Voorgesteld wordt de planschadeclaim af te wijzen op grond van passieve risicoaanvaarding.

Transcriptie

1 Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 19 maart 2007 Agenda nr: Onderwerp: planschadeclaim dhr. Hendriks, Casinoplein Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Doel van dit voorstel is het informeren van uw raad over het planschadeverzoek van de heer Hendriks. Dit ten behoeve van het nemen van een nieuwe beslissing op bezwaar. In deze langslepende zaak moet worden vastgesteld dat de heer Hendriks planologisch nadeel heeft geleden als gevolg van een bestemmingsplanwijziging. Daarbij werd een bestaande directe bouwtitel vervangen door een indirecte, in de vorm van de mogelijkheid om een bouwvergunning te krijgen door middel van vrijstelling. Door vastgesteld beleid is een dergelijke vrijstelling echter onmogelijk. Een eerdere afwijzing van de planschadeclaim is door de rechtbank vernietigd omdat artikel 49 WRO onjuist was toegepast. Dientengevolge diende een nieuwe beslissing op bezwaar te worden genomen hetgeen tot nu toe niet is gebeurd. Op verzoek van de heer Hendriks heeft de rechtbank uw raad inmiddels gelast uiterlijk 23 februari 2007 een nieuwe beslissing op bezwaar te nemen. Daartoe treft u hier het voorstel aan. Voorgesteld wordt de planschadeclaim af te wijzen op grond van passieve risicoaanvaarding. 2. Situatie / Aanleiding / Probleem In 2001 heeft de heer A.M.H. Hendriks een verzoek om vergoeding van planschade ingediend bij uw raad. Hierop is afwijzend beslist onder verwijzing naar een advies van de SAOZ. Het hiertegen ingediende bezwaarschrift is ongegrond verklaard. In beroep heeft de rechtbank in 2004 de beslissing op bezwaar vernietigd. Vanwege het uitblijven van een nieuwe beslissing op bezwaar, heeft de rechtbank (desgevraagd door verzoeker) uw raad gelast uiterlijk 23 februari 2007 deze beslissing op bezwaar te nemen. Hierna volgt het voorstel tot het nemen van een dergelijk besluit. Omwille van een goed inzicht in deze kwestie zal eerst een chronologisch overzicht worden gegeven van de relevante gebeurtenissen. Vervolgens zal de claim juridisch worden geanalyseerd hetgeen uitmondt in een voorstel Chronologisch overzicht De onderhavige kwestie begint in Vanaf die datum hebben zich een reeks gebeurtenissen afgespeeld. Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de meest relevante gebeurtenissen. 5 november 1957: vaststelling bestemmingsplan Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak door gemeenteraad 24 november 1957: goedkeuring verleend door GS aan het bestemmingsplan Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak 21 februari 1992: principeverzoek dhr. Hendriks om te mogen bouwen in zijn achtertuin 30 december 1993 principeverzoek wordt niet onwelwillend ontvangen. 1994: voorbereiding bestemmingsplan Kern Valkenburg mét indirecte bouwmogelijkheid t.b.v. dhr. Hendriks, d.m.v. een wijzigingsbevoegdheid 1995 herhaling principeverzoek om bouwvergunning Pagina 1 van 10

2 Intussen: gewijzigde planologische inzichten: indirecte bouwmogelijkheid t.b.v. dhr. Hendriks wordt geschrapt 29 januari 1996: vaststelling ontwerpbestemmingsplan Kern Valkenburg door gemeenteraad, inclusief het schrappen van de indirecte bouwmogelijkheid, zonder deugdelijke motivering 15 maart 1996: dhr. Hendriks dient zienswijzen in bij GS 17 september 1996: GS onthoudt goedkeuring aan bestemmingsplan vanwege motiveringsgebrek 1996: beroep van de gemeente bij de RvS tegen de onthouding van de goedkeuring 11 juni 1998: uitspraak RvS, strekkende tot ongegrondverklaring van de bezwaren van B en W Gedurende 1997: herziening bestemmingsplan Kern Valkenburg in voorbereiding (genaamd: Bestemmingsplan Kern Valkenburg herziening 1997 ) 9 maart 1998 : vaststelling