Milieujaarverslag Academisch terrein Randwyck. Publieke versie

Transcriptie

1 Milieujaarverslag 2016 Publieke versie

2 - 2 -

3 Inhoudsopgave 1. Organisatie Maastricht UMC+ / Maastro Clinic UM / BPCM / AVM / Scannexus Communicatie, voorlichting en opleiding Maastricht UMC UM Interne en externe audits en Inspecties Interne audits Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Interne audits UM / BPCM / AVM / Scannexus Externe audits Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Wet- en regelgeving: Externe inspectie Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Externe inspectie UM / BPCM / AVM / Scannexus MJA Maastricht UMC+ / Maastro Clinic UM / BPCM / AVM / Scannexus Duurzame ontwikkeling Maastricht UMC+ / Maastro Clinic UM (BPCM / AVM / Scannexus) Milieubeleidsplan Stand van zaken / voortgang milieubeleidsplan Doelstellingen Vergunningen en wetgeving Milieuvergunning Wet Milieubeheer Omgevingsvergunningen indirecte lozingen Omgevingswet Activiteitenregeling Lijst carcinogene stoffen Lijst zeer zorgwekkende stoffen PGS PGS 32 (opslag van ontplofbare stoffen) A.D.R W.M.L Waterwet Afvalwater Legionella Bodem Asbest LAP Vetputten en olieafscheider Biologische veiligheid Stralingshygiëne Wet natuurbescherming Klachten Incidenten Maastricht UMC+ / Maastro Clinic UM / BPCM / AVM / Scannexus Registraties Overzicht afvalstoffen Overzicht energieverbruik Overzicht waterverbruik Resultaten afvalwateranalyses

4 Tabellenlijst Tabel 1: Maatregelen energie UM Tabel 2: Incidenten milieu UM Tabel 3: Bedrijfsafval Tabel 4: Gevaarlijk afval Tabel 5: Elektriciteitsverbruik Tabel 6: Aardgasverbruik Tabel 7: Waterverbruik Tabel 8: Resultaten afvalwateranalyses Maastricht UMC Tabel 9: Resultaten afvalwateranalyses UM / BPCM / Scannexus Grafiekenlijst Grafiek 1: Milieu-awareness Maastricht UMC Grafiek 2: Milieu-awareness Grafiek 3: CO 2 -footprint UM Grafiek 4: Bedrijfsafval Grafiek 5: Gevaarlijk afval Grafiek 6: Ziekenhuis en laboratoriumafval Grafiek 7: Elektriciteitsverbruik Grafiek 8: Aardgasverbruik Grafiek 9: Waterverbruik Figurenlijst Figuur 1: organisatie Maastricht UMC+ / Maastro Clinic... 8 Figuur 2: organisatie UM

5 Afkortingen A Arbo Arbeidsomstandigheden AKM Absorptiekoelmachine Armico Arbo en milieu contactpersoon AVM Academie Verloskunde Maastricht B BEES Besluit Emissie-eisen Stookinstallaties BPCM Biopartner Center Maastricht B.V. C CFK Chloorfluorkoolwaterstof CO 2 Kooldioxide CVB College van Bestuur CRISP Centre for Research Innovation, Support and Policy COVRA Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval E Ecosysteem Ecologisch systeem F FHML Faculty of Health, Medicine and Life Sciences FPN Faculty of Psychology and Neuroscience FS Facility Services G GGO Genetisch gemodificeerde organismen I ISO International Standardization Organization ICIS International Centre for Integrated assessment and Sustainable development K KAM Kwaliteit, Arbo en Milieu KEW Kernenergiewet M MJA Meerjarenafspraak energie MUMC+ Maastricht Universitair Medisch Centrum + MZS Milieuzorgsysteem N NEN Nederlandse norm aan Europese Norm aangepast NER Nederlandse emissierichtlijnen R RTIL Radiotherapeutisch Instituut Limburg RVE Resultaat Verantwoordelijke eenheid RVB Raad van Bestuur S STEK Stichting erkenning koelinstallaties SCIOS Stichting Certificatie Inspectie en Onderhoud Stookinstallaties SBE Stralings Beschermings Eenheid T TVB Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden U VHK Virale hemorragische koorts (Ebola) UM Universiteit Maastricht UMGO Maastricht University Green Office W WVO Wet verontreiniging oppervlaktewateren WKK Warmtekracht koppeling - 5 -

6 1. Organisatie In 2005 is voor het een milieuconvenant afgesloten. Sinds 2013 nemen de volgende instellingen op de Brightlands Health Campus Randwyck deel: Maastricht UMC+ Universiteit Maastricht (UM) Maastro Clinic Biopartner Center Maastricht BV (BPCM) Zuyd Hogeschool, Academie Verloskunde Maastricht Scannexus Op grond van de algemene zorgplicht die bedrijven en burgers hebben ten aanzien van het Ecosysteem, besteden de complexbedrijven aandacht aan de verschillende milieuaspecten van hun functioneren en de effecten daarvan op de omgeving. Om dit doel te bereiken hebben het Maastricht UMC+ en UM een milieuzorgsysteem conform ISO ontwikkeld en geïmplementeerd, het milieuzorgsysteem van het Maastricht UMC+ is gecertificeerd (door Lloyd s). Het systeem van UM is in 2013 volledig geactualiseerd en begin 2014 door het CvB geaccordeerd. De effecten van de verschillende milieuaspecten zijn in kaart gebracht en via verbeterprojecten weggenomen of teruggedrongen. Daarnaast laten de overheden een versoepeling van de milieuvergunningaanvragen toe indien een bedrijf over een transparant milieuzorgsysteem beschikt. Naar aanleiding van het gecertificeerde milieuzorgsysteem van het Maastricht UMC+ en het milieuzorgsysteem van UM is in 2007 een milieuvergunning op hoofdlijnen verkregen voor de convenantpartners. Daarnaast werd de omgevingsvergunning indirecte lozingen voor het Academisch Terrein Randwyck in 2014 door de Gemeente Maastricht afgegeven. Sinds 2010 zijn de adviseur duurzaamheid van UM (Marc Fischer) en de milieucoördinator van het Maastricht UMC+ (Erna Hofs) gemandateerd coördinerend milieudeskundigen in het kader van het convenant

7 1.1 Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Maastricht UMC+ De Raad van Bestuur van het Maastricht UMC+ is verantwoordelijk voor een adequate beheersorganisatie op het gebied van Milieuwet- en regelgeving en het toezicht daarop. De Raad van Bestuur heeft de organisatie van het aandachtsgebied milieu gemandateerd aan de directeur Facilitair Bedrijf. De mandaatnemer dient te beschikken over voldoende middelen om de milieuzorg gestalte te geven en deze ook adequaat in te zetten. Deze heeft op zijn beurt hiervoor een milieuorganisatie ingesteld en een milieucoördinator benoemd. De milieucoördinator initieert, overlegt, controleert en adviseert gevraagd en ongevraagd aangaande milieuzaken. De milieucoördinator is voorzitter het deskundigenplatform. Naast de taak om de directeur FB te adviseren over milieutaken heeft het deskundigenplatform als taak toe te zien en ondersteuning te verlenen bij het uniform implementeren van het milieuzorgsysteem. Bij het implementeren is het belangrijk dat de leden van het deskundigenplatform een vaste contactpersoon per afdeling hebben. Daarom is een milieucontactpersoon per afdeling ingesteld, ook Maastro Clinic heeft een milieucontactpersonen. In totaal zijn er ongeveer 100 milieucontactpersonen. Zij hebben tot taak om op afdelingsniveau ondersteuning te verlenen bij het implementeren van het milieuzorgsysteem. Daarnaast zijn ze het vaste aanspreekpunt voor zowel de leden van het deskundigenplatform als voor de collega s op de afdeling inzake milieuaangelegenheden. De Milieucoördinator stelt, na overleg met het deskundigenplatform, het te voeren beleid voor aan de directeur Facilitair Bedrijf, welke dit vervolgens aan de RvB voorlegt. Bij het uitvoeren van interne- en externe audits zal zoveel als mogelijk integratie worden nagestreefd met de auditprocedures van het Arbozorgsysteem systeem. Naast de mandateringsregeling en het instellen van een milieuorganisatie heeft ieder Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) zijn eigen verantwoordelijkheid t.a.v. milieu. Middels het accountoverleg tussen het RVE en de accountmanager van het FB komt de stand van zaken m.b.t. milieu aan de orde. Werkafspraken worden op afdelingsniveau gemaakt tussen de deskundigen en milieucontactpersonen versus afdelingshoofd. Voor de uitvoering van het milieubeleid dient het centrale management eveneens over voldoende middelen te beschikken. De exacte taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn in het milieuhandboek weergegeven

8 RvB Directeur Facilitair Bedrijf RVE-bestuur Procesgroepmanager Logistiek Procesgroepmanager SSE Procesgroepmanager Techniek Milieucoördinator Afvalcoördinator Milieudeskundige GROS / ADRveiligheidsadviseur Energiecoördinator MCP s Medewerkers azm Figuur 1: organisatie Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Maastro Clinic In 1974 werd het Radiotherapeutisch Instituut Limburg opgericht te Heerlen met als doel zorg te verlenen in de ruimste zin van het woord en meer in het bijzonder door middel van radiotherapie aan oncologische patiënten in Midden en Zuid-Limburg. Per 1 januari 2003 is de naam van de stichting Radiotherapeutisch Instituut Limburg officieel gewijzigd in stichting MAASTRO clinic. Sinds het voorjaar van 2006 ontplooit MAASTRO clinic haar activiteiten op haar locatie in Maastricht en daarnaast sinds 1 juli 2012 in een nieuw opgerichte dependance te Venlo. Daarmee is het adherentiegebied van MAASTRO clinic uitgebreid naar geheel Limburg. MAASTRO clinic is een categorale instelling en verzorgt de radiotherapie conform de Wet Bijzondere Medische Verrichtingen (WBMV) voor kankerpatiënten. Daarnaast wordt er binnen MAASTRO clinic klinisch onderzoek gedaan binnen de radiotherapie. MAASTRO clinic werkt daarnaast samen met de vakgroep / afdeling Radiotherapie en met de onderzoeksschool GROW van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) aan een verdere optimalisatie van de behandeling van kankerpatiënten via onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. MAASTRO clinic kent alleen publieke activiteiten conform het bepaalde in de Wet Toelating Zorginstellingen en de Wet Bijzondere Medische Verrichtingen

