Raadsnotitie. 1. Samenvatting. 2. Inleiding. Agenda nr. 5a

Transcriptie

1 Raadsnotitie Agenda nr. 5a Onderwerp: Informatieve notitie betreffende algemene en collectieve voorzieningen in Someren Soort: Informatieve notitie Opsteller: E.J.M. Toonen-van den Berg Portefeuillehouder: T.C.W. Maas Zaaknummer: SOM/2015/ Documentnummer: SOM/2015/ Datum: 8 september Samenvatting In de Programmabegroting 2015 staat zowel in programmakaart 7.2 Maatschappelijke Ondersteuning als in programmakaart 7.3 Preventief Jeugdbeleid benoemd dat er onderzocht gaat worden in welke mate er nog algemene en/of collectieve voorzieningen ingezet kunnen worden ten behoeve van de bevordering van de zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving van onze inwoners. In deze informatienotitie informeren wij u over de activiteiten die wij in dit kader dit jaar reeds ontplooid hebben. Daarbij constateren we echter ook dat er op dit moment niet afdoende ruimte is geweest om dit onderzoek al af te ronden, maar dat eerste stappen hiertoe in het laatste kwartaal plaats gaan vinden. Eventuele concrete acties die hieruit gaan volgen zullen terugkomen in de informatie vanuit het Actieprogramma Wmo 2016, het Plan van aanpak Someren Allemansgemeente en de voortgangsrapportage van het beleidsplan Integraal Jeugdbeleid , welke volgen in Inleiding In de programmabegroting 2015 is in de paragraaf 7.2 Maatschappelijke Ondersteuning bij het onderdeel wat willen we bereiken het volgende opgenomen: Het verminderen van (de groei van de) vraag naar (individuele) maatwerkvoorzieningen, door eerder en steviger in te zetten op het versterken van die factoren die de draagkracht van burgers en hun omgeving vergroten. Ook in paragraaf 7.3 Preventief Jeugdbeleid wordt dit benoemd: Het verminderen van (de groei van de) vraag naar (individuele) maatwerkvoorzieningen, door eerder en steviger in te zetten op het versterken van die factoren die de draagkracht van jeugdigen, hun ouders/verzorgers en hun omgeving vergroten.

2 Een van de doelen daarbij is het inzichtelijk krijgen welke algemene en collectieve voorzieningen uitbreiding behoeven. Met deze informatieve notitie willen wij u informeren over de stand van zaken op het gebied van de algemene en collectieve voorzieningen op het terrein van de Wmo en Jeugd en de verdere planning. 3. Informatie 3.1 Definities Een algemene voorziening is in de Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2015 gedefinieerd als: aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van gebruikers, toegankelijk is en dat is gericht op maatschappelijke ondersteuning. Collectieve voorzieningen zijn voorzieningen die individueel worden verstrekt of waar een lichte toegangstoets wordt toegepast, maar die toch door meerdere personen tegelijk worden gebruikt. In de praktijk is het onderscheid niet altijd duidelijk en zeker niet zichtbaar voor de burger. 3.2 Belang van de inzet van collectieve en algemene voorzieningen Onderdeel van het bieden van maatschappelijke ondersteuning is het bevorderen van de sociale samenhang in de gemeenschap maar ook de toegankelijkheid van voorzieningen, diensten en ruimten voor mensen (met een beperking) en daarmee de deelname aan de samenleving. Tevens is het de taak van de gemeente om de zelfredzaamheid van haar inwoners te ondersteunen. Hiervoor kunnen algemene of collectieve voorzieningen worden ingezet. Uiteraard kan dit alleen wanneer deze voorzieningen toereikend en passend zijn, anders worden er individuele voorzieningen (Jeugdwet) of maatwerkvoorzieningen (Wmo 2015) ingezet. Door een kwalitatief goed aanbod van algemene en collectieve voorzieningen neer te zetten, kan de inzet van de duurdere (individuele) maatwerkvoorzieningen ingeperkt dan wel uitgesteld worden. Dit sluit aan bij een aantal uitgangspunten uit de actuele beleidsplannen Wmo, Jeugdhulp en integraal jeugdbeleid: - ondersteuning is zo licht mogelijk en wordt zo dicht mogelijk bij huis geboden; - door vroegtijdig ondersteuning te bieden, wordt de inzet van individuele of maatwerkvoorzieningen voorkomen of uitgesteld; - het uiteindelijke doel is om door de inzet van (goedkopere) algemene en collectieve voorzieningen een besparing te realiseren op de inzet van duurdere individuele of maatwerkvoorzieningen. Daarmee wordt de betaalbaarheid van het gehele sociale domein bevorderd. 3.3 Lokale verantwoordelijkheid Daar waar de inzet van individuele voorzieningen vanuit de Jeugdwet en maatwerkvoorzieningen vanuit de Wmo in Peelverband is georganiseerd, zijn algemene en collectieve voorzieningen bij uitstek een lokale verantwoordelijkheid. De inzet van algemene en collectieve voorzieningen is niet nieuw. In Someren zijn er al diverse voorbeelden te noemen van zowel algemene als collectieve voorzieningen. Hierbij kan gedacht worden aan: - Klussendiensten - Huiskamerprojecten 2/6

