Deze oefening brengt doorgaans hilariteit teweeg en men kan er ook wat van leren.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Deze oefening brengt doorgaans hilariteit teweeg en men kan er ook wat van leren."

Transcriptie

1 1. Communicatie 1.6 oefening a. De knoop - overzicht Doelstelling: Deze opwarmer kan dienen als introductie van het lessenpakket. Instructies: De leerkracht laat de leerlingen schouder aan schouder staan in de kleinst mogelijke kring. Ze sluiten hun ogen en steken hun handen, licht gespreid, op schouderhoogte voor zich uit. Ze pakken nu handen van anderen beet en doen hun ogen weer open. De opdracht is nu de aldus ontstane knoop te ontwarren zonder dat men elkaars handen loslaat. Dit is altijd mogelijk, maar er zal flink nagedacht en over elkaar heen geklommen moeten worden. oefening Deze oefening brengt doorgaans hilariteit teweeg en men kan er ook wat van leren. Nabespreking: Wat belemmerde en wat bevorderde het vinden van de oplossing? Wanneer en waardoor kreeg je eventueel de neiging om vals te spelen en vlug even iemands hand los te laten? Welke verbanden kan je leggen met SAMENWERKEN in het algemeen?

2 1. Communicatie 1.6 Oefeningen c. Luisteroefening 1 - Actief luisteren Doelstelling: Deze luisteractiviteit helpt leerlingen hun luistervaardigheden te verbeteren en na te denken over wat goed en slecht luisteren is. luisteroefening Vaardigheden: Luisteren is een belangrijke vaardigheid om elkaar recht op een mening te respecteren. We kunnen onze luistervaardigheden verbeteren door oefening. Deelnemers: Elke deelnemersgroep van elke omvang. Tijdsduur: Ongeveer 30 minuten. Materiaal: De luisterfiches Wat helpt ons om te luisteren? en Wat verhindert ons om te luisteren?. (Zie bijlage) Werkwijze: 1. Verdeel de klas in paren. 2. Leg uit dat op een moment één persoon zal moeten spreken zonder te stoppen, terwijl de andere persoon zo aandachtig mogelijk moet luisteren. De spreker kan over vanalles spreken, bijvoorbeeld over zichzelf, zijn of haar familie, een interessante ervaring, 3. Geef de paren een moment om te beslissen wie er gaat spreken en wie er gaat luisteren. 4. Geef het startsein voor de sprekers om te beginnen. 5. Geef de sprekers ongeveer 2 minuten om ongestoord te spreken. Klap dan in de handen voordat de inspiratie van de sprekers opdroogt en vraag hen om te stoppen. 6. Vraag de luisteraars om voor hun partner de twee laatste zinnen te herhalen die hij/zij gezegd heeft. Deze vraag is meestal een grote verrassing en maar weinigen zullen zich de twee laatste zinnen van hun partner perfect herinneren! 7. De paren wisselen dan van rol, de luisteraar gaat nu spreken en de spreker gaat luisteren. 8. Stop na een paar minuten opnieuw. Waarschijnlijk zullen de luisteraars nu beter geluisterd hebben. Vraag hen daarom de DRIE laatste zinnen te herhalen die hun partner gezegd heeft!

3 1. Communicatie 1.6 Oefeningen 9. Gebruik volgende vragen om de aandachtspunten te analyseren: Kon je je de zinnen herinneren? Was het gemakkelijker om ze de tweede keer te herinneren? Waarom? Wat deed je om beter te luisteren? Deed je iets speciaals met je lichaam? Of met je gezicht? En wat met je gedachten? Wat verhinderde je om te luisteren? Toon de klas nu de informatie van de informatiekaarten (in bijlage). Staat er iets in deze kaders waaraan ze niet gedacht hebben? Waarom? TIP Mensen denken sneller dan ze spreken. Dit wil zeggen dat als je luistert naar iemand, je heel wat vrije tijd hebt om na te denken. Deze tijd gebruiken we vaak om na te denken over de lunch of over wat we de vorige avond gedaan hebben, in plaats van te denken aan wat de andere persoon vertelt op dat moment.

4 Wat verhindert ons om te luisteren? 1. Bevooroordeeld luisteren [Deze plooikaartjen zijn terug te vinden op de DVD]

5 Wat verhindert ons om te luisteren? 2. Luisteren met een gesloten geest Wat verhindert ons om te luisteren? 2. Luisteren met een gesloten geest Soms beslissen we snel dat de persoon (of het onderwerp) saai is, of verkeerd, of niet relevant, of dat we al weten wat hij/zij gaat zeggen. Dan stoppen we met luisteren.

6 Wat verhindert ons om te luisteren? 3. Verstrooid luisteren Wat verhindert ons om te luisteren? 3. Verstrooid luisteren Lawaai, licht, temperatuur, andere dingen in het lokaal, of wat je als ontbijt hebt gegeten, het kan ons allemaal hinderen in het luisteren naar wat mensen aan het zeggen zijn. Maar door oefening kunnen we ook in deze omstandigheden nog goed luisteren.

7 Wat helpt ons om te luisteren? 1. Luisteren met lichaam en hoofd Wat helpt ons om te luisteren? 1. We luisteren zowel met ons lichaam als met ons hoofd Kijk naar de spreker. Maak goed oogcontact. Neem een open houding aan (vouw je armen niet samen, draai je rug niet naar de spreker toe...). Buig je naar de spreker toe. Ontspan je.

8 Wat helpt ons om te luisteren? 2. Luister naar wat er gezegd wordt Wat helpt ons om te luisteren? 2. Luister naar wat er gezegd wordt: Luister naar het centrale thema, niet alleen naar de feiten. Wees onbevooroordeeld. Denk vooruit. Analyseer en evalueer. Onderbreek niet.

9 Wat helpt ons om te luisteren? 3. Luister naar hoe het gezegd wordt Wat helpt ons om te luisteren? 3. Luister naar hoe het gezegd wordt: Niet-verbale tekens (bijvoorbeeld gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding). Stemintonatie.

10 Wat helpt ons om te luisteren? 4. Luisteren is belangrijk Wat helpt ons om te luisteren? 4. Luisteren is belangrijk, want: Het toont mensen dat je hun ervaring en wat ze zeggen, waardeert. Het moedigt mensen aan eerlijk en vrijuit te spreken. Het kan je helpen om de gebieden te bepalen tot waar mensen al dan niet akkoord gaan. Het helpt je ook om na te denken over oplossingen voor deze onenigheden.

11 1. Communicatie 1.6 Oefeningen d. Luisteroefening 2 - Luisteren jullie wel? - overzicht Doelstellingen: Deelnemers bewust maken dat luisteren niet zo evident is. Hoe frustrerend het is om gedetailleerde informatie te krijgen, terwijl men niet weet wat men kan vergeten en wat men moet onthouden. Communiceren is luisteren en ontvangen en daar zit altijd ruis tussen. luisteroefening Vaardigheden: Luisteren, communicatie. Deelnemers: Elke deelnemersgroep van elke omvang. Tijdsduur: Tien tot vijftien minuten. Materiaal: Een exemplaar van antwoordformulier Luisteren jullie wel naar mij? (1 ex/leerling, te kopiëren door de leerkracht, zie bijlage) Luisteren jullie wel? - opgave 1. In de volgende reeks getallen 5, 39, 22, 492, 15 is het derde getal? 2. In de volgende reeks woorden naar, van, mij, voor, naast is het vierde woord? 3. Je kan profiteren van deze geld-terug-actie door drie streepjescodes uit te knippen en deze op te sturen, samen met uw kassaticket en 2,34 euro, voor de administratiekosten, naar het hoofdkantoor: Acme Producten, postbus 450, 4800 KL Breda, Nederland. Hoeveel geld moet u opsturen? 4. In de volgende reeks kleuren, geel, blauw, rood, groen, wit is de kleur die volgt op rood? 5. Om bij de Mercierlaan te komen, gaat u hier links, loop dan steeds rechtdoor, neem de vierde afslag rechts en dan de tweede links. A. Hoeveel afslagen bent u in het totaal gepasseerd? (4) B. Welke richting moet u op voor de Mercierlaan? (links) 6. In de volgende reeks figuren, cirkel, rechthoek, ovaal, vierkant, driehoek wordt de rechthoek voorafgegaan door?

12 1. Communicatie 1.6 Oefeningen Luisteren jullie wel? - antwoordformulier A B 6 mijn score: de gemiddelde score:

13 1. Communicatie 1.6 Oefeningen e. Vertaling graag - overzicht Omschrijving: Deze trainingsactiviteit wijst de deelnemers op het belang van helder en duidelijk taalgebruik dat de luisteraar begrijpt. oefening Doelstelling: Na afloop van deze trainingsactiviteit hebben de deelnemers het volgende geleerd: Zij onderkennen het belang van duidelijk en helder taalgebruik, afgestemd op de luisteraar. Vaardigheden: Communicatie; icebreaker. Tijdsduur: Tien tot vijftien minuten. Materiaal: Een exemplaar van Vertaling graag voor elke deelnemer. Vertaling graag - oplossing 1. Haastige spoed is zelden goed. 2. Verandering van spijs doet eten. 3. Hoge bomen vangen veel wind. 4. Na regen komt zonneschijn. 5. Soort zoekt soort. 6. Rust roest.

14 1. Communicatie 1.6 Oefeningen Vertaling graag - antwoordformulier Vertaal zoveel mogelijk van onderstaande uitdrukkingen in de opgegeven tijd. Het zijn allemaal bekende uitdrukkingen of gezegden. 1. Overijld gedrag leidt meestal niet tot een optimaal resultaat. 2. De eetlust kan worden opgewekt door een variatie aan gerechten. 3. Hoe hoger de kruin van een boom, hoe meer hij blootstaat aan extreme luchtbewegingen. 4. Als een periode van neerslag wordt afgesloten, wordt deze over het algemeen gevolgd door een periode van onbewolkte lucht. 5. Groepen met aanverwante achtergronden voelen zich vaak tot elkaar aangetrokken. 6. Inactiviteit kan een oxidatieproces op gang brengen.

