Workshop Beter Leven keurmerk uitbreiden met natuur en milieu. 12 oktober 2017

Transcriptie

1 Workshop Beter Leven keurmerk uitbreiden met natuur en milieu 12 oktober 2017

2 Programma 1. Introductie Marijke de Jong-Timmerman 2. Visie Natuur & Milieu Kawire Gosselink 3. Visie Vogelbescherming Nederland Carleen Weebers 4. Verduurzaming veevoer Joke Klap, Nevedi 5. Vragen en discussie 2

3 Aanleiding Discussie over milieu tegenover dierenwelzijn Beter Leven keurmerk one issue Vraag vanuit bedrijven en supermarkten 3

4 BLk uitbreiden met natuur en milieu Project BLk uitbreiden met natuur en milieu voor varken en kip Project BLk uitbreiden voor zuivel met criteria voor dierenwelzijn, natuur en milieu Resultaten: Concept criteria Kostprijsberekeningen Samenwerking met bedrijven Geen nieuw logo introduceren 4

5 Project pilots BLk natuur en milieu Project pilots BLk natuur en milieu voor varken en kip Project pilots BLk voor zuivel In samenwerking met boeren en bedrijfsleven Doelen: Criteria toetsen in praktijk Criteria controleerbaar maken Toepassen in praktijk en markt 5

6 Presentaties 6

7 Uitbreiding BLK Uitgangspunten natuur en milieu Kawire Gosselink,

8 Over Natuur & Milieu Maatschappelijke organisatie met zo n 5000 donateurs en 50 werknemers. Thema s: voedsel, energie, mobiliteit en circulair. Projectorganisatie, maar ook lobby. Onafhankelijk en fact-based. Oplossingsgericht: op zoek naar manieren om duurzaamheid aantrekkelijk en leuk te maken.

9 Vier thema s Veevoer Mest & Mineralen Energie & Klimaat Natuur & Biodiversiteit

10 Veevoer: het probleem Veevoer draagt significant bij aan de milieu-impact van vlees en zuivel, onder andere door: Landgebruik en ontbossing (soja en palm), Gebruik van kunstmest, Gebruik van bestrijdingsmiddelen, Herkomst van veevoer en nietgesloten mineralenkringloop.

11 Veevoer: de uitgangspunten We hanteren de volgende uitgangspunten: Duurzamere soja- en palmproducten (RTRS en RSPO), Veevoer van Europese herkomst, Eisen aan gewasbescherming mais- en grasland (melkvee).

12 Mest & mineralen: het probleem Mest is een waardevolle grondstof. In Nederland is er echter sprake van een mestoverschot. Door het teveel aan mest wordt vermesting en verzuring veroorzaakt, wat ecosystemen onder druk zet en de biodiversiteit bedreigt. Elders kan er juist sprake zijn van een nutriëntentekort, wat uitputting van de bodem tot gevolg kan hebben. Het sluiten van nutriëntenkringlopen draagt bij aan het behoud van bodemkwaliteit.

13 Mest & mineralen: de uitgangspunten We hanteren de volgende uitgangspunten: Mestverwerking of afzet van mest op landbouwgrond, Alleen monomestvergisting, Geen mestverbranding (2* vleeskuikens), Grondgebonden melkveehouderij, Geen fosfaatkunstmest (melkvee),

14 Energie & klimaat: het probleem Het gebruik van fossiele energie is niet duurzaam. Fossiele energiebronnen zijn eindig en het verbruik ervan zorgt voor de uitstoot van broeikasgassen. De landbouwsector gebruikt veel energie. Veel stallen zijn geschikt voor het opwekken van eigen energie (bijvoorbeeld met zonnepanelen).

15 Energie & klimaat: de uitgangspunten We hanteren de volgende uitgangspunten: Gebruik van groene stroom (zon of wind), Norm voor energieverbruik, Stallen zijn op termijn energieneutraal en hebben geen gasaansluiting.

