Verbeteren patiëntveiligheid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verbeteren patiëntveiligheid"

Transcriptie

1 Verbeteren patiëntveiligheid Welke rol kan een adviseur zorgcommunicatie vervullen? Breda, juli 2009 Miron van Soest Elly Fontein Astrid van Roijen Karin van der Haar 1

2 Verbeteren patiëntveiligheid Welke rol kan een adviseur zorgcommunicatie vervullen? Voorwoord Najaar 2007 organiseerde de beroepsvereniging Compriz (voorheen VPV) een najaarssymposium over Patiëntveiligheid. Na deze studiedag is een werkgroep in het leven geroepen met als opdracht om meer duidelijkheid te krijgen wat een adviseur zorg- (patiënten)communicatie met het onderwerp Patiëntveiligheid kan en welke bijdrage hij/zij kan leveren aan het verbeteren van de patiëntveiligheid in ziekenhuizen. De werkgroep heeft hiervoor contacten gelegd met o.a. het CBO (Roos Trooster en opvolger Erica Schrieck-de Loos), het NCPF (Annemarie Bijl en opvolgers Marjolein de Booys, Sophie Ouboter) en het Landelijke Veiligheidsprogramma (Brigitte Heemskerk). In de aanloopfase tot het schrijven van deze notitie is door de werkgroep bewust gekozen om geen volledig advies uit te brengen over het gebruik van hulpmiddelen. De ervaring heeft geleerd dat de gangbare hulpmiddelen wel bekend zijn.deze notitie beoogt derhalve een eerste hulpmiddel te zijn voor de adviseur zorgcommunicatie om met dit onderwerp aan de slag te gaan en dient als een soort van checklist over al dan niet te nemen stappen. De organisatorische inrichting van de eigen instelling is hierbij uitgangspunt. Inleiding Op 1 januari 2008 is het landelijke veiligheidsprogramma 'Voorkom schade, werk veilig' van start gegaan. Dit programma beoogt de veiligheid in de Nederlandse ziekenhuizen in 5 jaar tijd met 50% te verbeteren. Het veiligheidsprogramma is gebaseerd op een geïntegreerde aanpak. Dit betekent dat ziekenhuizen en zorgverleners gebruik gaan maken van het VMS (Veiligheids Management Systeem) én werken aan inhoudelijke verbeteringen van de zorgverlening of de organisatie daarvan. Zie Het landelijke veiligheidsprogramma is een voortzetting van het project VMS-zorg waarin met pilotziekenhuizen 'good practices' zijn ontwikkeld en verspreid in Nederland. Met de 'good practices' kan de patiëntveiligheid worden verbeterd. In het programma wordt een onderscheid gemaakt in twee pijlers: Pijler 1: reduceren van vermijdbare onbedoelde schade op 10 inhoudelijke thema's; Pijler 2: implementeren van het Veiligheids Management Systeem. In de meeste ziekenhuizen zijn er inmiddels werkgroepen Patiëntveiligheid actief en wordt er beleid geformuleerd. Als gevolg daarop ervaren patiënten een toegenomen belangstelling. Zij worden bijvoorbeeld geconfronteerd met veiligheidskaarten, filmpjes en in de media lezen ze vooral over de onveiligheid van ziekenhuizen. Nu de tendens is, dat patiënten zelf ook een bijdrage kunnen of moeten leveren, is het belangrijk dat de adviseur zorgcommunicatie hierop kan aansluiten bij de aanpak van de beleidsmakers. Uitgangspunten Zorgcommunicatie richt zich vanuit het perspectief van de patiënt op bevordering van kwaliteit van zorg en impliciet dus ook op patiëntveiligheid. De adviesfunctie patiëntenvoorlichting en communicatie, richt zich op het management en de zorgprofessionals. Met als voornaamste doel om eenduidigheid en afstemming te bewerkstelligen in de (multidisciplinaire) voorlichting met daaraan gekoppeld het doen van onderzoek en toetsing. Dit vergroot ook de patiëntveiligheid. Enerzijds scheppen Raden van Bestuur de voorwaarden om de behandeling en het zorgproces van de patiënt zo veilig mogelijk te laten verlopen. Anderzijds kunnen patiënten ook meewerken door informatie te verstrekken en voorschriften op te volgen. In deze vorm heeft de patiënt een bepaalde mate van mede verantwoordelijkheid en zelfs verplichtingen volgens de WGBO. Doordat patiënten het (hele of een gedeelte van het) zorgproces doorlopen, kunnen zij vanuit dit perspectief de consequenties ervaren van de zorg en de mogelijke gebreken in handelen, de 2

3 samenhang en afstemming. Patiënten kunnen zich actief opstellen door vragen en onduidelijkheden te verwoorden. Zij kunnen kritisch zijn op zaken die mogelijk (bijna) mis gaan en dit kenbaar maken. Dit kunnen zaken zijn op het menselijke, technische en/organisatorische gebied. Patiënten kunnen het systeem dus nog veiliger maken, maar het systeem mag er niet afhankelijk van zijn. Daarnaast kunnen zij meedenken over preventieve maatregelen om incidenten te voorkomen. Binnen de instelling is het tevens van belang dat het management en de zorgprofessionals zich bewust zijn - of dit worden - van de bijdrage die patiënten en patiëntenorganisaties kunnen leveren bij het vergroten van de patiëntveiligheid. Dit vraagt bij veel instellingen nog om een lange en soms moeizame (cultuur)omslag; zelf in een veilige sfeer VIM-en*, maar ook patiënten actief stimuleren in het leveren van hun bijdragen. Voor hulpverleners is het van belang dat patiëntveiligheid verbetert door een combinatie van protocolleren, afstemmen, handelen én communiceren. * VIM-en: Veilig Incidenten Melden Ook patiëntenorganisaties kunnen belangrijke aandachtspunten aangeven in zorg- en behandeltrajecten om de patiëntveiligheid te vergroten. Daarnaast kunnen zij in zorgprocessen vanuit het eerder genoemde patiëntenperspectief aangeven: hoe zorginstellingen de actieve rol van patiënten kunnen stimuleren; welke (bijna) incidenten zij ervaren; welk mogelijke preventieve maatregelen ingezet kunnen worden. Tot slot is het wenselijk om landelijk onderzoek te stimuleren (bijv. CBO /NPCF) in samenwerking met Compriz. Dit, omdat onderstaande centrale vragen nog nader onderzoek vergen: waar baseren patiënten hun veiligheidsgevoel op binnen zorginstellingen? waar ligt de grens tussen het scheppen van vertrouwen en oproepen van angst? hoe stimuleer je patiënten om een actieve rol op zich te nemen of (bijna) incidenten te melden en wat is de gewenste aanpak van zorgcommunicatie hierbij. Aansluiten bij beleid en initiatieven rondom patiëntveiligheid Inventariseren De adviseur zorgcommunicatie kan met behulp van onderstaande checklist de stand van zaken inventariseren binnen het ziekenhuis. En vervolgens haar/zijn bijdrage hierop afstemmen. Is er in het ziekenhuis beleid op het gebied van patiëntveiligheid? Heeft er voorafgaand aan het ontwikkelen van beleid een vorm van patiëntenraadpleging plaatsgevonden? Voldoet het beleid aan de NTA-norm (aandachtsgebied: communicatie / patiëntenparticipatie). In de NTA (zie bijlage) zijn de minimale basiseisen voor een VMS opgenomen. Het VMS zorgt voor de systematische verankering van patiëntveiligheid in de organisatie en in de praktijkvoering van professionals. Is het ziekenhuis aangemeld bij het landelijke programma 'Voorkom schade, werk veilig'. Wat is van dit programma terug te vinden in beleids- of projectplannen? Staat patiëntveiligheid in de kaderbrief/op de agenda van de Raad van Bestuur? Is de cliëntenraad gevraagd om advies rondom patiëntveiligheid? En zo ja, wat is er met deze adviezen gedaan? (volgens de WMCZ art.3 lid i, mag de Raad van Bestuur een advies op het gebied van veiligheid niet zomaar naast zich neerleggen). Maakt patiëntveiligheid deel uit van het jaarplan van de kwaliteits- of beleidsafdeling of functionaris? Maakt patiëntveiligheid deel uit van het jaarplan van divisie(s), sector(en) of zorgeenheden? Is er in het ziekenhuis een stuurgroep of werkgroep die zich ziekenhuisbreed bezig houdt met patiëntveiligheid? Welke functionarissen houden zich bezig met patiëntveiligheid? Denk hierbij aan: kwaliteitsfunctionaris, beleidsfunctionaris, opleidingsfunctionaris, klachtenfunctionaris, jurist, leden van de VAR, leden van de MIP-/VIM-commissie. Worden patiënten actief gewezen op de mogelijkheid om potentieel onveilige situaties te melden, zo ja hoe? 3