15 CONTACTOEFENING DOELSTELLING Deze oefening wil deelnemers bewust maken dat het communicatief gedrag van de ander en het effect daarvan op je eigen communicatie. We laten de deelnemers om de beurt voelen welke gevoelens bepaald communicatiegedrag teweegbrengt. Achteraf kan je dit gezamenlijk bespreken en koppelen aan bijvoorbeeld stage- of sollicitatie-ervaringen. VAARDIGHEDEN De deelnemers Worden zich bewust van hun eigen communicatiegedrag. Zien in dat bepaald communicatiegedrag verschillende effecten kan hebben. Krijgen inzicht in verbaal en non-verbaal gedrag in relatie tot een tweegesprek. Kunnen de effecten van eigen communicatiegedrag inschatten. Worden zich bewust van de rol van hun eigen communicatie in de effectiviteit van het communicatueproces. DEELNEMERS Groepen van elke grootte, maar met een even aantal deelnemers. Een of twee begeleiders die de rol van observator opnemen om het groepsgesprek later te stofferen. VERLOOP Voorbereiding Deel de groep in koppels in van telkens 2 leerlingen Geef de ene leerling het label A en de andere het label B Zorg dat de A s en de B s hun stoel naar de achterkant van het lokaal kunnen draaien. Uitvoering Vertel de deelnemers dat je met hen een oefening gaat doen waarbij ze elkaars opdracht moeten raden. Verdeel de groep in A s en B s en vraag aan de B s om hun stoel m te draaien zodat ze niet kunnen zien welke dia er op het bord komt. Laat de eerste dia een de A s zien en vraag hen of ze de opdracht hebben begrepen. Doe de dia weer weg en laat ede B s zich terug omdraaien. De A s voeren de opdracht uit terwijl de B s vertellen. Bv Wat heb je dit weekend gedaan? Laat de groep enkele minuten werken. U zal vlug zien dat er hilariteit onstaat. Leg het spel stil en bespreek aan de hand van onderstaande vragen. Hierna nemen de B s de rol van A s en laat u de tweede opdracht zien. BESPREKINGSVRAGEN INFO Welk gedrag heb je bij de ander gemerkt? Hoe voelde je je daarbij? Vond je het moeilijk dat je een opdracht moest uitvoeren? Had je de reactie van de ander verwacht? Zie je dit soms nog gebeuren? Kan je hiervan voorbeelden geven (buiten school)? Hoe zou jij reageren als jij hiermee geconfronteerd werd? Will s Kracht

16 Luisteroefening! Will s Kracht is een initiatief van Limburgs Overleg Onderwijs - Arbeid

17 Valkuil! OPDRACHT VOOR DE A s Let op de reactie van de ander Laat de ander vertellen. Na 10 seconden richt je je ogen onopvallend weg. Dit doe je meer en meer opvallend tot je helemaal wegkijkt. Will s Kracht is een initiatief van Limburgs Overleg Onderwijs - Arbeid

18 Valkuil OPDRACHT VOOR DE B s Let op de reactie van de ander Laat de ander vertellen. Tracht echter op elk mogelijk ogenblik negatief te reageren op de enthousiaste uitlatingen van je praatpartner. Will s Kracht is een initiatief van Limburgs Overleg Onderwijs - Arbeid

19 1. Communicatie 1.6 Oefeningen f. Stel je voor - overzicht Doelstelling: Het voorstellen van een collega voor een publiek, taalvaardigheid, omgaan met feedback. oefening Vaardigheden: Voorkomen, houding, taalvaardigheid, spreken voor publiek. Deelnemers: Elke deelnemersgroep van elke omvang. Tijdsduur: Afhankelijk van groepsgrootte. Materiaal: Leeg blad en schrijfgerief. Oefening: Stel je voor aan je collega in 5 min. Je collega noteert in het kort. Je collega stelt zich voor aan jou in 5 min. Jij noteert in het kort. Jij stelt je collega voor aan de groep en je collega stelt jou voor aan de groep (1 min/persoon). Waar ga je op letten als trainer: Lichaamshouding, aankijken van publiek, verlegenheid, publiekreacties, taalgebruik. Aanvaarden van feedback en bijsturing. Bijsturing en feedback positief benaderen.

20 1. Communicatie 1.6 Oefeningen b. De ZIN-obelisk - overzicht Doelstellingen: Het informatie-uitwisselingsproces in teams bestuderen. Initiatief nemen, samenwerking, conflicthantering en respect bestuderen. Vaardigheden: Initiatief, samenwerking. Conflicthantering, respect. Luisteren. Feedback. oefening Deelnemers: Elke deelnemersgroep van elke omvang. Tijdsduur: 40 minuten in totaal. Werkwijze: 1. De deelnemers vormen groepjes van 4 tot 10 personen. 2. Vraag wie er secretaris, time-keeper en voorzitter wil worden. 3. De informatiekaartjes worden volstrekt willekeurig uitgedeeld. (per team een volledige set van 32 kaartjes, zie bijlage achter in cursus of op DVD) 4. Het team verricht de opdracht volgens de instructies. 5. Het team krijgt 25 minuten (exclusief evaluatie) om de opdracht te voltooien. 6. Na de oefening komt de voorzitter uitleg geven over hoe ze aan de oplossing zijn gekomen. 7. De trainer houdt een evaluatiediscussie met behulp van de evaluatievragen. Materiaal: Per groep 1 kopie Groepsinstructies Zin-Obelisk (te kopiëren door de leerkracht). Kaartjes voor de deelnemers. Zin-Obelisk evaluatievragenlijst.

21 1. Communicatie 1.6 Oefeningen De ZIN-obelisk - opgave In de oude stad Atlantis werd een driedimensionale, rechthoekige obelisk gebouwd, genaamd ZIN, en dit ter ere van de godin Tina. De obelisk werd binnen de twee weken gebouwd, het is jouw taak te achterhalen op welke dag van de week deze klaar was. Je mag de informatie op jouw kaartje met anderen bespreken, maar je mag de anderen jouw kaartjes NIET laten zien.

22 1. Communicatie 1.6 Oefeningen De ZIN-obelisk: vragenlijst voor de leerkracht 1. Welk gedrag en welke activiteiten hielpen de groep de doelstelling te bereiken? 2. Welk gedrag en welke activiteiten belemmerden de groep bij het bereiken van de doelstelling? 3. Wie nam er initiatief, en wie geen? 4. Wie nam er actief deel, en wie was het minst actief? 5. Kwamen er gevoelens boven tijdens deze opdracht? 6. Kwam er leiderschap tot uiting? 7. Luisterde iedereen naar iedereen? 8. Werden er taken van zich afgeschoven? 9. Werd alles voor de eerste keer begrepen? Welke ruis was aanwezig?

23 1. Communicatie 1.6 Oefeningen De ZIN-obelisk: oplossing Het antwoord luidt: Neptiminus Want: 1. Volgens de afmetingen bevat de ZIN kubieke meter materiaal. 2. De blokken zijn 30 kubieke decimeter, dus zijn er blokken nodig. 3. Elke dag heeft zeven werk-schlibs. 4. Elke bouwer legt 150 blokken per Schlib, dus elke werker legt blokken per dag. 5. Omdat er 8 bouwers zijn, worden er per dag blokken gelegd. 6. Het ste blok wordt dus op de zesde werkdag gelegd. 7. Omdat er op Dagdoldrum niet wordt gewerkt, is dat Neptiminus.

24 Kaartjes ZIN-obelisk

25 De standaard-tijdmeting in Atlantis is een dag. Een Atlantische dag is verdeeld in Schlibs en Ponks. De Zin-obelisk is tien meter lang. De Zin-obelisk is 30 meter hoog. De Zin-obelisk is vijf meter diep. De obelisk is gebouwd met blokken steen. Elk blok is 30 kubieke decimeter. Een decimeter is één-tiende van een meter.

26 De eerste dag van de Atlantische week heet Waterdag. De tweede dag van de Atlantische week heet Neptiminus. De derde dag van de Atlantische week heet Haaidag. De vierde dag van de Atlantische week heet Meermindag. De vijfde dag van de Atlantische week heet Dagdoldrum. De Atlantische week heeft vijf dagen. Elke werkdag heeft negen Schlibs. Elke bouwer rust elke werkdag in totaal 16 Ponks.

27 Er gaan acht Ponks in een Schlib. De bouwers leggen ieder 150 blokken per Schlib. Op elk moment dat er gewerkt wordt, zijn er negen mensen aanwezig. Eén van de leden van elke groep heeft religieuze verplichtingen en legt geen blokken.. Op Dagdoldrum wordt niet gewerkt. Wat is een Cubit? Een Cubit is een kubus waarvan alle zijden 1 megalitische meter lang zijn. Elke megalithische meter is één meter.

28 Wordt er gewerkt op zondag? Wat is een Zin? Hoe staat de Zin? De Zin wordt gebouwd van groene blokken. Groen heeft een speciale betekenis op Meermindag. In elke groep zitten twee vrouwen. Het werkt begint op de eerste dag van de Atlantische week. Slechts één groep werkt aan de bouw van de Zin.

29 De standaard-tijdmeting in Atlantis is een dag. Een Atlantische dag is verdeeld in Schlibs en Ponks. De Zin-obelisk is tien meter lang. De Zin-obelisk is 30 meter hoog. De Zin-obelisk is vijf meter diep. De obelisk is gebouwd met blokken steen. Elk blok is 30 kubieke decimeter. Een decimeter is één-tiende van een meter.

30 De eerste dag van de Atlantische week heet Waterdag. De tweede dag van de Atlantische week heet Neptiminus. De derde dag van de Atlantische week heet Haaidag. De vierde dag van de Atlantische week heet Meermindag. De vijfde dag van de Atlantische week heet Dagdoldrum. De Atlantische week heeft vijf dagen. Elke werkdag heeft negen Schlibs. Elke bouwer rust elke werkdag in totaal 16 Ponks.

31 Er gaan acht Ponks in een Schlib. De bouwers leggen ieder 150 blokken per Schlib. Op elk moment dat er gewerkt wordt, zijn er negen mensen aanwezig. Eén van de leden van elke groep heeft religieuze verplichtingen en legt geen blokken.. Op Dagdoldrum wordt niet gewerkt. Wat is een Cubit? Een Cubit is een kubus waarvan alle zijden 1 megalitische meter lang zijn. Elke megalithische meter is één meter.

