Accountantscommissie gemeente Assen. Frank van Kommer/Sytse Jan Dul

Transcriptie

1 Memo Aan: Van: Accountantscommissie gemeente Assen Frank van Kommer/Sytse Jan Dul Datum: 31 oktober 2017 Referentie: Assen - begroting Betreft: Beoordeling begroting 2018 Wij hebben, conform afspraak met de griffie, de begroting 2018 van de gemeente Assen beoordeeld. Vanuit Raadsperspectief delen wij onze observaties met u en doen enkele suggesties over vragen die u naar aanleiding hiervan aan het college kunt stellen. De algemene indruk is dat het een professioneel stuk is dat prettig leesbaar is en zorgvuldig is opgesteld rekening houdend met relevante interne en externe ontwikkelingen. We hebben onze waarnemingen geformuleerd via 10 thema s die voor uw kaderstellende en controlerende rol voor 2017 en verder een belangrijke rol spelen. PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Paterswoldseweg 806, 9728 BM Groningen, Postbus 8060, 9702 KB Groningen T: , F: , PwC is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Pensions, Actuarial & Insurance Services B.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK ) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

2 Onze waarnemingen bij de begroting in 10 verschillende thema s. 1. Sturen op indicatoren Op programmaniveau is beschreven wat Assen wil bereiken en wat er gaat gebeuren in Deze schriftelijke toelichtingen zijn overzichtelijk en veelal overzichtelijker dan de financiële toelichtingen. Inhoudelijk wordt beschreven wat uitgevoerd gaat worden per programma. De koppeling tussen inhoud en wat het gaat kosten is niet goed zichtbaar. In de inhoudelijke beschrijving per programma komen vrijwel geen euro s naar voren. Daarnaast zijn de doelstellingen niet verder vertaald in meetbare indicatoren en de maatschappelijke effecten die u als raad wilt bereiken. - Heeft u door het ontbreken van de relatie tussen doelstellingen en financiële gevolgen en het ontbreken van meetbare indicatoren bij uw doelstellingen voldoende stuurinformatie bij besluitvorming? 2. Decentralisaties In de inleiding en verdere toelichting wordt benoemd dat de basis van de decentralisaties op orde is. Er wordt verder in de begroting aandacht besteed aan de uitbreiding van de formatie sociaal domein en de investering in experimenten sociaal domein ad 2,4 miljoen. Onze gedeelde ervaring van de controle in de afgelopen twee jaar toont aan dat het sociaal domein een behoorlijke impact had op het jaarrekeningtraject en uw interne beheersing. Er zijn voorgaand jaar in onze rapportage een aantal opmerkingen geplaatst over de interne beheersing. Ook zijn er een aantal belangrijke nieuwe ontwikkelingen. De financiële afwikkeling van de jeugdwet wordt vanaf 2017 voor de eerste maal in eigen beheer uitgevoerd en het implementatieplan zorg (plan waarin de verantwoordingskant wordt betrokken) wordt eind oktober afgerond. - Heeft u inzicht vanuit welk perspectief de decentralisaties op orde zijn? - Wordt u als raad/accountantscommissie voldoende meegenomen in ontwikkelingen op het gebied van het sociaal domein en de interne beheersing? 3. Ontwikkelingen bijstandsbudget De begroting 2018 en de meerjarenbegroting is over de gehele linie sluitend. Op pagina 15 is zichtbaar dat de financiële ruimte in de begroting voor ,6 miljoen betreft. Deze ruimte is de komende jaren krapper dan in Voor Assen daalt het budget voor de bijstand BUIG in 2018 t.o.v met circa 1 miljoen. Verderop in de begroting wordt toegelicht dat er voor 2018 nog sprake zal zijn van een financiële tegemoetkoming van het Rijk ad 1,7 miljoen. Voor komende jaren wordt een tekort verwacht van 4 Pagina 2 van 5

