Stadslandbouw. Digipanel Haarlem. Gemeente Haarlem, afdeling Onderzoek en Statistiek

Transcriptie

1 Reag eren Ad res : m aart 2014 Grote markt Haarlem Gemeente Haarlem, afdeling Onderzoek en Statistiek Digipanel Haarlem Stadslandbouw

2 1 Achtergrond van dit onderzoek Dit rapport bevat de uitkomsten van een enquête die de gemeente Haarlem begin 2014 over het onderwerp Stadslandbouw heeft laten uitvoeren. De gemeente Haarlem wil graag stimuleren dat Haarlemmers in hun eigen omgeving groente en fruit kunnen kweken. Bijvoorbeeld in een volkstuin, op het balkon of in een bak aan de gevel. Verzamelnaam hiervoor is: stadslandbouw. Ook wil de gemeente weten in welke mate Haarlemmers die nu geen tuin hebben graag zo n voorziening willen. Van inwoners die al een tuin hebben, wil de gemeente weten of ze behoefte hebben aan een tuin erbij. Basis van deze rapportage vormen de resultaten van een enquête die de afdeling Onderzoek en Statistiek op 4 februari 2014 onder de ruim leden van het Digipanel Haarlem heeft uitgezet. De panelleden kregen twee weken de tijd om de vragenlijst digitaal in te vullen. Iets meer dan van hen werkten aan het onderzoek mee, wat goed is voor een respons van 51%.

3 2 Bekendheid met stadslandbouw 7% van de panelleden doet al aan stadslandbouw. Verder weet 44% wel wat stadslandbouw is, zonder eraan te doen. Eén op de drie panelleden had nog niet eerder van stadslandbouw gehoord. Pro of contra stadslandbouw Twee van de drie panelleden die nog niet aan stadslandbouw doen, vinden het een goed idee als de gemeente grond beschikbaar stelt voor deze manier van groente- en fruitteelt. Afwijzend reageert 1 op de 7 niet-stadslandbouwers. Deze panelleden menen dat de gemeente de grond beter een andere bestemming kan geven. Interesse om aan stadslandbouw te gaan doen 15% van de panelleden die nu nog niet aan stadslandbouw doen, zou daar zeker toe overgaan als in hun wijk een mogelijkheid daartoe wordt aangeboden. Vier van de tien ondervraagden staan nog in dubio: zij willen eerst meer informatie voordat zij de knoop doorhakken. Een even grote groep is niet van plan stadslandbouw te gaan bedrijven. Ongeveer één van de vijf panelleden die aan stadslandbouw willen gaan doen, zegt bereid te zijn om als initiatiefnemer of trekker op te treden op een locatie in de eigen wijk. Geschikte plekken voor stadslandbouw Panelleden die aan stadslandbouw (willen) doen of dat misschien willen mochten een geschikte locatie in hun wijk noemen. Bijna zes van de tien ondervraagden brachten een plek naar voren. Na categorisering per stadsdeel ontstaat een zeer gevarieerd beeld. Huidig tuinbezit Acht van de tien panelleden beschikken over minstens één soort tuin. Het gros, namelijk twee derde van het panel, heeft een tuin bij de woning. Andere tuinvormen volgen ver daarachter. Zo heeft 9% een bak bij de gevel, maakt 6% gebruik van een gemeenschappelijke tuin en bewerkt 5% een volkstuin. In de stadsdelen Zuid-West en Noord hebben bijna negen op de tien panelleden een tuin. Aanzienlijk lager is dat in het Centrum en Schalkwijk (beide twee derde). Oost neemt een tussenpositie in. Behoefte aan een tuin Van de Haarlemmers die geen tuin hebben, wil 10% er graag één hebben. Verder wil twee derde zeker geen tuin, terwijl een kwart het niet weet. Slechts 1 van de 33 niet-tuinbezitters, staat op een wachtlijst voor een tuin. Behoefte aan een extra tuin erbij Van de Haarlemmers die wel over een tuin kunnen beschikken, wil 12% er graag een extra tuin bij. Hun gedachten gaan hierbij vooral uit naar een doe-tuin of een kleine volkstuin. 18 van de 144 tuinbezitters die nog een tuin willen, staan op een wachtlijst. Gemiddelde duur op zo n lijst is 11,3 maanden. De wachttijden variëren: van 1 dag tot 36 maanden. Panelleden met behoefte aan een extra tuin willen hier gemiddeld maximaal 2 kilometer voor reizen. Rond dit gemiddelde treedt wel variatie op. Meest genoemd maximum is 1 kilometer. Waarom een (extra) tuin Panelleden die graag een extra tuin willen, opteren hier vooral voor omdat ze gezonde groente en fruit willen kweken. Iets meer dan de helft van hen voert dit argument aan. Verder zegt 20% graag te tuinieren en vindt een even grote groep het fijn om buiten te zijn.