32 Wordt er gewerkt op zondag? Wat is een Zin? Hoe staat de Zin? De Zin wordt gebouwd van groene blokken. Groen heeft een speciale betekenis op Meermindag. In elke groep zitten twee vrouwen. Het werkt begint op de eerste dag van de Atlantische week. Slechts één groep werkt aan de bouw van de Zin.

33 De standaard-tijdmeting in Atlantis is een dag. Een Atlantische dag is verdeeld in Schlibs en Ponks. De Zin-obelisk is tien meter lang. De Zin-obelisk is 30 meter hoog. De Zin-obelisk is vijf meter diep. De obelisk is gebouwd met blokken steen. Elk blok is 30 kubieke decimeter. Een decimeter is één-tiende van een meter.

34 De eerste dag van de Atlantische week heet Waterdag. De tweede dag van de Atlantische week heet Neptiminus. De derde dag van de Atlantische week heet Haaidag. De vierde dag van de Atlantische week heet Meermindag. De vijfde dag van de Atlantische week heet Dagdoldrum. De Atlantische week heeft vijf dagen. Elke werkdag heeft negen Schlibs. Elke bouwer rust elke werkdag in totaal 16 Ponks.

35 Er gaan acht Ponks in een Schlib. De bouwers leggen ieder 150 blokken per Schlib. Op elk moment dat er gewerkt wordt, zijn er negen mensen aanwezig. Eén van de leden van elke groep heeft religieuze verplichtingen en legt geen blokken.. Op Dagdoldrum wordt niet gewerkt. Wat is een Cubit? Een Cubit is een kubus waarvan alle zijden 1 megalitische meter lang zijn. Elke megalithische meter is één meter.

36 Wordt er gewerkt op zondag? Wat is een Zin? Hoe staat de Zin? De Zin wordt gebouwd van groene blokken. Groen heeft een speciale betekenis op Meermindag. In elke groep zitten twee vrouwen. Het werkt begint op de eerste dag van de Atlantische week. Slechts één groep werkt aan de bouw van de Zin.

37 BEPAAL UW COMMUNICATIESTIJL Deze vragenlijst bestaat uit achttien maal twee stellingen. U verdeelt per koppel stellingen telkens 3 punten: - Als A heel kenmerkend is voor u en B totaal niet, geeft u A een 3 en B een 0. - Als A meer zegt over u dan B, geeft u A een 2 en B een 1. - Als B erg karakteristiek is voor u en A absoluut niet, geeft u B een 3 en A een 0. - Als B meer over u vertelt dan A, geeft u B een 2 en A een 1. 1A. Ik maak meestal gemakkelijk contact met mensen en bouw zonder problemen een persoonlijke relatie met hen op. 1B. Ik maak meestal niet zo gemakkelijk contact met mensen en bouw niet zo gauw een persoonlijke relatie met hen op. 2A. Ik reageer meestel rustig en bedaard. 2B. Ik reageer meestel snel en spontaan. 3A. Ik waak er meestal voor dat anderen mijn tijd in beslag nemen. 3B. Ik heb er niet zoveel problemen mee als anderen mijn tijd in beslag nemen. 4A. Bij informele bijeenkomsten neem ik meestal het initiatief en stel mijzelf voor. 4B. Bij informele bijeenkomsten wacht ik meestal af tot anderen naar mij toe komen en zich aan mij voorstellen. 5A. In een gesprek richt ik mij meestal op de interesses van anderen, zelfs als we daardoor van het oorspronkelijke onderwerp afdwalen. 5B. Normaal gesproken concentreer ik mij in een gesprek alleen op het onderwerp of de taak waarover we het hebben. 6A. Gewoonlijk ben ik niet zo assertief en kan ik geduld opbrengen als iemand veel tijd nodig heeft. 6B. Gewoonlijk ben ik assertief en soms heb ik weinig geduld als iemand veel tijd nodig heeft. 7A. Meestal baseer ik mijn beslissingen op feiten of bewijzen. 7B. Meestal ga ik bij beslissingen op mijn gevoel af, of laat ik ze afhangen van mijn ervaringen of mijn relatie met iemand. 8A. Ik neem vaak het woord tijdens groepsgesprekken. 8B. Ik neem niet vaak het woord tijdens groepsgesprekken. 9A. Ik werk het liefst met anderen samen en help hen waar nodig. 9B. Ik werk het liefst alleen of bepaal de gang van zaken voor anderen.

38 10A. Ik stel over het algemeen vragen en kijk eerst een beetje de kat uit de boom. 10B. Over het algemeen steek ik mijn mening niet onder stoelen of banken. 11A. Mijn aandacht gaat voornamelijk uit naar ideeën, concepten of resultaten. 11B. Mijn aandacht gaat voornamelijk uit naar personen, interactie en gevoelens. 12A. Ik gebruik meestal gebaren, gezichtsuitdrukkingen en intonatie om mijn betoog kracht bij te zetten. 12B. Ik gebruik zelden gebaren, gezichtsuitdrukkingen en intonatie om mijn betoog kracht bij te zetten. 13A. Over het algemeen accepteer ik het standpunt (ideeën, gevoelens, belangen) van anderen. 13B. Over het algemeen accepteer ik het standpunt (ideeën, gevoelens, belangen) van anderen niet. 14A. Op risico s en verandering reageer ik meestal voorzichtig en voorspelbaar. 14B. Op risico s en verandering reageer ik meestal temperamentvol en onvoorspelbaar. 15A. Ik houd mijn persoonlijke gevoelens en gedachten graag voor me en deel ze alleen met anderen als ik dat per se wil. 15B. Ik vind het gewoon mijn gevoelens met anderen te delen en te bespreken en doe dat met gemak. 16A. Ik ben vaak op zoek naar nieuwe of andere ervaringen en situaties. 16B. Ik kies vaak bekende of vergelijkbare situaties en relaties. 17A. Ik sta meestal open voor de bezigheden, belangen en interesses van anderen. 17B. Ik ben meestal gericht op mijn eigen zaken, belangen en interesses. 18A. Op conflicten reageer ik meestal traag en indirect. 18B. Op conflicten reageer ik meestel snel en direct. Open Gesloten Direct Indirect 1A = 1B = 2B = 2A = 3B = 3A = 4A = 4B = 5A = 5B = 6B = 6A = 7B = 7A = 8A = 8B = 9A = 9B = 10B = 10A = 11B = 11A = 12A = 12B = 13A = 13B = 14B = 14A = 15B = 15A = 16A = 16B = 17A = 17B = 18B = 18A = Totaal: Totaal: Totaal: Totaal:

39 Vergelijk nu de scores tussen open en direct. Welke is hoger? En tussen direct en indirect? Open en direct: motivator Open en indirect: verzorger Gesloten en indirect: analyticus Gesloten en indirect: regisseur Als u uw score omzet in onderstaande kolom ziet u meteen ook je substijl. direct Motiverende Motivator Regiserende Motivator Motiverende Regisseur Regisserende Regisseur Zorgende Motivator Analytische Motivator Zorgende Regisseur Analytische Regisseur open gesloten Motiverende Zorger Regisserende Zorger Motiverende Analyticus Regisserende Analyticus Zorgende Zorger Analytische Zorger indirect Zorgende Analyticus Analytische Analyticus

40 De analyticus De analyticus hecht waarde aan logisch denken, correct en accuraat optreden, gedetailleerde gegevens en veiligheid. De analyticus komt over als weloverwogen, beheerst en logisch denkend. Hij neemt besluiten na zorgvuldige afweging van alle alternatieven. Om de risico's van een besluit te minimaliseren, verzamelt en verwerkt de analyticus op systematische wijze informatie. Bij zijn afwegingen houdt hij wel het doel voor ogen. Mensen met een analytische stijl worden gezien als gedisciplineerde personen die goed kunnen luisteren en het initiatief aan anderen overlaten, zonder zich daarbij afhankelijk op te stellen. De analyticus komt het best tot zijn recht in werksituaties waar alles goed is georganiseerd. Hij leeft op als zijn werkzaamheden bestaan uit het oplossen van problemen, in het bijzonder als hij op het betreffende terrein deskundig is. Algemene indruk: vragend en ingehouden Kenmerkend gedrag: -zoekt structuur, zekerheid en bewijzen vóórdat hij een beslissing neemt -vermijdt risico's en tracht de kans op fouten zoveel mogelijk te beperken -komt rustig en bescheiden over en toont weinig emotie in contact met anderen -neemt niet snel het initiatief in gezelschap -werkt gedisciplineerd, serieus en zakelijk -lost problemen systematisch op op basis van feiten en logica -maakt optimaal gebruik van bestaande procedures en ideeën vóór hij iets nieuws probeert -gaat grondig en behoedzaam te werk Zwakke punten in de ogen van anderen: -de nadruk op systematiek en procedures kan ertoe leiden dat anderen de analyticus beschouwen als te langzaam -de emotionele ingetogenheid kan overkomen als koel en berekenend Communicatie met analytici Analytici voelen zich prettig wanneer ze te werk kunnen gaan met een hoge graad van objectiviteit. Let er daarom in de communicatie met hen op, dat u goed voorbereid bent en alle relevante feiten overzichtelijk presenteert. De analyticus moet in zijn ogen voldoende tijd kunnen besteden aan zijn werkzaamheden. Geef hun daarom de ruimte om de klus in eigen tempo te klaren. Door feitelijke, goed gedocumenteerde, gedetailleerde informatie aan te dragen, kunt u hen helpen beslissingen te nemen. Onderstaand overzicht kunt u gebruiken als checklist, waarmee u kunt bepalen wat u in communicatie met analytici vooral moet doen of nalaten. Doen... -Geef hun genoeg tijd -Bereid zaken goed voor -Zorg voor schriftelijke stukken -Wees op tijd -Houd u bij het onderwerp -Besteed aandacht aan feiten en details -Ga stapsgewijs en systematisch te werk -Maak heldere afspraken -Moedig hen aan Nalaten... Tijdsdruk Informeel gedrag Vleierij Vaagheid Uitweiden Overdrijven Improviseren Voor hen beslissen

