De Spirituele Sociëteit Zeeland Platform voor spirituele bewustzijnsvorming. Verslag van de lezing TOEVAL EN RELIGIE. door. Prof. dr.

Transcriptie

1 De Spirituele Sociëteit Zeeland Platform voor spirituele bewustzijnsvorming Verslag van de lezing TOEVAL EN RELIGIE door Prof. dr. Hans Gerding gehouden op zondag 17 oktober 2004 in de Stadsschouwburg te Middelburg De Spirituele Sociëteit Zeeland voorzitter: Dr. ir. Nico Dekkers, tel , secr: Mevr. Ineke Hoogenraad, Langevielesingel 66, 4335 AB Middelburg, tel , fin. administratie: Mevr. Betty Zwanink, tel ; postgiro: nr t.n.v. De Spirituele Sociëteit Zeeland, Goes programma-informatie: Dhr. Ko Lijnse, tel ; website:

2 Tekst: Mieke Braamse Redactie: Nico Dekkers 2005 De Spirituele Sociëteit Zeeland

3 Prof. Dr. Hans Gerding 17 oktober 2004 De zaal druppelt langzaam vol. De geluidsinstallatie wordt ingesteld en na enkele mededelingen heet de voorzitter van de Spirituele Sociëteit Zeeland ( Nico Dekkers, de spreker van vandaag, Hans Gerding, hartelijk welkom. De titel van de lezing van deze ochtend is Toeval en religie. Ter inleiding vertelt Nico over een eigen ervaring van een toevallige gebeurtenis. Enkele jaren geleden kreeg hij een Amerikaans boek in handen over chakratherapie. Hij begon het boek voor eigen gebruik uit het Engels in het Nederlands te vertalen en was daar na twee jaar mee mee klaar. Intussen had hij hij ook verschillende uitgevers benaderd, maar geen ervan was geïnteresseerd dit boek uit te geven, dus sloot hij dit project voor zichzelf af. Maanden later kwam hij er achter, dat uitgeverij Bres intussen in zijn brochure had aangekondigd het boek binnenkort te gaan uitgeven. Nico belde de redactie van Bres op en hem werd verteld dat het uitgeven van het boek bij hen enige vertraging had opgelopen, waarbij ook bleek dat er nog net geen vertaler was aangezocht. Nico kwam volgens Bres als een engel uit de hemel; zijn vertaling werd beoordeeld en overgenomen en het boek kon alsnog binnen korte tijd door Bres worden uitgegeven. Voor Nico was deze samenloop van omstandigheden meer dan toevallig. Het boek ligt hier op de boekentafel en is te koop. De mensen in de zaal lachen. Is dat ook toeval? Nico introduceert Hans Gerding, die directeur is van het Parapsychologisch Instituut in Utrecht en tevens hoogleraar aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Universiteit van Leiden, als belangrijk wetenschappelijk onderzoeker op het terrein van de parapsychologie. Door allerlei onverklaarde verschijnselen, waaronder toeval, wetenschappelijk te bestuderen en vast te leggen, worden die veel minder gemakkelijk als zweverig of onzin afgedaan. Zoiets is een goede zaak, ook voor De Spirtuele Sociëteit Zeeland. Religieuze ervaringen Hans spreekt zijn genoegen uit zoveel mensen te zien, die op zondagmorgen zijn lezing willen bijwonen. Zeeland lijkt hiermee de meest spirituele provincie van Nederland. De lezing van Hans zal gaan over parapsychologie, maar ook over filosofie en spiritualiteit. Zijn achtergrond is filosofie, maar hij heeft altijd met een levensbeschouwelijke blik gekeken naar wat hij noemt betekenisvol toeval. Hij maakt onderscheid tussen regels en dogma s aan de ene kant en religieuze ervaringen aan de andere kant. Religieuze ervaringen zijn het levende onderdeel van een religie en zijn er in veel soorten. Wat ze allen gemeen hebben is dat het een éénheidservaring is, één worden met de wereld om je heen; grenzen vallen weg. Het is een enorme uitbreiding van het bewustzijn en een ervaring, die een belangrijke plaats inneemt in het leven van iemand die er een heeft meegemaakt. Het geeft richting aan iemands leven. Deze ervaringen hebben een zeker gezag. 3

