Onderwerp: Wijziging gemeenschappelijke regeling WOZL (2)

Transcriptie

1 Pagina 1 van 6 GEMEENTE NUTH Raad: 17 november 2009 Agendapunt: Reg.nr: WEBU/2009/14433 RTG: 3 november 2009 AAN DE RAAD Onderwerp: Wijziging gemeenschappelijke regeling WOZL (2) Inleiding Met ingang van 1 januari 2008 is de Wet sociale werkvoorziening (WSW) ingrijpend gewijzigd. Zo heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid meer verantwoordelijkheden bij de gemeenten willen leggen. Dit is bewerkstelligd door met ingang van 2008 het Wsw budget rechtstreeks aan de gemeenten ter beschikking te stellen. De gemeenten moeten vanaf dat jaar ook rechtstreeks verantwoording af leggen over de besteding van dat budget en de stand van zaken van hun wachtlijst en de realisering van de aan het rijksbudget verbonden minimum taakstelling (via SISA). Daarnaast heeft het ministerie ook meer invloed gegeven aan de Wsw-geïndiceerden zelf. Dat is gebeurd door de invoering van het recht op een Persoon Gebonden Budget bij Begeleid Werken en de invoering van het recht op inspraak (cliëntenparticipatie). Beide zaken dienden door de gemeenten te worden geregeld in een verordening vóór 1 juli De taken en bevoegdheden voor de uitvoering van de WSW zijn bij gemeenschappelijke regeling (GR) overgedragen aan het Werkvoorzieningschap OZL (WOZL). Die GR heeft dan ook de verordeningen vastgesteld. Maar op grond van de argumenten die zijn weergegeven in voorliggend raadsvoorstel stellen wij voor om de GR WOZL te wijzigen. 2/3 van de raden van de 11 deelnemende gemeenten (PL-gemeenten, Nuth, Vaals, Gulpen-Wittem en Valkenburg a/d Geul) moet instemmen met deze wijziging, vooraleer deze van kracht kan worden. Raadsvoorstellen van gelijke strekking liggen komende tijd dan ook voor aan de raden van deze gemeenten. De verwachting is dat de gemeenteraden zullen instemmen. Als de GR wordt gewijzigd zoals voorgesteld, zullen ook de verordening Cliëntenparticipatie en de verordening PGB begeleid werken WSW door de raad opnieuw moeten worden vastgesteld, omdat de nieuwe GR deze bevoegdheid niet meer heeft. In het navolgende leggen wij dit uit. Wij hadden het voorstel tot wijziging van de nieuwe GR WOZL en de vaststelling van de twee genoemde verordeningen reeds voor uw vergadering van 29 september 2009 aan uw raad voorgelegd. Op ons verzoek heeft u het voorstel van de agenda gehaald. Ons verzoek kwam voort uit het feit dat wij kort voor de raadsvergadering van 29 september 2009 vanuit de deelnemende gemeenten signalen kregen dat de stukken zoals deze door het WOZL waren aangeleverd, juridisch niet geheel correct zouden zijn. Kern van het verschil van inzicht zat hierin dat de huidige GR WOZL een regeling van gemeenteraden is. Het voorstel was om deze GR in te trekken en de colleges van burgemeester en wethouders toestemming te geven een nieuwe GR vast te stellen. Naar de mening van diverse juristen die niet direct betrokken waren bij de opstelling van de stukken zoals wij die oorspronkelijk van het WOZL hadden ontvangen, was dat niet correct. Volgens hen zouden de raden de GR WOZL niet moeten intrekken, maar wijzigen, op grond waarvan de colleges van burgemeester en wethouders de bevoegdheid krijgen om uitvoering te geven aan de nieuwe GR WOZL. Als zodanig is het voorstel ook aangepast en ligt het hiermee aan u voor. Overigens zijn wij er in eerste instantie van uitgegaan dat de door WOZL aangeleverde stukken correct waren en aan uw raad konden worden doorgeleid. Wij zagen geen enkele aanleiding om daarop nog een juridische toets te laten uitvoeren, nog afgezien van het feit dat het een specifieke kennis van wetgeving rondom gemeenschappelijke regelingen betreft om zo n toets te kunnen uitvoeren. Feit is dat juristen van andere (grotere) gemeenten de stukken wel getoetst hebben en een ander inzicht hadden. Dat heeft geleidt

