Handreiking installeren BMI

Transcriptie

1

2 Inhoud 1. Inleiding 4 2. De regelgeving en de achtergronden De wetten en regels in het kort De Woningwet Het Bouwbesluit Algemeen over de normen De toegepaste terminologie 8 3. Brand in een gebouw Wat is brand Het brandverloop Soorten branden Materiaalgedrag bij brand Indeling in brandcompartimenten Normen en praktijkrichtlijnen NEN NEN NPR Overige publicaties Partijen betrokken bij brandbeveiliging Het Programma van Eisen (PvE) Algemeen De geschiedenis Het goedkeuren van een PvE Het lezen van een PvE De brandmeldinstallatie Algemeen Prestatie-eis brandgrootte en proefbranden Projectie van brandmeldinstallatie Het montagewerk in het algemeen Sturingen en signaleringen Doormelding Transmissiewegen Verbindingen en lasdozen Functiebehoud Handbrandmelders Automatische melders Nevenindicator Het overnemen van een bestaande installatie Brandbeveiligingsinstallaties Algemeen Ontruimingsalarminstallatie Voorzieningen aan deuren Luchtbehandelingsinstallatie Overdrukinstallatie Rook- en warmteafvoerinstallatie (RWA) 33 VEB, Woerden 2015 Pag. 2 van 38

3 8.7. Roltrappen, rolpaden en (brandweer) liften De brandweeringang Bouwkundige en organisatorische aspecten Bouwkundige maatregelen Beheer en onderhoud van BMI De oplevering, de certificatie en de kwaliteitsborging Waarom certificeren na de oplevering Opleveren zonder certificaat Hoe ziet certificatie eruit? 37 VEB, Woerden 2015 Pag. 3 van 38

4 1. Inleiding Beste lezers, Voor u ligt de tweede druk van de Handreiking Installeren BMI. De eerste druk was geschreven mede op basis van de wet- en regelgeving geldig in de periode november In deze tweede druk is de inhoud geactualiseerd naar de stand van zaken per maart Ook zijn enkele kleine tekstuele aanpassingen gemaakt. Het boek is bedoeld als ondersteuning van uw dagelijkse werkzaamheden. Het is niet de bedoeling dat dit boek de normen en de wet- en regelgeving vervangt. Daarom zijn in het boek zo weinig mogelijk tabellen, getallen, grenswaarden e.d. opgenomen. De Handreiking Installeren BMI geeft handvatten en uitleg hoe in praktijk normen en regelgeving worden geïnterpreteerd en hoe kan (meestal) worden omgegaan met onduidelijkheden en grijze gebieden. De Handreiking gaat uit van een al aanwezige kennis bij de lezers op het niveau van Installatiedeskundige Brandmeldinstallaties. Het vaststellen van dit uitgangsniveau was noodzakelijk om het niveau en de inhoud van de handreiking te kunnen bepalen. Het was niet de bedoeling dat het een vervanging van de opleiding tot installatiedeskundige vervangt. Er wordt vanuit gegaan dat uw bedrijf in het bezit is van de normen NEN2535, NEN en evt. -2, NEN2575 en de praktijkrichtlijn NPR2576. De handreiking is geschreven op een objectieve wijze. Dit wil zeggen dat het is geschreven geheel onafhankelijk van producenten en / of leveranciers. Toch is het onvermijdelijk dat, in een werk als deze, ook afbeeldingen van diverse producten worden gebruikt. Het enkele feit dat een product is afgebeeld in dit werk, impliceert geen enkel advies over of voor het gebruik ervan. Het is alleen illustratief voor het betreffend thema. Adviesbureau Forta Nova Alex Ivanović RSE Krimpen aan den IJssel, maart 2015 Bestuur VEB Woerden, maart 2015 Deze handreiking is met de meeste zorg samengesteld. Ondanks dat, is het mogelijk dat er fouten zijn ingeslopen in de tekst. De auteur noch de VEB kunnen aansprakelijk worden gehouden voor eventuele fouten. Bovendien zijn bepaalde eisen uit de normen en regelgeving slechts summier weergegeven. Raadpleeg voor daadwerkelijk aanschaf en / of gebruik van diverse apparatuur en / of projectie- en installatiewerk altijd de geldende regelgeving en de documentatie en de installatievoorschriften van de fabrikant. Hou vooral rekening met de regelmatig veranderende wet- en regelgeving! Auteursrechten: Leden van VEB mogen deze handreiking gebruiken onder de voorwaarden zoals door het Bestuur van de VEB gesteld. De VEB, als opdrachtgever voor het opstellen van deze handreiking, mag de handreiking gebruiken en vermenigvuldigen t.b.v. de activiteiten van de vereniging. De auteursrechten berusten bij Forta Nova als auteur. Reproductie of overname van delen of van de gehele inhoud in andere publicaties op welke wijze dan ook is niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. VEB, Woerden 2015 Pag. 4 van 38

5 2. De regelgeving en de achtergronden 2.1. De wetten en regels in het kort Het proces van het maken van een wet is een voornamelijk politiek proces en kan lang duren. Aan de wetten worden kwaliteitseisen gesteld. Zo moet een wet onder andere effectief, efficiënt, transparant maar ook te handhaven zijn. Een wet treedt niet in uitvoeringsdetails. Hiervoor gebruiken we een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Een AMvB is een ministerieel besluit en wordt in het algemeen sneller tot stand gebracht. Hiermee is natuurlijk ook het wijzigen van een AMvB gemakkelijker. Het Bouwbesluit bijvoorbeeld is een AMvB. Belangrijk! De overheid kan nooit meer eisen dan het wettelijk (minimum) niveau. De andere betrokken partijen kunnen dat wel! Maar de overheid mag ook niets minder dan dat minimum niveau accepteren! 2.2. De Woningwet De kern van de wetgeving rondom bouwen is vastgelegd in de Woningwet. De Woningwet stelt de eigenaar van een bouwwerk als primair verantwoordelijke voor de veiligheid! Daarnaast is de gebruiker verantwoordelijk voor zover dit hem kan worden aangerekend. Dit heeft vergaande consequenties waarvan lang niet iedere gebouweigenaar bewust is. Praktisch betekent het dat de eigenaar (of evt. de gebruiker) zich niet zomaar kan verschuilen achter afgegeven certificaten, rapporten, (goed)keuringen e.d. Dit is vastgelegd in de Woningwet, artikel 1a. Op de site kunt u de Woningwet doorlezen. De Woningwet stuurt het Bouwbesluit aan (Woningwet, artikel 2) Het Bouwbesluit De hoofdstukken De huidige versie van het Bouwbesluit (BB) is in werking getreden per 1 april Met de invoering van deze versie werd beoogd de regelgeving rondom het bouwen (dus ook rondom brandveiligheid) verder te stroomlijnen en te vereenvoudigen. In het BB zijn voorschriften bepaald met betrekking tot: Veiligheid (BB hoofdstuk 2). Gezondheid (BB hoofdstuk 3). Bruikbaarheid (BB hoofdstuk 4). Energiezuinigheid en Milieu (BB hoofdstuk 5). Installaties (BB hoofdstuk 6). Gebruik van bouwwerken (BB hoofdstuk 7). Voor ons zijn de hoofdstukken 2, 6 en 7 van belang Gelijkwaardigheid Verder is van belang de gelijkwaardigheidsbepaling in het artikel 1.3. In het kort zegt dit artikel dat aan een voorschrift uit de hoofdstukken 2 t/m 7 niet behoeft te worden voldaan, als kan worden aangetoond dat een gelijkwaardig resultaat op een andere manier is bereikt. In brandbeveiliging wordt hiermee veel gewerkt. Let wel, dit is geen vrijbrief voor allerlei afwijkingen van de regels maar een mogelijkheid om in specifieke situaties maatwerkoplossingen te bieden. De gelijkwaardigheid moet zijn onderbouwd en aangetoond. Het is de gemeente die als bevoegde autoriteit een gelijkwaardigheidsoplossing kan accepteren. Bij weigering moet de gemeente onderbouwen waarom is geweigerd. VEB, Woerden 2015 Pag. 5 van 38

