VENNOOTSCHAPSRECHT OVERZICHT VAN DE BESTAANDE VENNOOTSCHAPSVORMEN - WELKE VENNOOTSCHAPSVORM TE KIEZEN

Transcriptie

1 VENNOOTSCHAPSRECHT OVERZICHT VAN DE BESTAANDE VENNOOTSCHAPSVORMEN - WELKE VENNOOTSCHAPSVORM TE KIEZEN 1

2 CONTACT PARMENTIER GUY MGI BVBA Valkenlaan Schoten Tel: 03/ Mail: Guy Parmentier Bedrijfsrevisor Executive professor University of Antwerp Management School 2008 (Real Estate Accounting) Professor Karel De Grote Hogeschool Antwerp (Audit/Valuation) Docent postgraduaat Antwerp Accountancy Guest professor University Maastricht (Valuation) Guest professor University of Economics Nicosia (Cyprus) Author of the book Business Valuation ( Intersentia) 2

3 ISBN

4 INHOUD 1. Definities en inleidende bepalingen 2. De oprichting 3. Het kapitaal en de aandelen 4. Het bestuursorgaan 5. Alarmbelprocedure 6. Herstructureringen 7. Bijzonderheden 4

5 1. DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN 5

6 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN Wat is een vennootschap Wat is een verbonden vennootschap Grote en kleine vennootschap Grote en kleine groep 6

7 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Wat is een vennootschap? Art. 1 W. Ven.: Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meerdere nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. 7

8 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Constitutieve kenmerken : Een contract Tussen twee of meer personen Iets in gemeenschap brengen: In geld / In natura / In nijverheid Het doel: een nauwkeurig omschreven activiteit uitoefenen (Burgerlijke versus Handelsvennootschappen) Het oogmerk: rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel bezorgen aan de vennoten Art. 19 : de vennootschap wordt aangegaan tot het gemeenschappelijk belang van partijen Art. 32 : ieder moet deelnemen aan winst en verlies 8

9 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Constitutieve kenmerken : Een contract: onderhands of authentiek Tussen twee of meer personen: de pluraliteitsvereiste uitzondering : de E BVBA Bijzondere pluraliteitsvereiste : de coöperatieve vennootschap : minimum 3 Praktijk : let op met vereniging van aandelen in één hand! 9

10 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Vereniging van aandelen in één hand : Principe : van rechtswege ontbinding indien minder dan één vennoot Reden : bij de vereniging van alle aandelen in één hand kan er geen sprake zijn van een contract Uitzondering : BVBA, NV, Comm. VA 10

11 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Praktijk : Vereniging van aandelen in één hand in een BVBA (art.213 W.Venn.): kan verder blijven bestaan als E BVBA maar art. 213 : gestort kapitaal moet EUR bedragen binnen 1 jaar, tenzij Binnen het jaar terug een tweede aandeelhouder Binnen het jaar ontbinding Sanctie : hoofdelijke aansprakelijkheid voor de enige vennoot voor alle verbintenissen vanaf het tijdstip van de éénhoofdigheid let op : enige vennoot is een vennootschap => aansprakelijkheid 11

12 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Praktijk : Vereniging van aandelen in één hand in een BVBA (art.213 W.Venn.): kan verder blijven bestaan als E BVBA maar art. 213 : gestort kapitaal moet EUR bedragen binnen 1 jaar, tenzij Binnen het jaar terug een tweede aandeelhouder Binnen het jaar ontbinding Sanctie : hoofdelijke aansprakelijkheid voor de enige vennoot voor alle verbintenissen vanaf het tijdstip van de éénhoofdigheid let op : enige vennoot is een vennootschap => aansprakelijkheid 12

13 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Praktijk : Vereniging van aandelen in één hand in een VOF of Comm. V. : van rechtswege ontbonden alle bepalingen art. 208 WIB92 m.b.t. de ontbinding van de vennootschap treden in werking! Pluraliteitsvereiste in de CVBA en CVOA : Minimum 3 aandeelhouders Ontbinding van de vennootschap indien minder dan 3! 13

14 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Praktijk : Problematiek van de echtgenoten : één aandeelhouder of twee? In de praktijk stelt zich vaak de vraag voor hoeveel vennoten de echtgenoten tellen die gemeenschapsgoederen inbrengen. De vraag is essentieel vermits de nietigheid van de vennootschap kan gevorderd worden wanneer niet voldaan is aan de pluraliteitsvereiste, tenzij het een E BVBA betreft. (art. 454 W.Venn.). 14

15 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Praktijk : Gehuwd onder het wettelijk stelsel : zij zullen slechts als twee afzonderlijke oprichters beschouwd worden, wanneer zij eigen aandelen verwerven, d.w.z. door een inbreng van eigen goederen : Door inbreng van goederen van voor het huwelijk verkregen via schenking of testament Gehuwd met scheiding van goederen : zij zullen beschouwd worden als twee afzonderlijke aandeelhouders, wanneer zij hun inbreng gedaan hebben met eigen goederen. 15

16 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Samenvatting pluraliteitsvereiste : BVBA : één of meer NV : twee of meer CVBA en CVOA : 3 of meer Comm. VA : 2 of meer VOF : 2 of meer 16

17 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Categorieën van vennootschappen : Met of zonder rechtspersoonlijkheid Met of zonder beperkte aansprakelijkheid Personen versus kapitaalvennootschappen Handels versus burgerlijke vennootschap 17

18 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP De verschillende vennootschapsvormen (art. 2 W. Ven.): Vennootschappen met rechtspersoonlijkheid : (art 2 2 W. Ven.) Afgescheiden vermogen Voordeel: beperkte aansprakelijkheid Keerzijde van de medaille: formalisme (art. 2 4 W. Ven.) Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid: Geen formalisme: kan mondeling worden opgericht Onbeperkt aansprakelijk De maatschap, de THV en de stille handelsvennootschap hebben GEEN rechtspersoonlijkheid (art 2 1 W Ven)=> fiscaal transparant 18

19 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Volkomen versus onvolkomen rechtspersoonlijkheid: Volkomen rechtspersoonlijkheid: Beperkte aansprakelijkheid van de vennoten. In principe is de aandeelhouder niet aansprakelijk voor de verbintenis van de vennootschap. Uitz. : 1. Oprichtersaansprakelijkheid (BVBA art. 229, CVBA art. 405, NV art. 456 W. Ven. ) 2. Afzonderlijke overeenkomsten met hoofdelijke borgstelling Onvolkomen rechtspersoonlijkheid: Onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk, maar de schuldeiser moet eerst de vennootschap aanspreken, alvorens hij het privé vermogen van de vennoten kan aanspreken. (VOF Art. 204 W. Ven.) Reden : omwille van de rechtspersoonlijkheid 19

20 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid De maatschap De tijdelijke handelsvennootschap (THV) De stille handelsvennootschap (SHV) 20

21 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Personenvennootschap versus kapitaalvennootschap Personenvennootschap Belang aan persoon => om toe te treden moet men aan bepaalde voorwaarden voldoen (gesloten karakter) Kapitaalvennootschap Persoon minder belangrijk wat telt is de INBRENG Gevolg: Open karakter: aandelen zijn op eenvoudige wijze te verwerven of te vervreemden. Tussensituatie : de aandeelhoudersovereenkomst 21