2 Pagina 2 van 6 tot het voorliggende voorstel, hetgeen neerkomt op een compromis waarmee de betrokken gespecialiseerde juristen uit de voeten kunnen. Het verschil van inzicht van de juristen is dus omzeilt met een compromis dat overigens verder geen problemen oplevert. Feit is wel dat alle juristen het er ook over eens zijn dat een wijziging van de GR de beste optie is en niet om bijvoorbeeld het werkvoorzieningschap om te bouwen tot een andere private of publieke rechtspersoon (zoals een stichting). Qua tijd is het uitstel van behandeling geen problemen op, omdat de nieuwe GR pas op 1 januari 2010 hoeft in te gaan dan wel zoveel later als dat 2/3 van alle gemeenteraden heeft ingestemd met de wijzingen. Voorgeschiedenis In de huidig geldende Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorzieningschap Oostelijk Zuid Limburg (WOZL) zijn deze bevoegdheden door de 11 aangesloten gemeenten overgedragen aan het schap. Het schap heeft derhalve deze verordeningen in het Algemeen Bestuur vastgesteld. Tevens is er binnen de kaders van de gemeenschappelijke regeling door de verantwoordelijke portefeuillehouders en de gemeentelijke beleidsambtenaren gediscussieerd over de vraag welke consequenties er verbonden moeten worden aan de wijziging van de wet, met betrekking tot de samenwerking van de 11 gemeenten bij de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening. Met ondersteuning van BMC is daarvoor sinds juli 2008 een traject doorlopen. Voor het rapport dat daaruit is voortgekomen, verwijzen wij u naar de ter inzage liggende stukken. In dit traject is een visie ontwikkeld over de uitvoering van het beleid m.b.t. de Wsw in relatie tot het bredere arbeidsmarktbeleid, de vorm waarin dit uiteindelijk gestalte moet krijgen en de rol en positie die het Werkvoorzieningschap hierin moet vervullen. In mei 2009 is dit traject afgerond met een voorstel voor de wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling WOZL. Formeel en beleidskader Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) Gemeenschappelijke regeling Werkvoorzieningschap OZL (GR WOZL) Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) Overwegingen Doelstelling en beleidskader De Wsw wordt voor de 11 aangesloten gemeenten uitgevoerd op basis van de Gemeenschappelijke Regeling WOZL, een vorm van verlengd lokaal bestuur. Alle bevoegdheden omtrent de Wsw zijn momenteel overgedragen aan het werkvoorzieningschap. De gewenste versterking van de gemeentelijke verantwoordelijkheid impliceert dat deze volledige overdracht van bevoegdheden niet langer passend is en dat de beleidsbepalende en verordende bevoegdheden bij de afzonderlijke gemeenten zullen worden geplaatst. Ze zullen dus buiten de verantwoordelijkheid van het schap, en buiten de aangegane Gemeenschappelijke Regeling (GR) komen te vallen. Het gevolg is dat de huidige GR niet langer voldoet. In een aangepaste samenwerkingsvorm (gewijzigde GR) komen de verordenende bevoegdheden bij de afzonderlijke gemeenteraden te liggen, waarmee het kaderstellend karakter van de raad wordt ingevuld, dan wel aangescherpt. Het gaat dan om de verordeningen met betrekking tot cliëntenparticipatie (artikel 2 Wsw), subsidies PGB (persoonsgebonden budget, artikel 7 Wsw) en wachtlijstbeheer (artikel 12 Wsw). De uitvoeringspraktijk (het bewaken van wachtlijst en taakstelling, plaatsing, budgetbeheer etc.) ten behoeve van de betrokken gemeenten blijft binnen de bevoegdheden van het WOZL vallen, daarom legt de gewijzigde GR vast dat het WOZL zich richt op de feitelijke uitvoering van de Wsw vanaf de plaatsing op een Wsw-plaats. Doordat alleen de operationele bevoegdheden worden overgedragen hoeft de gewijzigde GR niet tussen de gemeenteraden van de partnergemeenten getroffen te worden. Hierdoor kan indien nodig - ook beter worden ingespeeld op de eventuele wetswijziging volgend uit het advies van de commissie De Vries.