16 Natuur & biodiversiteit: het probleem Door de uitstoot van schadelijke stoffen (bijv. fijnstof en ammoniak) brengt de landbouw schade toe aan de natuur. Het aantal soorten op het platteland is extreem laag. Kruidenrijk grasland en ook het boerenerf bieden veel mogelijkheden voor ondersteuning van de biodiversiteit.

17 Natuur & biodiversiteit: de uitgangspunten We hanteren de volgende uitgangspunten: Natuurbeheer en extensief grasland, Bij nieuwbouw: emmissiearm stalsysteem, bijv. waar mest en urine wordt gescheiden of een systeem dat ruige mest levert, Op het erf worden biodiversiteitsmaatregelen genomen, in overleg met een lokale natuurvereniging maatwerk per sector, Eisen aan gewasbescherming als grond verhuurd wordt (melkvee).

18 De potentiele milieuwinst is groot Als alle Beter Leven varkens- en pluimveehouders overstappen op groene stroom besparen we bijna ton CO 2. Dat staat gelijk aan meer dan autoritten van Amsterdam naar Rome. Als alle Beter Leven varkens- en pluimveehouders meedoen met milieu, betekent dat er op meer dan hectares in Zuid-Amerika duurzamer soja wordt geteeld. Dat is zo groot als voetbalvelden. Door meer veevoer uit Europa te halen besparen we landbouwhectares in tropische gebieden, ofwel voetbalvelden.

19 Bedankt

20

21 Beter Leven keurmerk Carleen Weebers, Vogelbescherming Nederland, 12 okt 2017

22 Even iets over Vogelbescherming o Opgericht 1899 o Ca leden o Ca. 65 werknemers (betaald/vrijwillig) o Science based: ons handelen is gebaseerd op onderzoek o Team Landelijk Gebied (7 mensen) o Akkervogels, weidevogels, erfvogels, vogels kleinschalig cultuurlandschap, gemeenschappelijk landbouwbeleid en natuurinclusieve landbouw 22

23 Weidevogels in vrije val 23

24 Ontwikkelingen in de landbouw 24

25 Weidevogelboerennetwerk: ca. 110 boeren 25

26 Uitgangspunten voor Natuur & Landschap 1 en 2-sterren BLK: basiskwaliteit landelijk gebied 3-sterren: bijzondere natuurkwaliteit Verdeling Nederland in: Laag Nederland (veen en klei) open landschappen Hoog Nederland (droog, zandlandschappen) gesloten en half open landschappen. 26

27 Uitgangspunten voor melkvee bedrijven In laag NL, 2-ster: A. 10% kruidenrijk grasland B. Vernatting via sloot, greppel of perceel; C. Behoud landschapselementen passend bij open weidelandschap; D. Erven en legselbeheer, bijv. broedgelegenheid op erven via erfbeplanting en zwaluwvriendelijk staldeurbeleid. 1-ster: 5% kruidenrijk grasland 3-sterren: 30% kruidenrijk grasland 27

28 Uitgangspunten voor melkvee bedrijven In hoog NL, 2-ster: A. 10% kruidenrijk grasland B. 4% landschapselementen passend bij de streek; C. Erven en broedgelegenheid, bijv. broedgelegenheid op erven via erfbeplanting en zwaluwvriendelijk staldeurbeleid. 1-ster: 5% kruidenrijk en 3% landschapselementen 3-sterren: 15% kruidenrijk en 7% landschapselementen 28

29 Kruidenrijk grasland Mix minimaal 4 soorten grassen en kruiden, vaak > 10 soorten. Meerwaarde voor vee, bedrijf en weidevogels WUR (2014) 29

30 Vragen? Foto: Jouke Altenburg 30

31 Voedselspoor & Verdienmodellen Duidelijke relatie tussen zuivel op je bord, koe in de wei en weidevogels Red de Rijke weide kaas van Pelleboer uit polder Mastenbroek 2015 Terschellinger kaas door 3 eilandboeren 2016 Weide Weelde door 12 boeren in Overijssel en Friesland 2017 Weerribben Zuivel en Zuiver Zuivel door 21 biologische en biologisch dynamische boeren 31