6 Rechtens verkregen niveau Het van rechtens verkregen niveau is een uitdrukking met een vrij lange, ingewikkelde definitie. Maar het wil net zo veel zeggen als: bij wijziging van de regelgeving blijven voor een gebouw de voorschriften geldig ten tijde van de realisatie nog steeds gelden. Er is dus geen noodzaak voor wijzigingen van bijvoorbeeld een installatie omdat er een nieuwe versie van de norm is verschenen. Let op! Er moet wel volledig voldaan zijn aan de oude voorschriften. In praktijk levert dit veel misverstanden en problemen, omdat aan de oude voorschriften of normen vaak niet wordt voldaan. Ten onrechte wordt dan gezegd dat als gevolg van de aanscherping van de regels wijzigingen in het gebouw noodzakelijk zijn. Of, erger nog, dat een bestaande foute situatie zonder meer mag worden gehandhaafd De gebruiksfuncties Het Bouwbesluit deelt de gebouwen in naar de gebruiksfunctie. In een gebouw kunnen meerdere gebruiksfuncties tegelijk aanwezig zijn. De indeling is van belang omdat de voorschriften per functie kunnen verschillen. Het is de gebruiker die bepaald welke gebruiksfunctie een gebouw krijgt. De overheid (gemeente) toetst of dit overeenkomt met het werkelijk gebruik. Voor ons werk (brandmeld- en ontruimingsalarminstallaties) is belangrijk de indeling weergegeven in de tabel van de Bijlage 1 van het Bouwbesluit. In deze tabel staan de gebruiksfuncties vermeld, met de eventuele subverdeling. Het Bouwbesluit kent de volgende gebruiksfuncties: Woonfunctie (let op de subverdeling). Bijeenkomstfunctie (let op de subverdeling). Celfunctie. Gezondheidszorgfunctie (let op de subverdeling). Industriefunctie (let op de subverdeling). Kantoorfunctie. Logiesfunctie (let op de subverdeling). Onderwijsfunctie. Sportfunctie. Winkelfunctie. Overige gebruiksfuncties (let op de subverdeling). Bouwwerk geen gebouw zijnde. In het Bouwbesluit, artikel 1.1 (begripsbepaling) zijn deze gebruiksfuncties nader gedefinieerd en beschreven. Belangrijk: ga eerst na wat de gebruiksfunctie is van een bouwwerk, kijk dan pas welke voorschriften van toepassing zijn! Combinaties (meerdere gebruiksfuncties in één gebouw) zijn mogelijk. Let op! De gebruiksfuncties zijn ingevoerd met het Bouwbesluit van De oude versie van de norm NEN2535 is van 1996, en het voorheen (tot 1 januari 2015) gebruikte certificatieschema is van Daar wordt nog steeds gesproken over gebouwsoort en dus niet over de gebruiksfuncties. Dit zorgt regelmatig voor verwarring. Het uitgangspunt moet de gebruiksfunctie zijn. In de nieuwe NEN2535:2009 wordt uiteraard verwezen naar de gebruiksfuncties Het lezen van het Bouwbesluit Het Bouwbesluit is on-line in te zien op De site is gestructureerd opgezet met goede zoekfuncties. Helaas is het Bouwbesluit lastig te lezen, met lange zinnen. Let op de belangrijke volgorde: Ga na wat de gebruiksfunctie is. Kijk dan in het zgn. aansturingsartikel of een eis van toepassing is voor de betreffende gebruiksfunctie. Kijk dan in de volgende artikelen van de afdeling hoe de eis luidt. VEB, Woerden 2015 Pag. 6 van 38

7 Een voorbeeld. Als we de afdeling 6.5 ( Tijdig vaststellen van brand, nieuwbouw en bestaande bouw ) nemen, zien we in het artikel 6.19 (de aansturingsartikel) een tabel wanneer een brandmeldinstallatie (NEN2535) of rookmelders (NEN2555) vereist zijn. Daarin zien we bijvoorbeeld dat in een woonfunctie voor kamergewijze verhuur geen brandmeldinstallatie (NEN2535) is vereist. Wel zijn vereist de rookmelders (NEN2555). We zien ook dat er geen eisen zijn voor een lichte industriefunctie en een bouwwerk geen gebouw zijnde Bestaande bouw of nieuwbouw? Het bouwbesluit maakt onderscheid tussen bestaande bouw en de nieuwbouw. Veel eisen voor de bestaande bouw zijn lager dan voor de nieuwbouw. Dit is begrijpelijk, omdat het Bouwbesluit niet alleen geldt voor de recentelijk gebouwde gebouwen, maar voor alle gebouwen (dus ook bijvoorbeeld de monumentale gebouwen zoals kastelen). Het onderscheid is doorgaans goed aangegeven. Let wel ook op de woordkeuze. Als er staat: een te bouwen gebouw. (of bouwwerk, of gebruiksfunctie etc.), dan wordt nieuwbouw bedoeld. Het gebouw moet dus nog gebouwd worden. Als er staat: een gebouw (of bouwwerk, oef gebruiksfunctie etc.), dan geldt het voor zowel de nieuwbouw als de bestaande bouw. Voor de brandmeld- en ontruimingsalarminstallaties is het echter gemakkelijk: zowel voor de bestaande bouw als voor de nieuwbouw gelden dezelfde eisen. Wij hoeven dat onderscheid tijdens ons werk dus niet te maken. Er is echter wel een maar. Bij het bepalen van de bewakingsomvang van de brandmeldinstallatie, (soms) bij het indelen van detectiezones en bij sommige methodes van functiebehoud is de indeling in de brandcompartimenten degelijk van belang. En daar maakt het Bouwbesluit onderscheid tussen bestaande bouw en nieuwbouw. We komen hier nog op terug later in deze handreiking De Regeling Bouwbesluit 2012 In de Regeling Bouwbesluit 2012 is onder meer aangegeven welke versie van een norm van kracht is in het Bouwbesluit. Let op, soms gaat het om alleen een deel van een norm (zoals bijvoorbeeld bij de NEN2654) Wijzigingen in het Bouwbesluit Sinds de publicatie en de invoering is het Bouwbesluit 2012 gewijzigd. Het lastige van deze wijzigingen is dat zij worden doorgevoerd door de publicatie van de wijziging zelf (wat is anders) en niet door het herschrijven van de originele tekst. Dit maakt het lezen extra moeilijk, omdat in principe eerst de originele versie moet worden gelezen en dan moet worden gekeken of er wijzigingen zijn. In praktijk is dat niet werkbaar en kan een bron van fouten zijn. Een integrale versie (met in de tekst verwerkte wijzigingen) kan worden gedownload van de site Op dit moment (maart 2015) is de wijziging van 1 april 2014 de laatste versie van het Bouwbesluit Algemeen over de normen Een norm is een document waarin een verzameling afspraken over een onderwerp is vastgelegd door een normcommissie. Een groep deskundigen uit de verschillende hoeken van de praktijk vormen gezamenlijk de normcommissie dat zich buigt over een onderwerp, bijvoorbeeld over de brandmeldinstallaties. De norm wordt ook gezien als de erkende regels der techniek. Voor alle duidelijkheid: een norm is op zichzelf niet bindend. Het is niets anders dan een verzameling afspraken vastgelegd door de betreffende normcommissie. Een norm kan in principe op drie manieren bindend worden gemaakt: De wetgever verklaart een norm van toepassing in een Regeling of Besluit (bijvoorbeeld het Bouwbesluit) of verordening (bijvoorbeeld de Bouwverordening). VEB, Woerden 2015 Pag. 7 van 38