22 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid : Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid (BVBA) Naamloze Vennootschap (NV) Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid (CVBA) Europese Vennootschap (SE) 22

23 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP Vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkheid : Coöperatieve Vennootschap met Onbeperkte Aansprakelijkheid (CVOA) Gewone Commanditaire Vennootschap (Comm. V) : gedeeltelijk! Vennootschap Onder Firma (VOF) Commanditaire Vennootschap op Aandelen (Comm. VA) : gedeeltelijk! Landbouwvennootschap (LV) Economisch Samenwerkingsverband (ESV) 23

24 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN: WAT IS EEN VENNOOTSCHAP De burgerlijke of handelsaard van een vennootschap wordt bepaald door haar doel (art. 3 2 W. Ven.) Handelsvennootschap: Handels of industriële activiteit zoals voorzien in Wetboek van Koophandel Toepassingsgebied: wetboek Vennootschappen Burgerlijke vennootschap: Accountants, dokters, advocaten, revisoren, notarissen Vennootschap met het doel een familiaal patrimonium te beheren Mogelijkheid tot omvorming van burgerlijk naar handelsvennootschap met behoud van burgerlijk doel. 24

25 DEFINITIES EN INLEIDENDE BEPALINGEN Wat is een vennootschap Wat is een verbonden vennootschap Grote en kleine vennootschap Grote en kleine groep 25

26 VERBONDEN VENNOOTSCHAP Art. 11 W.Venn. : Met een vennootschap verbonden vennootschap = Vennootschappen waarover zij een controlebevoegdheid uitoefent Vennootschappen die een controlebevoegdheid over haar uitoefenen Vennootschappen waarmee zij een consortium vormt Belang? Grote of kleine vennootschap? Grote of kleine groep? Fiscaliteit! 26

27 GROTE OF KLEINE VENNOOTSCHAP Art. 15 W.Venn. : Kleine vennootschappen zijn deze vennootschappen met rechtspersoonlijkheid die voor het laatste en het voorlaatst afgesloten boekjaar, niet meer dan één der volgende criteria overschrijden : Jaargemiddelde personeelsbestand : 50 Omzet excl. BTW : EUR Balanstotaal : EUR Tenzij het jaargemiddelde van het personeelsbestand meer dan 100 bedraagt M.a.w. : grote vennootschap = Jaargemiddelde personeelsbestand meer dan 100 Minstens twee criteria overschreden 27

28 GROTE OF KLEINE VENNOOTSCHAP Praktijk : zie advies CNB 2010/05 JAAR MEER DAN één CRITERIUM OVERSCHREDEN* GROOTTE VAN DE VENNOOTSCHAP? NEE NEE NEE JA NEE NEE JA 28

29 GROTE OF KLEINE VENNOOTSCHAP Praktijk: Hoe berekenen? => zie Advies CBN 2010/5 (zie bijlage): Stel bijvoorbeeld dat een vennootschap tijdens de boekjaren 1, 2 en 3 de criteria niet overschrijdt. In de loop van boekjaar 4 wordt echter meer dan één van de criteria overschreden. Deze vennootschap zal toch nog als klein worden beschouwd gedurende het boekjaar 4, omdat ze dan voor het laatst afgesloten boekjaar (3) en het voorlaatst afgesloten boekjaar (2) niet meer dan één van de criteria overschreden heeft. Daarentegen zal ze niet meer als klein worden beschouwd vanaf boekjaar 5, ongeacht of ze de criteria op dat moment al dan niet overschrijdt, want één van de twee laatst afgesloten boekjaren (4) overschreed ze meer dan één criterium. JAAR MEER DAN één CRITERIUM OVERSCHREDEN* GROOTTE VAN DE VENNOOTSCHAP NEE NEE NEE JA NEE NEE JA KLEIN KLEIN GROOT GROOT KLEIN 29

30 GROTE OF KLEINE VENNOOTSCHAP Praktijk : Vennootschapswetgeving : Aanstelling van een commissaris Volledig schema jaarrekening Jaarverslag Fiscaliteit : Pro rata afschrijving in jaar van verwerving Afschrijving bij de aankoop komende kosten Tarief notionele intrestaftrek Geen mogelijkheid tot aanleg investeringsreserve Tijdens eerste 3 boekjaren een verhoging voor onvoldoende voorafbetaling 30

31 GROTE OF KLEINE VENNOOTSCHAP Praktijk : Grote vennootschap aanstelling commissaris Kleine vennootschap hier geldt de individuele controlebevoegdheid van iedere aandeelhouder (art. 166 W.Venn.) Indien in een kleine vennootschap toch een commissaris wordt benoemd, vervalt het individueel controlerecht 31

32 GROTE OF KLEINE GROEP Art. 16 W.Venn. : Een vennootschap samen met haar dochtervennootschappen, of vennootschappen die samen een consortium uitmaken, worden geacht een kleine groep te vormen, indien deze vennootschappen samen, op geconsolideerde basis, niet meer dan één van de volgende criteria overschrijden : Jaaromzet excl. BTW : EUR balanstotaal : EUR jaargemiddelde van het personeelsbestand : 250 Pas als twee jaar lang de criteria worden overschreden, is er een grote groep. 32

33 GROTE OF KLEINE GROEP Toepassing van art. 15 W. Ven. in zijn GEHEEL (1) Art 15 5 verbonden ondernemingen: Criteria op geconsolideerde basis In kader van art 205quater 6 WIB (NOI) Verzet van de rechtspraak o.a. Rechtbank Leuven, 5 oktober 2012 (2) (1) Fiscoloog KMO definitie: enkel de eerste paragraaf telt 17/10/2012 (2) Fiscoloog: KMO definitie: beoordeling op geconsolideerde basis opnieuw afgewezen 7/11/

34 GROTE OF KLEINE GROEP Praktijkvragen : Afsluiting 31/12/2012 : welke jaren beoordelen? Beoordelen op geconsolideerde basis : in welke mate moet u consolideren? Criterium omzet : wat is omzet? Art. 11 : wat is verbonden? Op welk tijdstip te beoordelen? 34

35 GROTE OF KLEINE GROEP 35

36 HET LEEUWENBEDING Art. 30 W.Venn. : Wanneer de akte van vennootschap het aandeel van elke vennoot in de winsten of verliezen niet bepaalt, is ieders aandeel evenredig aan zijn inbreng in de vennootschap. Art. 32 W.Venn. : De overeenkomst die aan een van de vennoten de gehele winst toekent, is nietig. Hetzelfde geldt voor het beding waarbij de gelden of goederen, door een of meer van de vennoten in de vennootschap ingebracht, worden vrijgesteld van elke bijdrage in het verlies. 36

37 HET LEEUWENBEDING De oprichters moeten niet allemaal hetzelfde inbrengen, noch evenveel Een ongelijke inbreng is dus mogelijk, maar gaat in principe gepaard met een ongelijke winstverdeling De statuten kunnen hiervan afwijken en een winstdeel toekennen dat groter is dan het proportionele deel in de inbreng Maar deze ongelijkheid mag er niet toe leiden één vennoot uit te sluiten uit de winst of de gehele winst aan één vennoot toe te kennen 37

