GEZONDHEIDSCOMMISSIE GEVESTIGD TE BODEGRAVEN

Transcriptie

1 INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN DE GEZONDHEIDSCOMMISSIE GEVESTIGD TE BODEGRAVEN door S.R. Slraub STREEKARCH1VAR1AAT 'RIJNSTREEK', WOERDEN 1989

2 INHOUDSOPG AVE Pagina INLEIDING 3 De wet regelende het Staatstoezicht op de Volksgezondheid De Gezondheidscommissie gevestigd te Bodegraven Het archief Geraadpleegde literatuur INVENTARIS 7 BIJLAGE 13

3 I N L E I D I N G DE WET REGELENDE HET STAATSTOEZICHT OP DE VOLKSGEZONDHEID Met de wet van 21 juni 1901 (Staatsblad 157) werd het Staatstoezicht op de Volksgezondheid geregeld. D1t toezicht werd aan vier Instanties opgedragen: de Centrale Gezondheidsraad; na 1919 de Gezondheidsraad; Hoofdinspecteurs van de Volksgezondheid; Inspecteurs van de Volksgezondheid; Gezondheidscommissies. Volgens de wet van 1901 moest er 1n iedere gemeente met meer dan Inwoners een Gezondheidscommissie Ingesteld worden; kleinere gemeenten konden gezamenlijk een Gezondheidscommissie Instellen. De leden van de Gezondheidscommissie werden benoemd door de Commissaris der Koningin. Ieder jaar moest 1/5 deel aftreden; ze konden echter meteen herbenoemd worden. De secretaris werd voor 5 jaar benoemd. De leden van de Gezondheidscommissies waren over het algemeen artsen, apothekers, vee-artsen, bouwkundigen, rechtsgeleerden en notabelen. De financiën van de Gezondheidscommissies werden gefourneerd door de deelnemende gemeenten. Het Rijk betaalde leder jaar ƒ 400,-- voor de secretaris. De taak van de Gezondheidscommissies was, zich op de hoogte houden van de staat van de volksgezondheid 1n de aangesloten gemeenten en aantekening te houden van die gemeenteverordeningen die 1n het belang van de volksgezondheid waren; binnengekomen klachten te onderzoeken; op eigen Initiatief onderzoek te verrichten, dan wel op verzoek van de hoofd- Inspecteur.

4 -4- Bij wet van 14 december 1933 (Staatsblad 687) werden de Gezondheidscommissies uit bezuinigingsoverwegingen opgeheven. Echter, al sinds 1920 waren er meer toezichthoudende en controlerende overheidsinstanties gekomen, o.a. 1n het kader van de Woningwet, de Warenwet en de Vleeskeurlngswet. DE GEZONDHEIDSCOMMISSIE GEVESTIGD TE BODEGRAVEN De Gezondheidscommissie, ingesteld voor de samenwerking van de gemeenten Woerden, Barwoutswaarder, Waarder, Rietveld, Bodegraven, Zwammerdam, Langeruigeweide, Papekop, Oudewater, Reeuwljk, Boskoop, Waddinxveen, Nieuwkoop, Nieuwveen, Zevenhoven, Ter Aar, Moordrecht en Rljnsaterwoude en gevestigd te Bodegraven, werd met Ingang van 30 oktober 1902 benoemd. Het aantal leden bedroeg 7. In 1903 werd verzocht en toegestaan het aantal leden uit te breiden tot 9. Tot secretaris werd benoemd de burgemeester van Bodegraven. Deze werd 1n 1925 opgevolgd door de gemeentesecretaris van Bodegraven. De Gezondheidscommissie stelde in 1902 het volgende werkplan op: onderzoek van de lucht (o.a. verontreiniging door stof en rook); onderzoek van de bodem (o.a. ophopingen van mestvaalten en kadavers, riolering); onderzoek van de openbare wateren (o.a. verontreiniging door fabrieken en privaten); onderzoek naar de aard van het drinkwater (o.a. constructie van putten en regenbakken); onderzoek aangaande de afvalstoffen (o.a. grootte en diepte van graven op de begraafplaatsen); onderzoek van scholen en publieke gebouwen (o.a. ventilatie, verlichting en verwarming);