8 De norm wordt van toepassing verklaard in een project door deze op te nemen in een bestek, aannemingsovereenkomst of een ander contractueel document. De norm wordt van toepassing verklaard in een erkenningsregeling of certificatieschema, de erkende/gecertificeerde bedrijven verplichten zich dan conform de betreffende norm(en) te werken en te leveren. Een norm wordt allen opgesteld als het nuttig is, bijvoorbeeld door voordeel op te leveren voor gezondheid, veiligheid, economische aspecten enz. Naast de normen bestaan ook nog de zgn. Praktijkrichtlijnen (NPR). Deze praktijkrichtlijnen geven een aantal mogelijkheden en algemeen geaccepteerde technieken of oplossingen voor bepaalde vraagstukken. Belangrijk is dat de praktijkrichtlijnen niet in een dwingende schrijfstijl zijn geschreven (woordkeuze: het behoort ). Verder zijn er ook Technische Afspraken (NTA). Ook hier wordt geen dwingende schrijfstijl gebruikt. De normen zijn wel in een dwingende stijl geschreven (woordkeuze: het moet ). Er is ook een verschil in de wijze hoe de normen, praktijkrichtlijnen en de technische afspraken ontstaan. De praktijkrichtlijnen en de technische afspraken worden niet direct door de regelgeving vereist. In tegenstelling tot het Bouwbesluit en de wetten, worden de normen niet gratis via het internet verspreid, maar moeten worden aangeschaft bij het NNI ( Bij opstellen van normen hanteert de NEN een checklist Lastenarm maken van normen. Onder andere wordt zo voorkomen dat een norm onnodige lasten voor de gebruiker brengt, dat er een verplichte winkelnering ontstaat, dat er bovenwettelijke eisen worden opgenomen etc. Ook inspectie- en keuringsfrequenties zouden in een norm niet mogen voorkomen De toegepaste terminologie Ook brandbeveiliging is niet vrij van eigen terminologie. Er moet echter steeds goed onderscheid worden gemaakt tussen de officiële termen (zoals gedefinieerd in bijvoorbeeld het Bouwbesluit en de normen) en de spreektaal. In praktijk en in de spreektaal komen we nog benamingen van bewakingsomvang welke niet in de norm voorkomen. De hardnekkige voorbeelden zijn totaaldetectie of totaaldetectie-principe, vluchtwegbewaking en partiële brandmeldinstallatie. Bij de eerste twee wordt doorgaans volledige bewaking bedoeld. Bij de andere twee wordt soms gedeeltelijke bewaking bedoeld en soms de bewaking van alleen verkeersruimten (vluchtwegen). Een ander berucht voorbeeld zijn de termen synoptisch tableau, brandweerneventableau (let bij deze vooral op het gebruik van twee woorden: brandweer en neven) etc. Hiermee wordt doorgaans een geografisch brandweerpaneel bedoeld. Het gebruik van deze benamingen uit de spreektaak is fout, voor de simpele reden dat deze benamingen nergens exact zijn gedefinieerd: je weet dan niet exact wat wordt bedoeld. Gebruik deze benamingen absoluut niet, en zeker niet in officiële stukken zoals bestekken en offertes. VEB, Woerden 2015 Pag. 8 van 38

9 3. Brand ineen gebouw 3.1. Wat is brand Brand is een chemische reactie die vrijwel altijd zal ontstaan als een gemakkelijk ontvlambaar materiaal in contact komt met een ontstekingsbron of hoge temperatuur in aanwezigheid van de zuurstof. Dit geeft ons de zogenaamde branddriehoek, een verbeelding van de drie elementen nodig voor een brand. Als één van deze elementen ontbreekt, dan is er geen brand. Dit is een belangrijk gegeven, want veel preventieve en repressieve acties hebben te maken met het wegnemen van één van deze elementen. Figuur 3-1, branddriehoek Deze driehoek kan verder met nog twee elementen worden uitgebreid: de katalysator en de mengverhouding. Dan is er sprake van de zogenaamde brandvijfhoek. Bij brand komt warmte vrij. Het is een niet omkeerbaar proces: als we warmte terug zouden brengen naar het materiaal, krijgen we daarmee het verbrande materiaal niet terug! 3.2. Het brandverloop De meeste branden verlopen op een soortgelijke manier. Ze ontstaan vrij klein en breiden tijdens de ontwikkelperiode uit. Bij het bereiken van ca. 300 C C vindt de zgn. vlamoverslag of flash over plaats. Als alle brandbare materiaal in de ruimte in brand staat, neemt natuurlijk de hoeveelheid van dat materiaal af en volgt de doofperiode. Hieruit volgt een belangrijk punt: alle branden zullen eens doven! VEB, Woerden 2015 Pag. 9 van 38

10 ontwikkeling brandperiode doofperiode Temperatuur vlammenmelders thermische melders rookmelders VLAM ROOK WARMTE Vlamoverslag ( flash over ) GASSEN smeulstadium temperatuurstadium Tijd ruiken vlammenstadium zien voelen horen Figuur 3-2, de brandkromme In het begin van de eerste fase (smeulen) kunnen we de brand alleen ruiken. De rook is nog niet goed zichtbaar. Kort daarop worden de rook deeltjes groter en rook zichtbaar. Bij temperatuurstadium kunnen we de verhoging van de temperatuur voelen. In de vlammen stadium kunnen we de brand ook horen knetteren. Ruiken, voelen, horen en zien zijn vier van de vijf menselijke zintuigen. Dit maakt de mens een uitstekende (lees: beste!) brandmelder Soorten branden De branden zijn ingedeeld in vijf soorten, afhankelijk van de stof dat in brand staat. De brandsoorten zijn: A: vaste stoffen (hout, papier, textiel, kunststof). B: vloeistoffen (benzine, alcohol, kaarsvet). C: gassen (aardgas, butaan). D: metalen (magnesium, aluminium, titanium). F: plantaardige en dierlijke vetten (frituurvet). Deze indeling is van belang bij het bepalen van de wijze van blussen Materiaalgedrag bij brand Bij brand veranderen materialen van eigenschappen. Veel materialen zullen deelnemen aan het verbrandingsproces. Bij verbrandingsprocessen komen (vaak giftige) gassen vrij. Moeilijker brandbare materialen zoals metalen zullen uitzetten. De mechanische eigenschappen zullen verslechteren, wat kan leiden tot het instorten van constructies. VEB, Woerden 2015 Pag. 10 van 38