9 MAASTRO clinic is gericht op het geven van de beste behandeling. Dat is de behandeling die de beste kans op overleven en de beste kwaliteit van leven biedt. MAASTRO clinic heeft wetenschappelijk aangetoond dat door die beste behandeling te geven de tweejaarsoverleving voor veel long- en hoofdhalskankerpatiënten fors is gestegen, soms wel met meer dan 30%. Maar elke patiënt is anders, en elke tumor is anders. Om de beste behandeling te kunnen bieden houden we dan ook rekening met de biologische en genetische kenmerken van een tumor en de kenmerken van een patiënt. Minstens zo belangrijk is rekening houden met de wensen van de patiënt (de ene patiënt vindt bijwerkingen bijvoorbeeld tot op bepaalde hoogte meer acceptabel dan een andere patiënt) en het betrekken van de patiënt bij de besluitvorming. Alleen dan kunnen we zorg bieden die het beste is in de ogen van de individuele patiënt. Deze behandeling op maat is het centrale doel van MAASTRO clinic. Door de toepassing van geavanceerde medische technieken en wetenschappelijk onderzoek wil MAASTRO clinic de behandeling van de patiënt steeds beter laten aansluiten op zijn klinische, biologische en genetische kenmerken

10 1.2 UM / BPCM / AVM / Scannexus UM De universiteit heeft op centraal niveau een milieudeskundige in dienst die is aangesteld binnen Facility Services (FS). Voor de complexvergunning academisch terrein Randwyck is vooral de organisatie van de milieuzorg in de Randwyckfaculteiten (Faculty of Health, Medicine and Life Sciences (FHML) en Faculty of Psychology and Neuroscience (FPN)) van belang. Binnen de FHML en FPN is een 40-tal (arbo- en) milieu contactpersonen (armico s) aangesteld. Biopartner Center Maastricht BV, Academie Verloskunde Maastricht en Scannexus hebben zich middels het huisreglement gecommitteerd aan de milieuregels van de Universiteit Maastricht. Ten behoeve van een efficiënte en doeltreffende uitvoering van het Arbo- & Milieubeleid UM Randwyck is er binnen de UM Randwyck een Arbo- en Milieu organisatiestructuur vorm gegeven. Deze organisatiestructuur is in 2003 vastgesteld. De ARBO Commissie UM Randwyck heeft in 2016 om een actualisatie gevraagd. De organisatie is zodanig opgezet dat een breed draagvlak verkregen wordt. De decaan van een participerende faculteit of de directeur van het participerende servicecentrum is eindverantwoordelijk voor alle arbo- en milieuzorgactiviteiten binnen zijn jurisdictie op Randwyck. De decanen en directeuren hebben het opzetten en implementeren van een arbo- en milieuzorgsysteem gedelegeerd aan de ARBO Commissie UM Randwyck. Dit is een breed samengesteld overleg- en adviesorgaan op het gebied van arbo- en milieuzorg op Randwyck. Decaan Directeur SC ARBO Commissie UM Randwyck Arbo & Milieu Adviseurs Arbo Coördinator Decentraal Management Armico Leidinggevenden Figuur 2: organisatie UM Iedereen die onder zijn gezag arbeid laat verrichten wordt gezien als leidinggevende. De UM kent beherend bazen, werkbazen en vakbazen. De decaan of diensthoofd dient met de faculteitsraad respectievelijk dienstraad het te voeren Arbo & Milieubeleid te bespreken in staat te stellen hiermee in te stemmen. De navolgende eenheden nemen deel aan de beschreven organisatie: Faculty of Health, Medicine and Lifesciences Faculty of Psychology and Neuroscience Faculty of Humanities and Sciences Facility Services Finance Universiteitsbibliotheek Randwyck Verschillende sleutelfiguren hebben een specifieke taak ten aanzien van de arbo- en milieuzorg. Bepaald is dat elke leidinggevende (vakgroepvoorzitter, instituutsdirecteur of diensthoofd), zelf uitvoering dient te

11 geven aan de arbo- en milieuzorg binnen haar eigen eenheid. De coördinator, de auditoren en de adviseurs zetten zich in voor heel het UM-complex op Randwyck. De sleutelfiguren Arbo & Milieu op Randwyck binnen de UM zijn: Decaan of Directeur servicecentrum Faculteitsraad of Dienstraad ARBO Commissie Randwyck ARBO Coördinator Randwyck Vakgroepvoorzitter, Instituutsdirecteur of Diensthoofd = Decentraal management Alle leidinggevenden (onder het decentraal management) Arbo & Milieu Contactpersonen (armico) Arbo & Milieu Auditoren Arbo & Milieu Adviseurs De zorg voor het milieu en daarmee de compliance aan milieu wet- en regelgeving voor de locaties in Maastricht heeft UM vastgelegd in een milieuzorgsysteem conform ISO Voor de faculteiten die gelegen zijn op de Brightlands Health Campus Randwyck heeft UM samen met de partners op de campus een gezamenlijke omgevingsvergunning milieu en indirecte lozing bedrijfsafvalwater. Naast voorschriften uit deze vergunning gelden ook algemene regels uit wet- en regelgeving. Voor de faculteiten die gelegen zijn in de binnenstad van Maastricht geldt enkel de algemene wet- en regelgeving. De UM-activiteiten op de Chemelot campus vallen onder de omgevingsvergunning voor die campus. Controles op de naleving van de voorschriften vinden primair plaats vanuit de campusorganisatie. FS van UM ondersteunt de UMeenheden vooral met advisering op milieugebied. De activiteiten in Venlo worden eveneens vanuit FS ondersteund met milieuadvisering, maar zijn nog niet van dien aard dat daarop controle vanuit FS is uitgevoerd. In 2016 zijn eerste voorbereidingen voor een omgevingsvergunningsaanvraag opgestart voor onderwijs en onderzoek in Venlo. Primair is voor de milieucompliance de aandacht gericht op de activiteiten in Randwyck (inclusief BPCM-bedrijven) en het algemene onderhoud van milieurelevante installaties in de Maastrichtse locaties BPCM Biopartner Center Maastricht (BPCM) is een business incubator en is opgericht door de Universiteit Maastricht, industriebank LIOF en het Maastricht UMC+. Het doel van BPCM is het versnellen van de groei van jonge life science bedrijven door te ontzorgen, verbinden en versnellen. BPCM ontzorgt de bedrijven door ze faciliteiten, services en ondersteuning te geven die het makkelijker maakt om hun bedrijfsprocessen uit te voeren. Ze verbinden de bedrijven zodat ze waardevolle kennis, ervaring en netwerken kunnen delen. En BPCM versnelt de groei van de bedrijven door de groeipijnen van een startend bedrijf te verzachten. In bijlage 1 en 2 zijn overzichten opgenomen van de bedrijven die in BPCM gehuisvest zijn AVM Het kenniscentrum Verloskunde van de Academie Verloskunde Maastricht bestaat uit de bachelor verloskunde, het lectoraat Midwifery Science en het Leven Lang Leren centrum. De AVM draagt daarnaast bij aan een internationaal Master of Science in Midwifery programma en hoopt begin 2017 deze master in samenwerking met de Universiteit Maastricht te accrediteren. Het kenniscentrum Verloskunde maakt onderdeel uit van de faculteit Gezondheidszorg van de Zuyd Hogeschool. Zuyd behoort tot de drie hogescholen in Nederland die verloskunde als bachelor op - in totaal - vier locaties aanbieden en trekt studenten uit het hele land

12 AVM is gehuisvest op de Health Campus van de Universiteit Maastricht. Studenten en medewerkers maken gebruik van de universiteitsbibliotheek, het studielandschap, de ICT omgeving, de mensa en andere facilitaire diensten. De locatie is van groot belang voor het aantrekken van landelijke studenten en medewerkers. Het kenniscentrum Verloskunde heeft een leerstoel Midwifery Science bij de UM, CAPHRI en werkt op vele manier samen met de UM en MUMC op het gebied van onderwijs en onderzoek Scannexus Scannexus is een Europees expertisecentrum in Ultra-High-Field MRI dat de kennis van een internationale groep van technische, klinische en academische organisaties op dit gebied bundelt. Onder de paraplu van Brains Unlimited biedt Scannexus een uniek, geïntegreerd researchplatform dat state-of-the-art technologie combineert met know-how en internationaal gerenommeerde expertise op het gebied van Ultra-High-Field MRI bij de mens. De faciliteit huisvest drie Ultra-High-Field humane MRI-scanners van 9.4, 7 en 3 Tesla, die met elkaar verweven zijn. De 3T Prisma scanner is zeer geavanceerd en multifunctioneel, waardoor deze aantrekkelijk is voor vele soorten klinische toepassingen. De 7T scanner bevindt zich op het scheidsvlak van klinische toepassing en ontwikkeling van wetenschappelijke doorbraken, die eventueel kunnen worden vertaald naar toepassing op de 3T. De 9.4T wordt ontwikkeld voor klinische doeleinden, gebaseerd op de ervaring met de 3T en 7T. Hiermee kan een ongeëvenaard inzicht verkregen worden in de werking van de hersenen. Scannexus draagt zorg voor het beheer van deze faciliteit. Scannexus faciliteert alle support van onderzoeksvraag tot uitkomst. Hierbij word het gehele projectmanagement, support tijdens scannen, technische mogelijkheden, data analyse en project evaluatie vormgegeven om research vraagstellingen beantwoord te krijgen. In 2016 hebben de 3T en 9.4T van Scannexus goed gewerkt. De 7T heeft de maanden februari en maart niet gefunctioneerd door middel van een storing. Alle besturingssystemen van de grote 9.4T zijn nu actief en operationeel wat, samen met de R&D-strategieën van de onderzoekers en gebruikers, al in 2015 heeft geleid tot een intensiever gebruik hiervan. In de loop van 2016 heeft de 3T een upgrade ondergaan naar de meest recente software versie van het systeem. Hierbij zijn enkele software matige toepassingen standaard geworden. De onderzoeks- en scanactiviteit op de 7T en 9.4T systemen waren in 2016 hoog, (met uitzondering van de maanden februari-maart). De 3T heeft een daling van het aantal scanuren laten zien omdat De Maastricht Studie afgerond is en nieuwe projecten nog in opstartfase zijn. Het gebruik van de scanners is in 2016: 3T, 1949 uren; 7T, uren; 9.4T, 2284 uren. Het ligt in de verwachting dat alle gebruikstijden in 2017 verder zullen toenemen. Ondanks deze verwachte toename van de scanneractiviteit in het komende jaar zal het totale energieverbruik vermoedelijk niet veel verder stijgen aangezien de systemen continu operationeel zijn. Scannexus ontvangt de energie via de UM

