MEDEDELING AAN DE LEDEN

Transcriptie

1 Europees Parlement Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift nr. 1563/2014, ingediend door D.G. (Poolse nationaliteit), over de praktijken van bepaalde exploitanten van internetplatforms Verzoekschrift nr. 1618/2014, ingediend door D. G. (Poolse nationaliteit), over door enkele internetplatformexploitanten gehanteerde praktijken Verzoekschrift nr. 1716/2014, ingediend door M. Ś. (Poolse nationaliteit), over de door bepaalde internetplatformexploitanten gehanteerde praktijken 1. Samenvatting van het verzoekschrift Verzoekschrift nr. 1563/2014 Indiener beklaagt zich over de praktijken van exploitanten van bepaalde onlinekansspelwebsites. Hij stelt dat er onwettige contractuele voorwaarden worden opgelegd en dat er algemene voorwaarden worden voorgelegd ter acceptatie, hoewel deze niet zijn opgesteld in de officiële taal van het land waar de gebruiker zich bevindt. Verzoekschrift nr. 1618/2014 Indiener beklaagt zich over de door enkele exploitanten van internetplatforms voor onlinekansspelen gehanteerde praktijken. Hij beweert dat zij gebruikmaken van onwettige contractbepalingen en dat de voor aanvaarding voorgelegde voorwaarden niet beschikbaar zijn in de officiële taal van het land waar de gebruiker is gevestigd. Verzoekschrift nr. 1716/2014 Indiener beklaagt zich over de door bepaalde exploitanten op het gebied van onlinekansspelen gehanteerde praktijken. Hij beweert dat zij onwettige contractbepalingen toepassen en gebruikers vragen voorwaarden te ondertekenen die niet altijd beschikbaar zijn in de officiële taal van het land waar de gebruiker is gevestigd. CM\ doc PE v01-00 In verscheidenheid verenigd

2 2. Ontvankelijkheid Verzoekschrift nr. 1563/2014: Ontvankelijk verklaard op 18 mei 2015 Verzoekschrift nr. 1618/2014: Ontvankelijk verklaard op 18 mei 2015 Verzoekschrift nr. 1716/2014: Ontvankelijk verklaard op 3 juni 2015 De Commissie is om inlichtingen verzocht (artikel 216, lid 6, van het Reglement). 3. Antwoord van de Commissie, ontvangen op 27 januari 2016 Verzoekschriften 1563/2014, 1618/2014 en 1716/2014 Verzoekschrift 1563/2014 betreft de door bepaalde exploitanten op het gebied van onlinekansspelen gehanteerde praktijken. Indiener stelt dat deze exploitanten onwettige contractbepalingen hanteren en gebruikers dwingen om akkoord te gaan met bepaalde voorwaarden, waarvan hij enkele voorbeelden geeft. Verder klaagt hij over de noodzaak om een internetverbinding te hebben bij het spelen van dergelijke computerspellen en over het feit dat de bedrijven deze spellen vaak niet verkopen maar alleen toegang verschaffen tegen betaling van een huurvergoeding. Verzoekschriften 1618/2014 en 1716/2014 betreffen de door bepaalde exploitanten op het gebied van onlinekansspelen gehanteerde praktijken. Ze komen sterk overeen met verzoekschrift 1563/14. Bovendien wordt in verzoekschrift 1618/2014 gesteld dat er inbreuk is gepleegd op de bescherming van persoonsgegevens en de gegevensbeveiliging. De indieners halen verschillende gegevensbeschermings- en IT-beveiligingskwesties aan, waaronder het feit dat het privacybeleid niet beschikbaar is in de officiële taal van het land waar de gebruiker zich bevindt, maar ook het stelen, bekendmaken of overmatig verzamelen van persoonsgegevens op de kansspelwebsites. Daarnaast stellen de indieners dat recente computerspellen met onlineverbindingen een ondermijnend effect hebben op de ITbeveiliging van de computers die worden gebruikt voor het gamen, met name wat betreft het gebruik van beveiligingssoftware (antivirus, malwaredetectie). De indieners zouden graag willen dat de computerspellen in fysieke vorm worden verkocht, zoals dvd en Blu-ray, zonder verplichte permanente verbinding met het internet. Opmerkingen van de Commissie De EU-wetgeving inzake consumentenbescherming biedt de consument ook bij het aanschaffen van computerspellen een hoge mate van bescherming. Ten eerste, wat betreft de contractvoorwaarden van computerspellen, bepaalt Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten 1 dat een beding in een overeenkomst als oneerlijk wordt beschouwd en niet bindend is voor de consument indien dit het evenwicht tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen van de partijen ten nadele van de consument aanzienlijk verstoort. Bedingen in overeenkomsten moeten duidelijk en begrijpelijk worden geformuleerd. De lidstaten moeten adequate en doeltreffende voorzieningen treffen om te voorkomen dat het gebruik van oneerlijke bedingen in overeenkomsten voortduurt. Ten tweede, wat betreft de informatie die vóór het sluiten van het overeenkomst moet worden verstrekt, moet de handelaar krachtens de artikelen 5, lid 1, onder a), en 6, lid 1, onder a), van 1 Richtlijn 93/13/EEG, PB L 95 van , blz. 29. PE v /2 CM\ doc