3 miljoen waarvan nog dekking voor 3 miljoen wordt gezocht. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing komt dit niet verder tot uiting bij het onderdeel over de BUIG. - hoe worden de ontwikkelingen op het gebied van de BUIG bewaakt in de organisatie? 4. Risicobeheersing De kadernota weerstandsvermogen en risicomanagement is in 2011 is vastgesteld. Daarnaast wordt in de begroting toegelicht dat risicosessies worden gehouden om het bewustzijn in de organisatie te vergroten. In de paragraaf weerstandsvermogen risicobeheersing worden per programma de belangrijkste risico s en gevolgen beschreven. Op hoofdlijnen worden ook de financiële consequenties inzichtelijk gemaakt. De interne beheersingsmaatregelen om deze risico s te beheersen worden niet expliciet vermeld. - Is het gegeven de gewijzigde maatschappelijke omstandigheden wenselijk om de kadernota te actualiseren? - Heeft u voldoende inzicht in de beheersingsmaatregelen die worden getroffen voor de risico s benoemd in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing? - Is de presentatie van financiële consequenties van risico s op het gewenste niveau van detail? 5. Benchmark financiële positie De nieuwe verslaggevingsregels van BBV zijn vrijwel allen gericht op het creëren van meer vergelijkbaarheid. Zo heeft u op pagina 102 de voorgeschreven kengetallen financiële positie weergegeven. Verder is er een bijlage taakvelden waardoor alle baten en lasten inclusief de overheadkosten (kosten van de indirecte bedrijfsvoering) per taakveld kunnen worden vergeleken. - Is het voor indicatoren die de accountantscommissie van belang acht mogelijk om een nadere toelichting te geven en om te benchmarken met andere/vergelijkbare gemeenten? - Er zijn aan de financiële kengetallen door gemeente Assen geen specifieke doelstellingen gekoppeld, is dit voor de sturing wenselijk? - Is het voor u duidelijk welke kosten door de gemeente zijn toegerekend aan overhead? - Heeft u inzicht in de kosten overhead van gemeenten met vergelijkbare omvang? 6. Sturen op verbonden partijen Op pagina 119 e.v. wordt aandacht besteed aan de ontwikkelingen met betrekking tot verbonden partijen. Er wordt een toelichting gegeven op de financiële verhoudingen met verbonden partijen Er is medio 2017 een nieuwe kadernota governance verbonden partijen met bijbehorende uitvoeringsnota vastgesteld. Voor iedere verbonden partij is een risicoprofiel uitgewerkt en een set van hard- en soft controls om de risico s te mitigeren. Pagina 3 van 5

4 - In de begroting 2018 is het risicoprofiel en zijn de belangrijkste beheersmaatregelen per verbonden partij niet toegelicht. Hoe is deze informatie geborgd in de huidige informatievoorziening naar accountantscommissie/raad? - Is het mogelijk om dit overzicht uit te breiden met de verstrekte leningen en garantstellingen en overige financiële relaties? 7. Bijdrage Groningen airport Eelde Een belangrijk terugkerend thema in de begroting betreft uw belang in Groningen airport Eelde. In uw vorige begroting gaf u aan zich te richten op het afbouwen van uw positie als aandeelhouder. Onder meer in de inleiding wordt in de begroting 2018 melding gemaakt van de investeringsbijdrage in Groninger Airport Eelde ad 2,5 miljoen. Op pagina 62/124 is weergegeven dat het nog steeds de doelstelling is om de positie als aandeelhouder af te bouwen. - Heeft u voldoende inzicht in de financiële consequenties, voorwaarden en verdere risico s verbonden aan deze bijdrage? - Hoe waarborgt de gemeente dat de uiteindelijke doelstelling (de afbouw) wordt gerealiseerd? 8. Effect toekomstige keuzes grondbeleid op financiële positie Op pagina 135 en 136 is een grafiek opgenomen waarin een meerjarenperspectief wordt geschetst van de risico s in het grondbedrijf uitgaande van het huidige beleid ten opzichte van de recente ontwikkelingen waarover de Raad nog een besluit gaat nemen. Conclusie van deze grafiek is dat de gemeente een mogelijk risico loopt van bijna 30 miljoen. - Heeft u inzicht in de mate van urgentie van iedere ontwikkeling, alternatieve scenario s en financiële consequentie per ontwikkeling? 9. Relatie omvang formatie tot impact bezuinigingen Op pagina 116 is inzichtelijk dat er sprake is van een toename van personeelskosten voor bedrijfsvoering, ook stijgt de formatie naar 172 (begroting 2017: 161). Op pagina 117 wordt toegelicht dat er geen resterende bezuinigingsopgave meer mogelijk zal zijn voor bedrijfsvoering zonder dat dit de kwaliteit van de organisatie nadelig zal beïnvloeden. - Heeft u voldoende inzicht in de bezuinigingsopgave in relatie tot de omvang van de formatie bedrijfsvoering en de gevolgen voor de kwaliteit van de organisatie? - Heeft u voldoende inzicht in de aard van de daling in FTE en de gevolgen voor de organisatie? Pagina 4 van 5

