd in een straatstalletje levert meer risico dan een maaltijd in een restaurant. Vermijd restaurants met veel vliegen en andere insecten. - Vermijd kraantjeswater en ijsblokjes. Flessenwater en frisdranken zijn veilig. Let wel op voor opnieuw gebruikte kroonkurken. In sommige landen is het wel gebruikelijk om ongekookt koud water bij de hete thee of koffie te voegen, vóór het serveren. Bij een avontuurlijke reis is het belangrijk het drinkwater te ontsmetten. Volledig kiem- en parasietvrij maken van het drinkwater is onbegonnen werk. Volgende maatregelen zullen echter het risico voor besmetting in belangrijke mate verkleinen: - Het water tot het kookpunt brengen is reeds voldoende doeltreffend. - Een goed alternatief is het chemisch ontsmetten met chloordruppels (b.v. Hadex, Drinkwell chloor ; verkrijgbaar in de gespecialiseerde buitensportzaken) of chloortabletten (Micropur Forte = chloor-en zilvertabletten, verkrijgbaar in de apotheek). Men kan de werking ervan verbeteren door troebel water vooraf te

37 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.4 filtreren. (met koffiefilterzakje of propere zakdoek). Zilverzout (Micropur Classic ) is niet erg geschikt om water te onsmetten, maar dient om ontsmet water langdurig kiemvrij te houden. - Avontuurlijke reizigers schaffen zich best een draagbare waterfilter aan. Het is wel belangrijk te weten dat preventief gebruik van antibiotica en andere geneesmiddelen af te raden is! Een snelle zelfbehandeling is immers een uitstekend alternatief. Hoe diarree behandelen? - Het is van het grootste belang voldoende vocht en zout in te nemen om uitdroging te vermijden. Dit kan door speciale zoutoplossingen, maar lekkerder zijn thee met citroen, bouillon, frisdranken en vruchtesappen, aangevuld met zoute crackers. Er zijn commerciële zoutoplossing-preparaten op de markt (ORS-oplossing). - Het innemen van een transitremmer (loperamide, bijvoorbeeld : Imodium ) kan het aantal ontlastingen fel doen verminderen, wat een belangrijke verlichting betekent van de klachten. Loperamide mag alleen gebruikt worden bij volwassenen en oudere kinderen en dit alleen bij een gewone waterige diarree: wij adviseren een voorzichtige dosis van 1 capsule of instant tablet na elke losse ontlasting, maximum 4 capsules per dag. Zodra de stoelgang vaster wordt, moet men de toediening stopzetten om constipatie te vermijden. Indien er na 4 capsules geen duidelijk effect is, is verdere inname evenmin zinvol, maar kan de inname van het antibioticum (zie hieronder punt 3) aangewezen zijn. - Het gebruik van een antibioticum is aangewezen (zie schema): 1. indien er bloed, of etterig slijm in de ontlasting is (start best onmiddellijk) 2. bij personen met verminderde immunologische weerstand of met verminderde of afwezige maagzuurproductie (start best onmiddellijk) 3. indien de diarree na 24 à 48 uur niet betert en zeker indien de diarree dan nog gepaard gaat met koorts (meer dan 38,5 C) of hevige buikkrampen of meer dan 6 ontlastingen per 24 uur 4. indien omwille van de reisomstandigheden een snellere oplossing wenselijk is Gebruikelijke antibiotica : uitsluitend op voorschrift van de arts 1) Fluoroquinolone-antibioticum: ofloxacine 400 generisch/tarivid tablet/dag OF ciprofloxacine 500 generisch/ciproxine 500, ofloxacine 200 generisch/tarivid 200, norfloxacine generisch/zoroxin 1 tablet 's morgens en 1 's avonds gedurende 1-3 dagen voor onverwikkelde waterige diarree (in geval van zuiver waterige diarree, mag de behandeling reeds gestopt worden wanneer de symptomen verdwenen zijn) en gedurende 3-5 dagen bij ernstige symptomen (zie schema). Vermijd zonlicht tijdens de inname van deze antibiotica. 2) Azithromycine generisch / Zitromax : 500 mg per dag gedurende 1-3 dagen, (dus meestal een behandeling van 1 dag). Azithromycine is nu de eerste keuze voor reizen naar Azië. Is toegestaan bij zwangeren. 3) Kinderen en jongeren < 15 jaar: In de allereerste plaats moet men een betrouwbare arts zien te raadplegen, maar dit is dikwijls gewoon niet mogelijk op reis. Rehydratie is hier de hoeksteen van de behandeling. De Azithromycine -dosering voor kinderen is 10 mg/kg/dag 1-3 dagen (er bestaat een siroopvorm). (Bactrim en Eusaprim worden nooit meer aangeraden, want te dikwijls totaal onwerkzaam geworden). Onderstaand schema is enkel te gebruiken op reis als noodbehandeling. Gebruik het niet na de terugkomst in België, maar raadpleeg dan steeds uw arts! Bewaar het antibioticum zorgvuldig en gebruik het uitsluitend als noodbehandeling tijdens een volgende verre reis. Kijk de vervaldatum na; een vervallen product wordt naar de apotheker gebracht.