4 Is er in het ziekenhuis een protocol voor slachtoffers en of hun nabestaanden van medische fouten? De bijdrage van de adviseur zorgcommunicatie Mogelijke (eerste) acties kunnen zijn: Zoek uit bij welke initiatieven, verbeteractiviteiten of -projecten de adviseur zorgcommunicatie een bijdrage kan leveren. Initieer zelf geen projecten, maar sluit aan bij bestaand of toekomstig beleid dat gedragen wordt door bijvoorbeeld het management en specialisten. De ervaring leert dat dan de daadwerkelijke kans van slagen van het project groter is. Neem het onderwerp patiëntveiligheid op in je eigen jaarplan. Structureer zorgcommunicatie over veiligheid in zorgpaden, waarbij patiënten ook de mogelijkheid krijgen een actieve rol op zich te nemen en feedback te geven op basis van kennis. Ontwikkel en zet voorlichtingsinstrumenten in op het gebied van patiëntveiligheid. Bijvoorbeeld de patiëntveiligheidskaart /-poster (NPCF). Doe onderzoek onder patiënten en/of patiëntenorganisaties in de gekozen zorgpaden om ervaringen en ideeën van hen in kaart te brengen (patiëntenparticipatie). Onderzoek bijvoorbeeld: welke (bijna) incidenten zien zij en hoe kunnen die voorkomen worden in het desbetreffende zorgpad? NB Bedreiging: Te veel aandacht voor veiligheid in de zorg kan leiden tot een zogenaamde claimcultuur. Ook dit kan het zgn partnership in de weg staan. Goede mondelinge communicatie is dus een voorwaarde voor adequate patiëntenparticipatie bij patiëntveiligheid. Schriftelijke middelen kunnen gebruikt worden om de mondelinge communicatie te ondersteunen. In hoeverre het effectief is om in de mondelinge communicatie patiëntveiligheid concreet te benoemen, moet zoals eerder is beschreven uitgezocht worden. Met andere woorden waar ligt bij de communicatie de grens tussen het scheppen vertrouwen en het opwekken van angst. Een manier om geen angst op te wekken is vooraf patiënten op de hoogte stellen, op welke manier het ziekenhuis veiligheid waarborgt in het algemeen - maar ook bijvoorbeeld in zorgpaden (of zorgstraten). Patiënten kunnen dan alert zijn als blijkt dat iets anders verloopt dan eerder is verteld. Bijvoorbeeld 'voor uw operatie tekent een verpleegkundige met een viltstift een teken op de knie waaraan u geholpen wordt'. Probeer domein denken te doorbreken en zoek naar oplossingen voor het verwijderen van organisatorische hindernissen. Voor een adequate patiëntenparticipatie bij patiëntveiligheid is veilig communiceren een basisvoorwaarde. Om veilig te communiceren moeten zorgverleners/medewerkers van een organisatie aan een aantal voorwaarden voldoen, die in bijlage 1 vermeld staan. Om deze voorwaarden weer te bereiken, moeten zorgverleners/medewerkers goede mondelinge vaardigheden hebben. Het is belangrijk uit te zoeken in hoeverre zorgverleners/medewerkers van jouw organisatie goede communicatieve vaardigheden hebben. Verbeteringen op dit gebied grijpen diep in de organisatie, met andere woorden we praten over cultuurverandering. Voor dergelijke verbeteringen is een groot draagvlak en investering binnen de organisatie noodzakelijk. Lever een bijdrage aan het ontwikkelen van een protocol voor een efficiënte en effectieve communicatie met slachtoffers (of hun nabestaanden) van medische fouten. Bijvoorbeeld in samenwerking met een jurist, klachtenfunctionaris of de Medische Ethische Commissie. Lever een bijdrage aan deskundigheidsbevordering. Bijvoorbeeld: geef aan wat het belang is van een efficiënte en effectieve communicatie met slachtoffers (of hun nabestaanden) van medische fouten. Bewerkstellig standaard risico-inventarisaties, bijvoorbeeld tijdens de verpleegkundige anamnese bij opname of voor een operatie. Uitgaande van bestaande protocollen/check. Zoek samenwerking met andere ziekenhuizen bij het uitdragen van patiëntveiligheid. Maak samen - patiënten in zijn algemeenheid - bewust van veiligheidsproblemen en hun mogelijke bijdrage. Wanneer meerdere ziekenhuizen in de regio patiëntveiligheid als vast onderdeel van de zorg naar buiten toe uitdragen, wordt dit al gauw door patiënten als vast onderdeel van de zorg ervaren. Voer campagne! En promoot de mogelijkheid voor patiënten om zelf incidenten te melden, neem dit op in brochures, zoals opname- polikliniekboekje en op de ziekenhuiswebsite. Maak het management, specialisten, zorgverleners in het ziekenhuis, in zijn algemeenheid, bewust van de bijdrage die patiënten en patiëntenorganisaties kunnen leveren aan het vergroten van de patiëntveiligheid. Geef aan wat hier voor nodig is. Bijvoorbeeld hoe maak je de patiënt 4

5 bewust van diens bijdrage; welke cultuur is hier voor nodig? En hoe stimuleer je de patiënt een actieve rol op zich te nemen of (bijna) incidenten te melden. Ook hier geldt aansluiting zoeken bij reeds in gang gezet beleid dan wel met eerder genoemde functionarissen, zie inventariseren dot 9. 5

