Tot 2004 was het wettelijk verplicht het te voeren beleid vast te leggen in een beleidsplan. Met de invoering van de WWB is deze plicht vervallen.

Transcriptie

1 Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 30 juni 2008 Agenda nr: Onderwerp: Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ, Bbz Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Uw raad is zowel financieel als beleidsmatig verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) en het Bijstandsbesluit Zelfstandigen (Bbz). Bijgevoegd is het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007, waarin verantwoording wordt afgelegd over de uitvoering van het door uw Raad vastgestelde beleid en worden aantallen, ontwikkelingen en bedragen met betrekking tot de uitvoering van de WWB, IOAW, IOAZ en Bbz over het jaar 2007 in beeld gebracht en waar nodig toegelicht. Wij stellen uw Raad voor in te stemmen met het gevoerde werk- en inkomensbeleid over 2007 en het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007 vast te stellen. 2. Situatie / Aanleiding / Probleem De karakteristiek van de voorgenoemde wetten is een verdergaande verschuiving van de verantwoordelijkheid van het Rijk naar de gemeenten. Dit brengt met zich mee een terugtredende Rijksoverheid, met minder controle en verantwoordingsmomenten. Gemeenten hebben niet alleen meer beleidsvrijheid, maar ook in financieel opzicht de volle verantwoordelijkheid en het risico voor het gevoerde beleid met betrekking tot verstrekking van bijstand en de reïntegratie van bijstandsgerechtigden en aanverwante groepen. Tot 2004 was het wettelijk verplicht het te voeren beleid vast te leggen in een beleidsplan. Met de invoering van de WWB is deze plicht vervallen. Toch hebben wij het vastleggen van het te voeren beleid in de vorm van een beleidsplan gecontinueerd. Enerzijds vanwege het kunnen toetsen van de rechtmatigheid van de uitvoering van het beleid door uw Raad, anderzijds vanwege de gebleken efficiency in de directe dienstverlening. Het beleidsplan 2007 en de bijbehorende verordeningen vormde aldus de basis voor het gevoerde beleid. Mede door de inspanningen die we de afgelopen jaren hebben gedaan met betrekking tot de reïntegratie van bijstandsgerechtigden, mogen we concluderen dat de uitstroom naar werk zowel in 2006 als in 2007 een stijgende lijn vertoond. Dit betekent echter niet dat er vanaf nu minder actie nodig zou zijn. Integendeel, het resterende bestand toont meer en meer een harde kern van mensen die door welke oorzaak dan ook, niet of nauwelijks in staat is om hun onderhoud met werken te verdienen. Onze actie zal de komende jaren extra gericht zijn op deze doelgroep. 3. Relatie met bestaand beleid In het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007 wordt verantwoording afgelegd over de uitvoering van de (beleids)doelstellingen zoals geformuleerd in het Beleidsplan WWB, IOAW, IOAZ en Bbz Er wordt vooral ingegaan op de in 2007 behaalde resultaten op het gebied van Pagina 1 van 6

