ADVIES. inzake de klacht van: de heer A en mevrouw B, wonende te C, ouders van D, klagers. tegen. het E College, gevestigd te F, verweerder

Transcriptie

1 Een straf van een leerling moet in juiste verhouding staan tot het gepleegde vergrijp; er moet een zorgvuldige afweging plaatsvinden waarbij alle omstandigheden van het geval meewegen. inzake de klacht van: ADVIES de heer A en mevrouw B, wonende te C, ouders van D, klagers tegen het E College, gevestigd te F, verweerder 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij klaagschrift van 23 oktober 2016 hebben klagers op grond van de geldende klachtenregeling een klacht tegen verweerder ingediend met de volgende inhoud: Klagers klagen over de gang van zaken tijdens de kunstreis van het E College naar Frankrijk en Italië. De school heeft hun zoon D een buitensporige sanctie opgelegd door hem met het vliegtuig terug naar huis te sturen nadat hij had bekend één biertje te hebben gedronken. De twee leerlingen die hebben bekend te hebben gedronken zijn gestraft; de leerlingen die hebben gelogen zijn beloond doordat zij mochten blijven. Bovendien is bij hen geen blaastest afgenomen. Voorts klagen klagers erover dat hun zoon vervolgens door de begeleiders van de reis te kennen is gegeven dat hij geen deel meer uitmaakte van de groep en een ongewenst persoon was. D heeft zich daardoor als een verschoppeling gevoeld en een groot deel van de reis is hem hierdoor ontnomen. Een en ander zoals nader geïllustreerd in het klaagschrift. Vanuit het secretariaat van de Commissie is telefonisch met partijen overlegd over de gewenste wijze van klachtafhandeling: mediation of formele klachtbehandeling. Naar aanleiding van de uitkomst van deze gesprekken is de klacht ter beoordeling voorgelegd aan de Commissie. Verweerder heeft op 30 november 2016 een verweerschrift ingediend. De mondelinge behandeling van de klacht was aanvankelijk vastgesteld op 21 december 2016 maar is wegens verhindering van klagers uitgesteld tot 18 januari De zitting vond plaats te Utrecht. Klagers zijn ter zitting verschenen. Verweerder werd vertegenwoordigd door / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 1 van 8

2 de heer G, rector, vergezeld van de heer H, afdelingsleider, als informant. Onder handhaving van hun standpunten hebben partijen een nadere toelichting gegeven. Hetgeen in de stukken en op de zitting naar voren is gebracht is, voor zover relevant, zakelijk in dit advies weergegeven. 2. DE FEITEN D zat in het schooljaar in klas 11H2 van het E College te F. De kunstreis naar Italië en Frankrijk waar D aan deelnam, vond plaats van 28 juni tot 8 juli In totaal waren er circa 50 leerlingen met een gemiddelde leeftijd van 17 jaar mee op de kunstreis. Op 2 juni 2016 is naar alle ouders van de 11 e klas leerlingen een brief gestuurd waarin het volgende is opgenomen: Leerlingen mogen tijdens de kunstreis geen alcohol gebruiken of in bezit hebben. ( ) Bij alcoholgebruik of constatering van drugs wordt een leerling (op eigen kosten) naar huis gestuurd. Dit is ter beoordeling van de begeleidende docenten, in samenspraak met de schoolleiding. Deze begeleiders zijn bevoegd om te controleren. In juni 2016 hebben de leerlingen een reisgids ontvangen met betrekking tot de kunstreis In deze gids zijn enkele regels opgenomen, waaronder de volgende regels: Gebruik en bezit van alcohol door leerlingen is niet toegestaan. Leerkrachten kunnen dit controleren. ( ) Bij misbruik is het mogelijk dat een leerling (op eigen kosten) naar huis wordt gestuurd. Dit is ter beoordeling aan de begeleidende docenten. Op vrijdagavond 1 juli 2016 heeft D met zijn klas een café bezocht om een voetbalwedstrijd te kijken. In het café waren geen begeleiders van school aanwezig. Rondom de opgegeven eindtijd, uur, zijn twee begeleiders gaan controleren of iedereen was teruggekeerd. Zij vernamen toen van de in het café aanwezige barman dat er die avond door meerdere leerlingen alcohol was gedronken. Nadat D samen met klasgenoot J (als laatste) naar de camping waar zij die dag verbleven, was teruggekeerd, is hem door de reisbegeleiding gevraagd of hij alcohol had gedronken. D heeft dit bevestigd en toegegeven 1 biertje te hebben gedronken. Klasgenoot J heeft ook erkend te hebben gedronken. De overige klasgenoten lagen inmiddels te slapen en zijn de door de reisleiding niet meer wakker gemaakt. De volgende ochtend ontkenden de overige leerlingen alcohol te hebben genuttigd. Die dag, 2 juli 2016, was D uitgesloten van het dagprogramma en bleef hij, in aanwezigheid van derden, achter op de camping. Zondag 3 juli 2016 is D teruggekeerd met het vliegtuig nadat klager daartoe toestemming had gegeven. Hij is door een van de begeleiders naar het vliegveld gebracht en begeleid tot aan de douane. J was op 2 juli 2016 al naar huis gegaan. De school heeft klagers 75 euro terugbetaald voor niet gemaakte etenskosten. Inmiddels zit D op een andere school. 3. VISIE PARTIJEN Visie klagers / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 2 van 8