41 DE REGISSEUR of DE STUURDER De stuurder hecht waarde aan: een doe-klimaat, direct, kort en bondig optreden, efficiënte werkwijze, korte-termijn resultaat en speelruimte. Een stuurder neemt snel het initiatief en behoudt dat. Hij benadert zijn werk en zijn collega's zakelijk en resultaatgericht. De stuurder wordt gezien als besluitvaardig. Zonder aarzelingen corrigeert en confronteert hij anderen met nieuwe ideeën, maar ook bijvoorbeeld met wijzigingen in zijn plannen en afspraken. De stuurder gaat recht op zijn doel af en komt snel in actie. Risico's ziet hij als een uitdaging. Anderen ervaren de stuurder als iemand die weet wat hij wil en dat ook kort en krachtig kan overbrengen. Daarbij toont hij weinig gevoelens. Algemene indruk: stellend en ingehouden Kenmerkend gedrag: - neemt gemakkelijk de leiding - ziet risico's als een uitdaging en neemt snel beslissingen - efficiënt, hard werkend en gericht op resultaten - direct en ter zake in de omgang met anderen - laat weinig persoonlijke gevoelens blijken - komt snel in actie - laat zich niet snel uit het veld slaan Zwakke punten in de ogen van anderen: - kan drammerig of dominant overkomen - besteedt weinig tijd aan luisteren naar anderen De stuurder onder stress: - stuurt aan op een confrontatie - richt zich puur op resultaten - zoekt naar verklaringen - dramt door, - wordt sterk ponerend en veeleisend Communicatie met stuurders Stuurders verwachten van u dat u direct 'to the point' komt. Zij hechten aan een efficiënt gebruik van tijd en willen dat anderen rekening houden met hun planning. Bij mensen met deze stijl is het zakelijke gedeelte belangrijker dan het persoonlijke. Zij geven de voorkeur aan rationele oplossingen en zijn voornamelijk geïnteresseerd in `wat het oplevert'. Stuurders stellen het op prijs als het werk snel en goed wordt uitgevoerd. Voorzie hen daarom tijdig met overzichtelijke informatie en zorg ervoor dat de ideeën of oplossingen die u aandraagt, aansluiten op hun probleem. Als uw plannen of ideeën verschillen van die van hen, maak dan duidelijk op welke manier uw plannen hen verder zullen helpen. Het is zaak dat u keuzemogelijkheden op zo'n manier aanbiedt dat zij het gevoel hebben de allerbeste beslissing te nemen. Doen.. - Gebruik tijd efficiënt - Bereid uw zaken goed voor, richt discussie op belangrijkste feiten - Wees concreet, kort en bondig, houd oogcontact, houd u bij het onderwerp - Praat over belangen en resultaten op korte termijn - Bied enkel opties met voor- en nadelen Laat de beslissing aan hen over Nalaten... - Tijdverspilling, uitweiden over details, persoonlijk contact - Informeel gedrag, verward gedrag, afleiden van de zaak - Beslissing voor hen nemen - Passieve houding

42 De ZORGER of De aimabel De aimabel, ook wel Relatiebouwer genoemd, hecht waarde aan: een acceptatieklimaat, vriendschap en loyaliteit, behulpzame opstelling en een indirecte benadering. Een aimabel persoon wordt gezien als rustig en ondersteunend; iemand die warm en vriendelijk luistert en met wie u gemakkelijk kunt opschieten. Een aimabel stelt prijs op persoonlijk contact, is behulpzaam en coöperatief: hij wil graag met anderen samenwerken om dingen voor elkaar te krijgen. Mensen met een aimabele stijl bereiken hun doel door eerst sterke persoonlijke banden te smeden. Een aimabel persoon zoekt graag steun en feedback bij anderen als hij beslissingen moet nemen en hakt de knoop pas door als hij zeker weet dat er een breed draagvlak is voor zijn plannen. Algemene indruk: vragend en uitend Kenmerkend gedrag: accepteert anderen verregaand om maar met de zaak vooruit te kunnen werkt rustig en is coöperatief is gemakkelijk te leren kennen en is prettig om mee samen te werken neigt ertoe de kans op een interpersoonlijk conflict te vermijden begeleidt, geeft raad en verleent steun aan anderen straalt vertrouwen uit en geeft blijk van vertrouwen in anderen verplaatst zich in de ander Zwakke punten in de ogen van anderen: kan moeilijk zelfstandig knopen doorhakken besteedt veel tijd aan relationele aspecten Communicatie met aimabelen Aimabelen verwachten van u dat u de zaken open en eerlijk benadert en dat u oprechte belangstelling toont voor hun persoon. Ze voelen zich onprettig bij een koude, puur zakelijke benadering. Om een aimabel op z'n gemak te stellen neemt u de tijd voor het ontwikkelen van een persoonlijke band, of breekt u het ijs door het gesprek te beginnen met een korte persoonlijke opmerking. Aimabelen houden er niet van als ze opgejaagd of onder druk gezet worden. Luister naar hen, stel hen gerust en geef hun persoonlijke steun. Aimabelen zijn bedachtzame mensen die zich zorgen maken over de juistheid van hun beslissingen. Verzeker hen daarom van de voordelen van hun beslissing. Doen... Houd gelijkmatig tempo Leg en onderhoud persoonlijk contact Luister goed en laat dit merken Stel u informeel op Ontspan en overleg Betrek hen bij gesprek Toon u geduldig en moedig hen aan Bied steun Houd verantwoordelijkheden zuiver Word het eens over doelen en planning Nalaten... Onder druk zetten Te stellig gedrag Met de deur in huis vallen Abrupt gedrag Koel-zakelijk gedrag Aan lot overlaten Overbescherming Te lang keuvelen

43 DE MOTIVATOR of De expressief De expressief hecht waarde aan: inspiratie-klimaat, persoonlijk contact, vlotte en onderhoudende communicatie en aansprekende voorbeelden. Een expressief persoon wordt gezien als intuïtief, inspirerend en openhartig; iemand die het prettig vindt in gezelschap het initiatief te nemen. Hij komt over als iemand die afgaat op gevoelens bij het nemen van beslissingen, snel geraakt is en bereid is tot het delen van emoties, inzichten en toekomstvisies. Een expressief heeft graag publiek en houdt van applaus of erkenning als beloning voor prestaties. Een expressief komt het best uit de verf in een open sfeer waarin contacten met anderen een belangrijke rol spelen. Hij besteedt graag veel tijd aan het motiveren, inspireren en overtuigen van anderen, werkt doelgericht en gedijt het best in een omgeving waarin hij niet beperkt wordt door complexe structuren en langdurige procedures. Algemene indruk: stellend en uitend Kenmerkend gedrag: snel geraakt, vrolijk en praatgraag is enthousiast en uit emoties prestatiegericht, neemt risico's, competitief en bezield toekomstgericht, creatief en inspirerend stimuleert en motiveert anderen en stelt hen op hun gemak deelt ideeën, toekomstbeelden en enthousiasme met anderen komt vlot en energiek over ambitieus en doelgericht Zwakke punten in de ogen van anderen: werkt soms planloos en chaotisch het nemen van risico's en het afgaan op gevoelens kan door anderen worden beschouwd als impulsief kan de indruk wekken niet erg praktisch te zijn en slordig Communicatie met expressieven Expressieven verwachten van u dat u het contact tot stand laat komen in een open, vriendelijke sfeer en dat u tolerant bent tegenover de wat nonchalante manier waarop zij met uw en hun eigen tijd omgaan. Ze lijken soms opzettelijk een onbezorgde, ontspannen houding aan te nemen. Als ze echter eenmaal een beslissing genomen hebben, zien ze het liefst snelle vorderingen en tastbare resultaten. Wees open en oprecht in het delen van gedachten en gevoelens en vermijd details zoveel mogelijk. Vraag naar hun ideeën en geef blijk van erkenning voor hun inzichten, dromen en daden (of juich hen daarvoor zelfs toe). Ze verwachten dit soort steun van u en zolang u hun die geeft, waarderen ze u zeer. Ze willen u graag aardig vinden en ze zijn blij wanneer u laat blijken dat u oprecht in hen geïnteresseerd bent. Doen... Houd tempo erin Leg eerst persoonlijk contact Neem tijd voor grapje en afleiding Praat over mensen en wat hen beweegt Laat iets van uzelf zien Ontdek hun toekomstbeelden Maak samenwerking leuk en doelgericht Vraag naar hun mening Concentreer u op de grote lijn Maak taakafspraken Nalaten... Formeel gedrag Te veel over feiten praten Te veel tijd besteden aan details Meteen met concrete planning komen Dromen over de toekomst afkappen Volledig in dromen meegaan Neerbuigend toespreken

44 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen a. De schuilkelder - overzicht Doelstelling: Eigen keuzes maken via prioriteiten. Deze keuzes verdedigen en tot een groepsbesluit komen. Respect voor anderen hun mening. oefening Vaardigheden: Prioriteiten bepalen en een eigen keuze maken. Actief luisteren en weergeven wat de ander inbrengt. Zijn mening weergeven, handhaven of bijsturen. Respect en waardering voor de mening van anderen opbrengen. Omgaan met feedback. Samen met anderen tot een besluit komen. Deelnemers: Groepen van 5 tot 10 personen. Geschikt voor iedereen. Tijdsduur: Uitleg van de opdracht: 5 minuten. Individuele voorbereidingstijd: 5 minuten. Tijd voor de uitvoering: 30 minuten. Tijd voor de bespreking: 20 minuten. Materiaal: Voor iedere deelnemer een kopie van het verhaal van de schuilkelder en de persoonsomschrijvingen. (te kopiëren door de leerkracht, zie bijlage) Werkwijze: Leg de doelstelling van de opdracht uit aan de jongeren. Lees het verhaal van de schuilkelder voor. Laat elke jongere eerst een individueel oordeel vormen. Geef dan de gevormde groepen 30 minuten om tot een overeenkomst te komen. Ze moeten achteraf wel hun besluit kunnen rechtvaardigen. Bespreking: Over welke persoon was je het gemakkelijkst eens? Over welke persoon raakte je het moeilijk eens? Wie nam de beslissingen in de groep? Was daar iedereen mee akkoord? Wie heeft het minst gezegd? Welke gevoelens had je bij deze oefening?