13 2. Communicatie, voorlichting en opleiding In 2016 heeft conform het convenant een bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen alle convenantpartners. In dit bestuurlijk overleg werd de voortgang van de afstemming van het milieubeleid tussen de convenantpartners besproken. Het milieujaarverslag van 2015 werd in dit overleg goedgekeurd en getekend. De coördinerend milieudeskundigen van Maastricht UMC+ en UM hebben in 2016 maandelijks overleg gehad over de afstemming van het milieubeleid. Daarnaast zijn de coördinerend milieudeskundigen 2 keer samengekomen met de Gemeente Maastricht/Regionale Uitvoeringsdienst voor regulier overleg over de complexvergunning. Met de vertegenwoordigende milieucontactpersonen van de convenantpartners heeft op verschillende momenten in het verslagjaar bilateraal overleg plaatsgevonden. Daarnaast heeft 2-maandelijks een afstemmingsoverleg plaatsgevonden tussen alle milieudeskundigen van het Maastricht UMC+ en UM. 2.1 Maastricht UMC+ Naar jaarlijkse gewoonte vond ook in 2016 de milieupraktijkdag plaats. Er werd een bezoek gebracht aan de rioolwaterzuivering van Limmel. Daarnaast heeft er in relatie tot milieu zowel intern als extern overleg plaatsgevonden: SAAZ-unie milieu SAAZ-unie Energie Gevaarlijke stoffen (GROS) MPZ Gemeentelijk overleg OGE Milieudeskundigenoverleg Directiebeoordeling Energie Actie Team (EAT) Milieupraktijkdag Opleiding MCP s Milieu-info s

14 2.2 UM FS werkt nauw samen met het Maastricht University Green Office (UMGO) dat door de adviseur duurzaamheid wordt gecoördineerd. Voor zaken rondom milieuwet- en regelgeving heeft UM regelmatig overleg met vergunning en handhaving van de gemeente Maastricht en de Regionale Uitvoeringsdienst Limburg. Met collega-deskundigen op het gebied van arbo en biologische veiligheid is in 2016 periodiek overlegd over lopende zaken met een relatie tot milieu. Met betrekking tot duurzaamheid werkt FS samen met andere partijen in de regio, zoals Gemeente Maastricht in bijvoorbeeld het platform COOL- Maastricht. Ook werkt FS op dit gebied nauw samen met het Maastricht UMC+. FS is eveneens actief in het netwerk van Nederlandse universiteiten en MUMC s met kennisuitwisseling op het gebied van milieu en duurzaamheid. Vanuit FS worden verder stageplekken aangeboden aan studenten van Zuyd Hogeschool op het gebied van milieu en duurzaamheid. In 2016 heeft UM in haar nieuwe Strategisch Programma duurzaamheid een nieuwe impuls gegeven. Na tegenvallende scores in de jaarlijkse duurzaamheidsranking van het Hoger Onderwijs in Nederland (SustainaBul) was een nieuwe oriëntatie op koers en strategie nodig. Kernwaarden in de nieuwe missie en strategie zijn onder andere de sociale verantwoordelijkheid voor het leggen van verbanden tussen UM en de samenleving en de ambitie om een duurzame instelling in de breedste zin van het woord te zijn. Bij de realisatie van het duurzaamheidsbeleid van UM speelt bedrijfsvoering een belangrijke rol. De bedrijfsvoering moet hierbij gericht zijn op de primaire onderzoeks- en onderwijsprocessen en gebaseerd zijn op de uitgangspunten transparantie, bereikbaarheid, duurzaamheid en toegankelijkheid. De onder regie van het Maastricht University Green Office (UMGO) geformuleerde duurzaamheidsambitie en de bijbehorende tussendoelen in de Roadmap naar 2030 hebben tot nu toe de leidraad gevormd. De koers van het Strategisch Programma vraagt een herijking van deze documenten, waartoe in 2016 eerste stappen zijn gezet met een heroriëntatie op de organisatorische inbedding van duurzaamheid binnen UM en het organisatiemodel van UMGO. Een belangrijk onderdeel hiervan vormt een interviewronde met een aantal UM-medewerkers dat geselecteerd is op basis van hun expertise in de domeinen onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering. Deze interviewronde wordt (met externe ondersteuning) uitgevoerd om een bredere betrokkenheid van UMmedewerkers bij duurzaamheid te initiëren. Duurzaamheid kan immers alleen gerealiseerd worden wanneer iedereen daar actief aan meewerkt

15 3. Interne en externe audits en Inspecties 3.1 Interne audits Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Van alle afdelingen die in 2016 zijn bezocht, werd er per vraag gekeken hoeveel afdelingen deze vraag positief beantwoord hebben. Dit resulteert in een percentage. Het gemiddelde van al deze vragen geeft een score weer van de RVE. De gemiddelde score van alle RVE s die in 2016 werden bezocht, bedroeg: 90%. 100 Milieu awareness MUMC Doelstelling 1. Facilitair Bedrijf 2. Hart & Vaatcentrum 3. Geestelijke Gezondheidszorg & Klinische Neurowetenschappen 4. Beeldvorming & Laboratoria 5. Beschouwend Centrum voor Chronische Ziekten 6. Erfelijkheid Voortplanting en het Kind (EVK) / Medisch Interventie Centrum (MIC) / Oncologiecentrum Grafiek 1: Milieu-awareness Maastricht UMC+ Voor 2016 had de milieuorganisatie tot doel gesteld om een gemiddeld resultaat van 85% te realiseren. De gemiddelde score voor 2016 bedroeg 90%, de doelstelling werd dus gerealiseerd.. Voor 2017 wil de milieuorganisatie deze doelstelling aanhouden en zal er dus eveneens gestreefd worden naar een gemiddelde score van 85%. In de volgende grafiek geven we de ontwikkeling weer van het MUMC+ van 2008 tot en met Hier zien we de ontwikkeling op het vlak van milieu awareness ten opzichte van de doelstelling die door de milieuorganisatie werd gesteld

16 Milieu awareness MUMC Gemiddelde Doelstelling Grafiek 2: Milieu-awareness Interne audits UM / BPCM / AVM / Scannexus UM De interne administratieve audits op het onderhoud koelapparatuur, en de controles van vet- en olieafscheiders toonden in 2016 aan dat de naleving van wettelijke eisen grotendeels op orde is. Binnen FS bleken enkele organisatorische aandachtpunten te bestaan, waarover een brief is verzonden naar de betreffende clustercoördinator en directie FS. De controle op het opnemen van duurzaamheidscriteria in centrale aanbestedingen gaf aan dat in alle gevallen duurzaamheid was meegenomen conform beleid. De audits op de omgang met en op- en overslag van gevaarlijke stoffen in de laboratoria in Randwyck (FHML) lieten in 2016 eveneens zien dat de naleving goed op orde is en aandachtpunten uit voorgaande jaren goed zijn opgepakt. De naleving van de afvalstoffenregeling en de opslag van en omgang met afvalvaten met vloeibaar chemisch afval is grotendeels in orde. De opslag van gevaarlijke stoffen is goed ingericht conform wet- en regelgeving. Er zijn geen afwijkingen van wet- en regelgeving geconstateerd die directe grotere actie noodzakelijk maakten. Op enkele punten bleek bij verschillende groepen wel nog een kleinere actie noodzakelijk om volledig te voldoen aan wet- en regelgeving. Met betrekking tot een buitenopstelling voor gascilinders is een afwijkende situatie geconstateerd, die voor een recent verbouwd laboratorium was gerealiseerd. Deze situatie is naar aanleiding van de audit aangepast conform wet- en regelgeving BPCM, Scannexus en AVM In 2016 zijn geen milieuaudits gehouden bij BPCM, Scannexus en AVM

17 3.3 Externe audits Maastricht UMC+ / Maastro Clinic ISO In het kader van het ISO certificaat hebben er door Lloyds Register Quality Assurance 2 audits plaatsgevonden in Van 11 tot en met 14 januari vond de hercertificering plaats, op 8 september vond het eerste controlebezoek plaats. Daarbij werden geen Minor Nonconformity s geconstateerd, wel werden er enkele verbeterpunten/opvolgpunten geconstateerd. Verbeterpunten: Verbeterpunten / opvolgpunten (11 t/m 14 januari 2016) Gesloten Gesloten Gesloten Gesloten Gesloten Gesloten Gesloten Gesloten Gesloten Het wet- en regelgevingsregister is aanwezig en actueel. De compliance toets is nog niet uitgevoerd, maar wordt voor het management review over 2015 nog uitgevoerd. Dit zal de volgende audit beschikbaar zijn. Het milieujaarverslag over 2014 is beschikbaar, het milieujaarverslag over 2015 zal in de volgende audit beschikbaar zijn. Het bevoegd gezag heeft aangegeven in het voorjaar van 2016 een inspectie te komen uitvoeren bij azm. Draag er zorg voor dat de corrigerende maatregel bij kwikbarometerincident wordt opgenomen in de preventieve en corrigerende maatregelen file. Het ICP en het ZIROP zullen worden samengevoegd tot een integraal crisisplan azm op basis van de omschreven scenario s, dit zal de volgende audit gereed zijn (actualisatie ICP/ZIROP). Verbeterpunten / opvolgpunten (8 september 2016) Ga na op welke wijze status en belang van de processen verbeterd kan worden in het interne auditplan. Nu worden eens per twee jaar de afdelingen geaudit in een gelijke mate en laboratoria eenmaal per jaar Draag zorg voor review van procedures en documenten die, in een periode van drie jaar of meer, niet zijn gereviewed. Aangaande stralingsdocumenten, nog niet gereed. Documenten ten aanzien van GGO (Genetisch Gemodificeerde Organismen) zijn wel geactualiseerd. De chemicaliën worden opgeslagen in brandveiligheidskasten. Deze worden in een jaarlijkse cyclus gekeurd. De rapporten zullen in een volgende audit worden bekeken, ligt bij Techniek. Ga na welk risico de organisatie heeft bij wegvallen van de GROS key gebruiker. Bekijk dit voor bovenstaande afdeling en overige afdelingen waar dit van toepassing kan zijn. 3.4 Wet- en regelgeving: Bij deze audit werden er geen tekortkomingen vastgesteld. Wel werden er enkele punten ter verbetering geconstateerd: Het gedeelte wet- en regelgeving van het intern auditsysteem werd in handen gegeven van een extern deskundige die als intern auditor optreedt. De volgende verbeterpunten werden geconstateerd: Conclusie: Het MUMC+ en met name de energiecentrale van het MUMC+ voldoen voor wat betreft scope van de audit over het algemeen zeer goed aan de gestelde wet- en regelgeving en aan voorschriften verbonden aan de verleende omgevingsvergunningen,