3 Klagers erkennen dat hun zoon de regels heeft overtreden. Zij vinden het uit pedagogisch oogpunt onjuist dat de andere leerlingen niet aan een blaastest zijn onderworpen nu de caféeigenaar had toegegeven aan meerdere leerlingen bier te hebben geschonken. Immers, de regels zijn voor iedere leerling hetzelfde. De twee leerlingen die eerlijk zijn geweest worden nu gestraft en de leerlingen die niet eerlijk zijn geweest, komen daar mee weg. Verder zouden er leerlingen wiet hebben gerookt, maar ook dat is niet nader door de begeleiders onderzocht. Klagers vermoeden dat hun zoon en de medeleerling dienen als precedent en dat dat voldoende was om verder onderzoek te staken. Dat de barman hun zoon had aangewezen als één van de leerlingen die had gedronken, is niet vreemd. D houdt niet van voetbal en had de bewuste avond met J zitten schaken aan de bar. Klagers achten het naar huis sturen van hun zoon niet in verhouding tot het gepleegde vergrijp; de school had tal van mogelijkheden om minder ingrijpende maatregelen op te leggen. De school zou de groep de straf hebben opgelegd dat zij de volgende dag niet meer mochten uitgaan, maar de groep is uiteindelijk toch naar de disco geweest. Bovendien was er al eerder die reis door leerlingen alcohol gedronken. Aan het einde van de reis hebben een aantal leerlingen zelfs aan de reisleiding toegegeven te hebben gedronken, in de hoop dat zij dan ook met het vliegtuig zouden mogen teruggaan. Het hele gebeuren heeft grote impact gehad op D. Daarnaast heeft hij zich de dag voor het wegsturen gevoeld als een verschoppeling. Hij mocht niet mee met de excursie naar Florence en niet met de groep eten. Klagers wensen de helft van de reis vergoed te zien plus de onkosten voor de vliegreis. Visie verweerder Verweerder stelt dat de regels bij een reis duidelijk zijn: er mag geen alcohol worden genuttigd en bij overtreding van deze regel kan een leerling op eigen kosten naar huis worden gestuurd. De school is bevoegd dergelijke regels op te stellen en is bovendien gebonden aan de wettelijke regels, dat alcoholgebruik onder 18 jaar verboden is. Over het bestaan en het handhaven van deze regels is vooraf helder gecommuniceerd naar leerlingen en ouders: tijdens een ouderavond in september 2015 door de coördinator van de kunstreis en daarna tijdens verschillende mentoruren. Ook is op 2 juni 2016 een brief met de regels aan de ouders gezonden en worden in de reisgids die de leerlingen in juni 2016 hebben ontvangen de regels omtrent alcoholgebruik benoemd. Sinds de school deze regels heeft ingevoerd, wordt er duidelijk minder gedronken tijdens excursies. Klagers betwisten niet dat zij niet op de hoogte zijn van de regels. Evenmin hebben zij vooraf aangegeven dat ze deze maatregel en sanctie buitensporig vinden. Buiten de namen van D (zoon van klagers) en J waren geen andere namen bekend van leerlingen die ook zouden hebben gedronken. De barman had hen aangewezen als een van de leerlingen die zouden hebben gedronken. Daarom zag de begeleiding geen aanleiding om andere leerlingen wakker te maken en een blaastest af te nemen. Bovendien waren er slechts 6 blaastesten aanwezig, terwijl circa 25 leerlingen het café hadden bezocht. Voorts is niet te controleren of er leerlingen zijn die wiet hebben gerookt. Wel zijn er de volgende ochtend gesprekken gevoerd met de klassen en ook met leerlingen individueel, maar dat heeft geen nieuwe bekentenissen opgeleverd. De begeleiding heeft de hele groep toen de sanctie opgelegd dat de eindtijd voor de daarop volgende twee avonden werd vervroegd. De / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 3 van 8