bestemmingsplan Kern Valkenburg herziening 1997 door de gemeenteraad 30 juli 1998 : brief van dhr. Hendriks met verzoek om vrijstelling o.g.v. artikel 21, sub a, lid 8 van het bestemmingsplan om alsnog woningbouw mogelijk te maken 8 september 1998 : weigering door de gemeente van het verzoek tot vrijstelling d.d. 30 juli oktober 1998: bezwaarschrift dhr. Hendriks tegen weigering vrijstelling 27 oktober 1998: goedkeuring verleend door GS aan het bestemmingsplan Kern Valkenburg herziening december 1998: hoorzitting bezwaarschriftencommissie. Advies strekt tot ongegrondverklaring van de bezwaren van dhr. Hendriks 22 december 1998: beslissing op bezwaar van B en W inhoudende ongegrondverklaring bezwaarschrift 29 januari 1999: beroep dhr. Hendriks bij Rechtbank tegen beslissing op bezwaar 17 mei 2000: verzending uitspraak rechtbank d.d. 25 april 2000 n.a.v. de zitting d.d. 14 maart 2000, strekkende tot ongegrondverklaring van het beroep van dhr. Hendriks 2 juli 2001: brief van dhr. Hendriks met een verzoek tot toekenning van planschade als gevolg van de vaststelling van het bestemmingsplan Kern Valkenburg herziening augustus 2001: verzoek van de gemeente Valkenburg aan Tonnaer Adviseurs B.V. om advies uit te brengen in het kader van het verzoek om toekenning van planschade 23 november 2001: advies Tonnaer Adviseurs B.V. (behandelend jurist: D. Boer) inhoudende het advies tot afwijzing van het verzoek tot toekenning van planschadevergoeding 1 mei 2002: voorleggen verzoek tot toekenning van planschade aan de SAOZ Pagina 2 van 10

3 maart 2003: advies SAOZ inhoudende het advies tot afwijzing van het verzoek tot toekenning van planschadevergoeding 12 mei 2003: besluit gemeenteraad tot weigering van het toekennen van planschadevergoeding aan dhr. en mevr. Hendriks 9 juli 2003: (pro forma) bezwaarschrift Stassen/Kreutzkamp Advocaten, namens dhr. en mevr. Hendriks, tegen het besluit tot weigering van het toekennen van planschadevergoeding 15 september 2003: aanvulling gronden bezwaarschrift Stassen/Kreutzkamp Advocaten 18 november 2003: advies Cie. voor de bezwaarschriften, strekkende tot ongegrondverklaring van het bezwaar 29 maart 2004: beslissing op bezwaar van de gemeenteraad, strekkende tot ongegrondverklaring van het bezwaarschrift d.d. 9 juli augustus 2004: beroep dhr. Hendriks tegen beslissing op bezwaar d.d. 29 maart maart 2005: verzending uitspraak rechtbank Maastricht d.d. 29 maart 2005, n.a.v. de zitting d.d. 22 maart 2005, strekkende tot gegrondverklaring van het beroep van dhr. Hendriks en vernietiging van de beslissing op bezwaar d.d. 29 maart november 2006: beroepschrift tegen het uitblijven van een nieuwe beslissing op bezwaar op het bezwaarschrift d.d. 9 juli december 2006: verweerschrift gemeente als reactie op het beroepschrift d.d. 27 november januari 2007: verzending uitspraak van de rechtbank d.d. 12 januari 2007, inhoudende gegrondverklaring van het beroep en de stelling van een termijn van 6 weken aan het bestuursorgaan om alsnog een beslissing op bezwaar te nemen 2.2. Samenvatting geschiedenis Begin 1992 heeft dhr. Hendriks een principeverzoek bij de gemeente Valkenburg ingediend om te mogen bouwen in zijn achtertuin, gelegen aan het Casinoplein in Valkenburg. Op dat moment gold ter plaatse het Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak (uit 1957), met de bestemming bebouwde kom en aanverwante zaken. De gemeente heeft na enige tijd gereageerd op het verzoek, in die zin dat de plannen niet negatief waren ontvangen. In 1994 bracht de gemeente het bestemmingsplan Kern Valkenburg in procedure, waarin het desbetreffende perceel aanvankelijk zodanig werd bestemd dat woningbouw indirect mogelijk was (via een wijzigingsbevoegdheid). In verband met naderhand gewijzigde planologische