4 William James, een beroemde onderzoeker en de meest bekende Amerikaanse filosoof (en psycholoog) heeft ook dergelijke belevingen gehad. Wat hij beschrijft is religie van binnenuit. Mensen hebben vele soorten ervaringen en hij beschrijft die. Sommigen zijn er echt naar op zoek, maar anderen overkomt het gewoon en dat is zeer indrukwekkend. Bovendien zijn religieuze ervaringen universeel; ze komen overal voor, of je nu Hindoe bent, Boeddhist of Christen, dat maakt niet uit. James belangstelling voor dit fenomeen werd gewekt, toen hij als kind getuige was van een bekeringservaring van zijn vader, die dominee was. Zijn vader werd Swedenborgiaan genoemd naar Emmanuel Swedenborg, ziener en mysticus. Die had ook dergelijke ervaringen en heeft ze omgezet in nieuwe visies op de bijbel. Zijn boeken kwamen uit in de 18 e eeuw en gaan over wat hij leerde van zijn ontmoetingen met geesten en engelen, die hem onderwezen over de bijbel. Het boek van Willam James over religieuze ervaringen is ruim 100 jaar oud en wordt gezien als het begin van de godsdienstpsychologie. James maakt onderscheid tussen 1 e hands religie en 2 e hands religie. Het tweede is de geïnstitutionaliseerde religie en het eerste zijn de religieuze ervaringen van mensen. Religie moet volgens James begrepen worden vanuit die ervaringen en vanuit universele ervaringen. Als je het filosofisch verwoordt, kun je zeggen, dat bij een religieuze ervaring het onderscheid tussen jezelf en de wereld wordt opgeheven. Je vloeit samen met de wereld om je heen en met je medemens. Een ander woord daarvoor is interconnectedness of anders gezegd: we zijn allemaal met elkaar verbonden. En dat verbonden zijn wordt van binnenuit gevoeld in de religieuze ervaring. Jung en synchroniciteit We komen nu bij synchroniciteit en dat betekent letterlijk: gelijktijdigheid. Het is wel een bijzonder soort gelijktijdigheid, het gaat over toeval. C.G. Jung heeft dat begrip geïntroduceerd. Jung was erg geïnteresseerd in paranormale ervaringen en heeft er zelf diverse meegemaakt. Een tafel, die door midden spleet; een broodmes, dat in stukken brak. Jung schrijft, dat hij tegen zijn zin onder de indruk was. Want als je dit serieus neemt, dan ben je een buitenbeentje. Op aanraden van zijn leermeester schreef hij een proefschrift over spiritisme. In de tijd van Jung, rond 1900 was spiritisme een bekend verschijnsel. Interessant is, dat hij de séances beschrijft als pure psychologie. Veel later schrijft hij pas over synchroniciteit. Pas dan erkent hij, dat paranormale fenomenen een aparte categorie zijn en een eigen verklaring nodig hebben. Als voorbeeld van gelijktijdigheid vertelt Hans het verhaal van medewerkster Karin van het Parapsychologisch Instituut. Ze wilde graag een pingpongtafel voor haar kinderen, maar vond een nieuwe te duur. Toen ze op een dag thuiskwam en haar antwoordapparaat afluisterde, bleek dat er iets mis gegaan was met een telefoongesprek. Er was een bericht opgenomen van een gesprek tussen twee mensen. Ze hadden het over een pingpongtafel. Iemand had die te koop aangeboden en de ander vroeg daar informatie over. Ze maakten een afspraak om te komen kijken. Naam, adres en telefoonnummer werden genoemd. Karin belde de avond daarna en de pingpongtafel bleek niet verkocht te zijn! Sindsdien is ze in het bezit van die tafel. Jung noemt dat synchroniciteit of betekenisvol toeval. 4