4 3 Bij twee derde bekend Bij stadslandbouw verbouwen mensen in hun eigen wijk alleen of samen met anderen op een speciaal daarvoor bestemde locatie groente of fruit. Had u wel eens van Stadslandbouw gehoord? (in%) 7 Twee van de drie panelleden wisten voordat ze bovenstaande definitie lazen al in meer of mindere mate wat stadslandbouw is. Zo n 7% van hen doet nu zelfs al aan stadslandbouw. De grootste groep vormen degenen die wel op de hoogte zijn, maar geen stadslandbouw bedrijven. Eén op de drie panelleden had niet eerder van stadslandbouw gehoord ja + ik doe al aan stadslandbouw ja, weet wat het is, maar doe niet aan stadslandbouw ja, wel van gehoord, maar weet niet precies wat het is nee Vrouwen beter op de hoogte dan mannen Vrouwelijke panelleden zijn iets beter op de hoogte met stadslandbouw dan mannen. Van de vrouwen heeft 69% er minstens van gehoord, tegen 63% van de mannen. De bekendheid met stadslandbouw loopt op met het opleidingsniveau. Niet van invloed zijn de leeftijd en het stadsdeel waar men woont. Geen bevolkingsgroepen met veel stadslandbouwers Binnen het panel laten zich geen groepen onderscheiden die vaker aan stadslandbouw doen dan andere. Tot die conclusie leidt een analyse op kenmerken als leeftijd, geslacht, inkomen, opleiding en stadsdeel.

5 4 Twee derde vindt stadslandbouw een goed idee Een ruime meerderheid van de 2 van de 3 panelleden die nog niet aan stadslandbouw doen, vindt het een goed idee als de gemeente ruimte beschikbaar stelt voor deze manier van groente- en fruitteelt T egenstanders hebben liever groen of speelplekken Afwijzend oordeelt 1 op de 7 niet-stadslandbouwers. Zij vinden dat de gemeente de grond beter voor een ander doel kan gebruiken. De meest genoemde bestemmingen zijn groen, bijvoorbeeld een park, en speelplaatsen voor kinderen. De percentages in de onderste grafiek tellen op tot boven 100%; een deel van de ondervraagden heeft meer dan één doel genoemd. Brachten ze meer dan twee doelen naar voren, dan zijn alleen de twee eerst genoemde in de grafiek verwerkt. Is het een goed idee als de gemeente grond beschikbaar stelt voor stadslandbouw? (in % niet-stadslandbouwers, n=1395) ja nee weet niet Betere doelen voor grond dan stadslandbouw (in % tegenstanders stadslandbouw, n=189 ) Groen 30 Andere doelen en negatieve reacties Een kwart noemt geen doel, maar spreekt een motief contra stadslandbouw uit. Bijvoorbeeld dat er geen ruimte is in de buurt, dat stadslandbouw veel geld kost, dat stadslandbouw tot verrommelling leidt en dat het weinig hygiënisch is. Genoemde overige doelen zijn onder meer een buurthuis, wandelpaden, een fietsenstalling en ruimte voor winkels of bedrijven.. Speelplekken Woningbouw Sport, recreatie Parkeren Vuilcontainers Uitlaatplaats hond Overige doelen Negatieve reactie

6 5 15% heeft zin in stadslandbouw, 40% twijfelt 15% van de leden van het Digipanel die nu nog niet aan stadslandbouw doen, zouden daar toe overgaan als in hun wijk een mogelijkheid wordt aangeboden. Daarnaast staan vier van de tien ondervraagden in dubio: zij willen eerst meer informatie voordat zij de knoop doorhakken. Vrijwel net zo groot is de groep die zich niet met stadslandbouw wil bezighouden. Als er mogelijkheid in uw wijk is, wilt u dan aan stadslandbouw doen? (in % niet-stadslandbouwers, n=1397) ja misschien, maar wil eerst meer info nee weet niet Vrouwen tonen meer animo voor stadslandbouw Vrouwen geven vaker dan mannen aan dat ze aan stadslandbouw willen doen. Ook groter onder vrouwelijke panelleden is de groep die eerst wat meer informatie wil. Senioren zeggen vaker dan panelleden in andere leeftijdsgroepen niet aan stadsbouw te willen doen. In de categorie jaar bestaat relatief veel behoefte aan meer informatie. Onder jarigen en jarigen bevinden zich naar verhouding veel mensen die ook zonder extra info aan stadslandbouw willen doen. Naar verhouding groot is de belangstelling onder gezinnen met kinderen. Hoger opgeleiden tonen meer animo voor stadslandbouw dan panelleden met een lage opleiding: 17% tegen 11%. Niet van invloed op de behoefte aan stadslandbouw zijn het stadsdeel waar men woont en het inkomen. Wie neemt het voortouw? Ongeveer 1 van de 5 panelleden die aan stadslandbouw willen doen, zegt bereid te zijn om als initiatiefnemer of trekker op te treden op een locatie in de eigen wijk. Niet van plan om het voortouw te nemen, zijn 3 van de 10 potentiële stadslandbouwers. De helft kijkt de kat nog uit de boom: deze panelleden willen eerst meer informatie, voordat ze ja of nee zeggen.