3 Pagina 3 van 6 Argumenten Voordelen van deze wijziging in de structuur is dat de gemeenten en het UWV/CWI hun verantwoordelijkheden voor hun burgers kunnen waar maken. Het schap is niet een keurslijf dat hen verhindert klantregie te voeren en voortrajecten te beginnen met mensen op de wachtlijst. Door de knip te leggen bij plaatsing van sw-ers is een heldere scheiding van de taken en bevoegdheden tussen gemeenten en het schap (of een andere rechtspersoon) mogelijk. De kennis en ervaring die het schap heeft opgebouwd blijft behouden. Voor de mensen die gebruik maken van dezelfde regeling de Wsw in de regio ontstaan geen verschillen door afkomst uit verschillende gemeenten. De aansturing en contractafspraken met de uitvoeringsorganisaties blijft in één hand. Het schap maakt jaarlijkse prestatieafspraken met Licom en andere uitvoeringsorganisaties in lijn met het vastgestelde beleid van de deelnemende gemeenten. Relatie met bestaand beleid / eerder genomen besluiten: De portefeuillehouders Wsw, die deel uitmaken van het DB van WOZL hebben op 22 januari 2009 ingestemd met de slotnotitie van de Beleidscommissie Wsw Vooruit met de Wsw (ter inzage). Dit betekent dat initiatieven genomen moeten worden om de bestaande Gemeenschappelijk Regeling WOZL zodanig te wijzigen dat het voortaan zal gaan om een GR van Colleges van B&W, waarbij geen raadsbevoegdheden meer bij de GR aanwezig zijn. Afstemming met interne of externe partijen: De betrokken beleidsambtenaren hebben in de beleidscommissie WOZL hun visie met elkaar gedeeld en op elkaar afgestemd. Op basis van de daaruit opgestelde beleidsnotitie heeft afstemming en besluitvorming plaatsgevonden met de betrokken portefeuillehouders die deel uitmaken van het DB. Juridische aspecten: Uit het ingewonnen juridisch advies met betrekking tot de nieuwe structuur van de samenwerking blijkt dat gezien het publieke karakter van de taken de voorkeur uitgaat naar een publiekrechtelijke vorm van samenwerking. Dan komt als rechtsvorm eigenlijk alleen een (gewijzigde) Gemeenschappelijke Regeling in beeld. Uitvoering: Het voornemen is om de gewijzigde GR en de vastgestelde gemeentelijke verordeningen te doen ingaan op 1 januari De besluitvorming in de Gemeenteraden dient derhalve op een zodanig tijdstip te hebben plaatsgevonden dat de registratie in de gemeentelijke registers tijdig kan plaatsvinden (artikel 27, eerste en tweede lid van de Wgr). Cliëntenparticipatie (verordening en feitelijke uitvoering) Met de invoering van de nieuwe WSW op 1 januari 2008 is ook bepaald dat elke gemeente een cliëntenparticipatie moet regelen (analoog aan bijvoorbeeld het WMO-platform of de cliëntenraad van KOMPAS). In het bestuur van het WOZL is besloten dat elke gemeente de cliëntenparticipatie zelf zal regelen, met name omdat een aantal gemeenten dit graag wil aanhaken aan de bestaande burgerparticipatie structuren zoals de WMO-platforms. Wij, en ook de colleges van de gemeenten Simpelveld en Voerendaal waren hiermee niet gelukkig, omdat hierdoor een versnipperde participatie ontstaat. In plaats van een centrale cliëntenraad WSW georganiseerd door het WOZL, krijgt het bestuur van WOZL nu van elke gemeente apart (elf gemeenten) een apart advies van de cliëntenraad. Niet alleen dat wij dat onwenselijk