5 Het 2 e voorbeeld gaat over een man, die thuis werkt. Hij krijgt een telefoontje, dat zijn moeder door een ongeluk is overleden. Ze moet zo snel mogelijk geïdentificeerd worden. Emoties overheersen. Dan gaat de bel en er wordt een doos aangeboden. De man tekent zonder na te denken en in de doos blijkt een rouwkostuum te zitten. Hier is sprake van een onbegrepen soort verbindende gebeurtenissen. Er zitten twee kanten aan: mentaal, er is een wens, een gebeurtenis én er is fysiek iets aanwezig de pingpongtafel en het kostuum die aanhaken bij de emotie. Het is geen normale oorzaak/gevolg-verbinding. Tegenstanders noemen het gewoon toeval. Je hoeft niet alles te verklaren en je moet er niets achterzoeken. Volgens Jung is het geen gewoon toeval en behoeft het wel een verklaring. Hier is sprake van synchroniciteit. De bewijskracht van dit soort spontane gebeurtenissen zal niemand overtuigen, die het niet wil geloven. Tegenstanders zeggen ook, dat er geen ruimte is voor synchroniciteit. Alles hangt af van oorzaak en gevolg. Jung is het daar niet mee eens. Volgens hem is er wel degelijk ruimte voor betekenisvol toeval. Jung verwijst naar J.B. Rhine, die op grote schaal parapsychologisch onderzoek deed, dat resultaat oplevert, dat je met behulp van wetenschappelijke methoden kunt evalueren. Er wordt iets aangetoond, dat je met de spelregels van de wetenschap kunt bewijzen, zodat toeval als verklaring afvalt. Hoe zit het experiment dat Rhine deed en waarnaar Jung verwijst om synchroniciteit als fenomeen hard te maken, in elkaar? Bij een van de experimenten fungeert een persoon als zender en een ander als ontvanger. Er kan een keuze gemaakt worden uit vijf kaarten. De zender kijkt naar een kaart. De ontvanger wacht af en probeert te raden naar welke kaart de zender kijkt. Dit experiment werd honderden keren herhaald. Normaal is de kans 1:5 dat dit goed geraden wordt, maar bij dit experiment blijkt, dat het gemiddelde daar ver boven ligt. Hier zijn de kaartpakker en de kaartrader betekenisvol met elkaar verbonden. Als je het niet wilt geloven, kijk dan naar de experimenten van Rhine. We begrijpen niet hóe het kan, maar we zien wel dát het kan. Synchroniciteit is volgens Jung van alle tijden en culturen. Denk maar aan het orakel van Delphi in het oude Griekenland, aan tarotkaarten of aan de I Tjing, het chinese orakelboek. Mentaal is er de vraag, de emotie van de vragensteller en fysisch is er de tekst. Het zijn onverklaarde verschijnselen. Kant en ruimte en tijd Jung verwijst in zijn boek naar de filosoof Kant en zijn idee over ruimte en tijd. Hij noemt het apriori begrippen die de levende realiteit om ons heen helpen ordenen. Wij zitten hier in ruimte en tijd bij elkaar. Ruimte en tijd zijn volgens Kant geen eigenschappen van de wereld waarin we leven, maar structuren in ons hoofd. Wij máken ruimte en tijd en dat zit al in ons hoofd als we geboren worden. Zo kunnen we niet anders, dan ruimte en tijd projecteren op onze wereld. Jung gebruikte dit kantiaanse beeld. Hij zei dat, omdat ruimte en tijd samenhangen met psychische voorwaarden, wij ruimte en tijd enigszins kunnen relativeren, waardoor synchroniciteitsfenomenen kunnen optreden. In ons onbewuste, aldus Jung, leeft niet alleen onze eigen geschiedenis, maar ook de geschiedenis van de hele mensheid. In het collectieve onbewuste is ook een bepaalde structuur aanwezig. Jung heeft het dan over archetypen, collectieve ervaringen en dat is net als je lichaam, een erfenis van je voorouders. De archetypische structuur is gestolde ervaring uit het verleden. Archetypische structuren hebben een soort organiserende kracht. Door die 5