inzichten bij de gemeente is de indirecte bouwmogelijkheid bij de vaststelling van het bestemmingsplan Kern Valkenburg geschrapt. Bij brief van 30 juli 1998 heeft dhr. Hendriks het college van B en W vervolgens gevraagd om vrijstelling te verlenen van het bestemmingsplan Kern Valkenburg/Kern Valkenburg herziening 1997, om via die weg alsnog woningbouw op het perceel mogelijk te maken. Dit verzoek is in 1998 geweigerd. Een tegen de afwijzing ingediend bezwaarschrift is ongegrond verklaard, evenals het later ingediende beroep bij de rechtbank tegen het besluit op bezwaar. Pagina 3 van 10

4 Bij brief, bij de gemeente ontvangen op 2 juli 2001, verzoekt de heer Hendriks, Th. Dorrenplein 16 A in Valkenburg, om vergoeding van planschade ex. artikel 49 Wet op de Ruimtelijke Ordening. Hij stelt schade te hebben geleden, omdat de gemeenteraad het bestemmingsplan Kern Valkenburg zodanig heeft vastgesteld, dat hij op een perceel aan het Casinoplein (sectie A, nr. 2232) geen woning meer kan bouwen. Uw raad heeft dit verzoek afgewezen na een dienovereenkomstig advies van de Stichting Advisering Onroerende Zaken (SAOZ). Daarbij werd als motivering aangevoerd dat de bouwmogelijkheid nog bestond, zij het dat ten behoeve daarvan wel vrijstelling moest worden verleend. De rechtbank was het niet eens met deze afwijzingsgrond omdat deze vrijstelling inmiddels was geweigerd en zodanig beleid was vastgesteld dat de vrijstellingsmogelijkheid als illusoir moest worden beschouwd. Dientengevolge werd de beslissing op bezwaar in 2004 vernietigd. Omdat de nieuwe beslissing op bezwaar uitbleef, heeft de heer Hendriks de rechtbank verzocht de gemeente te gelasten een nieuwe beslissing op bezwaar te nemen. Aan dit verzoek heeft de rechtbank op 17 januari 2007 gevolg gegeven. Uw raad moet daardoor uiterlijk 23 februari 2007 een nieuwe beslissing op bezwaar nemen Juridische analyse De vraag is nu wat de nieuwe beslissing op bezwaar moet inhouden. Daarbij moet voorop worden gesteld dat aan de beslissing op bezwaar een complete heroverweging ten grondslag moet liggen. Dit uiteraard met inachtname van het eerder uitgesproken oordeel van de rechtbank. Alvorens tot een conclusie van de analyse te komen zal hier eerst aandacht worden geschonken aan wat de rechtbank heeft beslist. Dan blijkt namelijk welke ruimte nog bestaat voor het innemen van een standpunt in zake de planschadeclaim Vonnis rechtbank Voor de inhoud van de nieuwe beslissing op bezwaar is alleen van belang het vonnis van de rechtbank in Daarin oordeelde de rechtbank dat het aangevochten besluit niet in stand kon blijven vanwege een onjuiste toepassing van artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Het raadsbesluit hield dus geen stand vanwege de onjuiste wetstoepassing die daaraan ten grondslag was gelegd. In feite oordeelde de rechtbank dat de SAOZ een uitzondering op de hoofdregel dat een puur planologische vergelijking moest plaatsvinden, over het hoofd had gezien. Deze uitzondering betrof de situatie dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid geen gebruik kan worden gemaakt van (in dit geval) de vrijstellingsmogelijkheid die het bestemmingsplan bood. Met het oordeel van de rechtbank kan en moet worden ingestemd. Vandaar dat in 2004 geen hoger beroep is ingesteld tegen het vonnis. Het ter plaatse vastgestelde beleid laat immers geen ruimte voor inwilliging van een vrijstellingsverzoek. Dit werd tevens geïllustreerd door de afwijzing van een dergelijk vrijstellingsverzoek. De rechtbank heeft slechts gezegd dat de wetstoepassing bij de afwijzing niet deugdelijk was. Dit impliceert dat de afwijzing in stand zou kunnen blijven als de wet wel goed wordt toegepast Nieuwe beoordeling verzoek Vaststaat dat de bouwmogelijkheden van de heer Hendriks