6 Bijlage 1 Voorwaarden om de actieve rol van de patiënten in het zorg- of behandeltraject te bewerkstelligen. Veilig communiceren is een basisvoorwaarde voor veilig melden. Hiervoor moeten zorgprofessionals bekend zijn met onderstaande basisvoorwaarden. Het zijn voorwaarden voor patiënten om een actieve rol bij het voorkomen van fouten, op zich te kunnen nemen. De basisvoorwaarden zijn: Maak de patiënt middelpunt van de behandeling. Neem wensen, behoeften en vragen van de patiënt als uitgangspunt. patiënten zijn uitgangspunt; hun beleving, behoeften en vragen; goede vertrouwensrelatie met patiënt(en); werken met vaste aanspreekpersonen voor patiënten; inspelen op de achtergrond van een patiënt (leeftijd, cultuur, opleiding, ziektebeeld); aansluiten bij de verwachtingen en specifieke zorgvragen van patiëntengroepen (acuut, electief, chronisch, ziektebeeld); een open en oprechte benadering van patiënten; het betrekken van naasten (partner, familie, vrienden); het geven van volledige en correcte informatie aan patiënten opdat zij goede keuzes kunnen maken over onderzoek en behandeling; de inrichting van de fysieke omgeving afstemmen op de beleving van patiënten (goede scheiding front- en backoffice en privacy); aandacht hebben voor effecten van de fysieke omgeving. 6

7 Bijlage 2 Veiligheidsprogramma aangevuld met patiënteninbreng. De organisatie van het Veiligheidsprogramma Voorkom schade, werk veilig' heeft in overleg met patiëntenorganisaties de (na)zorg van patiënten bij schade na medisch handelen toegevoegd aan het programma. Patiëntenparticipatie en (na)zorg worden opgenomen in de Nederlandse Technische Afspraak (NTA). De initiatiefnemers van het Veiligheidsprogramma 'Voorkom schade, werk veilig' - de NVZ, de Orde van Medisch Specialisten, de V&VN en het LEVV - hebben overlegd met de patiëntenorganisaties Dimitri.nu, Nevemedis, NPCF, CG-Raad en de Consumentenbond. Door het overleg is meer inzicht ontstaan in de ervaren knelpunten en de minimumeisen van patiënten en mogelijke oplossingsrichtingen. De afspraken, zoals volledige informatie en herstelbehandelingen voor patiënten die schade hebben opgelopen ten gevolge van medische fouten, zullen in de NTA worden opgenomen. In de NTA zijn de basiseisen van een veiligheidsmanagementsysteem voor ziekenhuizen en overige instellingen die ziekenhuiszorg verlenen opgenomen. Elk ziekenhuis heeft deze basiseisen ontvangen. Ze zijn te bestellen via Verdere afspraken Naast de diverse afspraken gaan de programmaorganisatie en patiëntenorganisaties samen verder werken aan onder meer de volgende oplossingen: het uitvoeren van onderzoek naar het ontwikkelen van instrumenten waarmee patiënten zelf incidenten kunnen melden; het ontwikkelen van een praktijkgids zorg bij medische fouten om professionals en zorginstellingen te ondersteunen bij het vormgeven van de zorg na het optreden van incidenten en het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken naar het instellen van hoorcommissies en het oprichten van een poli patiëntveiligheid waar slachtoffers van fouten een onafhankelijk oordeel en advies kunnen krijgen over wat er in de behandeling misgegaan is en welke herstelbehandeling mogelijk is. Naast het Veiligheidsprogramma zijn voor lopende trajecten de volgende afspraken gemaakt: het opstellen van tweezijdige algemene voorwaarden door de Consumentenbond en de NVZ over preventie en nazorg ten aanzien van incidenten en het aandragen van inhoud voor aanpassingen in de Wet Cliënt en Kwaliteit in de Zorg en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector. Een gezamenlijk actieplan voor de komende jaren zal volgen. 7

8 Bijlage 3 Gebruikte literatuur Patiëntveiligheid in Nederland (Wagner / van der Wal) Patiëntveiligheid, SIRE (I.P. Leistikow en K. de Ridder) Patient safety handbook (B.J. Youngberg en M.J. Hatlie) Patient safety, principles and practice (J. Fowler Byers en S.V. White) Patient safety (Institute of medicine) To err is human (Institute of medicine) Websites over het veiligheidsprogramma. van het centrum patiëntveiligheid van de Isalakliniek. van de Inspectie voor de gezondheidszorg van het kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg. de organisatie die zich richt op gezondheidsonderzoek en zorginnovatie en dus ook op patiëntveiligheid. NPCF.nl van de Nederlandse patiëntenconsumentenfederatie. KH.0905/verbeteren patiëntveiligheid 8

EEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN

EEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN VOORBEELD VEILIGHEIDSPLAN EEN MEERJARIG BELEIDSPLAN MET SMART DOELSTELLINGEN Hieronder ziet u de hoofdstukken en paragrafen van het veiligheidsplan. Per paragraaf ziet u welke informatie u moet geven.

Nadere informatie

Afdeling Sociale Geneeskunde Patiëntveiligheid en verantwoordelijkheid in de zorg

Afdeling Sociale Geneeskunde Patiëntveiligheid en verantwoordelijkheid in de zorg Patiëntveiligheid en verantwoordelijkheid in de zorg Prof. dr. Cordula Wagner 1 Inhoud Wat weten we van veiligheidsrisico s? Wat zijn ontwikkelingen? Wie is verantwoordelijk? 2 Ziekenhuizen Hoog complex

Nadere informatie

pagina 2 van 11 Als ik iets niet begrijp, dan voel ik mij vrij om vragen te stellen aan mijn zorgverlener(s). In een zorginstelling moet ik er zelf oo

pagina 2 van 11 Als ik iets niet begrijp, dan voel ik mij vrij om vragen te stellen aan mijn zorgverlener(s). In een zorginstelling moet ik er zelf oo pagina 1 van 11 Vragenlijst Veilige Zorg Invullen namens: NPCF - Nanda Beck Tekstgrootte: A A A Veiligheid in de gezondheidszorg Als patiënt moet u er op kunnen vertrouwen dat de zorg veilig is. Veiligheid

Nadere informatie

Opdrachtomschrijving Werkervaringsplek

Opdrachtomschrijving Werkervaringsplek Opdrachtomschrijving Werkervaringsplek Gegevens organisatie Branche Gezondheidszorg Overige gegevens WEP Korte titel functie/wep Onderzoeker/projectleider Overdracht Vestigingsplaats WEP Groningen Ervaring

Nadere informatie

Yvonne van Oosterhout, Stichting Robuust/ Zorg voor Veilig Judith van der Vloed, NVLF

Yvonne van Oosterhout, Stichting Robuust/ Zorg voor Veilig Judith van der Vloed, NVLF ë Yvonne van Oosterhout, Stichting Robuust/ Zorg voor Veilig Judith van der Vloed, NVLF Programma 11.00 uur Voorstelrondje Wat is patiëntveiligheid voor jullie? Wat willen jullie leren? 11.15 uur Theorie

Nadere informatie

Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg

Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg Openbaar maken van (mogelijke) calamiteiten in de patiëntenzorg Alle zorgverleners van het Jeroen Bosch Ziekenhuis doen hun uiterste best om er voor