vinden, concludeerden wij samen met de colleges van de gemeenten Simpelveld en Voerendaal dat het praktischer zou zijn om de cliëntenparticipatie WSW samen te organiseren. In eerste instantie gingen daarbij de gedachten uit naar de cliëntenraad van KOMPAS, maar uiteindelijk hebben wij gezamenlijk geconcludeerd dat de WSW als het ware een vreemde eend in de bijt is van de cliëntenparticipatie WWB. De WSW is een geheel eigen regeling en heeft in feite niets met de structuren van de WWB. Uiteraard ligt er een verband met het uitstroombeleid, op grond

4 Pagina 4 van 6 waarvan nu ook het voorstel voorligt om de GR WOZL te wijzigen, maar in dat verband is de SWgeïndiceerde een WWB-cliënt of een cliënt van het UWV Werkbedrijf omdat zij van deze instellingen een uitkering ontvangen. In dat verband zijn de SW-geïndiceerden op de wachtlijst vertegenwoordigd via de cliëntenraden van KOMPAS en het UWV Werkbedrijf. Maar zodra een SW-geïndiceerde instroomt in een SW-baan, geldt een geheel eigen regeling met een geheel eigen CAO. Dat past niet bij andere cliëntenraden. Daarop hebben wij gezocht naar een andere structuur en mogelijkheid en die hebben wij gevonden bij de gemeente Heerlen. Deze gemeente kent een adviesstructuur waarbij vanuit 10 aparte adviescommissie één adviesraad wordt samengesteld. Eén van de 10 commissies is de commissie WSW, waarbij de gemeenten Nuth, Simpelveld en Voerendaal aanhaken. Deze commissie kent zes leden, van wie drie woonachtig in de gemeente Heerlen zijn en van de andere leden elke één woonachtig is in de andere gemeenten. Omdat het een adviesstructuur van de gemeente Heerlen is, kunnen alleen de leden woonachtig in Heerlen lid zijn van de centrale Adviesraad, maar dat doet aan de inhoud van de cliëntenparticipatie WSW niets af. Sterker nog, door aan te haken aan deze grote(re) structuur met zo n omvangrijke achterband, weegt de stem van SW-cliënten uit de gemeenten Nuth, Simpelveld en Voerendaal alleen maar meer mee. Veel meer in ieder geval als wanneer wij het zelf zouden regelen. De kosten voor deelname aan deze structuur bedragen 610,00 per jaar per gemeente. Aangezien het organiseren van de cliëntenparticipatie een taak is van het college, maar gebaseerd is op de door uw raad vast te stellen verordening (Verordening cliëntenparticipatie WSW-beleid gemeente Nuth 2009), behoeft uw raad geen besluit te nemen over het al dan niet aanhaken bij de structuur van de gemeente Heerlen. Wij hebben dat besluit al genomen. De cliëntenraad is nog niet geïnstalleerd c.q. samengesteld en is dus nog niet operationeel. Op dit moment werkt de gemeente Heerlen aan de samenstelling en de verwachting is dat de cliëntenraad begin 2010 zijn eerste vergadering kan houden. De reden waarom wij dit aan u voorleggen is enerzijds omdat wij u willen informeren over de manier waarop wij voor onze gemeente de cliëntenparticipatie WSW hebben geborgd en anderzijds omdat wij u met dit raadsvoorstel verzoeken om de Verordening cliëntenparticipatie WSW-beleid gemeente Nuth 2009 vast te stellen. Op dit moment is de verordening die de huidige GR WOZL heeft vastgesteld de basis voor ons college om de cliëntenparticipatie te regelen. Zodra de GR WOZL is gewijzigd conform voorstel en daarmee de door uw raad vastgestelde