7 6 Locaties voor Stadslandbouw Weet u in uw wijk een geschikte plek voor stadslandbouw? Die vraag kregen panelleden voorgelegd als ze aan stadslandbouw (willen) doen of dat misschien willen. Het moest om een plek gaan die nu nog niet voor stadslandbouw wordt gebruikt. Van de 704 panelleden die de vraag mochten beantwoorden, noemde 57% één of meer locaties. Analyse leert dat het om een diversiteit aan plekken gaat. Hieronder een beknopte uitwerking per stadsdeel. De opdrachtgever heeft los van dit rapport een compleet overzicht ontvangen. Centrum 49 plekken genoemd, waarvan relatief vaak: 8x - Op de daken; 4x Egelantiertuin. Zuid-West 82 plekken genoemd, waarvan relatief vaak 10x - Locaties langs het spoor; 9x Westelijk Tuinbouwgebied (wo. Houtmanpad); 5x Achter Haarlem Hoog. Oost 65 plekken genoemd, waarvan relatief vaak: 12x Slachthuisterrein (op en rondom); 8x - Reinaldapark; 6x Meerspoorpad (pad tussen Parkwijk en Zuiderpolder). Noord 159 plekken genoemd,waarvan relatief vaak: 28x Stadskweektuin; 22x Schoterbos, Noordersportpark, stadion HFC Haarlem; 17x Hekslootpolder; 15x Deliterrein + terrein Sonneborn, beide Spaarndamseweg; 11x Zaanenpark; 6x Nelson Mandelapark. Schalkwijk 57 plekken genoemd, waarvan relatief vaak: 6x - Molenplas en omgeving; 6x - Italiëlaan, braakliggend terrein; 5x - Zwemmerslaan; 5x - Engelandpark

8 7 80% heeft een tuin Acht van de tien panelleden hebben minstens één soort tuin: twee derde heeft één type tuin, 11% kan over twee soorten tuinen beschikken en 1% zelfs over drie. Wat voor tuin heeft u? (in %) Tuin bij woning Bakken bij gevel woning 9 65 Twee van de drie panelleden hebben een tuin bij hun woning. Andere soorten komen veel minder vaak voor. Zo tuiniert 9% in bakken aan de gevel van zijn huis en doet 6% dat samen met anderen in een gemeenschappelijke tuin. De categorie anders : van alles wat Onder de categorie anders gaat een breed scala aan mogelijkheden schuil. Dat varieert van een tuin bij de stacaravan op de camping tot een bak bij de moesmobiel en van het meehelpen in een tuin van een school of kennis tot het verzorgen van bakken op een plaatsje achter het huis. Gemeenschappelijke tuin Volkstuin Dakterras/ -tuin (+ bakken) Balkontuin(+ bakken) Doe-tuin Anders Geen tuin Vooral Zuid-West en Noord zijn tuinrijk In de stadsdelen Zuid-West en Noord hebben bijna negen op de tien bewoners een tuin. Een duidelijk hogere score dan in het Centrum en Schalkwijk waar tweederde over een tuin kan beschikken. Oost neemt een tussenpositie in. Leeftijd speelt eveneens een rol; onder de 35 jaar hebben twee van de drie panelleden een tuin. Dat komt doordat veel jonge Haarlemmers in het tuinarme Centrum wonen. Tuin bij woning ook vooral in Noord en Zuid-West Beperken we de analyse tot het hebben van een tuin bij de woning dan gaan Noord en Zuid-West (beide driekwart) opnieuw op kop. Het Centrum, waar één derde een tuin bij zijn huis heeft, sluit de rij. Schalkwijk (54%) blijft eveneens wat achter, terwijl Oost andermaal een middenpositie bezet. Centrumbewoners (18% van hen) hebben veel vaker een geveltuin dan Haarlemmers uit andere stadsdelen. Houders van een volkstuin wonen gelijkmatig verdeeld over de stad.