Nadere informatie

CLIËNTENRAAD. Beleidsplan. Cliëntenraad Martini Ziekenhuis Periode De cliënt als partner

CLIËNTENRAAD. Beleidsplan. Cliëntenraad Martini Ziekenhuis Periode De cliënt als partner Beleidsplan Cliëntenraad Martini Ziekenhuis Periode 2012 2016 De cliënt als partner 1 Inleiding De cliënt als partner In de afgelopen beleidsperiode heeft er in het Martini Ziekenhuis een verandering van

Nadere informatie

Patiëntveiligheid in ziekenhuizen. 12,5 jaar onderzoek, successen en nieuwe uitdagingen

Patiëntveiligheid in ziekenhuizen. 12,5 jaar onderzoek, successen en nieuwe uitdagingen Patiëntveiligheid in ziekenhuizen 12,5 jaar onderzoek, successen en nieuwe uitdagingen Patiëntveiligheid is een continu proces Ziekenhuizen willen de beste zorg bieden aan hun patiënten. Maar behandelingen

Nadere informatie

Raamwerk patiëntveiligheid IC-AMC

Raamwerk patiëntveiligheid IC-AMC Raamwerk patiëntveiligheid IC-AMC 2 e generatie patiëntveiligheid Intensive Care: procesbeschrijving TBM/Safety Science Group Coen van Gulijk Mrt. 2009 1 TBM Waarom is versterken patiëntveiligheid belangrijk?

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 31 016 Ziekenhuiszorg Nr. 59 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Van Nederlands Technische Afspraak naar handzame VMS - checklist. Vormgeven aan het VMS op basis van de NTA in Atrium MC Parkstad

Van Nederlands Technische Afspraak naar handzame VMS - checklist. Vormgeven aan het VMS op basis van de NTA in Atrium MC Parkstad Van Nederlands Technische Afspraak naar handzame VMS - checklist Vormgeven aan het VMS op basis van de NTA in Atrium MC Parkstad Inhoud Nederlands Technische Afspraak 8009 NTA: basiseisen gesteld aan VMS

Nadere informatie

Je zelf toevertrouwen aan veilige handen Over hoe patiënten veiligheid beleven. Comm- u- n- ic - atie

Je zelf toevertrouwen aan veilige handen Over hoe patiënten veiligheid beleven. Comm- u- n- ic - atie Je zelf toevertrouwen aan veilige handen Over hoe patiënten veiligheid beleven Comm- u- n- ic - atie Aan de UMC s Van de CRAZ Datum 17 september 2007 Ons kenmerk 073131/EM/GvE 1. Wat gebeurt er veel! Google

Nadere informatie

Beleidsdocument 2012-2016

Beleidsdocument 2012-2016 Beleidsdocument 2012-2016 uw zorg, onze zorg Inhoudsopgave 1. Voorwoord...3 2. Zorggroep de Bevelanden...4 3. Waar staat Zorggroep de Bevelanden voor (Missie, Visie en Doelstellingen)...4 4. Uitwerking:

Nadere informatie

Disclosure slide. Geen (potentiële) belangenverstrengeling. Geen

Disclosure slide. Geen (potentiële) belangenverstrengeling. Geen Disclosure slide Geen (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Project mogelijk gemaaktdoor ZonMw 1 Knelpuntenanalyse zorginfecties Is een kwaliteitstandaard

Nadere informatie

De rol van de cliënt in patiëntveiligheid, een must, geen wenselijkheid

De rol van de cliënt in patiëntveiligheid, een must, geen wenselijkheid Patiëntveiligheid De rol van de cliënt in patiëntveiligheid, een must, geen wenselijkheid In alle sectoren van de gezondheidszorg zijn initiatieven ontplooid om onbedoelde schade aan cliënten terug te

Nadere informatie

Patiëntveiligheid is teamwork de unieke invalshoek van de cliënt

Patiëntveiligheid is teamwork de unieke invalshoek van de cliënt Patiëntveiligheid is teamwork de unieke invalshoek van de cliënt Erica van der Schrieck - de Loos MSc, senior adviseur CBO (N)iemand verantwoordelijk voor veiligheid?! NVVK veiligheidscongres, Papendal,

Nadere informatie

Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven

Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven l Beroepsopdracht 3: Zorg voor de veiligheid en voorlichting geven Pagina 1 van16 Werkprocessen en competenties gericht op het verpleegplan 1.1 Stelt verpleegkundige diagnose en stelt het verpleegplan

Nadere informatie

De kunst van fouten maken

De kunst van fouten maken De kunst van fouten maken Programma De kunde van patiëntveiligheid Kick-off Inleiding patiëntveiligheid Pauze De kunst van het zien en leren van incidenten VIM Human Factor Engineering Video Inleiding

Nadere informatie

Psychosociale opvang geüniformeerden bij CBRN incidenten. Magda Rooze MA/MBA Senior adviseur

Psychosociale opvang geüniformeerden bij CBRN incidenten. Magda Rooze MA/MBA Senior adviseur Psychosociale opvang geüniformeerden bij CBRN incidenten Magda Rooze MA/MBA Senior adviseur Richtlijn psychosociale opvang geüniformeerden Geüniformeerden worden regelmatig blootgesteld aan potentieel

Nadere informatie

Set generieke kwaliteitscriteria vanuit patiëntenperspectief

Set generieke kwaliteitscriteria vanuit patiëntenperspectief Set generieke kwaliteitscriteria vanuit patiëntenperspectief De hierna genoemde generieke kwaliteitscriteria zijn geldend voor iedere chronische patiënt en geformuleerd vanuit het perspectief van patiënten

Nadere informatie

vernieuwing van de website uitbreiding van deskundigheidsbevordering (symposium, workshops, kennisbank) intensiveren netwerken (externe contacten)

vernieuwing van de website uitbreiding van deskundigheidsbevordering (symposium, workshops, kennisbank) intensiveren netwerken (externe contacten) Jaarbericht 2009 Compriz: vakvereniging krijgt gezicht Compriz heeft in 2009 een start gemaakt met de transformatie van een beroeps- naar een vakvereniging. In navolging van de nieuw uitgestippelde koers

Nadere informatie

Kennismaking met Risico-analyses. HKZ 18 juni 2015

Kennismaking met Risico-analyses. HKZ 18 juni 2015 Kennismaking met Risico-analyses HKZ 18 juni 2015 kwaliteit en veiligheid zorg-en welzijnssector HKZ, ISO, ZKN 18 jaar ervaring Willy Limpens, adviseur en gekwalificeerd Lead Auditor, o.a. HKZ VMS Agenda

Nadere informatie

Profiel. Voorzitter Cliëntenraad. 13 oktober Opdrachtgever Cliëntenraad Haaglanden Medisch Centrum

Profiel. Voorzitter Cliëntenraad. 13 oktober Opdrachtgever Cliëntenraad Haaglanden Medisch Centrum Profiel Voorzitter Cliëntenraad 13 oktober 2017 Opdrachtgever Cliëntenraad Haaglanden Medisch Centrum Voor meer informatie over de functie Manon Min, adviseur Leeuwendaal Telefoon (088) 00 868 00 06 29

Nadere informatie

Handleiding Veiligheidsrondes

Handleiding Veiligheidsrondes Utrecht, maart 2006 Handleiding Veiligheidsrondes Project Veiligheidsmanagement Bouwen aan Veiligheid in de Zorg Auteurs: drs. I. van der Veeken, drs B. Heemskerk, E. Nap Inleiding Niet alleen de Raad

Nadere informatie

24/09/2014. Indeling. Definitie Klinisch Pad. Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later. Sabine Buntinx

24/09/2014. Indeling. Definitie Klinisch Pad. Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later. Sabine Buntinx Klinische paden in de psychiatrie: twee jaar later Sabine Buntinx Indeling Intro KP Methodiek ontwikkelen zorgpad Hoe verliep het proces voor zorgpad Korsakov? Conclusie 11/9/ 2014 Icuro Q&S slide 2 Definitie

Nadere informatie

We lichten de onderwerpen uit de kwaliteitsagenda hieronder verder toe.