3 de richtlijn betreffende consumentenrechten 1 (2011/83/EU), de consument voordat de aankoop plaatsvindt op duidelijke en begrijpelijke wijze informatie verstrekken over de voornaamste kenmerken van de goederen of diensten, voor zover aangepast aan de gebruikte drager en de goederen of diensten. In het geval van een overeenkomst op afstand die op elektronische wijze wordt gesloten, dient de informatie over de voornaamste kenmerken eveneens te worden verstrekt op een duidelijke en in het oog springende manier en onmiddellijk voordat de consument zijn bestelling plaatst, bijvoorbeeld op de bestelpagina. Voor overeenkomsten betreffende computerspellen is informatie over de software, zoals het feit dat een registratie of een permanente internetverbinding nodig om het spel te gebruiken, waarschijnlijk vereist als onderdeel van de belangrijkste kenmerken van het product. Deze informatie is met name van belang wanneer een consument er niet noodzakelijkerwijs van uitgaat dat registratie of een permanente internetaansluiting nodig is. Bovendien is een handelaar op grond van artikel 5, lid 1, onder g), en artikel 6, lid 1, onder r), verplicht om informatie te verstrekken over de functionaliteit van digitale inhoud, zoals een computerspel, met inbegrip van toepasselijke technische beveiligingsvoorzieningen. Artikel 5, lid 1, onder h), en artikel 6, lid 1, onder s), verplichten de handelaar verder om informatie te verstrekken over de relevante interoperabiliteit van digitale inhoud met hardware en software. Ten slotte kunnen de praktijken van exploitanten op het gebied van onlinekansspelen worden aangemerkt als een "handelspraktijk van ondernemingen jegens consumenten" in de zin van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken 2 (Richtlijn 2005/29/EG). Volgens de bepalingen van deze richtlijn moeten handelaren overeenkomstig de in de sector vereiste professionele toewijding handelen en mogen zij het economische gedrag van klanten niet verstoren door hen aan te zetten om te besluiten tot transacties waartoe zij anders niet hadden besloten. In artikel 7 van de richtlijn wordt bijvoorbeeld als misleidende omissie beschouwd een handelspraktijk waarbij de handelaar essentiële informatie weglaat die de consument nodig heeft om een geïnformeerd aankoopbesluit te nemen, waaronder informatie over de belangrijkste kenmerken en de prijs van het product, of dergelijke informatie op een onduidelijke, onbegrijpelijke, dubbelzinnige of ontijdige wijze verstrekt. Met betrekking tot de onderhavige handelspraktijk kan worden gesteld dat informatie over de software, waaronder het feit dat registratie of een permanente internetaansluiting vereist is, deel uitmaakt van de informatie over de voornaamste kenmerken van het product. Daarnaast kan overeenkomstig artikel 5, lid 2, van die richtlijn een handelspraktijk oneerlijk worden wanneer zij in strijd is met de vereisten van professionele toewijding. Om tot deze conclusie te komen ten aanzien van het verlenen van toegang tot computerspellen via een permanente internetaansluiting, zou moeten worden vastgesteld of deze praktijk afwijkt van het bijzondere vakmanschap en de zorg die redelijkerwijs van een handelaar mogen worden verwacht in de omgang met consumenten, vergelijkbaar met de eerlijke marktpraktijken en/of het algemene beginsel van goede trouw die gelden voor softwarefabrikanten of exploitanten op het gebied van onlinekansspelen. In dit verband moet worden opgemerkt dat computerspellen meestal worden geleverd door middel van een licentieovereenkomst; de consument wordt geen eigenaar van het spel, zelfs al heeft hij dit gekocht op een fysiek 1 Richtlijn 2011/83/EU, PB L 304 van , blz Richtlijn 2005/29/EG, PB L 149 van , blz. 22. CM\ doc 3/3 PE v01-00