18 Naar aanleiding van de compliance audit zijn nog enkele aandachtspunten naar voor gekomen: Het voldoen aan de keuringseisen van de ondergrondse opslagtanks; De noodzaak van voortoets in kader van de natuurbeschermingswetvergunning; Een (organisatorische) afwijking ten aanzien van de opslag en scheidingregels van gevaarlijke stoffen in PGS15-opslagruimtes. Deze afwijking heeft praktisch gezien geen consequenties. Het eventueel uitvoeren van een aanwijsberekening om na te gaan of het MUMC+ mogelijk onder de werkingssfeer van het Brzo valt. 3.5 Externe inspectie Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Er heeft op 17 mei 2016 een inspectie plaatsgevonden bij het MUMC+ door een toezichthouder van de Regionale Uitvoeringsdienst Zuid-Limburg. Tijdens de controle werden geen overtredingen geconstateerd ten aanzien van de artikelen/voorschriften op basis van de van toepassing zijnde milieuwet- en regelgeving. 3.6 Externe inspectie UM / BPCM / AVM / Scannexus In 2016 heeft de Regionale Uitvoeringsdienst Zuid-Limburg in mei een milieu-inspectie gehouden bij UM met betrekking tot koelapparatuur, die is opgevolgd door een her-controle in oktober. Uit de her-controle bleek dat de UM de actiepunten goed had opgepakt. De controle van het afvalwater in Randwyck toonde aan dat dit voldeed aan de gestelde normen van de vergunning. In 2016 (6/7/2016) heeft de UM nog een melding Activiteitenbesluit gedaan bij het bevoegd gezag (gemeente Maastricht) in verband met de ingebruikname van het pand Universiteitssingel 5 (buiten de contouren van de omgevingsvergunning) ten behoeve van praktijkonderwijs geneeskunde (Skillslab). Skillslab is verhuisd vanuit UNS50 naar UNS

19 4. MJA3 Het verbruik van energie en bedrijfsstoffen op instellingsniveau wordt gemeten, geregistreerd en geëvalueerd. Het Maastricht UMC+ en UM hebben de meerjarenafspraak (MJA2) energiebesparende maatregelen (gezondheidszorg/universiteiten) ondertekend en hiermee de verplichting om energiebesparing te realiseren op zich genomen. In 2008 is de meerjarenafspraak 2 automatisch overgegaan in de meerjarenafspraak 3. De door Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en de Gemeente Maastricht goedgekeurde energie-efficiencyplannen (EEP) zijn in uitvoering genomen en lopen volgens planning. In 2016 hebben MUMC+ en UM een nieuw (ambitieus) EEP voor de periode ingediend bij de overheid in het kader van de MJA3. De hiervoor opgerichte stuur- en werkgroepen energiebesparende maatregelen adviseren over mogelijkheden en ontwikkelen maatregelen voor het terugdringen van het verbruik van energie en bedrijfsstoffen. Er zijn decentraal meetsystemen voor verbruik van elektriciteit en water. Aangezien Maastricht UMC+ en UM MJA-3-deelnemer zijn geldt geen verplichting tot uitvoering van een energie audit conform ministeriële regeling. 4.1 Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Het Maastricht UMC+ werkt continu aan de optimalisatie van de instellingen van het Gebouw Beheer Systeem (GBS). Door deze procesoptimalisaties kan het energieverbruik beter worden afgestemd op de vraag vanuit de bedrijfsvoering. Maatregelen die het Maastricht UMC+ in het verslagjaar heeft genomen in het kader van de MJA3 zijn gerapporteerd in het Elektronisch Milieujaarverslag 2016, dat in dit kader moet worden ingediend. Uitgevoerde maatregel vanuit het EEP: Pneumatische sturing brandkleppen vervangen door elektrische (0,13%) Vervanging van 3 WKK s Het toepassen van een warmtepomp HF-verlichting ziekenhuis bij verbouwingen Inkopen van groene stroom Zonnepanelen VH10 3 stoomketels vervangen CV-ketel vervangen door een gecombineerde stoom/cv-ketel Het Maastricht UMC+ heeft een grote diversiteit aan emissies naar de lucht. De uitstoot betreft voornamelijk CO 2, NO x en SO x uit de energiecentrale. 4.2 UM / BPCM / AVM / Scannexus UM werkt continu aan de optimalisatie van de instellingen van het Gebouw Beheer Systeem (GBS). De panden van BPCM, AVM en Scannexus worden eveneens door UM beheerd. Door procesoptimalisaties kan het energieverbruik beter worden afgestemd op de vraag vanuit de bedrijfsvoering. Maatregelen die UM in het verslagjaar heeft genomen in het kader van de MJA3 zijn gerapporteerd in het Elektronisch Milieujaarverslag UM neemt elektriciteit af van het Maastricht UMC+ (voor Randwyck) en koopt het overige deel in bij een energieleverancier. Voor het ingekochte deel van het elektraverbruik koopt UM certificaten van oorsprong, om op die manier duurzaam opgewekte elektriciteit te gebruiken. In het verslagjaar bestonden de certificaten voor 100% uit Nederlandse biomassa uit reststromen van de voedingsmiddelenindustrie. Het gedeelte dat van het Maastricht UMC+ wordt afgenomen, bestaat uit zelf door het Maastricht UMC+ geproduceerde elektriciteit en door het Maastricht UMC+ ingekochte elektriciteit. De ingekochte elektriciteit wordt door het Maastricht UMC+ eveneens verduurzaamd door de aankoop van certificaten van oorsprong. Het resterende deel wordt door UM zelf gecompenseerd met certificaten van oorsprong, waarmee UM haar volledige elektriciteitsverbruik compenseert

20 In tabel 1 staan de maatregelen die UM in Randwyck in het verslagjaar heeft uitgevoerd in het kader van het Energie Efficiency Plan met betrekking tot energie-efficiëntie. Categorie Subcategorie Maatregeltitel Totale gerealiseerde primaireenergiebesparing [TJ] Procesefficiency Installaties en gebouwen Warmte terugwinning LBK 3e 0,01 verdieping (DEB1) Duurzame energie Inkoop duurzame energie Duurzaam inkoop beleid (UM houdt de minimale milieucriteria van RVO aan bij aanbesteding) Duurzame energie Inkoop duurzame energie Inkoop groene stroom Ketenefficiency Optimalisatie distributie CO 2 neutrale postbezorging 0,5 Ketenefficiency Optimalisatie distributie CO 2 neutrale verhuizers 0,427 Ketenefficiency Optimalisatie productafdanking en - herverwerking Gescheiden afval inzameling GL17 0,5 Ketenefficiency Samenwerking op locatie Groenonderhoud gecombineerd met contract Provincie Limburg. Ketenefficiency Optimalisatie distributie Personeelswerving uit regio 0,238 Ketenefficiency Optimalisatie distributie Transport onderhoud Firma's Croon en Albron Ketenefficiency Optimalisatie distributie Werk-Werk regeling 0,5 Ketenefficiency Optimalisatie distributie Woon-Werkverkeer regeling 0,5 0 0,5 0,106 Duurzame energie Inkoop duurzame energie Inkoop Elektra 2016 (vergroening) 110,7 Duurzame energie Inkoop duurzame energie Inkoop elektra 2016 (vergroening restant AZM) Duurzame energie Inkoop duurzame energie Inkoop warmte AZM 2016 (vergroening) 44,1 48,069 Duurzame energie Zonnestroom DEB15 sporthal PV cellen 1,393 Duurzame energie Zonnestroom BON 2 PV cellen op schuin dak 0,15 Procesefficiency Procesmaatregelen Besparing warme truiendag diverse UM gebouwen Procesefficiency Procesmaatregelen UNS50 2e verdieping: vervangen 10 st zuurkasten (Vinitex) en armaturen Procesefficiency Procesmaatregelen UNS50 5e verd G3.213 vervangen 6 st zuurkasten en enkele TLd door TL5 Procesefficiency Procesmaatregelen UNS5 LED verlichting op aanwezigheid en in gangen (3e verd niet) Procesefficiency Procesmaatregelen ZW4 noodverlichting (8W) vervangen door LED (3W) Procesefficiency Procesmaatregelen TS53 3e verdieping vleugel B enkel glas vervangen door HR++ 0,01 0,315 0,212 0,403 0,012 0,034 Procesefficiency Procesmaatregelen GG76V overal LED 0,428 Tabel 1: Maatregelen energie UM Emissies Bij UM/BPCM/Scannexus zijn diffuse emissies afkomstig van laboratoria. Dit betreft relatief geringe hoeveelheden van verschillende stoffen. De omvang van deze emissies is relatief gezien zeer klein en hierop zitten geen meetverplichtingen