38 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.5 SEKSUEEL OVERDRAAGBARE AANDOENINGEN (SOA) Op reis is de kans op toevallige seksuele contacten groter. Seksueel overdraagbare aandoeningen en in het bijzonder AIDS, vormen daarom een belangrijk risico voor reizigers. Menig ongewild en bovendien onveilig seksueel contact heeft plaats onder invloed van alcohol. Studies leren dat vooral reizigers die zonder partner reizen risico lopen; verder is het zo dat vele onbeschermde seksuele contacten niet verwacht werden voor de reis. Preventie op reis betekent eigenlijk hetzelfde als thuis. Het correct gebruik van een condoom, best hier aangeschaft, is een absolute vereiste, maar biedt geen sluitende garantie. Enkel een wateroplosbaar glijmiddel is toegestaan (b.v. KY gel). In dit geval is vaccinatie tegen Hepatitis B zeker ook aangewezen! Raadpleeg in elk geval een arts indien u risico liep, ook al zijn er geen symptomen. Meer info : zie VACCINEERBARE AANDOENINGEN - start liefst 6 weken voor vertrek Maak fotokopies van uw "gele vaccinatieboekje" en bewaar één kopie in België!!! 1. GELE KOORTS ( disease distribution maps) Deze dodelijke virale infectie overgebracht door muggen die overdag steken - komt enkel voor in bepaalde landen van Zuid-Amerika en Afrika. Er bestaat geen geneesmiddel tegen gele koorts, maar er is wel een zeer doeltreffend en goed verdragen vaccin. Eén injectie in de arm (kostprijs 20,00) biedt een bescherming van 100 % gedurende 10 jaar; deze bescherming treedt pas officieel in vanaf de 10 de dag na vaccinatie indien voor het eerst gevaccineerd wordt. In % kan er een mild griepachtig beeld optreden enkele dagen tot een week na de injectie, wat echter maar in minder dan 1 % van de gevallen tot werkverlet leidt (men kan paracetamol nemen). Zeer zeldzaam zijn allergische reacties. De laatste jaren werden echter zeer uitzonderlijk levensbedreigende nevenwerkingen gerapporteerd, uitsluitend bij een eerste vaccinatie en iets meer bij personen ouder dan 60 jaar. Vanaf de leeftijd van 60 jaar zal men dus de voordelen en de uiterst zeldzame nadelen van deze vaccinatie in de weegschaal moeten leggen, afhankelijk van de reisbestemming en het type reis ( Het risico voor een niet-gevaccineerde reiziger die rondreist in een land waar er gele koorts aanwezig is, is meestal veel groter dan het risico voor de nevenwerkingen van de vaccinatie zelf,

39 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.6 en het is belangrijk dat alle reizigers die risico zouden kunnen lopen, gevaccineerd worden. : WHO 2010) Gele koorts is de enige ziekte waarvoor de reiziger een officieel vaccinatiebewijs - het "gele boekje" - moet kunnen voorleggen bij het binnenkomen of verlaten van streken waar gele koorts kan voorkomen (zie kaart via De vaccinatie gebeurt enkel in vaccinatiecentra die erkend werden door de nationale gezondheidsadministratie. Kinderen worden gevaccineerd vanaf de leeftijd van 1 jaar, in uitzonderlijke omstandigheden vanaf 6 maanden. Zwangeren worden normaal gezien niet ingeënt, evenmin als personen met een verminderde immuniteit (o.a. HIV, cortisone, andere immuunonderdrukkende geneesmiddelen, enz): het is hen stellig afgeraden om (ongevaccineerd) naar gele koorts gebieden te reizen. Personen die thymectomie ondergingen of andere thymusproblemen hebben, mogen niet gevaccineerd worden. Bij tegenaanwijzing voor vaccinatie tegen gele koorts kan het nodig zijn om een verandering in reisbestemming aan te bevelen. In sommige gevallen kan men in het gespecialiseerd reisadviescentrum een tijdelijke verklaring van medische vrijstelling van vaccinatie geven (in dat geval is het zeer belangrijk om sluitende antimugmaatregelen overdag toe te passen). 2. TETANUS, DIFTERIE, KINKHOEST De voorbereidingen voor uw reis zijn een ideaal moment om uw tetanus- en difterievaccinatie terug op punt te stellen. Voor de meeste mensen (zeker jongeren) volstaat een herhalingsinspuiting om de 10 jaar (Tedivax Pro Adulto 8,03). Indien de laatste inenting langer dan 20 jaar geleden is worden twee injecties aanbevolen met 6 maanden tussen. Indien men niet zeker is over de vroeger gekregen basisvaccinatie, bestaat de vaccinatie uit twee injecties met 1 maand interval, gevolgd door een derde injectie na 6 12 maanden. Aan volwassenen die in nauw kontakt komen met jonge zuigelingen wordt het advies gegeven om eenmalig een injectie met het gecombineerde tetanus-difterie-kinkhoestvaccin (Boostrix ) te krijgen. 3. POLIO (kinderverlamming) of disease distribution maps Sinds 1965 wordt elke Belg verplicht gevaccineerd tegen polio (met een oraal vaccin Sabin, het zogenaamde "lepeltje", dat sinds begin 2001 door een inspuiting vervangen werd). Het vaccin bezorgt meestal een levenslange bescherming. Omdat het virus nog steeds circuleert in delen van Afrika en Azië wordt een eenmalige herhalingsinenting tegen polio aangeraden, ook voor een korte tropenreis. Eén inspuiting vanaf de leeftijd van 16 jaar volstaat om levenslang beschermd te blijven indien er vroeger een volledige vaccinatie werd gegeven. Indien nooit eerder gevaccineerd : 2 inspuitingen met 2 maanden tussen en een derde na 12 maanden. Er bestaan 2 vaccins (de Sabin drinkampule wordt niet meer gebruikt in België) : Imovax Polio inspuiting 7,34 Revaxis inspuiting 17,20 vaccin tegen polio alleen gecombineerd vaccin tegen tetanus, difterie én polio voor personen vanaf 7 jaar 4. MAZELEN Voor niet-gevaccineerde personen geboren vanaf 1970 die geen mazeleninfectie hebben doorgemaakt is vaccinatie aangewezen, 2 injecties met het mazelen-bof-rubellavaccin, met minimaal 1 maand tijd tussen. 5. HEPATITIS A (geelzucht) disease distribution maps Hepatitis A is een besmettelijke leverontsteking, die overgedragen wordt via voedsel, drank of voorwerpen die direct of indirect in aanraking zijn geweest met stoelgang. Het verloop van de ziekte is meestal mild, maar kan meerdere maanden aanslepen. In de geïndustrialiseerde landen is de kans op infectie erg klein, gezien de goede hygiëne. In ontwikkelingslanden blijft de kans op infectie hoog. Vaccinatie wordt door de WGO aanbevolen voor alle reizigers naar Afrika, Latijns-Amerika en Azië. Wie vroeger de ziekte heeft doorgemaakt, is levenslang beschermd en zal zich dus nooit hoeven te laten vaccineren (best door een labotest laten bevestigen). Antistofdosering na vaccinatie is alleen aangewezen bij verminderde immuniteit.