5 onderzoek naar de toestand van werkplaatsen en fabrieken; onderzoek naar de bestaande ziekenhuizen; onderzoek naar de maatregelen, genomen tot keuring van levens- en genotmiddelen; onderzoek naar de algemene gezondheidstoestand; toepassing en handhaving van wetten en verordeningen (o.a. adviesverlening met betrekking tot gemeentelijke verordeningen); onderzoek naar de naleving der Ep1dem1ewet; onderzoek naar de geneeskundige armenverzorging; onderzoek naar de volkshuisvesting; wonlngonderzoek. In de jaarverslagen wordt uitgebreid verslag gedaan van de verrichte onderzoeken, de verzoeken aan eigenaren, gemeenten en waterschappen tot verbetering en de resultaten van deze verzoeken. Uit de onderzoeksverslagen blijkt, dat 1n de beginjaren ( ) alle aangesloten gemeenten systematisch zijn onderzocht. In de jaren daarna werd vooral onderzocht of de het jaar daarvoor gesignaleerde onjuistheden ondertussen verbeterd waren. HET ARCHIEF Het secretariaat van de Gezondheidscommissie te Bodegraven was 1n handen, eerst van de burgemeester van Bodegraven en later van de gemeentesecretaris van Bodegraven. D1t 1s de reden dat het archief zich bevindt 1n Bodegraven. Het archief 1s niet compleet. Op enkele stukken tussen de rapporten na, zijn de Ingekomen stukken niet aanwezig. De jaarrekeningen zijn niet compleet.

6 -6- GERAADPLEEGDE LITERATUUR Staatsblad jaargang 1901, nummer 157 Staatsblad jaargang 1933, nummer 687 A. Querldo, Een eeuw Staatstoezicht op de Volksgezondheid, Den Haag 1965

7 I N V E N T A R I S VAN HET ARCHIEF VAN DE G E Z O N D H E I D S C O M M I S S I E GEVESTIGD BODEGRAVEN ( ) STUKKEN VAN ALGEMENE AARD NOTULEN 1-8. Notulen 31 oktober februari delen oktober juli 1905; 2. 7 juli oktober 1907; november augustus 1910; oktober december 1913; januari februari 1918; maart september 1922; 7. 5 oktober juni 1928; augustus februari N.B. De vergaderingen zijn voorzien van een doorlopend volgnummer.

8 INGEKOMEN EN UITGAANDE STUKKEN Registers van Ingekomen stukken, 27 oktober oktober delen oktober augustus 1909; augustus oktober N.B. De stukken zijn jaarlijks opnieuw van een volgnummer voorzien Registers van afschriften van uitgaande brieven, 31 oktober december delen oktober december 1904; december juli 1906; juli juli 1908; juli augustus 1910; augustus november 1912; november februari 1916; februari maart 1919; maart december 1921; december februari 1925; maart december 1927; januari december N.B. Tot 1905 zijn de stukken doorlopend van een volgnummer voorzien, vanaf 1905 begint de nummering jaarlijks opnieuw. 22. Indlcateur van Ingekomen en uitgaande stukken,

9 -9- STUKKEN BETREFFENDE BIJZONDERE ONDERWERPEN HULPMIDDELEN VOOR UITVOERING VAN DE TAAK 23. Reglement van Orde van de Gezondheidscommissie, 1902, stukken 24. Stuk betreffende aanbevelingen aan de Gezondheidscommissie voor het te voeren beleid, z.d. (c. 1907). 1 stuk 25. Rooster van aftreden van de leden van de Gezondheidscommissie, 1902, stukken 26. Stukken betreffende de raming van ontvangsten en uitgaven, , 1933, Rekeningen met bijlagen, pakken , 1909, ; , 1922, N.B. Van 1912 zijn alleen de bijlagen aanwezig. 29. Jaarverslagen van de Gezondheidscommissie, pak