21 5. Duurzame ontwikkeling 5.1 Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Het Maastricht UMC+ heeft de ambitie om maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in de toekomst te integreren in de bedrijfsvoering. MVO is: Verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten van haar besluiten en activiteiten op de maatschappij en het milieu, via transparant en ethisch gedrag dat: Een bijdrage levert aan duurzame ontwikkeling, inclusief gezondheid en het welzijn van de maatschappij; Rekening houdt met de verwachtingen van stakeholders; In overeenstemming is met toepasselijke wetten en overeenkomt met internationale gedragsnormen; Is geïntegreerd in de hele organisatie, en in haar betrekkingen (invloedssfeer) in de praktijk worden toegepast. 5.1 UM (BPCM / AVM / Scannexus) In 2016 was UM een van de winnaars van een Climate make-over van Klimaatplein wat ertoe geleid heeft dat het inzicht in de CO 2 -uitstoot in 2016 verder verbeterd is en dat UM zich heeft aangesloten bij de Nederlandse Klimaatcoalitie. Daarnaast is de Paris Pledge for Action ondertekend om het belang te onderschrijven van de klimaatafspraken uit Parijs. Voor het eerst is deelgenomen aan Warmetruiendag om meer aandacht te vragen voor energiebesparing en om elektrisch vervoer te stimuleren zijn twee dubbele autolaadpunten gerealiseerd. In het kader van de circulaire economie heeft UM in 2016 besloten om, in navolging van enkele succesvolle kleinere projecten, UM-breed kunststof gescheiden in te zamelen, wat na een intensieve voorbereiding begin 2017 wordt geïmplementeerd. Ook zoekt UM samen met de cateraar en afvalinzamelaar naar optimalisaties van gebruikte disposables in relatie tot gescheiden inzameling en recycling. De energietransitie naar hernieuwbare bronnen vormt met de monumentale gebouwen een grote uitdaging voor UM. Samen met de gemeente Maastricht zijn de mogelijkheden voor zonnepanelen op de monumentale panden onderzocht, wat moet leiden tot concrete projecten in de komende jaren. De succesvolle zonprojecten uit 2015 hebben echter duidelijk gemaakt dat de transitie enkel samen met andere partijen mogelijk is. Via onder andere de provincie Limburg en de gemeente Maastricht zijn in 2016 verkennende gesprekken gevoerd met partijen in Limburg en specifiek in Maastricht over participatie in wind- of zonprojecten. Ook is in 2016 intensief samengewerkt in het platform COOL- Maastricht om de energieambitie voor Maastricht vanuit de verantwoordelijkheid van UM in te vullen. Ten slotte is in 2016 een ambitieus Energie Efficiency Plan ingediend bij de overheid in het kader van de Meerjarenafspraak Energie-efficiency (MJA3). Vooral de ontwikkeling van de voormalige Tapijnkazerne moet met de ambitie BREEAM Excellent en energieneutraal hieraan een substantiële bijdrage leveren, waartoe in 2016 eerste voorbereidingen zijn uitgevoerd. Samenwerking Voor de bedrijfsvoering vindt UM samenwerking met het primaire proces onderwijs en onderzoek zeer belangrijk. Zo denken studenten in de vorm van Living-Labs direct in de praktijk mee. Een van de belangrijkste projecten hierbij is UM Duurzaam Onder Dak waarin Facility Services (FS) en UMGO nauw samenwerken met SBE, FPN, ICIS en Zuyd Hogeschool. In 2016 is in een tweetal workshops hierbij een forse ambitie voor het pand Tongersestraat 53 geformuleerd, die in 2017 verder geconcretiseerd wordt. UMGO heeft in 2016 weer een prominente rol gehad in het duurzaamheidsproces van UM door onder andere een actieve rol in de formulering van de duurzaamheidsambitie in het Strategisch Programma. Dit is voor UM en UMGO aanleiding tot een herbezinning op invulling van de rol en organisatie, die in 2017 verder geconcretiseerd wordt. In 2016 heeft UMGO daarnaast bij de INKOM aandacht gevraagd voor duurzaamheid door het ontwikkelen en verspreiden van een Good Map Maastricht met veel duurzaamheidsinformatie over Maastricht en UM

22 In 2016 is UM gestart met eigen productie van elektriciteit met behulp van zonnepanelen. De eigen productie bedroeg nagenoeg conform verwachting kwh (ongeveer 1% van de totale elektriciteitsvraag van UM). Desondanks is het totale elektriciteits- en gasverbruik in 2016 hoger dan in De ingebruikname van de nieuwe sportvoorziening, een tweetal panden op Tapijn en een groter aantal XXL-weekenden (extra openingstijden voor studie rondom toetsweken) zijn hier vooral debet aan. UM compenseerde in 2016 haar volledig elektriciteitsverbruik, grotendeels (90%) met certificaten van oorsprong van biomassa uit voedingsreststromen van Limburgse oorsprong, en het resterende deel via MUMC+ met waterkracht. Opvallend is dat het waterverbruik in 2016 hoger is dan in Vooral maatregelen rondom legionellabeheer hebben in 2016 tot meer waterconsumptie geleid. In 2016 is de hoeveelheid afval (zowel absoluut als per student-medewerker) afgenomen. Voor het eerst is nu ook kunststof in de rapportage opgenomen (hoewel dit op gewichtsbasis maar een kleine bijdrage is). De CO 2 -footprint op basis van CO 2 -equivalenten broeikasgas emissies is in 2016 verder gespecificeerd door toevoeging van onder andere vliegreizen. De gepresenteerde footprint 2015 en 2016 tonen de gespecificeerde footprint voor UM uit de Climate-make-over. Mede door het grotere aandeel compensatie elektriciteitsverbruik en de eigen opwek met zonne-energie is de footprint in 2016 gedaald. De footprint gerelateerd aan studenten/medewerkers, vierkante meter of omzet laat hetzelfde beeld zien.grafiek 3: CO 2 -footprint UM CO 2 (x1000 ton) Water Vliegreizen Verwarming Papier Openbaar vervoer Elektriciteit Auto

23 6. Milieubeleidsplan In het verslagjaar is gewerkt aan de doelstellingen zoals beschreven in het milieubeleidsplan dat door gemeente Maastricht/RUD is goedgekeurd. Hieronder wordt de voortgang van het huidige plan beschreven. 6.1 Stand van zaken / voortgang milieubeleidsplan Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Milieubeleidsplan Hercertificeren van het ISO milieumanagementsysteem Planning Q1 + Q3 Status Afgerond 2x/jaar controle van het geloosde afvalwater van het MAASTRICHT UMC+ Q1 + Q3 Afgerond Duurzaam bouwen (BREEAM) op niveau GOOD realiseren bij VH10, behalen van het ontwerpcertificaat. 85 % milieu-awareness realiseren bij de afdelingsbezoeken (interne audit) conform planning voor 2016 Duurzaam inkopen toepassen bij alle Europese aanbestedingen Update van het bodemrisico-document afronden, conform geldende milieu wet- en regelgeving 01 t/m 12 Afgerond 01 t/m 12 Afgerond 01 t/m 12 Afgerond Loopt door in 2017 Afval Realiseren van betere afvalscheiding door het uitvoeren van een afvalscan in samenwerking met Sita. Vereenvoudigen en optimaliseren van afvalprocedures Planning Status 01 t/m 06 Afgerond 01 t/m 12 Loopt door in 2017 Aanbesteding verpakkingsmaterialen 06 t/m 12 Loopt door in 2017 Pilot bij ad Mosam om swill apart in te zamelen 02 t/m 03 Afgerond Mogelijkheden en haalbaarheid nagaan m.b.t. het uitsorteren metalen Mogelijkheden en haalbaarheid nagaan m.b.t. het scheiden van plastic afkomstig van catering 01 t/m 12 Afgerond 01 t/m 12 Uitgesteld 2017 Gevaarlijke stoffen - GROS Gebruik van Vluchtige Organische Stoffen (VOS) in het MUMC+ inzichtelijk maken (geen NER verplichting) Planning 03 t/m 06 Status 5 ADR inspecties uitvoeren: o Bodedienst 01 t/m 12 Afgerond

24 o Goederenontvangst (nieuwe locatie) 01 t/m 12 Uitgesteld 2017 (nieuwe locatie) o SITA transport gevaarlijke stoffen 01 t/m o Vullen van bulkgassen (Linde) 01 t/m 12 Afgerond o Laboratoria (opslag van gevaarlijke stoffen en gassen) 01 t/m 12 Afgerond Minimaliseren van het gebruik van CMR-stoffen binnen het MUMC+ 01 t/m 12 Afgerond Landelijk Beleid gevaarlijke stoffen UMC s opstellen 01 t/m 12 Loopt door in 2017 (publicatie via dr. Hoe) Borging van de bestelprocedure gevaarlijke stoffen, in samenwerking met: inkoop, ARBO en ziekenhuishygiëne) 01 t/m 12 Afgerond Energie Vanuit het EEP een energie-efficiency van minimaal 4,66 % realiseren met de volgende maatregelen: o Pneumatische sturing brandkleppen vervangen door elektrische (0,13%) Planning 2015/2016 Status Meer dan 80% is vervangen, wordt afgerond in o Vervanging van 3 WKK s (16,58 %) Afgerond. WKK 1 is voorzien van DeNOx, WKK zijn aangepast aan nieuwe wettelijk voorschriften voor stookinstallatie (SCIOS) o Het toepassen van een warmtepomp Afgerond, in bedrijf sinds najaar 2016 o HF-verlichting ziekenhuis bij verbouwingen Afgerond (0,00025 %) o Inkopen van groene stroom (0,30 %) Afgerond o Zonnepanelen VH Afgerond o 3 stoomketels vervangen Afgerond o CV-ketel vervangen door een gecombineerde stoom/cv-ketel 2016 Afgerond CO2-emissiehandel: nagaan aan de hand van de gegevens van de nieuwe installaties binnen de energiecentrale of deelname aan de CO2- emissiehandel verplicht is. Indien de CO2- emissiehandel van toepassing is op de nieuwe energiecentrale, dan moet er een monitoringsprotocol gemaakt worden. 01 t/m 09 Uitgesteld naar 2017 Opstellen van een nieuw EEP ( ) Afgerond