40 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.7 Epaxal, Havrix : 14 dagen na één injectie bereikt men nagenoeg 100 % bescherming, gedurende minstens 1 jaar een tweede inenting na 6 à 12 maanden geeft een levenslange bescherming zelfs al verliepen er meerdere jaren tussen deze 2 injecties, men hoeft nooit de serie opnieuw te beginnen de kostprijs per dosis : Epaxal 39,58 (vanaf 1 jaar); Havrix 45,66 (volwassene) en Havrix Junior 30,04 (1-15 jaar) (2X); deze vaccins kunnen door elkaar gebruikt worden Indien vaccinatie tegen hepatitis B ook aangewezen is (zie verder), wordt een combinatievaccin toegediend (Twinrix 3 injecties: volw. 54,60/dosis; kind. tot 15 j. 41,05/dosis); omdat Twinrix maar ½ van de hepatitis A-vaccindosis bevat, is men pas na 2 dosissen Twinrix voldoende beschermd tegen Hepatitis A gedurende minstens 1 jaar. 6. BUIKTYFUS Buiktyfus is een ernstige infectie, die met hoge koorts gepaard gaat; in het begin is er zelden diarree. De overdracht gebeurt door inname van besmet voedsel of water. Nogmaals een reden om de richtlijnen om diarree te voorkomen nauwkeurig toe te passen. De kans op besmetting is eerder laag (en veel lager dan het risico voor besmetting door hepatitis A), zij is het hoogst in Noord- en Noordwest-Afrika, India en Peru. Vaccinatie beschermt ongeveer % gedurende 3 jaar, en wordt aangeraden voor tropenreizen langer dan 3 weken of voor avontuurlijke reizen, zelfs indien korter dan 3 weken. Er bestaan twee soorten vaccins : Vivotif Typherix /Typhim Vi 3 capsules, nuchter in te nemen, 1 capsule stipt om de 48 uur. Na éénmalige injectie, die zeer goed inname nog 1 uur nuchter blijven. verdragen wordt inname liefst ten laatste 14 dagen vóór vertrek liefst ten laatste 14 dagen vóór vertrek niet samen met antibiotica of sommige antimalaria-middelen nemen; niet geschikt voor zwangeren 22,36 17,85; koel bewaren! Capsules niet openen of oplossen. 7. CHOLERA ( disease distribution maps Cholera wordt gekenmerkt door veelvuldige waterige ontlastingen waardoor snel uitdroging kan optreden. Cholera is een ziekte van arme mensen die in zeer slechte hygiënische omstandigheden leven en meestal ook ondervoed zijn. Het vroegere inspuitbare vaccin was weinig afdoende, en gaf dikwijls nevenwerkingen; het nieuwe drinkbaar choleravaccin is beter te verdragen en efficiënt. Voor een gezonde reiziger die de preventieve maatregelen tegen reizigersdiarree nauwkeurig toepast, is het risico om cholera op te lopen bijna volledig onbestaande, zelfs indien hij in een gebied reist waar een cholera-epidemie heerst. Door enkele Afrikaanse landen wordt nog steeds officieus een vaccinatiebewijs vereist. Om problemen op luchthavens of grensovergangen te vermijden, kan een extra stempel ( choleravaccinatie niet aangewezen; onbeperkte duur ) hier dus soms zinvol zijn. Zo nodig zal de geneesheer er u één bezorgen HEPATITIS B disease distribution maps (Engerix B, HBVAXPRO : 26,55 /dosis, kind. tot 15 j. 16,81/dosis; 3 injecties, op dag à 180, of 4 injecties op dag ) (Twinrix 3 injecties: volw. 54,60/dosis, kind. tot 15 j. 41,05/dosis) - zelfs al verliepen er meerdere maanden of jaren tussen de verschilllende injecties, men hoeft nooit de serie opnieuw te beginnen - men is in principe levenslang beschermd, bij een positief antistofantwoord (wordt bekomen met 1 vaccinatieserie in meer dan %). Vaccinatie wordt aanbevolen: (1) voor personen die dikwijls op reis zijn in Azië, Latijns Amerika en Afrika evenals personen die er langer dan 3-6 maanden doorbrengen, en zeker voor kinderen die ginds verblijven, migranten en hun kinderen die naar hun land van herkomst reizen ( VFR travelers visiting friends and relatives) N.B. er is ook risico voor besmetting bij verzorging van adoptiekinderen, weeskinderen of straatkinderen,