3 - Eet- en steunpunten - Algemeen Maatschappelijk Werk - Ouderenadviseurs - Jeugd- en Jongerenwerk - Jeugdgezondheidszorg, uitgevoerd door Zorgboog en GGD - Verenigingen - Speeltuinen - Maatjesprojecten (bijv. MatchMentor voor jongeren) - Peuterspeelzaalwerk - VVE - Sjors Sportief Bovenstaande voorbeelden zijn veelal onderdeel van de reguliere werkzaamheden en dit vraagt uiteraard gedurende het jaar ook tijd, voor zover er betrokkenheid is vanuit de gemeente. 3.4 Aandacht voor collectieve en algemene voorzieningen in 2015 In 2015 heeft de gemeente Someren geïnvesteerd in de verbetering/uitbreiding van bestaande algemene en collectieve voorzieningen en initiatieven zijn in de voorbereidende fase. Er is beleid vastgesteld, welke de komende periode in de praktijk nader ingevuld gaat worden. In deze paragraaf volgt een korte beschrijving van een aantal van de grotere acties. Dorps- en cliëntondersteuning Hoofdstuk 5 van het Beleidsplan Wmo geeft de basis aan waarop wij ons de komende jaren lokaal willen gaan richten. Een belangrijk onderdeel hiervan is de paragraaf Versterken Lokaal Netwerk. In het actieprogramma Wmo 2015 staan hiervoor twee belangrijke acties opgenomen waar we actief mee aan de slag zijn gegaan, namelijk het vaststellen van een visie op dorpsondersteuning en beleid opstellen voor cliëntondersteuning. Beide zijn aan u gepresenteerd in de Raad van mei Nadat de visie was vastgesteld, is de fase van verdere uitwerking en implementatie gestart. Zo zijn er nog diverse gesprekken gevoerd met MEE om te kijken wat dit betekende voor hun dienstverlening, is het subsidieverzoek van de Dorpscoöperatie in behandeling genomen en zijn we in gesprek, al dan niet samen met andere Peelgemeenten, met andere partijen om te zorgen dat laagdrempelige ondersteuning voor alle doelgroepen beschikbaar komt (of blijft). Met name rondom de mensen met een psychiatrische achtergrond dient goed gekeken te worden hoe dit door ontwikkeld kan worden. Beiden vragen nog steeds aandacht en bekeken zal worden in welke mate dit nog tot extra acties leidt in het Actieprogramma Wmo 2016 of dat dit onderdeel is van de structurele werkzaamheden. Project Allemansgemeente In het actieprogramma van de Wmo 2015 is tevens opgenomen dat wij dit jaar een plan van aanpak gaan opstellen, waarbij de prioriteiten worden gesteld voor de periode Medio 2015 zijn wij onder begeleiding van ZET gestart met een onderzoek naar de huidige stand van zaken. In september en oktober zijn er diverse workshops met diverse partijen om samen te kijken of we ons herkennen in dit beeld en wat we gezamenlijk prioriteiten vinden. Uiteraard is de focus gericht op mogelijkheden om deelname aan de Somerense gemeenschap meer toegankelijk te maken en waar 3/6