2 inkomen, werk en zorg. Met betrekking tot deze gebieden worden de volgende conclusies getrokken. Inkomen De WWB is sinds 1 januari 2004 het vangnet in de inkomensvoorziening. In de wet worden verantwoordelijkheden voor de inkomensvoorziening neergelegd bij de gemeente en de klant. De gemeente, die verplicht is na te gaan of de uitkering rechtmatig wordt verstrekt en de klant, die verplicht is de gemeente tijdig, volledig en correct te informeren over wijzigingen in zijn/haar persoonlijke of financiële omstandigheden. Resultaten van het gevoerde beleid zijn: - De fraudebestrijding leverde in 2007 een besparing aan bijstandsuitkeringen op van ,-. In 2007 werden 25 zaken bij de sociaal rechercheur aangemeld. Hiervan zijn nog 17 zaken in behandeling. In totaliteit werden 8 fraudegevallen aangetoond. Mede door de preventieve werkwijze van de sociaal rechercheur, in samenwerking met de klantmanager van de afdeling Maatschappelijke Ondersteuning, zijn in 7 gevallen instroom in de WWB voorkomen. - In het kader van de poortwachterfunctie zijn het aantal (on)aangekondigde huisbezoeken geïntensiveerd. In 2007 hebben circa 95 huisbezoeken plaatsgevonden. - Periodieke rechtmatigheidonderzoeken vormen eveneens een belangrijk onderdeel van de poortwachterfunctie. In 2007 zijn periodieke rechtmatigheidonderzoeken uitgevoerd. Voortkomend uit de gesprekken is in een aantal gevallen een nieuw besluit genomen. In de meeste gevallen ging het om het opnieuw vastleggen van de arbeidsverplichtingen na bijvoorbeeld een medische keuring in verband met arbeidsgeschiktheid. - In 2007 werden 105 uitkeringen beëindigd. Daarvan vonden 64 personen werk. - We voeren een strikt beleid met betrekking tot verhaal en terugvordering. In 2007 zijn 39 terugvorderingbesluiten genomen op basis van de terugvorderingartikelen zoals vermeld in de WWB, IOAW en IOAZ. Deze besluiten zijn allemaal in de debiteurenadministratie verwerkt. Inzake de onderhoudsplicht zijn 14 verhaalsonderzoeken uitgevoerd. Indien dit leidde tot het opleggen van een onderhoudsbijdrage werd dit in de debiteurenadministratie vastgelegd. Werk Het beleid in 2007 was enerzijds gericht op beperking van de instroom van nieuwe bij standsgerechtigden en anderzij ds op een actieve benadering van het zittende bestand ter bevordering van de uitstroom. Om de doelstellingen te realiseren zijn, samen met de ketenpartners UWV en CWI, instrumenten gebruikt als; gezamenlijke uitkeringsintake CWI, Transferium Werk en Bijstand en gesubsidieerde arbeid. Resulaten zijn: - Het op een goede manier benutten van de ruimte voor invulling van het TWB. In 2007 zijn door de gemeente 7 werkplekken bij het TWB ingekocht. 72 personen van zowel de nieuwe instroom als het zittend bestand zijn in 2007 aangemeld bij het TWB - Het TWB heeft tot uitstroom c.q. verminderde instroom geleid. Echter, het gevolg van een succesvolle uitstroom c.q. verminderde instroom is dat het klantenbestand gaat bestaan uit een relatief groot aantal personen die niet of moeilijk bemiddelbaar zijn richting werk. In 2007 is in het bijzonder aandacht besteed aan die personen die niet op een traject zaten, maar ook niet incapabel waren om een traject te volgen. - Daar waar mogelijk volgen klanten een re-integratietraject en worden intensief gevolgd in hun activiteiten. We bieden in die zin een sluitende aanpak. - In 2007 zijn 16 personen geplaatst op een groeibaan. 8 personen zijn geplaatst op een voorbereidingsovereenkomst. - Sinds 1 juni 2005 is binnen onze gemeente het groenproject operationeel. Het Groenproject wordt ingezet voor personen die behoefte hebben aan een voorschakeltraject, alvorens toegeleid te kunnen worden naar de arbeidsmarkt. Doel van het project is dat de klant in een korte periode concrete en productieve werkervaring opdoet en de vereiste (sociale) werknemersvaardigehden aanleert. In 2007 zijn 3 personen via het Groenproject doorgestroomd naar een groeibaan. - Medio 2006 is het project Education First gestart. Education First levert een bijdrage aan het ontwikkelen en uitvoeren van vernieuwende en resultaatgerichte activiteiten ter verbetering van de arbeidsmarktpositie van werkloze jongeren tussen de 17 en 29 jaar. Het project wordt in Pagina 2 van 6