45 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen De schuilkelder - opgave Jullie vormen de leiding van een departement van de Amerikaanse regering in Washington, dat stations ver van de bewoonde wereld heeft. Plots breekt de Derde Wereldoorlog uit en vallen er overal bommen. Over de hele wereld worden er steden verwoest. De mensen haasten zich naar schuilkelders die speciaal als bescherming tegen de atoombommen gebouwd zijn. Blootstelling aan de atoomwolk is dodelijk. Jullie moeten zich dus haasten om in je eigen schuilkelder te komen. Naast jullie is er nog ruimte voor slechts 9 mensen en er zijn nog 13 mensen die mee in jullie schuilkelder willen. Jullie moeten nu bepalen welke 4 mensen er NIET mee in de schuilkelder mogen. Voor jullie kunnen starten zijn er twee belangrijke overwegingen: Ten eerste zou het heel goed kunnen zijn dat jullie, en de 9 mensen die jullie in de schuilkelder toelaten, de enigen zijn die deze oorlog overleven. Ten tweede moeten jullie zich realiseren dat, indien jullie niet binnen het halfuur een beslissing nemen, de atoomwolk tot bij jullie is gekomen en aan IEDEREEN het leven kan kosten. Jullie hebben vanaf nu precies een half uur. Dit is alles wat jullie weten van de 13 mensen: 1. Een 16-jarige Marokkaanse die van school is weggelopen en zwanger is. 2. Een politieagent met geweer die ontslagen is wegens wreedheden. 3. Een mannelijke arts die alcoholist is. 4. Een 36-jarige vrouwelijke leerkracht die geen kinderen kan krijgen. 5. Een 46-jaar oude violist die zeven jaar in de gevangenis heeft gezeten door handel in verdovende middelen en pas op vrije voeten is. 6. Een 20-jarige zwarte arbeider. 7. Een homoseksuele architect. 8. En zijn gehandicapte broer. 9. Miss Universe, jodin, 23 jaar. 10. En haar zoontje van 4 jaar. 11. Een zwijgzame rechtenstudent van 26 jaar. 12. Zijn vrouw van 25 jaar die afgelopen maanden in een psychiatrische instelling zat en nog zwaar onder de invloed van medicijnen is. Ze weigeren gescheiden te worden. 13. Een prostitué, 47 jaar.

46 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen b. Lost at Sea - overzicht Doelstelling: Eigen keuzes maken via prioriteiten. Deze keuzes verdedigen en tot een groepsbesluit komen. Respect voor anderen hun mening. oefening Vaardigheden: Prioriteiten bepalen en een eigen keuze maken. Actief luisteren en weergeven wat de ander inbrengt. Zijn mening weergeven, handhaven of bijsturen. Respect en waardering voor de mening van anderen opbrengen. Omgaan met feedback. Samen met anderen tot een besluit komen. Deelnemers: Groepen van 5 tot 10 personen. Geschikt voor iedereen. Tijdsduur: Uitleg van de opdracht: 5 minuten. Individuele voorbereidingstijd: 5 minuten. Tijd voor de uitvoering: 30 minuten. Tijd voor de bespreking: 20 minuten. Materiaal: Voor iedere deelnemer een kopie van het verhaal van Lost at Sea en het antwoordformulier. (te kopiëren door de leerkracht, zie bijlage) Werkwijze: Leg de doelstelling van de opdracht uit aan de jongeren. Lees het verhaal van Lost at Sea voor. Laat elke jongere eerst een individueel oordeel vormen. Geef dan de gevormde groepen 30 minuten om tot een overeenkomst te komen. Ze moeten achteraf wel hun besluit kunnen rechtvaardigen. Bespreking: Over welk item was je het gemakkelijkst eens? Over welk item raakte je het moeilijk eens? Wie nam de beslissingen in de groep? Was daar iedereen mee akkoord? Wie heeft het minst gezegd? Welke gevoelens had je bij deze oefening?

47 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen Lost at sea - antwoordformulier Je bent op drift op een jacht in de Atlantische Oceaan. Tengevolge van een brand is het meeste van het jacht en de uitrusting vernietigd. Het jacht is traag aan het zinken. Je locatie is onduidelijk daar de essentiële navigatie-uitrusting vernietigd is en jij en de bemanning afgeleid waren bij het blussen van de brand. Je beste schatting is dat je ongeveer 1000 mijl zuid-zuidwest verwijderd bent van het dichtstbijzijnde land. Hieronder is een lijst van 15 items die intact en onbeschadigd uit de brand zijn gekomen. Daarenboven beschik je over een bruikbare rubberen reddingsboot met roeispanen. Deze kan jou, de bemanning en alle items dragen. Ook heb je een pakje sigaretten, verschillende luciferdoosjes en 5 one-dollarbiljetten. Je taak is deze 15 items te rangschikken naar hun belang voor jouw overleven. Geef het nummer 1 aan het meest belangrijke item, het nummer 2 aan het tweede belangrijkste enz..., tot aan het nummer 15, het minst belangrijk. Nadat je deze taak individueel hebt beëindigd, moet je opnieuw in groep een rangorde opstellen. De groepstaak is het bereiken van een consensus over de rangschikking. (Je moet als groep een consensus over de rangschikking bereiken.) Hierna zullen zowel de individuele als groepsoplossingen vergeleken worden met de correcte rangorde van een groep deskundigen. JOUW RANG- SCHIKKING GROEPSRANG- SCHIKKING - Sextant (navigatie-instrument) - Scheerspiegel - Twintig liter reservoir met water - Muggennet - 1 pakket "US Army" C-rantsoenen - Kaarten van de Atlantische Oceaan - Zitkussen (drijfmiddel goedgekeurd door kustwacht) - Vierlitervat met een olie en gasmengsel - Kleine transistorradio - Haaienhaak - Kwartliter Puerto-Rico rum meter nylontouw - 2 dozen met chocoladerepen - Visgereedschap vierkante meter dekplastiek

48 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen Lost at Sea - oplossing Probleem: Hoe kan ik overleven? Gegevens: 15 items + items uit de tekst (geld, lucifers,..) Analyse: Wat is noodzakelijk om te overleven? (aandacht trekken, gezien worden + voeding) Oplossing: gerangschikte items Volgens deskundigen zijn de basisnoden van een persoon die gestrand is in het midden van de oceaan van tweeërlei aard: artikelen om aandacht te trekken artikelen om te overleven tot de redders opduiken Zelfs als een kleine reddingsboot in staat zou zijn land te bereiken, zou het onmogelijk zijn voldoende voedsel en water op te slaan om deze periode te overbruggen. Daarom zijn de scheerspiegel en het vierlitervat gas-/oliemengsel van primair belang. Deze items kunnen gebruikt worden om lucht- en zeereddingsploegen te signaleren. Secundair belangrijk zijn dan de items zoals water en voedsel. (bvb. pakket US Army C-rantsoenen) Hieronder staat verdere uitleg bij de rangschikking. Deze bevat natuurlijk niet elk mogelijk gebruik van de items, maar eerder het belangrijkste ervan. Rangschikking Item Verklaring 1 scheerspiegel Kritisch om lucht- en zeereddingsploegen te signaleren. 2 4-litervat met een olie- Kritisch om te signaleren. Het mengsel drijft op water en kan gasmengsel/ aangestoken worden met een geldbiljet en een lucifer literreservoir water Noodzakelijk tegen uitdroging. 4 1 pakket US Army Geeft basisvoeding. C- rantsoen m 2 dekplastiek Bruikbaar om regenwater op te vangen en geeft beschutting tegen regen en wind. 6 2 dozen chocoladerepen Reserve voedselvoorraad. 7 visuitrusting Lager gerangschikt dan de chocoladerepen. Vergelijk: 'beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht' m.a.w. er is geen garantie dat u vis gaat vangen meter nylontouw Kan gebruikt worden om uitrusting bijeen te binden en zo te verhinderen dat het overboord gaat vallen. 9 drijvend zitkussen Indien iemand overboord valt, kan het gebruikt worden als redmiddel. 10 haaihaak Duidelijk. 11 kwartliter Puerto Bevat 80% alcohol, genoeg om te gebruiken als een Rico rum antiseptisch middel bij verwondingen. Anders van minder waarde; veroorzaakt zelfs dehydratatie bij gebruik. 12 kleine transistorradio Van weinig waarde, zonder zender (jammer genoeg bent u ook buiten het bereik van uw favoriete radiozender). 13 kaart van de Atlantische Waardeloos zonder bijkomende navigatieinstrumenten. Oceaan Waar u bent is niet zo belangrijk, wel waar de redders zijn. 14 muggennet Er zijn geen muggen in het midden van de Atlantische Oceaan 15 sextant zonder tabellen en een chronometer relatief onbruikbaar. Basisredenen om signaleringsmiddelen te rangschikken boven overlevingsmiddelen (voedsel en water) is dat zonder eerstgenoemde er bijna geen kans is om opgemerkt en gered te worden. Daarenboven situeren de meeste reddingen zich gedurende de eerste 36 uren en kan men in die periode zonder voedsel en water.

49 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen c. Nasa-oefening - overzicht Doelstelling: Eigen keuzes maken via prioriteiten. Deze keuzes verdedigen en tot een groepsbesluit komen. Respect voor anderen hun mening. oefening Vaardigheden: Prioriteiten bepalen en een eigen keuze maken. Actief luisteren en weergeven wat de ander inbrengt. Zijn mening weergeven, handhaven of bijsturen. Respect en waardering voor de mening van anderen opbrengen. Omgaan met feedback. Samen met anderen tot een besluit komen. Deelnemers: Groepen van 5 tot 10 personen. Geschikt voor iedereen. Tijdsduur: Uitleg van de opdracht: 5 minuten. Individuele voorbereidingstijd: 5 minuten. Tijd voor de uitvoering: 30 minuten. Tijd voor de bespreking: 20 minuten. Materiaal: Voor iedere deelnemer een kopie van het verhaal van Nasa-oefening en voorwerpomschrijvingen. (te kopiëren door de leerkracht) Werkwijze: Leg de doelstelling van de opdracht uit aan de jongeren. Lees het verhaal van de Nasa-oefening voor. Laat elke jongere eerst een individueel oordeel vormen. Geef dan de gevormde groepen 30 minuten om tot een overeenkomst te komen. Ze moeten achteraf wel hun besluit kunnen rechtvaardigen. Bespreking: Over welke voorwerp was je het gemakkelijkst eens? Over welke voorwerp raakte je het moeilijk eens? Wie nam de beslissingen in de groep? Was daar iedereen mee akkoord? Wie heeft het minst gezegd? Welke gevoelens had je bij deze oefening?