32

33 Duurzamer Diervoeder Beter Leven Event Joke Klap

34 Introductie Nevedi 100 leden: o Mengvoer o Premixen en additieven o Kalvermelk o Vochtrijke producten Jaaromzet 2015 in Nederland = 4,8 miljard euro werknemers

35 Mengvoerafzet in NL (2016) (x1000 ton) Rundveevoeders Varkensvoeders Pluimveevoeders Overige mengvoeders 450 Totaal afzet mengvoeders

36 Waar heb je het over? 1. Wat is duurzaam mengvoer 2. Welke eigenschappen neem je in aanmerking 3. Welke partijen betrek je hierbij? 4. Op welk niveau wordt dit uitontwikkeld 5. Hoe wordt het concept geborgd

37 Waar kijk je naar? Duurzaamheid van grondstoffen van gewassen. Duurzaamheid van grondstoffen van bij/restproducten industrie en alternatieve grondstoffen. Functionele eigenschappen diervoeder(ingrediënten) bijv: Klimaat: methaan uitstoot koeien verminderen of fosfaat in mest Efficiëntie: positieve invloed op voederconversie Dierenwelzijn: Gezondheid van de dieren. Duurzaamheid van mengvoederproductie zelf (energiegebruik, arbeidsomstandigheden, omgevingsinvloeden).

38 Waar kijk je naar? Duurzaamheid van grondstoffen van gewassen. Duurzaamheid van grondstoffen van bij/restproducten industrie en alternatieve grondstoffen. Functionele eigenschappen diervoeder(ingrediënten) bijv: Klimaat: methaan uitstoot koeien verminderen of fosfaat in mest Efficiëntie: positieve invloed op voederconversie Dierenwelzijn: Gezondheid van de dieren. Duurzaamheid van mengvoederproductie zelf (energiegebruik, arbeidsomstandigheden, omgevingsinvloeden).

39 Grondstoffengebruik (grondstoffenwijzer, 2010)

40 Grondstoffengebruik (grondstoffenwijzer 2016)

41 Herkomst grondstoffen (grondstoffenwijzer 2016)

42 Grondstoffen aankoop Totaal gebruik: 17 miljoen ton (voor mengvoer en enkelvoudig) Aankoop gebaseerd op: Kwaliteit Voorraad Prijs Duurzaamheidscriteria Boven alles: voedselveiligheid

43 Duurzaam inkopen van grondstoffen Duurzame palmolie Duurzame en verantwoorde soja

44 Besluit leden Nevedi in april 2015 Afdekken footprint palmolie volgens convenant Dutch Alliance Sustainable Palm Oil (DASPO) Collectief inkoop 2015 en 2016 Individueel afdekken in 2017 monitoring door Nevedi

45 Verantwoorde soja 2006 en 2011: Nederlandse diervoederindustrie is mede oprichter van de RTRS en heeft een grote bijdrage geleverd aan de vormgeving van de RTRS-standaard en de aankopen van gecertificeerde soja via de toenmalige Stichting Initiatief Duurzame Soja (IDS). De financiële bijdrage van Nevedi leden bedroeg in die periode enkele tonnen IDS is opgevolgd door de Stichting Ketentransitie Verantwoorde Soja betrokkenheid van gezamenlijke bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Bijdrage van het Nederlands bedrijfsleven in totaal cash meer dan 2 miljoen euro en in kind ruim 1 miljoen euro 2015 heden Leden van Nevedi hebben met elkaar een convenant gesloten waarbij het commitment is gegeven om alleen nog maar gecertificeerde soja aan te kopen die voldoet aan de normen van de FEFAC Soy Sourcing Guidelines (SSG).