6 organiserende kracht kun je de wereld om je heen vorm geven. Emotie is daarin heel belangrijk. Sterke emotie leeft niet alleen in ons bewustzijn, maar nog veel sterker in ons onbewuste. Volgens Jung is de kracht, die leeft in het collectieve onbewuste nodig om synchroniciteitgebeurtenissen te begrijpen. Uit de zaal wordt de vraag gesteld of ruimte en tijd gelieerd zijn aan onze zintuigen. Hans antwoordt, dat volgens Kant onze zintuigen een veelheid van data opnemen, die door onszelf vervolgens in een kader van ruimte en tijd worden geplaatst en dan pas als ervaring tot ons doordringen. We kunnen niets zeggen over wat er in de wereld, zoals die bestaat zonder waarnemende mens, gebeurt. Het enige waar we iets over kunnen zeggen, is over wat er ín onszelf is. Wij zien een georganiseerde buitenwereld en dat is het product van de structuur in ons hoofd en een veelheid aan data buiten ons. De zintuigen geven die veelheid door. Ontwikkelingen na Jung Jung leefde van 1875 tot 1961 en het is volgens Hans ook interessant om te kijken naar wat er na die tijd gebeurde. Het eerste is de theorie van Rupert Sheldrake. Van hem is de theorie van de morfogenetische velden. Morfogenese betekent vormwording. Hoe krijgt iets in de natuur de vorm, die het heeft. Wij mensen zijn allemaal verbonden met het morfogenetische veld van de mens. Het morfogenetische veld van de mens vertoont grote overeenkomst met het collectieve onbewuste van Jung. De theorie van Sheldrake is een goed testbare theorie, waarmee je de uitkomst kunt voorspellen en is ook bruikbaar in de parapsychologie. De theorie van Sheldrake verbindt alle mensen en maakt paranormale ervaringen mogelijk en begrijpelijk. Het tweede punt is de moderne parapsychologie. Het wetenschappelijke onderzoek naar parapsychologische verschijnselen valt uiteen in 2 groepen. Mentale verschijnselen en fysische verschijnselen. Er is crisistelepathie, bv. je ziet je vader s nachts aan het voeteneinde van je bed staan, terwijl hij zegt, dat hij overleden is. Voor dat overlijden was geen aanleiding, maar het blijkt wel echt gebeurd te zijn. Dit is een subjectieve ervaring, een buitenzintuiglijke waarneming. Een fysisch verschijnsel is o.a. psychokinese, waarbij bijvoorbeeld voorwerpen door de ruimte gaan vliegen als iemand kwaad is. De moderne parapsychologie bevindt zich op het punt, dat op het terrein van bovenstaande verschijnselen, grote reeksen experimenten gedaan zijn, waaruit blijkt dat de verschijnselen, waarvan men vermoedt dat ze bestaan, aangetoond kunnen worden in experimenteel wetenschappelijk onderzoek. Je kunt filosofisch kijken naar de verschijnselen, die in parapsychologie werkelijk bestaan. Neem het voorbeeld van de overleden vader. Dat is strijdig met onze wereld. Er is een objectieve wereld, de wereld zoals we hier bij elkaar zijn en een subjectieve wereld, zoals je gedachten. Als je slaapt doe je je ogen dicht en geef je je over aan de slaap. Dan daal je in, in je eigen subjectieve wereld en de inhoud van je droom is ontleend aan je eigen geschiedenis. Je daalt dieper af in het subjectieve en dan kom je bij iets objectiefs. Je vader overlijdt en dat is een werkelijke gebeurtenis uit de buitenwereld. Die waarneming klopt met de feiten. Daarnaast hebben we nog fysische verschijnselen, zoals de poltergeist. Het gaat om het beïnvloeden van de buitenwereld. Daarbij lijkt het alsof de buitenwereld niet meer objectief is. De buitenwereld reageert op jouw emoties. Je wilt een pingpongtafel en die valt als het ware bij je binnen. De grenzen van subjectiviteit en objectiviteit lijken door elkaar lopen. We 6