41 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.8 zelfs indien verder de hygiënische levensstandaard gewaarborgd hoog is tijdens het ganse verblijf (besmetting via direct of indirect contact met mondslijmvlies, oogbindvlies en huidwondjes); (2) voor reizigers die (a) mogelijk seksuele contacten hebben, acupunctuur, piercing of tattoeages laten uitvoeren (b) mogelijk medische en/of tand-ingrepen dienen te ondergaan, of (c) door hun activiteit (gevaarlijke sporten, avontuurlijke trekking) meer risico lopen op een trauma en dus op een medische verzorging in een ziekenhuis in minder goede hygiënische omstandigheden (3) hepatitis B vaccinatie (a) is verplicht voor personen met een beroepsrisico (medisch & verzorgend personeel), en (b) maakt ook deel uit van de basisvaccinatie van zuigelingen, kinderen en adolescenten in België. Bij volwassenen wordt 1-3 maanden na de volledige vaccinatieserie een antistofcontrole aangeraden; bij personen met een normale immuniteit betekent de aanwezigheid van (minstens 10 IE/ml) antistoffen een levenslange bescherming; dit wordt bekomen in meer dan 90-95% met 1 vaccinatieserie. Elke injectie telt, zelfs al verliepen er meerdere maanden of jaren tussen de verschillende injecties, men hoeft dus nooit de vaccinatieserie opnieuw te beginnen. 9. MENINGITIS DOOR MENINGOKOKKEN A, C, W, Y (Mencevax A-C-Y-W135, 32,99; 1 injectie, rappel om de 3 jaar - Menveo, 50; 1 injectie, het is nog niet gekend na hoeveel jaar een rappelinenting moet worden gegeven (momenteel raadt men in de US aan na 3-5 jaar, maar wellicht is de bescherming langer)). Vaccinatie aangewezen voor reizigers die tijdens de epidemische meningitisperiode (van eind december tot eind juni) in de landen van de Afrikaanse subsaharische meningitisgordel rondreizen, en er in nauw contact komen met de plaatselijke bevolking (o.a. reizen met openbaar vervoer, overnachten in local guesthouses, migranten die naar hun land van herkomst reizen en daar bij familie zullen logeren), of er gedurende meer dan 4 weken verblijven. Vaccinatie is verplicht voor de bedevaarders naar Mekka (moet 10 dagen voor de reis worden toegediend). Voor meer info zie RABIËS (HONDSDOLHEID) (3 injecties: op dag /28 (3 x ongeveer ), eenmalige rappel vanaf 1 jaar na de start van het basisschema; bij een beet blijft steeds bijkomende vaccinatie nodig (2 injecties: op dag 1 & 3). Voor meer info zie Japanse Encefalitis (Verre Oosten) (vaccin Ixiaro : ( 83,28 x 2, op dag 1 & 28; rappel na maanden, latere rappels nog niet bepaald). Beschermende maatregelen tegen muggenbeten zoals voor malaria zijn een doeltreffend alternatief! Voor meer info zie Europese tekenencephalitis (FSME, TBE) ( 34,50 x 3), FSME-junior ( 29,64 x 3). Voor meer info over deze vaccinatie en het vermijden van tekenbeten, zie Eventueel: (rappel) Influenza; Pneumokokken; uitzonderlijk TBC (BCG) DE PRIJZEN VAN DE VACCINS KUNNEN ONDERHEVIG ZIJN AAN ONVOORZIENE WIJZIGINGEN! MALARIA (moeraskoorts, paludisme) Malaria is een infectieziekte verwekt door een parasiet (Plasmodium genaamd), die overgebracht wordt door de steek van de anophelesmug. Er bestaan vier verschillende soorten, waarvan Plasmodium falciparum de gevaarlijkste en de meest verspreide is. De incubatietijd, de tijd tussen een besmettende steek en het uitbreken van de ziekte ligt gemiddeld tussen 10 dagen en 4 weken (zelden enkele maanden). Het ziektebeeld wordt gekenmerkt door koortsaanvallen maar kan in het begin lijken op een gewone griep. Soms kan op enkele dagen tijd een dergelijke aanval dodelijk aflopen indien niet tijdig een correcte behandeling wordt ingesteld. Waar komt malaria voor? KAART: disease distribution maps Malaria komt alleen voor in die gebieden waar anophelesmuggen aanwezig zijn : in de tropen en in een groot aantal subtropische gebieden. Vanaf 1500 tot 2500 m kunnen er minder tot geen anophelesmuggen voorkomen, afhankelijk van temperatuur en klimaat op die hoogte. In de meeste grote steden is er weinig of geen risico voor besmetting, behalve in Afrika, waar het risico wel reëel blijft. In de buitenwijken van de grote steden in Azië (o.a. India) kan het risico blijven bestaan. In een aantal gebieden varieert het risico zeer sterk volgens de seizoenen.