25 6.1.2 UM / BPCM / AVM / Scannexus Algemene doelstellingen: (Jaarplan 2016 goedgekeurd door het CvB d.d , cvb ) Compliance milieu wet- en regelgeving: Controle schoonmaak/inspectie vetput en olieafscheider/controlemeting afvalwater Randwyck Controle onderhoud apparatuur/installaties (brandveiligheidkasten, zuurkasten, stook- en koelapparatuur) Verslaglegging 2015 (Jaarverslag, Managementreview milieu, Jaarverslag UM) ADR-inspectie DKP (locatie azm, in samenwerking met azm) Milieu-incidenten protocol (samenwerking azm) Advisering milieuwetgeving in projecten UM (Maastricht/Chemelot/Venlo) Afgerond Afgerond Afgerond Uitgesteld -> 2017 In werking Afgerond Duurzame bedrijfsvoering: Positioneren en profileren duurzaamheid als FS-thema (FS-bedrijfsplan 2016) Afgerond Advisering duurzaamheid in bedrijfsvoering UM / Strategisch Programma (ook in kader Taskforce Duurzaamheid UM vanuit CvB en U- Raad) Afgerond Opstarten onderzoek toepasbaarheid Ecologische Footprint Calculator binnen UM voor duurzaam gedrag Onderzoek loopt door 2017 Doelstellingen uit het Milieubeleidsplan : Compliance milieu wet- en regelgeving: Afstemmen milieubeleid tussen convenant partners Audits milieuzorg tactisch / strategisch niveau opstarten Milieuaudit operationeel niveau FHML/FPN 2016: Laboratoria Audits operationeel niveau FS Afgerond Voorbereid Afgerond Afgerond Duurzame bedrijfsvoering: Opzetten/opstarten jaarlijkse monitoring contractafspraken duurzaamheid (FS-bedrijfsplan 2016) Implementeren pilot laadpalen e-cars (MBB4-6 en DUB30) conform plan 2015 Stageopdracht afgerond Afgerond Onderzoek afstemming disposables catering en afvalstromen UM / Afvalreductie Opgestart, loopt door Project gescheiden inzameling kunststofafval als standaard binnen UM (FSbedrijfsplan 2016, ZDN-CvB ) Implementeren van Maatschappelijk verantwoord Inkopen in tenders UM (FS-bedrijfsplan 2016, ZDN-CvB ) Implementatie 2017 Voorbereid

26 Integraal onderzoek (Living Lab) verduurzaming TS53 (brede samenwerking UM en Zuyd) i.k.v. UM Duurzaam onder Dak (ZDN-CvB ) Loopt door 2017 Energiezorg: Schrijven Energie Efficiency Plan UM (EEP, Meerjarenafspraak3 verplichting) Onderzoeken/implementeren hernieuwbare energie en isolatie bij monumenten (o.a. MBB4-6 en TS53) met monumentencommissie/gemeente Maastricht (ZDN-CvB ) Voorbereiden en opstarten brede pilot (UNS5) met LED en aanwezigheidssturing (ZDN-CvB ) Ingediend bij overheid Loopt door 2017 Afgerond Monitoren maatregelen EEP Afgerond Opstarten gesprekken / samenwerking binnen Kennis-As Limburg naar verkenning gezamenlijke energieproductie in Limburg (bv Windenergie) (ZDN-CvB ) Loopt door 2017 Voorlichting en instructie: Voorlichting en instructie m.b.t. milieu en duurzaamheid Afgerond In kader complexvergunning (Maastricht UMC+ / Maastro Clinic / UM / BPCM / AVM / Scannexus) Actualiseren en digitaliseren wettelijk register: Het huidige register wet- en regelgeving is in 2011 door Royal Haskoning-DHV geactualiseerd. Jaarlijks wordt het register up-to-date gehouden in samenwerking met Royal Haskoning-DHV. In 2016 zijn enkele kleine wijzigingen in het wettelijk register aangebracht

27 6.2 Doelstellingen Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Algemeen Onderzoeken of de natuurbeschermingswet (Stikstofdepositie) van toepassing is voor het MUMC+ en nagaan of een vergunning noodzakelijk is. Planning 2017 MVO agenderen bij RvB, bij goedkeuring het inrichten van een MVOmanagementsysteem Q1 HLS: o o o Contextanalyse Stakeholdermanagement Risicoanalyse 2017 Afval Planning Aanbesteding verpakkingsmaterialen afval Q1 + Q2 Vereenvoudigen en optimaliseren afvalprocedures Q3 + Q4 Realiseren van een betere afvalscheiding bij Laboratoria Realiseren van een betere afvalscheiding bij de procesgroep catering Q3 + Q4 Gevaarlijke stoffen - GROS Planning Beleidsplan gevaarlijke stoffen NFU 2016/2017 Energie Planning Vanuit het EEP een energie-efficiency van minimaal 9,50 % realiseren met de volgende maatregelen: o Vervangen stoomketels (4,4%) 2017 o Reduceren gebruik Cv-installatie (2,5%) 2017 o Vervangen WKK 1 t/m 3 (0,8%) 2017 o Optimaliseren inzet utilities (1,2%) 2017 o Papier besparen & effectief printen (0,3%) 2017 o Inkoop groene stroom, overgang van Noorse waterkracht naar 2017 Nederlandse windenergie (2017: 25%) o Energiezuinige verlichting toepassen in achterbouw (0,3%) 2017 CO2-emissiehandel: nagaan aan de hand van de gegevens van de nieuwe installaties binnen de energiecentrale of deelname aan de CO2- emissiehandel verplicht is. Indien de CO2-emissiehandel van toepassing is op de nieuwe energiecentrale, dan moet er een monitoringsprotocol gemaakt worden

28 6.2.2 UM (BPCM / AVM / Scannexus) (goedgekeurd door het CvB d.d , cvb ) Algemeen Gevraagd en ongevraagd adviseren in reguliere bedrijfsvoering en projecten (o.a. huisvesting en inkoop) Aanspreekpunt en vertegenwoordiging UM in externe netwerken (duurzaamheid) Volgen relevante ontwikkelingen (o.a. wet- en regelgeving, technologieën, strategieën) Kennisontwikkeling en borging m.b.t. duurzaamheid binnen UM Inspelen en reageren op interne en externe veranderingen en ontwikkelingen Interne profilering duurzaamheid Projecten Voorbereiden intentieovereenkomst UM Partner Windmolen m.b.t. participatie UM in windmolen in Limburg Voorbereiden businesscase participatie UM in zon-pv project Belvedère Maastricht Afronden onderzoek toepasbaarheid Ecologische Footprint Calculator binnen UM voor stimuleren duurzaam gedrag Adviseren in en begeleiden van opstarten pilots maatregelen TS53 uit integraal onderzoek (Living Lab) verduurzaming TS53 (brede samenwerking UM en Zuyd) i.k.v. UM Duurzaam onder Dak Adviseren bij opstellen businesscase voor besluitvorming en voorbereiden vergunningsaanvragen voor zon-pv installaties op panden TS53, MBB4-6 (6a), GL17, en KAP2 conform voorstudie UM/Gemeente Maastricht 2016 Initiëren voorbereidingen voor alternatieve warmtebronnen UM (Warmtenet Maastricht) samen met partijen in Maastricht (COOL Maastricht) Optimaliseren / professionaliseren duurzaamheidscoördinatie, UM Green Office en duurzaamheidsbeleid / visie UM in samenwerking met Arcadis en in lijn met het Strategisch Programma UM (CORE) Compliance milieu wet- en regelgeving Advisering milieuwetgeving in (ontwikkelings)projecten en bedrijfsvoering UM (op locaties binnen Maastricht, Chemelot, en Venlo) Verslaglegging 2016 Audits operationeel niveau en milieuzorgsysteem Advies in lopende projecten duurzaamheid bedrijfsvoering en energiezorg binnen Facility Services Implementatie van Maatschappelijk verantwoord Inkopen in tenders UM (FS-inkoop) Voorbereiden, adviseren bij, en evalueren deelname UM Warme Truiendag 2017 (FS-Vastgoed) Adviseren in project gescheiden inzameling kunststofafval als standaard binnen UM (projectgroep) Begeleiden onderzoek afstemming disposables catering en afvalstromen UM afronden (cateraar en contractmanagement)

29 Begeleiden opstarten jaarlijkse monitoring contractafspraken duurzaamheid (FScontractmanagement) Initiëren onderzoek mogelijkheden voor uitbreiden beschikbare watertappunten om consumptie kraanwater te stimuleren (Facility managers, FS-Vastgoed)

30 7. Vergunningen en wetgeving 7.1 Milieuvergunning Wet Milieubeheer In 2007 is voor de convenantpartners (Maastricht UMC+, UM, Maastro clinic, Servatius en Biopartners) een milieuvergunning afgegeven door de gemeente Maastricht voor het. In 2013 zijn Academie Verloskunde Maastricht (Zuyd Hogeschool) en Scannexus toegetreden en sinds 2014 maakt Servatius geen onderdeel meer uit van het convenant. Het begrip inrichting waar deze vergunning op is gebaseerd gaat vervallen onder de nieuwe omgevingswet die in 2018 moet ingaan. De consequenties voor de convenantpartners zijn nog niet duidelijk. In 2016 heeft er 2 maal overleg plaatsgevonden met de gemeente Maastricht (Regionale Uitvoeringsdienst RUD) in het kader van de vigerende vergunning. 7.2 Omgevingsvergunningen indirecte lozingen De convenantpartners hebben op 28 april 2014 van het bevoegd gezag (Gemeente Maastricht) een vergunning gekregen voor het lozen van afvalwater. De nieuwe vergunning kent geen meetverplichting voor het afvalwater, maar vanuit de zorgplicht zullen UM en Maastricht UMC+ wel jaarlijks het afvalwater laten controleren door een bevoegde instantie op: EOX (gehalogeneerde koolwaterstoffen) en de som van de zware metalen chroom, lood, koper, nikkel, zink, cadmium en kwik. 7.3 Omgevingswet In de Omgevingswet zullen meerdere wet- en regelgevingen worden samengevoegd. De Omgevingswet zal ook voor de convenantpartners van toepassing worden. De Tweede Kamer heeft woensdag 1 juli 2015 met een ruime meerderheid ingestemd met de Omgevingswet. Het huidige omgevingsrecht is verdeeld over tientallen wetten en honderden AMvB's en ministeriële regelingen. De Omgevingswet integreert vrijwel alle wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving in één wet met één samenhangend stelsel van planning, besluitvorming en procedures. Onder andere de Wet ruimtelijke ordening, de Wet milieubeheer, de Wabo en sectorale wetten en besluiten zoals bijvoorbeeld de Wet geluidhinder, de Waterwet en het Bouwbesluit gaan op in het nieuwe stelsel van de Omgevingswet. Bekende termen zoals het bestemmingsplan gaan verdwijnen. Het omgevingsplan komt in de plaats van het bestemmingsplan. Het omgevingsplan wordt een veel completer document dan het bestemmingsplan: met alle regels voor de fysieke leefomgeving in één document. Onder de huidige Omgevingsvergunning wordt het begrip inrichting gebruikt om te bepalen welke regels en/of vergunningen van toepassing zijn voor de gehele inrichting Academisch Terrein Randwyck. Onder de Omgevingswet wordt het inrichtingenbegrip verlaten. Hiervoor in de plaats komt het begrip milieubelastende activiteit. Het is nog onduidelijk welke gevolgen dit voor de convenantpartners kan hebben. De inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt uitgesteld tot het voorjaar van Activiteitenregeling Op 2 december 2016 zijn de wijzigingen van de Activiteitenregeling en de Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor) gepubliceerd. Het gaat om wijzigingen van het Activiteitenbesluit, het Besluit omgevingsrecht (Bor) en enkele andere besluiten. De meeste wijzigingen treden naar verwachting op 1 januari 2017 in werking. 7.5 Lijst carcinogene stoffen Op 30 december 2016, is in de Staatscourant de volgende versie gepubliceerd van de lijst met kankerverwekkende stoffen en processen. Op deze lijst staan kankerverwekkende processen, kankerverwekkende stoffen, mutagene stoffen, en voor de voortplanting giftige stoffen, en is opgesteld door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het Maastricht UMC+ en de UM controleren en registreren jaarlijks de lijst en de opslag van de carcinogene, mutagene en reprotoxische stoffen

