Koninklijk Atheneum Keerbergen. Leerbegeleiding

Transcriptie

1 Koninklijk Atheneum Keerbergen Leerbegeleiding

2 Inhoudsopgave 1. INLEIDING 3 2. ORGANISATIE VAN DE LEERBEGELEIDING DE VAKLEERKRACHT STUDIEBEGELEIDING LEREN LEREN IN HET DERDE JAAR REMEDIAL TEACHER EN LEERLINGENBEGELEIDER EXTERNEN 5 3. SCHOOLCONTEXT/LEERLINGENKENMERKEN/ INPUT DE TAAL THUISSITUATIE BESLUIT LEER- EN ONTWIKKELINGSMOEILIJKHEDEN (STICORDI-MAATREGELEN) ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS (OKAN) 6 4. REMEDIËRINGSVORMEN TUTORPROJECT VERPLICHTE REMEDIËRING FRANS EN WISKUNDE 7 5. COMMUNICATIE KLASSENRADEN INDIVIDUEEL 8 6. DRAAGKRACHT LEERLINGEN 8 5. COMMUNICATIE 5.1. KLASSENRADEN 5.2. INDIVIDUEEL 6. DRAAGKRACHT LEERLINGEN EN LEERKRACHTEN 2

3 1. Inleiding Onder leerbegeleiding verstaan we de manier, waarop de school de leerlingen ondersteunt om de vooropgestelde leerdoelen na te streven en te bereiken. Leerbegeleiding is een onderdeel van een bredere aanpak, die we onder leerlingenbegeleiding catalogeren. In leerlingenbegeleiding vinden we drie domeinen terug, waar leerlingen aan ondersteuning nood kunnen hebben, namelijk: leerbegeleiding, socio-emotionele begeleiding en schoolloopbaanbegeleiding. Deze facetten zijn vanzelfsprekend met elkaar verbonden. Zo zal een goede leerbegeleiding weinig effectief zijn als sociaal-emotionele problemen in de weg zitten. Leerbegeleiding opent tevens een perspectief naar later en gaat dus hand in hand met schoolloopbaanbegeleiding. De moeilijkheidsgraad van het leerproces wordt hoger, naarmate de leerlingen in de hogere jaren terecht komen. De leerlingen worden immers voorbereid op het hoger onderwijs. In de tweede graad ligt de nadruk op een grotere zelfstandigheid in het studeerproces en sommigen moeten hun eigen leerstijl nog ontdekken om te leren omgaan met andere vraagstellingen op toetsen, het hoger lestempo, de hogere eisen (meer en meer inzichtelijk) en, vooral, om grotere hoeveelheden leerstof te verwerken. Door de leerlingen persoonlijk te begeleiden en aandacht te hebben voor hun werkpunten en hun talenten zal de intrinsieke motivatie voor hun leertraject verhogen. In de derde graad leren de leerlingen zelfstandig werken, rekening houdend met deadlines. De GIP, de scriptie in het vak Nederlands en de onderzoekscompetenties zijn hier duidelijke voorbeelden van. Leerlingen moeten zélf initiatief nemen om hun studietijd goed in te plannen. 2. Organisatie van de leerbegeleiding 2.1. De vakleerkracht Goede leerbegeleiding start in de klas. De leerkrachten observeren, evalueren en remediëren. Zij zorgen tevens voor een krachtige leeromgeving en een veilig pedagogisch klimaat. Dit is mogelijk door een gestructureerd klasmanagement en een flexibele klasorganisatie. De ontwikkelingen en resultaten van de leerlingen worden regelmatig in kaart gebracht. Door deze evaluatie en observatie kan er snel ingegrepen worden. De leerkracht zal de leerling, indien nodig, remediëringsoefeningen laten maken. 3