38 HET LEEUWENBEDING Praktijk : Het verbod op het leeuwenbeding is logischerwijze irrelevant in een E BVBA Art. 32 W.Venn. verbiedt letterlijk de volledige toekenning van winst en de vrijstelling van elk verlies, maar in de praktijk een ruimere interpretatie Het verbod is niet enkel van toepassing in de statuten, maar ook op eventuele (latere) aandeelhoudersovereenkomsten Sanctie : nietigheid van het beding (niet de nietigheid van de vennootschap zie vb. art. 228 W.Venn. : Bepalingen van de oprichtingsakte die betrekking hebben op de verdeling van de winst of het verlies en die strijdig zijn met artikel 32, worden voor niet geschreven gehouden) 38

39 2. DE OPRICHTING 39

40 DE OPRICHTING Het werken via geblokkeerde rekening dient te gebeuren bij: NV BVBA Comm. VA CVBA voor wat betreft het VASTE gedeelte van het kapitaal Inbreng van prestaties of kennis kan niet worden vergoed door aandelen in deze 4 vennootschapsvormen Dit soort inbreng is wel mogelijk in: VOF Comm. V CVOA 40

41 FINANCIEEL PLAN BVBA: art. 215 W.Venn. NV : art. 440 W.Venn. Verplicht neer te leggen bij de notaris (in vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid) Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de oprichters indien binnen periode van 3 jaar na oprichting faillissement Ontoereikend kapitaal voor normale bedrijfsuitvoering gedurende 2 jaar Voorlegging door notaris bij rechtbank op verzoek van rechtercommissaris Bij S BVBA : de oprichter moet zich verplicht laten bijstaan door boekhouder/accountant/bedrijfsrevisor 41

42 FINANCIEEL PLAN Verplicht: NV Comm. VA. BVBA E BVBA CVBA Niet verplicht: CVOA VOF Comm. V. 42

43 OPRICHTERSAANSPRAKELIJKHEID BVBA en CVBA : alle personen die verschijnen bij de oprichting dragen de oprichtersaansprakelijkheid NV: de statuten kunnen de oprichters aanduiden op voorwaarde dat de overige personen: enkel in geld hebben ingeschreven ( NIET inbreng) zij geen bijzondere voordelen genieten (art 450 W. Ven.) Oprichtersaansprakelijkheid omvat (art. 229 BVBA, art. 405 CVBA, art. 456 NV) : 1. volstorting volle gedeelte geplaatste kapitaal waarop niet op geldige wijze is ingeschreven 2. de gevolgen van de nietigheid van de vennootschap 3. de verbintenissen van de vennootschap naar een verhouding die de rechter vast stelt n.a.v. faillissement uitgesproken < 3 jaar indien maatschappelijk kapitaal onvoldoende voor 2 jaar bedrijfsvoering 43

44 OPRICHTERS - INSCHRIJVERS Het statuut van oprichter/inschrijver : Bij BVBA en CVBA : alle personen die bij de oprichting verschijnen, worden gekwalificeerd als oprichter, ongeacht de omvang van hun inschrijving. Zij komen dus allen in aanmerking voor de oprichtersaansprakelijkheid (art. 225 en 401 W.Venn.) Bij NV : Sommige verschijners bij de akte kunnen beschouwd worden als inschrijvers => geen oprichtersaansprakelijkheid (art. 450 W.Venn.) Voorwaarden : Uitdrukkelijk aangeduid in de oprichtingsakte De inschrijver mag niet meer dan 2/3 van het maatschappelijk kapitaal bijeenbrengen Mag enkel voor inbreng in speciën 44

45 HANDELINGEN VOOR OPRICHTERS Verbintenissen aangegaan voor een vennootschap in oprichting (art. 60 W. Ven.): Principe : persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid voor de oprichter Uitzondering : indien de vennootschap wordt opgericht binnen de twee jaar na het ontstaan van de aangegane verbintenis en de vennootschap die verbintenis overneemt binnen de twee maanden na de oprichting, dan wordt de verbintenis geacht ab initio door de vennootschap te zijn aangegaan. De promotor wordt in dit geval bevrijd van alle gehoudenheid De overname kan uitdrukkelijk of stilzwijgend gebeuren : Uitdrukkelijk : via oprichtingsakte Stilzwijgend : door uitvoering van een overeenkomst 45

46 HANDELINGEN VOOR OPRICHTERS Maar let op fiscaal : ComIB92 nr. 340/82 : fiscus aanvaardt de retroactiviteit enkel indien : Overeenstemming met de werkelijkheid : Let op met documenten : gebruik van oude facturen, steeds vermelden in oprichting Betrekking op een korte periode (max. 10 maanden) De juiste toepassing van de belastingwetgeving niet in de weg staat : steeds binnen hetzelfde aanslagjaar 46

47 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP Let op voor art. 49 WIB92! Uitgaven zijn slechts aftrekbaar als beroepskosten wanneer ze voldoen aan de voorwaarden van artikel 49 WIB 92. Meer bepaald moeten de kosten : gedaan of gedragen zijn in het belastbaar tijdperk om belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden en moet de echtheid en het bedrag hiervan bewezen worden. Volgens het Hof van Cassatie zijn uitgaven slechts aftrekbaar als beroepskosten wanneer ze inherent zijn aan de uitoefening van de beroepsactiviteit. M.a.w. wanneer ze verband houden met de maatschappelijke activiteit. Aldus wordt echter een voorwaarde toegevoegd aan de (fiscale) wet, wat de facto niet kan. Maar let op andere rechtspraak! 47

48 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP Het doel van de vennootschap mag niet te uitgebreid zijn! Artikel 1 en art 69 W. Venn. bepalen dat elke vennootschap haar activiteiten in de statuten nauwkeurig moet omschrijven. Bestuurders en zaakvoerders kunnen tegenover de vennootschap en tegenover derden aansprakelijk worden gesteld bij overtreding van de statuten. Een gedetailleerd doel is belangrijk omdat het de bestuurders/zaakvoerders eventueel zal beschermen tegen de vordering 48

49 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP Doelsoverschrijdende handelingen : Onder de aansprakelijkheid voor inbreuken op de statuten vallen verrichtingen gesteld buiten het maatschappelijk doel. Het is mogelijk dat de bestuurder of zaakvoerder geen deel heeft gehad aan de overtredingen. In dat geval is hij slechts ontheven van die aansprakelijkheid indien hem geen schuld kan worden verweten en indien hij die overtredingen heeft aangeklaagd op de eerste algemene vergadering nadat hij er kennis van heeft gekregen. Voorbeelden: opstarten van een activiteit buiten het doel die nadien verlieslatend blijkt te zijn. Problemen met curator of aandeelhouders 49