7 zijn weer terug bij James, bij de eenwording met de wereld om ons heen. Alles is met alles verbonden. Dean Radin schreef een boek over experimenten in de parapsychologie. Hij schrijft, dat de parapsychologie in de wetenschap een verandering teweeg zal brengen. Er is een soort metafysische ondergrond in de werkelijkheid, waarin alles met alles samenhangt, en die door de parapsychologie aannemelijk wordt gemaakt. Die kom je ook tegen in mystiek en mythologie en die is altijd al een onderdeel van de geschiedenis van de mensheid geweest. Iedereen heeft paranormale ervaringen; je denkt er alleen niet altijd bij na. Je moet er voor open staan en ze hebben altijd een spiritueel aspect. Het is niet altijd een grote ervaring, maar soms een klein moment van eenheidsbeleving. Het voelt als een soort van genade, als een bevestiging van hogerhand. Je bent als klein mens opgenomen in een groter geheel. Je bent onderdeel van alles wat met alles verbonden is. Noem het troost, noem het genade. Je kunt er voor openstaan, maar je kunt het ook bewust zoeken. Bijvoorbeeld door gebed, yoga of meditatie. Intens genieten van de natuur of muziek. Ervaringen, waarin je opgetild wordt, een klein mystiek moment in je leven. Een soort van peace of mind, die je kunt activeren en onderhouden in jezelf. Dat is geen navelstaren. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die bezig zijn met paracultuur, meer dan gemiddeld betrokken zijn bij de samenleving; het zijn zeer sociale mensen. En dan is het tijd voor koffie. Na de pauze is er tijd om vragen te stellen. Volgens Hans Gerding het leukste deel. Vraag De eerste vraag is over het collectieve onbewuste. In dromen komen vaak beelden en metaforen naar voren, waarvan je zou denken dat het beelden zijn van vroeger. Maar ze passen zich aan aan deze tijd. Hebben deze beelden een betekenis? Antwoord De archetypische beelden van het collectieve onbewuste hebben de vorm en de inhoud van de tijd, waarin iemand leeft. Ze zijn dus tijd- en cultuurgebonden. De archetypische structuur zie je nooit, maar die vult zich met de beelden, die iemand in de loop van zijn leven krijgt. In Bijna Dood Ervaringen (BDE) kunnen mensen een ontmoeting hebben met de godheid. Die godheid is vaak de godheid van hun cultuur. In Amerika zien mensen vaak Christus en in India bv. Krishna. Vraag Ik ben heldervoelend. Ik weet soms, dat er iets heel ergs aan de hand is. Ik begon een keer ontzettend te huilen en zag donkere wolken. Toen kwam de politie aan de deur om te zeggen dat mijn zoon verongelukt was. Zoiets heb ik ook met mijn ouders gehad. Maar ook wel dat ik, als ik mensen voor het eerst zag, dacht, dat ik ze al 1000 jaar kende, zo intens. Ik heb daar dan ook beelden bij uit bv. de Middeleeuwen. Ik weet niet hoe ik dat moet duiden. Ik heb dat ook met mijn kleindochter, toen ze net geboren was, zag ik een aura om haar hoofd. Ik kan dat niet helemaal plaatsen. 7

8 Antwoord U noemt twee punten; het voelen van ongelukken en het herkennen van mensen. Wat het eerste punt betreft, ga ik nu dingen zeggen, die de wetenschap niet kan bewijzen. Maar dat geeft niet, want de wereld gaat daar verder, waar de grenzen van de wetenschap ophouden; en daarover kunnen we toch, veronderstellenderwijs, spreken. Dat soort gebeurtenissen, daar ben ik erg van onder de indruk. Het meemaken van een ongeluk of sterven is voor degene die het overkomt, afschuwelijk. Je gaat dood of je denkt dat je dood gaat en dat is heel emotioneel. Deze mensen moeten afscheid nemen en dat zijn moeilijke en eenzame momenten. Ik denk, en heb mensen hierover gesproken, dat als je in staat bent dit te delen met iemand die dat overkomt, dus als je een ervaring hebt waarin iemand je vertelt dat hij gestorven is, dat je dan iets doet voor degene die het overkomt. Je steunt iemand. Je hebt degene die het ervaart niet alleen gelaten. Ook al is degene die het overkomt, het zich niet bewust. Er bestaat ook helderhorendheid, helderziendheid of dingen gewoon weten. Zelfde vraagsteller: Ik heb soms ook het gevoel, dat iemand die overleden is, in mijn nabijheid is. Spreker: Het is te gemakkelijk om te zeggen, dat als iemand de nabijheid van een dierbare voelt, deze persoon het verdriet niet aan kan of niet kan verwerken. Er zijn heel wat redenen om te denken, dat die persoon er nog wel is. Je kunt niet bewijzen dat iemand er nog is, maar het tegenovergestelde, kan ook niet. Aanwijzingen zijn er wel degelijk. Er zijn verschillende mogelijkheden, waardoor je mensen die je voor het eerst ontmoet, herkent. De meest simpele verklaring is, dat het een positieve ontmoeting is, dat je goede mensenkennis hebt. Je eerste indruk is dan psychologisch goed. Er is ook een déjà vu. Je zit ergens en je denkt dat je het eerder hebt meegemaakt. Een verklaring daarvoor is, dat dit déjà vu gebaseerd is op een vergeten voorspellende droom. Je bent het vergeten, maar als het moment daar is, gaat het zoals in je droom. Nog een stapje verder is de gedachte, dat je degene die je ontmoet, kent uit een vorig leven. Ook dat is niet wetenschappelijk te bewijzen. En dat kunnen dit soort dingen zijn. Zo ook met reïncarnatie; je kunt het niet bewijzen, maar ook het tegendeel kun je niet bewijzen. Sommige mensen nemen de gedachte van reïncarnatie serieus en zien bij een pasgeboren kind de levensopdracht, die dan nog heel vers is. Ik was net geboren en mijn opa zei: Dat wordt een denkertje. En dat is ook uitgekomen. Plato beschrijft het hele proces van reïncarnatie heel mooi. Je staat op een veld en moet een leven kiezen. Als je eenmaal gekozen hebt, kun je er niet meer vanaf. Sommigen beginnen dan meteen te jammeren, als ze zien welke toekomst ze voor zich hebben. Ze hebben dan bijvoorbeeld gekozen uit begerigheid of uit wellust. Vraag Wil je het verhaal vertellen van die man die op het instituut kwam en wist dat hij over 100 jaar in Amerika als vrouw geboren zou worden? Antwoord Hans herkent het verhaal en zegt dat je in dit vak open minded moet zijn; je moet openstaan voor wonderlijke gebeurtenissen. 8