door het nieuwe bestemmingsplan zijn beperkt en hij dus in een planologisch nadeliger positie is komen te verkeren. Daarmee is evenwel niet gezegd dat de planschadeclaim moet worden toegewezen. Er is nog een vereiste voor honorering van een planschadeclaim. Artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening schrijft namelijk voor dat ook moet worden beoordeeld of de schade in redelijkheid niet of niet geheel ten laste van de heer Hendriks moet blijven. Volgens vaste jurisprudentie is onderdeel van deze beoordeling of sprake is van passieve risicoaanvaarding. Anders gezegd, of de heer Hendriks door het nalaten van concrete acties het risico heeft genomen dat de situatie voor hem ongunstig zou uitpakken. Door het indienen van een principeverzoek in 1992, vóór het in werking treden van een voorbereidingsbesluit, heeft de heer Hendriks een poging ondernomen om een voor hem gunstige uitkomst te krijgen. Hij heeft zijn Pagina 4 van 10

5 principeverzoek herhaald in Of de eerste poging echter concreet en realistisch1 genoeg was, is de vraag. Een principeverzoek kan in dit kader niet gelijk worden gesteld aan een (formele) bouwvergunningaanvraag, Een reactie op een principeverzoek wordt in de meeste gevallen niet als een besluit gezien. Daarbij gelden geen formele eisen voor de termijn waarbinnen op een principeverzoek moet worden gereageerd. Tenslotte is volgens de jurisprudentie zelfs een bouwvergunningaanvraag in sommige gevallen niet voldoende.2. Duidelijk dient ook te zijn dat de gevraagde bouwvergunning inderdaad kon worden verleend. Als de heer Hendriks vóór het in werking treden van het eerste voorbereidingsbesluit op 6 januari 1993 een formele bouwvergunningaanvraag had ingediend, had de aanvraag aan het op dat moment vigerende planologische regime, het uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak, moeten worden getoetst. Op grond van dat regime was woningbouw in principe toegestaan, althans indien aan de bouwverordening zou kunnen worden voldaan. Omdat GS goedkeuring hadden onthouden aan het plangedeelte, herleefde de oude planologische regeling in het Uitbreidingsplan. Het indienen van een formele bouwvergunningaanvraag na de onthouding van goedkeuring had echter niet tot gevolg gehad dat wel direct een bouwvergunning zou zijn verleend. Op grond van artikel 50, vierde lid Woningwet (zoals deze gold vóór 3 april 2000) en artikel 30 Wet op de Ruimtelijke Ordening, bestond namelijk nog een aanhoudingsplicht. Omdat het plan in strijd was met het toekomstige plan, d.w.z. het bestemmingsplan Kern Valkenburg 1e herziening, lag bouwvergunningverlening niet voor de hand. De heer Hendriks heeft het risico van eventuele voor hem negatieve ontwikkelingen als zodanig niet willen aanvaarden, hetgeen blijkt uit het feit dat hij tijdig, d.w.z. voor het in werking treden van een voorbereidingsbesluit, een principeverzoek heeft ingediend. Door het achterwege laten van het indienen van een formele bouwvergunningaanvraag, in plaats van een tweede principeverzoek in 1995, heeft de heer Hendriks echter op passieve wijze het risico aanvaard dat zijn plannen niet meer zouden kunnen worden uitgevoerd. Voor concrete actie bestond zeker aanleiding, omdat de gemeente niet snel en eenduidig op het eerste principeverzoek heeft gereageerd Resterende juridische opmerkingen Ten slotte nog twee opmerkingen om eventuele misverstanden te voorkomen. - Bij vergelijking van planologische regimes komt geen betekenis toe aan eventuele gewekte verwachtingen ten aanzien van de op basis van het plan te verwezenlijken bouwplannen.3 Dat van gemeentezijde destijds zou zijn gesuggereerd (waarvan overigens geen bewijzen in het dossier aanwezig zijn; het gaat slechts om een niet door de gemeente bestreden stelling van de