50 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen Nasa-oefening - opgave 'Noodlanding op de maan' Je behoort tot een groep van astronauten en je hebt de opdracht om in contact te komen met het moederschip op de zonverlichte maanoppervlakte. Wegens technische moeilijkheden moest je capsule op 300 km afstand van het moederschip landen. Tijdens de landing is veel van de uitrusting vernietigd. Jullie overleving hangt af van het te voet bereiken van het moederschip. Je mag alleen het allernoodzakelijkste meenemen om deze afstand te kunnen overbruggen. Hieronder staat een lijst van 15 onbeschadigd gebleven voorwerpen. Het is jouw taak om voor elk voorwerp na te gaan hoe belangrijk het is dat de bemanning dit op zijn tocht meeneemt en om deze voorwerpen in volgorde van belangrijkheid te plaatsen. Geef het belangrijkste voorwerp nummer 1, het op één na belangrijkste voorwerp nummer 2, enzovoort, totdat je bij het nummer 15, het minst belangrijke voorwerp bent aangekomen. Als iedereen voor zich een rangorde heeft aangebracht, is het de bedoeling om met de groep tot 1 lijst te komen. Dit betekent dat iedereen moet akkoord gaan met de gezamenlijke rangorde van elk voorwerp. De activiteitenbegeleider overloopt daarna met de leefgroep het resultaat en vergelijkt dit met de juiste oplossing van de Nasa. Eventueel kunnen ook scores berekend worden voor individuen en het groepsresultaat. Hieruit blijkt hoogstwaarschijnlijk dat het gemiddelde van de individuele scores (som van alle individuele scores gedeeld door het aantal spelers) slechter is dan de gezamenlijke score. (De score kan je berekenen door het verschil tussen je eigen rangordecijfer en dat van de Nasa van elk voorwerp op te tellen. Als ik de rubberboot bijvoorbeeld 14 geef, maar de Nasa geeft dat een 8, scoor ik daarop 6. Al deze verschillen opgeteld geven mijn eindscore. Hoe lager die is, hoe beter.)

51 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen JOUW RANG- SCHIKKING GROEPSRANG- SCHIKKING 1 doosje lucifers 1 doos geconcentreerde levensmiddelen in blik 20 meter nylontouw 30 m 2 parachutezijde 1 draagbaar kooktoestel 2 geweren 1 doos melkpoeder 2 zuurstoftanks van 50 liter 1 sterrenkaart 1 rubberboot 1 magnetisch kompas 20 liter water 1 doos vuurpijlen die ook in vacuüm kunnen branden 1 ehbo-koffer met injectienaalden 1 FM-ontvanger en zender, die werkt op zonne-energie

52 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen Nasa-oefening - oplossing: 1. zuurstoftanks: ademhalingsfunctie liter water: aanvulling op waterverlies door transpiratie 3. sterrenkaart: belangrijkste middel om de richting te vinden 4. voedselblikken: noodzakelijk dagrantsoen 5. FM-ontvanger: verbinding met het moederschip 6. nylontouw: vervoer van gewonden en bergbeklimmen 7. EHBO-koffer: waardevol 8. parachutezijde: bescherming tegen felle zonnestralen 9. rubberboot: om zichzelf voort te bewegen over kloven 10. vuurpijlen: noodsignaal binnen gezichtsafstand 11. geweren: voor het maken van een draagberrie 12. melkpoeder: voeding, gemengd met water 13. kooktoestel: enkel nuttig op de donkere zijde 14. kompas: geen magneetpool, dus onbruikbaar 15. doosje lucifers: te weinig zuurstof

53 3. Flexibiliteit 3.6 Oefeningen Sleutel voor de NASA-oefening Objecten Ranking Een doosje lucifers 15 Op de maan niet te gebruiken ( te weinig zuurstof) Geconcentreerd voedsel 4 Noodzakelijk dagrantsoen 20 m nylonkoord 6 Nuttig bij vervoer van gewonden en bij bergbeklimmen 30m 2 zijde van parachute 8 Bescherming tegen felle zonneschijn Een draagbaar verwarmingstoestel 13 Alleen nuttig bij landing op de donkere zijde van de maan (geeft licht) Twee pistolen, 7.65mm 11 Kunnen misschien nuttig zijn bij het maken van een apparaat om zichzelf voort te bewegen Een kist melkpoeder 12 Voeding, gemengd met water drinkbaar Twee tanks met zuurstofreserve van 50 liter 1 Vervult de ademhalingsbehoefte Een sterrenkaart 3 Een van de belangrijkste middelen om de richting te vinden Een opblaasbaar reddingsvlot met CO2-flessen 9 CO2-flessen om zichzelf voort te bewegen over kloven ed Een magnetisch kompas 14 Waarschijnlijk is er geen magneetpool, daarom onbruikbaar 20 liter water 2 Aanvulling op het waterverlies door transpiratie e.d. Een doos met lichtkogels 10 Noodsignaal binnen gezichtsafstand E.H.B.O.-doos met injectienaalden 7 Pillen en injecties zijn waardevol Een draagbare zender-ontvanger 5 Voor het uitzenden van noodsignalen, mogelijk ook op zonnebatterijen verbinding met het moederschip

54 2. Engagement 2.6 Oefeningen d. Suikerklontje - overzicht Vaardigheden: De jongere: Kan de afgesproken regels van het spel naleven. Kan doorzetten. Kan omgaan met gevoelens van enthousiasme en frustratie. oefening Deelnemers: Groepsgrootte: Onbepaald. Geschikt voor: Een bestaande groep. Materiaal: Materiaal: Eén suikerklontje of een ander klein voorwerp zoals een sleutelhanger, Labello, Tipp-ex, Locatievoorwaarden: Een lokaal. Tijdsduur: Uitleg van de opdracht: 4 minuten. Tijd voor de uitvoering: +/- 8 minuten per jongere. Omschrijving: Leg aan de jongeren uit dat je het suikerklontje zichtbaar gaat verstoppen in het lokaal als zij het lokaal verlaten hebben. Voorbeelden van zichbaar verstoppen zijn: op het raamkozijn, in een hoek van het lokaal, tussen de verlichting, naast een stoelpoot, tussen 2 boeken op een boekenrek, in een pennenzak, op de rand van het bord, tussen de krijtjes, De jongeren mogen terug binnenkomen en zoeken naar het suikerklontje in het lokaal. De jongeren lopen rond. Als iemand het suikerklontje gevonden heeft, mag deze persoon niet reageren, (enthousiasme beheersen) maar hij blijft nog enkele seconden rondlopen en gaat dan pas zitten. Dit om te voorkomen dat hij aanwijzingen geeft aan de anderen. Het zoeken blijft doorgaan tot ook de laatste persoon het suikerklontje gevonden heeft. (Omgaan met frustratie). Wie als eerste het suikerklontje gevonden heeft, mag het nu verstoppen. Speel dit een aantal keren en tracht als begeleider iedereen aan bod te laten komen. Doelstellingen: De jongeren zullen vanzelf uitwisselen over hun enthousiasme en plezier bij het vinden van en hun frustraties bij het niet vinden van het suikerklontje. Opmerking: De meeste jongeren vinden dit een leuke uitdaging. Werkt heel goed als tussendoortje, als de fut er wat uit is.

Nasa-oefening - overzicht

Nasa-oefening - overzicht c. Nasa-oefening - overzicht Doelstelling: Eigen keuzes maken via prioriteiten. Deze keuzes verdedigen en tot een groepsbesluit komen. Respect voor anderen hun mening. oefening Vaardigheden: Prioriteiten

Nadere informatie

BEPAAL UW COMMUNICATIESTIJL

BEPAAL UW COMMUNICATIESTIJL BEPAAL UW COMMUNICATIESTIJL Deze vragenlijst bestaat uit achttien maal twee stellingen. U verdeelt per koppel stellingen telkens 3 punten: - Als A heel kenmerkend is voor u en B totaal niet, geeft u A

Nadere informatie

Luisteroefening 1 - Actief luisteren

Luisteroefening 1 - Actief luisteren 1. Communicatie 1.6 Oefeningen c. Luisteroefening 1 - Actief luisteren Doelstelling: Deze luisteractiviteit helpt leerlingen hun luistervaardigheden te verbeteren en na te denken over wat goed en slecht

Nadere informatie

Zin-obelisk. De uitvoering van de opdracht. Groepsinstructie. Materiaal

Zin-obelisk. De uitvoering van de opdracht. Groepsinstructie. Materiaal Zin-obelisk Met de oefening De zin-obelisk', ervaren de teamleden dat ze van elkaar afhankelijk zijn om tot een goed resultaat te komen. Naast het feit dat de oefening leuk en verassend is om te doen,

Nadere informatie

Methodieken en werkvormen Module 12: Gespreks- en overlegvaardigheden - Crisis op de maanspel

Methodieken en werkvormen Module 12: Gespreks- en overlegvaardigheden - Crisis op de maanspel Methodieken en werkvormen Module 12: Gespreks- en overlegvaardigheden - Crisis op de maanspel Maker: Trainingsteam Scouting Overijssel Functie: Trainer Scouting Overijssel Datum van productie: 2 december

Nadere informatie

Vragenlijst persoonlijke onderhandelingsstijlen: de samenwerker, de vechter en de analyticus

Vragenlijst persoonlijke onderhandelingsstijlen: de samenwerker, de vechter en de analyticus pag.: 1 van 5 Vragenlijst persoonlijke onderhandelingsstijlen: de samenwerker, de vechter en de analyticus Ieder mens heeft een persoonlijke stijl van beïnvloeden. De een is meer gericht op het opbouwen

Nadere informatie

Communicatiestijlen Rapport

Communicatiestijlen Rapport GITP Datum Deelnemer Beoordelen en Ontwikkelen > 04 092007 > Voorbeeldpersoon www.gitp.nl Communicatiestijlen Rapport Project Voorbeeldproject Deelnemer Voorbeeldpersoon Pakket Voorbeeld-V-486 Rapport

Nadere informatie

Belbin Teamrollen Vragenlijst

Belbin Teamrollen Vragenlijst Belbin Teamrollen Vragenlijst Lindecollege 2009 1/ 5 Bepaal uw eigen teamrol. Wat zijn uw eigen teamrollen, en die van uw collega s? Deze vragenlijst kan u daarbij behulpzaam zijn. Zeven halve zinnen dienen

Nadere informatie

Training: (gast)psychologie

Training: (gast)psychologie Training: (gast)psychologie Training 3 Laura de la Mar Gemeente Oldenzaal Facilitair 8 januari 2015 1. Terugblik training 2 en opdracht bespreken 2. Zelfkennis 3. Wie is je klant? 4. Wat zijn je uitdagingen?