11 Bij smelten van materialen moet worden ook rekening gehouden met de kans op druppelvorming, bijvoorbeeld bij kunststoffen. Druppelvorming boven aanwezige mensen in een gebouw is levensgevaarlijk. Alle materialen kunnen branden, mits de temperatuur hoog genoeg is. Materialen zoals beton, staal en steen hebben hoge ontbrandingstemperaturen en kunnen praktisch als niet brandbaar worden beschouwd Indeling in brandcompartimenten Een belangrijke bouwtechnische voorziening eis het indelen van het gebouw in brandcompartimenten. Ook bij brandmeldinstallaties kunnen we de eisen aan compartimentering tegen komen, vandaar dat deze bouwkundige voorziening hier nog nader wordt toegelicht. Een brandcompartiment is gedefinieerd als de maximale uitbreidingsgebied van brand. Indelen in compartimenten betekent dat we een gebouw kunnen zien als het ware ingedeeld in dozen. Tussen de dozen is er bepaalde weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO). De WBDBO betekent in feite dat brand gedurende een bepaalde tijd niet zal doorslaan of overslaan van een deel van het gebouw (een doos) naar een ander deel (andere doos). Een doos heeft ook een maximale toegestane oppervlakte. In principe geldt: Voor de bestaande bouw: WBDBO van 20 minuten, max. oppervlakte van de doos m 2 Voor de nieuwbouw: WBDBO van 60 minuten, max. oppervlakte van de doos m 2. LET OP! Er zijn uitzonderingen hierop bij de celfunctie en industriefunctie. Een brandcompartiment mag zich spreiden over meerdere bouwlagen. In de onderstaande figuur is een gebouw schematisch getekend. Plaatje 1 laat het gebouw zien waar geen enkele brandwerende scheiding bestaat tussen de diverse delen. Eigenlijk is het gehele gebouw één groot brandcompartiment. Als er ergens in het gebouw brand ontstaat, zal de brand zich gemakkelijk en snel kunnen verspreiden naar de andere delen. Plaatje 2 laat deze situatie zien: het gehele gebouw staat in brand. Het plaatje 3 laat een betere situatie zien: het gebouw is ingedeeld in meerdere brandcompartimenten. De bouwkundige scheidingen zijn zodanig, dat aan de vereiste WBDBO wordt voldaan. Als er brand ontstaat in één compartiment, dan zal deze brand in ieder geval gedurende de tijd van de WBDBO beperkt blijven tot dit compartiment (plaatje 4). Dit draagt bij aan de veiligheid van de mensen, de beperking van schade en (niet onbelangrijk) de mogelijkheid voor de brandweer om de brand relatief snel onder controle te houden. Figuur 3-3, principe van brandcompartimenten VEB, Woerden 2015 Pag. 11 van 38

12 Bij de bouwkundige scheidingen tussen brandcompartimenten bestaat steeds het gevaar dat de scheiding te niet wordt gedaan, door bijvoorbeeld doorvoeringen voor leidingen e.d. Alle doorvoeringen moeten dus weer brandwerend zijn gedicht. In praktijk is dit een lastige opgave! Als er deuren zijn in de brandwerende scheidingen, dan moeten zij altijd zelfsluitend zijn. Branddoorslag is een uitbreiding van brand door b.v. openingen in binnenwanden of bij het bezwijken van een binnenwand. Voor de installateur is belangrijk te beseffen dat het maken van openingen in de brandwerende scheidingen bij het doorvoeren van bijvoorbeeld de kabels de brandwerendheid in gevaar brengt. Alle openingen gemaakt in de brand- of rookwerende scheidingen moet na de werkzaamheden worden afgedicht. Brandoverslag is een uitbreiding van brand door warmtestraling via open lucht. Let op de vaak voorkomende spraakverwarring. BRANDWERENDHEID is niet hetzelfde als WBDBO!! Brandwerendheid is een eigenschap van de constructie. WBDBO is een prestatie-eis. VEB, Woerden 2015 Pag. 12 van 38

13 4. Normen en praktijkrichtlijnen 4.1. NEN2535 Dit is de norm voor de brandmeldinstallaties. De volledige naam luidt: Brandveiligheid van gebouwen. Brandmeldinstallaties. Systeem- en kwaliteitseisen en projecteringsrichtlijnen. De NEN 2535 is voor het eerst uitgegeven in 1986, en is in 1996 in belangrijke mate uitgebreid. In 2002 is het aanvullingsblad A1 uitgegeven, met daarin onder andere een aantal belangrijke wijzigingen over de keuze van het type melders en de aanleg van de bekabeling. Nu is de versie 2009 van kracht (aangeduid met NEN2535:2009). NEN2535:2009 wordt nu vanuit het Bouwbesluit 2012 aangestuurd voor de nieuwe brandmeldinstallaties NEN2575 Dit is de norm voor de ontruimingsalarminstallaties. De volledige naam luidt: Brandveiligheid van gebouwen. Ontruimingsalarminstallaties. Systeem- en kwaliteitseisen en projecteringsrichtlijnen. Deze norm is voor het eerst uitgegeven in 2000 en in 2004 voor een deel gewijzigd. De belangrijkste wijzigingen betroffen het vervallen van het type C ontruimingsalarminstallatie (over deze typen later meer), het aanpassen van de eisen voor het geluidsniveau van toonsignalen en de verwijzing naar de NPR2576 voor het realiseren van het vereiste functiebehoud. In 2006 is een correctieblad van deze norm uitgegeven. In 2012 is de nieuwe versie van de NEN2575 verschenen, maar deze wordt nu (maart 2015) nog niet aangestuurd vanuit het Bouwbesluit. De verwachting is dat dit wel gebeurt later in NPR2576 Dit is een praktijkrichtlijn over de mogelijkheden voor het behalen van het zgn. functiebehoud bij brand, met andere woorden het voorkomen dat een installatie of functie van een installatie uitvalt als gevolg van brand. De volledige naam luidt: Functiebehoud bij brand Richtlijn voor bekabeling, ophanging en montage van transmissiewegen. De inhoud van deze praktijkrichtlijn is voor het installatiewerk van zeer groot belang! Echter, het is een praktijkrichtlijn en geen norm. De toepassing ervan kan niet zomaar worden afgedwongen door de overheid. De praktijk is wel dat de NPR2576 wordt gevolgd bij het ontwerpen en aanleggen van brandmeldinstallaties Overige publicaties In praktijk komen we nog meer documenten en richtlijnen tegen. Enkele voorbeelden: De uitgave Brandbeveiligingsinstallaties van de NVBR. Het boek geeft een verkort uitleg van eisen uit de normen en een toelichting voor alle aspecten die niet in de normen zijn behandeld. De Praktijkrichtlijn gelijkwaardigheid brandveiligheidseisen van het Bouwbesluit voor mechanisch geventileerde parkeergarages met een gebruiksoppervlakte groter dan 1000 m 2. Kortweg wordt deze uitgave vaak genoemd Richtlijn Parkeergarages. De SBR uitgave Brandveiligheid in hoge gebouwen. Het gaat in deze uitgave om een visie hoe gebouwen hoger dan 70 m brandveilig kunnen worden gebouwd. Model Beheersbaarheid van brand Er zijn nog meer voorbeelden te geven. Deze handboeken en richtlijnen hebben zeker geen status van wet- en regelgeving. De inhoud is echter breed gedragen en wordt daarom vaak toegepast. Daarom worden deze uitgaven vaak ook pseudo regelgeving genoemd. Vooral bij brandmeldinstallaties zien we nogal vaak dat de brandweer eist dat aan de uitgave Brandbeveiligingsinstallaties wordt voldaan. Dit zonder meer eisen is niet mogelijk en kan soms tot tegenstrijdige eisen leiden. VEB, Woerden 2015 Pag. 13 van 38