We lichten de onderwerpen uit de kwaliteitsagenda hieronder verder toe. Kwaliteitsagenda Zorg Thuis 2016 Mensen met een kwetsbare gezondheid blijven langer zelfstandig thuis wonen. Dat kan alleen als zorg thuis goed geregeld is. Mensen hebben recht op maatwerk van goede kwaliteit

Nadere informatie

aan Plan van aanpak Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt Pub.nr. 2010.5200

aan Plan van aanpak Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt Pub.nr. 2010.5200 aan Plan van aanpak Vroege herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt Pub.nr. 2010.5200 Inhoud Gegevens 3 1. Stel een veranderteam samen 4 2. Definieer het probleem, de uitdaging of de kans

Nadere informatie

Functieprofiel doktersassistent(e)

Functieprofiel doktersassistent(e) Functieprofiel doktersassistent(e) Algemene uitgangspunten Respectvol omgaan met patiënten en collega s. Je bent allround doktersassistent(e) in een team die samen verantwoordelijk is voor alle doktersassistent(e)

Nadere informatie

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen

Nadere informatie

HANDREIKING TEAMGERICHTE ANALYSE VAN AGRESSIE-INCIDENTEN T A V A

HANDREIKING TEAMGERICHTE ANALYSE VAN AGRESSIE-INCIDENTEN T A V A HANDREIKING TEAMGERICHTE ANALYSE VAN AGRESSIE-INCIDENTEN T A V A VEILIGEZORG DEN HAAG, SEPTEMBER 2016 1 WAT IS TAVA Teamgerichte analyse van agressie-incidenten (TAvA) houdt in dat u tijdens een teamoverleg,

Nadere informatie

Coördinatie van zorg Niveau 4

Coördinatie van zorg Niveau 4 Antwoorden stellingen Coördinatie van zorg Niveau 4 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Coördinatie en continuïteit van zorg 1. Bij coördinatie van zorg stem je de zorg af op de specifieke situatie

Nadere informatie

Rapport naar aanleiding van het thematisch toezichtbezoek aan VU medisch centrum, 21 april 2010 te Amsterdam. Zwolle, juni, 2010

Rapport naar aanleiding van het thematisch toezichtbezoek aan VU medisch centrum, 21 april 2010 te Amsterdam. Zwolle, juni, 2010 Rapport naar aanleiding van het thematisch toezichtbezoek aan VU medisch centrum, Zwolle, juni, 2010 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Resultaten inspectiebezoek... 5 2.1 Inleiding...5 2.2 Resultaten...6 3 Conclusie...19

Nadere informatie

Advies en plan van aanpak om leren rondom patiëntveiligheid te borgen in het medisch en verpleegkundig onderwijs oktober 2011

Advies en plan van aanpak om leren rondom patiëntveiligheid te borgen in het medisch en verpleegkundig onderwijs oktober 2011 N A A R E E N D O O R L O P E N D E L E E R L I J N PAT I Ë N T V E I L I G H E I D Advies en plan van aanpak om leren rondom patiëntveiligheid te borgen in het medisch en verpleegkundig onderwijs oktober

Nadere informatie

Notitie speerpunt Verbeteren positie van slachtoffers in de zorg

Notitie speerpunt Verbeteren positie van slachtoffers in de zorg Notitie speerpunt Verbeteren positie van slachtoffers in de zorg Januari 2017 Slachtofferschap speelt in vele sectoren een rol, ook in de zorgsector. Slachtofferschap in de zorg brengt daarbij specifieke

Nadere informatie

Thema: Cliënt centraal

Thema: Cliënt centraal 1 Voorbeeldleervragen Uit onderzoek in de geboortezorg door het Athena Instituut Thema: Cliënt centraal Beste zorg in belang cliënt Hoe kunnen wij als keten zodanig samenwerken dat het belang van de zwangere

Nadere informatie

hulpmiddel of drukmiddel? Marina Eckenhausen

hulpmiddel of drukmiddel? Marina Eckenhausen hulpmiddel of drukmiddel? Marina Eckenhausen LOMOZ 30 maart 2017 Onderwerpen IGZ en medezeggenschap? Wie en wat is IGZ precies? IGZ en bestuur (Goed bestuur)? Hulpmiddel of drukmiddel? 2 LOMOZ 30 maart

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 11 DEEL 1 HET BEROEP VAN DE MBO-VERPLEEGKUNDIGE 13

Inhoud. Voorwoord 11 DEEL 1 HET BEROEP VAN DE MBO-VERPLEEGKUNDIGE 13 Inhoud Voorwoord 11 DEEL 1 HET BEROEP VAN DE MBO-VERPLEEGKUNDIGE 13 1 Waar gaat het om in de verpleging? 15 1.1 Oriëntatie op het beroep van mbo-verpleegkundige 15 1.1.1 Inhoud van het beroep 16 1.1.2

Nadere informatie

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg

NIVEL Panels. Gezondheidszorgonderzoek. vanuit het perspectief van. de Nederlander. Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NIVEL Panels Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Gezondheidszorgonderzoek vanuit het perspectief van de Nederlander nivel panels Het Nivel onderzoekt met behulp van een aantal panels

Nadere informatie

Patiëntveiligheid in Nederlandse ziekenhuizen

Patiëntveiligheid in Nederlandse ziekenhuizen Patiëntveiligheid in Nederlandse ziekenhuizen Verleden, heden en trends Cordula Wagner Hoogleraar Patiëntveiligheid NIVEL en EMGO+/VUmc Pa#ëntveiligheid: belangrijke momenten in de #jd Harvard Medical

Nadere informatie

De Cliëntenraad van het Gemini Ziekenhuis

De Cliëntenraad van het Gemini Ziekenhuis De Cliëntenraad van het Gemini Ziekenhuis 1 De Cliëntenraad Sinds in 1996 de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ) effectief werd, heeft elk Nederlands ziekenhuis de verplichting een Cliëntenraad

Nadere informatie

Prospectieve risicoinventarisatie

Prospectieve risicoinventarisatie Jeannette Knol, Eric Masseus adviseurs kwaliteit Prospectieve risicoinventarisatie SAFER, (H)FMEA Definitie Voorspellende analysemethode om onveilige situaties (risico s) te inventariseren en preventief