Nadere informatie

DISC-profiel. Inspiratie Erkenning. Daadkracht Resultaat. Sociaal Zekerheid. Correct Perfectie

DISC-profiel. Inspiratie Erkenning. Daadkracht Resultaat. Sociaal Zekerheid. Correct Perfectie Taakgericht DISC-profiel Extravert hoog tempo Daadkracht Resultaat Inspiratie Erkenning Dynamisch Doener Direct Daadkrachtig Zelfvertrouwen Besluitvaardig Correct Perfectie Interactief Inspirerend Invloedrijk

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling 8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen

Nadere informatie

Workshop Karakter Deel 1

Workshop Karakter Deel 1 Workshop Karakter Deel 1 Het is belangrijk om te benoemen dat het onmogelijk is om alle theorie die gegeven is te verwerken en door te sturen. Dit omdat de trainer van IGMAR EZ (Dhr. R. Kok) zijn trainingen

Nadere informatie

Rapport Voorbeeld adviseur. Voorbeeld adviseur2. voorbeeld Rapportage

Rapport Voorbeeld adviseur. Voorbeeld adviseur2. voorbeeld Rapportage Rapport Voorbeeld adviseur Naam Adviseur Voorbeeld adviseur2 voorbeeld Rapportage Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Detail overzicht

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Deze steekkaarten met tips rond competenties:

Deze steekkaarten met tips rond competenties: Deze steekkaarten met tips rond competenties: zijn een onderdeel van de competentietoolkit ter ondersteuning van sociale sportpraktijken gericht op het ontwikkelen van jongeren. hebben tot doel om te werken

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

GEERT KLEIN BRUININK www.enneavision.nl

GEERT KLEIN BRUININK www.enneavision.nl Hoe kleurrijk ben jij? Werkcafe Berkelland 25 November GEERT KLEIN BRUININK www.enneavision.nl DOELSTELLINGEN Inzicht in jezelf. DOELSTELLINGEN Inzicht in jezelf. DOELSTELLINGEN Inzicht in anderen. Inzicht

Nadere informatie

18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen:

18-9-2014. Pedagogische opleiding theorie. Doelstellingen. Doelstellingen. Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback. De kennis over de begrippen: Pedagogische opleiding theorie Hoofdstuk 1 Communicatie en feedback Doelstellingen De kennis over de begrippen:, feedback, opleiden en leren kunnen uitdrukken en verfijnen Doelstellingen De voornaamste

Nadere informatie

Quiz Welk type verkoper ben jij?

Quiz Welk type verkoper ben jij? Uitleg Lees iedere stelling door en noteer een cijfer van 1 tot 4 bij ieder antwoord. Een 1 betekent dat het antwoord jou het BESTE omschrijft, en een 4 dat het antwoord jou het SLECHTSTE omschrijft. Gebruik

Nadere informatie

Vaardigheidsmeter Communicatie

Vaardigheidsmeter Communicatie Vaardigheidsmeter Communicatie Persoonlijke effectiviteit Teamvaardigheden Een goede eerste indruk Zelfempowerment Communiceren binnen een team Teambuilding Assertiviteit Vergaderingen leiden Anderen beïnvloeden

Nadere informatie

STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding

STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING. Inleiding STIJLEN VAN BEÏNVLOEDING Inleiding De door leidinggevenden gehanteerde stijlen van beïnvloeding kunnen grofweg in twee categorieën worden ingedeeld, te weten profileren en respecteren. Er zijn twee profilerende

Nadere informatie

Gastvrijheid. Training 2

Gastvrijheid. Training 2 Gastvrijheid Training 2 1. Terugblik training 1 2. De 10 kwaliteiten van het Arcadis serviceteam 3. Omgaan met lastige klanten 4. Het kennen van je gasten en collega s Programma De basis van gastvrijheid

Nadere informatie

Oefening: Profiel en valkuilen vragenlijst

Oefening: Profiel en valkuilen vragenlijst Oefening: Profiel en valkuilen vragenlijst Dit is een korte vragenlijst die bedoeld is om een aantal van je denkbeelden, attitudes en gedrag in werksituaties in kaart te brengen. Wees zo eerlijk mogelijk

Nadere informatie

Vragenlijst leerstijlen (model van Kolb/Juch)

Vragenlijst leerstijlen (model van Kolb/Juch) pag.: 1 van 6 Vragenlijst leerstijlen (model van Kolb/Juch) Bron: www.fractal.org/bewustzijns-besturings-model/vragenlijsten/vragenlijst-leerstijlen.htm Auteur: onbekend Een leerstijl is de manier waarop

Nadere informatie

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek.

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. Conflicten hanteren Tijd: verdelen over twee bijeenkomsten. Bijeenkomst 1 Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. De uitkomst van

Nadere informatie

Les 17 Zo zeg je dat (niet)

Les 17 Zo zeg je dat (niet) Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT De Zoektocht Ent-teach Module 1 Ondernemerschap Leren Begrijpen

LEERACTIVITEIT De Zoektocht Ent-teach Module 1 Ondernemerschap Leren Begrijpen LEERACTIVITEIT De Zoektocht Ent-teach Module 1 Ondernemerschap Leren Begrijpen 1. Doel 1. Kwaliteiten van de groepsleden op tafel leggen 2. De opdracht zo concreet mogelijk maken, door brainstorm, groepsleden

Nadere informatie

Workshop Insights Discovery

Workshop Insights Discovery Workshop Insights Discovery Klantendag OR-ondersteuning 9 maart 2018 Sarton Training & Advies Chrétien Sarton Over mij Politicoloog en jurist 5 jaar adviseur bij Deloitte. 14 jaar trainer-adviseur voor

Nadere informatie

Rapport Sales 360. Test Kandidaat

Rapport Sales 360. Test Kandidaat Rapport Sales 360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het rapport

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

Persoonlijk Ontwikkelingsplan

Persoonlijk Ontwikkelingsplan Persoonlijk Ontwikkelingsplan De leerdoelen Leerdoel 1 Producer Tijdens het project van de verdieping wil ik graag meer kennis opdoen over de productie van een film. Tijdens mijn stage heb ik al verschillende

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Speciaal voor vrouwen?

Speciaal voor vrouwen? NVD presenteren voor vrouwen 3 november 2016 Speciaal voor vrouwen? Waarom? vrouwen < > mannen top van de grote bedrijven? 2% vrouw raden van bestuur van beursgenoteerde ondernemingen in de EU? 86 % man

Nadere informatie

JUNG INSIGHT PROFIEL : ( dec-2011)

JUNG INSIGHT PROFIEL : ( dec-2011) JUNG INSIGHT PROFIEL : ( dec-2011) STIJL: Dio heeft veel energie, wil vooruit en slaat voortdurend nieuwe wegen in. Hij vertrouwt op zijn ingevingen van het moment en gaat recht op zijn doel af. Hij zal

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Leerlijn Samenwerken SingaporeNext

Leerlijn Samenwerken SingaporeNext Leerlijn Samenwerken SingaporeNext Groep 1-2 Groep 3-4-5 Groep 6-7-8 1. Luisteren naar elkaar Elkaar aankijken tijdens het praten. Oogcontact maken. In mimiek en lichaamstaal je luisterende houding laten

Nadere informatie

Persoonlijkheidsprofiel. Anoniem

Persoonlijkheidsprofiel. Anoniem Anoniem 2012 1. Inleiding Dit is jouw persoonlijkheidsprofiel. Het profiel is gebaseerd op de antwoorden die jij hebt gegeven in de vragenlijst. Jouw antwoorden zijn vergeleken met die van een grote groep

Nadere informatie

Hieronder staan 80 uitspraken. Kruis aan of je het er mee eens bent of juist niet. Sla geen uitspraken over.

Hieronder staan 80 uitspraken. Kruis aan of je het er mee eens bent of juist niet. Sla geen uitspraken over. Leerstijl test Vragenlijst leerstijl Hieronder staan 80 uitspraken. Kruis aan of je het er mee eens bent of juist niet. Sla geen uitspraken over. Eens 1. Ik heb uitgesproken ideeën over recht, onrecht,

Nadere informatie

Welke kwaliteiten en valkuilen horen er bij de verschillende kleuren?

Welke kwaliteiten en valkuilen horen er bij de verschillende kleuren? Welke kwaliteiten en valkuilen horen er bij de verschillende kleuren? Een mens is natuurlijk veel meer dan een kleur. Het indelen in kleuren is een hulpmiddel om een beeld te krijgen van jezelf en de ander.

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Het bepalen van je waarden: Stap voor stap

Het bepalen van je waarden: Stap voor stap Het bepalen van je waarden: Stap voor stap Het Demartini Waardebepaling Proces TM is een multi-step proces waarin je je antwoorden blijft verfijnen tot je hiërarchie van waarden uiteindelijk glashelder

Nadere informatie

Profiles Performance Indicator TM Persoonlijk rapport

Profiles Performance Indicator TM Persoonlijk rapport PPI Rapport is bestemd voor Profiles Performance Indicator TM Onderzoek dat is afgelegd op: 03/26/2010 Afgedrukt: 05/25/2014 VERTROUWELIJK Profiles International, the Netherlands b.v. Beysterveld 275 Amsterdam,

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Persoonlijkheidstesten

Persoonlijkheidstesten Persoonlijkheidstesten De gratis korte persoonlijkheid test De eerste test die ik heb gemaakt is een gratis test. Deze test bestaat uit één vraag waar wordt gevraagd een van de negen figuren te kiezen.