9 Een jonge man kwam op het instituut en had heel sterke dromen gehad. Hij zou in een volgend leven geboren worden als een vrouw. Hij wist precies wanneer en waar en ook hoe hij in het volgende leven zou heten. Op het instituut is het verhaal serieus genomen. De man werd gevraagd zijn volgende leven te beschrijven. Hij wilde in dat volgende leven in contact gebracht worden met zichzelf, zoals hij nu is. We hebben het volgende bedacht. Hij heeft een klein bedrag aan ons betaald. Wij hebben dat op een rekening gezet, rente op rente op rente. Mijn opvolger krijgt een wonderlijk pakje mee met het archief en daar zit een boek in en de gegevens van die rekening. Van dat geld kan te zijner tijd een onderzoeker van het instituut naar Canada gaan en die vrouw opsporen. Met bijvoorbeeld hypnotische regressie (of een tegen die tijd meer geavanceerde techniek) kan zij teruggebracht worden naar een vorig leven. Als dat helder voor haar geest staat, krijgt ze een fotoboek te zien. Dan moet ze aanwijzen welke foto s op haar betrekking hebben en welke niet. Er zijn erbij die er niets mee te maken hebben. Het is een wonderlijk experiment. Vraag De volgende vraag wordt door Hans als volgt samengevat: Iemand vraagt zich af of de ontwikkeling van de westerse wetenschappelijke wereld de weg niet een beetje is kwijt geraakt en vervreemd is geraakt van haar religieuze grondslag. Antwoord Het is een belangrijke vraag, en ik ben het met u eens. Ik denk, dat met name de psychologie, zoals die ontwikkeld is in de westerse wereld, zich niet richt op de vragen waar ze zich op zou moeten richten. Dat kan ik u duidelijk maken door het vertellen van een mop. Een man komt stomdronken thuis. Hij woont aan het einde van een lange straat en alleen in het midden van die straat is een lantaarnpaal. Hij moddert met de sleutel, is ladderzat en laat zijn sleutel vallen. Een half uur later komt zijn buurman de straat in. Die is nuchter en ziet zijn dronken buurman op zijn knieën onder de lantaarn zitten en vraagt, wat hij daar doet. De dronken man legt uit, dat hij zijn sleutel zoekt en de buurman zegt: Je woont toch aan het einde van de straat? De dronken man antwoordt: Ja maar hier is het tenminste licht en hier kan ik mijn sleutel zoeken. De sleutel ligt in het donker. De wetenschappelijke kennis is het licht van de lantaarn, dat geeft een bepaald zicht, maar de wetenschap kijkt alleen in het licht van de lantaarn, terwijl de sleutel in het donker ligt. Wat ik de hedendaagse wetenschap zou kunnen verwijten, is dat ze de vragen, die ze niet kan beantwoorden, niet stelt. En dat zijn de grote levensvragen!! Ik las van de week een artikel van een wetenschappelijke socioloog die naging, hoe de ervaringen en onderzoeken van de parapsychologie voorkomen in de boeken van leerlingen. Ze staan er gewoon niet in!! 25% van de mensen gelooft in telepathie. Tussen de 35 en 50% heeft transcendente ervaringen. Een stapje verder is, dat mensen die met dit soort ervaringen rondlopen, bijvoorbeeld een BDE hebben gehad of geesten hebben gezien, schade oplopen, als ze dit aan een therapeut vertellen. Ze lopen niet alleen tegen een muur op, maar krijgen soms medicijnen, omdat ze psychisch niet in orde zouden zijn. Want het onderwerp komt in de opleiding niet voor! Soms hebben mensen 10 jaar nodig om zo n ervaring te verwerken en dan moet je maar hopen, dat ze hiervoor een gewillig oor vinden. Langzamerhand verandert er wel iets. Aan de faculteit Godgeleerdheid zijn er studenten, die zich er wel in verdiepen. Mensen met een BDE, die het goed hebben verwerkt, zijn aangeraakt door de wereld buiten henzelf. Zij zijn vaak een beter en humaner mens geworden. Het is van groot belang dat psychologen hier oog voor krijgen! 9