4 school heeft niet beoogd om D en J als voorbeeld te stellen, maar wel is beoogd de regels te handhaven. Verweerder vindt dit een principiële kwestie. Daarom is D, net als J, na overleg met de schoolleiding, naar huis gestuurd. Het is juist dat D op 2 juli 2016 niet mocht deelnemen aan het dagprogramma. Dat kwam omdat hij de andere leerlingen probeerde te beïnvloeden door hen te vragen allemaal te zeggen dat ze hadden gedronken. D heeft door zijn eigen toedoen de rest van de reis moeten missen. Inmiddels is de school voornemens een professionele blaastest aan te schaffen om mee te kunnen nemen op excursies en ook om te gebruiken bij schoolfeesten. 4. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE Allereerst overweegt de Commissie dat zij niet bevoegd is tot het toekennen van een schadevergoeding. Klagers dienen hiervoor een andere route te bewandelen. De Commissie stelt vast dat D tijdens de kunstreis op de avond van 1 juli 2016 alcohol heeft gedronken. Hoewel dit niet door middel van een blaastest is komen vast te staan, heeft D erkend één biertje te hebben gedronken. Dat alcoholgebruik tijdens de excursie niet was toegestaan, had D bekend kunnen zijn omdat deze regel expliciet is opgenomen in zowel de reisgids van de kunstreis als in de aan klagers gezonden brief van 2 juni Klagers betwisten het bestaan van deze regel overigens niet. De Commissie is op grond hiervan van oordeel dat het voor D duidelijk geweest moet zijn, of althans duidelijk had moeten zijn, dat alcoholgebruik niet werd toegestaan en dat het desondanks toch nuttigen van alcohol tot het opleggen van een sanctie en tot vervelende gevolgen voor de reis zou kunnen leiden. Dat de school alcohol- (en drugs)gebruik niet wenst toe te staan, vindt de Commissie gepast beleid. Dat het tot de beleidsvrijheid behoort van een school om dergelijke regels op te stellen, onderschrijft de Commissie eveneens. Verweerder stond het derhalve op basis van de vastgestelde regels vrij om D een sanctie op te leggen vanwege het overtreden van de regels. Uitgangspunt bij het opleggen van een sanctie is dat de sanctie in een juiste verhouding moet staan tot het gepleegde vergrijp. De Commissie zal dan ook beoordelen of de opgelegde sanctie proportioneel is geweest. De Commissie constateert dat de schoolleiding D naar aanleiding van de gebeurtenis op 1 juli 2016 de sanctie heeft opgelegd van het uitsluiten van deelname van het programma op 2 juli 2016, alsook van het voortijdig (op 3 juli 2016), op kosten van klagers, met het vliegtuig terug sturen naar Nederland. De door verweerder opgestelde regels geven aan dat het bij misbruik/overtreding van de regels mogelijk is dat de leerling (op eigen kosten) naar huis wordt gestuurd. Dit is zowel in de reisgids als in de brief aan de ouders van 2 juni 2016 opgenomen. Of de leerling naar huis / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 4 van 8

5 wordt gestuurd, is blijkens de op schrift gestelde regels ter beoordeling aan de begeleidende docenten. In de reisgids is daaraan nog toegevoegd dat de begeleiders deze beoordeling maken in samenspraak met de schoolleiding. De Commissie leidt uit de bewoordingen van deze regels af dat de begeleiding, al dan niet in samenspraak met de schoolleiding, een afweging heeft te maken over het al dan niet naar huis sturen van de leerling / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 5 van 8