3 samenwerking met de Universiteit Maastricht wetenschappelijk gevolgd en de resultaten worden halfjaarlijks in kaart gebracht met financiële ondersteuning van DSM-SABIC. Het project heeft een looptijd van 1 juli 2006 tot 1 juli In 2007 hebben 4 jongeren deelgenomen aan het project Education First. - Het voeren van een actief beleid aangaande kinderopvang voor bijstandsgerechtigden. In 2007 zijn 9 aanvragen voor vergoeding kinderopvang toegekend. - In 2007 hebben 4 personen een verzoek gedaan om als startende zelfstandige aan de slag te gaan. - Naast de eigen klanten kunnen ook niet-klanten zich wenden tot de gemeente voor ondersteuning in hun weg naar de arbeidsmarkt. Dit zijn personen zonder eigen inkomen (geen werk en geen andere uitkering), ofwel niet-uitkeringsgerechtigden en personen met een Anw-uitkering. In 2007 is aan 7 niet uitkeringsgerechtigden en Anw-ers een voorziening aangeboden. - De WWB biedt de mogelijkheid om aan klanten een éénmalige premie te verstrekken. Het doel van het verstrekken van de premie is het stimuleren van positief gedrag gericht op uitstroom naar betaalde arbeid. In 2007 is aan 9 personen een premie verstrekt. Zorg Naast de wettelijke taak die de gemeente heeft op het gebied van inkomen en werk is er ook nog de brede zorgtaak op diverse terreinen. Hierbij kan men denken aan de bijzondere bijstand, het sociaal cultureel fonds en de schuldhulpverlening. Resultaten van het gevoerde beleid zijn: - In de afgelopen jaren wordt steeds meer een beroep gedaan op bijzondere bijstand. Mensen komen steeds vaker in financiële problemen c.q. weten de weg naar onze gemeente te vinden voor financiële ondersteuning. In 2007 zijn 346 aanvragen voor bijzondere bijstand ingediend. Hiervan werden 321 aanvragen zijn toegekend en 25 aanvragen afgewezen. Dit is overigens een daling ten opzichte van 2006 wat een gevolg is van de invoering van de collectieve ziektekostenverzekering. - De overgrote meerderheid van de klanten maakt gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering. De regeling is beschikbaar voor alle Valkenburgse minima. De groep is dus groter dan uitsluitend de bijstandsgerechtigden. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de voorziening zijn doel bereikt; ook de minima die geen bijstand ontvangen worden bereikt en maken gebruik van de voorziening. - Om het niet-gebruik van armoederegelingen tegen te gaan hebben we in 2007 veel aandacht gegeven aan de informatievoorziening naar (potentiële) klanten. Er wordt gebruik gemaakt van diverse communicatiemiddelen. De informatie wordt verstrekt via de eigen balie, nieuwsbrieven, de website, de eigen informatiemap en door middel van het voeren van dienstverleningsgesprekken. - In 2007 zijn 223 aanvragen voor een vergoeding uit het sociaal cultureel fonds ingediend. Hiervan werden 213 aanvragen toegekend en 10 aanvragen afgewezen. - Als extra service bieden we aan bijstandsgerechtigden ondersteuning bij het invullen van (belasting)formulieren. In 2007 hebben 113 bijstandsgerechtigden hiervan gebruik gemaakt. - In Nederland is sprake van een toenemende schuldenproblematiek. Ook onze gemeente heeft te maken met groepen mensen die het risico lopen om in een schuldensituatie terecht te komen. Eveneens zijn er groepen mensen die zich in een problematische schuldensituatie bevinden. Zij kunnen niet meer aan hun financiële verplichtingen voldoen. We hechten veel waarde aan onze maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid ten opzichte van onze burgers en bieden de burger in financiële nood hulp in de vorm van schuldhulpverlening. In 2007 zijn 71 aanvragen voor schuldhulpverlening ingediend. Conclusie: Samengevat menen wij te kunnen stellen dat de door uw Raad op 11 december 2006 vastgestelde uitgangspunten van het gemeentelijke bijstandsbeleid 2007 het gewenste effect gesorteerd hebben. Accountantsonderzoek, o.a. op basis van steekproeven, bevestigen verder dat het beleid conform de door uw raad geformuleerde uitgangspunten is uitgevoerd. Verder is hieruit gebleken dat er geen financiële tekortkomingen zijn en dat de uitvoering rechtmatig heeft plaatsgevonden. Pagina 3 van 6