Nadere informatie

IJSHOCKEY SPORTLEIDER 1

IJSHOCKEY SPORTLEIDER 1 BELANG VAN COMMUNICATIE Alles wat u doet als teambegeleider/sportleider gebeurt via communicatie, zoals het motiveren van spelers, het luisteren naar spelers, het oplossen van de problemen in het team,

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

Kick off Mentoring Project. Floor van Wingerden Partner Perpetuum Organisatieontwikkeling

Kick off Mentoring Project. Floor van Wingerden Partner Perpetuum Organisatieontwikkeling Kick off Mentoring Project Floor van Wingerden Partner Perpetuum Organisatieontwikkeling 13 februari 2014 Wie is Perpetuum? Perpetuum gelooft dat het talent en de mogelijkheden van organisaties onuitputtelijk

Nadere informatie

Rapport Team Competenties i360. Test Kandidaat

Rapport Team Competenties i360. Test Kandidaat Rapport Team Competenties i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor

Nadere informatie

ogen en oren open! Luister je wel?

ogen en oren open! Luister je wel? ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak

Nadere informatie

Toetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2

Toetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2 Toetsopdracht Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 2B2 Datum: 15 januari 2013 Reflectieverslag bijeenkomst 1,2 en 3 Zingevingsgesprekken Dit

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

Inge Test

Inge Test 08.05.204 / 08.05.204 / Krachtvelden 2 Dit is een rapport over jouw krachtvelden We hebben daarvoor in ieder geval de vragenlijst gebruikt die jij zelf hebt ingevuld. De waarde en bruikbaarheid van het

Nadere informatie

ProfileXT Individual Profile

ProfileXT Individual Profile PXT Rapport is bestemd voor Jean François Maes Onderzoek afgenomen op: 06/01/2017 Afgedrukt op: 06/01/2017 Copyright 2003-2017 Profiles International, Inc. Bericht voor De gedragswetenschap heeft bewezen

Nadere informatie

IK-DOELEN BIJ DE DALTONUITGANGSPUNTEN

IK-DOELEN BIJ DE DALTONUITGANGSPUNTEN IK-DOELEN BIJ DE DALTONUITGANGSPUNTEN 1 2 3 4 5 A Samen werken (spelen) Hierbij is het samenwerken nog vooral doel en nog geen middel. Er is nog geen sprake van taakdifferentiatie. De taak ligt vooraf

Nadere informatie

Rapport Docent i360. Test Kandidaat

Rapport Docent i360. Test Kandidaat Rapport Docent i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Rapport Persoonlijke Effectiviteit i360. Test Kandidaat

Rapport Persoonlijke Effectiviteit i360. Test Kandidaat Rapport Persoonlijke Effectiviteit i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding

Nadere informatie

De basis voor tijdmeting in Atlantis is de dag. Een dag in Atlantis is opgesplitst in Schlibs en Ponks. De lengte van de Zin is 10 meter.

De basis voor tijdmeting in Atlantis is de dag. Een dag in Atlantis is opgesplitst in Schlibs en Ponks. De lengte van de Zin is 10 meter. 010 De basis voor tijdmeting in Atlantis is de dag. 020 Een dag in Atlantis is opgesplitst in Schlibs en Ponks. 030 De lengte van de Zin is 10 meter. 040 De hoogte van de Zin is 30 meter. 050 De breedte

Nadere informatie

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:

Rapportage Competenties. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email: Rapportage Competenties Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Competenties (QPN) 2 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf

Ideeën presenteren aan sceptische mensen. Inleiding. Enkele begrippen vooraf Ideeën presenteren aan sceptische mensen Inleiding Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat het moeilijk kan zijn om gehoor te vinden voor informatie of een voorstel. Sommige mensen lijken er uisluitend

Nadere informatie

Eerst gaan we structuur aanbrengen in de verschillende stijlen van klanten. We doen dit aan de hand van twee kenmerken:

Eerst gaan we structuur aanbrengen in de verschillende stijlen van klanten. We doen dit aan de hand van twee kenmerken: COMMUNICATIESTIJLEN Het proces voorafgaande aan een aankoop kent vele beslissingsfasen. In elke fase moet je de klant als het ware helpen bij het nemen van de beslissing. Door dit namelijk te doen ben

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Het participeren in een voortgangsgesprek van een stagiaire

Het participeren in een voortgangsgesprek van een stagiaire 1 1 1 1 1 1 0 1 0 0 Opdrachtformulier Het participeren in een voortgangsgesprek van een stagiaire Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen.

Nadere informatie

Communiceren is teamwork

Communiceren is teamwork Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.

Nadere informatie

Succesvol Netwerken BCLR

Succesvol Netwerken BCLR Welkom bij Succesvol Netwerken voor de BCLR Double Winner! Waar kan je Netwerken? Formele netwerk bijeenkomsten Algemene zakelijke evenementen Sociale, familie, vrije tijd evenementen Ad hoc bijeenkomsten

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter

Nadere informatie

Tot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten

Tot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten Tot een geloofsgesprek komen I Ontmoeten Het geloofsgesprek vindt plaats in een ontmoeting. Allerlei soorten ontmoetingen. Soms kort en eenmalig, soms met mensen met wie je meer omgaat. Bij de ontmoeting

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School

Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Verwerkingsopdrachten bijhet hoofdstuk Mondelinge opdrachten geven Doelstelling 3.

Verwerkingsopdrachten bijhet hoofdstuk Mondelinge opdrachten geven Doelstelling 3. Verwerkingsopdrachten bijhet hoofdstuk Mondelinge opdrachten geven Doelstelling 3. 1 OPDRACHT 1 Bekijk hetvolgende lijstje mondelinge opdrachten. Probeer elke opdracht te analyseren: welke soort opdracht

Nadere informatie

Medewerker interne dienst. Persoonlijke effectiviteit: 2. Accuratesse

Medewerker interne dienst. Persoonlijke effectiviteit: 2. Accuratesse Persoonlijke effectiviteit: 2. Accuratesse Werkt gedurende langere periode nauwkeurig en zorgvuldig, met oog voor detail, gericht op het voorkómen van fouten en slordigheden, zowel in eigen als andermans

Nadere informatie

Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.

Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel

Nadere informatie

Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas)

Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Bij deze activiteit wordt een enquête gehouden bij mensen in de omgeving in verband met: het gaan stemmen bij verkiezingen, de deelname van burgers aan

Nadere informatie

Krachtvelden 30 januari Daan Demo

Krachtvelden 30 januari Daan Demo Krachtvelden 30 januari 2019 Waar ligt jouw kracht? Weet jij waar je echt goed in bent? Heb jij verborgen kwaliteiten? Hoe zien anderen jou? Als je je kwaliteiten kent, weet je wat je te bieden hebt en

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

- Elkaar leren kennen: warming-ups en spelletjes om het ijs te breken - 5 minuten zelfbewustzijn begrijpen anderen respecteren om de beurt iets doen

- Elkaar leren kennen: warming-ups en spelletjes om het ijs te breken - 5 minuten zelfbewustzijn begrijpen anderen respecteren om de beurt iets doen - Elkaar leren kennen: warming-ups en spelletjes om het ijs te breken - Belangrijke namen 7 luisteren karaktereigenschappen 5 minuten zelfbewustzijn begrijpen anderen respecteren om de beurt iets doen

Nadere informatie

Luistertypen. Barker en Watson onderscheiden vier luistertypen:

Luistertypen. Barker en Watson onderscheiden vier luistertypen: Luistertypen De Amerikaanse wetenschappers Larry Barker en Kittie Watson doen onderzoek naar luisterstijlen en luistergewoonten. Zij brachten in kaart dat mensen erg verschillen in luistervoorkeuren. Deze

Nadere informatie

De loopbaanchecklist

De loopbaanchecklist De loopbaanchecklist Met deze checklist ga je voor je zelf na hoe het gesteld is met de manier waarop je jouw loopbaan stuurt. Bij het beantwoorden van de vragen gaat het niet direct om andere banen, je

Nadere informatie

Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten.

Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten. Werkvorm 1 Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten. Stap 2 Vervolgens formuleren ze vragen over wat ze

Nadere informatie

Notitieboekje. Allemaal Taal

Notitieboekje. Allemaal Taal Notitieboekje Allemaal Taal 1 Wie stimuleerde jouw taal? Hoe stimuleer je de taal van de kinderen? 2 Wat hebben de kinderen nodig? Het is soms moeilijk om aan taalstimulering te doen omdat mijn groep zo

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

360 Graden onderzoek Werkwijze

360 Graden onderzoek Werkwijze 360 Graden onderzoek Spiegel: elke dag kijken we er één of meerdere keren in. Wat (of wie) zien we dan? En hoe kunnen we de ander vertellen wat we zien? Het bijzondere is dat we onszelf soms anders zien

Nadere informatie

Visie (Pedagogisch werkplan)

Visie (Pedagogisch werkplan) Visie (Pedagogisch werkplan) Gastouderopvang De Krummeltjes stelt zich tot doel om een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen

Nadere informatie

Het Communicatiestijlenmodel bestaat uit twee elementaire gedragsdimensies:

Het Communicatiestijlenmodel bestaat uit twee elementaire gedragsdimensies: Toelichting op het communicatiestijlenmodel Het Communicatiestijlenmodel bestaat uit twee elementaire gedragsdimensies: A. De mate waarin iemand uit eigen beweging zijn mening geeft en pogingen doet de

Nadere informatie

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen

Nadere informatie

ADHD en lessen sociale competentie

ADHD en lessen sociale competentie ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier

Nadere informatie

Bedenk dat het gaat om het verkrijgen van informatie voor u zelf door middel van het gesprek. Het gaat niet om een beoordeling.

Bedenk dat het gaat om het verkrijgen van informatie voor u zelf door middel van het gesprek. Het gaat niet om een beoordeling. ZELFANALYSE EN PERSOONSANALYSE Opdracht Zelfanalyse Op de volgende pagina's vindt u een lijst met uitspraken die betrekking hebben op persoonlijke eigenschappen, kwaliteiten en gedrag. Geef van elke uitspraak

Nadere informatie

INZETBAARHEIDS ASSESSMENT

INZETBAARHEIDS ASSESSMENT INZETBAARHEIDS ASSESSMENT Hoe werkt dat? INSTRUCTIE: Vragenlijst: Dit is een vragenlijst die is gemaakt om een beeld te krijgen van je inzetbaarheid. Het is hierom belangrijk dat je de vragenlijst zo eerlijk

Nadere informatie