verordening in werking treedt, is dat de basis. In artikel 3 van deze verordening is opgenomen dat u moet instemmen met de wijze waarop ons college de cliëntenparticipatie regelt. Wanneer u instemt met onderhavig raadsvoorstel c.a. gaan wij ervan uit dat u impliciet instemt met de uitvoering van de cliëntenparticipatie zoals hierboven geschetst. De vraag is nu aan de orde hoe de wijziging van de GR en de vaststelling van de verordeningen zich verhoudt tot de cliëntenparticipatie (lees: burgerparticipatie). Als er een cliëntenraad zou zijn, dan zou deze zonder meer geconsulteerd worden. Maar ten eerste is er nog geen cliëntenraad en ten tweede is in casu sprake van een bestuurlijke wijziging en geen wijziging van bestaand beleid. Het bestaande beleid is binnen de structuren van cliëntenparticipatie van de huidige GR WOZL vastgesteld. Doordat wij dat beleid ongewijzigd overnemen, is er materieel gezien dus geen probleem. Formeel gezien zou men kunnen stellen dat de cliëntenraad een stem moet hebben, maar dat kan dus (nog) niet. Tenminste wat onze gemeente (en Heerlen, Simpelveld en Voerendaal) betreft. Een aantal deelnemende gemeenten heeft wel een cliëntenraad en die hebben positief geadviseerd. Naar onze mening is het dus geen enkel probleem om voorliggend besluit te nemen. Verordening PGB Zoals de verordening voor cliëntenparticipatie door uw raad moet worden vastgesteld, moet ook de Verordening persoonsgebonden budget begeleid werken WSW gemeente Nuth 2009 door uw raad worden vastgesteld. Hierbij geldt evenwel geen aparte uitvoeringspraktijk die wij zelf moeten regelen (cliëntenraad organiseren). De uitvoeringspraktijk zoals die geldt onder de huidige GR WOZL geldt ook onder de nieuwe GR WOZL. Het werkvoorzieningschap voert deze verordening uit, alleen vanaf de inwerkingtreding van de nieuwe GR werkt het schap niet meer met één verordening maar met elf (die overigens gelijkluidend zijn).

5 Pagina 5 van 6 Wachtlijstverordening De nieuwe WSW biedt ook nog de mogelijkheid om een wachtlijstverordening in te stellen. In die verordening kan worden opgenomen dat bepaalde doelgroepen (zoals jongeren, WWB-cliënten, ouderen, etc.) voorrang krijgen op de plaatsing vanaf de wachtlijst. Binnen het bestuur van de huidige GR WOZL is heel bewust ervoor gekozen om een dergelijke verordening niet vast te stellen, omdat daardoor negatieve effecten op de SW-geïndiceerden kunnen ontstaan. De wachtlijst binnen het WOZL is zeer lang (bijna mensen) en het duurt momenteel tussen drie en vijf jaren vooraleer een SW-geïndiceerde geplaatst kan worden op een SW-baan. Dat gebeurt volgens het principe van first in first out (fifo). Wanneer wij ervoor zouden kiezen dat bijvoorbeeld jongeren voorrang krijgen op plaatsing, bestaat de reële kans dat er SWgeïndiceerden op de wachtlijst worden geplaatst en er nooit meer vanaf komen. Doordat wij alleen maar mensen op een SW-baan kunnen plaatsen als daarvoor ruimte is (binnen de door het Rijk opgelegde taakstelling en beschikbaar gestelde budgetten), zouden wij waarschijnlijk alleen nog maar jongeren (in dit voorbeeld) kunnen plaatsen. Alle andere SW-geïndiceerden die op de wachtlijst staan en niet voldoen aan het criterium jongere zullen blijven hangen in de uitkering. Dat is onwenselijk en