Nadere informatie

E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren

E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren 1/5 E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren Joren Roelofs en Wijnand Weerdenburg E-health heeft de toekomst, daar

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Preventie 67 1 Inleiding 67 2 Praktijkoverwegingen 69 3 Wetenschappelijke onderbouwing 78 4 Aanbevelingen 87 Noten 90 Literatuur 90

Hoofdstuk 4 Preventie 67 1 Inleiding 67 2 Praktijkoverwegingen 69 3 Wetenschappelijke onderbouwing 78 4 Aanbevelingen 87 Noten 90 Literatuur 90 Inhoud Voorwoord 9 Hoofdstuk 1 Inleiding 11 1 Inleiding 11 2 Visie 12 3 Dwang 13 4 Drang 14 5 Doel van de richtlijn 16 6 Doelgroep 16 7 Patiëntengroep 16 8 Werkwijze 17 9 Leeswijzer 18 Noten 20 Literatuur

Nadere informatie

http://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099.

http://www.health.fgov.be/pls/apex/f?p=225:1:1754521204855099. STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID Het contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 2013 wordt stilzwijgend verlengd voor een periode van 12 maanden

Nadere informatie

Aanpak agressie & geweld Veilig Werken in de Zorg

Aanpak agressie & geweld Veilig Werken in de Zorg Aanpak agressie & geweld Veilig Werken in de Zorg Incident? Actie! 1 e bijeenkomst 1 oktober 2015 Sander Flight Deel I Introductie over het Actieplan Veilig Werken in de Zorg Door Miriam Kop Zorgbranches

Nadere informatie

Beleid samenwerking met en ondersteuning van mantelzorg in de intramurale locaties van Amstelring

Beleid samenwerking met en ondersteuning van mantelzorg in de intramurale locaties van Amstelring Beleid samenwerking met en ondersteuning van mantelzorg in de intramurale locaties van Amstelring Mantelzorgbeleid Intramuraal Amstelring 2013 1 Inleiding Mantelzorg staat in de belangstelling. Het ontwikkelen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 31 016 Ziekenhuiszorg Nr. 33 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Uw rechten en plichten als patiënt

Uw rechten en plichten als patiënt Uw rechten en plichten als patiënt In de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en de Wet Bescherming Persoonsgegevens staan uw rechten en plichten als patiënt beschreven. Het is belangrijk

Nadere informatie

Verantwoorde ambulancezorg; veilige zorg

Verantwoorde ambulancezorg; veilige zorg Verantwoorde ambulancezorg; veilige zorg Toelichting op het inrichten van regionale pilots en expertgroepen September 2010 1. Inleiding Ambulancezorg heeft zich in een relatief korte tijd ontwikkeld van

Nadere informatie

1.4. De kinderverpleegkundige organiseert en coördineert de verpleegkundige zorg rond het zieke kind.

1.4. De kinderverpleegkundige organiseert en coördineert de verpleegkundige zorg rond het zieke kind. De opleiding tot kinderverpleegkundige Eindtermen van de opleiding tot kinderverpleegkundige 1. Vakinhoudelijk handelen Verzamelen en interpreteren van gegevens 1.1. De kinderverpleegkundige verzamelt

Nadere informatie

Nicolien van Halem Sjaak Groot. Planmatig zorg verlenen

Nicolien van Halem Sjaak Groot. Planmatig zorg verlenen Nicolien van Halem Sjaak Groot Planmatig zorg verlenen Nicolien van Halem Sjaak Groot Planmatig zorg verlenen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0587-2 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media

Nadere informatie

Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners

Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners Je rechten bij de dokter vanaf 12 jaar Informatie voor tieners Vrouw Moeder Kindcentrum In deze folder kun je lezen hoe het zit met jouw rechten en plichten in het ziekenhuis. Wie geeft bijvoorbeeld toestemming

Nadere informatie

Workshop Veiligheidscultuur

Workshop Veiligheidscultuur Universiteit Hasselt Onderzoeksgroep Patiëntveiligheid Faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen Faculteit Bedrijfseconomische Wetenschappen Annemie Vlayen annemie.vlayen@uhasselt.be Workshop Veiligheidscultuur

Nadere informatie

Masterclass Veiligheidsmanagementsysteem

Masterclass Veiligheidsmanagementsysteem Masterclass Veiligheidsmanagementsysteem PART zorg 13 mei 2014 Agenda 1 2 3 4 5 Introductie VMS - huiswerkopdracht Introductie VIM Casus en gespreksoefening Taken VIM-team Discussie + afsluiting Plaats

Nadere informatie

Jaarplan Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. 2010

Jaarplan Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. 2010 Jaarplan Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. 2010 Inleiding In 2009 bestaat de Stichting 10 jaar. Met het thema NETwerken is NetWERKEN is daar in een lustrumbijeenkomst aandacht aan besteed. De reactie

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad 2015

Jaarverslag Cliëntenraad 2015 Jaarverslag Cliëntenraad 2015 1. De Cliëntenraad De Cliëntenraad is een onafhankelijk en zelfstandig orgaan dat de belangen van de cliënten binnen het ziekenhuis zo goed mogelijk behartigt. Daarom bestaat

Nadere informatie

Woord vooraf 2 e druk

Woord vooraf 2 e druk V Woord vooraf 2 e druk Verpleegkundig, zorgkundig en verzorgend Je zult merken dat in dit boek vaak het woord verpleegkundig gebruikt wordt. Dat is niet omdat verpleegkundig werk belangrijker zou zijn

Nadere informatie

Verantwoorde ambulancezorg; veilige zorg

Verantwoorde ambulancezorg; veilige zorg Verantwoorde ambulancezorg; veilige zorg De ontwikkeling van een patiëntveiligheidsprogramma voor de ambulancezorg; Plan van aanpak, april 2010 1. Inleiding Voor de overheid is het van cruciaal belang

Nadere informatie

Praktijkadvies incidenten melden aan de CMR (inclusief handleiding)

Praktijkadvies incidenten melden aan de CMR (inclusief handleiding) Praktijkadvies incidenten melden aan de CMR (inclusief handleiding) Stichting Patiënt- en Medicatieveiligheid / CMR - juli 2012 Inhoudsopgave: 1. Quickstart - 3-2. Introductie - 5-3. Waarom incidenten

Nadere informatie

STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID

STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID STILZWIJGENDE VERLENGING VAN HET CONTRACT COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID Het contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid 2013 wordt stilzwijgend verlengd voor een periode van 12 maanden

Nadere informatie

Handleiding Veiligheidsrondes

Handleiding Veiligheidsrondes Utrecht, maart 2006 Handleiding Veiligheidsrondes Project Veiligheidsmanagement Bouwen aan Veiligheid in de Zorg Auteurs: drs. I. van der Veeken, drs B. Heemskerk, E. Nap Inleiding Niet alleen de Raad

Nadere informatie

Patiëntveiligheidsprogramma

Patiëntveiligheidsprogramma Patiëntveiligheidsprogramma Sector Geestelijke Gezondheidszorg Contouren programma 2008 2011 22 november 2007 Vereniging GGZ Nederland Brancheorganisatie voor geestelijke gezondheids- en verslavingszorg