heer Hendriks) dat het principeverzoek welwillend zou worden behandeld, is dus niet van belang voor de beoordeling van de planschadeclaim. - Voorafgaand aan het van kracht worden van het bestemmingsplan Kern Valkenburg gold voor het perceel aan het Casinoplein het Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemming in hoofdzaak uit 1957, met de bestemming bebouwde kommen met hoofdwegen en aanwezige bebouwing. Omdat in dit plan geen bouwvoorschriften waren opgenomen, gold de Gemeentelijke Bouwverordening op dit punt aanvullend. Ingevolge deze regelgeving was het realiseren van een woning in principe toegestaan, indien uiteraard aan de verschillende eisen van de bouwverordening zou worden voldaan. Onduidelijk is of het verzoek destijds hieraan voldeed en de bouwvergunning dus had moeten worden verleend. Ook dit aspect mag hier verder geen rol spelen omdat het geen formele bouwvergunningaanvraag betrof maar een informele, een zogeheten principeverzoek. 1 Zie Ab 1 november 1999 BR 2000/852 en Ab 31 mei 1999, BR 2000/134: stilzitten verzoeker werkt in zijn nadeel. Daarbij moet verzoeker serieuze pogingen hebben gedaan om de oude bestemming te realiseren toen dat nog mogelijk was, en worden deze pogingen bovendien door de Afdeling ook op hun haalbaarheid getoetst. Het zomaar indienen van bouwplannen is dus niet altijd voldoende. 2 Zie nogmaals Ab 31 mei 1999, BR 200/134: een concrete poging bestaat uit het indienen van een officiële en bestemmingsplanconforme bouwaanvraag. 3 Ab 28 augustus 1995, BR 1996, 590 (Binnenmaas). Pagina 5 van 10

6 Conclusie Door het in werking treden van het bestemmingsplan Kern Valkenburg, 1e herziening is een planologisch nadeliger situatie ontstaan ten opzichte van het daaraan voorafgaand geldende regime in het Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak. De eventueel geleden schade als gevolg van de planologisch verslechtering dient echter voor rekening van de heer Hendriks te blijven, omdat hij heeft nagelaten om concrete pogingen (in de zin van een formele bestemmingsplanconforme bouwaanvraag) in het werk te stellen om zijn plannen te verwezenlijken voordat het gewijzigde regime in werking trad. Het verzoek van de heer Hendriks komt dan ook voor afwijzing in aanmerking. 3. Relatie met bestaand beleid Ten aanzien van planschadeclaims bestaat geen beleid. Wel is er een relatie met het planologisch/ stedebouwkundige beleid met betrekking tot het Casinoplein. In 1998 heeft uw raad zich uitgesproken voor het niet meer toestaan van bebouwing op de plaats waar de heer Hendriks dit voorstond. Dit beleid is neergelegd in de toelichting bij het bestemmingsplan en was de reden van het weigeren van de toentertijd door de heer Hendriks gevraagde vrijstelling. Tevens ligt dit beleid ten grondslag aan het oordeel van de rechtbank dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de bouwmogelijkheid (door middel van vrijstelling) niet kan worden gerealiseerd. Het beleid is aldus de oorzaak van het door de heer Hendriks geleden planologisch nadeel. 4. Gewenst beleid en mogelijke opties n.v.t. 5. Aanbestedingen n.v.t. 6. Financiën geen 7. Communicatie n.v.t. 8. Afwegingen en Advies De onder punt 2 van dit voorstel gemaakte juridische analyse leidt er toe dat de planschadeclaim (weer) moet worden afgewezen, zij het nu vanwege zogenoemde passieve risicoaanvaarding. Hierbij gaan we er van uit dat in 1992 inderdaad geen formele bouwvergunningaanvraag is ingediend. In het dossier is deze namelijk niet aanwezig. Eveneens afwezig is het principeverzoek waaraan in dit voorstel uitdrukkelijk wordt gerefereerd, op basis van een advies uit 2001 van Tonnaer Adviseurs in Omgevingsrecht. Daarin wordt melding gemaakt van het bedoelde principeverzoek. We moeten erop wijzen dat dit