5 10. Inzicht in fiscale en juridische ontwikkelingen In algemene zin wordt vanwege het karakter van de gemeente Assen gemeld dat ervan uitgegaan wordt dat geen sprake zal zijn van VPB-plicht (vennootschapsbelasting). Niet blijkt of hierover al overleg gevoerd is met de belastingdienst. Op basis van ons gesprek met juridische zaken zijn we op de hoogte van een aantal lopende juridische geschillen. De mogelijke impact inzake deze geschillen zijn niet toegelicht in de begroting. - Hoe waarborgt u dat de informatievoorziening aan u als raad/accountantscommissie van mogelijke fiscale en juridische risico s aansluit op uw behoefte? Overige vragen c.q. waarnemingen: Een aantal risico s roepen bij u mogelijk de vraag op of u voldoende inzicht heeft in aard en omvang: Afbouw subsidies Rijk sociale werkvoorziening leidt tot hogere bijdragen (incl. frictiekosten) deelnemende GR gemeenten Alescon; Actualisatie risico s Florijnas medi0 2017: aantal risico s neemt af. Heeft u voldoende inzicht in omvang resterende risico s?, zijn niet expliciet in begroting toegelicht. Assen is centrumgemeente voor beschermd wonen. Heeft u voldoende inzicht op resultaten en uitvoering(skosten) van het samenwerkingsverband? Continuïteit van GKB in huidige vorm wordt als een belangrijk onderwerp van onderzoek omschreven, heeft u voldoende inzicht in toekomstscenario s en financiële consequenties? Er wordt uitgegaan van een programmering voor bedrijventerreinen van 2,25 ha. Dit is de geschetste behoefte. We hebben in onze rapportages aangegeven dat dit een optimistische inschatting betreft. Heeft u inzicht in de huidige verkopen van bedrijventerreinen? Er wordt in de begroting 2018 rekening gehouden met een positie vrijval investeringen doordat investeringen niet altijd in het jaar van planning kunnen plaatsvinden. Voor 2019 e.v. is dit niet meegenomen. Hoe waarborgt de organisatie een haalbare en realistische planning van investeringen? De analyse van het begrotingsresultaat 2018 en MJB ten opzichte van begroting 2017 en de voorjaarsnota is weergegeven in tabellen. Er wordt geen toelichting gegeven op belangrijke afwijkingen. Geeft het overzicht in deze vorm voldoende inzicht in de belangrijkste afwijkingen? Deze vraag gaat ook op voor bijvoorbeeld het overzicht geprognosticeerde balans. F.E. van Kommer RA Partner frank.van.kommer@nl.pwc.com T: F: Pagina 5 van 5