6 De Commissie is op grond van de overgelegde stukken en het verhandelde ter zitting gebleken dat verweerder deze afweging niet heeft gemaakt en heeft gehandeld vanuit de gedachte dat elke leerling die de regels omtrent alcoholgebruik overtreedt (op eigen kosten) naar huis wordt gestuurd. Hoewel deze regel inderdaad zo is opgenomen in de brief aan de ouders van 2 juni 2016 wordt de regel vervolgens, zoals hiervoor reeds aangegeven, afgezwakt door aan deze regel toe te voegen dat dit, het naar huis sturen, ter beoordeling van de begeleidende docenten is. Maar, ongeacht de door verweerder gebezigde bewoordingen, is de Commissie van oordeel dat er, alvorens over te gaan tot het opleggen van een voor de leerling zeer ingrijpende maatregel, te allen tijde een zorgvuldige afweging dient plaats te vinden waarbij rekening moet worden gehouden met alle omstandigheden van het geval. Het vroegtijdig moeten afbreken van een reis is immers ongeveer één van de zwaarst denkbare sancties die genomen kan worden. De Commissie zal het bevoegd gezag op dit punt een aanbeveling doen. Niet gebleken is derhalve dat de reisbegeleiding dan wel de schoolleiding rekening heeft gehouden met de omstandigheden van het geval. Tot deze omstandigheden is te rekenen het gegeven dat de leerlingen de bewuste avond zonder toezicht vanuit school een café mochten bezoeken, terwijl algemeen bekend is dat leerlingen van deze leeftijd soms de grenzen opzoeken en toch alcohol kunnen gaan drinken. Voorts is er de wetenschap bij de begeleiders dat er meerdere leerlingen alcohol hadden gedronken en daarmee de regels hadden overtreden. Indien beoogd werd, en dat is wat verweerder bepleit, om de regels te handhaven, had het naar het oordeel van de Commissie in de rede gelegen om alle leerlingen die het café die avond hadden bezocht, nog diezelfde avond wakker te maken. Dit om hen te bevragen en om, al dan niet met behulp van het afnemen van een blaastest, te kunnen vaststellen door welke andere leerlingen de regels waren overtreden. Door dit niet te doen en pas de volgende ochtend de overige leerlingen te bevragen en vervolgens slechts 2 van de 25 in het café aanwezige leerlingen te bestraffen, is sprake van willekeur. Bovendien kan men zich afvragen of er de volgende dag nog een eerlijk antwoord op de gestelde vraag is te verwachten. Daar komt nog bij dat de leerlingen niet voor overlast hebben gezorgd en daarmee ook niet het imago van de school hebben beschadigd. Gezien de voornoemde omstandigheden, is de Commissie van oordeel dat de aan D opgelegde maatregel niet in verhouding staat tot het door hem gepleegde vergrijp en daarmee disproportioneel is. Dit klachtonderdeel is derhalve gegrond Ten aanzien van het klachtonderdeel dat D zich na 1 juli 2016 van de groep buitengesloten voelde, overweegt de Commissie als volgt. Wetende dat de sanctie van terugsturen naar huis wordt opgelegd, is het op zichzelf niet onredelijk dat D van verweerder niet meer aan het excursieprogramma mocht deelnemen in afwachting van zijn terugkeer naar Nederland. Op de begeleiders rust evenwel de verplichting om ervoor zorg te dragen dat D niet alleen werd gelaten en dat hij op een veilige wijze thuiskomt. De Commissie is niet gebleken dat de school niet aan deze verplichting heeft voldaan. D is op 2 juli 2016 op de camping gebleven in aanwezigheid van derden en een van de reisbegeleiders / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 6 van 8

7 heeft hem naar het vliegveld gebracht en begeleid tot aan de douane. Dit deel van de klacht acht de Commissie dan ook ongegrond / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 7 van 8

8 5. OORDEEL VAN DE COMMISSIE De Commissie komt op grond van bovenstaande overwegingen tot het oordeel dat de klacht over het opleggen van een buitensporige sanctie gegrond is. Voor het overige acht de Commissie de klacht ongegrond. 6. AANBEVELINGEN VAN DE COMMISSIE De Commissie beveelt K, het bevoegd gezag van het E College te F aan om, met inachtneming van bovenstaande overwegingen, het beleid ten aanzien van hoe te handelen indien de regels met betrekking tot het gebruik van alcohol en drugs tijdens een excursie worden overtreden, aan te passen, in die zin dat wordt aangegeven door wie welke afweging wordt gemaakt alvorens de desbetreffende leerling naar huis te kunnen sturen. Indien wordt beoogd om de regels strenger te handhaven, zal ook dit op een zo duidelijk mogelijke manier moeten worden verwoord. Aldus gedaan te Utrecht op 13 februari 2017 vaststelling advies door mr. dr. L.P.M. Klijn, voorzitter, drs. W.D. Hajonides van der Meulen en mr.drs. G.W. van der Brugge MA, leden, in aanwezigheid van mr. R.M. de Bekker, secretaris. mr. dr. L.P.M. Klijn voorzitter mr. R.M. de Bekker secretaris / advies d.d. 13 februari 2017 pagina 8 van 8