nieuwe afwijzingsbesluit wordt gebaseerd op de veronderstelling dat het in 1992 (en in 1995) principeverzoeken tot bouwen en geen bouwvergunningaanvragen betrof. Als de heer Hendriks echter stukken kan overleggen waaruit blijkt dat hij in 1992 een formele bouwvergunningaanvraag heeft ingediend (en dus geen principeverzoek), moet worden beoordeeld of deze aanvraag destijds voor inwilliging in aanmerking zou zijn gekomen. Als dat zo is, dan bestaat recht op planschadevergoeding omdat geen sprake is van passieve risicoaanvaarding. Advies: Omdat gedurende deze slepende procedure geen formele bouwvergunningaanvraag boven water is gekomen, kunnen we vrijwel zeker uitsluiten dat het destijds ging om Pagina 6 van 10

7 bouwvergunningaanvragen. Daarom stellen wij voor de planschadeclaim af te wijzen met verwijzing naar de passieve risicoaanvaarding zoals in het voorgaande is beargumenteerd. Voor de goede orde, indien komt vast te staan dat geen sprake is van passieve risicoaanvaarding zoals hierboven geschetst, dan moet alsnog het weigeringsbesluit worden ingetrokken en een positief besluit daarvoor in de plaats gesteld. 9. Bijlagen proceduredossier met o.a.: planschadeclaim 2 juli 2001 besluit tot weigering toekennen planschadevergoeding 12 mei 2003 bezwaarschrift tegen weigering planschadevergoeding 9 juli 2003 en 15 september 2003 beslissing op bezwaar 29 maart 2004 beroep tegen beslissing op bezwaar 11 augustus 2004 gegrondverklaring beroep door rechtbank 29 maart 2005 beroep tegen uitblijven nieuwe beslissing op bezwaar 27 november 2006 gegrondverklaring beroep door rechtbank en stellen termijn voor nemen nieuwe beslissing op bezwaar 12 januari 2007 Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. C.A.C.M. Nuijtens burgemeester Pagina 7 van 10

8 De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Overwegende dat : begin 1992 de heer Hendriks een principeverzoek bij de gemeente Valkenburg heeft ingediend om te mogen bouwen in zijn achtertuin, gelegen aan het Casinoplein in Valkenburg. Op dat moment ter plaatse het Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak (uit 1957) gold, met de bestemming bebouwde kom en aanverwante zaken. De gemeente na enige tijd heeft gereageerd op het verzoek, in die zin dat de plannen niet negatief waren ontvangen. In 1994 de gemeente het bestemmingsplan Kern Valkenburg in procedure bracht, waarin het desbetreffende perceel aanvankelijk zodanig werd bestemd dat woningbouw indirect mogelijk was (via een wijzigingsbevoegdheid). In verband met naderhand gewijzigde planologische inzichten bij de gemeente de indirecte bouwmogelijkheid bij de vaststelling van het bestemmingsplan Kern Valkenburg is geschrapt; bij brief van 30 juli 1998 de heer Hendriks het college van burgemeester en wethouders heeft gevraagd om vrijstelling te verlenen van het bestemmingsplan Kern Valkenburg/Kern Valkenburg herziening 1997, om via die weg alsnog woningbouw op het perceel mogelijk te maken. Dit verzoek is in 1998 geweigerd. Een tegen de afwijzing ingediend bezwaarschrift is ongegrond verklaard, evenals het later ingediende beroep bij de rechtbank tegen het besluit op bezwaar; bij brief, bij de gemeente ontvangen op 2 juli 2001, de heer Hendriks, Th. Dorrenplein 16 A in Valkenburg aan de Geul, heeft verzocht om vergoeding van planschade ex. artikel 49 Wet op de Ruimtelijke Ordening. Hij stelt schade te hebben geleden, omdat de gemeenteraad het bestemmingsplan Kern Valkenburg zodanig heeft vastgesteld, dat hij op een perceel aan het Casinoplein (sectie A, nr. 2232) geen woning meer kan bouwen; wij dit verzoek op 12 mei 2003 hebben afgewezen na een dienovereenkomstig advies van de Stichting Advisering Onroerende Zaken (SAOZ). Als motivering werd aangevoerd dat de bouwmogelijkheid nog