4 Wanneer de vakleerkracht merkt dat de mindere resultaten te wijten zijn aan een verkeerde studiemethode, kan hij de leerling doorverwijzen naar de remedial teacher Studiebegeleiding Leren leren in het derde jaar De overstap van de 1 e graad naar de 2 e graad is voor velen vaak een te steile helling, omdat het lestempo hoger ligt, bij evaluaties het inzchtelijke primeert boven het reproductieve, er grotere leerstofgehelen worden aangeboden en leerlingen dus bewuster moeten leren plannen. Daarom voorzien we bij het begin van het schooljaar tijdens de les Nederlands voor al onze derdes een verplicht introductiemoment tot leren leren in al zijn facetten. De leerlingen kunnen hierna zelf contact opnemen met de leerlingenbegeleider en de remedial teacher om individueel of in kleine groepjes begeleid te worden. Tijdens de klassenraad van TTR1 (midden oktober) en E1 (eind december) worden leerlingen voor studiebegeleiding op aanraden van de leerkracht doorverwezen. De ouders (via Smartschool of tijdens de oudercontacten) of de leerlingen kunnen ook zelf contact opnemen met de leerlingenbegeleider en de remedial teacher om het leren lerentraject aan te vangen. Ook de vakleerkrachten zelf werken hier actief mee: bij elk rapportcijfer lager dan 60 wordt een remediërende commentaar gegeven, maar de meeste leerkrachten geven steeds feedback aan een leerling via de rapportcommentaar (bv. hoe studeer ik een Latijnse tekst?, welke procedure moet een ll. volgen om een vraagstuk in fysica aan te pakken?,...) Remedial teacher en leerlingenbegeleider Wanneer de structurele en preventieve maatregelen niet meer volstaan, kunnen compenserende/dispenserende maatregelen aan de orde zijn. Onze remedial teacher heeft als taak leerlingen, die hierom vragen, persoonlijk te begeleiden in hun leerproces. Volgende actiepunten worden dan bv. uitgewerkt: hoe maak ik een goede samenvatting?, hoe maak ik schema's?, hoe maak ik een mind map?, welke tips en trucs bestaan er om woordenschat te leren?, hoe moet ik een vraagstuk aanpakken?, hoe moet ik me voorbereiden op het onbekende bij een examen wiskunde?, hoe doorgrond ik een onbekende tekst?, hoe schrijf ik een verhandeling?,... Vele leerlingen hebben nooit grotere hoeveelheden moeten studeren in de basis- en middenschool en komen dan ook op een bepaald moment in hun leertraject voor een 4

5 'ondoordringbare muur'. Ze merken dat de leerstof moeilijker wordt en dat opletten in de klas plots niet meer volstaat. Ze moeten leren inzien dat leren een proces is en dat ze zich steeds moeten leren aanpassen en nieuwe leerstrategieën moeten ontwikkelen. De remedial teacher kan hen daarbij begeleiden tijdens de hele schoolloopbaan. De leerlingen hebben tevens vaak nood aan een studie- en takenplanning. We proberen hen daarbij te helpen door taken en toetsen aan te kondigen in de digitale agenda van Smartschool, maar ook nog in een papieren planner, die we sinds schooljaar opnieuw ingevoerd hebben omdat we merken dat leerlingen minder goed zelf kunnen plannen. De remedial teacher geeft wekelijks informatie in in het leerlingvolgsysteem bij de betrokken leerling in Smartschool wat zij die week hebben besproken, bv. planning gemaakt, samenvattingen nagekeken, vakken gestructureerd, enz Externen Wanneer de bovenstaande maatregelen onvoldoende resultaat opleveren, kan het CLB ingeschakeld worden. De leerlingen worden dan eventueel verder doorverwezen naar externen om de leerling te begeleiden. 3. Schoolcontext/leerlingenkenmerken/ input De taal Onze leerlingen zijn, wat de thuistaal betreft, min of meer een homogene groep. In de werkgroep Taalbeleid hebben we nagekeken hoeveel leerlingen een ouder/ouders hebben die een andere thuistaal spreekt/spreken. Dat bleek minimaal het geval te zijn en van deze leerlingen weten we dat, ook al hebben de ouders een andere moedertaal, de grote meerderheid thuis toch Nederlands spreekt of geen moeite heeft met onze taal. Ons taalbeleid hoeft zich daarom niet, in tegenstelling tot bv. de grootsteden, specifiek te richten op taalachterstand Thuissituatie We mogen ook stellen dat een beperkte kleine groep in een moeilijke thuissituatie zit, die het succesvol studeren in gedrang zou brengen. Indien dit toch het geval is, worden deze leerlingen voor deze problematiek opgevangen (zie socio-emotionele begeleiding). 5

6 Besluit Vermits, zoals aangestipt, onze school op talig vlak een vrij homogene groep vormt, kunnen wij ons extra inspannen voor leerlingen met leerstoornissen en anderstalige nieuwkomers Leer- en ontwikkelingsmoeilijkheden (STICORDI-maatregelen) De school treft maatregelen om leerlingen met leer- en/of ontwikkelings-moeilijkheden in de mate van het mogelijke ondersteuning te bieden om succesvol af te studeren. Meer informatie is te verkrijgen bij de interne leerlingenbegeleiding. De leerlingen met leerstoornissen worden opgelijst en deze lijst, opgemaakt door de leerlingenbegeleider in samenspraak met de remedial teacher en het CLB, wordt zo vlug mogelijk meegedeeld aan de leerkrachten. Hierbij worden eveneens de STICORDImaatregelen gevoegd, zodat de leerkrachten een juiste opvolging en evaluatie kunnen garanderen. De lijst wordt in de loop van het jaar geregeld geüpdatet. Voor de examenperiode benadrukken we telkens nog eens extra de STICORDI-maatregelen. Sinds het schooljaar hebben de leerlingen van deze lijst de mogelijkheid om hun examens in een apart lokaal af te leggen. Dit wordt door de leerlingenbegeleider nagevraagd. De leerlingen die hiervan gebruik wensen te maken, geven door voor welke vakken ze dit wensen te doen. Voor hen is er in dit lokaal meer ruimte voorzien om extra vragen te stellen, vragen/tekstdelen te laten voorlezen, hulpmiddelen te gebruiken (PC, rekenmachine, formularium, woordenboek, ipads om voor te lezen, ). Ook in het kader van het M-decreet staan we leerlingen, die niet op lijst staan maar die extra tijd nodig hebben voor het examen, toe om langer door te werken. Deze extra maatregelen hebben hun consequenties bij het opstellen van het examenrooster, bijvoorbeeld een volgend examen in eenzelfde lokaal kan niet geroosterd worden na een examen bij deze leerlingen Anderstalige nieuwkomers (OKAN) Leerlingen, die nog geen onderwijs in het Nederlands hebben gekregen, worden aanzien als OKAN-leerlingen. Er worden in het begin van het jaar klassenraden voorzien, waar voor hen een apart leertraject wordt uitgestippeld. In de tweede maand komt de vervolgschoolcoach voor OKAN-leerlingen van SGR5 langs om de planning bij te sturen. Globaal gezien hebben wij zeer weinig OKAN-leerlingen. Indien dit het geval is, zijn er dit maximaal 1 tot 2 per schooljaar. 6