10 De wetenschap heeft het estafettestokje van de kerk overgenomen en is de leidende kennisautoriteit geworden. Zingevingproblematiek krijgt veel te weinig aandacht op de universiteiten en staat buiten de wetenschap. Maar zingeving is de levende ervaring van mensen! Er mag nog een laatste vraag gesteld worden met een kort antwoord, want het is bijna tijd. Vraag Er is kortgeleden een Nederlandse vertaling verschenen van het boek Het Veld door Lynne McTaggart. Is het Zero Point Field dat daarin wordt beschreven hetzelfde universele veld als dat, wat je bedoelt met collectief bewustzijn en morfogenetische velden? Antwoord Het boek gaat de hele wereld over en gaat inderdaad over de veldtheorie. Het begeeft zich op het vlak van de biologie, neurologie en de moderne natuurkunde en het zijn verbazingwekkende zaken die beschreven worden. Maar de schrijfster is wetenschapsjournaliste. Ze is enthousiast, maar slaat ook door en schrijft allerlei onjuistheden. Als je iets in de krant leest, waar je veel van af weet, staat het altijd fout in de krant. En hier is iets dergelijks aan de hand. Ze geeft het onderzoek aardig weer, maar draaft door in wat dat allemaal te betekenen zou hebben. Maar het is wel positief dat het boek is verschenen en het geeft een beeld van de experimenten van bevlogen onderzoekers. Het is de moeite van het lezen waard. Nico bedankt tot slot Hans Gerding voor zijn boeiende lezing met bloemen en Hans bedankt alle aanwezigen voor hun aandacht. Hij vond het leuk hier voor zoveel enthousiaste mensen een lezing te hebben mogen houden en hij beveelt allen aan om toch vooral op deze weg voort te gaan. Op de internetsite van het Parapsychologische Instituut Utrecht kunnen ervaringen gemeld worden: 10

11 Hieronder staat de informatie over de inaugurele rede van Hans Gerding, waarvoor hij alle belangstellenden uitnodigt: Uitnodiging inaugurele rede van Hans Gerding Hans Gerding is vanwege de Stichting Proklos benoemd tot bijzonder hoogleraar Metafysica in de geest van de Theosofie aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Universiteit Leiden. Hij zal het hoogleraarsambt aanvaarden met het uitspreken van zijn inaugurele rede: Empirische metafysica en zelfkennis De plechtigheid vindt plaats in het Groot Auditorium van het Academiegebouw van de Universiteit Leiden. Datum: vrijdag 4 februari 2005 Tijd: uur Plaats: Academiegebouw, Rapenburg 73, Leiden De bijeenkomst is openbaar en de toegang is gratis. U bent uitgenodigd voor de inaugurele rede en de receptie daarna. De parkeermogelijkheid ter plaatse is beperkt. Aan de Haagweg bij de spoorwegovergang is het dagtarief 4 euro, met gratis openbaar vervoer naar het Academiegebouw. Te voet is het ongeveer 15 minuten.

12 Voor informatie over de lezingen en het cursusprogramma van De Spirituele Sociëteit Zeeland, surf naar of bel