Nadere informatie

Op weg naar veilige zorg met de veiligheidsthema s

Op weg naar veilige zorg met de veiligheidsthema s Het Erasmus MC neemt sinds 2008 deel aan het landelijke Veiligheidsprogramma van VMSzorg en wil hiermee een bijdrage leveren aan het terugdringen van onbedoelde vermijdbare schade bij patiënten. Als onderdeel

Nadere informatie

EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER

EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER Communicatieplan: EVEN VRIJAF VOOR DE MANTELZORGER Week van de Respijtzorg Noord-Holland 19 25 januari 2009 Inhoudsopgave 1. UITGANGSSITUATIE 3 Week van de Respijtzorg Noord-Holland Doelgroep en doelstelling

Nadere informatie

Visie op verpleegkundige professionaliteit

Visie op verpleegkundige professionaliteit Visie op verpleegkundige professionaliteit Verpleegkundige professionaliteit en trots Verpleegkundigen zijn van cruciaal belang voor het leveren van kwalitatief hoogstaande zorg in het MCL. De afgelopen

Nadere informatie

JAARVERSLAG CLIËNTENRAAD 2015

JAARVERSLAG CLIËNTENRAAD 2015 JAARVERSLAG CLIËNTENRAAD 2015 0 DE CLIËNTENRAAD VAN HET RODE KRUIS ZIEKENHUIS TE BEVERWIJK BIEDT U HIERBIJ HET JAARVERSLAG OVER 2015 AAN. Inhoud Inhoud... 1 1. Voorwoord... 2 2. Doelstelling... 3 3. Samenstelling

Nadere informatie

ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE

ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID TWEEDE MEERJARENPLAN 2013-2017 Contract 2013 ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE Sp-ziekenhuizen 1 1. Inleiding Hierna volgt

Nadere informatie

Rapportage van het inspectiebezoek aan Libra revalidatie en audiologie locatie Blixembosch, Eindhoven op 9 april 2015

Rapportage van het inspectiebezoek aan Libra revalidatie en audiologie locatie Blixembosch, Eindhoven op 9 april 2015 Rapportage van het inspectiebezoek aan Libra revalidatie en audiologie locatie Blixembosch, Eindhoven op 9 april 2015 Utrecht, juli 2015 Inhoud 1 Aanleiding inspectiebezoek... 3 2 Resultaten inspectiebezoek...

Nadere informatie

Voorlichten...voor de zorg van morgen

Voorlichten...voor de zorg van morgen Voorlichten......voor de zorg van morgen Op weg van de Vereniging Patiënten Voorlichting VPV Naar: 'Een beroepsvereniging en kenniscentrum voor werkers in de patiënten- en cliëntencommunicatie' De beleidsvoornemens

Nadere informatie

Richtlijnontwikkeling Een praktische handleiding voor patiëntenvertegenwoordigers

Richtlijnontwikkeling Een praktische handleiding voor patiëntenvertegenwoordigers Richtlijnontwikkeling Een praktische handleiding voor patiëntenvertegenwoordigers Ontwikkeld door: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) Versie

Nadere informatie

PORTFOLIO Savaneta 25 Aruba / /

PORTFOLIO Savaneta 25 Aruba / / PORTFOLIO Savaneta 25 Aruba / ippa.aruba@gmail.com / 002975940896 Constant verbonden zijn Care 4Care levert digitale communicatie voor de ketenpartners en mogelijkheden om experimenteel zorgprocessen en

Nadere informatie

Oproep per specifieke mailing (30 januari 2013) en in de maandelijke nieuwsbrief als reminder (7 februari 2013) onder 145 leden

Oproep per specifieke mailing (30 januari 2013) en in de maandelijke nieuwsbrief als reminder (7 februari 2013) onder 145 leden Enquête 2013 Verspreiding: Oproep per specifieke mailing (30 januari 2013) en in de maandelijke nieuwsbrief als reminder (7 februari 2013) onder 145 leden Periode: 30 januari 2013 tot 15 februari 2013

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5

Nadere informatie

Een slagvaardige start. www.vmszorg.nl. VMS Veiligheidsprogramma Jaarverslag 2008

Een slagvaardige start. www.vmszorg.nl. VMS Veiligheidsprogramma Jaarverslag 2008 Een slagvaardige start www.vmszorg.nl VMS Veiligheidsprogramma Jaarverslag 2008 20 Colofon Een slagvaardige start, Jaarverslag 2008 is een uitgave van het VMS Veiligheidsprogramma. Bezoekadres Oudlaan

Nadere informatie

De Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN

De Zorgmeetlat. Wat belooft het kabinet aan verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN De Zorgmeetlat Wat belooft het kabinet aan 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden in 2012? De Rijksbegroting VWS 2012 langs de meetlat van V&VN 19 september 2011 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de

Nadere informatie

Klachtenregeling Cliënten

Klachtenregeling Cliënten Klachtenregeling Cliënten Stichting Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo 16 juni 2016 INHOUDSOPGAVE Inleiding Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel 5 Artikel 6 Artikel 7 Artikel 8 Artikel

Nadere informatie

Hulpmiddel 2. Beleid ongewenste omgangsvormen

Hulpmiddel 2. Beleid ongewenste omgangsvormen Hulpmiddel 2 Beleid ongewenste omgangsvormen Arbocatalogus Particuliere Beveiliging 2012 Inhoudsopgave Beleid 3 Steun van het management 3 Creëren van draagvlak 3 Monitoren van beleid 3 Communicatie van

Nadere informatie

Nikki van der Meer. Stage eindverslag. Stage Cordaan Thuiszorg.

Nikki van der Meer. Stage eindverslag. Stage Cordaan Thuiszorg. Nikki van der Meer. Stage eindverslag Stage Cordaan Thuiszorg. Klas: lv13-4agz2 Student nummer: 500631386 Docentbegeleider: Marieke Vugts Werkbegeleider: Linda Pieterse Praktijkopleider: Evelien Rijkhoff

Nadere informatie

Call to Action. voor de gezondheid van pasgeborenen in Europa. Powered by

Call to Action. voor de gezondheid van pasgeborenen in Europa. Powered by Call to Action voor de gezondheid van pasgeborenen in Europa Powered by Het VN verdrag voor de rechten van het kind is door 196 landen geratificeerd en stelt vast dat het kind, wegens zijn lichamelijke

Nadere informatie

Wegwijzer Veiligheid. Bij elke tak van de bespreekboom vinden jullie een toolbox met de volgende elementen: LEES BEKIJK BETREK ONDERZOEK SPREEK AF

Wegwijzer Veiligheid. Bij elke tak van de bespreekboom vinden jullie een toolbox met de volgende elementen: LEES BEKIJK BETREK ONDERZOEK SPREEK AF Cliënten en familie moeten erop kunnen vertrouwen dat de zorg in het verpleeghuis goed en veilig is van hoge kwaliteit, volgens de laatste inzichten en met geringe kans op incidenten. Veilige zorg vraagt

Nadere informatie

Optimale personeelssamenstelling

Optimale personeelssamenstelling Optimale personeelssamenstelling Een handreiking voor cliëntenraden in de verpleeghuiszorg Uitgave van LOC Waardevolle zorg - april 2019 Wees welkom om de informatie uit deze brochure verder te verspreiden.