50 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP Doel per ongeluk overschreden : kan de vennootschap hier op terug komen? Basis is de derdenbescherming. Derden die ter goeder trouw handelen met de vennootschap moeten beschermd worden. De vennootschap zelf kan de onbevoegdheid van haar organen slechts inroepen als ze kan bewijzen dat de derde wist dat het om een doelsoverschrijdende handeling ging Gevolg : doeloverschrijdende handelingen vormen dus een reëel risico op aansprakelijkheidsvorderingen van derden Vb afsluiten aankoopcompromis onroerend goed met te beperkte financiële draagkracht van de onderneming zonder dat onroerend goed verrichtingen in het doel staan 50

51 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP Artsen en onroerend goed : Het maatschappelijk doel van een artsenvennootschap is van burgerlijke aard en is de uitoefening van de geneeskunde door haar vennoten. Elke handelsactiviteit is verboden. Bij oprichting van de vennootschap brengen de artsen hun volledige of een gedeelte van hun medische activiteiten in gemeenschap. In de professionele vennootschap met rechtspersoonlijkheid wordt de geneeskunde uitgeoefend door de vennoten in naam en voor rekening van de vennootschap. Alle inkomsten voortvloeiend uit de ingebrachte medische activiteit worden geïnd voor en door de vennootschap, zoals alle uit de medische activiteit voortvloeiende uitgaven door de vennootschap worden vereffend[1]. [1] ORDE VAN GENEESHEREN, Provenciale Raad Oost Vlaanderen, Leidraad voor vennootsch Bekeken 27 juli 2009 op raden/oost vlaanderen/nieuws/ 51

52 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP De arts en de Order van geneesheren : De Nationale Raad stelt (2007) dat het beleggen in roerende en onroerende goederen in alle professionele vennootschappen, zowel éénals meerpersoonsvennootschappen onder strikte voorwaarden kan worden toegelaten. Volgende criteria[1] dienen expliciet in de statuten vermeld te worden: Het moet blijken dat het om een bijkomstig doel gaat; de handelingen mogen niet van aard zijn het burgerlijk karakter van de vennootschap te wijzigen; één en ander mag in gene mate aanleiding geven tot het ontwikkelen van welke commerciële activiteit ook; de vennoten dienen de modaliteiten van een akkoord over het investeringsbeleid te bepalen. 52

53 DOEL VAN DE VENNOOTSCHAP Standpunt van de fiscus : De administratieve commentaar [1] stelt uitdrukkelijk dat al wat een vennootschap buiten haar gestorte kapitaal verkrijgt een baat van haar beroepswerkzaamheid is en na eventuele aftrek van de kosten, een maatschappelijke winst vormt dewelke in beginsel belastbaar is. Hierbij is het van geen belang of de gedane verrichtingen welke inkomsten opleveren al of niet binnen het maatschappelijk doel vallen van de vennootschap, zodat er, om de winst van een aan de vennootschapsbelasting onderworpen vennootschap te bepalen, met betrekking tot de inkomsten, geen onderscheid dient gemaakt te worden tussen handelingen welke verricht worden in overeenstemming met het statutaire doel van de vennootschap en handelingen welke het maatschappelijk doel overschrijden. Dit onderscheid is echter wel van belang voor de door de vennootschap gemaakte kosten. kunnen verworpen worden 53

54 DE OPRICHTING: SAMENGEVAT BVBA CVBA CVOA Notariële akte Verplicht Verplicht Niet verplicht Financieel plan Verplicht Verplicht Niet verplicht Vennoten Aantal Min. 1 Min. 3 Min.3 Aansprakelijkheid Beperkt tot inbreng Beperkt tot inbreng Onbeperkt en hoofdelijk 54

55 DE OPRICHTING: SAMENGEVAT VOF Comm. V NV Comm. VA Notariële akte Niet verplicht Niet verplicht Verplicht Verplicht Financieel plan Niet verplicht Niet verplicht Verplicht Verplicht Vennoten # Min. 2 Min. 2 Min.2 Min. 2 Aansprakelijkheid Onbeperkt en hoofdelijk Stille venn.: Beperkt tot inbreng Beherende: Onbeperkt en hoofdelijk Beperkt tot inbreng Stille venn.: Beperkt tot inbreng Beherende: Onbeperkt en hoofdelijk 55

56 3. HET KAPITAAL EN DE AANDELEN 56

57 KAPITAAL MINIMUM GEPLAATST GESTORT BVBA EUR EUR EBVBA EUR EUR CVBA EUR EUR NV EUR EUR COMM. VA EUR EUR VOF 1 EUR 1 EUR COMM. V 1 EUR 1 EUR CVOA 1 EUR 1 EUR 57

58 KAPITAAL Minimum te volstorten kapitaal NV? Stel oprichting van een NV met 3 aandeelhouders Aandeelhouder A brengt een goed in ter waarde van EUR Aandeelhouders B en C brengen elk een kapitaal in t.b.v EUR Hoeveel dient er minimum volstort te worden? Aandeelhouder A brengt zijn goed onmiddelijk volledig in. Dit is wettelijk gezien niet verplicht. Inbreng in natura dient binnen de 5 jaar vervolledigd te worden. Minimum te volstorten kapitaal t.b.v EUR is in casu reeds voldaan. 58

59 KAPITAAL Minimum te volstorten kapitaal NV? (vervolg) Ieder aandeel in kapitaal dient voor 25% volstort te worden. Aandeelhouders B en C dienen aldus min EUR elk te volstorten. Het minimumkapitaal bij oprichting van deze NV zal aldus EUR bedragen. 59

60 KAPITAAL Minimum te volstorten kapitaal BVBA? Stel oprichting van een BVBA met 2 vennoten Verdeling aandelen 50/50 Geplaatst kapitaal: EUR Vennoot X volstort het minimim per aandeel : 1/5 per aandeel (art. 223 W.Venn.) Hoeveel dient er minimum volstort te worden? Minimum te volstorten kapitaal : EUR Vennoot X volstort : 50% x = x 20% = EUR Vennoot Y moet bijgevolg = EUR volstorten 60

61 KAPITAAL Soorten inbreng In speciën In natura BVBA, NV, CVBA, Comm. VA => worden vergoed door aandelen Van werk (kennis) Comm. V, VOF, CVOA => wordt niet vergoed door aandelen (vb. winstbewijs) 61

62 KAPITAAL EN EFFECTEN In ruil voor de inbreng worden aandelen toegekend. Soorten aandelen : Indeling naar vorm : Aandelen op naam Aandelen aan toonder Gedematerialiseerde aandelen : enkel in NV (art. 453 W.Venn.) 62

63 KAPITAAL EN EFFECTEN Indeling naar rechten : BVBA Aandelen in het kapitaal Aandelen zonder stemrecht Obligaties op naam Geen publiek beroep op spaarwezen CV : Aandelen in het kapitaal Obligaties op naam 63

64 KAPITAAL EN EFFECTEN Indeling naar rechten : NV : Aandelen in het kapitaal Aandelen zonder stemrecht Obligaties Converteerbare obligaties winstbewijzen 64

65 KAPITAAL EN EFFECTEN Aandelen zonder stemrecht (mogelijk in BVBA en NV) : art. 240 en 480 W.Venn. Aandelen zonder stemrecht mogen niet meer dan 1/3 van het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen Ingeval er uitkeerbare winst is, moeten aandelen zonder stemrecht recht geven op en preferent dividend Voorrecht op terugbetaling van de kapitaalinbreng Nut : Creatie van kapitaal mogelijk maken zonder de machtsstructuur te beïnvloeden Erfopvolging : de erfgenaam die bestemd is om de vennootschap te leiden, ontvangt aandelen met stemrecht. De overige erfgenamen ontvangen aandelen zonder stemrecht 65