wellicht zelfs onmenselijk en het gaat volledig voorbij aan de ingezette weg binnen het arbeidsmarktbeleid om te kijken naar competenties van mensen en niet naar beperkingen. Het gaat in het arbeidsmarktbeleid erom dat mensen zoveel mogelijk zelfstandig in hun bestaan moeten kunnen voorzien en daar past geen beleid (lees: wachtlijstverordening) die de ontwikkeling van de betreffende cliënten blokkeren. In de toekomst kunnen wellicht redenen ontstaan om wel over te gaan tot vaststelling van een wachtlijstverordening. Binnen de huidige context zien wij echter geen aanleiding om u te adviseren om wel een wachtlijstverordening vast te stellen. Als de aanleiding zich in de toekomst voordoet, zullen wij u daarvoor een apart voorstel voorleggen. Financiële aspecten Aan dit voorstel zijn geen financiële gevolgen verbonden, behoudens de kosten van 610,00 per jaar voor de cliëntenparticipatie. Gelet op het relatief geringe bedrag kan dit evenwel worden opgevangen binnen het bestaande budget van de jaarlijkse schapslasten. In die zin zijn dus geen additionele middelen nodig om voorliggend voorstel te effectueren. Voorstel Wij stellen uw raad voor om: 1. De geldende GR WOZL conform voorstel (webu/2009/14907) te wijzigen. 2. De Verordening Persoonsgeboden Budget begeleid werken wet WSW gemeente Nuth 2009 conform bijgevoegd voorstel (webu/2009/14521) vast te stellen. 3. De Verordening cliëntenparticipatie WSW-beleid gemeente Nuth 2009, conform bijgevoegd voorstel (webu/2009/14520) vast te stellen, met ingang van 1 januari Het besluit tot wijziging van de GR WOZL te publiceren nadat de raden van de deelnemende gemeenten hierover een besluit hebben genomen. 5. Het besluit tot vaststelling van de verordeningen als genoemd onder punt 2. en 3. te publiceren nadat de raden van de deelnemende gemeenten de verordeningen hebben vastgesteld. Burgemeester en wethouders van Nuth, de secretaris de burgemeester Mr. F.L.J. van Vloten Mr. H.G. Vos

6 Pagina 6 van 6 Besluit Akkoord om: 1. De geldende GR WOZL conform voorstel (webu/2009/14907) te wijzigen. 2. De Verordening Persoonsgeboden Budget begeleid werken wet WSW gemeente Nuth 2009 conform bijgevoegd voorstel (webu/2009/14521) vast te stellen. 3. De Verordening cliëntenparticipatie WSW-beleid gemeente Nuth 2009, conform bijgevoegd voorstel (webu/2009/14520) vast te stellen, met ingang van 1 januari Het besluit tot wijziging van de GR WOZL te publiceren nadat de raden van de deelnemende gemeenten hierover een besluit hebben genomen. 5. Het besluit tot vaststelling van de verordeningen als genoemd onder punt 2. en 3. te publiceren nadat de raden van de deelnemende gemeenten de verordeningen hebben vastgesteld. De raad van de gemeente Nuth, Aldus besloten door de raad van de gemeente Nuth in de openbare vergadering van 17 november 2009 de griffier, de voorzitter, P.J.M. Boyen Mr. H.G. Vos Bijlage(n) 1. Voorstel tot wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling WOZL (webu/2009/14907) 2. Verordening Persoonsgebonden Budget (webu/2009/14521) 3. Verordening cliëntenparticipatie WSW (webu/2009/14520) 4. Samenvatting beleidsnotitie Vooruit met de Wsw (webu/2009/8967) Ter inzage 1. Beleidsnotitie Vooruit met de WSW (webu/2009/8847) 2. Huidige nieuwe structuur WOZL (webu/2009/8971)