4 mogelijk zal dit gebeuren door algemene en/of collectieve voorzieningen. Conform planning zal dit in december afgerond worden en ter vaststelling aan het college worden aangeboden. Buurtsportcoach In 2014 is al het onderzoek gestart naar de mogelijkheid toch mee te doen aan de stimuleringsregeling gericht op buurtsportcoaches. De inzet was om te kijken in hoeverre dit aan kan sluiten en kan bijdragen aan de gestelde doelen binnen het Sociaal Domein. Hierbij gaat het niet alleen om het stimuleren van gezonde leefstijlkeuzes maar ook om het ontmoeten van elkaar en de verbinding die tot stand kan worden gebracht door samen bezig te zijn in de wijk. Hierbij gaat het nadrukkelijk om laagdrempelige en zo vrij mogelijk toegankelijke activiteiten, vandaar dat dit ook gezien moet worden als een algemene (en soms collectieve) voorziening. In september 2015 is in de Raad de eerste fase behandeld en het besluit genomen om de volgende fase van het onderzoek in te gaan zetten. Deze fase is gericht op de feitelijke implementatie die vooral vorm gaat krijgen in Versterken positie opvoedondersteuners In 2014 is gestart met de taak van opvoedondersteuning. Opvoedondersteuning is een belangrijke algemene voorziening, welke een spil is bij het ondersteunen van jeugdigen en/of ouders bij opvoedvragen of problemen. Opvoedondersteuners beantwoorden zelf vragen of geven ondersteuning. Ze helpen het gezin ondersteuning te vinden in de eigen omgeving en wanneer dat niet voldoende is, begeleidt de opvoedondersteuner het gezin bij de aanvraag van een individuele voorziening. Het is daarom van groot belang de positie van de opvoedondersteuning te versterken. In 2015 is daarom het volgende opgestart: - de keuze voor opvoedondersteuner als functie en niet als taak en daarbij ook het aanpassen van het functieprofiel; - aanscherpen van de samenwerkingsafspraken tussen de gemeenten Asten en Someren en de instellingen, waar de opvoedondersteuners in dienst zijn; - uitbreiding uren opvoedondersteuning; - verkenning met instellingen naar de benodigde hoeveelheid opvoedondersteuners; - verbeteren van de facilitering van de opvoedondersteuners: één registratiesysteem voor alle opvoedondersteuners en start intervisie t.b.v. verdere professionalisering van de opvoedondersteuners. Uitbreiding inzet van de Zorgboog bij kinderopvangorganisaties Het is van groot belang vragen, risicofactoren en signalen op het terrein van opvoeden en opgroeien tijdig te herkennen. Dit om te voorkomen dat vragen en problemen groter worden. Daarin zien we een belangrijke rol weggelegd voor de kinderopvang: daar komen kinderen al op jonge leeftijd en omdat ze daar minstens één dagdeel per week verblijven, zien de pedagogisch medewerkers veel of krijgen vragen van ouders. Ook komen er veel ouders op deze vindplaats. De Zorgboog heeft veel ervaring en kennis van de ontwikkeling van het jonge kind en vragen die daarbij komen kijken. Door meer intensief bij de kinderopvanglocaties te komen, wordt de opvoedondersteuner van de Zorgboog daar een steeds vertrouwder gezicht, waar ouders en pedagogisch medewerkers terecht kunnen met hun vragen en zorgen. 4/6