66 KAPITAAL EN EFFECTEN Obligaties (mogelijk in CVBA, BVBA en NV) : Maar vertegenwoordigen in principe het kapitaal niet Converteerbare obligaties zijn enkel mogelijk in de NV 66

67 KAPITAAL EN EFFECTEN Winstbewijzen (enkel mogelijk in NV) : Winstbewijzen worden uitgegeven ter vergoeding van inbrengen die niet tot het kapitaal hebben bijgedragen vb. inbreng van kennis of arbeid Oorspronkelijk gebruikt als toekenning voor niet waardeerbare inbrengen (vb. kennis), maar ondertussen uitgebreid tot economisch waardeerbare inbrengen 67

68 KAPITAAL EN EFFECTEN Winstbewijzen (enkel mogelijk in NV) : De rechten die winstbewijzen verlenen, wordt vrij in de statuten geregeld : Recht op winstdeelname moet er altijd zijn Stemrecht Dividendrecht Recht op een deel van het liquidatiesaldo 68

69 KAPITAAL EN EFFECTEN Verschil aandelen en winstbewijzen Aandelen = eigendomsrecht Stel men verkoopt de vennootschap, dan krijgt men als aandeelhouder een vergoeding voor zijn aandelen. Winstbewijzen = geen eigendomsrecht De houder van een winstbewijs heeft geen recht op een eventuele vergoeding in geval van verkoop van de vennootschap 69

70 KAPITAAL EN EFFECTEN Het aandeelhoudersregister : De overdracht van aandelen is niet tegenwerpelijk aan de vennootschap en aan derden, zolang het aandelenregister niet is ingevuld. Er moet dus een onderscheid gemaakt worden tussen : de aandelenovereenkomst waaruit het juridische eigendomsrecht blijkt. =de formele vereiste van inschrijven in het aandelenregister Dit is als het ware identiek zoals bij een aankoop onroerend goed waarbij het compromis tussen partijen een geldige eigendomsoverdracht is en de registratie van de akte de formele vereiste. 70

71 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen bij de NV : Regel : Vrije overdraagbaarheid van aandelen Uitzondering: Onvervreemdbaarheidsclausules (art. 510 W. Ven.) Goedkeuringsclausules Voorkoopclausules Voorwaarden: Beperkt in tijd : niet gedefinieerd voor onvervreemdbaarheidsclausule Goedkeuring en voorkoop : mogen er niet toe leiden dat de onvervreemdbaarheid met 6 maanden verlengd wordt Verantwoord door belang van de vennootschap Typisch voorbeeld : kapitaalkrachtige aandeelhouder aan vennootschap binden Hoe? Statuten Aandeelhoudersovereenkomsten 71

72 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de BVBA: Regel: Beperkt Uitzondering: vrije overdracht indien aan: Medevennoot Echtgeno(o)t(e) (Groot)ouders (Klein)kinderen Andere personen vermeld in statuten Uitzondering op de uitzondering : Statutaire bepalingen (art. 249 W. Ven.) Tegenstelbaar vanaf inschrijving in aandeelhouderregister (art W. Ven.) 72

73 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Regel: vrij aan vennoten Uitzondering: Statutaire beperkingen (art. 362 W. Ven.) Specifiek aan Coöperatieve Vennootschap : Mogelijkheid om uit de vennootschap te treden of gedeelte aandelen laten terugnemen zonder dat ze een overnemer voor aandelen moeten vinden. Dit recht mag enkel uitgeoefend worden gedurende de eerste 6 maanden boekjaar (art. 367 W. Venn.) 73

74 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Praktisch (Art 367 W. Venn ) Uittredend vennoot zegt vennootschapscontract éénzijdig op en heeft recht op vergoeding van zijn scheidingsaandeel De uittreding mag het vast gedeelte van het kapitaal niet beïnvloeden! Voorwaarde min. Aantal vennoten van 3 blijft bestaan! (Zo niet, mag de uittreding geweigerd worden) Geen statutenwijziging genoodzaakt 74

75 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Beperkingen (Art 367 W. Venn ) Enkel tijdens de eerste 6 maanden van het boekjaar. Omzeilen? Vennootschap kan ontslag in de tweede helft toestaan dat vervolgens ingaat in het volgend boekjaar Statutaire beperkingen Rechten Uitbetaling op basis van de balans boekjaar uittreding Voorbeeld uittreding per 15 april 2012 => berekening vergoeding o.b.v. balans per 31 december 2012 Voorbeeld ontslag 15 augustus 2012 => ingang ontslag per 1 januari 2013 en berekening vergoeding o.b.v. balans per 31 december

76 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Vergoeding Geen recht op wettelijke noch onbeschikbare reserves Eventueel recht op de beschikbare reserves indien opgenomen in de statuten Statuten bepalen de waarde van de vergoeding: Initiële waarde van het aandeel Eventueel verhoogd met deel beschikbare reserves (in verhouding tot het aantal aandelen vennoot t.o.v. totaal aantal aandelen) 76

77 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Coöperatieve vennootschap mag zelf geen aandelen inkopen dus 3 mogelijkheden Één of meerdere vennoten nemen de aandelen over Één of meerdere nieuwe vennoten kopen de aandelen De vennootschap voert een kapitaalvermindering door Bron: 77

78 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Boekhoudkundige verwerking bij kapitaalvermindering 10. Kapitaal Aan 5. Financiële instelling Bron: 78

79 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Voorbeeld: Scenario CVBA met 4 vennoten, elk 25% van het kapitaal van EUR Het vast kapitaal bedraagt EUR (wettelijk minimum) Twee vennoten wensen uit te treden via een kapitaalvermindering Is dit mogelijk? Bron: 79

80 KAPITAAL EN EFFECTEN De overdracht van aandelen in de Coöperatieve vennootschap: Voorbeeld: Oplossing Aandeelhouders representeren 2 x 25% = 50% van het kapitaal zijnde EUR Door uittreding daalt het kapitaal aldus naar EUR Dit is onder het wettelijk minimum zijnde EUR Per definitie is bovenstaand scenario onwettig Bron: 80

81 KAPITAAL EN EFFECTEN Obligaties : Kan uitgegeven worden door : BVBA (nominale waarde minimum 25 EUR) CV NV Comm VA Mogelijkheid om converteerbare obligaties uit te geven is enkel mogelijk bij NV Comm VA 81

82 AANDELEN BVBA CVBA CVOA Soorten Op naam Op naam Op naam Overdraagbaarheid Beperkt Toestemming ½ vennoten met ¾ kapitaal Statuten Vennoten: Vrij Derden in statuten Vennoten: Vrij Derden in statuten Register Verplicht Verplicht Verplicht Stemrecht 1 stem per aandeel Uitz.: statuten AH overeenkomst 1 stem per aandeel Uitz.: statuten 1 stem per aandeel Uitz.: statuten 82