10 10- UITVOERING VAN DE TAAK 30. Stuk betreffende de m1n1mum-eisen, waaraan particuliere slachterijen moeten voldoen. Vastgesteld door de Gezondheidscommissie, 3 mei stuk 31. Stukken betreffende vragenlijsten ten behoeve van het plaatsonderzoek voor melk1nr1cht1ngen en wees- en oudeliedengestlchten, z.d. (c. 1907). 2 stukken 32. Stuk betreffende een overzicht van de 'toestand der scholen' 1n het gebied van de Gezondheidscommissie, stuk 33. Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Barwoutswaarder, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Bodegraven, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Boskoop,

11 -ïise. Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Langerulgeweide, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Moordrecht, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Nieuwkoop, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Nieuwveen, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Oudewater, O. Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Papekop, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Reeuw!jk, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Rietveld, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Rljnsaterwoude,

12 Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Ter Aar, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Waarder, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Waddlnxveen, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Woerden, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Zevenhoven, Rapporten van de plaatsbezoeken aan de gemeente Zwammerdam,

13 13- B I J L A G E BIJZONDERE ONDERWERPEN VERMELD IN DE JAARVERSLAGEN VAN DE GEZONDHEIDSCOMMISSIE GEVESTIGD TE BODEGRAVEN 1905: - onderzoek naar de 'hoedanigheid' van melk - het beramen van maatregelen tegen kwakzalverij 1906: - onderzoek naar het wissel tonnenstelsel ten behoeve van afvoer van faecallën 1n een aantal gemeenten 1n Nederland 1907: - het niet willen goedkeuren van de jaarrekening van de Gezondheidscommissie door enkele gemeenten, omdat er een lening was afgesloten tot opheffing van het nadelig saldo - onderzoek naar de wees- en armhulzen - onderzoek naar de melk1nr1cht1ngen 1908: - het aandeel van de Gezondheidscommissie 1n de strijd tegen tuberculose - onderzoek naar centrale regenbakken; een poging tot voorziening 1n tijdelijk watergebrek 1909: - concept-verordening op de handel, 1n- en verkoop van melk 1910: - rapport over de bestrijding van lood 1n verven 1911: - ondeugdelijke bouw van vier arbeiderswoningen 1n Oud-Bodegraven - rapport over het voorkomen en behandelen van difteriepatiënten

14 : - onderzoek naar het gebruik van menselijke faecaliën als mest 1n boomkwekerijen 1n Boskoop - ondeugdelijke bouw van vier arbeiderswoningen 1n Oud-Bodegraven (vervolg) - verkoop van producten door kwakzalvers - vanaf dit jaarverslag adviseert de Gezondheidscommissie jaarlijks over de bouw van arbeiderswoningen door net opgerichte woningbouwverenigingen. Deze woningen werden gefinancierd met een lening van het R1jk 1913: - het veelvuldig voorkomen van difterie 1n Boskoop 1914: - onderzoek naar het gebruik van menselijke faecaliën als mest 1n boomkwekerijen 1n Boskoop (vervolg) - circulaire over zuivering van drinkwater langs scheikundige weg - adres inzake artsen-monopol 1e 1915: - onderzoek naar het gebruik van menselijke faecaliën als mest 1n boomkwekerijen 1n Boskoop (vervolg) - circulaire over het vllegengevaar 1916: - circulaire met wenken voor de bestrijding van muggen - rapport over volksvoeding - onderzoek door de Maatschappij voor Diergeneeskunde naar melkproduktle en -controle 1918: - verslag van het congres van de Nationale Wonlngraad - wenken tot voorlichting over schurft - waarschuwing tegen geslachtsziekten - maatregelen ter voorkoming van uitbreiding van difterie - verslag vergadering van de Nederlandse bond tot bescherming van zuigelingen (o.a. verkoop van rubber spenen) - i

15 : - het voorkomen van luizen en de kans op vlektyfus 1920: - wenken tegen de Spaanse griep - vlugschrift over de muggenplaag (het voorkomen van malaria) - concept-gemeenteverordening 1n het kader van de Warenwet 1923: - vergadering van alle Gezondheidscommissies over het voortbestaan van de Gezondheidscommissies 1926: - rapport van de toestand van de woningen 1n Reeuwljk naar aanleiding van een overstroming - rapport van de toestand van de woningen In Zwammerdam naar aanleiding van een overstroming 1931: - advisering over de Instelling van de Stichting Drinkwaterleiding 'De Elf Gemeenten'