7 4. Remediëringsvormen 4.1. Tutorproject Leerlingen uit het 6 de jaar en het 5 de jaar (de tutors) bieden vrijwillig aan de leerlingen van de tweede graad studiehulp aan. Op deze manier kunnen de tutors in de praktijk leren de leerstof zo aanschouwelijk mogelijk uit te leggen. Het maakt hun basis nog sterker, ze ontwikkelen pedagogische kwaliteiten en ze leren zich in te zetten voor een maatschappelijk doel. Bovendien durven de leerlingen waarschijnlijk vlugger uitleg vragen aan een medeleerling dan aan hun vakleerkracht. Zo willen we het zelfvertrouwen, de studiemethode en de studieresultaten van deze begeleide leerlingen verbeteren. Het is niet de bedoeling dat dit project de door de vakleerkracht georganiseerde inhaallessen vervangt noch de al door de school georganiseerde studie-begeleiding. Het is uitsluitend te begrijpen als een uitbreiding bij de al aanwezige pedagogische omkadering van onze leerlingen Verplichte remediëring Frans en wiskunde We merken op dat leerlingen vaak met de vakken Frans en wiskunde problemen hebben, die geregeld jaren kunnen aanslepen. Het is daarom niet verwonderlijk dat zij vaak de motivatie verliezen om zich te blijven inspannen. Daarom kunnen de leerkrachten van deze vakken de leerlingen verplichten zich te remediëren, zodat de achterstand van deze leerlingen kan worden weggewerkt. Wanneer zij weigeren extra oefeningen en/of taken thuis te maken, worden zij op vrije momenten verplicht deze in de studie te maken. 5. Communicatie 5.1. Klassenraden Tijdens de klassenraden worden de resultaten van de leerlingen besproken. Wanneer het resultaat van een bepaald vak niet goed is, wordt er op het rapport vakspecifieke commentaar en/of remediëring uitgeschreven. Wanneer het om meerdere vakken gaat, achterhaalt de klassenraad het probleem. Ofwel wordt er een commentaar van de klassenraad op het rapport geformuleerd ofwel worden de leerlingen doorverwezen naar de remedial teacher en de leerlingenbegeleiding. Wanneer de klassenraad (TTR1, E1en TTR2) vermoedt dat de leerling niet in de juiste studierichting zit, wordt dit eveneens op het rapport vermeld. In sommige gevallen worden de ouders gecontacteerd of leerlingen naar het CLB doorverwezen om een geschikte studierichting te kiezen die aansluit bij hun interesse en capaciteiten. 7

8 Bij de delibererende klassenraad worden leerlingen vaak geadviseerd om in de juiste studierichting te zitten (zie evaluatiebeleid) Individueel Via oudercontacten of Smartschool kunnen de ouders vragen dat de leerling leerbegeleiding krijgt of ze kunnen langs deze weg ook feedback krijgen. De leerlingen worden persoonlijk uitgenodigd door de remedial teacher, wanneer ze door de klassenraad geadviseerd zijn langs te gaan. 6. Draagkracht leerlingen De agenda van de leerlingen wordt door de leerkrachten op Smartschool ingevuld. In hun planner kunnen de leerlingen zelf dan hun taken, toetsen en herhalingstoetsen oplijsten. De planner is een persoonlijk document, dat de leerlingen kunnen gebruiken om te leren plannen en te leren omgaan met deadlines. Bovendien kan de leerkracht via deze procedure op voorhand in de les met de werkdruk met de leerlingen bespreken en zo nodig zijn toetsen/taken verschuiven, wat de leeromgeving van de leerling veraangenaamt en de dialoog tussen leerkracht en leerling versterkt ('de leraar is geen tiran'). 8