31 7.6 Lijst zeer zorgwekkende stoffen De ZZS-lijst wordt per geactualiseerd. Zowel het MUMC+ als de UM moeten nagaan of de stoffen van deze lijst binnen de organisatie gebruikt worden. 7.7 PGS 15 Geactualiseerde richtlijn PGS 15:2016: Opslag verpakte gevaarlijke stoffen (gepubliceerd 30 september 2016). Met deze actualisatie is beter voldaan aan de wens om voorschriften eenduidig en zonder interpretatieruimte op te schrijven. Ook is generiek voorzien in de mogelijkheid tot het gemotiveerd afwijken waardoor niet meer per voorschrift is aangegeven of dit wel of niet is toegelaten. Bij deze actualisatie zijn tevens twee nieuwe beschermingsniveaus geïntroduceerd. Ingevolge de omgevingsvergunning is het gebonden aan de PGS15 uit Er kan worden overwogen om middels een milieuneutrale verandering aan te geven dat de nieuwe PGS 15 wordt gevolgd. 7.8 PGS 32 (opslag van ontplofbare stoffen) De nieuwe richtlijn PGS 32 Explosieven voor civiel gebruik: Bovengrondse opslag (gepubliceerd 4 oktober 2016) geeft richtlijnen voor de veilige opslag van explosieven voor civiel gebruik, inclusief de bepaling van veiligheidsafstanden. Deze publicatie bevat de stand der techniek relevant voor de bovengrondse opslag van explosieven voor civiel gebruik volgens de meest recente inzichten. Belangrijke punten waarop PGS 32 antwoord geeft, zijn: eisen aan permanente opslag van explosieven met betrekking tot constructie, brandveiligheid en beveiliging; voorbeelden van effectbeperkende maatregelen. UM heeft minimale hoeveelheden ontplofbare stoffen in opslag die onderbouwd en afgestemd met het bevoegd gezag, onder PGS15 condities worden opgeslagen. Nagegaan moet worden of de opslag van ontplofbare stoffen (ADR klasse 1) aanpassing vereist. 7.9 A.D.R. In 2016 hebben er 9 ADR controles plaatsgevonden: CSA CDL transporten / Bodedienst Laboratorium weefseltypering Gassenopslag longfunctie Documentcontrole transporten Bodedienst Opslag gascilinders Bulkgassen: levering Milieupark Bij deze controles werden geen grote afwijkingen geconstateerd. De bevindingen van deze controles zijn beschreven in het jaarverslag ADR Bijlage 3: Jaarverslag ADR W.M.L. De W.M.L. geeft opdracht aan Aqualab Zuid voor de controle op het leidingwater. Jaarlijks vinden er meerdere bacteriologische controles (waaronder legionella) plaats. Er werden in 2016 geen afwijkingen geconstateerd ten aanzien van de waterleidingwet Waterwet Afvalwater Vanuit de zorgplicht van het MUMC+ en UM worden er jaarlijks monsters genomen van het afvalwater. Dit gebeurt door Royal Haskoning-DHV. De resultaten van deze metingen zijn besproken in 3.2 omgevingsvergunning indirecte lozingen

32 7.12 Legionella In 2016 werden bij Maastricht UMC+ geen afwijkingen t.a.v. legionella vastgesteld. In 2016 werd er nieuwe koeltoren/warmtepomp geïnstalleerd worden. In kader daarvan werd er door een onafhankelijk bedrijf een RI&E en een legionellabeheersplan opgesteld worden. In 2014 is het legionellabeleidsplan van UM geactualiseerd. Een extern bedrijf heeft de opdracht gekregen logboeken voor alle panden aan te leggen van uitgevoerde werkzaamheden. Ook in 2016 zijn de resultaten van alle controles vastgelegd in een jaarverslag Legionella Bodem Naar aanleiding van gewijzigde wet- en regelgeving m.b.t. bodem, hebben het Maastricht UMC+ en de UM het bodemrisicodocument laten aanpassen voor het gehele complex. Bij alle bouwwerkzaamheden op het wordt een bodemonderzoek verricht. Bouwen vindt uitsluitend plaats volgens het bouwbesluit. In 2016 zijn geen bijzonderheden geweest met betrekking tot de bodem Asbest In 2015 heeft het Maastricht UMC+ een uitgebreide asbestinventarisatie laten uitvoering in het hoofdgebouw. Daarbij werd asbest geconstateerd in pakkingen. In 2016 is op basis van de inventarisatie een sloopmelding aangevraagd bij het bevoegd gezag (Gemeente Maastricht). De pakkingen werden conform wet- en regelgeving gedemonteerd en afgevoerd worden. UM heeft van de relevante (op basis van bouwjaar) panden in Randwyck een asbestinventarisatie laten uitvoeren. De nieuwe UM panden in Randwyck zijn in de inventarisatie niet meegenomen omdat het bouwjaar geen aanleiding gaf tot het vermoeden van asbest. In 2014 is gestart met het vertalen van de inventarisaties naar asbestbeheersplannen. In 2016 zijn in Randwyck geen saneringen of incidenten met asbest geweest bij UM LAP 3 Het LAP beschrijft hoe met afval omgegaan moet worden. Het ontwerp Landelijk afvalbeheerplan ligt ter inzage, in het kader van het voornemen om een nieuw Landelijk afvalbeheerplan (LAP3) vast te stellen. In dit plan wordt het afvalbeheerbeleid voor de periode 2017 tot en met 2023 vastgelegd, met een doorkijk tot LAP3 vervangt het huidige Landelijk afvalbeheerplan (LAP2) 7.16 Vetputten en olieafscheider Conform wet- en regelgeving moeten de vetputten van UM (Mensa Randwyck UNS40) en Maastricht UMC+ periodiek worden gecontroleerd en schoongemaakt. De vetput UNS40 moet 4 keer per jaar worden gecontroleerd. De controles zijn in 2016 volledig conform regelgeving uitgevoerd. De olieafscheider in de parkeergarage UM UNS40 moet jaarlijks gecontroleerd worden. De controle in 2016 liet zien dat de afscheider correct werkt Biologische veiligheid De wet- en regelgeving rondom biologische veiligheid en genetisch gemodificeerde organismen is bij UM en Maastricht UMC+ het aandachtsgebied van de biologische veiligheidsfunctionarissen bij FHML-CRISP. Aangezien biologische veiligheid ook raakt aan milieu en de milieuvergunning, vindt regelmatig overleg plaats tussen de afdelingen milieu en biologische veiligheid. Bijzonderheden rondom Biologische Veiligheid en het werken met ggo worden separaat beschreven in het jaarverslag dat deze afdeling maakt. Dit jaarverslag is te raadplegen op de website van Maastricht University (CRISP). De bedrijven binnen BPCM die met ggo werken hebben zelf de verantwoordelijkheid om dit te regelen

33 7.18 Stralingshygiëne De wet- en regelgeving rondom stralingsveiligheid is bij de convenantpartners het aandachtsgebied van de stralingsdeskundigen van de stralingsbeschermingseenheid bij FHML-CRISP. Voor stralingsveiligheid is een aparte complexvergunning leidend op het. Aangezien stralingsveiligheid ook raakt aan milieu en de milieuvergunning, vindt overleg plaats tussen de afdelingen milieu en de stralingsbeschermingseenheid Wet natuurbescherming De emissies vanuit de energiecentrale kunnen een invloed hebben op een natuurgebied. Mogelijk moet een toestemming worden gevraagd ingevolge de nieuwe Wet Natuurbescherming. Deze vervangt 3 wetten; de Natuurbeschermingswet, de Boswet en de Flora- en Faunawet. De wet gaat in op 1 januari Met de nieuwe wet wordt bij het aanvragen van een omgevingsvergunning bij de gemeente straks gelijk getoetst of een toestemming in het kader van de nieuwe wet nodig is

34 8. Klachten In 2016 zijn bij UM geluidsklachten van externen over de sporthal ontvangen waarover UM met betrokkenen in goed gesprek is. Verder zijn in 2016 geen interne of externe milieuklachten binnengekomen bij de convenantpartners