Nadere informatie

Beroepscode doktersassistent. Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten

Beroepscode doktersassistent. Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten Beroepscode doktersassistent Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten Beroepscode Doktersassistent Wat is een beroepscode? Een beroepscode bevat ethische en praktische normen en waarden van het beroep.

Nadere informatie

Keuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137

Keuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137 Keuzedeel mbo Zorg en technologie gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0137 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 26-11-2015

Nadere informatie

2.3.7 Protocol omgaan met klachten

2.3.7 Protocol omgaan met klachten 2.3.7 1. Inleiding In dit protocol wordt het klachtenbeleid van Ambulante Zorg op Maat (AZOM) beschreven. In het klachtenprotocol wordt beschreven op welke wijze klachten worden opgevangen en behandeld.

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Doel, middel en organisatie van het Chronic Care Model in termen van epilepsiezorg

Hoofdstuk 3. Doel, middel en organisatie van het Chronic Care Model in termen van epilepsiezorg Hoofdstuk 3. Doel, middel en organisatie van het Chronic Care Model in termen van epilepsiezorg Wanneer we de kernelementen van het Chronic Care Model toepassen op de epilepsiezorg dan praten we over de

Nadere informatie

Onderwerpen. Perspectief van kwaliteit in de zorg. De keuze van het Kwaliteits-management-systeem. Certificering: ISO 9001 voor de Zorg.

Onderwerpen. Perspectief van kwaliteit in de zorg. De keuze van het Kwaliteits-management-systeem. Certificering: ISO 9001 voor de Zorg. ISO 9001 voor de zorg: een bewuste keuze ir.drs. A. van der Star MSHE Normcommissie ISO 9001 Zorg NEN 1 februari 2011 Bijdragen: H. Dekker: Certificatie in de Zorg Onderwerpen Perspectief van kwaliteit

Nadere informatie

Samen sterk voor kwaliteit

Samen sterk voor kwaliteit Samen sterk voor kwaliteit Wat kan de Governancecode Zorg 2017 betekenen? José Laheij KansPlus Drie delen 1. De Zorgbrede Governancecode 2017 1. Belangrijke aandachtspunten voor medezeggenschap en invloed

Nadere informatie

Privacy in Instituut Verbeeten

Privacy in Instituut Verbeeten Privacy Privacy in Instituut Verbeeten Ook uw gegévens behandelen wij met zorg Wij gebruiken privacygevoelige gegevens van u. We vinden het daarom ook belangrijk dat u weet dat uw gegevens bij ons in goede

Nadere informatie

Jaarplan cliëntenraad WZA 2018

Jaarplan cliëntenraad WZA 2018 Cliëntenraadwza Jaarplan cliëntenraad WZA 2018 Inleiding De cliëntenraad behartigt de gemeenschappelijke belangen van de cliënten/patiënten van het Wilhelmina Ziekenhuis te Assen (WZA), door het gevraagd

Nadere informatie

Cliëntenraad van Tergooi

Cliëntenraad van Tergooi Jaarplan 2017-2018 Tergooi door de Bril van de Cliënt Missie en taakopvatting De cliëntenraad Tergooi (CR) is een onafhankelijk orgaan bestaande uit 7 leden, vrijwilligers wonend in de regio van Tergooi.

Nadere informatie

Lastige patiënten en hun verborgen kracht

Lastige patiënten en hun verborgen kracht Lastige patiënten en hun verborgen kracht Wil Konings 1 december 2016 Jubileum NVZ Introductie In deze presentatie vind je de highlights van de workshop Lastige patiënten en hun verborgen kracht, gegeven

Nadere informatie

Contract kwaliteit en patiëntveiligheid 2016 Sp-ziekenhuizen

Contract kwaliteit en patiëntveiligheid 2016 Sp-ziekenhuizen Administratieve gegevens * Selecteer hieronder het erkenningsnummer en de naam van uw ziekenhuis: * Naam en voornaam van de contactpersoon: * Contactgegevens van de contactpersoon: E-mailadres Telefoonnummer

Nadere informatie

Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen

Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen Voor wijkteams en huisartsenpraktijken Veel mantelzorgers zijn zelf ook patiënt Hogere therapietrouw kan door verbetering mantelzorgsituatie Eenvoudige

Nadere informatie

CLIËNTENRAAD FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND

CLIËNTENRAAD FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND CLIËNTENRAAD FRANCISCUS GASTHUIS & VLIETLAND Ook in uw belang Meedenken en meepraten over een optimale kwaliteit van zorgen dienstverlening. In het belang van onze cliënten. Belangenbehartiging De Cliëntenraad

Nadere informatie

Monitoren. voortgang implementatie VMS. aan. 13 juli Monitoren Pagina 1 - van voortgang 98 implementatie VMS.

Monitoren. voortgang implementatie VMS. aan. 13 juli Monitoren Pagina 1 - van voortgang 98 implementatie VMS. aan Monitoren voortgang implementatie VMS 13 juli 2011 Pagina 1 van 98 Monitoren Pagina 1 - van voortgang 98 implementatie VMS Inhoud 1 Inleiding 3 2 De vragen 4 2.1 Wat kunt u met de vragen 4 2.2 Soort

Nadere informatie

Klachtencommissie Informatie voor de klager. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Klachtencommissie Informatie voor de klager. Ziekenhuis Gelderse Vallei Klachtencommissie Informatie voor de klager Ziekenhuis Gelderse Vallei U heeft een klacht ingediend bij de klachtencommissie of overweegt dit te doen. U vindt hier informatie over de werkwijze van de klachtencommissie,

Nadere informatie

Woord vooraf 1 2. Redactionele verantwoording 1 3. Redactie 1 7. Auteurs 1 8

Woord vooraf 1 2. Redactionele verantwoording 1 3. Redactie 1 7. Auteurs 1 8 Inhoud Woord vooraf 1 2 Redactionele verantwoording 1 3 Redactie 1 7 Auteurs 1 8 1 De verpleegkundige in het algemeen ziekenhuis 1 9 1.1 Inleiding 1 9 1.2 Wat is specifieke ziekenhuiszorg? 2 0 1.2.1 Het

Nadere informatie

Mantelzorg bij kleinschalig wonen. Handreiking bij film

Mantelzorg bij kleinschalig wonen. Handreiking bij film Mantelzorg bij kleinschalig wonen Handreiking bij film Colofon Datum: september 2012 Auteurs: Ilse de Bruijn (MOVISIE) en Nienke Blijham (Vilans) Met medewerking van: De Rinnebeek (locatie van zorgorganisatie

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN. Perspectief van patiënten/cliënten en naasten op palliatieve zorg UITGANGSPUNTEN

UITGANGSPUNTEN. Perspectief van patiënten/cliënten en naasten op palliatieve zorg UITGANGSPUNTEN Perspectief van patiënten/cliënten en naasten op Marieke Groot Expertisecentrum Palliatieve Zorg Helen Dowling Instituut Het perspectief door de ogen van een onderzoeker (en verpleegkundige) voorjaar 2014

Nadere informatie