83 KAPITAAL Soorten VOF / Comm. V Geen Op naam (statuten) NV/ Comm. VA Naam Gedematerialiseerd Overdraagbaarheid Eenparige toestemming vennoten Uitz.: statuten Vrij Uitz.: art. 510 W. Ven. Statuten AH overeenkomst Register Niet verplicht Verplicht bij aandelen op naam Stemrecht 1 stem per vennoot Uitz.: statuten Bij gelijke aandelen: 1 stem per aandeel Uitz.: Statuten AH overeenkomst 83

84 KAPITAAL BVBA CVBA CVOA Minimum Min EUR Vast gedeelte: EUR Geen vereisten Te storten Min EUR E BVBA: EUR Aandelen in geld: 20% Aandelen in natura: 100% Vast gedeelte: Min EUR Aandeel in geld: 25% In natura: volstorting binnen 5 jaar Geen vereisten Inbreng in Geld Inbreng in natura Ja Ja Ja Verslag revisor Verslag revisor Geen verslag revisor 84

85 KAPITAAL VOF / Comm. V NV/ Comm. VA Minimum Geen wettelijke vereisten Min EUR Te storten Geen wettelijke vereisten Min EUR Aandeel in geld: 25% In natura: volstorting binnen 5 jaar Inbreng in Geld Ja Ja Inbreng in natura Geen verslag revisor Verslag revisor 85

86 4. HET BESTUURSORGAAN 86

87 HET BESTUURSORGAAN Typologie : BVBA => Zaakvoerder, College van Zaakvoerders EBVBA => Zaakvoerder CV => Bestuurder, Raad van Bestuur NV => Bestuurder, Raad van Bestuur Comm.VA => Zaakvoerder Comm.V => Zaakvoerder VOF => Zaakvoerder 87

88 HET BESTUURSORGAAN Statuut van het bestuursorgaan: BVBA => Natuurlijke persoon of rechtspersoon EBVBA => Natuurlijke persoon of rechtspersoon SBVBA => Natuurlijke persoon!! (art. 255 W. Venn.) CV => Natuurlijke persoon of rechtspersoon NV => Natuurlijke persoon of rechtspersoon Comm.VA => Natuurlijke persoon of rechtspersoon Comm.V => Natuurlijke persoon of rechtspersoon VOF => Natuurlijke persoon of rechtspersoon 88

89 HET BESTUURSORGAAN Duur van het mandaat: BVBA => statutair bepaald EBVBA => statutair bepaald CV => statutair bepaald NV => maximum 6 jaar, herbenoembaar Comm.VA => statutair bepaald Comm.V => statutair bepaald VOF => statutair bepaald 89

90 HET BESTUURSORGAAN Benoeming gebeurt door de algemene vergadering bij: NV BVBA CVBA (voorstel tot benoeming reeds door RvB geformuleerd) EN de bestuurders kunnen ook rechtspersonen zijn Gedelegeerd Bestuurder: aanstelling door Raad van Bestuur 90

91 HET BESTUURSORGAAN Specifieke bepalingen voor de BVBA : BVBA : één of meerder zaakvoerders voor een bepaalde tijd of voor onbepaalde tijd Rechtsleer aanvaardt om een plaatsvervangend zaakvoerder te benoemen (belangrijk bij overlijden enige zaakvoerder) Rechtspersoon mag zaakvoerder zijn. Er dient wel een vaste vertegenwoordiger aangeduid te worden (MAG GEEN rechtspersoon zijn : art 61 W. Ven.) Let op met S BVBA : Zaakvoerder moet natuurlijke persoon zijn Uniek voor BVBA : statutair zaakvoerder of niet statutair 91

92 HET BESTUURSORGAAN Enkele verplichtingen : de jaarrekening Art. 92 W.Venn. : De zaakvoerders zijn verplicht elk jaar een jaarrekening op te maken Art. 93 W.Venn. : kleine vennootschappen kunnen hun jaarrekening opmaken volgens een verkort schema: De VOF en de Comm.V waarvan de omzet < EUR hoeven geen jaarrekening op te maken volgens de regels van art. 92 Art. 98 W.Venn. : de jaarrekening moet door de bestuurders worden neergelegd bij de Nationale Bank Art. 97 W.Venn. : VOF en Comm.V moet geen jaarrekening neerleggen 92

93 HET BESTUURSORGAAN Enkele verplichtingen : de jaarrekening Conclusie : geen jaarrekening voor VOF en Comm. V Vraag : Aftrek risicokapitaal : art. 205ter WIB92 : het in aanmerking te nemen risicokapitaal stemt overeen met het bedrag van het eigen vermogen van de vennootschap, en dat overeenkomstig de wetgeving betreffende de boekhouding en de jaarrekening van vennootschappen werd bepaald Kan een VOF of Comm. V genieten van de aftrek risicokapitaal? Circulaire nr. Ci.RH.421/ (AOIF 36/2008) dd : een VOF of Comm. V moet geen jaarrekening opmaken en neerleggen indien de omzet lager is dan EUR. Deze vennootschappen mogen een enkelvoudige boekhouding voeren, maar zijn in voorkomend geval uitgesloten van de aftrek risicokapitaal. 93

94 HET BESTUURSORGAAN Enkele verplichtingen : Art. 95 W.Venn. : De bestuurders stellen een verslag op waarin zij rekenschap geven van hun beleid Art. 94 W.Venn. : het jaarverslag is niet van toepassing voor : De (niet beursgenoteerde) kleine vennootschappen (art. 15) VOF Comm. V Vraag : Een vennootschap voldoet aan de criteria van art. 15 en is een kleine vennootschap. De vennootschap heeft gedurende twee jaar op rij een verlies en een overgedragen verlies. Wat met art W.Venn.? 94

95 TEGENSTRIJDIG BELANG Schematisch : Is er één Zaakvoerder? JA Is de enige Zaakvoerder ook de enige vennoot? NEEN JA Art. 261 NEEN De enige Zaakvoerder is niet de enige vennoo Er is meer dan één vennoot Art. 260 Er is meer dan één zaakvoerder Art

96 TEGENSTRIJDIG BELANG Wat? Zaakvoerder/bestuurder, rechtstreeks of onrechtstreeks, een belang van vermogensrechtelijke aard heeft dat strijdig is met een beslissing of verrichtingen die tot de bevoegdheid hoort van het bestuursorgaan. vb. politieke, ideologische of morele belangen zijn dus niet voldoende Vb : bestuurder verkoopt woning aan de vennootschap Principe : de vertegenwoordiger mag niet optreden aan beide zijden van de rechtshandeling 96

97 TEGENSTRIJDIG BELANG Toepassingsvoorwaarden in NV en BVBA De belangenconflictregeling in de NV en BVBA is van toepassing wanneer een bestuurder/zaakvoerder een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensrechtelijk belang heeft dat strijdig is met een beslissing of verrichting die tot de bevoegdheid behoort van de Raad van Bestuur. Gevolg : de algemene regeling is bij een BVBA maar van toepassing indien er een collegiaal bestuur is Het moet gaan om een vermogensrechtelijk belang : er moeten vermogensrechten zijn (vb. politieke, ideologische of morele belangen zijn dus niet voldoende 97