42 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.9 Hoe kan men malaria voorkomen? Het vermijden van muggenbeten is van kapitaal belang : de anophelesmug steekt enkel tussen valavond en dageraad. Let op : ze is eerder klein en zoemt praktisch niet. Draag 's avonds licht gekleurde kledij die zoveel mogelijk armen en benen bedekt. Smeer de niet bedekte delen van het lichaam in met een insectenverdrijvend middel op basis van Deet (20 à 50 %; voor kinderen en zwangere vrouwen liefst tussen de %) b.v. Care-Plus DEET, Moustimug, Z-stop, Anti-M, OTC-repellent, enz. en herhaal dit om de 4 à 6 uur (DEET % geeft maar 4 à 6 uur bescherming; een hoger percentage DEET 40-50% geeft tot ongeveer 8 uur bescherming men kan er dikwijls toch de nacht niet volledig mee door!). Niet-Deet-bevattende insectrepellents zijn minder onderzocht; producten op basis van citrodiol-extract van eucalyptusolie (Care-Plus Natural, Mosegor /Mosiguard ), picaridine (Care-Plus Repel-it; Parazeet) en IR3535 (werkt wel iets minder langduring tegen de malariamug) zijn echter goede en veilige producten; andere alternatieven zijn momenteel niet echt aan te bevelen. Slaap 's nachts in kamers waar muggen niet binnen kunnen (muggengaas aan de ramen, gebruik electrisch verwarmde antimug-plaatjes; airconditioning weerhoudt de muggen niet altijd om te steken) of slaap onder een muskietennet, dat met permethrine of deltamethrine geïmpregneerd is, dat boven het bed wordt opgehangen en waarvan de randen onder de matras worden gestopt. Indien deze maatregelen correct worden uitgevoerd, vermindert men het risico op malaria reeds met minstens 80 à 90 %. Preventief pillen innemen: geen enkel geneesmiddel is voor de volle 100 % doeltreffend om malaria te voorkomen, zodat we steeds een combinatie van maatregelen moeten voorstellen. De gebruikte geneesmiddelen veranderen in de loop der jaren. Men moet steeds de voor- en nadelen van bepaalde geneesmiddelen afwegen in functie van de besmettingskans op malaria. Deze kans is afhankelijk van het bezochte land, maar ook van de bezochte streken in dat land, alsook van het seizoen waarin men reist, de verblijfsduur en het type reis (zie Sommige personen kunnen bijwerkingen ondervinden bij de inname van malaria-geneesmiddelen. Deze zijn dikwijls slechts van milde aard en zijn niet altijd een reden om de inname te staken en een alternatief te overwegen. Soms dient men toch op een ander middel over te schakelen wegens het optreden van bijvoorbeeld maagdarmongemakken, allergische reakties of andere intolerantieverschijnselen. De arts zal dus individueel bepalen welk antimalariamiddel het beste is. Dit verklaart waarom personen in eenzelfde groepsreis soms toch verschillende middelen dienen in te nemen. Voor gebieden met belangrijke resistentie tegen de oudere malariamiddelen (ZONE C op de malariakaart): MALARONE : voor een volwassene 1 tablet per dag, 1 dag voor aankomst in het malariagebied tot en met 7 dagen na het verlaten van malariagebied; wordt steeds bij de maaltijd ingenomen of met een melkdrank, elke dag op hetzelfde tijdstip. Mag meerdere maanden ingenomen worden (=veel langer dan de 4 weken op de bijsluiter aangegeven; maar hou wel rekening met de kostprijs). Malarone kan gebruikt worden voor kinderen vanaf 5 kg, in aangepaste dosis. Malarone wordt niet gegeven aan zwangere vrouwen of vrouwen tijdens de borstvoeding. Is > 95 % werkzaam. DOXYCYCLINE: voor een volwassene 1 tablet (100 mg of ½ tab. 200 mg) per dag, 1 dag voor aankomst in het malariagebied tot 4 weken na het verlaten van malariagebied; doxycycline dient met veel vloeistof te worden ingenomen of tijdens de maaltijd, elke dag op hetzelfde tijdstip. Mag meerdere maanden ingenomen worden. Doxycycline wordt niet gegeven aan kinderen < 8 jaar en zwangere vrouwen. Doxycycline kan soms aanleiding geven tot schimmelinfecties van de mond en genitaliën, en tot fototoxische huiduitslag (zonne-allergie). Is > 95 % werkzaam. LARIAM : 1 tablet/week, op een vaste dag, s avonds bij de maaltijd, tot 4 weken na terugkeer of na het verlaten van malariagebied. Lariam wordt niet gegeven aan kinderen die minder dan 5 kg wegen. Lariam is toegestaan vanaf het tweede zwangerschapstrimester, maar in een aantal afgewogen gevallen ook reeds in het eerste zwangerschapstrimester. Is > 95 % werkzaam (minder werkzaam in sommige afgelegen gebieden van Thailand, Myanmar en Cambodia) 1. TEGENAANWIJZINGEN te bespreken met de arts

43 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.10 - epilepsie, depressie, psychiatrische problemen, angstaanvallen - bepaalde hartritmestoornissen - bij vorige inname niet voldoende goed verdragen - zwangerschapswens of eerste zwangerschapstrimester Indien Lariam nooit eerder werd ingenomen Doe een tolerantietest = 1 tablet per week 2-3 weken voor vertrek = minstens 3 tabletten in te nemen voor vertrek De grote meerderheid verdraagt Lariam zonder problemen Mag vele maanden, en indien nodig, meerdere jaren ingenomen worden 2. STARTEN : steeds 3 tabletten ingenomen vóór vertrek Klassiek : Neem 1 tablet/week, te starten ruim 2 weken voor vertrek of neem 1 tabl./dag gedurende 2 dagen, ruim 1 week vóór vertrek (oplaaddosis), en neem verder 1 tabl./week 3. MOGELIJKE NEVENWERKINGEN Intolerantieverschijnselen kunnen zijn : STORENDE DRAAIDUIZELIGHEID, SLAPELOOSHEID, NACHTMERRIES, OPGEJAAGD GEVOEL, OPWINDING, GEVOEL VAN KORTADEMIGHEID, ONGEWOON SCHOMMELENDE STEMMINGSWISSELINGEN, NEERSLACHTIGHEID TOT DEPRESSIEVE GEVOELENS, ONVERKLAARBARE ANGST, HOOFDPIJN, HARTKLOPPINGEN, en zelden MAAGDARMBEZWAREN (75% van de intolerantie-verschijnselen treden op ter gelegenheid van de eerste drie pillen; 95% heeft zich aangediend na de eerste 6 pillen; de kansen op nevenwerking nemen dus duidelijk af naarmate men het product langer verdragen heeft; soms kunnen nevenwerkingen toch nog laattijdig optreden, of nog worden uitgelokt door stress en / of oververmoeidheid, slapeloosheid) Overweeg Lariam te stoppen indien te lastig, en schakel naar een ander schema over. Pleeg zo mogelijk overleg met arts met ervaring In geval er geen tijd meer is vóór vertrek & alleen indien Lariam reeds eerder goed verdragen Neem 1 tablet per dag gedurende de 3 opeenvolgende dagen vlak vóór vertrek (oplaaddosis), en neem verder 1 tablet per week Uiterst zelden : epilepsie, hallucinatie (1/10.000) Onmiddellijk en definitief stoppen 4. ALTERNATIEVEN: men kan op reis zonder problemen overschakelen van de ene dag op de andere naar: Malarone: 1 tablet per dag. Indien men reeds in malariarisicogebied vertoeft of er geweest is, en er wordt overgeschakeld naar Malarone als malariapreventie (of men heeft meer dan 1 pil vergeten in te nemen), dan moet Malarone altijd worden doorgenomen tot minstens 4 weken na die omschakeling dit betekent in een aantal situaties dat het langer dan de voorgeschreven 7 dagen na het verlaten van het malariarisicogebied moet ingenomen worden: Verandering 3 weken voor terugreis: inname tijdens de rest van het verblijf - tot 7 dagen na het verlaten van het malariagebied Verandering < 3 weken voor terugreis: inname tot 4 weken na de omschakeling Verandering na terugreis (= na het verlaten van het malariagebied): nog 4 weken innemen Malarone is meer dan 95 % werkzaam en mag zeker maandenlang gebruikt worden (hou rekening met de kostprijs). Doxycycline: 1 tablet 100 mg of ½ tab. 200 mg /dag, te starten 1 dag voor vertrek tot 4 weken na het verlaten van malariagebied. Niet voor kinderen < 8 jaar en zwangere vrouwen. Doxycycline dient zittend en met veel vloeistof te worden ingenomen of tijdens de maaltijd. Doxycycline kan soms aanleiding geven tot schimmelinfecties van de mond en genitaliën en fototoxische huiduitslag (zonne-allergie). Doxycycline is > 95 % werkzaam en mag maandenlang gebruikt worden. NB. De combinatie Nivaquine met Paludrine wordt niet meer gebruikt (Paludrine is niet meer beschikbaar; deze combinatie is verder onvoldoende werkzaam). Malariageneesmiddelen worden enkel verstrekt op voorschrift van de door u geconsulteerde arts. In geval van koorts tijdens of na een verblijf in malariagebied dient u zo vlug mogelijk competente medische hulp te zoeken. Tot slot : omdat geen enkele maatregel 100% doeltreffend is om malaria te voorkomen, moet u bij koorts in de eerste 3 maanden na terugkeer uit de tropen steeds aan de mogelijkheid van een malaria-infectie denken, zelfs indien u op