14 5. Partijen betrokken bij brandbeveiliging Bij het realiseren van brandbeveiliging in een gebouw zijn altijd meerdere partijen betrokken. Deze partijen hebben niet altijd dezelfde belangen, wat de realisatie niet zelden ingewikkeld maakt. We hebben te maken met: Een eigenaar en / of gebruiker (feitelijk is de gebruiker steeds een eisende partij!). Één of meer andere eisende partijen (overheid, verzekeraars, anderen...). De adviseur. De installateur. De leverancier van apparatuur (zoals een branddetectiebedrijf). Eventuele leveranciers van overige apparatuur. De inspectie instelling (II). De certificatie instelling (CI). De eigenaar / gebruiker is de partij dat het gebouw bezit en/of gebruikt. Het hoeft niet altijd één organisatie te zijn, denk bijvoorbeeld aan een verhuurder en een huurder. Hun belang op korte termijn is voornamelijk het voldoen aan de voorschriften, om zo het gebruiksvergunning te kunnen bemachtigen of een verzekeringspolis te kunnen afsluiten. Op langere termijn kunnen zaken als continuïteit van de onderneming of extra veiligheid van eigen personeel en bezoekers en het invullen van de zgn. zorgplicht een grote rol spelen. De eisen hiervoor komen dan bovenop de minimum wettelijke eisen. Vergeet niet dat de eigenaar / gebruiker de eindverantwoordelijke is voor de brandveiligheid van het gebouw! De eigenaar / gebruiker is daarom vaker een eisende partij, al is dat niet altijd duidelijk zichtbaar. Vaak is de eigenaar / gebruiker daarvan niet eens bewust! De eisen van de overheid zijn vastgelegd in het Bouwbesluit Daarna zien we soms de verzekeraars als eisende partij optreden, met schadebeperking bij brand als belangrijk doel. De adviseur is niet altijd betrokken. De betrokkenheid is afhankelijk van de grootte en complexiteit van het project, en de wensen van de klant. De installateur installeert de installatie. Het branddetectiebedrijf levert de apparatuur, maakt de projectie van de brandmeldinstallatie en stelt het geheel in bedrijf. Daarnaast controleren zij of de installateur het installatiewerk conform de norm heeft aangelegd. Het is ook mogelijk dat de installateur en branddetectiebedrijf één organisatie zijn. Als er specifieke apparatuur deel uitmaakt van de brandbeveiliging (bijvoorbeeld een personenzoekinstallatie of een geluidsinstallatie) wordt deze apparatuur vaak door een ander bedrijf dan het branddetectiebedrijf geleverd. Bij blusinstallaties (sprinkler, watermist, blusgas) is vaak een apart bedrijf betrokken in het project. De inspectie instelling inspecteert de installatie wanneer het vereist is (hierover later meer). In ieder geval inspecteert de inspectie instelling de brandbeveiliging op doelmatigheid en samenhang van het geheel en niet op functionaliteit alleen. Een inspectie-instelling mag niet betrokken zijn bij het ontwerp, advies, keuze van fabricaten of leveranciers e.d. Deze betrokkenheid zou de onafhankelijkheid kunnen beïnvloeden. Het betekent ook dat bij afwijkingen gevonden in een installaties de inspectie-instelling alleen de afwijking constateert, zonder uitspraak over de mogelijke oplossingen. De certificatie instelling ziet (op afstand) er op toe dat de regels welke tot afgifte van een certificaat moeten leiden daadwerkelijk zijn gevolgd. Installaties worden alleen steekproefsgewijs geïnspecteerd. VEB, Woerden 2015 Pag. 14 van 38

15 6. Het Programma van Eisen (PvE) 6.1. Algemeen In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe een Programma van Eisen gelezen moet worden, en waar zijn de mogelijke valkuilen. Het opstellen zelf is een apart vak, en wordt hier niet behandeld. Hou rekening mee dat het opstellen van een PvE veel meer is dan alleen een formulier invullen. Het gaat om het daadwerkelijk uitwerken van de risico-analyse en het vastleggen van de gemaakte keuzen. Hoe groter en complexer het project, hoe meer aandacht aan het PvE moet worden besteed. Hoewel naar de nieuwe regelgeving in principe iedereen een PvE mag opstellen, blijft het steeds noodzakelijk dat de PvE opsteller de juiste theoretische en praktische kennis en ervaring heeft. Niet met brandmeldinstallaties alleen, maar met brandveiligheid als geheel De geschiedenis Het opstellen van een PvE, voorafgaand aan de realisatie, is verplicht sinds de invoering van de NEN2535 versie In praktijk is dit niet altijd aangehouden en lange tijd was er een heersend misverstand dat een PvE alleen verplicht is als de installatie moet worden gecertificeerd. In de periode heeft een ander document het daglicht gezien: een zgn. basisdocument brandbeveiliging, afgekort BdB. Dit document werd ingevoerd door de inspectie-instellingen. De reden voor de invoering van dit document was gelegen in enkele praktische en commerciële aspecten. Het document zelf heeft geen officiële status gekregen ondanks het feit dat vele installaties aan de hand daarvan zijn ontworpen en aangelegd. De inhoud van een BdB komt overeen met de inhoud van een PvE. BdB s worden niet meer toegepast! Met de verschijning van de NEN2535 versie 2009 is het model PvE aangepast aan de huidige behoeften. Belangrijk is dat in de norm nu expliciet staat dat een PvE onderdeel mag zijn van een ander, breder document over de brandveiligheid van het gebouw. De opbouw en de volgorde van gegevens mogen daardoor echter niet worden gewijzigd. In de laatste jaren zien we steeds vaker de term Uitgangspuntendocument (UPD). Een UPD kan zo n breder document over brandveiligheid van het gebouw zijn; een PvE kan dus onderdeel zijn van een UPD. Op dit moment (maart 2015) is het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) bezig met het maken van een kwaliteitsmanagementsysteem voor bedrijven die de UPD willen opstellen. De eisen zullen zich richten aan de kwaliteit van werkprocessen, competenties van de opsteller en de minimale inhoud van een UPD Het goedkeuren van een PvE Een PvE zou in beginsel goedgekeurd moeten zijn door de eisende partijen. Het Bouwbesluit 2012 stelt echter geen expliciete eis meer voor de goedkeuring van een PvE door het bevoegd gezag (gemeente / brandweer). In praktijk zien we nu (2015) verschillende werkwijzen bij gemeenten: soms wordt het PvE ondertekend ter goedkeuring, soms niet. Het zal per project nodig zijn om af te spreken met de gemeente hoe met de goedkeuring wordt omgegaan Het lezen van een PvE In deze paragraaf is het model PvE uit de norm als voorbeeld genomen. Dit model kent vakjes bestemd voor de toelichting; deze vakjes zijn hier gebruikt voor het geven van de achtergrondinformatie over het lezen van het PvE. VEB, Woerden 2015 Pag. 15 van 38