98 TEGENSTRIJDIG BELANG Het belang van de bestuurder is strijdig met een verrichting of beslissing die behoort tot de bevoegdheid van het bestuursorgaan. Praktijk : inbreng éénmanszaak via quasi inbreng : belangenconflict van toepassing? Neen, want deze verrichting moet goedgekeurd worden door de algemene vergadering 98

99 TEGENSTRIJDIG BELANG Uitzonderingen op de belangenconflictregeling : Handelingen tussen nauw verbonden vennootschappen (deelneming van ten minste 95%) Gebruikelijke verrichtingen die plaatsen vinden onder normale marktomstandigheden 99

100 TEGENSTRIJDIG BELANG Wat is de procedure : NV (art 523 W. Ven.): Betrokken bestuurder: tegenstrijdig belang meedelen voor de Raad van Bestuur een besluit neemt Bestuurder mag deelnemen EN stemmen op de vergadering (niet bij beursgenoteerde vennootschap) Notulen van de vergadering : opnemen in het jaarverslag of, indien geen jaarverslag, in een verslag dat samen met de jaarrekening wordt neergelegd omschrijving vermogensrechtelijke gevolgen vennootschap 100

101 TEGENSTRIJDIG BELANG Wat is de procedure : NV (art 523 W. Ven.): De betrokken bestuurder moet de commissaris op de hoogte brengen De commissaris moet een afzonderlijke omschrijving opnemen in zijn verslag Sancties : De vennootschap kan de nietigheid vorderen van de beslissing Bijzondere bestuurdersaansprakelijkheid 101

102 TEGENSTRIJDIG BELANG BVBA Er is een college van Zaakvoerders: Procedure idem aan art. 523 W. Ven. Er is geen college van Zaakvoerders : De zaakvoerder moet de vennoten van het belangenconflict in kennis stellen De beslissing of verrichting mag enkel voor rekening van de vennootschap worden genomen door een lasthebber ad hoc (art. 260 W.Venn.) De lasthebber ad hoc wordt aangesteld door de algemene vergadering Het W.Venn. Bepaalt geen nietigheid voor de schending van art De gewone bestuurdersaansprakelijkheid is bijgevolg van toepassing. 102

103 TEGENSTRIJDIG BELANG BVBA (vervolg) De enige vennoot is ook de enige zaakvoerder (art. 261 W.Venn.) De zaakvoerder kan de verrichting doen, maar hij moet een bijzonder verslag uitbrengen dat samen met de jaarrekening wordt neergelegd (NIET bekendmaken in B.S.) Art. 261 voorziet wel een bijzondere aansprakelijkheidssanctie : de enige vennoot/zaakvoerder is gehouden tot alle eventuele schade 103

104 TEGENSTRIJDIG BELANG Ja Procedure idem aan art. 523 W. Ven, BVBA College van Zaakvoerders (art W. Ven.) Neen Er is dus slechts één Zaakvoerder. Is er meer dan één vennoot? Ja Neen Art. 260 W. Ven. Aanstelling van een lasthebber ad hoc die zal optreden voor rekening van de vennootschap Art. 261 W. Ven. Zaakvoerder is enig vennoot. Zaakvoerder kan beslissing nemen/de verrichting doen, maar moet hiervoor een bijzonder verslag opstellen dat neergelegd moet worden samen met de jaarrekening, 104

105 TEGENSTRIJDIG BELANG NV Art. 523 W. Ven. CVBA Art. 396 W. Ven. 105

106 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID Aansprakelijkheidsgronden : 1. Gewone bestuurdersfout 2. Inbreuk op het W.Venn. of de statuten 3. Onrechtmatig financieel voordeel 4. Onrechtmatige daad 5. Kennelijk grove fout die heeft bijgedragen tot het faillissement 6. Aansprakelijkheid voor fiscale en sociale zekerheidsschulden 7. Strafrechtelijke aansprakelijkheid 106

107 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID 1. Gewone bestuursfout : Wettelijke basis : Art. 262 W.Venn. BVBA Art. 408 W.Venn. CVBA Art. 527 W.Venn. NV De aansprakelijkheidsvordering kan enkel ingesteld worden door de vennootschap Foutvereiste : De maatstaf voor de beoordeling van de fout is de bekwame, zorgvuldige en diligente bestuurder geplaatst in dezelfde omstandigheden => Aan de rechter komt enkel een marginale beoordeling toe 107

108 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID Voorbeelden : Het niet innen van vervallen vorderingen Het niet tijdig hernieuwen van een hypothecaire inschrijving Het niet verzekeren tegen brand Het niet naleven van dwingende wetsbepalingen, bijvoorbeeld de regels inzake belastingen Buitensporige uitgaven doen of overdreven bezoldigingen toekennen Speculatieve of onvoorzichtige beleggingen De vennootschap concurrentie aandoen Het verwaarlozen van het bestuur Betalen van een niet eisbare schuld 108

109 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID De bestuurdersaansprakelijkheid voor de gewone bestuurders is in principe individueel (zelfs in NV waar de verplichte collegialiteit inzake besluitvorming geldt Individuele aansprakelijkheid ( hoofdelijk!) De vennootschap zal de fout, de schade en het oorzakelijk verband ten laste van elke bestuurder moeten bewijzen 109

110 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID 2. Inbreuk op het W.Venn. of op de statuten Wettelijke basis : Art. 263 W.Venn. BVBA Art. 408 W.Venn. CVBA Art. 528 W.Venn. NV De aansprakelijkheid geldt zowel tegenover de vennootschap als tegenover derden Bij overtreding is er een overtreding voor alle schade die eruit zou voortvloeien 110

111 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID Voorbeelden : De vereiste wettelijke bekendmakingen nalaten (jaarrekeningen, statutenwijzigingen, enz.) Weigeren een algemene vergadering samen te roepen wanneer één vijfde van de aandeelhouders hierom verzoekt Niet naleven belangenconflictprocedure Alarmbelprocedure Bevoegdheidsoverschrijding enz. 111

112 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID Hoe aan de aansprakelijkheid ontsnappen : Drie cumulatieve voorwaarden: Niet hebben deelgenomen aan de inbreuk Geen schuld treffen En de overtreding aanklagen, op de eerste algemene vergadering of de eerste zitting van de raad van bestuur Principe van schade en oorzakelijk verband blijft ook hier gelden (maar let wel op wettelijk vermoeden vb. verlies van kapitaal) 112

113 BESTUURDERSAANSPRAKELIJKHEID Bijzonderheden Comm. V. Principe (art e lid W. Ven.) Beherende vennoten: hoofdelijke aansprakelijkheid Stille vennoten: aansprakelijk tot ingebracht bedrag Arrest hof van Cassatie dd : Onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid beherende vennoten, ongeacht: Oorzaak Tijdstip ontstaan Invordering belastingschuld: niet vereist dat de schuld reeds bestond op het ogenblik dat men beherend vennoot werd. Men is eveneens aansprakelijk voor schulden ontstaan VOOR toetreding. Bron: Fiscalnet Invordering van de belastingschulden gewone comm. V. 113