bestond, zij het dat ten behoeve daarvan wel vrijstelling moest worden verleend. De heer Hendriks diende op 9 juli 2003 een bezwaarschrift in tegen de afwijzing. De rechtbank was het niet eens met onze afwijzingsgrond omdat de vrijstelling inmiddels was geweigerd en zodanig beleid was vastgesteld dat de vrijstellingsmogelijkheid als illusoir moest worden beschouwd. Dientengevolge werd onze beslissing op bezwaar van 29 maart 2004 op 29 maart 2005 vernietigd; de heer Hendriks, omdat de nieuwe beslissing op bezwaar uitbleef, de rechtbank heeft verzocht de gemeente te gelasten een nieuwe beslissing op bezwaar te nemen. Aan dit verzoek heeft de rechtbank op 17 januari 2007 gevolg gegeven; Dat voor de inhoud van de nieuwe beslissing op bezwaar alleen van belang is het vonnis van de rechtbank in Daarin oordeelde de rechtbank dat het aangevochten besluit niet in stand kon blijven vanwege een onjuiste toepassing van artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening; het raadsbesluit dus geen stand hield vanwege de onjuiste wetstoepassing die daaraan ten grondslag was gelegd. In feite de rechtbank oordeelde dat de SAOZ een uitzondering op de hoofdregel dat een puur planologische vergelijking moest plaatsvinden, over het hoofd had gezien. Deze uitzondering betrof de situatie dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid geen gebruik kan worden gemaakt van (in dit geval) de vrijstellingsmogelijkheid die het bestemmingsplan bood; dat met het oordeel van de rechtbank kan en moet worden ingestemd en om die reden in 2004 geen hoger beroep is ingesteld tegen het vonnis. Het ter plaatse vastgestelde beleid immers geen ruimte laat voor inwilliging van een vrijstellingsverzoek hetgeen tevens werd geïllustreerd door de afwijzing van een dergelijk vrijstellingsverzoek; dat de rechtbank slechts heeft gezegd dat de wetstoepassing bij de afwijzing niet deugdelijk was. Dit impliceert dat de afwijzing in stand zou kunnen blijven als de wet wel goed wordt toegepast; Pagina 8 van 10

9 vaststaat dat de bouwmogelijkheden van de heer Hendriks door het nieuwe bestemmingsplan beperkt zijn en hij dus in een planologisch nadeliger positie is komen te verkeren, waarmee evenwel niet is gezegd dat de planschadeclaim moet worden toegewezen. Er nog een vereiste is voor honorering van een planschadeclaim. Artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening schrijft namelijk voor dat ook moet worden beoordeeld of de schade in redelijkheid niet of niet geheel ten laste van de heer Hendriks moet blijven; volgens vaste jurisprudentie onderdeel van deze beoordeling is of sprake is van passieve risicoaanvaarding of anders gezegd, of de heer Hendriks door het nalaten van concrete acties het risico heeft genomen dat de situatie voor hem ongunstig zou uitpakken. Door het indienen van een principeverzoek in 1992, vóór het in werking treden van een voorbereidingsbesluit, heeft de heer Hendriks een poging ondernomen om een voor hem gunstige uitkomst te krijgen. Hij heeft zijn principeverzoek herhaald in Of de eerste poging echter concreet en realistisch 4 genoeg was, is de vraag. Een principeverzoek in dit kader niet gelijk kan worden gesteld aan een (formele) bouwvergunningaanvraag, Een reactie op een principeverzoek in de meeste gevallen niet als een besluit wordt gezien. Daarbij gelden geen formele eisen voor de termijn waarbinnen op een principeverzoek moet worden gereageerd. Tenslotte is volgens de jurisprudentie zelfs een bouwvergunningaanvraag in sommige gevallen niet voldoende. 