4 4. Gewenst beleid en mogelijke opties Het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007 geeft geen aanleiding het beleid dat uw raad in de vergadering van 16 december 2007 voor het jaar 2008 heeft vastgesteld, aan te passen. Wel willen we het huidige jaar gebruiken om extra aandacht te besteden aan de volgende activiteiten. - Het voorkomen van instroom is een belangrijk, zo niet het belangrijkste re-integratie instrument. De afgelopen periode is al sterk ingezet op instroombeperking; hier liggen zeker nog verdere mogelijkheden. Reden om de inspanningen aan de kop van het proces zo sterk mogelijk te organiseren. Vertrekpunt is dat alleen personen voor wie bijstand echt de enige mogelijkheid is om in het inkomen te voorzien worden toegelaten - In het re-integratiebeleid werken we de afgelopen jaren in toenemende mate samen met onze ketenpartners, het CWI en het UWV. De inzet is gericht op wederzijdse informatieverstrekking, een warme overdracht van klanten, samenwerkingsafspraken over gezamenlijke klanten en de inkoop van re-integratie instrumenten. Deze samenwerking wordt in 2008 verder uitgebreid. Streven is dat de ketenpartners één gezamenlijk werkproces ontwikkelen waardoor re-integratie van personen uit de doelgroepen nog beter aansluit en beter inspeelt op de vraag van de arbeidsmarkt. - In samenwerking met het Werkplein Mergelland blijven we streng aan de poort. Ook wordt in het kader van hoogwaardig handhaven veel aandacht besteed aan het handhaven van regels en afspraken. Dit beleid is zowel gericht op preventie als op het toezicht op de naleving van de bijstandsvoorwaarden en het heeft mede ten doel misbruik en oneigenlijk gebruik van de bijstand terug te dringen. 5. Aanbestedingen N.v.t. 6. Financiën Het Inkomensdeel WWB geeft over het jaar 2007 een tekort aan van ,--. Dit tekort wordt volledig gedekt uit het daarvoor in het leven geroepen egalisatiefonds. Daar tegenover staat een overschot over het jaar 2007 bij de regelingen IOAW, IOAZ en Bbz van ,-. Met name het Inkomensdeel staat door de vaststelling van budgetten door het Rijk onder grote financiële druk. In onderstaande tabel is duidelijk zichtbaar dat de inkomsten vanuit het Rijk in 2007 in relatie tot 2006 sterk zijn afgenomen en wel met een bedrag van ,-. Ondanks het feit dat wij de uitkeringslasten aanmerkelijk hebben teruggedrongen in 2007 blijft uiteindelijk een tekort van ,--. Rekening houdend met het gegeven dat wij, ten opzichte van andere gemeenten van vergelijkbare grootte, een relatief groot aantal uitkeringsgerechtigden kennen is het risico van structureel tekort op beschikbare budget voor het Inkomensdeel aanwezig. Dit blijkt ook het feit dat het voorlopig budget Inkomensdeel voor het jaar 2008 is vastgesteld op ,--. We streven er desondanks naar de WWB middelen maximaal te benutten, evenwicht te bereiken tussen het inkomensdeel en het werkdeel en extra uitstroom te realiseren. Pagina 4 van 6

5 Inkomensdeel WWB Inkomsten , ,- Uitgaven , ,- Overschot/tekort , ,- Soort uitkering Valkenburg aan de Geul Landelijk gemiddelde soortgelijke gemeente ( inw.) WWB WW WAO WAJONG WAZ Stand per 31 december 2007: Bron CBS. 7. Communicatie N.v.t. 8. Afwegingen en Advies Wij stellen uw Raad voor in te stemmen met het gevoerde werk- en inkomensbeleid over 2007 en het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007 vast te stellen. 9. Bijlagen - Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. M.J.A. Eurlings burgemeester Pagina 5 van 6

6 De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders de dato 27 mei 2008; Gehoord de raadsadviescommissie CSWO op 9 juni 2008 Gelet op het bepaalde in het Beleidsplan WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007, en de bijbehorende verordeningen, de Wet Werk en bijstand (WWB), de Wet Inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere- en arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ), en het bijstandsbesluit Zelfstandigen (Bbz) B e s l u i t : In te stemmen met het gevoerde werk- en inkomensbeleid over 2007 en het Beleidsverslag WWB, IOAW, IOAZ en Bbz 2007 vast te stellen. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 30 juni De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. M.J.A. Eurlings voorzitter Pagina 6 van 6