114 SAMENVATTING Bestuur BVBA CVBA CVOA 1 Zaakvoerder College van ZV (al dan niet vennoot) 1 Bestuurder Raad van Bestuur (al dan niet vennoot) 1 Bestuurder Raad van Bestuur (al dan niet vennoot) Benoeming AV Statutair zaakvoerder AV Uitz.: Statutair AV Uitz.: Statutair 114

115 SAMENVATTING VOF Comm. V NV Comm. VA Bestuur Vennoten 1 Zaakvoerder of College van ZV Beherende vennoten 1 Zaakvoerder of College van ZV Min. 3 bestuurders (RvB) Uitz.: 2 vennoten 1 Zaakvoerder of College van ZV Benoeming Vennoten Vennoten AV voor 6 jaar Statutair Uitz: Statutair Uitz.: Statutair Hernoembaar Ad nutum afzetbaar 115

116 5. ALARMBELPROCEDURE 116

117 ALARMBELPROCEDURE Grens 1: Netto actief < 1/2 maatschappelijk kapitaal Algemene Vergadering samenroepen binnen 2 maanden na vaststelling Beraadslagen ontbinding of andere maatregelen Raad van Bestuur/Zaakvoerders : bijzonder verslag Terbeschikkingstelling 15d. voor AV Ontbreken verslag => nietigheid beslissing AV Maatschappelijk kapitaal? Kapitaal vermeld in de statuten. Geen wettelijke definitie! 117

118 ALARMBELPROCEDURE Maatschappelijk kapitaal? Kapitaal vermeld in de statuten. Geen wettelijke definitie! Netto actief? Totaal bedrag van de passiva (code 20/58 activa balans verminderd met de voorzieningen (code 16 passiva balans) en de schulden (code 17/49 passiva balans). Art e lid W. Venn 118

119 ALARMBELPROCEDURE Grens 2: Netto actief < 1/4 e maatschappelijk kapitaal Procedure idem dito aan < ½ Ontbinding bij goedkeuring door 1/4 e stemmen 119

120 ALARMBELPROCEDURE Netto actief Activa Voorzieningen Schulden Netto actief Grens 1: netto actief < ½ maatschappelijk kapitaal < ( / 2) => ALARMBELPROCEDURE 120

121 ALARMBELPROCEDURE Voorbeeld 2 ACTIVA PASSIVA Vaste ,00 Kapitaal ,00 Niet opgevraagd (12.350,00) Vlottende ,00 Reserves 545,00 Verlies (223,00) Voorziening ,00 Schulden ,00 TOTAAL ,00 TOTAAL ,00 121

122 ALARMBELPROCEDURE Voorbeeld ACTIVA PASSIVA Vaste ,00 Kapitaal ,00 Vlottende ,00 Reserves 545,00 Verlies (11.625,00) Voorziening ,00 Schulden ,00 TOTAAL ,00 TOTAAL ,00 122

123 ALARMBELPROCEDURE Netto actief Activa Voorzieningen Schulden Netto actief Grens 1: netto actief < ½ maatschappelijk kapitaal < ( / 2) GEEN alarmbelprocedure Netto actief is niet gedaald ten gevolge van verleden verlies 123

124 ALARMBELPROCEDURE Grens 3: Netto actief daalt tot onder grens minimum te volstorten kapitaal: Iedere belanghebbende kan ontbinding vorderen. BVBA (art. 322 e.v. W. Ven.) NV (art. 633 e.v. W. Ven.) 124

125 ALARMBELPROCEDURE Praktisch Vermelding alarmbelprocedure in: Bijzonder verslag Raad van Bestuur/Zaakvoerder(s) Verslag Algemene Vergadering Jaarverslag 125

126 ALARMBELPROCEDURE Voorbeeld tekst bijzonder verslag Voorstel tot ontbinding / Mogelijke herstelmaatregelen De zaakvoerders menen dat de volgende maatregelen kunnen worden overwogen teneinde het nettoactief van de vennootschap boven de grenzen, vereist door bovenvermelde artikelen van het Wetboek van Vennootschappen te brengen: Aantrekken van nieuwe opportuniteiten met een eigen verzekerd rendement. Gelet op de door de zaakvoerders voorgestelde maatregelen en de toekomstperspectieven van de vennootschap, oordelen de zaakvoerders dat er geen reden is om over te gaan tot de ontbinding van de vennootschap. 126

127 ALARMBELPROCEDURE Voorbeeld tekst bijzonder verslag Conclusies De zaakvoerders raden de algemene vergadering aan om niet over te gaan tot ontbinding van de vennootschap en om de maatregelen. voorgesteld door de zaakvoerders, te aanvaarden of om de zaakvoerders toe te laten om eventuele andere mogelijke maatregelen te bestuderen en in overweging te nemen in het licht van de financiële noden van de vennootschap. 127

128 6. HERSTRUCTURERINGEN 128

129 HERSTRUCTURERINGEN Fusie Omvorming Vereffening Doelswijziging Kapitaalverhoging 129

130 HERSTRUCTURERINGEN Omvorming : Formaliteiten: Bijzonder verslag van Raad van Bestuur Staat van activa en passiva niet ouder dan 3 maanden Controleverslag revisor of accountant Notariële akte Niet van toepassing bij VOF en Comm. V 130

131 HERSTRUCTURERINGEN Vereffening : Formaliteiten: Bijzonder verslag van Raad van Bestuur Staat van activa en passiva niet ouder dan 3 maanden Controleverslag revisor of accountant Notariële akte Niet van toepassing bij VOF en Comm. V 131

132 HERSTRUCTURERINGEN Bijzonderheden: Omvorming Coöperatieve vennootschap of BVBA => NV Vorming minimumkapitaal onvoldoende (van naar EUR) Kan het resultaat van het boekjaar aangewend worden? Oplossing bij resultaat boekjaar: Stap 1: VOOR omvorming: Buitengewone AV voor statutenwijziging: boekjaar verkorten Stap 2: Opstellen jaarrekening voor verkort boekjaar Stap 3: Buitengewone AV : Resultaat verkort boekjaar reserveren en incorporeren in kapitaal 132

133 HERSTRUCTURERINGEN Omvorming Coöperatieve vennootschap of BVBA => NV Voorbeeld Kapitaal: Beschikbare reserves: Resultaat van de periode: Kapitaal moet verhoogd worden naar EUR Kan men het resultaat van het boekjaar aanwenden om het kapitaal te verhogen? 133

134 HERSTRUCTURERINGEN Omvorming Coöperatieve vennootschap of BVBA => NV Voorbeeld: oplossing Het resultaat van het boekjaar is nog niet bestemd en kan aldus niet aangewend worden. Men moet het boekjaar eerst verkorten via een statutenwijziging (buitengewone AV) Jaarrekening opstellen over verkort boekjaar Vervolgens een AV bijeenroepen ter bestemming van het resultaat (incorporeren in kapitaal) 134

135 HERSTRUCTURERINGEN Bijzonderheden: VOF: hoofdelijke aansprakelijkheid bestuursorgaan! Overwaardering netto actief Storting eventueel tekort tot grens minimum kapitaal is bereikt Art 785 W. Ven. 135