5. Duidelijk dient ook te zijn dat de gevraagde bouwvergunning inderdaad kon worden verleend; als de heer Hendriks vóór het in werking treden van het eerste voorbereidingsbesluit op 6 januari 1993 een formele bouwvergunningaanvraag had ingediend, de aanvraag aan het op dat moment vigerende planologische regime, het uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak, had moeten worden getoetst. Op grond van dat regime was woningbouw in principe toegestaan, althans indien aan de bouwverordening zou kunnen worden voldaan; de oude planologische regeling in het Uitbreidingsplan herleefde omdat GS goedkeuring hadden onthouden aan het plangedeelte. Het indienen van een formele bouwvergunningaanvraag na de onthouding van goedkeuring echter niet tot gevolg had gehad dat wel direct een bouwvergunning zou zijn verleend. Op grond van artikel 50, vierde lid Woningwet (zoals deze gold vóór 3 april 2000) en artikel 30 Wet op de Ruimtelijke Ordening, bestond namelijk nog een aanhoudingsplicht. Omdat het plan in strijd was met het toekomstige plan, d.w.z. het bestemmingsplan Kern Valkenburg 1 e herziening, lag bouwvergunningverlening niet voor de hand; de heer Hendriks het risico van eventuele voor hem negatieve ontwikkelingen als zodanig niet heeft willen aanvaarden, hetgeen blijkt uit het feit dat hij tijdig, d.w.z. voor het in werking treden van een voorbereidingsbesluit, een principeverzoek heeft ingediend. Door het achterwege laten van het indienen van een formele bouwvergunningaanvraag, in plaats van een tweede principeverzoek in 1995, de heer Hendriks echter op passieve wijze het risico heeft aanvaard dat zijn plannen niet meer zouden kunnen worden uitgevoerd. Voor concrete actie bestond zeker aanleiding, omdat de gemeente niet snel en eenduidig op het eerste principeverzoek heeft gereageerd; door het in werking treden van het bestemmingsplan Kern Valkenburg, 1 e herziening een planologisch nadeliger situatie is ontstaan ten opzichte van het daaraan voorafgaand geldende regime in het Uitbreidingsplan aanwijzende de bestemmingen in hoofdzaak; de eventueel geleden schade als gevolg van de planologisch verslechtering echter voor rekening van de heer Hendriks dient te blijven, omdat hij heeft nagelaten om concrete pogingen (in de zin van een formele bestemmingsplanconforme bouwaanvraag) in het werk te stellen om zijn plannen te verwezenlijken voordat het gewijzigde regime in werking trad; 4 Zie Ab 1 november 1999 BR 2000/852 en Ab 31 mei 1999, BR 2000/134: stilzitten verzoeker werkt in zijn nadeel. Daarbij moet verzoeker serieuze pogingen hebben gedaan om de oude bestemming te realiseren toen dat nog mogelijk was, en worden deze pogingen bovendien door de Afdeling ook op hun haalbaarheid getoetst. Het zomaar indienen van bouwplannen is dus niet altijd voldoende. 5 Zie nogmaals Ab 31 mei 1999, BR 200/134: een concrete poging bestaat uit het indienen van een officiële en bestemmingsplanconforme bouwaanvraag. Pagina 9 van 10

10 Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 21 februari 2007; Gehoord de raadsadviescommissie Stedelijke Ontwikkeling en Beheer Gelet op het bepaalde in artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening B e s l u i t : Het bezwaarschrift van de heer Hendriks, Th. Dorrenplein 16 A in Valkenburg aan de Geul, ontvangen op 9 juli 2003 tegen de afwijzing van zijn verzoek van 2 juli 2001, om vergoeding van planschade ex. artikel 49 Wet op de Ruimtelijke Ordening (omdat de gemeenteraad het bestemmingsplan Kern Valkenburg zodanig heeft vastgesteld, dat hij op een perceel aan het Casinoplein (sectie A, nr. 2232) geen woning meer kan bouwen) ongegrond te verklaren waarmee tevens wordt voldaan aan de uitspraak van de rechtbank die op 17 januari 2007 heeft bepaald dat de gemeenteraad in deze zaak een nieuwe beslissing op bezwaar dient te nemen. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 19 maart De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. C.A.C.M. Nuijtens voorzitter Pagina 10 van 10