46 Volume soja in diervoeder Gemiddeld gebruik van soja in diervoederindustrie: 1,8 ml. ton Volume in de verschillende voersoorten: (ton) Rundvee: Varkens: Pluimvee: Overig: % 3% 28% 30% Cattle Pigs Poultry other (Source: LEI, 2014)

47 Resultaten van het sojaconvenant Nevedi cijfers soja Hoeveelheid verwerkte soja (ton) Aandeel hullen (ton) Soja exclusief hullen Afgedekt RTRS Afgedekt Convenant Totaal certificaten

48 Ontwikkeling FEFAC Soy Sourcing Guidelines Geaccrediteerde systemen Pijplijn Ontwikkelingen Formele rapportage Supply Chain modellen Regionale risico-analyse Aanscherping criteria

49 Waar kijk je naar? Duurzaamheid van grondstoffen van gewassen. Duurzaamheid van grondstoffen van bij/restproducten industrie en alternatieve grondstoffen. Functionele eigenschappen diervoeder(ingrediënten) bijv: Klimaat: methaan uitstoot koeien verminderen of fosfaat in mest Efficiëntie: positieve invloed op voederconversie Dierenwelzijn: Gezondheid van de dieren. Duurzaamheid van mengvoederproductie zelf (energiegebruik, arbeidsomstandigheden, omgevingsinvloeden).

50 Alternatieve grondstoffen Nevedi ondersteunt onderzoek naar geschikte alternatieve eiwitbronnen EU soja algen eendenkroos insecten synthetische aminozuren Voormalige voedingstoffen levensmiddelenindustrie (Circulaire economie)...

51 Waar kijk je naar? Duurzaamheid van grondstoffen van gewassen. Duurzaamheid van grondstoffen van bij/restproducten industrie en alternatieve grondstoffen. Functionele eigenschappen diervoeder(ingrediënten) bijv: Klimaat: methaan uitstoot koeien verminderen of fosfaat in mest Efficiëntie: positieve invloed op voederconversie Dierenwelzijn: Gezondheid van de dieren. Duurzaamheid van mengvoederproductie zelf (energiegebruik, arbeidsomstandigheden, omgevingsinvloeden).

52 Milieu voetafdruk bepalen Een Life Cycle Assessment (LCA) is een gestandaardiseerde methode om de milieu impact van een product te bepalen in de gehele levensduur. Meerdere impact categorieën. FeedPrint (voor voer en dierlijke productie)

53 PEFCR Product Environmental Footprint Category Rules Initiatief van Europese Commissie: The Single Market for Green Products = Harmonisatie van de communicatie over milieuprestaties. Opstellen van rekenregels om een lca te berekenen en om er over te communiceren. Nevedi is lid van the Technical Secretariat van de Feed Pilot. Implementatie naar verwachting begin 2018.

54 Kaders Klimaat: Invloed op bronnen: lucht, water, emissie, CO2; we hebben een ruwe indicator hoe we daar nu presteren. Sociaal: Mensen en maatschappij; hoe ga ik met mijn werknemers om, maar ook hoe wordt omgegaan met werknemers in mijn supply chain. En welke relatie onderhoud ik met mijn omgeving. Dierenwelzijn en diergezondheid: Hoe dragen wij bij aan een gezondere veestapel? Voedselveiligheid: Borging via GMP+ en SecureFeed

55 Kernpunten voor duurzamer diervoer Belangrijk om op een gezonde en veilige manier melk, vlees en eieren te kunnen produceren. Grondstoffen op een fatsoenlijke manier gesourced. Met de laagst mogelijke klimaat impact binnen de gestelde kaders. Geen afwenteling.

56 Uitdaging = keten verbinden Teelt gewas Collectie, opslag en handel Crushers Transport & handel Voer industrie Dierlijke productie Verwerkers/slac hterijen Retail Teeltstandaard Productie en handel van verantwoorde en duurzame grondstoffen: supply chain modellen: Segregated, mass balance, area mass balance, Book & Claim) Productie standaard voor duurzaam mengvoer Kwaliteitssystemen Inkoop Voorwaarden

57 Bedankt voor uw aandacht

58 Joke Klap