44 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.11 correcte wijze het voorgeschreven geneesmiddel hebt ingenomen. Tijdig herkende malaria is perfect te behandelen, zonder gevaar voor terugkerende aanvallen. "Eens malaria, altijd malaria" is een fabel. ENKELE ANDERE TIPS - Vertrek in goede gezondheid. Laat voor een lange reis de tanden verzorgen. - De genoemde geneesmiddelen worden enkel verstrekt op voorschrift van de door U geconsulteerde arts. - Het afsluiten van een goede reisbijstandsverzekering is essentieel. - Info over (o.a. veiligheid in) het land van bestemming: en - Let op met vloeistoffen in handbagage max 100 cc per flacon - Respecteer in het verkeer dezelfde veiligheidsnormen als thuis (zeker ook qua alcoholgebruik) en gebruik in ieder geval de veiligheidsgordel (indien aanwezig) in de auto. - Zonnebaden moet absoluut met mate genomen worden. Beschermende kledij en hoofddeksel zijn aangewezen. Op de onbeschermde huidgedeelten brengt men geregeld en overvloedig zonnecrèmes aan met hoge beschermingsfactor. - Een frequent probleem bij reizigers in ontwikkelingslanden zijn wondinfecties en zweren. Elke verwonding, hoe banaal ook, zal men zorgvuldig uitwassen en ontsmetten, waarna men een krachtige ontsmettende zalf aanbrengt. - Andere onderwerpen die u eventueel met uw arts dient te bespreken zijn: reisziekte (wagenziekte, etc.); hitte en zonneblootstelling, beten en steken; problemen verbonden met vliegtuigreizen : aëro-otitis en aëro-sinusitis, jet lag, risico voor diepe veneuze thrombose ( diepe flebitis ), pijn en zwelling in het been in de dagen (soms weken) na thuiskomt na lange vlucht, hoogte; problemen van hoogteziekte; contraceptie; duiken; met kinderen op reis; als zwangere op reis; met chronische ziekte op reis; inname immuunonderdrukkende geneesmiddelen. - Dengue & chikungunya. In Latijns-Amerika en in Azië komt vrij veel Dengue-koorts voor, minder in Afrika; sinds enkele jaren zijn er ook Chikungunya-epidemiën in Azië. Het zijn virale infecties die overgebracht worden door muggen die overdag steken. De ziekten worden gekenmerkt door koorts en meestal felle spierpijnen; bij Chikungunya staan gewrichtsontstekingen op de voorgrond. Uiterst zeldzaam kan Dengue-koorts dramatisch verlopen met bloeddrukval en bloedingen, maar die mits goede medische verzorging bijna steeds een gunstige afloop kent. Er is geen vaccin en er zijn geen doeltreffende geneesmiddelen. De ziekten genezen vanzelf, maar er kan een vrij lange herstelperiode volgen. Men kan enkel paracetemol voor de koorts gebruiken. Preventie = antimugmaatregelen toepassen overdag. Meer info: zie disease distribution maps - Hondsdolheid (Rabiës) bestaat nog in vele landen. Vermijd contact met loslopende honden, (tamme) wilde dieren en dierenkadavers. In geval van dierenbeet dient men de wonde eerst met water en zeep uit te wassen, vervolgens te ontsmetten met isobetadine, e.d. Raadpleeg dan ook onmiddellijk een arts, om te oordelen of vaccinatie (al of niet met gammaglobuline) nodig is. Kaart zie disease distribution maps. Voor meer info over voorafgaande vaccinatie, zie Schistosomiase (ook bilharziose genoemd) is een wormaandoening die men kan oplopen tijdens het zwemmen of baden in besmet water. Dit komt voor in het grootste deel van Afrika en in beperkte delen van Zuid-Amerika en het Nabije en Verre Oosten. Het risico op bilharziose is het grootst in stilstaand water (zeker in stuwmeren), maar ook in de rivieren (grote of kleine, snel- of traagstromend) kan besmetting optreden. Er bestaat geen preventieve medicatie noch vaccin. Men vermijdt dus best om te baden of te zwemmen in zoetwater. Indien men toch in mogelijk besmet water geweest is, is een controle na 3 maanden wenselijk (serologie, eosinofilie). Uitzonderlijk kunnen zich reeds ernstige complicaties in de eerste maanden na mogelijke blootstelling voordoen (bloed in de urine, verlamming), dan moet men onmiddellijk een arts raadplegen. disease distribution maps. Zie kaarten per land: - In zeer uitzonderlijke gevallen kan het nuttig zijn zich enkele spuiten en naalden bij de apotheek aan te schaffen, voor het geval u een inspuiting op reis zou nodig hebben (+ attest dat het bezit ervan om medische redenen legitimeert). Van belang is elke inspuiting te weigeren zolang men geneesmiddelen langs de mond kan innemen. TERUG THUIS Indien u in de maanden volgend op uw reis last hebt van koorts, diarree, buikpijn, huidaandoeningen of jeuk, denk er dan aan dat er een verband met uw reis kan zijn. Meld uw behandelende arts dat u in de tropen gereisd hebt of maak een afspraak met ons in de voormiddag. Personen die gedurende maanden avontuurlijk rondgereisd hebben laten best een TBC controle uitvoeren vanaf 2 maanden na terugkeer. Raadpleeg ook de arts indien u seksuele risico s liep, ook al zijn er geen symptomen. Er is een WEBSITE voor uitgebreider reisadvies : reisgeneeskunde.be TRAVELFOON: via het nummer 0900/ ( 0,15 per 20 seconden) kan de travelfoon 24/24 uur geraadpleegd worden. Tijdens de kantooruren (van 9u tot 17u) kunt u met een operator doorverbonden worden.