16 Documentnummer: Datum opmaak: Opsteller van het PvE: Belangrijk is dat uit het documentnummer ook de versie kan worden achterhaald. Zorg dat u met de laatste goedgekeurde versie werkt. De datum dat het PvE is opgesteld De naam van de opsteller en de organisatie war hij/zij werkt. Certificaat vereist: Ja IndienJA Risicocategorie: (deze risicocategorie staat in het model maar heeft nu geen betekenis meer) Nee Bouwwerk: Hier dienen de gegevens van het object te worden ingevuld: adres, evt. naam, en de gebruiksfuncties. Uit deze informatie moet duidelijk zijn over welk gebouw of deel van het gebouw het gaat. Valkuil is een onvolledige beschrijving, zonder de nodige demarcaties. Demarcaties kunnen ook op een tekening worden aangegeven, voor de duidelijkheid. Doel installatie: Persoonlijke bescherming Schadebeperking Sturen brandbeveiligingsinstallaties Bescherming milieu Continuïteit bedrijfsvoering Anders, De installaties vereist vanuit de overheid hebben hoofdzakelijk tot doel de persoonlijke bescherming en het sturen van brandbeveiligingsinstallaties. Het goed bepalen en definiëren van het doel is resultaat van een voorafgaand adviestraject en kan niet zonder meer worden ingevuld. Bouwvergunning: Gebruiksvergunning: Eigenaar/gebruiker Eisende partijen Zeker bij bestaande gebouwen is praktisch heel erg moeilijk om de oorspronkelijke bouwvergunning te achterhalen. Een gebruiksvergunning ( omgevingsvergunning brandveilig gebruik ) is niet altijd verplicht. Uit deze informatie moet duidelijk zijn welke organisatie de eigenaar en/of de gebruiker is van het gebouw. Een beheerder is bij het opstellen van het PvE vaak nog niet bekend. Bevoegde autoriteit (brandweer) Verzekeraar Eigenaar / gebruiker De hier genoemde partijen moeten ook het PvE ter akkoord ondertekenen. Een valkuil is het hier een partij benoemen die later het PvE niet goedkeurt. In plaats van brandweer wordt vaak gemeente genoemd. Dit is dan ook correct. Bijlagen Hier moeten alle relevante bijlagen worden genoemd (zoals tekeningen of andere documenten). VEB, Woerden 2015 Pag. 16 van 38

17 NEN2535: 2009 /C1:2010 Omschrijving Eis 10.2 Omvang van de brandmeldinstallatie: B V E G Volledige bewaking Gedeeltelijke bewaking B = bevoegde autoriteit V = verzekeraar E = eigenaar G = gebruiker Ruimtebewaking (in relatie tot ontvluchten) Niet-automatische bewaking Ruimtebewaking (het bewaken van een ruimte) Objectbewaking (toelichten) Toelichting: Per eisende partij wordt aangegeven welk bewakingsomvang wordt vereist. De bevoegde autoriteit eist niet meer dan wat wettelijk is vereist, maar de anderen kunnen dat wel. Bij de zgn. doodlopende einden moet altijd ruimtebewaking in relatie tot ontvluchten worden aangevinkt. Indien er deuren in brandwerende scheidingen open gehouden worden met b.v. kleefmagneten, dient bij deze deuren objectbewaking te worden toegepast volgens de NEN2535:2009 bijlage C. Indien volledige bewaking is toegepast, dan wordt al aan deze eis voldaan voor de projectie). Hou hier verder rekening mee met mogelijke extra s en afwijkingen! Let op bij gedeeltelijke bewaking. Deze is beschreven als automatische melders in de verkeersruimten en ruimten met verhoogd brandrisico. In de norm is een overzicht gegeven van deze ruimten, echter dit is geen uitputtend overzicht. Er zijn meer voorbeelden te bedenken. Daarom is bij gedeeltelijke bewaking noodzakelijk dat er echt per ruimte wordt bekeken naar de risico's. 4.2 Brandgrootte 1. Polyurethaan matten 2. Beukenhouten blokjes 5. PVC draad vlgs. BS Brandspiritus 8. Andere brandgrootte (toelichten) Ruimte(n) Nummer brandgrootte: Overige ruimten 1 en/of 2 Toelichting proefbranden: In principe is in alle ruimten bewaakt met automatische melders is de brandgrootte 1 en/of 2 van toepassing (rookdetectie). Een uitzondering zijn ruimten waar door bijvoorbeeld rook of stof rookdetectie tot problemen zou kunnen leiden en ruimten waar brand zonder rook te verwachten is (bijvoorbeeld brand van alcohol). Verder moeten hier de niet-standaard ruimten worden beschreven. VEB, Woerden 2015 Pag. 17 van 38

18 NEN2535: 2009 /C1:2010 Omschrijving Eis 4.3 Prestatie-eis ongewenste en onechte brandmeldingen Gebruiksfunctie: Risicoklasse extern A B C Risicoklasse intern B D E Toelichting: Aan de hand van de gebruiksfunctie wordt het maximale aantal ongewenste en onechte brandmeldingen bepaald, zie de NEN2535. Bij meerdere gebruiksfuncties in een gebouw moeten hier meerdere regels worden ingevuld Bijzondere omgevingsinvloeden voor het voorkomen van ongewenste en onechte meldingen Ruimte Omstandigheden Toelichting: Hier wordt aangegeven welke maatregelen zullen worden genomen daar waar een kans op ongewenste of onechte meldingen groot is. 4.4 Prestatie-eis voor systeembeschikbaarheid. De prestatie-eis voor systeembeschikbaarheid is 99,7%. Toelichting bijzondere situaties: In principe moet de systeembeschikbaarheid 99,7% zijn. Als er bijzondere situaties zijn, dan wordt dit hier aangegeven Indeling detectiezones Zone 1. Zone 2. Zone 3. Zone 4. Zone 5. Toelichting: De indeling van detectiezones wordt hier ingevuld. Het is ook mogelijk om hier niets in te vullen en te verwijzen naar de tekeningen in de bijlage waarop de detectiezones zijn ingetekend. Valkuil is het stellen van de eis dat de detectiezones exact moeten zijn als de indeling van brandcompartimenten. Dit kan soms handig zijn, maar een eis is het niet. Het is ook niet zo dat en detectiezone niet groter dan m 2 of 30 ruimten mag zijn. Deze getallen zijn volgens de norm slechts een indicatie. VEB, Woerden 2015 Pag. 18 van 38