35 9. Incidenten 9.1 Maastricht UMC+ / Maastro Clinic Er heeft zich in 2016, geen incidenten voorgedaan waarbij een melding aan Gemeente Maastricht heeft plaatsgevonden. In 2016 vonden er 3 incidenten plaats die een relatie tot milieu had bij openen plofkast is bij het uitnemen van het afvalvat organische zuren de 5L de inhoud op de vloer gekomen (geen lekkage naar het milieu). Corrigerende Maatregelen: 1000 gebeld, vloeistof met absorptiedoeken opgeveegd en in afvalvat gedaan. Afvalvat afgevoerd naar milieupark. Preventieve maatregelen: nieuwe lekbak met borging besteld : Medewerker reed met transportwagen met TL buizen achteruit de lift uit en raakte daarbij de ballustrade. TL buizen stuk, hierbij komt een zeer geringe hoeveelheid kwikdamp vrij. Corrigerende Maatregelen: Het betrof een grote ruimte met voldoende ventilatie, dus kwikdamp zal snel verdwijnen. Verder heeft de beveiliging het gebied afgezet en zijn de glasscherven opgeruimd door technisch regiemedewerker, poetsploeg heeft kleine scherven met speciale zuiger met filter opgezogen. Preventieve maatregelen: Afspraak met technisch regie medewerker: TL buizen beschermen tegen stoten, door eenvoudige aanpassingen: grote buizen achter, ladder ervoor om te beschermen bij aanrijden. Veilig transport is en blijft continu onder de aandacht : Bij het vullen van de HBO-tank is er een kleine hoeveelheid HBO geknoeid in de lekbak onder het vulpunt. Later bleek de lekbak niet lekdicht waardoor een kleine hoeveelheid naar de bodem (grotendeels vloeistofdichte vloer) is gelekt. Corrigerende Maatregelen: De gelekte HBO is d.m.v. absorptiekorrels geabsorbeerd en afgevoerd. Conform procedure afgehandeld.. Preventieve maatregelen: Lekbak wordt periodiek op lekdichtheid gecontroleerd

36 9.2 UM / BPCM / AVM / Scannexus In 2016 vonden in totaal bij UM/BPCM/AVM/Scannexus een 5-tal (kleine) incidenten plaats in de locaties op de Brightlands Health Campus Randwyck die mogelijk een relatie tot milieu hadden. Hiervan heeft van 4 incidenten een melding naar de gemeente Maastricht en het CvB plaatsgevonden, via een melding ongewoon voorval in het kader van de Wet Milieubeheer. In onderstaande tabel zijn de incidenten weergegeven die betrekking hebben op de locatie Randwyck. Incident Locatie Datum Melding Bevoegd gezag / CvB Lekkage koeling (120 kg R410A) OX Ja Lekkage koeling (52 kg R134A) UNS Ja Lekkage koeling (142 kg R410A) OX Ja Lekkage koeling (1,5 kg R134A) UNS Nee Lekkage koeling (132 kg R410A) OX Ja Tabel 2: Incidenten milieu UM

37 10. Registraties In onderstaande tabellen en grafieken worden de milieurelevante gegevens vermeld van de gezamenlijke bedrijven op het. Daar waar significante afwijkingen ten opzichte van voorgaande jaren zijn geconstateerd, wordt een verklaring gegeven. In de registraties is verder geen rekening gehouden met de groei van de organisaties en de invloed hiervan op de verbruiken en afvalproductie Overzicht afvalstoffen Bedrijfsafval Gebaseerd op de Europese afvalstoffen lijst (EURAL), wordt onderscheidt gemaakt tussen gevaarlijk en niet-gevaarlijk afval. De afvalstoffen worden fysiek gescheiden, verzameld en afgevoerd conform de categorieën als aangegeven in de onderstaande tabellen (totalen van alle partners samen) Bedrijfsafval Kg Kg Kg Kg Kg Organisch afval Papier en karton kunststoffen Elektronica Houtafval Metaal Steenachtig bouwafval Overig Restafval Grof afval Glas Digibox Beddingafval (niet besmet) Totaal bedrijfsafval Tabel 3: Bedrijfsafval De totale hoeveelheid afgevoerd bedrijfsafval (niet gevaarlijk) is licht gedaald t.o.v

38 Kg Grafiek 4: Bedrijfsafval Bedrijfsafval Jaar Organisch afval Papier en karton kunststoffen Elektronica Houtafval Metaal Steenachtig bouwafval Overig

39 Gevaarlijk afval Gevaarlijk Afval Kg Kg Kg Kg Kg Grafisch Verfafval Garageafval Ziekenhuisafval Oude medicijnen Specifiek ziekenhuisafval GGO Laboratorium afval ADR ADR ADR ADR ADR Vrij Paklijst Kwikhoudende voorwerpen Ongesorteerd gevaarlijk afval (chemische emballage) Chemische emballage 105 (ecolab) Overig Batterijen Poetsdoeken Klein gevaarlijk afval TL-buizen Totaal gevaarlijk afval Tabel 4: Gevaarlijk afval De totale hoeveelheid gevaarlijk afval (alle partners samen) is licht gestegen t.o.v Voor het Maastricht UMC+ / Maastro Clinic zijn de volgende bijzonderheden waar te nemen voor 2016: Naar aanleiding van het incident met kwik dat in het MUMC+ heeft plaatsgevonden op 1 december 2015 heeft er in 2016 een inventarisatie plaatsgevonden m.b.t. kwikhoudenede voorwerpen. De aanwezige voorwerpen die niet meer gebruikt werden, werden conform procedure afgevoerd. Dit is apart opgenomen in bovenstaande tabel. Voor de UM/BPCM/Scannexus zijn de volgende bijzonderheden waar te nemen voor 2016 (AVM voert geen gevaarlijk afval af): De hoeveelheid beddingafval blijkt in 2016 te zijn toegenomen, terwijl de overige categorieën zoals chemisch- en biologisch besmet afval redelijk constant zijn gebleven of zelfs licht zijn afgenomen. Deze afvalstromen zijn echter grotendeels afhankelijk van onderzoek en daarmee moeilijk te beïnvloeden. Verder zijn geen bijzonderheden waar te nemen rondom de ontwikkelingen in het gevaarlijk afval

40 Kg Gevaarlijk afval Jaar Ziekenhuisafval Grafisch Garageafval Verfafval Overig Grafiek 5: Gevaarlijk afval Kg Ziekenhuis en laboratorium afval Oude medicijnen Specifiek ziekenhuisafval GGO Laboratorium afval Chemische emballage Grafiek 6: Ziekenhuis en laboratoriumafval

41 Radioactief afval van de Convenantpartners moet naar de COVRA worden afgevoerd als de bewaartijd voor het vervallen van de radioactiviteit tot beneden de wettelijke vrijgavegrenzen voor afval besmet met radioactieve stoffen langer is dan 2 jaar. Als de radioactiviteit binnen die tijd vervallen is mag het afval als gevaarlijk afval verwijderd worden. De hoeveelheden hiervan zijn verwerkt in de overige categorieën. In 2016 zijn vanuit de instellingen geen radioactieve bronnen afgevoerd naar COVRA. Verdere gegevens over radioactief afval worden gerapporteerd in het Stralingshygiënisch jaarverslag Randwyck dat te raadplegen is op de website van Maastricht University (CRISP, SBE) Overzicht energieverbruik In onderstaande tabellen worden de energieverbruiken van de convenantpartners weergegeven. AVM staat niet apart vermeld omdat deze binnen het areaal van UM gehuisvest (Universiteitssingel 60) zijn en het energieverbruik onder de monitoring van UM valt Elektriciteitsverbruik kwh kwh kwh KWh KWh Maastricht UMC UM Maastro Clinic BPCM Scannexus n.v.t Totaal energieverbruik Tabel 5: Elektriciteitsverbruik Ondanks de inspanningen in kader van het EEP (Energie Efficiency Plan) is het elektriciteitsgebruik van het Maastricht UMC+ en de UM licht gestegen. Deze stijging is vooral toe te kennen aan het MUMC+ en is te wijten aan de ingebruikname van de nieuwbouw VH10 (± m 2 ) en de werkzaamheden die plaatsvinden t.b.v. de revitalisering van de energiecentrale. De dalende trend van het elektriciteitsverbruik bij UM blijkt verder af te vlakken. De toename van het elektriciteitsverbruik wordt mede veroorzaakt door de ingebruikname van de nieuwe sportvoorziening van de UM in Randwyck, maar ook de toename in energie-intensieve onderzoeksapparatuur draagt bij aan een hoger energieverbruik. UM blijft verder werken aan energiebesparing in haar bedrijfsvoering. In 2016 is UM gestart met eigen productie van elektriciteit met behulp van zonnepanelen. De eigen productie bedroeg nagenoeg conform verwachting kwh, ongeveer 1% van de totale elektriciteitsvraag van UM ( kwh op DEB15 van UMSport)

42 kwh Electriciteitsgebruik MUMC+ UM Maastro Clinic BPCM Scannexus Grafiek 7: Elektriciteitsverbruik Brandstoffen m 3 m 3 m 3 m 3 m 3 Maastricht UMC UM Maastro Clinic BPCM Scannexus n.v.t Totaal aardgasverbruik Tabel 6: Aardgasverbruik In kader van het EEP zijn in 2016 de volgende besparingsacties ondernomen: Vervangen WKK Toepassen van hoogfrequent verlichting bij verbouwingen Pneumatische brandkleppen vervangen door elektrische brandkleppen Inkopen van 100% groene stroom Tevens is het zichtbaar dat er minder elektriciteit werd opgewekt met de WKK-motoren en meer werd ingekocht. De reden hiervan is de revitalisatie van de energiecentrale. Ook de dalende trend van het gasverbruik (stookenergie) blijkt af te vlakken bij UM

43 m 3 Aardgasverbruik MUMC+ UM Maastro Clinic BPCM Scannexus Grafiek 8: Aardgasverbruik Overzicht waterverbruik Water m 3 m 3 m 3 m 3 m 3 Maastricht UMC UM Maastro Clinic BPCM Scannexus n.v.t Totaal waterverbruik Tabel 7: Waterverbruik In 2016 is het waterverbruik weer licht gedaald t.o.v Opvallend is dat het waterverbruik bij UM in 2016 hoger is dan in Vooral maatregelen rondom legionellabeheer en langere openingstijden hebben in 2016 tot meer waterconsumptie geleid. UM blijft zoeken naar maatregelen om het waterverbruik te verlagen

44 m 3 Waterverbruik MUMC+ UM Maastro Clinic BPCM Scannexus Grafiek 9: Waterverbruik