45 AVG - ITG - NGEZOND-7/11/ p.12 Aan BEHANDELEND GENEESHEER PREVENTIESCHEMA Alle toegediende vaccins worden in het gele boekje genoteerd Alle vaccins dienen koel te worden bewaard, maar mogen niet worden ingevroren Gelieve dit boekje te bewaren Gele koorts op jaar geldig Tedivax PA Tetanus + difterie 1. ( ) 10 jaar geldig Revaxis Tetanus-Difterie-Polio ( ) Imovax- Polio 10 jaar geldig Polio 1... ( ) levenslang geldig Boostrix Tetanus-Difterie-Kinkhoest (eenmalig) Mazelen Mazelen-Bof-Rubella 1... ( 2....) levenslang geldig Hepatitis A/B (A) Epaxal, Havrix 1440/720 1 inspuiting 2 inspuiting (na 6-12 maanden) (B)Engerix B, HBVAXPRO of (A&B)Twinrix 1 inspuiting 2 inspuiting (na 1 maand of..) 3 inspuiting (na 4-6 maanden of.) ( eventuele 4 inspuiting na ) Buiktyfus - Typherix /Typhim Vi Meningokokkenmeningitis - Mencevax ACWY /Menveo Rabiës op op op - op op op - op op Hepatitis A: 1 jaar geldig levenslang geldig Hepatitis B: levenslang na geslaagde vaccinatie (meer dan 90-95% kans na 1 serie) 3 jaar geldig 3 jaar geldig eenmalige rappel na 1 jaar of later.. Japanse Encefalitis Ixiaro jaar geldig Malaria altijd maatregelen om muggensteken te beletten (o.a. muggenrepellent, geïmpregneerd muggennet) Malarone (12 tab. = 43,31), 1 tabl./dag, 1 dag voor aankomst in het malariagebied tot 7 dagen na terugkeer Bij de maaltijd in te nemen in specifieke gevallen wordt Malarone gebruikt als noodbehandeling. Doxycycline 1 tab.100 mg of ½ tab. 200 mg /dag, (ongeveer ½ euro per dosis, gedeeltelijk terugbetaald), in zittende houding met veel vocht of tijdens de maaltijd start op.... tot 4 weken na verlaten van malariagebied Lariam (8 tab. = 31,72), 1 tablet per week, bij de avondmaaltijd Nivaquine (100 tab. = 4,66), 3 tab. per week, in één inname, bij de avondmaaltijd start op.... tot 4 weken na verlaten van malariagebied Reisapotheek Antidiarreemiddel: loperamide generisch / Imodium ciprofloxacine generisch / Ciproxine; ofloxacine generisch/tarivid, norfloxacine generisch/zoroxin azithromycine generisch/ Zitromax Ontsmettingsmiddel huidwonden; anti-jeukcrème Insectverdrijvend middel... Andere (ook digitale thermometer).. stempel arts

46 Reisapotheek (voorbeeld) medicatie die je thuis neemt (vb. anticonceptie) malariapreventie: muggenverdrijvend middel op basis van DEET medicatie medicatie bij reizigersdiarree: ORS-zakjes (zoutoplossing om uitdroging te vermijden) loperamide (transitremmer) antibioticum (uitsluitend op voorschrift van de arts) ontsmettingsmiddel + steriel verband en wondpleisters paracetamol (pijn- en koortswerend middel) anti-braakmiddel, middel tegen reisziekte jeukstillende zalf in geval van insectenbeten antiparasietenmiddel zonnecrème + after-sun thermometer naalden en spuiten (medisch attest) Raadpleeg je huisarts of afdeling reisgeneeskunde voor de precieze samenstelling van je reisapotheek, aangepast aan je land van bestemming. BIJLAGE 3