19 NEN2535: 2009 /C1:2010 Omschrijving Eis 8.6 Sturingen automatische brandbeveiligingsinstallaties (C en/of G in figuur 1 van de NEN2535:2010) Te sturen installatie en uit te voeren actie Ontruimingsalarm Algemeen Detectiezone AM HM Doormelding Flitslicht Brandweerpaneel Deurvastzetinrichtingen / kleefmagneten Brandwerende deuren chemische opslag Deuren in vluchtroutes voorzien van elektrische vergrendeling of een toegangscontrole-installatie Luchtbehandelinginstallatie Lift(en) voorzien van automatische deuren Lift(en) voorzien van handbediende deuren Toelichting: De stuurfuncties vanuit de brandmeldcentrale zijn altijd maatwerk, er is dus geen standaard voor de indeling. Vaak wordt in het PvE alleen aangegeven welke installatie aangestuurd moet worden, maar niet welke actie moet daaruit voortvloeien (bijvoorbeeld luchtbehandeling: naar 100% of uitschakelen?). Een goed PvE geeft hierover uitsluiting. VEB, Woerden 2015 Pag. 19 van 38

20 NEN2535: 2009 /C1:2010 Omschrijving Eis 10.7 Plaats brandweeringang Niet van toepassing. Hoofdingang Anders, namelijk: Flitslicht brandweeringang Ja Nee Kleur:.. Toelichting: geen. Let op dat en brandweeringang altijd verplicht is volgens het Bouwbesluit artikel 6.36, tenzij bevoegd gezag bepaalt dat het niet nodig. Dit staat dus los van de eisen aan de brandmeldinstallatie. Brandweerpaneel vereist Ja Nee (alleen als er geen doormelding is vereist) Toelichting: Locatie brandweerpaneel.. Toelichting: Doorgaans moet de locatie worden afgestemd met de brandweer. Let op de valkuil bij geografische brandweerpanelen: deze zijn ontworpen voor een bepaalde oriëntatie t.o.v. het gebouw en kunnen niet worden verplaatst naar een andere wand! De levertijd van geografische brandweerpanelen is doorgaans minimaal 5-6 weken! Let daarom op de tijdige goedkeuring en vaste afspraak over de exacte plaatsing in het gebouw. Uitvoering brandweerpaneel N.v.t. Geen specifieke eisen (tekstpaneel of alfanumeriek paneel) Tekstpaneel of alfanumeriek paneel met tekening. Geografisch paneel Toelichting: Een brandweerpaneel is altijd verplicht als het gaat om een installatie met doormelding naar de brandweer. Herstelmogelijkheid voor de brandweer op brandweerpaneel N.v.t. Noodzakelijk Niet noodzakelijk Toelichting: Het gaat hier meestal om de zgn. driehoek sleutelschakelaar van de brandweer om de brandmeldinstallatie te herstellen na een brandalarm. De eis is per veiligheidsregio verschillend. Brandweerpaneel ter goedkeuring aan de bevoegde autoriteit (brandweer) N.v.t. Ja Nee Toelichting: Vooral de geografische brandweerpanelen dienen vooraf goedgekeurd te zijn door de brandweer. VEB, Woerden 2015 Pag. 20 van 38

21 NEN2535: 2009 /C1:2010 Omschrijving Eis Opties brandmeldcentrale Verificatie van meldingen Vertraging van de uitgangssignalen naar C en / of G Vertraging van de uitgangssignalen naar E (aparte toestemming van de brandweer vereist) Toelichting: De meeste uitgebreide moderne brandmeldcentrales zijn al voorzien van deze opties. Dat zegt nog niets over het daadwerkelijk gebruiken van de opties. Let vooral op met de vertraging van de doormelding. Programmeer dit nooit zonder schriftelijke toestemming van de brandweer en de eigenaar/gebruiker. 8.2 Doormelding van storing naar 24-uur bezet ontvangststation voor storingsmeldingen Intern: locatie... Extern: Particuliere alarmcentrale (PAC) Andere locatie: Toelichting De doormelding van de storingen naar de PAC kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd via de doormelding van de elektronische inbraaksignalering. 8.4 Doormelding van het brandalarm Categorie Geen doormelding vereist Type 1 Type 2 Toelichting: Doormelding naar een PAC is geen doormelding in de zin van de NEN2535! Signalering interne organisatie Brandmeldcentrale Locatie: Bedienings- en signaleringspaneel Locatie: Akoestische signaalgevers Stil alarm ontruimingsalarminstallatie (NEN2575) Luid alarm ontruimingsalarminstallatie (NEN2575) Toelichting: Hier wordt aangegeven hoe de interne alarmorganisatie wordt gealarmeerd. Het dwingt de PvE opsteller om na te denken over de passende wijze van alarmering, afhankelijk van de situatie. Opmerkingen: de aanvullende eisen en opmerkingen maken integraal deel uit van het PvE. Soms worden hier adviezen geplaatst, maar dat is zeker niet correct. Een PvE is niet bedoeld als een adviesstuk. Ook het noemen van fabricaten en types is in een PvE niet op zijn plaats! VEB, Woerden 2015 Pag. 21 van 38

22 7. De brandmeldinstallatie 7.1. Algemeen Voor de brandmeldinstallaties geldt de norm NEN2535: Brandveiligheid van gebouwen. Brandmeldinstallaties. Systeem- en kwaliteitseisen en projecteringsrichtlijnen. DeNEN2535 definieert de brandmeldinstallatie al een autonome installatie. Een installatie dus, dat niet geïntegreerd mag worden met andere installaties (zoals een gebouwbeheersysteem of een inbraakalarminstallatie). De belangrijkste reden is dat een autonome installatie het gemakkelijkst kan worden beheerd door bevoegde personen en er geen risico is van onverwachte beïnvloeding via andere installaties. Er zijn twee uitzonderingen: De integratie in een netwerk met bijvoorbeeld ontruimingsalarminstallatie zoals genoemd in de NEN2535. De volledige integratie van een brandmeldinstallatie en een ontruimingsalarminstallatie Type B volgens de NEN Prestatie-eis brandgrootte en proefbranden Feitelijk zegt deze eis hoe groot mag een brand worden, voordat deze wordt gedetecteerd door een automatische brandmelder. Voor het ontwerp van de brandmeldinstallatie moet deze eis voor iedere ruimte voorzien van een automatische melder worden bepaald. Het is natuurlijk mogelijk om deze eis verschillend de stellen voor de verschillende tijdstippen (bijvoorbeeld de dag- en nachtsituatie in het gebouw). Er zijn 4 brandgroottes bepaald in de norm. De vijfde is een vrij te kiezen brandgrootte, voor zeer specifieke situaties. Brandgrootte 1: polyurethaan brandmatten (betreft de toepassing van rookmelders). Brandgrootte 2: beukenhouten blokjes (betreft de toepassing van rookmelders). Brandgrootte 5: PVC-draad (betreft de toepassing van hooggevoelige rookmelders). Brandgrootte 7: brandspiritus (betreft de toepassing van thermische melders of vlammenmelders). Brandgrootte 8: een vrij te kiezen brandgrootte, voor speciale toepassingen. In eerste instantie kiezen we altijd voor de brandgrootte 1 of 2, voor rookdetectie dus. In de meeste situaties hebben we dan een snelle detectie in een beginnend stadium van de brand (zie de brandkromme). Alleen in situaties dat rookmelders veel ongewenste meldingen zouden veroorzaken, of daar waar we brand zonder rook verwachten (denk aan vluchtige stoffen), wordt voor thermische melders gekozen. Hooggevoelige rookmelders kunnen worden toegepast in bijzondere situaties zoals behuizingen van computers of stofvrije laboratoria. De aanduiding met een nummer heeft geen relatie met de daadwerkelijke grootte (proefbrand 1 is niet per definitie kleiner dan 8). Het zijn alleen volgnummers. Brandgroottes 3, 4 en 6 waren beschreven in de oude versie van de norm maar zijn nu vervallen. Om misverstanden te voorkomen is voor de overgebleven brandgroottes de oude nummering aangehouden. Als aan de projectierichtlijnen uit de norm niet kan worden voldaan of een detectiemethode wordt toegepast welke niet in de norm is beschreven (bijvoorbeeld de zgn. aspiratiemelders, ASD), moet met een proefbrand worden aangetoond dat aan de prestatie-eis brandgrootte toch nog wordt voldaan. Een proefbrand houden in een bestaande situatie is niet altijd eenvoudig. Er is een overlast voor de gebruiker, denk aan de rookontwikkeling en de geur. De geur van de beukenhouten blokjes kan erg lang blijven hangen, zeker in textiel. De kleding verliest de geur alleen na wassen. Bij polyurethaan matten en spiritus wordt daadwerkelijk met open vlammen gewerkt. Zorg voor de aanwezigheid van voldoende kleine blusmiddelen en haal brandbare voorwerpen weg! De open vlammen leiden tot een temperatuursverhoging waarop ook een eventuele sprinklerinstallatie in het gebouw zou kunnen reageren! VEB, Woerden 2015 Pag. 22 van 38