5 Video HomeTraining In 2015 is er aan de Zorgboog extra subsidie verleend voor de uitvoering van extra trajecten VideoHomeTraining (VHT). Kortdurende VHT is een vorm van ondersteuning die wordt aangeboden aan gezinnen met problemen/vragen in de opvoeding. Deze interventie is gericht op het bevorderen van positieve communicatie tussen ouders en kinderen, het maakt ouders sensitiever voor de signalen van het kind en leert ouders hier mee om te gaan. Een goed contact tussen ouder en kind bevordert de hechting en voorkomt sociaal-emotionele ontwikkelingsmogelijkheden bij jonge kinderen. Het optimaliseert de opvoedingsvaardigheden van de ouders. Sinds 2013 zet de Zorgboog deze ondersteuning in en wordt als erg positief en ondersteunend ervaren, wat de reden is om 2015 extra trajecten in te zetten. VHT sluit aan bij de transformatiegedachte: door vroegtijdige, lichte ondersteuning zwaardere ondersteuning in een later stadium voorkomen. Plan van aanpak weerbaarheid jeugdigen en het versterken van de eigen kracht van ouders In de nota Integraal Jeugdbeleid is het thema Weerbaarheid benoemd tot speerpunt. Het is van belang dat kinderen en jongeren leren om op een respectvolle manier voor zichzelf op te komen, nee durven zeggen en hulp kunnen/durven inschakelen indien nodig. Bij de preventie van (digitaal) pesten, ongewenste seksuele ervaringen en onverantwoord middelengebruik zijn sociale vaardigheden en weerbaarheid sleutelwoorden. Ook bestaat behoefte aan ondersteuning in situaties van echtscheiding of overlijden. Op dit moment wordt, in gezamenlijkheid met betrokken maatschappelijke partners en input van ouders, gewerkt aan het opstellen van een plan van aanpak, wat begin 2016 gereed is. Implementatie van het plan moet plaatsvinden met ingang van het schooljaar Uiteindelijk willen we daarmee bereiken dat meer kinderen weerbaarheid zijn en meer ouders voldoende eigen kracht in de opvoeding ervaren. Pilot Samenwerking kinderopvang en jeugdzorg NulVier kinderopvang en de Combinatie Jeugdzorg gaan in het vierde kwartaal 2015 een pilot starten die er op gericht is de kennis en vaardigheden van de pedagogisch medewerkers en de pedagogische coach binnen NulVier te vergroten, op het gebied van signaleren en omgaan met kinderen met een zorgvraag op het terrein van gedrags- en ontwikkelingsproblemen. We willen hiermee bereiken dat problematieken tijdig onderkend worden en snel, goed, zo kort als nodig en zo dichtbij het kind, gezin en kinderopvang als mogelijk in te steken op vragen van (ouders van) jonge kinderen die (dreigen) te stagneren in hun ontwikkeling. Vanuit gedachten van preventie en inclusie, is dit van belang om weer tot een optimale ontwikkeling van het kind te komen. De verwachting is dat hiermee voor een aantal kinderen plaatsingen op de locatie van het Medisch Kinderdagverblijf (MKD) voorkomen of verkort kunnen worden. In het kader van de Jeugdwet is de gemeente verantwoordelijk voor de bekostiging van de plaatsing op het MKD. 3.5 Onderzoek naar de behoeften op het gebied van algemene en collectieve voorzieningen Er moet geconstateerd worden dat we op dit moment, buiten het hiervoor genoemde, nog geen extra aandacht hebben kunnen besteden aan een nader onderzoek naar de behoeften op het gebied van algemene en collectieve voorzieningen. De aandacht is zeker in de eerste helft van 2015, maar ook nu nog, volop gegaan naar de consequenties van de transities en de verdere implementatie en uitwerking van het geformuleerde 5/6

6 beleid. Hierbij kan gedacht worden aan de aanpassing van de beleidsregels Wmo, Beschermd Wonen, het traject van herindicaties, opstellen beleidsregels in kader van de Jeugdwet, organisatie en uitvoering van het gedwongen kader (inclusief Veilig Thuis). Maar helaas is er ook veel tijd gegaan naar de inrichting van het nieuwe systeem, het wennen van de nieuwe werkwijzen en bijvoorbeeld de problemen rondom de SVB. 4. Vervolg Zoals hierboven reeds aangegeven is de aandacht in 2015 vooral gericht geweest op het verder implementeren en uitwerken van de consequenties van de transities. De verwachting is dat in 2016 meer ruimte ontstaat om verder in vulling te geven aan de gestelde doelen in het integraal Jeugdbeleid en het Beleidsplan Wmo Op de planning staat om in het laatste kwartaal van 2015 te starten met verkennende gesprekken met diverse partners om te kijken waar eventuele behoeften op het gebied van algemene en collectieve voorzieningen liggen. Op dit moment is namelijk niet voldoende duidelijk waar nog behoeften (en kansen) liggen, vooral op het gebied van Jeugd. Eventuele concrete acties die hieruit gaan volgen zullen terugkomen in de informatie vanuit het Actieprogramma Wmo 2016, het Plan van aanpak Someren Allemansgemeente en de voortgangsrapportage van het beleidsplan Integraal Jeugdbeleid , welke volgen in Burgemeester en wethouders van Someren, de secretaris, de burgemeester, Drs. A.P.M. de Kok A.P.M. Veltman Bijlagen: O NO 6/6