47 Algemene literatuurlijst Develtere Patrick, De vrije markt van de ontwikkelingssamenwerking, Davidsfonds, 2009 Develtere Patrick, De Belgische Ontwikkelingssamenwerking, Davidsfonds, 2005 Vandepitte Marc, De Kloof en de uitweg. Een dwarse kijk op ontwikkelingssamenwerking, Epo, 2003 Develtere Patrick, Het draagvlak van duurzame ontwikkeling - Wat het is en zou kunnen zijn, De Boeck, 2003 Ellwood Wayne, Feiten over Globalisering, Stalker Peter, Feiten over: Internationale Migratie, Ransom David, Feiten over Fair Trade, Godrey Dinyar, Feiten over Klimaatsverandering, De Meyer Rudi & Walckiers Liesbet, Globalisering. Te nemen of te haten, Noord-Zuid Cahier, Wereldwijd Mediahuis, 2001 Barrez Dirk, Ik wil niet sterven aan de XXste eeuw. Over leven in de 21 ste eeuw, NCOS, 1999 Dorren, G. & Van de Veen H., De verborgen werkelijkheid. Reizen tussen feiten en fictie, KIT, Amsterdam, 1995 Groenink Evelien, Holtwijk Inneke en Van Straaten Floris, Slotenmakers en gangstermeisjes. Kinderarbeid wereldwijd, bijdragen over Zuid-Afrika, Brazilië en India, NCOS en Novib, 1998 Vrouwen in oorlog. Ervaringen uit Liberia, Somaliland, Tigre, Uganda, Rwanda, India, Sri Lanka, Vietnam, El Salvador, Nicaragua, Kroatië, Bosnië en Libanon, NCOS en Novib, 1995 Van Moorter Geert, De dodelijke kloof, gezondheid en ontwikkeling, NCOS en Bevrijdende Gezondheidszorg, 1995 Apers Ludwig en Kegesl Guy, Een vreemd verbond. Vragen op antwoorden met betrekking tot internationale samenwerking (invalshoek gezondheidszorg), Medicus Mundi België, 1999 BIJLAGE 4

48 EMERGENCY CARD IN GEVAL VAN NOOD Nuttige info op de achterkant van de Emergency Card: IN GEVAL VAN NOOD Blijf kalm Je staat er niet alleen voor Analyseer de situatie: - Feiten (wie, wat, hoe, waar, wanneer, al ondernomen acties?) - Acuut of niet? - Mogelijke oplossingen? - Wie kan een oplossing bieden? - Vragen die je hebt - Vragen anticiperen die je van de hulpverleners zult krijgen - Op welk nummer men je eventueel kan terugbellen Probeer een getuige te vinden die je verhaal kan vertellen Je roept hulp in (internationale noodnummer: ) Verwittig de politie Verwittig de lokale contactpersoon Informeer je familie Bel het alarmnummer van de verzekering Contact met de onderwijsinstelling Bewijsstukken bewaren! BIJLAGE 5

49 EMERGENCY CARD IN GEVAL VAN NOOD Knip onderstaande kaart uit, vul de gegevens in en bewaar het documentje bij je internationale reispas of identiteitskaart op volgende pagina vind je nuttige info voor de achterkant van dit kaartje: EMERGENCY CARD - IN GEVAL VAN NOOD Student s Name: Internationaal Noodnummer: Local Contact: (organisation, university, ngo ) Name: Address: Phone: Local Residence: Address: Phone: Belgische Ambassade: In case of accident, please contact: Name: Address: Phone: Home University: K.U.Leuven, Belgium Name promotor: Phone promotor: Reisbijstandsverzekering (24/24 uur): Noodnummer: Polisnummer: Verzekeringsdienst K.U.Leuven: Nummer siskaart: Passport number: Medical information: Blood type: BIJLAGE 5

50 Informatieblad voor thuisblijvers Naam Student: Adres in het buitenland: Telefoon: Fax: adres: Bank: Rekeningnummer: Reisbureau: Telefoon/fax: Reisverzekeraar: Polisnummer reisverzekering:... Stage/studieadres: Telefoon/fax: Reischequenummers: Nummer blokkeren cheque: Creditcardnummer: Nummer blokkeren creditcard:.. Vluchtnummer heenreis: Vluchtnummer terugreis: Ambassade of consulaat: Adres: Telefoon/fax:. Laat ook dit thuis: Verzekeringspolis (neem kopie mee) Kopie van paspoort, rijbewijs, eventueel medicijnpaspoort Kopie eigendomsbewijzen van camera s etc. kopieën van tickets (en vouchers) zoals door het reisbureau meegegeven Gegevens van jouw contactpersonen aan de KU Leuven en in het buitenland BIJLAGE 6

51 INTERNATIONAL OFFICE ATRECHTCOLLEGE NAAMSESTRAAT 63 BOX LEUVEN, BELGIË REISBEURZEN voor STUDENTEN naar het ZUIDEN formulier voor storting van je reisbeurs Ik dien de gevraagde reisbeursdocumenten zo snel mogelijk in, ten laatste drie maanden na terugkeer uit het Zuiden. Naam en voornaam:... Rekeningnummer: Overzicht van de gemaakte kosten: (Deze informatie laat ons toe de prijsevolutie van deze noodzakelijke kosten op te volgen) Vliegtuigreis EUR Visum EUR Reisverzekering EUR Inentingen EUR Bijlagen: Ondertekend evaluatiedocument lokale partner (werd ook opgeladen bij online verslag) Bewijs reisbijstandsverzekering Nadat de reisbeursstudent het online verslag invulde en de gevraagde documenten heeft verstuurd via mail naar kan de reisbeurs gestort worden. Datum en handtekening :.