23 7-1 Proefbrand met polyurethaan matten 7-2 proefbrand met beuken houten blokjes In nieuwbouwsituatie is dit eenvoudiger, maar dan is er soms een risico dat de situatie niet exact overeenkomt met de daadwerkelijke situatie uit de praktijk (bijvoorbeeld door onvolledig ingerichte ruimten) Projectie van brandmeldinstallatie Bij de projectie van een installatie wordt bepaald: Welke componenten zullen worden gebruikt. Waar deze componenten moeten worden geplaatst. Bij de projectie van de automatische brandmelders kan worden afgeweken van de norm. In dat geval moet wel met de proefbranden worden aangetoond dat de installatie goed werkt. Met andere woorden: zomaar afwijken van de projectierichtlijnen van de norm kan niet. De eerste stap is het vastleggen van belangrijke uitgangspunten in het Programma van Eisen. Pas daarna kan tot projectie worden overgegaan. Het projecteren is in principe voorbehouden aan een projecteringsdeskundige Het montagewerk in het algemeen Bij het aanleggen van en brandmeldinstallatie moeten steeds een aantal belangrijke uitgangspunten in acht worden genomen: De installatie moet een hoge mate van bedrijfszekerheid hebben (immers, het gaat om een veiligheidsinstallatie). De installatie moet functioneren binnen de gestelde prestatie-eisen. De aanleg en de opbouw moeten systematisch en logisch zijn. Immers, ook een monteur die de installatie niet kent moet systematisch en efficiënt een uitbreiding of wijziging kunnen realiseren en een eventuele storing moet kunnen vinden en oplossen. De eisen gesteld in de norm aan de montage, projectie, afscherming van componenten en de af te geven administratieve bescheiden zijn (mede) erop gericht om aan deze uitgangspunten te kunnen voldoen Sturingen en signaleringen De brandmeldinstallatie wordt met andere installaties en systemen gekoppeld, via stuurfuncties. Deze stuurfuncties activeren andere brandbeveiligingsinstallaties en de doormelding bij brand en geven de nodige waarschuwingen bij eventuele storingen. VEB, Woerden 2015 Pag. 23 van 38

24 In iedere specifieke situatie zal moeten worden bepaald welke stuurfunctie wordt aangestuurd bij brand uit een detectiezone. Een sturing kan algemeen zijn (uitgevoerd bij iedere brandalarm) of selectief per één of meer detectiezones (uitgevoerd alleen bij brandalarm uit de gespecificeerde zones). Er kan ook een onderscheid worden gemaakt tussen sturingen geactiveerd bij iedere brandalarm of alleen bij brandalarm van bijvoorbeeld de handbrandmelders. In principe worden alle sturingen direct geactiveerd. Bij een eventuele vertraging van de sturing, dient dit apart te zijn vermeld in het PvE. Vertraging van sturingen van afzonderlijke brandbeveiligingsinstallaties is iets anders dan de vertraging van de doormelding naar de brandweer! 7.6. Doormelding Als de doormelding van brandalarmen is vereist, dan moet dit zijn naar een 24 uur per dag bezette ontvangststation. Het gaat dan in ieder geval niet om een Particuliere Alarm Centrale (PAC). De PAC is geen ontvangststation voor brandmeldingen in de zin van de NEN2535:2009 en het Bouwbesluit! De storingsmeldingen moeten worden doorgemeld naar een permanent (dus 24 uur per dag) bezette ontvangststation. Dit mag een PAC zijn, maar ook een interne post (zoals de portiersloge) die permanent is bezet en waarvandaan acties kunnen worden genomen. De vertraging van de doormelding is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de bevoegde autoriteit! Dit kan zijn vastgelegd in het PvE of later via een apart schrijven. Let wel dat de duur van de vertraging ook moet zijn vastgelegd Transmissiewegen Bedrijfszekerheid van transmissiewegen Een transmissieweg dient voor het transport van informatie en/of energie. De NEN2535:2009 geeft nu expliciet de mogelijkheid om ook draadloze en glasvezeltransmissiewegen toe te passen (voorheen was dat niet expliciet in de norm beschreven en leidde daarom vaak tot discussies). Als er draadloze transmissie wordt gebruikt, kan de installatie last hebben van diverse storende invloeden. Het is de verantwoordelijkheid van het branddetectiebedrijf om deze invloeden te beperken. Uiteindelijk moet een draadloze installatie even betrouwbaar zijn als een bekabelde installatie. De bedrijfszekerheid van de transmissiewegen is essentieel voor de goede werking van de gehele installatie. Als er toch nog een storing optreedt, dan moeten de gevolgen zo beperkt mogelijk blijven. De eisen richten zich dan vooral op de beperking van de omvang van een transmissieweg, het beperken van het aantal melders dat mag uitvallen bij storing en (waar nodig) het redundant (dubbel) uitvoeren van de bekabeling. De eisen zijn hoog, omdat: Beschadiging in een kabel op termijn kan leiden tot een storing; Storingen in bekabeling zijn vaak moeilijk op te sporen. De prestatie-eis voor de systeembeschikbaarheid kan daardoor in gevaar komen. Er gelden twee belangrijke eisen: De bekabeling moet zijn aangelegd volgens de NEN1010. De bekabeling moet zijn aangelegd zodanig dat de kans op beschadiging minimaal is. De NEN1010 dekt echter niet alle eisen relevant voor een brandmeldinstallatie. Daarom worden vanuit de norm nog een aantal nadere eisen gesteld. Het gaat om: De specificaties van signaalkabel. De aanleg van leidingen. Onderlinge beïnvloeding. Merken van kabels. Lassen en aansluiten van aders. Ringleidingen. Functiebehoud van transmissiewegen. VEB, Woerden 2015 Pag. 24 van 38