4 opslagmedium zoals een dvd. Mits de informatie op een duidelijke en begrijpelijke wijze aan de consument wordt verstrekt, en niet agressief of misleidend is, verhinderen de EU-consumentenvoorschriften bedrijven niet het bedrijfsmodel te gebruiken dat het best bij hen past. Met andere woorden: bedrijven mogen computerspellen aanbieden tegen een huurvergoeding in plaats van ze te verkopen. Wat betreft de gegevensbeschermings- en IT-beveiligingskwesties die door de indieners aan de orde zijn gesteld, verwijst de Commissie naar de Richtlijn gegevensbescherming 95/46/EG 1, en naar Richtlijn 2002/58/EG 2. Richtlijn 95/46/EG geldt met name voor de verwerking van persoonsgegevens waarbij de verwerking wordt verricht in het kader van de activiteiten van een vestiging op het grondgebied van de lidstaat van de voor de verwerking verantwoordelijke (artikel 4, lid 1, onder a)); en waarbij de voor de verwerking verantwoordelijke persoon niet gevestigd is op het grondgebied van de Gemeenschap en voor de verwerking van persoonsgegevens gebruik maakt van al dan niet geautomatiseerde middelen die zich op het grondgebied van een lidstaat bevinden, behalve indien deze middelen op het grondgebied van de Europese Gemeenschap slechts voor doorvoer worden gebruikt (artikel 4, lid 1, onder c)). Overeenkomstig Richtlijn 95/46/EG dienen persoonsgegevens onder meer i) eerlijk en rechtmatig te worden verwerkt, ii) toereikend, ter zake dienend en niet bovenmatig te zijn, uitgaande van de doeleinden waarvoor zij worden verzameld of waarvoor zij vervolgens worden verwerkt en iii) in een vorm te worden bewaard die het mogelijk maakt de betrokkenen te identificeren, echter niet langer dan noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verzameld (zie artikel 6). De veiligheid van de verwerking van persoonsgegevens wordt zowel in Richtlijn 95/46/EG (artikel 17) als in Richtlijn 2002/58/EG (artikel 4) behandeld. Artikel 4, lid 3, van laatstgenoemde richtlijn vereist dat in het geval van een inbreuk op persoonsgegevens, de aanbieder van een openbare elektronische communicatiedienst de bevoegde nationale instantie en, in sommige gevallen de abonnee of betreffende persoon, onverwijld van deze inbreuk in kennis stelt. Nationale gegevensbeschermingsautoriteiten zijn de instanties die bevoegd zijn om de naleving van wetgeving inzake gegevensbescherming te waarborgen. Zij kunnen klachten die verband houden met de verwerking van persoonsgegevens in ontvangst nemen en onderzoeken. Nationale gegevensbeschermingsautoriteiten kunnen derhalve zo nodig toezicht uitoefenen op computerspelaanbieders. Een besluit van een gegevensbeschermingsautoriteit kan worden aangevochten bij een nationale rechtbank. Er kan ook rechtstreeks een zaak worden aangespannen voor een nationale rechtbank. Onverminderd de bevoegdheden van de Commissie als hoeder van de Verdragen, moet het toezicht op en de handhaving van wetgeving inzake gegevensbescherming worden uitgevoerd door de nationale toezichthoudende autoriteiten voor gegevensbescherming en de nationale 1 Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, PB L 281 van , blz Richtlijn 2002/58/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische communicatie (PB L 201 van , blz. 37). PE v /4 CM\ doc

5 rechterlijke instanties in de lidstaten. De Commissie is zich echter bewust van het feit dat gebruikers van recente computerspellen verbinding moeten maken met verschillende onlineplatforms om het computerspel te spelen. De exploitanten van deze platforms bevinden zich over de hele wereld. Daarnaast maakt mobielecommunicatieapparatuur het mogelijk de computerspellen eender waar en wanneer te spelen, zolang er maar een internetverbinding beschikbaar is. De recente integratie van computerspellen in sociale netwerken maakt deze kwestie nog ingewikkelder. Daarom heeft de Commissie artikel 3, lid 2, opgenomen in haar voorstel voor een algemene verordening gegevensbescherming 1. Volgens deze bepaling, die momenteel wordt besproken, is de verordening van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens van in de Unie wonende betrokkenen door een niet in de Unie gevestigde verwerker, waarbij de verwerking betrekking heeft op a) het aanbieden van goederen of diensten aan deze in de Unie wonende betrokkenen; of b) het monitoren van hun gedrag. Het hervormingspakket van de EU inzake gegevensbescherming bevindt zich momenteel in het laatste stadium van de onderhandelingen tussen de medewetgevers van de Unie, het Europees Parlement en de Raad. Zodra de algemene verordening gegevensbescherming in werking is getreden, is de EUwetgeving inzake gegevensbescherming van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens door online platforms die worden beheerd door een verwerker die niet in de Unie is gevestigd en die computerspellen verkoopt aan particulieren in de lidstaten. Conclusie De EU-wetgeving inzake consumentenbescherming en gegevensbescherming voorziet in duidelijke regels op basis waarvan de genoemde praktijken van bedrijven kunnen worden aangepakt. De vraag of er sprake is van een inbreuk op een van deze richtlijnen moet van geval tot geval worden beoordeeld door de bevoegde nationale autoriteiten en rechtbanken. Wat betreft de mogelijke oneerlijke voorwaarden in overeenkomsten voor computerspellen, is het aan de nationale autoriteiten om het verdere gebruik ervan tegen te gaan. Omdat blijkt dat de desbetreffende exploitanten op het gebied van onlinekansspelen niet in Polen zijn gevestigd, moet indiener worden aangemoedigd contact op te nemen met het bureau voor consumentenvoorlichting in Polen ( om te bepalen hoe hij zijn klacht het best kan doorzetten. 1 CM\ doc 5/5 PE v01-00