9 8 10% van de niet-tuinbezitters wil een tuin Van de Haarlemmers die geen tuin hebben -niet bij de eigen woning, maar ook geen ander soort tuin- zegt 10% graag een tuin te willen huren. Twee derde heeft hier geen behoefte aan en de rest weet het nog niet. Bijna de helft, namelijk 14 van de 31 niet-tuin bezitters, die een tuin willen, heeft het liefst een doe-tuin (een tuin van 25 m² à 20,- per jaar). Verder kiezen 7 niet-tuinbezitters voor een kleine volkstuin (150 m² à 130,- per jaar). Opties als een grote volkstuin of een schooltuin worden maar één of enkele keren genoemd. Wilt u een tuin huren? (in % panelleden zonder tuin, n=301) ja nee weet niet Op de wachtlijst voor een tuin Slechts 1 van de 33 niet-tuinbezitters die graag een tuin willen, staat op een wachtlijst.

10 9 12% van tuinbezitters wil een extra tuin Van de Haarlemmers die al een tuin hebben, wil 12% graag een extra tuin erbij. Geen behoefte aan extra tuin heeft twee derde. Wilt u een extra tuin huren? (in % panelleden met tuin, n=1203) Grootste vraag is naar een doe-tuin Bijna 4 van de 10 tuinbezitters die een extra tuin willen, spreken hun voorkeur uit voor een doe-tuin. Eveneens relatief groot is de vraag naar een kleine volkstuin (150 m² à 130,- per jaar.) Duidelijk minder groot is de animo voor: een grote volkstuin (300 m² à 255,- per jaar); bakken bij de gevel (alleen kosten voor bak en aarde); gemeenschappelijke tuin met pergolasysteem (en 1 betaalde tuinman); andere tuinvormen, zoals de mogelijkheid de eigen tuin uit te breiden ja nee weet niet Wat voor extra tuin wilt u? (in% tuinbezitters, n= 145) Doe-tuin Kleine volkstuin Op de wachtlijst voor een (extra) tuin 18 van de 144 tuinbezitters die graag een extra tuin willen, staan op een wachtlijst. 17 panelleden hebben aangegeven hoe lang ze al op een wachtlijst staan. Gemiddeld is dat bijna een jaar (11,3 maanden); de wachttijden variëren van 1 dag tot 36 maanden. Grote Volkstuin 10 Bakken bij gevel Gemeenschappelijke tuin Anders Weet niet De vraag leeft vooral in middelbare leeftijdsgroepen Panelleden uit de middelbare leeftijdsgroepen vooral jaar, maar ook jaar- geven relatief vaak aan een extra tuin te willen. Duidelijk lager dan gemiddeld is de animo onder 65+ers (5% van hen); Vrouwelijke panelleden willen vaker een extra tuin dan mannen; Verder lijkt de vraag naar extra tuinen in Schalkwijk vrij laag, maar dat is een indicatie en geen harde uitkomst.

11 10 Graag een tuin voor gezonde groente en fruit Panelleden die een (extra) tuin willen, opteren hier vooral voor om gezonde groente en fruit te kunnen kweken. Ruim de helft noemt dit als voornaamste motief. Twee andere redenen volgen op ruime afstand. Zo tuinieren 2 van de 10 ondervraagden graag en vindt een even grote groep het fijn om lekker buiten te zijn. Voornaamste reden om (extra) tuin te willen? (in %, n=169) Kweken gezonde groente/ fruit 53 Tuinier graag 20 Andere argumenten gelden maar voor 1 of enkele panelleden. De categorie anders omvat redenen als lichaamsbeweging, bijen houden en de educatieve waarde voor de kinderen. Lekker buiten zijn 20 Niet van invloed op de genoemde reden is of de ondervraagden nu geen tuin hebben of naast hun huidige tuin behoefte hebben aan een tuin erbij. Sociale contacten Anders Reisafstand naar extra tuin Panelleden met behoefte aan een extra tuin willen hier gemiddeld maximaal 2 kilometer voor reizen; Rond dit gemiddelde treedt wel variatie op. Zo willen 2 van de 10 ondervraagden minder dan 1 km reizen en 9% zelfs 5 kilometer of meer. De voorkeur gaat het meest uit naar 1 kilometer.

12 Opdra c htge ve r S a me nste lling Inte rne t: Aute ur Bronve rme lding Ge me e nte Ha a rle m, S ta dszge me e nte Ha a rle m a rle m.nl/ Be rt Kuijpe rs Alle s uit de ze uitga ve ma g Afde ling Milie u Onde rzoe k e n S ta tistie k fe ite ne nc ijfe rs vrij worde n ge bruikt, mits onde r duide lijke ve rme l- P ostbus 511/2003 Ha a rle m ding va n de sa me nste lle r Te le foon: e n de na a m va n de E- ma il: o.e n.s@ha a rle m.nl ra pporta ge